มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

11

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

การวจยเรองการบรหารแบบมสวนรวมของผบรหารในโรงเรยนมธยมศกษา สงกด

สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 ตามความคดเหนของผบรหาร ผวจยไดทาการศกษา

คนควาแนวคดทฤษฎจากเอกสารและผลงานวจยทเกยวของ ตามลาดบดงน

1. แนวคดทฤษฎเกยวกบการมสวนรวม

1.1 ความหมายของการมสวนรวม

1.2 ลกษณะของการมสวนรวม

1.3 รปแบบและขนตอนของการมสวนรวม

1.4 บทบาทของผมสวนไดสวนเสยในสถานศกษา

2. การบรหารการศกษา

3. การบรหารโรงเรยนตามหลกการบรหารงาน

4. บรบทของสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2

5. ลกษณะทวไปของสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2

6. งานวจยทเกยวของ

6.1 งานวจยในประเทศไทย

6.2 งานวจยในตางประเทศ

แนวคดทฤษฎเกยวกบการมสวนรวม

แนวคดทฤษฎการมสวนรวมในการบรหารงานทนามาใชในการศกษาวจยครงน เปน

ทฤษฎทมสวนเกยวของและเชอมโยงกบการมสวนรวม (สธน โบราณประสทธ, 2554, หนา 48)

ทฤษฎสองปจจยของ เฮอรเบรก (Hertzberg) เปนทฤษฎการจงใจทเกยวของและสามารถโยงไปส

กระบวนการมสวนรวมได เปนแนวคดเกยวกบการจงใจใหผปฏบตงานเกดความพงพอใจ ทฤษฎน

เชอวาผปฏบตงานจะปฏบตงานไดผลดมประสทธภาพยอมขนอยกบความพงพอใจของผปฏบตงาน

เพราะเขาจะเพมความสนใจในงานและมความรบผดชอบ กระตอรอรนทจะทางานซงเปนการเพม

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

12

ผลผลตของงานใหมากขนในทางตรงกนขามหากผปฏบตงานไมพงพอใจในการทางาน กจะเกด

ความทอถอยในการทางานและทาใหผลงานออกมาไมมประสทธภาพ ทฤษฎดงกลาวสอดคลองกบ

การเขามามสวนรวมในกจกรรมของบคลากรในองคกร กลาวคอถาบคลากรไดเขามามสวนรวมใน

การดาเนนงานไดรวมคดตดสนใจจะสงผลใหบคลากรในองคกรเกดความรสกเปนเจาของใน

กจกรรมมากขน ทาใหประสบผลสาเรจในการพฒนาได นอกจากนทฤษฎการสรางผน ากม

ความสาคญ คอ ผมอานาจทด (Positive leader) มกจะนาการเคลอนไหวในการทางานอยเสมอ

ในขณะทผมอานาจทไมด (Negative leader) จะไมมผลงานทสรางสรรคเลย การสรางผมอานาจ

หรอผนาจะชวยจงใจใหบคลากรเตมใจทจะทางานเพอใหงานบรรลวตถประสงครวมกน เนองจาก

ผนาเปนผทมความสาคญในการจงใจและรวมกลมคน ดงนนทฤษฎสองปจจยนจงมสวนเกยวของ

กบการมสวนรวมของบคลากรในองคกร เพราะทาใหเกดการมสวนรวมในการชวยเหลอรวมมอ

รวมแรงกนในการทางานอยางมคณภาพ แสดงใหเหนถงการมความคดรเรมสรางสรรคของ

บคลากรและผนารวมกน ซงกระบวนการมสวนรวมจะตองมผนาทดอนจะนาไปสความสาเรจของ

องคกรได

1. ทฤษฎการมสวนรวม

ทฤษฎการมสวนรวม จากการศกษาของนกวชาการ พบวา เปนการมสวนรวม

เกยวของทางจตวทยาและสงคมวทยา ดงทฤษฎตอไปน

Rousseaau (1977 อางถงใน สธน โบราณประสทธ, 2554, หนา 24-25) ไดเขยน

สาระสาคญของทฤษฎการมสวนรวมแบบประชาธปไตยไวดงน

ประการท 1 การมสวนรวมตองตงอยบนฐานของเสรภาพในการตดสนใจวาจะเลอก

ในการมสวนรวมหรอไม ทสาคญจะตองไมมใครเปนนายใคร หรอเปนนายแหงชวตใคร

ประการท 2 กระบวนการมสวนรวมนน จะตองอยบนพนฐานของความเสมอภาค

และความสามารถทพงพาตนเอง ซงจะทาใหเกดการตระหนก รบรในความสาคญของการมสวน

รวมของตนเอง

สาหรบทฤษฎเกยวกบการมสวนรวมทางจตวทยา รสโซ ไดใหขอเสนอแนะวา “การ

เปลยนแปลงทางทศนคต และการเปลยนแปลงพฤตกรรมทาใหเกดขนได โดยการสรางสถานการณ

ใหเกดการมสวนรวมในกลมบคคลอยางมประสทธภาพ” เทคนคในการกอใหเกดการมสวนรวม

เชน การกระตนใหเกดแรงจงใจหรอการใหแรงเสรม จงสรปไดวา การมสวนรวมทางจตวทยา

ประกอบดวย การตดสนใจ การเกดความรสกผกพนตอกจกรรมหรอเรองนนๆ และการมสวนใน

การปฏบต

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

13

Max Weber (1987 อางถงใน สธน โบราณประสทธ, 2554, หนา 24-25) ไดกลาวถง

ทฤษฎการกระทาทางสงคม โดยไดศกษาเกยวกบการกระทาของมนษยและใหคาจากดความ

การกระทาวาเปนพฤตกรรมของมนษยทงทเปนแบบเปดเผยและลกลบ ซงบคคลเปนผกาหนด

ความหมายเปนการสวนตว ซงหมายความตามแนวคดของ เวเบอร เกดขนได 2 ลกษณะคอ

ลกษณะท 1 ความหมายสวนตว เกดจากการกระทาของบคคลหนงซงสามารถเขาใจ

ไดจากการสงเกตโดยตรง

ลกษณะท 2 การเขาใจสงเรา หมายความวา ถาการกระทาของบคคลไมมเหตผลกอาจ

เปนเพราะอารมณ การกระทาเกดขนโดยการเขาไปมสวนรวม มความเหนใจกน ซงพฤตกรรมและ

สถานการณเหลานอาจทาความเขาใจไดดวยสตปญญา ไมจ าเปนตองอาศยแนวคดทฤษฎ

จดมงหมายขนสงสดหรอคานยมของผนา อกนยหนงการกระทาบางอยางเกดขนจากแรงกระตน

การเขาใจแรงกระตนสามารถถอไดวาเปนการอธบายสาเหตทแทจรงของการกระทา เพราะวาแรง

กระตนจะมอยในสวนลกของจตใจของผกระทา และสาหรบผสงเกตนนแรงกระตนเปนพนฐานท

เหมาะสมสาหรบการศกษาพฤตกรรม นอกจากนน เวเบอร ยงกลาวถง การกระทาทางสงคม ซง

ประกอบดวยการกระทา 4 ลกษณะ ดงน

ลกษณะท 1 การกระทาทมเหตผล เปนการกระทาทใชวธการอนเหมาะสมในอนทจะ

บรรลวตถประสงคทเลอกไวอยางมเหตผล การกระทาดงกลาวมงไปในดานการเมองเศรษฐกจและ

สงคม

ลกษณะท 2 การกระทาเกยวกบคานยม เปนการกระทาทเหมาะสมเชนกนเพอจะทา

ใหคานยมสงสดในชวตมความสมบรณพรอม การกระทาเชนนมงไปในดานจรยธรรม ศาสนา และ

ศลธรรมเพอการดารงไวซงความเปนระเบยบในชวตทางสงคม

ลกษณะท 3 การกระทาตามประเพณ เปนการกระทาทไมเปลยนแปลงโดยการยดเอา

เปนแบบอยางพฤตกรรมททากนมาตงแตอดตเปนหลก การกระทาตามประเพณไมคานงถงเหตผล

ลกษณะท 4 การกระทาทแฝงดวยความเสนหา เปนการกระทาทคานงถงอารมณและ

ความผกพนทางจตใจระหวางผกระทากบวตถทเปนจดมงหมายของการกระทา การกระทาเชนนไม

คานงถงเหตผลอยางอนใดนอกจากเรองสวนตว

จากทฤษฎดงกลาวพอสรปไดวา การมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมจะตองตงอย

บนพนฐานของเสรภาพและความเสมอภาค การกอใหเกดการมสวนรวมอาจใชแรงจงใจหรอการให

แรงเสรม เนองจากปจจยสาคญทจะทาใหการมสวนรวมเกดขนเกยวของทงตวและจตใจ สงผลให

เกดการกระทาและการรวมรบผดชอบ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

14

2. ทฤษฎการบรหารแบบมสวนรวม

ไดมนกวชาการทาการศกษาและใหแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการบรหารแบบ

มสวนรวมไวหลายทานดงน

ถวลวด บรกล และ พชต พทกษเทพสมบต (2546, หนา 31) ไดใหแนวคดเกยวกบ

การบรหารแบบมสวนรวมไว 4 ประการ คอ

ประการท 1 ผบรหารควรแบงอานาจหนาทในการบรหารใหผปฏบต คนในองคกร

หรอทมงาน เพราะตองการใหมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจทสาคญขององคกรทเปน

รปธรรม

ประการท 2 การบรหารแบบมสวนรวมจะกอใหเกดความผกพนระหวางคนและ

องคกรไดอยางแทจรง คนในองคกรไดใชศกยภาพอยางเตมท เพอชวยเหลอผบรหารในฐานะทเปน

ผนาขององคกรในการตดสนใจ

ประการท 3 คนทอยใกลปญหาทสด คอคนทตดสนใจแกปญหาไดดทสด

ประการท 4 การบรหารแบบมสวนรวมเปดโอกาสใหคนในองคกร และผมสวน

เกยวของ (Stakeholder) ในฐานะสมาชกขององคกรมสวนรวมในกระบวนการบรหารตงแต การม

สวนรวมคด (ตดสนใจ) วางแผน รวมทารวมรบผดชอบ รวมรบประโยชน และรวมตดตามผล การม

สวนรวมในแตละเรองนนมความสาคญในการสรางแรงจงใจและเสรมแรง (Reinforcement) ใน

การทางานของผปฏบตหรอทมงานโดยเฉพาะในการมสวนรวมตดสนใจ และมสวนรวมวางแผน

ซงถอเปนหวใจของการบรหารแบบมสวนรวม

จตตมา วงศอาษา (2547, หนา 8-40) ไดใหแนวคดเกยวกบการบรหารแบบม

สวนรวมไววา การทบคคลในชมชนหรอผมสวนไดเสยไดรวมกนกบโรงเรยน เพอจดการงานให

บรรลเปาหมายทตองการรวมกนอยางมประสทธภาพและสาเรจ ทงน การมสวนรวมนนๆ จะอยใน

ขนตอนใดๆ กตาม โดยขนอยกบความร ความสามารถ ประสบการณ ขอจากดขององคกรในแตละ

กระบวนการของการดาเนนการบรหารเปนเกณฑ ซงม 4 องคประกอบ คอ

(1) การบรหารแบบมสวนรวมในดานการวางแผน (Planning) หมายถง การ

รวมมอกนในการวางแผนงานตางๆ ทจะตองคด และเตรยมความพรอมในการบรหารงาน โดยมทก

ฝายของคนในองคการตองเขามาม สวนรวมในการกาหนด ว ธการวางแผน การแตงตง

คณะกรรมการเพอเขามามสวนรวมในการชวยกนคดคนขนตอนตางๆเขามาดาเนนการจดการใน

การเกบรวบรวมขอมล เพอเอาไปใชในการวางแผนงาน การรายงาน และอนๆตามความจาเปนและ

ความตองการ โดยมผบรหารเปนผนาในการบรหารงานแบบมสวนรวมในการบรหารองคกร

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

15

(2) การบรหารแบบมสวนรวมในดานการการจดองคการ (Organizing) หมายถง

ความพยายามของผบรหารทจะทาใหมหนทางสาหรบการปฏบตงาน เพอใหเกดผลสาเรจตาม

แผนงานทไดวางไว และเปนหนาททางการบรหารทผบรหารจะตองใหความสาคญ ตรวจสอบเปน

ระยะ เพอใหมนใจวาองคการทออกแบบไวเหมาะสมนน ทาใหบรรลจดหมายขององคการไดดวยด

(3) การบรหารแบบมสวนรวมในดานการนา (Leading) หมายถง การมสวนรวม

ในการบรหารงานจะตองมการจงใจ เพอใหคนในองคการทมเทแรงกาย แรงใจอยางเตม

ความสามารถ ทาใหเกดผลสาเรจตามจดหมายขององคการทตงไว โดยเนนการทางานทม

ประสทธภาพในการควบคมงานอยางมคณภาพ

(4) การบรหารแบบมสวนรวมในดานการควบคม (Controlling) หมายถง การ

ควบคมทเปนกระบวนการวางแผนระเบยบตามกฎเกณฑ เนนการปฏบตงานใหเปนไปตาม

มาตรฐาน หรอตามจดมงหมายขององคการทกาหนดไว ตามแผนงานทองคการกาหนดไวลวงหนา

ตามแผนงานและนโยบายทวางไว

Tannenbaum & Massarik (1950 อางถงใน ไมตร โหมดเครอ, 2547, หนา 14) ได

เสนอแนวคดเรองการมสวนรวมโดยมงเนนเกยวกบการมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ การ

ตดสนใจเกดขนโดยผบรหาร เมอเวลาทตองการประสานสงตางๆ ตลอดจนเปนการควบคมให

ผใตบงคบบญชาปฏบตงานตามหนาทและเปาหมายขององคการทกาหนดไว ผบรหารจะเปนผซง

ผลกดนผลสาเรจใหแกองคการโดยผานผใตบงคบบญชา รวมทงจะเปนผดแลผลประโยชนของ

องคการ ซงในประเดนเรองผลประโยชนนเอง ทผใตบงคบบญชามความปรารถนาอยางยงทจะ

เขาไปมสวนรวมในกระบวนการกาหนดสงตางๆ ภายในองคการ กระบวนการตดสนใจมความ

เกยวของกบความรสกของการเลอกพฤตกรรมหนงๆ ทามกลางทางเลอกมากมายทปรากฏอย ซง

กระบวนการตดสนใจประกอบไปดวย 3 ขนตอนคอ ขนตอนแรกบคคลจะตองมความรพอสมควร

ตอทางเลอกของพฤตกรรมเหลานน ซงควรจะมความเกยวของกบประเดนทกาลงพจารณาเพอทา

การตดสนใจอย ขนตอนทสองคอ บคคลผเขาไปมสวนรวมจะตองใหความหมายของทางเลอก

แตละอน ซงคานยามดงกลาวจะมความเปนเหตเปนผลกน ขนตอนสดทายบคคลจะตองเลอก

พฤตกรรมอนใดอนหนงในทามกลางทางเลอกตางๆ เหลานน แลวทาการตดสนใจ

Robert & Irving (1961 อางถงใน ไมตร โหมดเครอ, 2547, หนา 52) ไดสรปแนวคด

วา การบรหารแบบมสวนรวมเปนเรองทเกยวของกบผมสวนรวมกบลกษณะการเขาไปมสวนรวม

ในการเขาไปมสวนรวมของสมาชกหรอผใตบงคบบญชา อาจจะเปนไปโดยทางตรง และมลกษณะ

เปนทางการ ซงจะมผลประโยชนเปนแรงผลกดนใหเกดการมสวนรวมและเกดความสมพนธ

ระหวางผบรหารกบผใตบงคบบญชา อยางไรกตามในกรณทการมสวนรวมของสมาชกเปนไปโดย

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

16

ทางออมและไมเปนทางการ การมสวนรวมอาจจะไมไดเกดจากผลประโยชนกได แนวคดใน

การบรหารแบบมสวนรวมไดมการเปลยนแปลงไป โดยหนมามงเนนเกยวกบการมสวนรวมใน

กระบวนการตดสนใจ ซงการตดสนใจเกดขนโดยตวผบรหาร เมอเวลาทตองการประสานสงตางๆ

ตลอดจนเปนการควบคมใหผใตบงคบบญชาปฏบตงานตามหนาทและเปาหมายขององคการท

กาหนดไว ผบรหารจะเปนผผลกดนผลสาเรจใหแกองคการโดยผานผใตบงคบบญชารวมทงจะเปน

ผดแลผลประโยชนขององคการ ซงในประเดนเรองผลประโยชนนเองทผใตบงคบบญชามความ

ปรารถนาอยางยงทจะเขาไปมสวนรวม

Likert (1961, p.40 อางถงใน ไมตร โหมดเครอ, 2547, หนา 53) เปนนกวชาการอก

คนหนงทถกจดอยในยคการบรหารเชงมนษยสมพนธ เขานาเสนอแนวคดในการบรหารเรยกวา

ระบบการบรหาร 4 รปแบบ (four systems of management) โดยลเคอรท และคณะจากมหาวทยาลย

มชแกนไดทาการศกษารปแบบของผนาและผบรหารเปนเวลาตดตอกนถงสามทศวรรษ จนสามารถ

เขาใจถงพฤตกรรมภาวะผนาและสรปเปนรปแบบในการจดการหนวยงาน 4 ระบบ (Koontz &

Weirich, 1988 อางถงใน เทพพนม เมองแมน และสวง สวรรณ, 2540, หนา 197-198) คอ

รปแบบท 1 ระบบเผดจการเตมขน (Exploitive authoritative)

รปแบบท 2 ระบบเผดจการแบบมศลปะ (Benevolent authoritative)

รปแบบท 3 ระบบกลมทปรกษา (Consultative group)

รปแบบท 4 ระบบกลมมสวนรวม (Participative group)

McGregor (1960 อางถงใน เพยงใจ เรองฤทธ, 2550, หนา 98) เปนนกคดทงในยค

มนษยสมพนธ และพฤตกรรมศาสตร โดยทฤษฎทมชอเสยงของ แมคเกรเกอร คอ ทฤษฎ X และ

ทฤษฎ Y

ทฤษฎ X มสมมตฐานวาคนสวนมากเกยจคราน ไมอยากทางาน ชอบหลกเลยงงาน

แสวงหาแตความสบาย ดงนนผบรหารจะตองใชวธบงคบ สงการ และควบคมดแลใหคนตามทฤษฎ

X ใหทางาน

ทฤษฎ Y มสมมตฐานวา การกระทาของมนษยนนไมไดเปนผลของการบงคบ แต

เปนการกระทาทเกดจากความเตมใจ คนแตละคนมความคดสรางสรรค อยากทางาน มความ

รบผดชอบในตนเอง และอยากมชวตทดขน ดงนนผบรหารจะตองใชความสามารถในการดง

ศกยภาพของบคคลออกมาใชใหเปนประโยชน และการจงใจคนงานอยางเหมาะสมจะชวยให

คนงานสามารถทางานใหบรรลเปาหมายขององคกรได และพฤตกรรมมนษยนน พบวา ปญหาขน

พนฐานเกยวของกบการทางานและชวตในองคการของคนเราม 2 ทศนะเกยวกบธรรมชาตของคน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

17

ไดแกทฤษฎ X และทฤษฎ Y แนวความคดของทฤษฎ X เปนสมมตฐานทมทศนคตตอพฤตกรรม

มนษยไปในทางทไมด สรปไดดงน

(1) โดยท วไปคนเราชอบสบาย มความรสกวาไมอยากทางาน หากมโอกาส

เมอใดจะหลบหนทนท

(2) คนเรามความเกยจครานตอการงาน ดงนน การทจะทาใหคนทางานจงตองใช

วธบงคบควบคม การสงการเดดขาด หรอขมขวาจะลงโทษ คนจงจะขยน

(3) คนโดยเฉลยชอบใหคนอนคอยบงคบ แนะนาจงจะทางาน ไมมความ

ทะเยอทะยานขาดความคดรเรมสรางสรรค แตตองการความมนคงปลอดภยในชวตและทรพยสน

มากทสด

Maslow (1973, p.217 อางถงใน บวผน ขนต, 2551, หนา 172) นกจตวทยาไดคนควา

เกยวกบพฤตกรรมมนษย ซงเชอวาเปนตวกาหนดตณหาหรอความอยากและพยายามขวนขวายให

ไดมาซงสงทตองการตอบสนองและความอยากนเกดจากมนษยมความจาเปน (Need) ซงแตละ

เผาพนธจะแสดงออกมาซงความตองการไมเหมอนกน แตอยางนอยทสดกจะมพนฐานทเหมอนกน

เปนสาคญ แตทงนกขนอยกบวาไดรบการตอบสนองความตองการระดบใด มากนอยเพยงใด ซง

มาสโลว สรปวา

(1) มนษยเรามความตองการและความตองการนมอยตลอดเวลาไมมทสนสด

(2) ความตองการใดทไดรบการตอบสนองแลวยอมสนสดลงและความตองการ

ใหมในลาดบตอไปทยงไมไดรบการตอบสนองกจะเกดขน

(3) มนษยมความตองการลาดบขนของความสาคญจากตาไปหาสง

มาสโลว ไดตงสมมตฐาน เรยกวา ลาดบขนแบงความตองการของมนษย (Hierarchy

of Needs) แบงได 5 ลาดบ ดงน

(1) ความตองการสงจาเปนทางรางกาย (Physiological Needs)

(2) ความตองการในดานความปลอดภย (Safety Needs)

(3) ความตองการในดานสงคม (Social or Belongingness Needs)

(4) ความตองการทจะไดรบการยกยองนบถอ (Esteem Needs)

(5) ความตองการทจะไดรบความสาเรจในชวต (Self-realization or Self-actualization

Needs)

และมความเชอวามนษยทกคนมความตองการทเหมอนกน ตราบใดทยงไมสามารถ

ตอบสนองความตองการไดกจะเกดปญหาความตองการไดรบการตอบสนองกจะเลกสนใจและ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

18

มนษยสนองตอบความตองการแตกตางกน ทางดานปรมาณความตองการะดบตาคอนขางมขอบเขต

จากด แตความตองการระดบสงมกจะไมมขอบเขตจากด

ทฤษฎพฤตกรรมของมนษย Argyris (1957 อางถงใน บวผน ขนต, 2551, หนา 172)

พบวาบคคลจะมวฒภาวะและบคลกเปนของตวเอง การบรหารแบบมสวนรวมจะชวยใหบคคลได

พฒนาบคลกภาพของตนเองในดานการตดสนใจ การควบคม การทางาน และการใชความสามารถ

ทจะประสบความสาเรจได ปจจยทกอใหเกดการมสวนรวมทสาคญคอ แรงจงใจและภาวะผน า

แรงจงใจเปนสงทกอใหเกดแรงกระตนใหเกดการกระทาสวนภาวะผนามผลตอการมสวนรวมของ

บคคลในองคการในทศทางของกระบวนการตดสนใจ เพราะการมแรงจงใจในการทางาน หรอม

สวนรวมในการทางานใดๆ หากกระบวนการตดสนใจไมเปนผลแลว จะสงผลตอการไมบรรล

ความสาเรจได

House & Dessler (1974 อางถงใน สชาต สถาพรเจรญชย, 2554, หนา 38) ไดทา

การศกษาพฤตกรรมผนาแบบมสวนรวม สรปวา ผนาแบบมสวนรวมจะใชการวธปรกษาหารอกบ

ผใตบงคบบญชา และนาขอคดเหนตางๆ รวมทงขอเสนอแนะของผใตบงคบบญชาไปพจารณาเพอ

ใชในการตดสนใจ และในการตดสนใจแตละครงจะตองเปดโอกาสใหกบผใตบงคบบญชา เขามาม

สวนรวมในกระบวนการตดสนใจ โดยมความคดเบองตนวา การเพมความเพยรพยายามของ

ผใตบงคบบญชาในชวงทไมไดกาหนดหนาทรบผดชอบไวชดเจน (Unstructured task) แตจาเปน

จะตองเขาไปมสวนรวมในการตดสนใจ เกยวกบเปาหมายของงาน การวางแผน และปฏบตงานนน

จะทาใหเขาไดเรยนรงานและบทบาททถกคาดหวงและเกดความชดเจนในบทบาทเพมขน เกดความ

เพยรพยายามทสงขน และในทานองเดยวกนในสถานการณทผใตบงคบบญชาตองการความมอสระ

และความสาเรจในงานสง การมสวนรวมในการตดสนใจ จะมแนวโนมทจะไปเพมปรมาณงานของ

ผใตบงคบบญชา จงใจใหเกดความเพยรพยายามและความพงพอใจสงขนดวย

Kurt, Lippitt & K. White (1996, pp. 124-125 อางถงใน สชาต สถาพรเจรญชย,

2554, หนา 39) ไดทาการศกษาถงปฏสมพนธของผนาและผตามในชวงป 1938 – 1939 โดยไดแบง

ผนาออกเปน 3 แบบคอ

แบบท 1 ผนาแบบอตตาธปไตย (Autocratic) เปนผนาทใชวธการส งการและรวบ

อานาจไวทตนเอง ผน าประเภทนไมยนยอมใหผใตบงคบบญชามสวนรวมในการบรหาร ใช

การควบคมงานอยางใกลชดและถอวาตนเองคอผรบผดชอบอยางสมบรณตอความสาเรจของงาน

แบบท 2 ผนาแบบประชาธปไตย (Democratic) เปนผนาทใชวถทางประชาธปไตย

ในการบรหาร การตดสนใจจะถอความเหนสวนใหญ มการประชมปรกษาหารอกอนตดสนใจ ม

การกระจายอานาจและมอบอานาจใหกบผใตบงคบบญชา

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

19

แบบท 3 ผนาแบบตามสบาย (Laissez-faire) เปนผนาทปลอยใหผใตบงคบบญชา

ทางานกนไปตามใจชอบ มกไมคอยมการนเทศตดตามงาน การตดสนใจเปนไปตามความเหนชอบ

ของผใตบงคบบญชา

แบบผนาทง 3 แบบนมความเกยวของกบการบรหารแบบมสวนรวมเปนอยางมาก

โดยเฉพาะการบรหารแบบประชาธปไตย ซงตอมามนกวชาการ 2 คน คอ Morse and Reimer (อาง

ถงใน สชาต สถาพรเจรญชย, 2554, หนา 192) ไดทาการศกษาเปรยบเทยบผลการบรหารงานทง 2

แบบ คอ แบบอตตาธปไตย กบแบบประชาธปไตย ไดพบวา ผบ รหารทบรหารงานแบบ

อตตาธปไตยจะมผลผลตสงกวาผบรหารแบบประชาธปไตย แตกพบวาผปฏบตงานกบผบรหาร

แบบอตตาธปไตยไมคอยมความพงพอใจ ผดกบกลมทปฏบตงานกบผบรหารแบบประชาธปไตย

สมาชกจะมความพงพอใจเพมขน การรองทกข การขาดงานและการลาออกลดลง ในการวจยยง

พบวาผปฏบตงานทตองการความเปนอสระสงจะพงพอใจตอการบรหารแบบประชาธปไตย แต

ผปฏบตงานทตองการทางานทมการกาหนดสงตางๆ ไวอยางแนนอนชดเจนและมความตองการ

เปนตวของตวเองตากลบไมชอบการบรหารแบบประชาธปไตย

จากแนวคดและทฤษฏทเกยวของกบการบรหารแบบมสวนรวมของนกวชาการดงกลาว

จะเหนวาทกคนใหความสาคญกบการใหอานาจในการตดสนใจ พฤตกรรมภาวะผนาของผบรหาร

และการเขามามสวนรวมอยางแทจรงในทกกระบวนการ โดยอยบนพนฐานของความไววางใจกน

ความผกพนตอองคกรและความรสกเปนเจาของอยางแทจรง

1. ความหมายของการมสวนรวม

มนกวชาการหลายคนทใหความหมายของการมสวนรวมทงนกวชาการภายใน

ประเทศและตางประเทศ นกวชาการภายในประเทศ ไดใหความหมายของการมสวนรวม ดงน

สนตชย เออจงประสทธ (2551 อางถงใน สมฤทธ ชวาลววฒน, 2555, หนา 95)

ไดกลาวถงสาระสาคญของการมสวนรวมของบคลากรวาหมายถง การเปดโอกาสใหบคลากรเขามา

มสวนรวมในการคดรเรมตดสนใจในการปฏบตงานและการรวมรบผดชอบในเรองตางๆ อนม

ผลกระทบมาถงตวของบคลากรเอง การทจะสามารถทาใหบคลากรเขามามสวนรวมในการพฒนา

เพอแกไขปญหา และนามาซงสภาพความเปนอยของบคลากรใหดขนนนผนาจะตองยอมรบใน

ปรชญาการพฒนาวา มนษยทกคนมความปรารถนาทจะอยรวมกบผอน อยางมความสขไดรบการ

ปฏบตอยางเปนธรรม เปนทยอมรบของผอนและพรอมทจะอทศตนเพอกจกรรมของสวนรวมใน

องคกร

ประพนธพงศ ชณพงษ (2551 อางถงใน สธน โบราณประสทธ, 2554, หนา 89) ได

ใหความหมายของการมสวนรวมไววา การมสวนรวมเปนผลมาจากการเหนพองตองกนในเรองของ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

20

ความตองการและทศทางการเปลยนแปลง ความเหนพองตองกนนนจะมมากพอจนเกดความคด

รเรมโครงการเพอการปฏบตการ กลาวคอ ตองเปนการเหนพองตองกนของคนสวนใหญทจะเขา

รวมปฏบตการนน และเหตผลทคนมารวมปฏบตการไดจะตองตระหนกวาการปฏบตการทงหมด

โดยกลม หรอในนามของกลมหรอกระทาการผานองคกร ดงนนองคกรจะตองเปนเสมอนตวททา

ใหการปฏบตการบรรลถงความเปลยนแปลงทตองการ

ธร สนทรายทธ (2552, หนา 539) ไดใหความหมายของการบรหารองคกรนน

นอกจากผบรหารซงบทบาทสาคญในองคกรและสมาชกหรอบคคลในองคกร กเปนสวนหนงททา

ใหอตรากาวหนาไปดวยด การบรหารในปจจบน จงพยายามหาวธการทจะใหมการยอมรบและ

ความเขาใจระหวางผบรหารและผทอยในองคกร การบรหารแบบมสวนรวม (Participative

management) ไดถกนามาใชเพอเพมประสทธภาพขององคกรทงนเพราะการบรหารแบบมสวนรวม

หรอการมสวนรวมในการบรหารนบวาเปนวทยาการสมยใหมในการบรหารจดการอกแนวทางหนง

ซงนอกจากผบรหารจะมบทบาทสาคญในองคกรแลว สมาชกหรอบคคลในองคกรกเปนสวนหนงท

ทาใหองคกรกาวหนาไปดวยด ซงการทใหบคคลมสวนรวม แสดงความคดเหนเกยวกบการ

ปฏบตงานนบวาเปนสงสาคญและจาเปนยงสาหรบองคการ ทงนการปฏบตนนมความไมเขาใจหรอ

เกดความรสกวาตนเองไมไดเปนสวนหนงของการดาเนนงานและไมไดมสวนรวมในการ

ดาเนนงานขององคการแลว การบรหารงานขององคกรจะบรรลวตถประสงคไดโดยยาก

สมฤทธ ชวาลววฒน (2555, หนา 46) ไดใหความหมายของการมสวนรวมวา การท

ปจเจกบคคลหรอกลมคนเขามามสวนรวมเกยวของ รวมมอ รวมรบผดชอบในกจกรรมการพฒนาท

เปนประโยชน ตอสงคม ในขนตอนตางๆ ของการดาเนนกจกรรมนนๆโดยมกลมหรอองคกร

รองรบ บคคลทเขามามสวนรวมการพฒนาภมปญญา การรบร สามารถคดวเคราะห และตดสนใจ

เพอกาหนดการดาเนนชวตไดดวยตนเอง

นกวชาการตางประเทศไดใหความหมายของการมสวนรวม ดงน

Arnstein (1969, p.219 อางถงใน สมฤทธ ชวาลวว ฒน, 2555, หนา 96) ให

ความหมายของการมสวนรวมวา การมสวนรวมทมคณภาพนนผเขาไปรวมจะตองมอานาจและ

การควบคมอยางแทจรง ในอนทจะกระทาการอยางใดอยางหนง ใหบงเกดผลขนมามใชเพยงแตเขา

ไปมสวนรวมเฉยๆ

Douglah (1970, p.90 อางถงใน สมฤทธ ชวาลววฒน, 2555, หนา 96) กลาวถง

ความหมายของการมสวนรวม (Participation) วาเปนคาทมความหมายกวางและใชในบรบทท

แตกตางกน นกการศกษาใชค านในการอางองถงการมสวนรวมในเหตการณ กจกรรม หรอ

โครงการทมวตถประสงคเพอการศกษา นกรฐศาสตรใชคานในความหมายของการเขารวมกบ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

21

สถาบนทางการเมองของชมชน เชน การออกเสยงเลอกตง นกสงคมวทยาใชในความหมายของ

การมปฏสมพนธกบบคคลอน สวนกลมอนๆ ใชค านในความหมายของการมสวนรวมใน

กระบวนการตดสนใจ

Reeder (1973, p.72 อางถงใน สธน โบราณประสทธ, 2554, หนา 88) ไดให

ความหมายการมสวนรวมวา เปนการเขาไปรวมพบปะสงสรรคทางสงคม ซงรวมทงการมสวนรวม

ของปจเจกบคคลและของกลมดวย

Berkley (1975, p.200) ไดใหความหมายของการมสวนรวมไววา หมายถง การทผนา

อนญาตใหผตาม เขามามสวนรวมในการตดสนใจมากทสดเทาทจะมากได

Cohen & Uphoff (1977, p.6 อางถงใน สธน โบราณประสทธ, 2554, หนา 88) ให

ความหมายของการมสวนรวมในทศนะของการพฒนาชนบทวา การมสวนรวมจะตองประกอบดวย

การมสวนเกยวของประชาชน 4 ประการ ไดแก การมสวนในกระบวนการตดสนใจวา จะทาอะไร

และทาดวยวธการอยางไร มสวนในการดาเนนโครงการตดสนใจในการใหทรพยากรสนบสนน

โครงการและการรวมมอกบองคกรหรอกลมกจกรรมเปนการเฉพาะ มสวนในการแบงปน

ผลประโยชนอนเกดจากโครงการพฒนา และมสวนในการประเมนโครงการ

จากทกลาวมาจะเหนไดวา นกวชาการสวนใหญใหความสาคญกบการเขาไปมสวน

ในการตดสนใจ วาเปนองคประกอบทสาคญทสดของการมสวนรวม ดงนนการบรหารแบบม

สวนรวมนน เปนวธการบรหารงานอยางหนงทเนนใหผทมสวนเกยวของใหเขามามสวนรวมใน

การบรหาร การคด การตดสนใจ หรอการสงเสรม สนบสนนใหมหลากหลายรปแบบ หรอหลาย

วธการเขามาบรหารองคกร เพอใหเกดประสทธภาพในการทางานรวมกน เพอนาไปสความสาเรจ

ในการบรหารองคกรใหทนสมย และอยกบความรวมมอของคนในองคการ ไมใชผบรหารคนเดยว

2. ลกษณะของการมสวนรวม

นกวชาการหลายทานไดกลาวถงลกษณะของการมสวนรวมแตกตางกนไป ดงน

Anthony (1978 อางถงใน ถวลวด บรกล และ พชต พทกษเทพสมบต, 2546, หนา

18) ไดระบถงลกษณะสาคญของการบรหารแบบมสวนรวม 3 ประการดงน

ลกษณะท 1 ผใตบงคบบญชามสวนในการตดสนใจ (Subordinate involvement)

โดยผใตบงคบบญชาจะตองเกดความตระหนกถงความสาคญของการมสวนรวมในการตดสนใจ

ของตนและตดสนใจอยางมความรบผดชอบดวยความรอบคอบ มเหตผล และคานงถงประโยชน

ขององคกรเปนหลก

ลกษณะท 2 สงทตดสนใจตองเปนเรองสาคญ (Involvement in important decisions

or issues) การบรหารแบบมสวนรวมจะตองเปดโอกาสใหทกฝายทมสวนเกยวของเขามามสวนใน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

22

การตดสนใจในเรองสาคญ โดยความสาคญดงกลาวเปนความสาคญของทงองคกรและ

ผใตบงคบบญชา การทผบรหารเลอกเฉพาะเรองทไมสาคญหรอไมเกยวของมาใหผใตบงคบบญชา

มสวนรวม ไมใชลกษณะทถกตองของการบรหารแบบมสวนรวม

ลกษณะท 3 มการแบงอานาจใหแกผใตบงคบบญชา (Shared authority) ตามหลกการ

แลวการแบงอานาจการตดสนใจของผบรหารใหแกผใตบงคบบญชา ไมไดทาใหอานาจของ

ผบรหารลดลง แตการแบงอานาจการตดสนใจไปใหผใตบงคบบญชา กลบทาใหผใตบงคบบญชา

เขามารวมรบผดชอบงานมากขน ถาผบรหารกลวการเสยอานาจสวนนและไมยอมแบงอานาจการ

ตดสนใจไปใหผใตบงคบบญชาการบรหารแบบมสวนรวมกไมอาจเกดขนได

Hungtington and Nelson (1975 อางถงใน จตตมา วงศอาษา, 2547, หนา 32) ได

กลาวถงลกษณะการมสวนรวมไว 3 ลกษณะคอ

ลกษณะท 1 การมสวนรวมโดยดทกจกรรม เชน การมสวนรวมในการเลอกตง

ลกษณะท 2 การมสวนรวมโดยพจารณาจากระดบการบรหาร 3 ระดบคอ ระดบ

แนวราบ ซงเปนการมสวนรวมโดยไมจรงจง ระดบแนวดง เปนการมสวนรวมกบผทมอานาจ

มากกวาผลประโยชน และการมสวนรวมในการบรหารงานทเกยวของทงแนวดงและแนวนอน

ลกษณะท 3 การมสวนรวมทมสวนเกยวของกบการเขาไปมอานาจและควบคม

สธน โบราณประสทธ (2554, หนา 54) ไดกลาวถงลกษณะเงอนไขพนฐานของการม

สวนรวมของบคคล เกดจากพนฐาน 4 ประการ คอ

(1) เปนบคคลทจะตองมความสามารถทจะเขารวม กลาวคอ จะตองเปนผม

ศกยภาพทจะเขารวมในการดาเนนกจกรรมตางๆ อาทเชน จะตองมความสามารถในการคนหาความ

ตองการ วางแผนการบรหารจดการ การบรการองคกรตลอดจนการใชทรพยากรอยางคมคา

(2) เปนบคคลทมความพรอมทเขามามสวนรวม กลาวคอ ผนนจะตองมสภาพ

ทางเศรษฐกจวฒนธรรม และ กายภาพทเปดโอกาสใหเขามามสวนรวมได

(3) เปนบคคลทมความประสงคจะเขารวม กลาวคอ เปนผทมความเตมใจสมคร

ใจทจะเขารวมเลงเหนผลประโยชนของการเขารวม จะตองไมเปนการบงคบหรอผลกดนใหเขารวม

โดยทตนเองไมประสงคจะเขารวม

(4) เปนบคคลทตองมความเปนไปไดทจะเขารวม กลาวคอ เปนผมโอกาสทจะ

เขารวมซงถอวาเปนการกระจายอานาจใหกบบคคลในการตดสนใจ และกาหนดกจกรรมทตนเอง

ตองการในระดบทเหมาะสม บคคลจะตองมโอกาสและมความเปนไปไดทจะจดการดวยตนเอง

มณฑล จนทรแจมใส (2551 อางถงใน สธน โบราณประสทธ, 2554, หนา 51) ได

กลาวถงลกษณะของการมสวนรวมไววา การมสวนรวมของบคคลจะตองมและเกดขนมาโดยตลอด

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

23

ทงนเรมตงแตขนตอนการมสวนรวมในการวางแผนโครงการ การบรหารจดการดาเนนงานตาม

แผน การเสยสละกาลงแรงงานของบคคล ตลอดจนวสดอปกรณ กาลงเงนหรอทรพยากรทมอย

จากทกลาวมาสรปไดวา ลกษณะการมสวนรวมนนมสวนเกยวของในประเดนตางๆ

นน มกจกรรมทครอบคลมในวงจรควบ คมคณภาพ (Quality control circle) ของ Demming ไดแก

การวางแผน เชน การรวมกาหนดนโยบาย วางแผนกจกรรม การประชาสมพนธ การปฏบต

เชน การเขาไปมอานาจควบคม การตดสนใจ การลงทน การตรวจสอบ เชน การรวมกนคนหา

ปญหา การตดตามประเมนผล การปรบปรงแกไข เชน การรวมรบผดชอบผลทเกดขนจากกจกรรม

การตกลงใจหาวธการแกปญหาตางๆ สาหรบลกษณะการมสวนรวมของบคคลโดยทวไปแลว ยงม

ปจจยอกหลายอยางทเกยวของกบการมสวนรวม ไดแก เพศ อาย สถานภาพครอบครว ระดบ

การศกษา สถานภาพทางสงคม อาชพและรายไดตางๆ เปนตน

3. รปแบบและขนตอนของการมสวนรวม

องคการอนามยโลก (WHO, 1978 อางถงใน สชาต สถาพรเจรญชย, 2554, หนา 18)

ไดเสนอรปแบบกระบวนการมสวนรวมทสมบรณ 4 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 การวางแผน ประชาชนตองมสวนรวมในการวเคราะหปญหา จดลาดบ

ความสาคญ ตงเปาหมาย กาหนดการใชทรพยากร กาหนดวธตดตามประเมนผล และตดสนใจดวย

ตนเอง

ขนตอนท 2 การดาเนนกจกรรม ประชาชนตองมสวนรวมในการดาเนนการและการ

บรหารการใชทรพยากร มความรบผดชอบในการจดสรรควบคมทางการเงน

ขนตอนท 3 การใชประโยชน ประชาชนตองมความสามารถในการนาเอากจกรรม

มาใชใหเกดประโยชน ซงเปนการเพมการพงตนเองและควบคมทางสงคม

ขนตอนท 4 การไดรบประโยชน ประชาชนตองไดรบประโยชนในชมชนเทาเทยม

กน ซงอาจจะเปนผลประโยชนสวนตว ประโยชนตอสงคมหรอในรปของวตถกได

ไมตร โหมดเครอ (2547, หนา 12) ไดกาหนดรปแบบและขนตอนของการมสวนรวม

ของบคคล ไววาองคประกอบรปแบบของการมสวนรวม มอย 3 ดาน ดงน

(1) การมสวนรวมจะตองมวตถประสงคหรอจดมงหมายทชดเจน การใหบคคล

เขารวมกจกรรมจะตองมวตถประสงคและเป าหมายทชดเจนวา จะทากจกรรมนนๆ ไปเพออะไร

ผเขารวมกจกรรมจะไดตดสนใจถกวาควรจะเขารวมหรอไม

(2) การมสวนรวมจะตองมกจกรรมเปาหมาย การใหบคคลเขามามสวนรวมใน

กจกรรมจะตองระบลกษณะของกจกรรมวามรปแบบและลกษณะอยางไร เพอใหผเขารวมกจกรรม

สามารถตดสนใจไดวาจะเขารวมกจกรรมหรอไม

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

24

(3) การเขารวมจะตองมบคคลหรอกลมเปาหมาย การทจะใหบคคลเขามามสวน

ในรวมกจกรรมนนจะตองระบกลมเปาหมายดวย อยางไรกตามโดยทวไปบคคลกลมเปาหมายมก

ถกจากดโดยกจกรรมและวตถประสงคของการมสวนรวมอยแลวเปนพนฐาน

วรรณา วงษวานช (2549 อางถงใน ไมตร โหมดเครอ, 2547, หนา 13) ไดกาหนด

รปแบบของการมสวนรวมของบคคลไวเปน 2 ลกษณะ ดงน คอ

(1) การมสวนรวมอยางแทจรง คอ รปแบบทประชาชนไดเขามามสวนรวม หรอ

เขามาเกยวของรวมตดสนใจในการดาเนนงานแตละขนตอน จนกวาการดาเนนงานจะบรรลผลเสรจ

สมบรณ

(2) การมสวนรวมทไมแทจรง คอ รปแบบทประชาชนไดเขามามสวนรวม หรอ

เขามาเกยวของในลกษณะหนงลกษณะใด หรอ ในขนตอนใดขนตอนหนง เทานน

จากการวเคราะหรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมทนาเสนอขางตน ทาใหเหนวา

วธการแบงรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมใชเกณฑในการแบง 2 เกณฑ คอ

เกณฑท 1 ใชอานาจการตดสนใจเปนเกณฑในการแบงรปแบบ หมายถง อานาจใน

การตดสนใจของทงฝายผบรหารและฝายผใตบงคบบญชา เชน การบรหารแบบปรกษาหารอ

ซงอานาจในการตดสนใจสวนใหญอยฝายบรหาร แบบประชาธปไตย อานาจการตดสนใจอยทกลม

โดยทกฝายทกคนมสทธเทาเทยมกน และแบบขอเสนอแนะซงอานาจการตดสนใจอยทฝายบรหาร

อยางไรกตามแบบขอเสนอแนะน สามารถจดอยในกลมของการใชกจกรรมเปนเกณฑในการแบง

ไดดวย ในการแบงรปแบบการใชอานาจการตดสนใจเปนเกณฑในการแบงน แตละแบบกยงม

ระดบของการใชอานาจแตกตางกน ซง Braden (2000, p.36 อางถงใน สชาต สถาพรเจรญชย, 2554,

หนา 65) ไดแบงรปแบบของการใหอานาจในการตดสนใจของผบรหารไว 4 ระดบ คอ

ระดบท 1 ผบรหารเสนอวธการแกไขปญหาของตน และอาจเปลยนแปลงไดจาก

ขอมลของผใตบงคบบญชา

ระดบท 2 ผบรหารเสนอปญหาแกผใตบงคบบญชาแลวรบฟงขอมลจากผใตบงคบ

บญชาเสรจแลวจงตดสนใจ

ระดบท 3 ผบรหารบอกขอจากดของปญหาแลวปลอยใหผใตบงคบบญชาตดสนใจ

ระดบท 4 ทงผบรหารและผใตบงคบบญชารวมกนตดสนใจ

เกณฑท 2 ใชกจกรรมการมสวนรวมหรอเทคนคการบรหารเปนเกณฑในการแบง

รปแบบ ซงรปแบบลกษณะนไดแก การบรหารแบบคณะทางาน แบบใหขอเสนอแนะ แบบ

คณะกรรมการบรหารระดบกลาง แบบกลมคณภาพ และแบบสงเสรมใหผปฏบตงานมสวนรวมเปน

เจาของซงแมจะจดวาอยในกลมน ทกรปแบบกยงคงมลกษณะสาคญของการบรหารแบบมสวนรวม

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

25

อยภายในซงกคอการใหผใตบงคบบญชาเขามามสวนรวมในการตดสนใจ เนองจากยงมนกวชาการ

ทแบงรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมในชออนๆ ทแตกตางกนไป เชน การบรหารโดยยด

โรงเรยนเปนฐาน (School Base Management: SBM) การบรหารดวยระบบทนเวลาพอด (Just in

Time: JIT) และการบรหารคณภาพโดยรวม (Total Quality Management: TQM) เปนตน โดย

นกวชาการจะอธบายวาเปนรปแบบหนงของการบรหารแบบมสวนรวม ทงนเพราะการบรหารหรอ

กจกรรมนนๆ ยอมใหผมสวนเกยวของเขามามสวนรวมในการตดสนใจ แมระดบในการมสวนรวม

จะแตกตางกนไปบางกตาม ดงนนการใชหลกกวางๆ เปนเกณฑแบงรปแบบการมสวนรวมจงชวย

ใหเหนภาพของการบรหารแบบมสวนรวมไดชดเจนยงขน

คณลกษณะและรปแบบการมสวนรวม

การบรหารแบบมสวนรวมเปนแนวคดทไดรบความนยมในการบรหารในปจจบน

เพราะสอดคลองกบแนวคดในเรองประชาธปไตยและสทธมนษยชน ซงเปนกระแสทมความสาคญ

ยงในปจจบนในการเขาไปมสวนรวมของประชาชนในการบรหารการศกษาแบงได 2 ลกษณะ

(เมตต เมตตการณจต, 2541, หนา 55) ดงน

(1) การเขาไปมสวนรวมโดยทางตรง คอ การเขาไปมสวนรวมในลกษณะของ

การปฏบตงานและรบผดชอบหนาทโดยตรง ไดแก ผบรหาร คร นกเรยน และบคลากรทกฝาย

(สมฤทธ กางเพง, 2545, หนา 13) ทงนประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมในรปแบบของ

คณะกรรมการสถานศกษาได

(2) การเขาไปมสวนรวมโดยทางออม จะเปนในรปแบบของการเปนผแทนจาก

ฝายตางๆ เชน ผปกครอง ชมชน องคกรทองถน และผทเกยวของในการจดการศกษาทระดบ

(สมฤทธ กางเพง, 2545, หนา 13) รวมทงในรปของสมาคมผปกครองนกเรยน สมาคมศษยเกา

เปนตน

การมสวนรวม จะมากหรอนอยนนขนอยกบความรบผดชอบของผรวมงานและ

ระดบความสาคญของงาน ประกอบกบเวลา สถานการณ และพฤตกรรมการทางานของผรวมงาน

(สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545, หนา 16-17) ไดเสนอผมสวนรวมใน การจดการ

ศกษา ดงน

(1) ผปกครอง

(2) นกเรยน

(3) คร

(4) ผบรหาร

(5) บคลากรทไมไดปฏบตการสอน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

26

(6) คณะกรรมการเขตหรอคณะกรรมการทปรกษาโรงเรยนในทองถนและ

สมาชกสภาโรงเรยน

(7) สมาชกในชมชน

(8) สมาชกสภาเทศบาล

(9) ตวแทนจากองคกรชนพนเมอง

(10) ภาคธรกจ

(11) ตวแทนเขตพนทการศกษาใกลเคยง

(12) ตวแทนการศกษาระดบหลงมธยมศกษา

(13) หนสวนทางการศกษาอนๆ

ลกษณะของการบรหารจดการแบบมสวนรวม ดงน

(1) การบรหารจะตองเกยวของกบคน 2 กลมใหญ คอ กลมกาหนดนโยบาย และ

กลมจดทาแผนงานหรอโครงการ ซงทงสองกลมจะตองปฏบตงานรวมกนอยางเหนยวแนนและ

สอดประสานกน

(2) การบรหารเปนความรวมมอ ชวยเหลอ และประสานสมพนธกนระหวาง

บคลากรทงหมดของโรงเรยน นกเรยน และชมชน

(3) จดเนนของการบรหาร เนนการทาหนาทหลกของโรงเรยน น นคอ กจกรรม

การเรยนและการสอน

(4) กลมกาหนดนโยบาย ซงไดแก คณะกรรมการบรหารโรงเรยนจะทาหนาท

สาคญคอ กาหนดเปาหมายและวเคราะหปญหาและความตองการกาหนดนโยบาย ใหความเหนใน

การจดสรรงบประมาณ และประเมนผลสาเรจของเปาหมาย นโยบาย และการสนองตอบตอปญหา

ความตองการ

(5) กลม หรอ ทมงานจดทาแผนงาน และโครงการ ซงปกตจะประกอบไปดวย

คณะคร อาจารย เจาหนาท มหนาทจดทาแผนงาน โครงการทสอดคลองเปาหมายและนโยบาย

(6) แผนงาน หรอโครงการทจดทาขน จะสะทอนใหเหนถงทศทางการจดสรร

ทรพยากรทจะใชในการดาเนนงานตามแผน

(7) การนาแผนงาน หรอโครงการไปปฏบต และการประเมนผลโครงการเปน

ภารกจสาคญของทมงานแผนงาน และโครงการ

(8) มการแบงหนาทกนอยางชดเจนระหวางกลมนโยบายและกลมแผนงาน

โครงการ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

27

(9) กระบวนการบรหารแบบมสวนรวมประกอบดวยการกาหนดเปาหมายและ

วเคราะหปญหา การกาหนดนโยบาย การวางแผน การกาหนดงบประมาณ การนาแผนไปปฏบต

และการประเมนผล

ลกษณะทสาคญของการบรหารแบบมสวนรวมม ดงน

(1) เปนกระบวนการของการใหผใตบงคบบญชามสวนเกยวของในกระบวนการ

ตดสนใจ

(2) เปนการมสวนรวมอยางแขงขนของบคคล

(3) ใชความคดสรางสรรคและความเชยวชาญในการแกปญหาของการบรหาร

(4) ผบรหารแบงอานาจหนาทการบรหารใหกบผใตบงคบบญชา

(5) ผใตบงคบบญชามสวนเกยวของอยางแทจรง

โกวทย พวงงาม (2543, หนา 189-191) ไดเสนอวธการใหกลมองคกรในชมชน

ไดเขามามสวนรวม ดงตอไปน

(1) การรวมคด

การรวมคดสรางสรรควสยทศนขององคกร โดยรวมกนคดวาภาพความสาเรจ

ทควรจะเกดขนในอนาคตคออะไร โดยใชขอมลพนฐานขององคกร ภายใตทศทางการพฒนา

ประเทศของโลก การจดใหมกจกรรมสรางวสยทศนจะชวยใหเกดการสรางจตสานกในการรวมกน

ปฏบตงานพฒนา จะทาใหคนเหนปญหา เหนความจาเปนทตองแกปญหา และรวมกลมกนเพอ

แกปญหา เปรยบเสมอนการตงปณธานรวมกนวา เราตองการใหเกดอะไรขนและจะกาวไปสความ

ฝนตามวสยทศนตองทาอะไรบาง การรวมคดยทธศาสตรวาจะทาใหเกดการรวมกลมเพอสรางพลง

ความเขมแขงของคนในชมชน

(2) การจดทาแผนรวมกน

หลงจากไดคดวสยทศนและยทธศาสตรทกาหนดรวมกนไวแลวนน จะตองม

การวางแผนการดาเนนงานรวมกนของคนในองคกรตางๆ ทรวมกลมกนขนในแผนการดาเนนงาน

นนอาจจะมโครงการหรอกจกรรมตางๆ ทตองดาเนนการเพอเปนการแกปญหาและเปนการพฒนา

เพออนาคต การวางแผนจะชวยใหเกดระบบ การจดการ เปนการกระจายอานาจการตดสนใจของ

สมาชกในกลมทไดแสดง ความคดเหนรวมกนแตตน การปฏบตกจกรรมตามแผนจงจะเปนไปได

อยางด

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

28

(3) รวมปฏบต

เปนการรวมคนในกลมตางๆ ใหทางานรวมกนตามแผนทวางไวภายใต

จตสานกทจะแกปญหาทเกดขนใหเปนไปตามภารกจทตกลงกนไว ในการปฏบตงานตองอาศย

ความรวมมอจากองคกรอน เพอรวมปฏบตกจกรรมนนใหประสบผลสาเรจ

(4) รวมตดตามผล ประเมนผล

การตดตามผล ประเมนผลการดาเนนงานทกลมไดคดปฏบตรวมกนนน จะ

ทาใหทราบความกาวหนาของการปฏบตงาน ทราบปญหาอปสรรค เพอมารวมกนคดหาทาง

แกปญหาทาใหมความเขมแขงและปฏบตงานไดอยางตอเนอง อนจะสงผลใหเกดการพฒนาของ

องคกร

(5) รวมรบประโยชน

ผลจากการททกคน ทกองคกรไดรวมคด รวมวางแผน รวมปฏบต และเกดผล

ตามทตงจดประสงคและเปาหมายไว ทกคนกจะไดรบประโยชนจากการปฏบตรวมกน และทกคนก

จะไดรบประโยชนจากการปฏบตรวมกนและทกคนกตองรกษาประโยชนทไดนใหไดรบตลอดไป

กลาวไดวา การมสวนรวมในการจดการศกษาภายในโรงเรยนนน สามารถเกดขนไดทงโดยตรงและ

โดยออม เกดขนไดตงแต การรวมคด การรวมวางแผน การรวมปฏบต การรวมตดตามผล

ประเมนผล และรวมรบประโยชน ตลอดจนการใหขวญกาลงใจ โดยจะมากนอยเพยงใดนนขนอย

กบบทบาทหนาทของแตละบคคล ซงผลจากการมสวนรวมนจะกอใหเกดสมพนธภาพทดระหวาง

โรงเรยนกบผปกครองและชมชน ทาใหการดาเนนงานเปนไปอยางราบรน และเปนไปตาม

เปาหมายทกาหนดไวรวมกน

ประโยชนของการมสวนรวม

การบรหารแบบมสวนรวมถกนามาใชในการบรหารงานองคกรอยางแพรหลายมาก

ขนรวมทงการบรหารงานในโรงเรยน ทงนเนองจากประโยชนของการบรหารแบบมสวนรวม ท

ชวยใหโรงเรยนบรรลวตถประสงคทสาคญทางการศกษาอยางนอย 4 ประการ (อบล เลนวาร, 2545,

หนา 46) คอ

(1) จะทาใหนกเรยนไดรบประโยชนมากขน

(2) โรงเรยนมความรบผดชอบตอนกเรยนมากขน

(3) สงคมมสวนรวมมากขน

(4) สถานศกษามระบบการบรหารจดการทด

สมฤทธ กางเพง (2545, หนา 9-10) เสนอประโยชนของการบรหารแบบมสวนรวม

ไวดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

29

(1) การมสวนรวมกอใหเกดการระดมความคดและอภปรายรวมกนระหวาง

ผเกยวของทาใหเกดความคดเหนทหลากหลาย ทาใหการปฏบตมความเปนไปไดมากกวาการคด

เพยงคนเดยว

(2) การมสวนรวมในการบรหารมผลในทางจตวทยา คอ ทาใหเกดการตอตาน

นอยลง ในขณะเดยวกนกจะเกดการยอมรบมากขน นอกจากน ยงเปนวธการทผบรหารสามารถใช

ทดสอบวาสงทตนเองรตรงกบสงทผรวมงานหรอผใตบงคบบญชารหรอไม

(3) เปดโอกาสใหมการสอสารทดกวา สามารถแลกเปลยนขอมลและ

ประสบการณในการทางานรวมกน ตลอดจนการเสรมสรางความสมพนธทดตอหนวยงานมากขน

(4) เปดโอกาสใหผรวมงานหรอผเกยวของมโอกาสไดใชความสามารถและ

ทกษะในการทางานรวมกน เกดความมนาใจและความจงรกภกดตอหนวยงานมากขน

ประโยชนของการบรหารแบบมสวนรวมในสถานศกษา (อทย บญประเสรฐ, 2543,

หนา 39)

(1) เปนการระดมผเชยวชาญ และผมประสบการณเพอรวมกนจดการศกษาเพอ

เปดโอกาสใหคร เจาหนาทและชมชนมสวนรวมในการตดสนใจในเรองสาคญของโรงเรยน

(2) ขวญและกาลงใจของครดขน

(3) เปนการระดมทรพยากรดานการเงนและดานวชาการเพอพฒนาการจดการ

เรยนการสอนในโรงเรยน

(4) สรางและสนบสนนใหเกดผนาใหมๆ ในทกระดบ

(5) เพมปรมาณและคณภาพการตดตอสอสาร

(6) สรางความยดหยนในการทางาน ทาใหเกดการรเรมจดทาโครงการใหมๆ

เพอใหตรงกบความตองการของผเรยนมากขน

(7) การทครและผปกครองมสวนรวมในการบรหารงบประมาณจงเกดแนวทางท

จะตองใชงบประมาณโดยประหยดและเกดประโยชนสงสด

(8) เปดโอกาสใหสมาชกทกคนในโรงเรยนไดเสนอความคดเหนในการปรบปรง

การศกษา

(9) ชมชนมสวนรวมและมสทธในการบรหารและจดการศกษา

(10) การบรหารและการตดสนใจทาดวยความโปรงใส สามารถตรวจสอบได

(11) ทาใหเกดความคดสรางสรรคในการพฒนาหลกสตรการเรยนการสอนและ

โครงการใหมๆ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

30

การมสวนรวมจะทาใหเกดผลการปฏบตงานมความเปนไปไดสง ตลอดจนผรวมงาน

มความพงพอใจในการปฏบตงานมากขนดวย ผลดทจะเกดจากการมสวนรวมของประชาชนใน

การจดการศกษาจะเกดทงกบตวคนในชมชนโรงเรยน และทสาคญอยางย งคอการพฒนา

ประเทศชาตคอ

(1) โรงเรยนสามารถจดการศกษาไดสอดคลองกบความเปนจรงและความ

ตองการของชมชน ทาใหผจบการศกษาสามารถกลบเขาไปทางานในชมชนได มไดมงแตจะเขาไป

ทางานในเขตเมองเพยงอยางเดยว กลาวคอเปนการศกษาทไมตองตดขาดผเรยนออกจากรากฐาน

ของชมชน ทาใหโรงเรยนเปนรากฐานของการพฒนาประเทศอยางแทจรง

(2) การมสวนรวมของประชาชนในการจดการศกษา กอใหเกดความรสกม

อานาจกบคนในชมชนอนจะนาไปสความรบผดชอบตางๆ ซงเปนจดเรมตนทดในการพฒนา

ประชาธปไตยขนพนฐาน

(3) การมสวนรวมของประชาชนในการจดการศกษาชวยใหการจดการศกษา

เปนไปอยางมประสทธภาพ สามารถนาความรทไดเรยนจากโรงเรยนไปใชประโยชนไดจรงเพราะ

เปนความรทสนองตอชมชน

(4) การมสวนรวมของประชาชนทางการศกษาเปดโอกาสใหมการใชทรพยากร

ในทองถนมากขน และเมอการปกครองทองถนพฒนาขนจนถงระดบทมผลตอชวตของคนใน

ชมชนอยางชดเจนแลว คนในชมชนจะรวาเขาเองไมไดเปนเพยงผคอยรบผลประโยชนจาก

การศกษาและการพฒนาเทานน แตเขาจะตองเปนผใหดวย

สรปไดวาการบรหารแบบมสวนรวมในโรงเรยนนนกอใหเกดประโยชนกบโรงเรยน

นกเรยน คร รวมทงบคคลทเกยวของ เชน ผปกครอง อนจะสงผลถงการพฒนาชมชนและสงคมของ

ประเทศ

การมสวนรวมในการจดการศกษาของผมสวนเกยวของ

การจดการศกษาไมใชเรองของฝายใดฝายหนง แตเปนของทกฝายทมสวนเกยวของ

วโรจน สารรตนะ ไดเสนอผควรมสวนรวมในการจดการศกษา (วโรจน สารรตนะ, 2546, หนา

285) ดงน

(1) ผเรยน มสวนรวมในการกาหนดความตองการวางแผนการเรยนร จดกจกรรม

และประเมนผล ไดเรยนรตามความถนด ความสนใจ ไดปฏบตจรง เรยนรอยางมความสข บรณา

การความรกบชวตประจาวน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

31

(2) คร รจกนกเรยนเปนรายบคคล เตรยมเนอหาและกจกรรมการเรยนร ท

สอดคลองกบผเรยน คอยชวยเหลอ อานวยความสะดวกในกระบวนการเรยนรและเปดโอกาสให

ผเรยนมสวนรวมทกขนตอน

(3) สถาบนผลตคร วจยและพฒนาองคความรเกยวกบการเรยนการสอนทผเรยน

สาคญทสด เผยแพรองคความร ผลตครทมคณภาพ สนบสนนทางวชาการ

(4) ผบรหารสถานศกษามสวนรวมกบผเรยนและครในการจดกจกรรมการเรยนร

สนบสนนกจกรรมการเรยนรทผเรยนสาคญทสด นาผลการประเมนผเรยนมาใชกาหนดนโยบาย

(5) สอมวลชน ประชาสมพนธเพอสรางความเขาใจในการจดการเรยนรใหกบ

ผเรยน คร พอแม และผเกยวของอนๆ

(6) องคกรอนๆ สนบสนนกจกรรมการเรยนรทผเรยนสาคญทสดในเรองวชาการ

ทรพยากร บคลากร แหลงเรยนรตางๆ

(7) หนวยงานกลาง กาหนดนโยบาย เปาหมาย และมาตรฐานการ กระจายอานาจ

ใหแกสถานศกษา คร อาจารย ตดตามและประเมนผล

(8) ชมชน มสวนรวมในกระบวนการเรยนรและเปนแหลงภมปญญาทกาหนดผม

สวนเกยวของทางการศกษาวา ไดแก ผปกครอง นกเรยน ผบรหารโรงเรยน หนวยงานรฐหนวยงาน

ทางสงคม

การปฏรปการเรยนรจะประสบผลสาเรจไดนนตองอาศยทกฝายทเกยวของ ไดแก คร

ผบ รหารสถานศกษา คณะกรรมการสถานศกษา พอแม ผปกครอง และนกเรยน รวมทง

ศกษานเทศก ผบรหารทกระดบของหนวยตนสงกด ตลอดจนผแทนและผรทงภาครฐและเอกชน

ตองมความเขาใจสาระและเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และ

ตระหนกถงหนาทความรบผดชอบของทกฝาย รวมทงสามารถปรบเปลยนบทบาทของตนได

สอดคลองกนกบของฝายอนๆ ทกลาววาหนงในปจจยของความสาเรจในการพฒนาโรงเรยนคอการ

มสวนรวมซงหมายถงการมสวนรวมในการตดสนใจนนเอง

การมสวนรวมของคร

คร เปนผมบทบาทสาคญตอการพฒนาคณภาพการศกษา ซงจะสงผลตอการพฒนา

ประเทศในดานตางๆ เปนอยางยง ดงพระบรมราโชวาทในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ตอนหนง

วา “หนาทครมความสาคญยง เพราะเปนหนาทปลกฝงความรความคดและจตใจเยาวชน ผเปนครจง

จดไดวาเปนผมบทบาทสาคญมากในการสรางสรรคบนดาลอนาคตของชาตบานเมอง” (สานกงาน

ปฏรปการศกษา, 2545, หนา 7) ดงนนการเปนครทดหรอครตามอดมการณจะตองเปนผทมความรด

มคณธรรมและมความสามารถในการปฏบตได ความรทางวชาการของครตองเปนความรทรจรง

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

32

ทนกบความกาวหนาทางเทคโนโลย โดยทครจะตองศกษาและทาความเขาใจในวชาการใหถองแท

กอนลงมอสอนหรอลงมอปฏบต การเตรยมการสอนจงเปนสงจาเปนสาหรบคร รวมทงการเขาใจ

ปจจยในการเรยนของผเรยน เพอจะไดเกดความสมพนธทดระหวางครและนกเรยน ภาระหนาท

ของครม 7 ประการ (ปรยาพร วงศอนตรโรจน, 2543, หนา 50-52) คอ

(1) หนาทการสอนและเผยแพรวชาการ ไดแก รบผดชอบการดาเนนการสอน

รายวชาใหลลวงดวยด รวมทงการเผยแพรวชาความรแกผสนใจอนๆ เชน สอนวชาตางๆ เปน

อาจารยทปรกษา อาจารยนเทศ เปนวทยากรเผยแพรวชาชพแกประชาชน เปนตน

(2) หนาทใหการสนบสนนและใหบรการการเรยนร ไดแก รบผดชอบดาเนนการ

จดหาจดหมวดหม เกบรกษา ซอมบารงและใหบรการเกยวกบเครองมอเครองใช วสดอปกรณ

อาคารสถานท ยานพาหนะและอนๆ อนเปนการสนบสนนและใหบรการแกการสอนการเรยนของ

สถานศกษาทงนเพออานวยใหกระบวนการสอนการเรยนดงกลาวเปนไปโดยราบรนและม

ประสทธภาพยงขน

(3) หนาทการบรการและปกครองนกเรยน ไดแก รบผดชอบดาเนนการเกยวกบ

การอานวยการใหการศกษาเพอใหดาเนนชวตในฐานะผเรยนอยางราบรน และรวมถงการให

การศกษาเสรมหลกสตร การแนะนาหรอแนะแนวทงดานการศกษา การเตรยมตวเพออาชพและ

การแกปญหาสวนตว ทงยงรวมถงการจดระบบการปกครอง ดแลนกศกษาใหอยในระเบยบม

ศลธรรมและวฒนธรรมอนด เชน อาจารยทปรกษา อาจารยแนะแนว เปนตน

(4) หนาทการบรหารงานวชาการ บคลากร และสถาบน ไดแก รบผดชอบ

ดาเนนการบรหารและจดการในหนวยงานยอย และหนวยงานใหญใหเปนไปอยางราบรนและ

เรยบรอยตามบทบาทและหนาททไดกาหนดไว ทงในดานวชาการ บคลากร ธรการ และอนๆ ของ

หนวยงานนน

(5) หนาทการพฒนาสถาบน ไดแก รบผดชอบดาเนนการในเรองทเปนการสราง

ความเจรญกาวหนาเฉพาะดาน หรอเฉพาะเรองใหแกหนวยงานโดยรวมคอ สถานศกษา โดยม

จดมงหมายใหเปนไปตามนโยบาย หรอหลกการทผบรหารสถาบนกาหนดให

(6) หนาทธรกจและบรการทวไป ไดแก รบผดชอบดาเนนการหรอกระทาการ

เพอใหธรการ และดานบรการทวไปของหนวยงานยอย และหนวยงานใหญ

(7) หนาทอนๆ ไดแก รบผดชอบดาเนนการในหนาทยอยอนๆ

ชาญชย อาจนสมาจาร (2541, หนา 6-8) ไดเสนองานของคร ดงน

(1) ชแนะกระบวนการเรยนร ภารกจสาคญของคร คอ การสงเสรมการเรยนร

โดยการวางแผนและจดองคประกอบประสบการณการเรยนรทมความหมาย สรางสงแวดลอม

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

33

การเรยนรทพงประสงค ใชอปกรณการเรยนการสอนชนดตางๆ สนองตอความแตกตางระหวาง

บคคลและประเมนความเจรญงอกงามและพฒนาการของนกเรยน

(2) ใหคาปรกษาและการแนะแนว เพราะครเปนผใกลชดกบนกเรยน รเกยวกบ

ตวนกเรยนในดานความสนใจ ความตองการ ปญหา อปนสย เจตคต ความเชอและความพอใจ

ดงนน ครควรใชแหลงและกระบวนการตางๆ เพอใหรจกนกเรยนและความตองการของเขา ทางาน

ใกลกบครแนะแนว และเรยนรการแนะแนวเปนรายบคคลหรอรายกลม

(3) สนบสนนกจกรรมเสรมหลกสตร ซงสงผลประโยชนตอการพฒนาเดก เชน

องคกร นกเรยน ชมรมหนงสอพมพ ชมรมกฬา เปนตน

(4) ทางานรวมกบครและผปกครอง ครเปนผแปลงานของตวเองและของ

โรงเรยนใหกบผปกครองโดยผานทางตวเดกในขณะทอยในโรงเรยนและอยทบาน เขารวมอยาง

กระฉบกระเฉงในการจดองคกรของชมชน และเขารวมในกจกรรมตาง ๆ ระหวางคร-ผปกครอง

และกจกรรมของชมชน สาหรบปรบปรงสงคม และเศรษฐกจและการเมอง

(5) หนาทรบผดชอบทางวชาชพ ครมหนาทและความรบผดชอบบางอยางใน

ฐานะสมาชกของอาชพการสอน ครมหนาทในการปรบปรงตวเอง โดยธารงรกษามาตรฐานทสง

ของความประพฤตสวนตวและทางวชาชพ และโดยการเจรญงอกงามทางวชาชพอยางตอเนอง ม

ความภาคภมใจในอาชพของตนสอดคลองกบบทหนาทของครตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน

ดงน

(5.1) วางแผนสรางหนวยการเรยนร กาหนดกจกรรมการเรยนร

(5.2) จดทาแผนการจดการเรยนรทเนนผเรยนสาคญ เปดโอกาสใหผเรยนได

เรยนรจากการปฏบตจรง แสดงออกอยางอสระและมสวนรวมทกกจกรรม

(5.3) จดทาและพฒนาสอการเรยนร ใหผเรยนเกดการเรยนรทงภายในและ

ภายนอก สถานศกษา ใชแหลงการเรยนรอนๆ ในชมชน เชน หองสมด พพธภณฑ สวนสาธารณะ

แหลงผลตศลปหตถกรรมพนบาน

(5.4) พฒนาตนเองใหเปนบคคลทใฝร ทนตอเหตการณอยเสมอ

(5.5) เปนแบบอยางทด มคณธรรม ปฏบตตอเพอนคร และผเรยน

(5.6) จดสภาพแวดลอมของหองเรยนและสถานศกษาใหเออตอการเรยนรให

มบรรยากาศดงดดความสนใจ ทาทายใหผเรยนอยากมสวนรวม

(5.7) จดการวดผล และประเมนผลการเรยนรทสอดคลองกบสภาพจรงของ

ผเรยน โดยประเมนจากการปฏบต การสงเกต การสมภาษณจากแฟมสะสมงาน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

34

(5.8) จดทาวจยในชนเรยนเพอพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนร

ประสานขอมลระหวางสถานศกษา บาน และชมชน เพอการพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพง

ประสงค

นอกเหนอจากหนาททกลาวขางตนแลว ครควรจะมบทบาทสาคญในการเปน

ผรวมงานผรวมตดสนใจ เปนนกพฒนา นกปฏบต และควรมสวนรวมในการวางแผนและการ

ตดสนใจในเรองตางๆ เพอใหการสอนมประสทธผลและรวมพฒนาโรงเรยนอยางกระตอรอรน

(อทย บญประเสรฐ, 2546, หนา 40-41) นอกจากนครยงมบทบาทสาคญในการสรางความรวมมอ

กนระหวางโรงเรยนและบานโดยครจะทาหนาทการประสานงาน ใหขอมลขาวสารและสรางความ

เขาใจกนระหวางผปกครองและโรงเรยนซงแบงการทาหนาทของครและโรงเรยนได ดงน

การทาหนาทของคร

(1) ครตองออกแบบกจกรรมและวางแผนกจกรรมทกาหนดใหผปกครองมสวน

รวมอยางชดเจนวาตองการใหผปกครองมสวนรวมในกจกรรมระดบใด ลกษณะใด และมากนอย

เพยงไร

(2) ครตองประสานแผนและขอมลไปสผปกครองใหเ กดความชดเจน คร

จาเปนตองมทกษะการสอสาร และการจดการทด โดยผานสอทมความหมายและมประสทธภาพใน

ลกษณะการสอสาร 2 ทาง จะชวยใหครและผปกครองไดปรบความคด ความเขาใจ และความ

คาดหวงใหสอดคลองสมพนธกน

(3) ครตองมความสามารถในการแกไขปญหาเฉพาะหนา ตองเปนผสงเกตการณ

และผฟงทดไมแทรกแซงบทบาทการมสวนรวมของผปกครอง ในขณะเดยวกนตองเปนผให

กาลงใจและสนบสนนใหผปกครองมความมนใจในการมสวนรวม

(4) ครตองเปนนกวจยและสามารถใชและเกบรวบรวมขอมลจากการปฏบตงาน

ในแตละบทบาททงในสวนของผปกครองและของตนเองเพอนาไปสการศกษา คนควา วเคราะห

และพฒนาการมสวนรวมของผปกครอง และเดกๆ ตอไป

การทาหนาทของโรงเรยน โรงเรยนควรมนโยบายและบรรยากาศทเปดกวางเออเฟอ

และเปนมตรตอผปกครอง พอแมผปกครองเปนกลมคนทสาคญมากอกลมหนง เดมโรงเรยนไมได

คดวาผปกครองคอผมสวนไดเสย หรอ เกยวของกบการจดการศกษา (Stakeholders) เรามองแตวา

ผปกครองเอาเดกมาฝากไวใหครสอน บางโรงเรยนมปายหามผปกครองเขามาในบรเวณโรงเรยน

หรอหามผปกครองขนบนอาคาร แตในการปฏรปการศกษาผปกครองจะมบทบาทในฐานะผมสวน

รวมจดการศกษา ยงผปกครองรวมตวกนไดเขมแขงเทาใดกจะมประโยชนกบการศกษามากเทานน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

35

(รง แกวแดง, 2545, หนา 187) พอแม ผปกครองควรมบทบาททจะเขามามสวนรวมในการปฏรป

การเรยนรของผเรยน เพราะผมสวนไดเสยโดยตรงตอผลของคณภาพการเรยนรของเดก

คร ถอเปนบคลากรหลกในการดาเนนงานของโรงเรยน ซงหนาทหลกใน

การดาเนนการสอน เผยแพรวชาการ โดยใชแนวทางการสงเสรมนกเรยนใหเกดการเรยนรทงในชน

เรยนและนอกหอง ในขณะเดยวกนกทาหนาทเปนตนแบบใหแกนกเรยนอนจะดาเนนไปทางท

เหมาะสม นอกเหนอจากงานหลกแลว ครยงทาหนาทสาคญในการประสานความเขาใจระหวางบาน

กบโรงเรยน ชมชนกบโรงเรยน ทาใหครไดรบทราบขอมลตางๆ มากมาย ดงนนครในฐานะผเผชญ

กบเหตการณตางๆ โดยตรง ควรจะมบทบาทเปนนกพฒนาและโรงเรยนควรจะสงเสรมบทบาท

การมสวนรวมของครในการดาเนนงานของโรงเรยนมากยงขน เพอใชศกยภาพของครทมอยมารวม

พฒนาโรงเรยนอยางเตมท

การมสวนรวมของผปกครอง

บทบาทของพอแมในการจดการเรยนรใหแก ลก เปนบทบาททเดนชดและม

ความสาคญตอการวางรากฐานทมนคงใหแกชวตของเดก เปนทยอมรบกนวา พอแมคอครคนแรก

ของลก นอกเหลอจากการเปนผใหชวตแลว ยงเปนผอบรมเลยงดใหลกมพฒนาการทเหมาะสมทง

ดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา การอบรมของพอแมมผลตอการเจรญเตบโต

การแสดงออก บคลกภาพ และทศนคตของลก เดกเรยนร ทงจากการอบรมส งสอนโดยตรง การฝก

ปฏบต และการซมซบจากสภาพแวดลอม และตวแบบทเดกเหนอยเปนประจา ในการสงเสรม

การเรยนรของลก เพอใหลกเตบโตเปนคนด เกง และมความสข ตามแนวทางของการปฏรป

การเรยนร พอแมตองมภาระหนาทหลายประการ โดยมนกวชาการไดกลาวดงน

กลยา ตนตผลาชวะ (2544, หนา 31-32) กลาววา การมสวนรวมของผปกครองกบ

โรงเรยนแบงตามลกษณะการมสวนรวมในฐานะผรบและผปฏบต จาแนกได 4 ลกษณะ คอ

(1) ผปกครองเปนเพยงผรบขาวสาร โดยมสวนรวมในการเขารวมประชมปรกษา

ครและผปกครอง เขารวมการประชมปรกษากลม ไดรบจดหมายหรอจดหมายขาว ตอนรบครมา

เยยมทบาน ไปเยยมโรงเรยน และรวมกจกรรมพเศษทโรงเรยน

(2) ผปกครองเปนผเรยน โดยมสวนรวมในการฝกทกษะเปนผปกครอง การเรยน

ทกษะการสอน เรยนภาษาและเรยนหลกสตรพเศษสาหรบผปกครอง

(3) ผปกครองเปนคร โดยมสวนรวมในการอาสาสมครงานบาน งานธรการ การ

พฒนาสออปกรณ เปนครผชวย รวมประเมนผล และเปนวทยากร

(4) ผปกครองเปนผรวมวนจฉยส งการ โดยมสวนรวมในสมาคมครผปกครอง

เปนทปรกษาสภาผปกครอง และเปนสมาชกทมการจดการ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

36

วธการสรางการมสวนรวมของผปกครอง จาก (Morrison, 2000 อางถงใน กลยา

ตนตผลาชวะ, 2544, หนา 33-34) ม 4 วธ คอ

(1) วธใหมสวนรวมในการทางาน เปนวธทมงใหผปกครองเขามามสวนรวมใน

การทางานตามความสามารถของผปกครองเอง เชน การเปนผชวยคร การเปนพเลยงเดก การหาทน

การรวมทางานธรการ เปนตน การมสวนรวมแบบนผปกครองจะไดผลประโยชนรวมดวยคอนขาง

เปนเอกเทศ

(2) วธใหมสวนรวมโดยเนนกระบวนการ เปนการมสวนรวมทเกยวของกบ

กระบวนการจดการศกษา เชน การวางแผนหลกสตร การคดเลอกตารา การวางมาตรฐานการทางาน

เปนตน วธการนกาลงแพรหลาย เพราะทงผปกครองและชมชนมสวนรวมอยางแทจรงใน

การตดสนใจทางการศกษา

(3) วธการมสวนรวมโดยเนนการพฒนา เปนการมสวนรวมทมงพฒนาคณภาพ

ครอบครวเปนหลก ซงเปนประโยชนตอผปกครองโดยตรง เพราะผปกครองทเขารวมจะไดเรยนร

วธปฏบตทเปนการสรางเสรมครอบครว

(4) วธการมสวนรวมแบบสมบรณ คอ การประมวลวธการดงกลาวขางตนมา

ประสานกนโดยเนนครอบครวเปนศนยกลางใหครอบครวมทงสวนรวมในการตดสนใจและรวม

กจกรรมของโรงเรยน จากการทผปกครองเขามามสวนรวมกบโรงเรยนนน นอกจากลดขอขดแยง

ระหวางบานและโรงเรยนแลว ยงสรางความเขาใจทดตอกนเพราะบางครงขอขดแยงระหวางบาน

และโรงเรยนเกดจากโรงเรยนมไดมการจดหลกสตรใหสอดคลองกบสภาพสงคมและสงแวดลอม

ของเดก การใหผปกครองมสวนรวมกบโรงเรยนเปนทางแกขอขดแยงดานนทดทสด ไมเพยง

เทานนโรงเรยนตองรกษาการใหสารสนเทศเกยวกบนโยบายและปฏรปของโรงเรยนถงผปกครอง

อยางตอเนองดวย นอกจากนควรใหผปกครองไดเขามารวมกจกรรมตางๆ ของโรงเรยนซงชวยได

มากเชน การหาทน การรวมกจกรรมโรงเรยน การชวยพจารณาตดสนใจเกยวกบโรงเรยนกลยทธส

ความสาเรจในการจดการศกษารวมกนระหวางโรงเรยน ครอบครวและชมชน ดงน

(4.1) การสรางบทบาทของผปกครองโดยโรงเรยนจะใหคาแนะนาและความ

ชวยเหลอในดานทกษะการดแลและการสรางความเขาใจในการพฒนาของเดกและวยรน รวมทง

การสรางบรรยากาศในบานทสนบสนนตอพฒนาการของนกเรยนทเหมาะสมกบวย

(4.2) สรางการสอสารระหวางโรงเรยนกบครอบครว เกยวกบหลกสตรการ

เรยนและความกาวหนาของนกเรยนโดยใชการสอสารทมประสทธภาพระหวางบานสโรงเรยนและ

โรงเรยนสบาน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

37

(4.3) จดทาโครงการอาสาสมครจากผปกครองในการเขารวมทางานและจด

ตารางงานโดยจดกจกรรมเขารวมในโครงการตางๆ ของโรงเรยน

(4.4) สรางการเรยนรทบานโดยมผปกครองชวยดแลกจกรรมตางๆ ของ

นกเรยน เชน การบาน และกจกรรมของโรงเรยน เปนตน

(4.5) สรางการตดสนใจรวมกนระหวางโรงเรยน ผปกครอง ผสนบสนน

ตลอดจนคณะกรรมการ ทปรกษาของโรงเรยน และสมาคมผปกครอง

(4.6) สงเสรมความรวมมอกบชมชนในการจดหาทรพยากรและบรการอนๆ

ผสด กฏอนทร (2547, หนา 11) ไดกลาว บทบาทของพอแม ไว 4 ประการ ดงน

(1) หนาทการจดใหลกไดรบการศกษาตามทกาหนดในพระราชบญญตการศกษา

แหงชาต พ.ศ. 2542 ทกาหนดใหพอแมผปกครองมหนาทจดใหบตรหรอบคคลซงอยในความดแล

ไดรบการศกษาภาคบงคบ รวมทงการศกษาทนอกเหนอจากการศกษาภาคบงคบ ตามความพรอม

ของครอบครว สาหรบการใหการศกษาในระดบทสงขนไป พอแมมหนาทสงเสรมและสนบสนน

ใหลกไดศกษาตอตามความสามารถ ความสนใจ และความถนด เพอการประกอบอาชพในอนาคต

(2) หนาทในการใหรวมมอกบโรงเรยนในการจดการเรยนรใหแกลก บาน และ

โรงเรยนควรรวมมอกนอยางใกลชดในการพฒนาการเรยนรของเดก พอแมสามารถใหความรวมมอ

กบโรงเรยนเพอสงเสรมการเรยนรของลกไดหลายวธ ดงน

(2.1) จดสงอานวยความสะดวกในการเรยนใหแกเดก เชน เครองเขยน วสด

อปกรณทใชในการเรยนวชาตางๆ หรอ ชวยจดหาสอการเรยนทโรงเรยนจาเปนตองใช

(2.2) ใชบานเปนแหลงการเรยนรสาหรบลกและเพอนๆ ของลก เชน

ครอบครวทประกอบอาชพเกษตรกรรม ทางานศลปหตถกรรมกอนญาตใหลกๆ มาศกษาดงานได

(2.3) ชวยเปนวทยากรใหแกโรงเรยนในเรองทพอแมมความสามารถพเศษ

และอาสาสมครชวยงานตางๆ ของโรงเรยน เชน ชวยสอนและชวยซอมคอมพวเตอร ชวยสอน

ศลปะ ดนตร ชวยเปนวทยากรในเรองทเดกสนใจทจะทาโครงการ เปนตน

(2.4) รวมมอกบครในการสงเสรมการเรยนรของลกเมอลกทางานทคร

มอบหมาย เชน ใหคาปรกษาแกลกเมอครมอบหมายงานใหมาปรกษาหารอหรอขอความรพอแม

หรอใหพอแมรวมอยในกระบวนการแสวงหาความรของเดก เปนตน

(2.5) มสวนรวมในการพฒนาโรงเรยน เชน เปนกรรมการสถานศกษาขน

พนฐาน ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 40 ซงระบใหมผแทนผปกครอง

เปนกรรมการดวย หรอชวยทางานของสมาคมผปกครองและคร ชวยปฏบตงานตามทโรงเรยนขอ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

38

ความรวมมอ แสดงความคดเหนและใหขอเสนอแนะแกโรงเรยนในการปรบปรงแกไขการ

ดาเนนงานบางเรอง โดยคานงถงประโยชนของผเรยนเปนสาคญ

(3) หนาทในการจดประสบการณเพอพฒนาความสามารถของเดก โดยตระหนก

วา เดกแตละคนมความแตกตางกน มความสามารถตางๆ กนไป พอแมควรมบทบาทสาคญในการ

พฒนาและคนพบความถนดของลกไดจากการสงเกต และทากจกรรมตางๆ รวมกน เมอพบวาลกม

ความสามารถในดานใด ควรสงเสรมใหมความเกง ความชานาญในดานนน รวมทงพฒนาปญญา

ดานอนๆ ดวย เพอใหลกมความสามารถเฉพาะทเดนชดของตนเองในการจดประสบการณเพอ

พฒนาความสามารถของเดกพอแมควรปฏบต ดงน

(3.1) จดประสบการณตรงใหแกเดกเพอใหเดกไดความรจากสถานทจรง เชน

พาไปเทยวสวนสตว สวนสาธารณะ พพธภณฑ สถานททองเทยวทางธรรมชาต สงเหลานจะชวยให

เดกไดประสบการณจรงทมคณคามหาศาล ชวยใหเดกรกธรรมชาต รกแผนดนไทย และเปนการ

สรางความผกพนกบสมาชกในครอบครวดวย

(3.2) สงเสรมใหเดกมทกษะตางๆทจาเปน และมความใฝรใฝเรยน ดวยการ

ทากจกรรมตางๆ กบลกและพดคยกบลกขณะทางาน เชน การประกอบอาหาร การดแลรกษาตนไม

เปนตน เดกจะไดพฒนาภาษา ความคด การสงเกต และความร จากการทพอแมตงคาถามใหเดกคด

พอแมควรฝกใหลกสงเกตสงตาง ๆในชวตประจาวน และตงคาถามกระตนความคด เพอใหเดกได

ความรหรอตองการหาความรเพม

(3.3) ใหเวลาเพอสงเสรมการเรยนรของเดก และเรยนรพรอมกบเดก เชน

พดคยกบเดกเกยวกบเรองราวในหนงสอทเดกอาน สนทนาเกยวกบขอมลจากอนเทอรเนตวจารณ

ขาวในหนงสอพมพ ฟงวทย ดโทรทศนพรอมกบลก เพอชวยใหคาแนะนาและกระตนใหคด

วเคราะหและรจกเลอกรบขอมลทเหมาะสม

(3.4) สงเสรมใหเดกเรยนรการแกปญหา พอแมควรฝกฝนใหลกเตรยมพรอม

ทจะเผชญปญหาและเรยนรการแกปญหาตงแตยงเยาว ทงปญหาทางรางกาย จตใจ อารมณ สงคม

การเรยน การทางาน ใชสตปญหาแกปญหาไดดวยตนเอง ดวยการฝกหดอบรมลกใหกลาเผชญ

ปญหาโดยพอแมดแลอยหางๆ ใหลองทา ลองหาวธแกไข ฝกใหคดวเคราะห หาเหตผล สะสม

ความมนใจ อดทน พากเพยร ไมหวนไหว กลาส และแกไขปญหาดวยสตปญญา

(4) ใหการอบรมบมนสยใหลกมคณธรรม การทลกจะเตบโตเปนพลเมองทด ม

คณภาพนน ยอมมรากฐานมาจากครอบครว พอแมมบทบาททสาคญยงในการเปนแบบอยางใหเดก

ซมซบสงทดงาม การประพฤตปฏบตคานยม ทศนคตของพอแมลวนสงผลตอชวตของลก ดงนน

ผปกครองควรมหนาท ดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

39

(4.1) เปนแบบอยางทด การเปนแบบอยางทดของพอแมนน เปนเรองทเดก

สงเกตไดจากชวตประจาวน เชน การทพอแมปฏบตตามกฎระเบยบของสงคม แสดงความมนาใจ

ตอเพอนบานและปฏบตตนตามแนวทางของศาสนา เปนตน เดกเรยนรดวยการเลยนแบบการ

กระทาของพอแมดวยการใหเดกชวยทางานบาน ชวยดแลญาตผใหญ ชมเชยทเดกทาด เดกจะเกด

ความภาคภมใจ ซงจะชวยใหเดกมความรสกทดตอตนเอง รสกวาตนเองมคณคา และพรอมทจะเผอ

แผนาใจแกผอน

(4.2) สนทนา แนะนา ตกเตอน เลาเรองและแลกเปลยนความคดเหนกนให

เดกรจกตดสนใจหาขอสรป การสนทนาโดยใชสถานการณและตวอยางทดเปนว ธการทชวย

เสรมสรางคณธรรมใหแกเดก นอกจากนพอแมควรใหคาแนะนา ชแนะแนวทางทถกทควรและ

ตกเตอน เพอปองกนปญหา โดยคานงถงวยและสภาพแวดลอมของเดกนอกเหนอจากบทบาทของ

ผปกครองแลว เครอขายพอแม ผปกครอง ในสถานศกษา

สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2547, หนา 64) วาบทบาทของ

พอแมกมสวนสาคญ ดงน

(1) เครอขายพอแม ผปกครอง ในสถานศกษา การปฏรปการศกษาตาม พ.ร.บ.

การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มจดมงหมายในการมสวนรวมจดการศกษาของโรงเรยนใหเกด

ประสทธภาพและคณภาพทงในดานวชาการ การพฒนาผเรยน และการพฒนาบรรยากาศทเออตอ

การเรยนร ในการเลอกตงคณะกรรมการเครอขายระดบโรงเรยนอาจเปนการเลอกตงจากผแทน

คณะกรรมการเครอขายระดบชนเรยน จากคณะกรรมการบรหารโรงเรยน และจากสมาคม

ผปกครองและครเขารวมเปนกรรมการดวย

(2) การจดตงสมาคม และชมรมผปกครองและคร เพอเปดโอกาสใหพอแม

ผปกครอง เขามามสวนรวมพฒนาโรงเรยน พจารณาแกไขปญหาตางๆ สงเสรมการศกษา การเรยน

การสอนของบตรหลาน สนบสนนกจกรรมของโรงเรยน รวมทงหาทนมาพฒนาและชวยเหลอ

โรงเรยน

(3) จดตงคณะกรรมการการสถานศกษาขนพนฐาน ในโรงเรยนระดบ

ประถมศกษาและมธยมศกษาทงภาครฐและเอกชนไดนาไปถอปฏบต ทาใหพอแม ผปกครองไดเขา

ไปมบทบาทและมสวนรวมจดการศกษาในฐานะคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน มจานวน

7-15 คน ประกอบดวย ผแทนพอแม ผปกครอง ผแทนคร ผแทนองคกรชมชน ผแทนองคกร

ปกครองสวนทองถน ผแทนศษยเกา ผทรงคณวฒ และใหผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษาเปน

กรรมการและเลขานการ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

40

การจดการศกษาไมใชเพยงหนาทของโรงเรยนเทานน ยงเปนหนาทของผปกครองท

จะสนบสนนการบรหารงานของโรงเรยนใหบรรลเปาหมายตามทกาหนดและตรงกบความตองการ

ของสงคม ซงผปกครองอาจเขามามบทบาทในการเปนอาสาสมครเปนวทยากร เปนผใหคาแนะนา

หรอเขามาเปนตวแทนผปกครองเพอรวมในการบรหารงานโรงเรยน ซงโรงเรยนในฐานะหนวยงาน

องคกรตองกาหนดนโยบายและการดาเนนงานทสนบสนนการเขามามสวนรวมของผปกครองอยาง

ชดเจน และในขณะเดยวกนตองมการสอสารโดยใหขอมลขาวสารกบผปกครองเพอสรางความ

เขาใจและความรวมมออนดตอกน

แนวทางการศกษาคณลกษณะและรปแบบของการมสวนรวม

ผวจยไดกาหนดเปนกรอบในการวจยเรอง การบรหารแบบมสวนรวมทง 4 ดาน คอ

ดานวชาการ ดานบรหารบคลากร บรหารงบประมาณ และดานบรหารงานทวไป โดยศกษารปแบบ

และกระบวนการบรหารแบบมสวนรวมเพอใชในการวจยตอไป

การบรหารแบบมสวนรวมเปนแนวความคดทไดรบความนยมในการบรหารใน

ปจจบนเพราะสอดคลองกบแนวคดในเรองประชาธปไตยและสทธมนษยชนซงเปนกระแสทม

ความสาคญยงในปจจบน (ทพวรรณ จนทรสถตย, 2546, หนา 15) ในการเขาไปมสวนรวมของ

ประชาชนในการบรหารการศกษาแบงได 2 ลกษณะ (เมตต เมตตการณจต, 2541, หนา 55) ดงน

(1) การเขาไปมสวนรวมโดยทางตรง คอ การเขาไปมสวนรวมในลกษณะของ

การปฏบตงานและรบผดชอบหนาทโดยตรง ไดแก ผบรหาร คร นกเรยน และบคลากรทกฝาย

(สมฤทธ กางเพง, 2545, หนา 13) ทงนประชาชน สามารถเขาไปมสวนรวมในรปแบบของ

คณะกรรมการสถานศกษาได

(2) การเขาไปมสวนรวมโดยทางออม จะเนนในรปแบบของการเปนผแทนจาก

ฝายตางๆ เชน ผปกครอง ชมชน องคกรทองถน และผทเกยวของในการจดการศกษาทกระดบ

(สมฤทธ กางเพง, 2545, หนา 13) ทงในรปแบบของสมาคมผปกครองนกเรยนและสมาคมศษยเกา

จากภาพจะเหนไดวา โคเฮนและอพฮอฟ ไดใหความสาคญกบการมสวนรวมของ

ประชาชนในชนตดสนใจมาก ดงจะเหนไดจากภาพจดเรมตนท 1) การตดสนใจ ซงโคเฮนและ

อพฮอฟ แสดงใหเหนถงความสมพนธเสนทบ การตดสนใจจะมผลตอการปฏบตการ และจากการ

ปฏบตการจงสงผลตอไปยงการรบผลประโยชนและการประเมนผล ในขณะเดยวกนการตดสนใจ

จะมผลโดยตรงตอการรบผลประโยชนและการประเมน ดงจะเหนไดจากเสนทบ แสดง

ความสมพนธและในขณะเดยวกน การประเมนผลจะมความสมพนธโดยตรงกบการปฏบตการและ

การตดสนใจ ซงแสดงใหเหนโดยเสนประ และยงแสดงใหเหนชดดวยวา การปฏบตการจะสงผล

ยอนกลบไปยงการตดสนใจดวย

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

41

ในการมสวนรวมของผมสวนไดเสยในการบรหารงานหรอการจดการศกษาใน

โรงเรยนอยางมคณภาพ โดยเฉพาะในชวงของการปฏรปการศกษา นวตกรรมในการบรหารงานเพอ

กาวไปสความสาเรจเรองหนงทมการนาเสนอ และนามาใชในการปฏบตงานใหบรรลเปาหมาย

อยางมประสทธภาพและมประสทธผลเปนอยางยงกคอกระบวนการ PDCA ของ “Deming” PDCA

มาจากคาภาษาองกฤษ 4 คา ไดแก Plan (วางแผน) Do (ปฏบต) Check (ตรวจสอบ) Act (ดาเนนการ

ใหเหมาะสม)

แนวคดเกยวกบวงจร PDCA เรมขนเปนครงแรกโดยนกสถต ซงไดพฒนาจากการ

ควบคมกระบวนการเชงสถตท Bell Laboratories ในสหรฐอเมรกาเมอทศวรรษ 1930 ในระยะ

เรมแรก วงจรดงกลาวเปนทรจกกนในชอ “วงจร Shewhart” จนกระทงราวทศวรรษท 1950 ไดม

การเผยแพรอยาง กวางขวางโดยปรมาจารยทางดานการบรหารคณภาพ หลายคนจงเรยกวงจรนวา

“วงจร Deming” เมอเรมแรกไดเนนถงความสมพนธ 4 ฝาย ในการดาเนนธรกจเพอใหไดมาซง

คณภาพ และความพงพอใจของลกคา ซงไดแก ฝายออกแบบ ฝายผลต ฝายขาย และฝายวจย

ความสมพนธของทง 4 ฝายนน จะตองดาเนนไปอยางตอเนอง เพอยกระดบคณภาพของสนคาตาม

ความตองการของลกคาทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา โดยใหถอวาคณภาพจะตองมากอนสงอนใด

ภาพท 2.1 วงจร PDCA ในยคแรก

ทมา: ชนกานต เธยรสตร, 2553

ขาย

วจย ผลต

ออกแบบ

ออกแบบผลตภณฑใหสอดคลองกบ

ขนตอนการวางแผนของฝายบรหาร

หากมการรองเรยน กตองนาขอมลไปใช

ในการวางแผนออกแบบตอไป หรอวจย

เพอปรบปรงผลตภณฑใหดย งขน

ผลตใหสอดคลองกบ

ผลตภณฑทไดออกแบบไว

ยอดขายยอมยนยนไดวา

ลกคาพงพอใจในผลตภณฑหรอไม

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

42

ตอมาแนวคดเกยวกบกบวงจร Deming ไดถกดดแปลงใหเขากบวงจรการบรหาร ซง

ประกอบดวย ขนตอนการวางแผน ขนตอนการปฏบต ขนตอนการตรวจสอบ และขนตอนการ

ดาเนนการใหเหมาะสม (ซงในระยะเรมแรกหมายถงการปรบปรงแกไข) แตยงไมสามารถใชงานได

อยางมประสทธผล เพราะแตละขนตอนถกมอบหมายใหเปนหนาทรบผดชอบของแตละฝาย ขณะท

ฝายบรหารกาหนดแผนงานและตงเปาหมายสาหรบพนกงาน พนกงานกตองลงมอปฏบตใหบรรล

ตามเปาหมายทฝายบรหารไดกาหนดขน ในขณะทผตรวจสอบคอยตรวจสอบผลการปฏบตงานของ

พนกงานเปนระยะๆ และรายงานผลใหผบรหารทราบ หากการปฏบตงานมความผดพลาดหรอ

เบยงเบนไปจากเปาหมายกจะไดแกไขไดทนท พนกงานทสามารถปฏบตงานไดตามเปาหมายกจะ

ไดรางวลเปนการตอบแทน แตถาไมสามารถทาไดตามเปาหมายกจะถกประเมนผลการปฏบตงานท

ตา การดาเนนงานในลกษณะนจะเหนไดวาคอนขางแขงกระดาง นอกจากผบรหารจะไมประเมน

ศกยภาพของพนกงานซงเปนผทรดทสดเกยวกบกระบวนการทางานแลว ยงขาดวสยทศนทดใน

เรองของการประสานงานภายในหนวยงาน โดยเฉพาะอยางยงการใหพนกงานมสวนรวมใน

ขนตอนการวางแผนและแกไขปรบปรงใหดขน อยางไรกตาม วงจร Deming ไดพฒนาไปในทศทาง

ทนมนวลขน ในประเทศญปนซงไดใหความสาคญกบพนฐานการบรหารงาน 2 อยาง น นกคอ

การสอสารและความรวมมอรวมใจจากทกคนในหนวยงาน โดยผบรหารยงคงเปนผกาหนด

แผนงาน แตจะสอสารผานชองทางหวหนางานและพนกงานตามลาดบขนเปาหมายถกกาหนดขน

ตามความเหมาะสมเปนไปได

ภาพท 2.2 วงจร PDCA แบบญปน

ทมา: ชนกานต เธยรสตร, 2553

ดาเนนการให

เหมาะสม

วางแผน

ตรวจสอบ

วางแผน

ดาเนนการให

เหมาะสม ปฏบต

ตรวจสอบ

(ฝายบรหาร)

(ฝายบรหาร)

(พนกงาน)

(ผตรวจสอบ และฝายบรหาร)

ปฏบต

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

43

เราใชวงจร PDCA เพอการปรบปรงงานอยางตอเนอง ทกครงทวงจรหมนครบรอบก

จะเปนแรงสงใหหมนในรอบตอไป วธการใหมๆ ททาใหเกดการปรบปรงกจะถกจดทาเปน

มาตรฐานการทางาน ซงจะทาใหการทางานมการพฒนาอยางไมสนสด เราอาจเรมดวยการปรบปรง

เลกๆ นอยๆ กอนทจะกาวไปสการปรบปรงทมความซบซอนมากยงขน

ภาพท 2.3 วงจร PDCA กบการปรบปรงอยางตอเนอง

ทมา: ชนกานต เธยรสตร, 2553

วงจร PDCA สามารถประยกตใชไดกบทกๆ เรอง นบตงแตกจกรรมสวนตว เชน

การปรงอาหาร การเดนทางไปทางานในแตละวน การตงเปาหมายชวต การดาเนนงานในระดบ

บรษท จนกระทงในระดบสถาบนการศกษา หรอทนามาใชในระบบประกนคณภาพการศกษา

โครงสรางของวงจร PDCA

ขนตอนทง 4 ขนตอนของวงจร PDCA ประกอบดวย “การวางแผน” อยางรอบคอบ

เพอ “การปฏบต” อยางคอยเปนคอยไป แลวจง “ตรวจสอบ” ผลทเกดขน วธการปฏบตใดม

ประสทธผลทสด กจะจดใหเปนมาตรฐาน หากไมสามารถบรรลเปาหมายได กตองมองหาวธการ

ปฏบตใหมหรอใชความพยายามใหมากขนกวาเดม

(1) ขนตอนการวางแผน (Plan)

ขนตอนการวางแผนครอบคลมถงการกาหนดกรอบหวขอทตองการปรบปรง

เปลยนแปลง ซงรวมถงการพฒนาสงใหมๆ การแกปญหาทเกดขนจากการปฏบตงาน พรอมกบ

ปรบปรง และยกระดบ มาตรฐานเดมใหสงขน

มาตรฐาน

มาตรฐาน

มาตรฐาน

P

D

C

A

P

D

C

A

P

D

C

A

ปรบปรง อยางตอเนอง

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

44

พจารณาวามความจาเปนตองใชขอมลใดบางเพอการปรบปรงเปลยนแปลงนน โดยระบวธการเกบ

ขอมลใหชดเจน นอกจากน จะตองวเคราะหขอมลทรวบรวมได แลวกาหนดทางเลอกในการ

ปรบปรงเปลยนแปลงดงกลาว

การวางแผนยงชวยใหเราสามารถคาดการณสงทเกดขนในอนาคต และชวย

ลดความสญเสยตางๆ ทอาจเกดขนได ทงในดานแรงงาน วตถดบ ชวโมงการทางาน เงน เวลา โดย

สรปแลว การวางแผนชวยใหรบรสภาพปจจบน พรอมกบกาหนดสภาพทตองการใหเกดขนใน

อนาคต ดวยการผสานประสบการณ ความร และทกษะอยางลงตว โดยทวไปการวางแผนมอย

ดวยกน 2 ประเภทหลกๆ ดงน

ประเภทท 1 การวางแผนเพออนาคต เปนการวางแผนสาหรบสงทจะเกดขน

ในอนาคตหรอกาลงจะเกดขน บางอยางเราไมสามารถควบคมสงนนไดเลย แตเปนการเตรยมความ

พรอมของเราสาหรบสงนน

ประเภทท 2 การวางแผนเพอการปรบปรงเปลยนแปลง เปนการวางแผนเพอ

เปลยนแปลงสภาพทเกดขนในปจจบนเพอสภาพทดขน ซงเราสามารถควบคมผลทเกดในอนาคตได

ดวยการเรมตนเปลยนแปลงตงแตปจจบน

(2) ขนตอนการปฏบต (Do)

ขนตอนการปฏบต คอ การลงมอปรบปรงเปลยนแปลงตามทางเลอกทได

กาหนดไวในขนตอนการ วางแผน ในขนนตองตรวจสอบระหวางการปฏบตดวยวาไดดาเนนไปใน

ทศทางทตงใจหรอไม พรอมกบสอสารใหผทเกยวของรบทราบดวย เราไมควรปลอยใหถงวนาท

สดทายเพอดความคบหนาทเกดขน หากเปนการปรบปรงในหนวยงานผบรหารยอมตองการทราบ

ความคบหนาอยางแนนอน เพอจะไดมนใจวาโครงการปรบปรงเกดความผดพลาดนอยทสด

(3) ขนตอนการตรวจสอบ (Check)

ขนตอนการตรวจสอบ คอ การประเมนผลทไดรบจากการปรบปรง

เปลยนแปลง แตขนตอนนมกจะถกมองขามเสมอการตรวจสอบทาใหเราทราบวาการปฏบตในขนท

สองสามารถบรรลเปาหมายหรอวตถประสงคทไดกาหนดไวหรอไม สงสาคญกคอ เราตองรวาจะ

ตรวจสอบอะไรบางและบอยครงแคไหน ขอมลทไดจากการตรวจสอบจะเปนประโยชนสาหรบ

ขนตอนถดไป

(4) ขนตอนการดาเนนงานใหเหมาะสม (Act)

ขนตอนการดาเนนงานใหเหมาะสมจะพจารณาผลทไดจากการตรวจสอบ ซง

มอย 2 กรณ คอ ผลทเกดขนเปนไปตามแผนทวางไว หรอไมเปนไปตามแผนทวางไว หากเปนกรณ

แรก กใหนาแนวทางหรอกระบวนการปฏบตนนมาจดทาใหเปนมาตรฐาน พรอมทงหาวธการทจะ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

45

ปรบปรงใหดยงขนไปอก ซงอาจหมายถงสามารถบรรลเปาหมายไดเรวกวาเดม หรอเสยคาใชจาย

นอยกวาเดม หรอทาใหคณภาพดยงขนกไดแตถาหากเปนกรณทสอง ซงกคอผลทไดไมบรรล

วตถประสงคตามแผนทวางไว เราควรนาขอมลทรวบรวมไวมาวเคราะห และพจารณาวาควรจะ

ดาเนนการอยางไรตอไปน

- มองทางเลอกใหมทนาจะเปนไปได

- ใชความพยายามใหมากขนกวาเดม

- ขอความชวยเหลอจากผร

- เปลยนเปาหมายใหม

การวางแผนการดาเนนงานเราตองกาหนดเปาหมายทตองการบรรลผลสาเรจ

อาจจะเปนเปาหมายระยะสน หรอเปาหมายระยะยาวกไดแตเปาหมายทดจะตองSMARTER ซง

ประกอบไปดวย

Specific - เฉพาะเจาะจง มความชดเจน

Measurable - สามารถวดและประเมนผลได

Acceptable - เปนทยอมรบไดของผปฏบต

Realistic - ตงอยบนพนฐานของความเปนจรง

Time Frame - มกรอบเวลากาหนด

Extending - ทาทาย และเพมศกยภาพของผปฏบต

Rewarding - คมคากบการปฏบต

4. บทบาทของผมสวนไดสวนเสยในสถานศกษา

ธระ รญเจรญ (2546, หนา 60-61) ไดกลาวถงบทบาทของผบรหารสถานศกษาใน

การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานควรมบทบาทในการดาเนนงานในสถานศกษา ดงน

(1) เปนผนาทางวชาการ

(2) บรหารงานแบบมสวนรวม

(3) การประชาสมพนธ

(4) สงเสรมการพฒนาครและบคลากร

(5) การสรางแรงจงใจ

(6) การประเมนผล

(7) สนบสนนการวจยและพฒนา

(8) การเผยแพรประชาสมพนธ

(9) สงเสรมการใชเทคโนโลย

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

46

จากทกลาวมาสรปไดวา กระบวนการการมสวนรวมไมอาจสามารถกระทาไดในทก

ประเดนแตการมสวนรวมของบคคลจะมอยในเกอบทกกจกรรมของสงคม ทงนขนอยกบความ

สนใจและประเดนการพจารณาทอยภายใตเงอนไขพนฐานการมสวนรวมวา จะตองมอสรภาพ ม

ความเสมอภาค และมความสามารถในการเขารวมกจกรรม เพอใหการมสวนรวมดาเนนไปไดอยาง

มประสทธภาพ และทาใหเกดผลสาเรจและบรรลเปาหมายในการบรหารแบบมสวนรวมได

การบรหารจดการศกษา

1. ความหมายการจดการศกษา

ชาญชย อาจนสมาจาร (2541, หนา 38-39) ไดใหความหมายของการบรหาร

การศกษา หมายถง การทาใหนกเรยนไดรบการศกษาทถกตองจากคร เพอใหนกเรยนมความเจรญ

งอกงามตามวตถประสงคทไดกาหนดไว

กตมา ปรดดลก (2542, หนา 4) ใหความหมาย การบรหารการศกษา หมายถง ความ

พยายามทจดดาเนนงานเกยวกบเรองของการศกษา อนไดแก โรงเรยน หลกสตร คร นกเรยน วสด

อปกรณ ตาราเรยน และอาคารสถานท เปนตน ใหเปนไปอยางมประสทธภาพ

พระราชบญญต 2545 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5)

(สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545, หนา 2) ไดใหความหมายของการศกษาไวใน

มาตรา 4 วา หมายถงกระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคม โดยการ

ถายทอด การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทาง

วชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคม การเรยนรและปจจยเกอหนน

ใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต

ประเสรฐ เชษฐพนธ (2542, หนา 7) ไดใหความหมายของการบรหารการศกษาวา

เปนกระบวนการในการรวมมอกนพฒนาคณภาพและสมรรถนะของคนใหเปนคนด มคณธรรม

มสขภาพพลานามยทด มสวนรวมในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไดอยางมประสทธภาพ โดยใช

ทรพยากรการบรหารทมอยอยางเหมาะสม

จากความหมายขางตน สรปไดวาการจดการศกษาหมายถงกระบวนการททาให

มนษยสามารถพฒนาความร ความสามารถ เจตคต และพฤตกรรมซงสงผลตอคณภาพของตน ให

สามารถดาเนนชวตในสงคมไดอยางสนตสขและเกอหนนตอการพฒนาประเทศไดอยางเหมาะสม

การศกษาจงเปนทงกระบวนการและเนอหาในการพฒนาคนใหเปนมนษยทสมบรณเปนการ

ถายทอดวฒนธรรมและการสรางภมปญญาใหแกสงคม

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

47

2. แนวคดการมสวนรวมในการจดการศกษา

ระบบการศกษาตามนยแหงแผนการศกษาแหงชาตถอเปนระบบทใหบคคลไดศกษา

และเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต เพอพฒนาตนเองทงในดานปญญา จตใจ รางกายและสงคมอยาง

สมดล และสามารถสรางความเจรญกาวหนาใหแกประเทศ ภายใตระบอบประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยเปนประมข โดยในมาตรา 15 ไดกาหนดการจดการศกษาไว 3 รปแบบ (วโรจน

สารรตนะ, 2546, หนา 123) ไดแก

(1) การศกษาในระบบโรงเรยน (Formal education) เปนการศกษาทกาหนด

จดมงหมาย วธการศกษาหลกสตร ระยะเวลาของการศกษา การวดและประเมนผล ซงเปนเงอนไข

ของการสาเรจการศกษาทแนนอน

(2) การศกษานอกระบบโรงเรยน (Non-formal education) เปนการศกษาทม

ความยดหยนในการกาหนดจดมงหมาย รปแบบ วธการจดการศกษา การวดและประเมนผล ซงเปน

เงอนไขสาคญของการสาเรจการศกษา โดยเนอหาและหลกสตรจะตองมความเหมาะสมสอดคลอง

กบสภาพปญหาและความตองการของบคคลแตละกลม

(3) การศกษาตามอธยาศย (Informal education) เปนการศกษาทใหผเรยนได

เรยนรดวยตนเองตามความสนใจ ศกยภาพ ความพรอมและโอกาส โดยศกษาจากบคคล

ประสบการณ สงคม สภาพแวดลอม สอ หรอแหลงความรอนๆ

สถานศกษาอาจจดการศกษาในรปแบบใดรปแบบหนงหรอทงสามรปแบบกได ใน

ทนจะกลาวถงการจดการศกษาในระบบโรงเรยน ในการจดการศกษาขนพนฐานซงประกอบดวย

การศกษาระดบชนประถมศกษา และระดบชนมธยมศกษา มงเนนการจดประสบการณดานความร

ความสามารถ ทกษะและคณคาทจาเปนตอชวต เพอใหผสาเรจการศกษาขนพนฐาน มพฒนาการ

ทางรางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ และสงคมเหมาะสมกบวย มความรคคณธรรมทจะดารงชวต

อยรวมกนในสงคมไดอยางเปนสข มทกษะทจะแสวงหาความรดวยตนเองอยางตอเนอง มทกษะ

เบองตนในการประกอบอาชพ มวสยทศนอนกวางไกล มจตสานกทถกตองทางการเมองการ

ปกครองในระบอบประชาธปไตย และมความมงมนในการอนรกษสบสานวฒนธรรมไทยและภม

ปญญาไทย (กระทรวงศกษาธการ, 2547, หนา 15-29) เชนเดยวกบพระราชบญญตการศกษา

แหงชาต พ.ศ. 2542 ทกาหนดความมงหมายในการจดการศกษาและกาหนดหลกการจดการศกษาไว

ในมาตรา 6 วาการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงทางดาน

รางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถ

อยรวมกบผอนไดอยางมความสข (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2547, หนา 2)

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

48

ดงนนเพอใหการจดการศกษาบรรลเปาหมายทวางไวตองอาศยความรวมมอจากทก

ฝายทงภายในโรงเรยน ผปกครอง ศษยเกา และชมชนเขามามสวนรวมในการจดและบรหาร

การศกษาดงจะเหนไดจากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 (สานกงานคณะกรรมการ

การศกษาแหงชาต, 2545, หนา 2) ทกาหนดหลกในการจดการศกษาไวในมาตรา 8 ดงน

(1) เปนการศกษาตลอดชวตสาหรบประชาชน

(2) ใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา

(3) มการพฒนาสาระและกระบวนการเรยนรใหเปนไปอยางตอเนอง

รวมทงในมาตรา 9 (6) ทกาหนดการจดระบบ โครงสรางและกระบวนการศกษาให

ยดหลกการมสวนรวมของบคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน

เอกชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการและสถาบนสงคม มาตรา

57 กาหนดใหหนวยงานทางการศกษาระดมทรพยากรบคคลในชมชนใหมสวนรวมในการจด

การศกษาโดยนาประสบการณ ความรอบร ความชานาญ และภมปญญาทองถนของบคคลดงกลาว

มาใช เพอใหเกดประโยชนทางการศกษาและยกยองเชดชผทสงเสรมและสนบสนนการจด

การศกษา รวมทงมาตรา 58 (2) ใหบคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวน

ทองถน เอกชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการและสถาบนสงคม

อน ระดมทรพยากรเพอการศกษาโดยเปนผจ ดและมสวนรวมในการจดการศกษา การบรจาค

ทรพยสนและทรพยากรอนใหแกสถานศกษาและมสวนรวมรบภาระคาใชจายทางการศกษาตาม

ความเหมาะสมและความจาเปน

ดงนนรฐจงไดวางแผนทางในการดาเนนงานโรงเรยนโดยยดหลกการบรหารแบบม

สวนรวมทใชโรงเรยนเปนฐาน ดงน (อทย บญประเสรฐ, 2546, หนา 154-155)

(1) หลกการกระจายอานาจ (Decentralization) เปนการกระจายอานาจการจด

การศกษาจากกระทรวงและสวนกลางไปยงสถานศกษาใหมากทสด โดยมความเชอวาโรงเรยนเปน

หนวยสาคญในการเปลยนแปลงและพฒนาการศกษาของเดก

(2) หลกการมสวนรวม (Participation or collaboration or involvement) เปนการ

เปดโอกาสใหผเกยวของและผมสวนไดเสยมสวนรวมในการบรหารตดสนใจ และรวมจดการศกษา

ทงคร ผปกครอง ตวแทนชมชน ตวแทนศษยเกา และตวแทนนกเรยน การทบคคลมสวนรวมใน

การจดการศกษาจะเกดความรสกเปนเจาของและรบผดชอบในการจดการศกษามากขน

(3) หลกการคนอานาจการจดการศกษาใหประชาชน (Return power to people)

ในอดตการจดการศกษาจะทากนหลากหลายบางแหงกใหวดหรอองคกรในทองถนเปนผดาเนนการ

ตอมามการรวมการจดการศกษาไปใหกระทรวงศกษาธการ เพอใหเกดเอกภาพและมาตรฐานทาง

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

49

การศกษาและตอมาเมอประชากรเพมมากขน ความเจรญกาวหนาตางๆรดหนาไปอยางรวดเรว

การจดการศกษาโดยสวนกลางเรมมขอจากด เกดความลาชาและไมตอบสนองความตองการของ

ผเรยน และชมชนอยางแทจรง จงตองมการคนอานาจใหทองถนและประชาชนไดจดการศกษาเอง

อกครง

(4) หลกการบรหารตนเอง (Self-managing) ในระบบการศกษาท วไป มกจะ

กาหนดใหโรงเรยนเปนหนวยปฏบตตามนโยบายของสวนกลาง โรงเรยนไมมอานาจอยางแทจรง

แตไมไดปฏเสธเรองการทางานใหบรรลเปาหมาย และนโยบายของสวนรวม แตมความเชอวา

วธการทางานใหบรรลเปาหมายนนทาไดหลายวธ การทสวนกลางทาหนาทเพยงกาหนดนโยบาย

และเปาหมายแลวปลอยใหโรงเรยนมระบบการบรหารดวยตนเอง โดยใหโรงเรยนมอานาจหนาท

และความรบผดชอบในการดาเนนงาน ผลทไดนาจะประสทธภาพสงกวาเดมททกอยางถกกาหนด

มาจากสวนกลาง ไมวาจะโดยทางตรงหรอทางออม

(5) หลกการตรวจสอบและถวงดล (Check and balance) สวนกลางมหนาท

กาหนดนโยบายและควบคมมาตรฐาน มองคกรอสระ ทาหนาทตรวจสอบคณภาพการบรหารและ

การจดการศกษาเพอใหมคณภาพและมาตรฐานเปนไปตามทกาหนดและเปนไปตามนโยบายของ

ชาต

สอดคลองกบหลกการสาคญท วชต นนทสวรรณ และ จานงค แรกพนจ (2541,

หนา 14) เสนอรปแบบในการพฒนาปฏรปการศกษาของรฐ ดงน

(1) ใหชมชนมอานาจในการจดการศกษา

(2) เปลยนแปลงวสยทศนจาก “การศกษาในระบบโรงเรยน” ไปส “การเรยนร

ตลอดชวต”

(3) ทองถนมอานาจหนาท ความรบผดชอบ การตรวจสอบ การตดสนใจระดบ

โรงเรยน เพราะการตดสนใจในระดบผปฏบตงานจะเปนการตดสนทดทสด

(4) กระจายอานาจในการบรหารจดการการศกษา ใหประชาชนมสวนรวมใน

การบรหารจดการ การตรวจสอบและถวงดล (Check and balance)

(5) คนความรบผดชอบในการจดการศกษาใหกบผมประโยชนพงได ทใกลชด

กบเดกมากทสด คอ คร ครใหญ ผปกครองนกเรยน และชมชน

สรปไดวาแนวทางการปฏรประบบการบรหารและการจดการศกษาจะมง

ปรบเปลยนแนวความคดการบรหารและการจดการของโรงเรยนใหมอสระและเสรมากขน

ปรบเปลยนการตดสนใจจากกรมในสวนกลางเปนการตดสนใจในพนททกสวนของสงคม มการ

กระจายอานาจไปสทองถนและสถานศกษา เพอใหผมสวนเกยวของไดมสวนรวมในการจด

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

50

การศกษา โดยมสวนรวมในทกขนตอนของการดาเนนงาน ทาใหเกดความรสกรบผดชอบและเปน

เจาของโรงเรยนรวมกน อนจะกอใหเกดความรวมมอรวมใจในการบรหาร ในขณะเดยวกนโรงเรยน

กมหนาทในการสงเสรมการมสวนรวมของผมสวนเกยวของในการบรหารงานโรงเรยนโดยรฐจะ

ทาหนาทเปนผตรวจสอบการจดการศกษาของโรงเรยนใหเปนไปตามนโยบายทกาหนดไว

การบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐานวาเปนการกระจายอานาจจากสวนกลางไป

ยงสถานศกษาโดยตรง

ใหสถานศกษามอานาจอสระและคลองตวในการตดสนใจในดาน วชาการ บคคล

งบประมาณ และการจดระบบบรหารงานทวไป เปนการบรหารจดการโรงเรยนทสอดคลองกบ

คณลกษณะและความตองการของโรงเรยน นนคอ สมาชกโรงเรยน อนไดแกคณะกรรมการบรหาร

โรงเรยน ผบรหารโรงเรยน ผปกครองตลอดจนสมาชกชมชนและองคกรอนๆ มารวมพลงกนอยาง

เตมท รบผดชอบตอการใชทรพยากร และแกปญหา ตลอดจนดาเนน กจกรรมดานการจดการศกษา

ของโรงเรยน ทงในระยะสนและระยะยาว ทงนตองมคณภาพตามเกณฑมาตรฐาน และสามารถ

ตรวจสอบได โดยมแนวคดในการบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐานคอ

(1) เปนการระดมผเชยวชาญและผมประสบการณเพอรวมกนจดการศกษา เปด

โอกาสใหครเจาหนาทและชมชน มสวนรวมในการตดสนใจในเรองสาคญของโรงเรยน

(2) เปนการระดมทรพยากรดานการเงน และดานวชาการ เพอพฒนาการจดการ

เรยนการสอนในโรงเรยนใหมประสทธภาพยงขน

(3) สรางความยดหยนในการทางาน ทาเกดการรเรมจดทาโครงการใหม ๆ

เพอใหตรงกบความตองการของผเรยนมากขน

(4) ครและผปกครองซงมสวนรวมในการบรหารงบประมาณไดเสนอความ

คดเหนในการปรบปรงการศกษาอกทงเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวม ในการบรหารและจด

การศกษา

รปแบบการบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐานนนเปนการบรหารโดย

คณะกรรมการโรงเรยนซงจะมอานาจหนาทตดสนใจเกยวกบการกาหนดเปาหมายของโรงเรยน

วชาการงบประมาณและบคลากร โดยคณะกรรมการโรงเรยนจะประกอบดวยผบรหารโรงเรยน

ตวแทนคร ตวแทนผปกครอง ตวแทนจากเขตการศกษา ตวแทนจากสหภาพคร และตวแทน

นกเรยน ซงรปแบบของการบรการนมอย 4 รปแบบดวยกน คอ

(1) รปแบบทมผบรหารโรงเรยนเปนหลก (Administrative Control SBM)

แนวคดในการกระจายอานาจหนาทใหแกผบรหารโรงเรยน เพอใหการบรหารมประสทธภาพมาก

ทสดในระยะแรก ผบรหารมกใชวธขอคาปรกษาอยางไมเปนทางการจากคร ผปกครอง หรอผแทน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

51

ชมชน ดงนน คณะกรรมการโรงเรยนทตงขนมกจะมบทบาทสาคญอยทการเปนคณะกรรมการท

ปรกษาของผบรหารโรงเรยนน นเอง ผบรหารจะเปนประธานและเจาหนาทเขตการศกษาเปน

กรรมการสวนคณะกรรมการอนๆ มาจากการเลอกตงของกลมบคคลแตละประเภทในการกาหนด

นโยบาย วางแผนหาแนวทางแกไขปญหาคณะกรรมการจะมบทบาทในการรวมเสนอความคดเหน

แตอานาจในการตดสนใจขนสดทายยงคงอยทผรหารโรงเรยน

(2) รปแบบทมครเปนหลก (Professional Control SBM) การบรหารตามแนวน

ตวแทนคณะครมสดสวนมากทสดในคณะกรรมการโรงเรยน รปแบบนเกดจากแนวคดทวา ครเปน

ผใกลชดนกเรยนมากทสด ครเปนผปฏบตจงยอมจะรบรปญหาตางๆ ไดดกวา และถามโอกาส

ตดสนใจกสามารถแกปญหาไดตรงจดมากทสด

(3) รปแบบทชมชนมบทบาทหลก (Community Control SBM) จดประสงคของ

รปแบบการบรหารทควบคมดวยชมชน คอการเพมความรบผดชอบในการการศกษาใหแก

ชมชน และผปกครอง และเพอใหผรบบรหารการศกษามความพงพอใจในการศกษาทจดมากทสด

แนวคดสาคญ คอ หลกสตรของโรงเรยนควรตอบสนองความตองการและคานยมของ

ผปกครอง และชมชนทองถนมากทสดคณะกรรมการโรงเรยนจงสดสวนจานวนผปกครองและ

ชมชนมากทสด

(4) รปแบบทครและชมชนมบทบาทเปนหลก (Professional Community Control

SBM) แนวคดรปแบบการบรหารลกษณะนมความเชอวา ทงครและผปกครองตางมความสาคญใน

การจดการศกษาใหแกเดก ครจะไดรบรคานยมและความตองการของผปกครอง ในขณะเดยวกน

ผปกครองกมโอกาสชวยสนบสนนการจดการเรยนการสอนของครดวยสดสวนของผแทนคร และ

ผแทนจาก ผปกครอง/ชมชน จะมเทาๆ กนในคณะกรรมการโรงเรยนเปนคณะกรรมการ

บทบาทของชมชนในการจดการศกษาของไทยในปจจบน

การทาความเขาใจบทบาทของชมชนในการจดการศกษาในปจจบน จาเปนตองขจด

ภาพเกาๆ ของการศกษาในอดตใหหมดไป และตองเปลยนมมมองการศกษาใหมในแนวทางท

สอดคลองกบวถชวตและกระบวนการเรยนรในสงคมชมชนบทบาทของชมชนและรปแบบในการ

จดการศกษาในปจจบน วถชวต ศกยภาพและขอจากดของชมชน เปนเงอนไขทเปดโอกาสและ

กระตนใหชมชนเขาไปมบทบาทและสรางรปแบบการศกษาทหลากหลายขนสาหรบบตรหลานและ

คนในสงคมของตน (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, ม.ป.ป.)

(1) บทบาทและรปแบบในการจดการศกษาเพอพฒนาตนเอง การจดการศกษาใน

ลกษณะนเกดขนจากศกยภาพของชมชน เพอพฒนาชมชนใหเตมศกยภาพ อนจะนาไปสการ

แกปญหาและลดขอจากดภายในชมชน การศกษาทชมชนจดขนน มงใหเกดการเรยนรทสอดคลอง

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

52

กบวถชวตและตอบสนองความตองการของสมาชกหรอคนทอยในบรบททางวฒนธรรมสงคม

เดยวกน โดยยดหลกใหผเรยนไดเรยนในททมความร การเรยนรจงไมถกจากดดวยเวลา สถานท

เพศและวย และเปนการเปดโอกาสใหคนไดเรยนรตามอธยาศยอยางแทจรง ในทนจงเรยกรปแบบ

การศกษานอกชอหนงวา การศกษาในวถชมชน ชมชนไดเขาไปมบทบาทหลกในการจดการศกษา

ตามแนวนโดยการสรางกระบวนการเรยนรซงตองอาศยองคประกอบ 3 อยางทมอยแลวในชมชน

อนไดแก คน ความร และทรพยากร

1) คนประกอบดวยผรหรอผทรงภมปญญาผนาชมชนกลมหรอองคกรและ

ชาวบานทวไป

2) ความรประกอบดวยความรทเปนภมปญญาทองถนและความรจาก

ภายนอก หรอทเปนภมปญญาสากล

3) ทรพยากร ประกอบดวยโภคทรพย เชน ทดน แหลนา พชและสตว

เปนตน เงนทน และผลผลต

(2) กระบวนการเรยนรของชมชนในทกภาคของประเทศพบวาการเรยนรท

เกดขนประกอบดวย (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, ม.ป.ป.)

1) การวเคราะห-สงเคราะหศกยภาพและปญหาของชมชนซงอาจกระทา

อยางเปนทางการหรอไมเปนทางการและเชอมโยงสงเหลานเขากบสงคมไทยตลอดจนสงคมโลก

2) การแสวงหาทางออกทเหมาะสมและสอดคลองกบวถชวตทางออกนอาจ

ไดมาหลายวธเชนการไปมาหาสกนการประชม-สมมนาการศกษาดงานและการเรยนรผานสอ

ประเภทตางๆ

3) การสรางกจกรรมเพอใหผเรยนไดพฒนาและแกปญหาทกาลงประสบอย

ซงอาจเรยกวากจกรรมเรยนร

4) การประเมนผลกจกรรมและนาผลทไดเขาสกระบวนการวเคราะห-

สงเคราะหศกยภาพและปญหาของชมชนกระบวนการเรยนรทชมชนสรางขนนสงผลใหเกด

การเชอมโยงหรอการจดความสมพนธระหวางคนความรและทรพยากรซงกลายเปนตวกาหนด

รปแบบของการจดการศกษาเพอพฒนาตนเอง

(3) เครอขายการเรยนร เปนอกรปแบบหนงของการจดการศกษาของชมชน เปน

การเรยนรทชวยใหชมชนเขมแขงขนและรเทาทนการเปลยนแปลงภายนอก ซงตองอาศยความรและ

บทเรยนทหลากหลายจากองคกรอนเขามาประยกตใช ทาใหการไปมาหาสกนระหวางชมชนหรอ

องคกรชมชนจงเปนสงจาเปนไดกลายมาเปนพนฐานของเครอขายการเรยนร

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

53

จากทกลาวมานน จงสรปไดวา ผมสวนไดสวนเสยในสถานศกษานน หมายถง

ผปกครอง นกเรยน นกศกษา ชมชน และประชาชนตองรวมเสรมสรางความเขมแขงใหกบบาน วด

โรงเรยน และองคกรปกครองสวนทองถนใหเปนสถาบนสงคมทมบทบาทหลกในการขบเคลอน

การพฒนาและเปนสถาบนทางสงคมทมบทบาทหลกในการเพมทนทางสงคมในชมชน และ

สนบสนนการจดการองคความรในชมชนใหเปนระบบ เกดการคมครองภมปญญาทองถน และ

นาไปใชประโยชนตอสวนรวมตอไป

การบรหารโรงเรยนตามหลกการบรหารงาน

แบงออกเปน 4 ดาน ไดแก ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานบคคล ดาน

การบรหารงานงบประมาณ ดานการบรหารงานทวไป ดงตอไปน

1. การบรหารงานวชาการ

การบรหารงานวชาการ ถอวาเปนหวใจทางการบรหารสถานศกษา โดยเฉพาะ

อยางยงเปนงานทตองปรบปรงคณภาพการเรยนการสอน ซงเนนจดมงหมายหลกของสถานศกษา

เปนเครองชวดความสาเรจ และความสามารถของผบรหารโรงเรยน

ความหมายของงานวชาการและการบรหารงานวชาการ

จากการศกษาพบวามผใหความหมายของงานวชาการไดหลายแนวคดดงน

ชศกด อนทรรกษ (2546, หนา 21) ไดกลาวถงงานวชาการไววา คองานทเกยวกบ

หลกสตรและการพฒนาหลกสตร กระบวนการถายทอดความรไปสกลมเปาหมาย คอ ผเรยน

การจดสอและเทคโนโลยการศกษา การวดผลและประเมนผล การประกนคณภาพ รวมถงการจด

บรรยากาศเพอประโยชนทางวชาการ

รงรชดาพร เวหะชาต (2550, หนา 29-30) กลาววา การบรหารงานวชาการ เปนงาน

ทสาคญสาหรบผบรหารสถานศกษา เนองจากการบรหารงานวชาการเกยวของกบกจกรรมทกชนด

ในสถานศกษาโดยเฉพาะเกยวกบการปรบปรงคณภาพการเรยนการสอนซงเปนจดมงหมายหลก

ของสถานศกษา และเปนเครองชวดความสาเรจและความสามารถของผบรหารซงกระบวนการ

บรหารกจกรรมทกอยางทเกยวของกบการปรบปรงการเรยนการสอนใหดขน ตงแตการกาหนด

นโยบาย การวางแผน การปรบปรงพฒนาการเรยนการสอน ตลอดจนการประเมนผลการสอน

เพอใหเปนไปตามจดมงหมายของหลกสตรและจดมงหมายของการศกษา เพอใหเกดประโยชน

สงสดกบผเรยน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

54

Ramseyer and others (1955, pp. 18-56 อางถงใน ปรยาพร วงศอนตรโรจน, 2553,

หนา 7) การบรหารงานวชาการการหมายถง การบรหารงานทกชนดในโรงเรยนซงเกยวกบ

การปรบปรงพฒนาการเรยนการสอนในสถานศกษา งานวชาการในโรงเรยนถอวา เปนงานทม

ความสาคญยง เพราะวชาการเปนสงทชวยเสรมสตปญญา ความรเพอเปนพนฐานใหนกเรยนไดรจก

พฒนาตนเองในดานตางๆ งานวชาการในโรงเรยน ไดแก งานทเกยวกบการจดหลกสตรการเรยน

การสอนการจดอปกรณ การประเมนผลการวจยคนควา

ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2553, หนา 2) กลาววา การบรหารงานวชาการเปนงานท

สาคญสาหรบผบรหารสถานศกษา เนองจากการบรหารงานวชาการเกยวของกบกจกรรมทกชนดใน

สถานศกษาโดยเฉพาะเกยวกบการปรบปรงคณภาพการเรยนการสอน ซงเปนจดมงหมายหลกของ

สถานศกษาและเปนเครองชวดความสาเรจดานการบรหารของผบรหาร

จากความหมายดงกลาวสรปไดวา งานวชาการและการบรหารงานวชาการ หมายถง

การบรหารกจการทกชนดในโรงเรยนทเกยวของกบการปรบปรงพฒนากระบวนการเรยนการสอน

ตงแตการกาหนดนโยบาย การวางแผนการดาเนนการปรบปรงพฒนากจกรรมการเรยนการสอน

ตลอดจนการประเมนผลการสอนเพอใหบรรลตามเปาหมายของหลกสตรอยางมประสทธภาพ

เพอใหเกดประโยชนสงสดแกผเรยน

ความสาคญของการบรหารงานวชาการ

งานวชาการเปนงานทมความสาคญอยางยงเกยวกบการจดการศกษาเพราะเปนงานท

สถานศกษาจดขนเพอพฒนาผเรยนใหเกดการเรยนร มผกลาวถงความสาคญของงานวชาการดงน

วรวรรธน เทพรกษ (2543, หนา 17) กลาวไววาการบรหารงานวชาการเปนหวใจ

สาคญของโรงเรยนและทสาคญทสด ไดแก การจดโปรแกรมการสอนและการปฏบตตามโปรแกรม

การสอน

ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2553, หนา 1) กลาววา สถานศกษาไมวาจะเปนประเภท

ใด มาตรฐานและคณภาพของสถานศกษาจะพจารณาไดจากผลงานดานวชาการ เนองจากงานดาน

วชาการเกยวของกบหลกสตร การจดโปรแกรมการศกษา และการจดการเรยนการสอนซงเปนหวใจ

ของสถานศกษาซงอาจจะเกยวของกบทางตรงหรอทางออม กอยทลกษณะของงานนน

ดงนนสรปไดวา งานวชาการมความสาเรจเปนงานหลกของการจดการศกษาไมวาจะ

เปนโรงเรยนประเภทใด มาตรฐานหรอคณภาพการศกษา จะไดรบการพจารณาจากผลงานดาน

วชาการเปนสาคญ ผบรหารตองเปนผนาของคร ในการทจะปฏบตงานวชาการใหมประสทธภาพ

และเกดประสทธผล เพอประโยชนสงสดในการไดรบการศกษาของผเรยนมากทสด

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

55

ขอบขายการบรหารงานวชาการ

การบรหารงานวชาการเปนงานหลกของโรงเรยนผบรหารตองเขาใจขอบขายของ

งาน เพอบรการไดครอบคลมงานตางๆ ซงมนกการศกษาและหนวยงานทางการศกษากาหนด

ขอบขายงานวชาการดงน

กมล ภประเสรฐ (2544, หนา 28-30) ไดกาหนดขอบขายการบรหารงานวชาการ

โดยสรปสาระสาคญไว 9 ประการดงน

(1) การบรหารหลกสตร คอการดาเนนงานเกยวกบการวเคราะหหลกสตร

แกนกลางระดบประเทศโดยมวตถประสงคเพอใหบคลากรของสถานไดจดทามาตรฐานการเรยนร

และสาระการเรยนรรายป รายภาคเรยน ตามลาดบทเหมาะสมกบชมชนและทองถนของตนเองจงม

การกาหนดมาตรฐานการเรยนรและสาระการเรยนรในสวนทเกยวของกบสภาพแวดลอมทรพยากร

สภาพการดารงชวตและปญหาตางๆ โดยจาแนกตามชนปและชวงชนเพอเปนขอมลในการจดทา

หลกสตรสถานศกษาพรอมทงกาหนดเวลาเรยนทเหมาะสม

(2) การบรหารการเรยนการสอน คอการดาเนนงานเกยวกบการรวบรวม

วเคราะห และกาหนดกจกรรมการเรยนการสอนทเหมาะสมกบหนวยการเรยนทไดกาหนดไวแลว

ในการบรหารหลกสตรทเนนผเรยนเปนสาคญ สาหรบการเนนผเรยนสาคญหมายความวา ใน

กจกรรมการเรยนการสอน ผเรยนไดดาเนนการดงน

(2.1) ผเรยนไดปฏบตจรง

(2.2) ผเรยนไดสรางความรความเขาใจดวยตนเอง โดยการศกษาคนควาจาก

แหลงเรยนรตางๆ ตามความเหมาะสมแลวนามาสรป

(2.3) ผเรยนไดคดวเคราะห คดสงเคราะห และคดอยางมเหตผล

(2.4) ผสอนปลกฝงหรอเสรมสรางคณลกษณะทพงประสงค ทางดาน

ขนบธรรมเนยม คณธรรมจรยธรรม ทงนกเพอใหผเรยนมความรคคณธรรมและเปนคนทสมบรณ

ดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข

ดงนนการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ จงเปนหนาทของผสอนทจะตอง

ดาเนนการจดใหมสอการเรยนรใหสอดคลองกบกจกรรมการเรยนการสอนทไดกาหนดไวแลวโดย

ใหศกษาเนอหาสาระควบคกบการปฏบตจรง

(3) การบรหารการประเมนผล คอ การดาเนนงานเกยวกบการวเคราะหมาตรฐาน

การเรยนรทมองคประกอบเกยวกบการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอน และกจกรรมพฒนาผเรยน

ใหเปนไปตามมาตรฐานการเรยนรทกาหนดไว เพอจะไดพจารณาเตรยมการขนตอนตอไปเกยวกบ

การกาหนดวธการและเครองมอตลอดจนจดใหมการสรางเครองมอทจะใชในการวดผลและ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

56

ประเมนผลการเรยนร และกาหนดวธการและชวงระยะเวลาทเหมาะสม เพอแสดงใหเหนถง

พฒนาการของผเรยนแตละคนรวมถงการควบคมดแล สงเสรมใหมการประเมนผลการเรยนตาม

วธการและเครองมอทกาหนดไวและการจดทาหลกฐานการศกษาตามแบบทสถานศกษากาหนด

(4) การบรหารการนเทศภายในสถานศกษา คอการดาเนนงานเกยวกบการทา

ความเขาใจกบหลกการนเทศภายในทมเปาหมายสมาตรฐานการศกษารวมกนเกดจากการนเทศ

ภายในทมเปาหมายสมาตรฐานการศกษารวมกนเกดจาการรวมกนคดรวมกนทาใหแตละคนเปนทง

ผนเทศและผรบการนเทศเพอใหสถานศกษานนๆ สามารถพงตนเองไดในทางวชาการจดใหมการ

กาหนดวธการและระยะเวลาการนเทศภายในใหเปนไปในลกษณะของกลยาณมตรประกอบกบให

มการควบคมดและ สงเสรม และแกไขปญหารวมกนในการดาเนนงานนเทศภายใน

(5) การบรหารการพฒนาบคลกรทางวชาการ คอการดาเนนงานเกยวกบการ

วเคราะหปญหาของบคลากรรวมกนเพอหาขอสรปวา บคลากรในสถานศกษามความร

ความสามารถในดานใดบาง และในดานใดบางทจะตองพงพาบคลากรภายนอก จดใหมการพฒนา

บคลากรในรปแบบตางๆ ในระยะเวลาทเหมาะสมและตอเนอง พรอมทงมมาตรการควบคมดแลให

การดาเนนงานในดานนเปนไปตามแผนทไดกาหนดไว

(6) การบรหารการวจยและพฒนา คอการดาเนนงานเกยวกบการวจยในชนเรยน

เพอพฒนาการเรยนรของผเรยนใหไดคณภาพการศกษาตามมาตรฐานการเรยนร และจดใหมการทา

วจยในภาพรวมของสถานศกษา อนเปนผลมาจากการกาหนดประเดนปญหารวมกน ใน

ขณะเดยวกนกจดใหมมาตรการในการควบคมดแลและสงเสรมใหมการวจยตามทไดกาหนดไว

(7) การบรหารโครงการทางวชาการอนๆ คอโครงการทเกยวของกบกจกรรม

สงเสรมทางวชาการเพอใหผ เรยนไดนาความรไปสการปฏบตจรง เชน โครงการแขงขน

ความสามารถของผเรยนในดานตางๆ เปนตน

(8) การบรหารระบบขอมลและสารสนเทศทางวชาการ คอการจดทาขอมลและ

สารสนเทศทางวชาการใหเปนระบบ ซงประกอบดวยการกาหนดชวงระยะเวลาในการเกบรวบรวม

และแยกแตละงานใหเหมาะสมจดใหมการควบคมดแล และสงเสรมการจดเกบขอมล และ

สารสนเทศใหเปนไปตามกาหนด พรอมทจะนาขอมลและสารสนเทศทางวชาการดงกลาวไปใชใน

การวางแผนเชงกลยทธของสถานศกษาตอไป

(9) การบรหารการประเมนผลงานทางวชาการของสถานศกษา คอการ

ประเมนผลงานทางวชาการของสถานศกษา โดยภาพรวมประกอบดวย 3 ขนตอนดวยกน ไดแก

การประเมนผลกอนการดาเนนงาน การประเมนผลระหวางการดาเนนงาน และการประเมนผลหลง

การดาเนนงาน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

57

รงรชดาพร เวหะชาต (2550, หนา 30) กลาววา การบรหารงานวชาการตาม

กระบวนการปฏรปการเรยนร ครอบคลมใน 4 ดาน ไดแกดานหลกสตรกระบวนการจดการเรยน

การสอน การวด ประเมนผลและการรบเขาศกษาตอ รวมทงการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และ

การสอสารเพอการเรยนร

ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2553, หนา 3-4) ไดกลาวถง ขอบขายงานวชาการไวดงน

(1) วางแผนเกยวกบงานวชาการเปนการปฏบตงานเกยวกบแผนปฏบตงาน

วชาการโครงการสอน บนทกการสอน

(2) การจดดาเนนงานเกยวกบการเรยนการสอน ไดแก การปฏบตงาน การจด

ตารางสอนการจดชนเรยน การจดครเขาสอน การจดแผนการเรยน การปรบปรงการเรยนการสอน

เปนตน

(3) การจดบรหารการสอน ไดแก การจดสอการสอน การจดหองสมด การนเทศ

การสอนเปนตน

(4) การจดการวดและประเมนผล

(5) การตดตามผลขอบขายของงานวชาการ

งานวชาการมขอบขายครอบคลมเกยวกบงานดานหลกสตร และการเรยนการสอน

ตงแตการวางแผนเกยวกบงานวชาการ การจดดาเนนงาน เกยวกบการเรยนการสอน การจดบรการ

การสอน ตลอดจนการวดและประเมนผลรวมทงตดตามผล และสอการสอนรวมไปถงการพฒนา

ผสอนตลอดจนการดาเนนกจการของโรงเรยนจะตองเปนไปตามหลกสตร และระเบยบพธการของ

การเรยนการสอน จาเปนทจะตองเปลยนแปลงหลกสตรใหสอดคลองกบความตองการของสงคม

ทกระยะดวยการจดเนอหาวชาใหทนสมย บางครงกมการเพมวชาใหมๆ เขาไปดวยผลทเกดขนกบ

นกเรยนอยางแทจรงนน เกดจากการเรยนการสอน ดงนน เมอหลกสตรเปลยนกจาเปนตองอบรมคร

ตามไปดวย เพราะการใชหลกสตรในโรงเรยนจะมสวนเกยวโยงไปถงการจดตารางสอน การจดชน

เรยน วธสอนการใชอปกรณการสอนและการประเมนผลดวย

Smith and Others (1961 อางถงใน ปรยาพร องศอนตรโรจน, 2553, หนา 1) ได

ศกษาและจดลาดบความสาคญของงานวชาการไวเปนอนดบแรกงานในความรบผดชอบของ

ผบรหารแบงเปน 7 ประเภท ดงน

(1) งานบรหารงานวชาการ รอยละ 40

(2) งานบรหารบคลากร รอยละ 20

(3) งานบรหารกจการนกเรยน รอยละ 20

(4) งานบรหารการเงน รอยละ 5

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

58

(5) งานบรหารอาคารสถานท รอยละ 5

(6) งานบรหารความสมพนธกบชมชน รอยละ 5

(7) งานบรหารทวไป รอยละ 5

2. การบรหารงานบคคล

การบรหารงานบคคล เปนการบรหารงานดานบคคลใหทางานรวมกนอยางม

ประสทธภาพ เพอความสาเรจในองคกร การบรหารงานบคคลนนไดมผใหแนวคด ทฤษฎ ดงน

อานวย แสงสวาง (2544, หนา 1) ไดใหความหมายเกยวกบการบรหารงานบคคลวา

วชาการบรหารงานบคคล มบทบาทหนาทความสาคญตอผบรหารงานในการบรหารใหเกด

ประโยชนสงสดแกองคกรตอมาไดมการพฒนาทางดานความรใหมเทคโนโลยกาวหนา องคกรม

การแขงขนทางดานการดาเนนงานสงมาก ทาใหเกดการพฒนารปแบบระบบการบรหารงานหรอ

การจดการขององคกร จงทาใหมการเปลยนแปลงวทยาการวาดวยการบรหารงานบคคลเกดขน ใน

ปจจบนจงมการเปลยนคาศพทการบรหารงานบคคล มาใชคาศพทใหมเปนการจดการทรพยากร

มนษย

เชาวน โรจนแสง (2544, หนา 8) ไดอธบายเกยวกบการบรหารทรพยากรมนษยวา

เปนคาทใชในการบอกถงกจกรรมทงหลายทเกยวของกบการดงดด การพฒนาและการธารงรกษา

ผมความรความสามารถมาเปนกาลงสาคญขององคกร ความเกยวของดงกลาวไมเพยงแตการจด

ทรพยากรมนษยหรอบคคลทมความรความสามารถลงในตาแหนงเทานน ยงรวมถงผลงานทคาดวา

จะไดรบในอนาคตอกดวยทงนกเพอทจะใชทรพยากรมนษยใหเหมาะสมกบงานตามวตถประสงค

และความตองการขององคกรเพอใหบคคลในองคกรปฏบตงานบรรลตามวตถประสงคขององคกร

อยางมประสทธภาพดวยความพงพอใจและมความสขกบการปฏบตงาน

สนนทา เลาหนนทน (2546, หนา 5) กลาววา การบรหารทรพยากรมนษย เปน

กระบวนการตดสนใจและการปฏบตการทเกยวของกบบคลากรทกระดบในหนวยงาน เพอใหเปน

ทรพยากรบคคลทมประสทธภาพสงสด ทจะสงผลสาเรจตอเปาหมายขององคกร กระบวนการ

ตางๆ ทเกยวของ ไดแก การวางแผนทรพยากรมนษย การวเคราะหงาน การสรรหา การคดเลอก

การฝกอบรมและพฒนา การประเมนผลการปฏบตงาน การจายคาตอบแทน สวสดการและ

ผลประโยชนเกอกลสขภาพและความปลอดภย พนกงานและแรงงานสมพนธ การพฒนาองคกร

ตลอดจนการวจยดานทรพยากรมนษย

เดชวทย นลวรรณ (2548, หนา 2) การบรหารทรพยากรมนษย หมายถง การแสวงหา

วธการในการดาเนนงานเกยวกบการจดการบคลากรขององคกร เพอใหไดตวบคคลทมคณภาพ

คณสมบต และจานวนทเหมาะสมกบองคกร รวมไปถงการพฒนาความสามารถ ความร ทกษะ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

59

การดแลรกษาบคลากร และทศนคตอนด ตอการทางาน เพอใหสามารถทางานไดอยางม

ประสทธภาพ รวมทงเพมความพงพอใจในความตองการของพนกงานแตละคน

มหาวทยาลยราชภฏธนบร (2551, หนา 135) ไดใหความหมายเกยวกบการ

บรหารงานบคคลวา การบรหารงานบคคลเปนภารกจของผบรหารในการใชศลปะและกลยทธ

ดาเนนกจกรรมทงปวงทเกยวกบบคลากร ตงแตการสรรหา คดเลอก และบรรจและบารงรกษา

เพอใหปจจยดานบคคลขององคกรเปนทรพยากรมนษยทมประสทธภาพสงสด

จรส จรยากล และคณะ (2550, หนา 3) กลาววา การบรหารงานบคคล เปนหนงใน

ทรพยากรการบรหาร 4 ประเภท ทเรยกวา 4 M (Man, Money, Material, Management) ซง

นกวชาการและนกบรหารทงไทยและตางประเทศใหนยามและความหมายไวหลากหลาย พอกลาว

โดยสรปไดวา การบรหารงานบคคลเปนการบรหารทรพยากรมนษย เพอใชคนใหเหมาะสมกบงาน

ตามวตถประสงคและความตองการของหนวยงานเปนภารกจของผบรหารทกคนทมงปฏบตใน

กจกรรมทงปวงทเกยวกบบคลากร เพอใหปจจยดานบคคลขององคกรเปนทรพยากรมนษยทม

ประสทธภาพสงสดตลอดเวลา ซงจะสงผลสาเรจตอเปาหมายขององคกร ดงนน เปาหมายสาคญ

ของการบรหารงานบคคล คอ

(1) มการใชทรพยากรมนษยโดยไดประสทธภาพ

(2) มบรรยากาศความสมพนธในหนาทดในระหวางบรรดาสมาชกขององคกร

(3) มการสงเสรมความเจรญเตบโตและกาวหนาของแตละบคคลทพรอมมล และ

เพอใหเปาหมายขางตนบรรลตามทตองการ ภารกจ 3 ดานทตองกระทาใหไดผลลลวงไปเปนอยางด

(4) ตองสามารถไดคนดทสามารถมาทางาน

(5) ตองรจกกบวธการใชคนใหสามารถปฏบตงานไดโดยมประสทธภาพสง

(6) ตองสามารถดารงรกษาความเตมใจของสมาชกทกคน ทจะใหทมเทจตใจ

ชวยกนทางานใหกบเปาหมายสวนรวมขององคกร

จากทกลาวมาสรปวา ผบรหารควรศกษาและกาหนดความตองการบคลากร กาหนด

ตาแหนงมาตรฐานของบคลากร จดระบบและวธการสรรหาบคลากรทด ถกตอง เหมาะสม ให

ผรวมงานมสวนรวมในการสรรหาบคลากร โดยองคกรเปนผสรรหาเอง ผสมครมาสมครดวยตนเอง

จากบคคลภายนอกเปนผแนะนาหรอฝากฝง วางแผนกรอบอตราบคลากรไวลวงหนา มการทดลอง

งานกอนบรรจแตงตง กาหนดบทบาทหนาทบคลากรกอนเขารบตาแหนงงาน

3. การบรหารงานงบประมาณ

การบรหารงานงบประมาณ ไดมผใหแนวคด ทฤษฎ ดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

60

สานกงานปฏรปการศกษา (2545, หนา 52) ผบรหารจะตองมสวนรวมรบผดชอบตอ

การบรหารงบประมาณตลอดจนการจดการทรพยากรใหเกดความคมคา ประหยดและเกดประโยชน

สงสดตอประชาชนและสงคมสวนรวมโดยสานกปฏรปการศกษากาหนดหลกการ ไวดงน

(1) เพอใหผบรหารมอสระและความคลองตวในการตดสนใจ และบรหารจดการ

ทรพยากรของสถานศกษาเพอจดการศกษาทสนองตอความตองการของผเรยน

(2) หลกความโปรงใสและความรบผดชอบทสามารถตรวจสอบ เพอใหผบรหาร

แสดงถงกระบวนการปฏบตทโปรงใสสจรตและพรอมทจะรบการตรวจสอบจากผทเกยวของ

(3) หลกประสทธภาพและประสทธผล ภายใตเงอนไขของทรพยากรทมจากด

ผบรหารเขตพนทการศกษา และสถานศกษาจะตองพจารณา และตดสนใจเลอกใชทรพยากรอยาง

ประหยดใหเกดความคมคา และบรรลวตถประสงคของเปาหมาย และภารกจซงจะตองวเคราะห

ความเปนไปของแผนงานโครงการเพอตดสนใจเลอกโครงการทเกดประสทธภาพและประสทธผล

สงสดภายใตเปาหมายผลผลตและผลลพธทชดเจน สามารถวดและประเมน

ธงชย สนตวงษ (2546, หนา 47) กลาววา การบรหารงานดานงบประมาณและแผนท

การดาเนนงานทประกอบดวยขอความซงคาดหมายผลลพธทคดไวลวงหนา และแสดงออกมาเปน

ตวเลขบางครงงบประมาณอาจเรยกอกอยางหนงวา แผนงานทเปนตวเลข งบประมาณอาจจะแสดง

ออกมาในรปของตวเงนจานวนชวโมงในการทางาน จานวนผลผลตภณฑ จานวนชวโมงเครองจกร

หรอวดดวยสงอน ๆ

กระทรวงศกษาธการ (2547, หนา 34-38) เสนอแนวคดวา การบรหารงานดาน

งบประมาณของสถานศกษา ควรมงเนนความเปนอสระในการบรหารจดการมความคลองตว

โปรงใสตรวจสอบยดหลกการบรหารมงเนนผลสมฤทธและบรหารงบประมาณแบบมงเนนผลงาน

ใหมการจดหาผลประโยชนจากทรพยสนของสถานศกษา รวมทงจดหารายไดจากบรการมาใช

บรหารจดการ เพอประโยชนทางการศกษาสงผลใหเกดคณภาพทดขนตอผเรยน

สรปไดวา งานการเงนของสถานศกษานนประกอบไปดวยเงนงบประมาณและเงน

นอกงบประมาณ ซงสถานศกษาจะตองนางบประมาณตางๆ มาจดสรร เพอใชในการดาเนนงาน

ภายในสถานศกษา ดงนนในการบรหารงบประมาณจะตองคานงถงเปาหมายงานทวางไว โดยจะทา

อยางไรใหการใชงบประมาณนนมประสทธภาพ และเสยคาใชจายนอยทสด ซงจะใชการประเมน

เพอตรวจสอบผลทเกดขน

4. การบรหารงานทวไป

งานดานการบรหารท วไปเปนงานทชวยประสาน สงเสรมและสนบสนนการ

บรหารงานอนๆ ใหบรรลตามาตรฐานคณภาพและเปาหมายทกาหนดไว ซงถอเปนงานพนฐาน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

61

คณภาพและเปาหมายทกาหนดไว ซงถอเปนงานพนฐานของระบบองคกร ททาหนาทสนบสนน

การทางานของโรงเรยนใหสามารถดาเนนการไดอยางมประสทธภาพ มผใหความหมาย ไวดงน

อทย บญประเสรฐ (2540, หนา 30) ไดแบงการบรหารงานทวไป ดงน

(1) กลมงานธรการและสารบรรณ งานธรการ เปนงานเกยวกบเอกสารตางๆ ท

จาเปนตองปฏบตทงทเปนหนวยงานภายในและงานตดตอกบบคคลหรอหนวยงานภายนอก เพอให

หนวยงานดานอนๆ สามารถดาเนนงานไปไดอยางดและมประสทธภาพ สวนงานสารบรรณเปน

งานทเกยวกบหนงสอ นบตงแตการคด เขยน พมพ จดสง รวมถงการลงทะเบยนรบเอกสาร และ

หนงสอราชการและนามาเกบเขาท คนหา ตลอดจนการทาลาย

(2) กลมงานการเงนและการบญช เปนงานทเกยวของกบการรบและการเบก

จายเงน การเกบรกษาตวเงน และการจดทาบญชรายรบ-จาย ตลอดจนการควบคมและตรวจสอบ

เกยวกบการเงนและการบญช (ประเสรฐ เชรษฐพนธ, 2542, หนา 109) เงนคาธรรมเนยมเงนบรจาค

เงนอดหนนการศกษาตางๆ เปนตน โดยจะตองตรวจสอบจานวนเงน ใบเสรจ เบกเงนและนาฝาก

เกบหลกฐานการเงนตางๆ นามาจดทาบญชประเภทตางๆ ตามกาหนด

(3) ก ลมงานพสดและการจดจางบรการ ทาหนาทในการจด ซอ จดจาง

แลกเปลยน ควบคมและจาหนายตามระเบยบ ดวยความรวดเรว ทนเวลา มการจดทาทะเบยนวสด

และครภณฑใหครบถวน พรอมดาเนนการเพอซอมแซมและบารงพสดเปนประจา รวมทงการใหยม

ครภณฑโดยจดทาใบยมตามแบบทกาหนด

(4) กลมงานอาคาร สถานท การพฒนาพนทและสงแวดลอม เปนงานดแล

รบผดชอบ รกษา ซอมแซม อาคารเรยน อาคารประกอบการไมใหชารดเสยหาย รจกใชอาคารและ

สถานทใหเกดประโยชนสงสด มการจดวางผงการปลกดอกไมและสงปลกสรางในโรงเรยนพรอม

ดแลรกษาบรเวณโรงเรยนใหสะอาด จดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรใหเกดขนในโรงเรยน

(วนย สมมตร, สมย รนสข และสนทร ศรรกษา, 2530, หนา 150) รวมทงมการประเมนผลงาน

อาคารสถานทวาไดรบประโยชนมากนอยแคไหน โดยพจารณาถงความเพยงพอความเหมาะสม

ความปลอดภย สขลกษณะ ระยะทางตดตอใชสอย การยดหยน ประสทธภาพการประหยด

การขนานตวและรปราง เพอเปนเครองตดสนใจในการปรบปรงและพฒนาอาคารสถานทใหด

ยงขนไป

(5) กลมงานรกษาความปลอดภยในโรงเรยนเปนงานรกษาความปลอดภย

เกยวกบบคคล เอกสารและสถานท ในดานบคคลจะมการตรวจสอบประวตใหแนชดกอนรบเขามา

ทางาน มการรกษาความปลอดภยใหบคลากรและนกเรยนในโรงเรยน เชน การจดยามรกษาการ ณ

ประตทางเขาออก สาหรบเอกสารจะมการเกบรกษาในสถานทปลอดภยและจดเวรยามรกษาความ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

62

ปลอดภย ดานสถานทกเชนกนควรจดใหมเวรยามดแลสถานท ตดตงไฟใหแสงสวางในเวลา

กลางคน และอาจดาเนนการจดอบรมหลกสตรการบรรเทาสาธารณภย การดาเนนการตางๆ กเพอ

สรางความปลอดภยใหเกดขนทงกบตวบคคลตลอดจนทรพยสนของโรงเรยน

(6) กลมงานประชาสมพนธ มหนาทเปนสอกลางสมพนธ ทชวยสรางความเขาใจ

อนด ระหวางหนวยงานภายในโรงเรยนและนอกโรงเรยน ทาหนาทตอนรบผมาตดตอกบโรงเรยน

จดทาสอขอความชแจงเรองราวตางๆ ใหองคกร ผปกครอง และชมชนทราบ โดยอาจจะทาเปน

วารสารขาวสาร รายงานประจาป เปนตน รวมทงทาการสารวจความคดเหนของนกเรยนสมาชก

ภายในโรงเรยน และชมชน เพอประโยชนในการดาเนนงานของโรงเรยน (วนย สมมตร, สมย

รนสข และสนทร ศรรกษา, 2530, หนา 152)

(7) กลมงานบรการอนามยและโภชนา มหนาทรบผดชอบเกยวกบงานดาน

อนามยโรงเรยนและสวนบคคล จดเกบบนทกระเบยนสขภาพ ประสานงานการตรวจสขภาพ

ประจาป และดแลรกษาเครองเวชภณฑในหองพยาบาลใหเรยบรอย นอกจากนยงรบผดชอบ

ควบคมดแลจดจาหนายอาหารใหกบนกเรยนใหถกตองตามหลกโภชนาการ ดแลสถานท เครองมอ

เครองใชในการประกอบอาหารใหสะอาด เพอสรางสขลกษณะทดภายในโรงเรยน (วนย สมมตร,

สมย รนสข และ สนทร ศรรกษา, 2530, หนา 154)

(8) กลมงานโครงการชมชนสมพนธ มหนาทในการสรางความสมพนธระหวาง

โรงเรยนกบชมชน ใหมารวมกนปฏบตภารกจตางๆ ทมอยใหบรรลจดมงหมายทกาหนดไว โดยม

หลกการสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน โดยใชกระบวนการ 2 ทาง คอ การนา

โรงเรยนออกสชมชนและการนาชมชนมาสโรงเรยน (ประเสรฐ เชษฐพนธ, 2542, หนา 137)

สานกปฏรปการศกษา (2545, หนา 57-59) ใหหลกการและความหมายดาน

การบรหารทวไป ดงน

(1) ยดหลกใหสถานศกษามความเปนอสระในการบรหารและจดการศกษาดวย

ตนเองใหมากทสดโดยเขตพนทการศกษามหนาทกากบ ดแล สงเสรม สนบสนน และประสานงาน

ในเชงนโยบายใหสถานศกษาจดการศกษาใหเปนไปตามนโยบายและมาตรฐานการศกษาแหงชาต

(2) การศกษาและสถานศกษา ตามหลกการการบรหารงานทมงเนนผลสมฤทธ

ของงาน เปนหลกโดยเนนความโปรงใส ความรบผดชอบทตรวจสอบยดกฎเกณฑกตกา ตลอดจน

การมสวนรวมของบคลากรชมชนและองคกรทเกยวของ

(3) มงพฒนาองคกรทงระดบเขตพนทการศกษาและสถานศกษา ใหเปนองคกร

สมยใหมโดยนานวตกรรม และเทคโนโลยมาใชอยางเหมาะสม สามารถเชอมโยงตดตอสอสารกน

อยางรวดเรวดวยระบบเครอขาย และเทคโนโลยททนสมย

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

63

(4) เปนกระบวนการสาคญทชวยประสานสงเสรม และสนบสนนใหการ

บรหารงานอนๆ บรรลผลตามมาตรฐานคณภาพและเปาหมายทกาหนดไว โดยมบทบาทหลกใน

การประสานสงเสรมสนบสนน และการอานวยความสะดวกตางๆ ในการใหบรการการศกษาทก

รปแบบทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ตามบทบาทของ

สานกงานเขตพนทการศกษา สถานศกษาตลอดจนการจดและใหบรการการศกษาของบคคล ชมชน

องคกร หนวยงาน และสถาบนสงคมอน

สรปไดวา งานบรหารทวไป มหนาทสาคญในการประสานและสนบสนนงานดาน

อนๆ ใหเปนไปตามวตถประสงคทกาหนดไว เปนงานอานวยความสะดวกใหแกนกเรยน โรงเรยน

และบคคลตางๆ ทมการตดตอกบทางโรงเรยนใหไดรบการบรหารทมประสทธภาพ รวมทงม

การประชาสมพนธ เพอสรางความเขาใจและความสมพนธอนดระหวางโรงเรยนกบบคคลภายนอก

บรบทของสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2

1. ความเปนมาของสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2

สบเนองจากมตทประชมสภาการศกษา ครงท 1/2552 เมอวนท 5 กมภาพนธ 2552

เหนชอบหลกการใหมเขตพนทการศกษา (มธยมศกษา) โดยใหดาเนนการแกไขกฎหมายทเกยวของ

ในการประกาศการจดตงเขตพนทการศกษา (มธยมศกษา) โดยใหสานกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐานดาเนนการไปพลางกอนเทาทไมขดกบกฎหมาย สานกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน ไดกาหนดมาตรการระยะสน เพอใหการจดการมธยมศกษาไดขบเคลอน

ตอไปอยางมคณภาพ และเปนไปตามมตของสภาการศกษา จงกาหนดใหจดตงศนยประสานงาน

การจดการมธยมศกษา จานวน 41 ศนย และเครอขายการนเทศการมธยมศกษา จานวน 19 เครอขาย

พรอมทงก าหนดเปาหมายและตวบงชคณภาพความสาเรจของการจดการมธยมศกษา โดย

รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ นายจรนทร ลกษณวศษฏ ไดลงนามประกาศจดตงเมอวนท 31

มนาคม 2552 ตามทไดมการแกไขเพมเตม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 และ

พ.ร.บ.ระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2553 กาหนดใหมเขตพนท

การศกษาประถมศกษา และเขตพนทการศกษามธยมศกษานน กระทรวงศกษาธการ จงกาหนดเขต

พนทการศกษามธยมศกษา และทตงของสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เพอบรหารและ

จดการศกษาขนพนฐานระดบมธยมศกษา จานวน 42 เขต โดยเขตพนทบรการของสานกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 ประกอบดวย 27 เขต ดงน เขตคลองสามวา เขตคนนายาว เขต

จตจกร เขตดอนเมอง เขตบางกะป เขตบางเขน เขตบงกม เขตประเวศ เขตมนบร เขตลาดกระบงเขต

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

64

ลาดพราว เขตวงทองหลาง เขตสวนหลวง เขตสะพานสง เขตสายไหม เขตหนองจอก เขตหลกส

เขตหวยขวาง เขตคลองเตย เขตดนแดง เขตบางคอแหลม เขตบางนา เขตบางรก เขตพระโขนง เขต

ยานนาวา เขตวฒนา เขตสาทร

อานาจหนาทและความรบผดชอบของสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต

2

(1) จดทานโยบาย แผนพฒนา และมาตรฐานการศกษาของเขตพนทการศกษาให

สอดคลองกบนโยบายมาตรฐานการศกษา แผนการศกษา แผนพฒนาการศกษาขนพนฐานและ

ความตองการของทองถน

(2) วเคราะห การจดตงงบประมาณเงนอดหนนทวไปของสถานศกษา และ

หนวยงานในเขตพนทการศกษาและแจงการจดสรรงบประมาณทไดรบใหหนวยงานขางตน

รบทราบ รวมทงกากบ ตรวจสอบ ตดตามการใชจายงบประมาณของหนวยงานดงกลาว

(3) ประสาน สงเสรม สนบสนน และพฒนาหลกสตรรวมกบสถานศกษาในเขต

พนทการศกษา

(4) กากบ ดแล ตดตาม และประเมนผลสถานศกษาขนพนฐานและในเขตพนท

การศกษา

(5) ศกษา วเคราะห วจย และรวบรวมขอมลสารสนเทศดานการศกษาในเขต

พนทการศกษา

(6) ประสาน การระดมทรพยากรดานตางๆ รวมทงทรพยากรบคคล เพอสงเสรม

สนบสนนการจดและพฒนาการศกษาในเขตพนทการศกษา

(7) จดระบบ ประกนคณภาพการศกษา และประเมนผลสถานศกษาในเขตพนท

การศกษา

(8) ประสาน สงเสรม สนบสนน การจดการศกษาของสถานศกษาเอกชน องคกร

ปกครองสวนทองถนรวมทงบคคล องคกรชมชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ

และสถาบนอนทจดการศกษารปแบบทหลากหลายในเขตพนทการศกษา

(9) ดาเนนการ และประสาน สงเสรม สนบสนนการวจยและพฒนาการศกษาใน

เขตพนทการศกษา

(10) ประสาน สงเสรม การดาเนนการของคณะอนกรรมการ และคณะทางาน

ดานการศกษา

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

65

(11) ประสานการปฏบตราชการทวไปกบองคกรหรอหนวยงานตางๆ ทงภาครฐ

เอกชน และองคกรปกครองสวนทองถนในฐานะสานกงานผแทนกระทรวงศกษาธการ ในเขตพนท

การศกษา

(12) ปฏบตหนาทอน เกยวกบกจการภายในเขตพนทการศกษาทมไดระบใหเปน

หนาทของหนวยงานใดโดยเฉพาะหรอปฏบตงานอนทไดรบมอบหมาย

ลกษณะทวไปของสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2

ทศเหนอ อาณาเขตตดตอกบ จงหวดปทมธาน ทศตะวนออก อาณาเขตตดตอกบ จงหวด

ฉะเชงเทรา ทศตะวนตก อาณาเขตตดตอกบ จงหวดนนทบร และกรงเทพมหานคร (ในเขต

รบผดชอบดานการศกษาของสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากรงเทพมหานคร และ

สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1) ทศใต อาณาเขตตดตอกบ จงหวดสมทรปราการ

วสยทศน

การศกษาขนพนฐานของสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 เปนองคกร

แหงการบรหารเพอการเรยนรพฒนาสความเปนเลศระดบมาตรฐานสากล บนวถความเปนไทย

พนธกจ

1) พฒนาสงเสรม และสนบสนนสถานศกษา เปนองคกรแหงการเรยนร บรหาร

จดการดวยระบบคณภาพใหผเรยนทกคน ไดรบการพฒนาเตมตามศกยภาพดวยวถไทย เพอการ

เรยนรตลอดชวต มความร คณธรรม ความสามารถตามมารฐานการศกษาขนพนฐานและพฒนาส

คณภาพระดบสากล

คานยม

เปนองคกรทจรงใจ พรอมใหบรการ ประสานสมพนธ รวมกนเปนหนง

เปาหมาย

1) ประชากรวยเรยนระดบมธยมศกษาทกคนไดรบโอกาสในการศกษาขนพนฐาน

อยางมคณภาพ ทวถงและเสมอภาค

2) ผเรยนทกคนมคณธรรม จรยธรรม มสมรรถนะ คณลกษณะอนพงประสงคตาม

หลกสตร และคานยมหลกคนไทย 12 ประการ

3) คร ผบรหารสถานศกษา และบคลากรทางการศกษา มวฒนธรรมการปฏบตงานท

มงเนนผลสมฤทธ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

66

4) สานกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษามคณภาพตามมาตรฐานโดยยดหลก

ธรรมาภบาลเปนกลไกลขบเคลอนสคณภาพ และมาตรฐานระดบสากลบนพนฐานของความเปน

ไทย

กลยทธ

กลยทธท 1 พฒนาคณภาพผเรยนทกระดบทกประเภท

กลยทธท 2 ขยายโอกาสเขาถงบรการการศกษาขนพนฐานใหทวถงครอบคลมผเรยน

ใหไดรบโอกาสในการพฒนาเตมตามศกยภาพ และมคณภาพ

กลยทธท 3 พฒนาคณภาพคร และบคลากรทางการศกษา

กลยทธท 4 พฒนาระบบการบรหารจดการ

บคลากร

บคลากรทปฏบตงานของสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2

1) นายไพรช แสงทอง ผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2

2) นายวจตร วทยาวราพงศ รองผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 2

3) นายอารมณ บานใหม รองผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 2

4) นายชวลต นกขนทอง รองผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 2

5) นายละเอยด แคลงคลวง รองผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 2

ตารางท 2.1 ขอมลจานวนนกเรยน และหองเรยนของโรงเรยนในสงกด ปการศกษา 2558

ระดบชน จานวนนกเรยน

รวม จานวนหองเรยน ชาย หญง

มธยมศกษาปท 1 11,398 12,369 23 ,767 550

มธยมศกษาปท 2 10,918 11,937 22,855 549

มธยมศกษาปท 3 11,283 12,243 23,526 556

รวมมธยมศกษาตอนตน 33,599 36,549 70,148 1,655

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

67

ตารางท 2.1 ขอมลจานวนนกเรยน และหองเรยนของโรงเรยนในสงกด ปการศกษา 2558 (ตอ)

ระดบชน จานวนนกเรยน

รวม จานวนหองเรยน ชาย หญง

มธยมศกษาปท 4 7,985 11,283 19,268 521

มธยมศกษาปท 5 7,685 11,025 18,710 517

มธยมศกษาปท 6 8,704 12,129 20,833 519

รวมมธยมศกษาตอนปลาย 24,374 34,437 58,811 1,557

รวมทงสน 57,973 70,986 128,959 3,212

ทมา: ขอมล ณ วนท 10 มถนายน 2558

ตารางท 2.2 ขอมลจานวนขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จาแนกตามวฒทางการศกษา

ตาแหนง จาแนกตามคณวฒทางการศกษา

รวมทงสน ปรญญาเอก ปรญญาโท ปรญญาตร

ผอานวยการโรงเรยน 10 42 - 52

รองผอานวยการโรงเรยน 3 129 43 175

คร 7 1095 3983 5085

รวมทงสน 20 1266 4026 5312

ทมา: ขอมล ณ วนท 10 มถนายน 2558

การจดการศกษาโรงเรยนมธยมศกษาของสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2

ผบรหารสถานศกษาโดยท วไปไมวาจะเปนระดบประถมศกษา มธยมศกษาและ

อดมศกษา ลวนมหนาทรบผดชอบตอสถานศกษาทตนเปนผบงคบบญชาอยคลายคลงกนคอ จะตอง

บรหารงานทกดาน ใหเปนไปตามนโยบายและเปาหมายทางการศกษาทแตละหนวยงานตนสงกด

ไดตงขนเปนบรรทดฐาน

การบรหารโรงเรยนมจดประสงคเพอ การดาเนนงานของผบรหาร หรอผน าของ

สถานศกษา โดยใชอานาจทมอยตามขอบงคบ ค าส ง หรอกฎระเบยบตางๆ รวมทงความร

ความสามารถและความเปนผนาทด จดการใชทรพยากรทมอย ซงไดแก คน เงน วสดอปกรณตางๆ

ใหไดประโยชนสงสด ตามวตถประสงคทกาหนดไวเพอไปสจดหมายทตองการ คอ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

68

1) เพอพฒนานโยบายของโรงเรยนใหบรรลจดมงหมาย

2) เพอควบคมและแนะนาขนตอนการดาเนนงานในหนาทความรบผดชอบให

ดาเนนไปไดอยางมประสทธภาพ

3) เพอจดองคการ ไดแก การบรหารงานบคคล และการจดการระบบงานให

สอดคลองกบแผนงานทกาหนดไว

การจดองคการในโรงเรยนมธยมศกษาสวนใหญจะแบงออกเปน 4 ลกษณะงาน คอ

1) งานวชาการ (Academic Affairs) ทาหนาทควบคมดแลการจดการเรยนการสอน

เชนจดวชาเรยน (ตามหลกสตร) จดตารางสอน จดครททาการสอน ควบคมคณภาพการสอน จดการ

ประเมนผลการเรยนการสอน

2) งานธรการ (Business Affairs) ทาหนาทใหบรการและสนบสนนงานของฝาย

วชาการและฝายกจการนกเรยน ควบคมงานดานเอกสาร การเงน

3) งานบรการ (Service Affairs) ไดแก งานดานอาคารสถานท วสดครภณฑ งาน

ยานพาหนะ งานสขาภบาลและงานนกการภารโรง เปนตน

4) งานกจการนกเรยน (Student Affairs) ทาหนาทปกครองและใหบรการนกเรยน

เพอสงเสรมใหการเรยนการสอนมประสทธภาพยงขน

การจดระบบโครงสรางการบรหารโรงเรยน

งานทง 4 จะแยกหรอจดหมวดหมแตกตางกนไป ทงนขนอยกบขนาดและปรมาณงาน

ของโรงเรยน ทกโรงเรยนตองจดการเรยนการสอนใหเปนไปตามจดมงหมายของหลกสตร และ

สภาพแวดลอมตางๆ ทมอทธพลอยไมนอย ตวอยาง เชน

1) ความตองการของทองถน

2) ระบบเศรษฐกจและสงคม

3) การเมองและกลมพลงตางๆ

4) นโยบาย กฎระเบยบ และวธปฏบตของทางราชการ

5) ผปกครอง

อทธพลดงกลาวขางตนอาจมทงสวนดและสวนเสย คอ อาจชวยสงเสรม หรออาจเปน

ตวขดขวางการพฒนาโรงเรยน ทงน เปนหนาทของผบรหารโรงเรยนทจะตองใชยทธวธตางๆ ชวย

สงเสรมการดาเนนงานของโรงเรยนไดอยางราบรน

สาหรบผบรหารโรงเรยนมธยมศกษานน เปนบคคลสาคญ ทมอานาจหนาทรบผดชอบ

ตอการบรหารในสถานศกษานนๆ ใหเปนไปตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการและนโยบาย

ของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน งานทกฝายในโรงเรยนจะสาเรจสมบรณไดดวย

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

69

การทผบรหารใหการสนบสนน สงเสรมและเรงรดใหผใตบงคบบญชาปฏบตงานอยางเตมท หาก

ผบรหารไมใหการสนบสนนหรอไมเหนความสาคญของงาน กอาจทาใหงานนนไมประสบ

ความสาเรจได ผบรหารสถานศกษาจงเปนผมความสาคญยงตอกระบวนการบรหารงานทกดาน

ของสถานศกษา

กรมวชาการ (2545, หนา 1-4) ไดกลาวไววา ตามมาตรา 39 แหงพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดกาหนดใหกรอบการ

กระจายอานาจการบรหารสถานศกษา ออกเปน 4 ดาน คอ การบรหารวชาการ การบรหาร

งบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารทวไป ดงน

การจดการศกษาภายในโรงเรยน

จนทราน สงวนนาม (2545, หนา 52) กลาววา การบรหารสถานศกษามวตถประสงค

เพอใหการดาเนนงานของสถานศกษาบรรลเปาหมายหลก คอ นกเรยนบรรลจดมงหมายทกาหนด

ไวในหลกสตร กลาวคอมคณลกษณะทพงประสงค เปนคนเกง คนด และมความสข ดงนนโรงเรยน

ในฐานะหนวยปฏบตงานจงตองมการกาหนดหลกการและแนวทางในการบรหารงานโรงเรยนซง

ไดแบงงานบรหารโรงเรยนเปน 4 งาน ไดแก งานวชาการ งานบรหารบคคล งานงบประมาณ และ

งานบรหารทวไป

กระทรวงศกษาธการ (2547, หนา 33) กลาววา งานวชาการเปนงานหลกหรอเปนภารกจ

หลกของสถานศกษาทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2)

พ.ศ. 2545 มงใหกระจายอานาจในการบรหารจดการใหสถานศกษามากทสด ดวยเจตนารมณทจะ

ใหสถานศกษาดาเนนการไดโดยอสระคลองตว รวดเรว สอดคลองกบความตองการของผเรยน

สถานศกษา ชมชน ทองถน และการมสวนรวมจากผมสวนไดสวนเสยทกฝาย ซงจะเปนปจจย

สาคญทาใหสถานศกษามความเขมแขงในการบรหารและการจดการสามารถพฒนาหลกสตรและ

กระบวนการเรยนรตลอดการวดผลประเมนผล รวมทงการวดปจจยเกอหนนการพฒนาคณภาพ

นกเรยน ชมชน ทองถน ไดอยางมคณภาพและประสทธภาพ

วตถประสงค คอ

1) เพอใหสถานศกษาบรหารงานดานวชาการไดโดยอสระ คลองตว รวดเรว และ

สอดคลองกบความตองการของนกเรยน สถานศกษา ชมชนและทองถน

2) เพอใหการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษาไดมาตรฐานและม

คณภาพสอดคลองกบระบบประกนคณภาพการศกษาและการประเมนภายในเพอพฒนาตนเอง และ

การประเมนจากหนวยงานภายนอก

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

70

3) เพอใหสถานศกษาพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนรตลอดจนจดปจจย

เกอหนนการพฒนาการเรยนรทสนองตอความตองการของผเรยน ชมชนและทองถน โดยยดผเรยน

เปนสาคญไดอยางมคณภาพและประสทธภาพ

4) เพอใหสถานศกษาเปนแหลงประสานความรวมมอในการพฒนาคณภาพ

การศกษาของสถานศกษาและของบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอนๆ อยาง

กวางขวาง

ขอบขายและภารกจของการบรหารงานวชาการ ดงน

1) การพฒนาหลกสตรสถานศกษา

2) การพฒนากระบวนการเรยนร

3) การวดผล ประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน

4) การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา

5) การพฒนาสอนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการศกษา

6) การพฒนาการเรยนร

7) การนเทศการศกษา

8) การแนะแนวการศกษา

9) การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

10) การสงเสรมความรดานวชาการแกชมชน

11) การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาอน

12) การสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกบคคล ครอบครว องคกร หนวยงาน

และสถาบนอนทจดการศกษา

งานบรหารงบประมาณของสถานศกษามงเนนความเปนอสระในการบรหารจดการม

ความคลองตว โปรงใส ตรวจสอบได ยดหลกบรหารงานมงเนนผลสมฤทธและบรหารงบประมาณ

แบบมงเนนผลงาน ใหมการจดหาผลประโยชนจากทรพยสนของสถานศกษารวมทงจดหารายได

จากบรการมาใชบรหารจดการเพอประโยชนทางการศกษา สงผลใหเกดคณภาพทดขนตอผเรยน

วตถประสงค คอ

1) เพอใหสถานศกษาบรหารงานดานงบประมาณมความเปนอสระ คลองตว

โปรงใส ตรวจสอบได

2) เพอใหไดผลผลต ผลลพธเปนไปตามขอตกลงการใหบรการ

3) เพอใหสถานศกษาสามารถบรหารจดการทรพยากรทไดอยางเพยงพอและม

ประสทธภาพ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

71

ขอบขายและภารกจของการบรหารงบประมาณ ดงน

1) การจดทาและเสนองบประมาณ

2) การจดสรรงบประมาณ

3) การตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผลและรายงานผลการใชเ งนและผลการ

ดาเนนงาน

4) ระดมทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา

5) การบรหารการเงน

6) การบรหารบญช

7) การบรหารพสดและสนทรพย

การบรหารงานบคคลในสถานศกษาเปนภารกจสาคญทมงสงเสรมใหสถานศกษา

สามารถปฏบตงานเพอตอบสนองภารกจของสถานศกษา เพอดาเนนการดานการบรหารงานบคคล

ใหเกดความคลองตว อสระภายใตกฎระเบยบ เปนไปตามหลกธรรมาภบาลขาราชการครและ

บคลากรทางการศกษาไดรบการพฒนาความร มความร ความสามารถ มขวญกาลงใจ ไดรบการยก

ยองเชดชเกยรต มความมนคงและกาวหนาในวชาชพ ซงจะสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษา

ของผเรยนเปนสาคญ

วตถประสงค คอ

1) เพอใหเกดการดาเนนงานบคคลถกตองรวดเรวเปนไปตามหลกธรรมาภบาล

2) เพอสงเสรมใหบคลากรมความรความสามารถและมจตสานกในการปฏบต

ภารกจทรบผดชอบใหเกดผลสาเรจตามหลกการบรหารแบบมงผลสมฤทธ

3) เพอสงเสรมใหครและบคลากรการปฏบตงานอยางเตมศกยภาพ โดยยดมนใน

ระเบยบวนย จรรยาบรรณ อยางมมาตรฐานแหงวชาชพ

4) เพอใหครและบคลากรทางการศกษาทปฏบตไดตามมาตรฐานวชาชพไดรบการ

ยกยองมความมนคงและความกาวหนาในวชาชพ ซงจะสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษาของ

ผเรยนเปนสาคญ

ขอบขายและภารกจของการบรหารงานบคคล ดงน

1) การวางแผนอตรากาลงและการกาหนดตาแหนง

2) การสรรหาและการบรรจแตงตง

3) การสงเสรมประสทธภาพในการปฏบตราชการ

4) วนยและการรกษาวนย

5) การออกจากราชการ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

72

การบรหารทวไปเปนงานเกยวของกบการจดระบบบรหารองคกรใหบรการบรหารอนๆ

บรรลผลตามมาตรฐาน คณภาพ และเปาหมายทกาหนดไว โดยมบทบาทในการประสานสงเสรม

สนบสนนและการอานวยความสะดวกตางๆ ในการใหบรการการศกษาทกรปแบบ มงพฒนา

สถานศกษาใหใชนวตกรรมและเทคโนโลยอยางเหมาะสม สงเสรมในการบรหารและจดการศกษา

ตามหลกการบรหารงานทมงเนนผลสมฤทธของงานเปนหลก โดยเนนความโปรงใส ความ

รบผดชอบทตรวจสอบได ตลอดจนการมสวนรวมของบคคล ชมชน และองคกรทเกยวของ เพอให

การจดการศกษามประสทธภาพและประสทธผล

วตถประสงค คอ

1) เพอใหการบรการ สนบสนน สงเสรม ประสานงานและอานวยการใหการ

ปฏบตงานของสถานศกษาเปนไปดวยความเรยบรอยมประสทธภาพและประสทธผล

2) เพอประชาสมพนธ เผยแพรขอมลขาวสารและผลงานของสถานศกษาตอ

สาธารณชน ซงกอใหเกดความร ความเขาใจ เจตคตทด เลอมใสศรทธา และใหการสนบสนนการ

จดการศกษา

ขอบขายและภารกจของการบรหารทวไป ดงน

1) การดาเนนงานธรการ

2) งานเลขานการคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน

3) การพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศ

4) การประสานและพฒนาเครอขายการศกษา

5) การจดระบบการบรหารและพฒนาองคกร

6) งานเทคโนโลยสารสนเทศ

7) การสงเสรมสนบสนนดานวชาการ งบประมาณ บคลากร และบรหารงานทวไป

8) การดแลอาคารสถานทและสภาพแวดลอม

9) การจดทาสามะโนผเรยน

10) การรบนกเรยน

11) การสงเสรมและประสานงานการจดการศกษาในระบบนอกระบบและตาม

อธยาศย

12) การระดมทรพยากรเพอการศกษา

13) งานสงเสรมงานกจการนกเรยน

14) การประชาสมพนธงานการศกษา

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

73

15) การสงเสรมสนบสนนและประสานงานการจดการศกษาของบคคล ชมชน

องคกร หนวยงาน และสถาบนสงคมอนทจดการศกษา

16) งานประสานราชการกบเขตพนทการศกษาและหนวยงานอน

17) การจดระบบควบคมภายในหนวยงาน

18) งานบรการสาธารณะ

19) งานทไมไดระบไวในงานอน

ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2543, หนา 3) ไดแบงงานวชาการตามลกษณะกลมงาน ดงน

(1) กลมงานหลกสตรและการสอน เปนหนาทของสถานศกษาในการจดทา

หลกสตรสถานศกษาโดยยดจากหลกสตรแกนกลาง โรงเรยนสามารถดดแปลง ตดทอน เพมเตมได

ตามความเหมาะสม ในการจดทาสาระหลกสตรตองครอบคลมถงมาตรฐานการเรยนรของผเรยน

และสาระการเรยนรทเกยวของกบชมชน โดยจะตองนามากาหนดเปนรายละเอยดยอย ดงน

(1.1) มาตรฐานชวงชน

(1.2) มาตรฐานรายป หรอ รายภาค

(1.3) สาระการเรยนรรายป หรอ รายภาค

(1.4) เวลาเรยน หรอ หนวยกต

(1.5) คาอธบายรายวชา

(1.6) หนวยการเรยนร

(1.7) แผนการจดกจกรรมพฒนาผเรยน

สถานศกษาจะตองทาการชแจงและประชาสมพนธใหบคลากรในสถานศกษา

ผปกครอง และประชาชนในทองถนทราบถงหลกสตรการศกษาขนพนฐานของสถานศกษาจากนน

จงนาหลกสตรมาจดกจกรรมการเรยนการสอนทมคณภาพสงผลตอการพฒนาผเรยนซงในปจจบน

กระบวนการสอนไดมการปฏรปการเรยนรโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง จดการเรยนใหสอดคลอง

กบความถนด ความสนใจและความตองการของผเรยน ใหผเรยนเกดทกษะการแสวงหาความร

ทกษะการคด ทกษะการจดการ ทกษะการทางานเปนทม ทกษะการเผชญปญหาและแกปญหา

ทกษะการคนควาหาความร รวมทงผเรยนสามารถนาความรทไดไปประยกตใชในสถานการณตางๆ

ทหลากหลาย

(2) กลมงานนเทศการศกษาและการพฒนาคณภาพการสอน การนเทศเปน

กระบวนการทางานรวมกนระหวางผนเทศและผรบการนเทศเพอพฒนางานในหนาทความ

รบผดชอบ เปนการพฒนาบคลากรรปแบบหนงทใหผลรวดเรว การนเทศภายในสถานศกษาม

หลกการสาคญ ดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

74

(2.1) การนเทศตองมงทคณภาพผเรยนเปนสาคญ แมวาการนเทศภายในจะเปน

การพฒนาบคลากรในสถานศกษา แตสงทพฒนาจะตองโยงไปสคณภาพของผเรยนทงสน

(2.2) การนเทศตองอาศยความรวมมอภายในสถานศกษา บคลากรใน

สถานศกษาจะตองตระหนกถงความสาคญของการนเทศภายใน รวมมอ รวมใจ รวมคด รวมทา

เพอใหบคลากรแตละคนพฒนาตนเองไดอยางมคณภาพ

(2.3) อาศยวธการทหลากหลายทจะเปนสงชวยกระตนความสนใจและความ

รวมมอในการดาเนนการซงแตละวธการจะมจดเดนและจดดอยทจะชวยสงเสรมประสทธภาพของ

กนได

(2.4) กระทาอยา ง ตอเ นองแ ละมป ระส ทธภา พจนสรางค วามร สกว า

กระบวนการนเปนสงทขาดไมได กลายเปนสวนหนงของการปฏบตงานภายในสถานศกษา ซงเปน

การสรางอปนสยของการพฒนาตนเองอยเสมอ

(2.5) ใชกระบวนการทเปนระบบ เพอใหม นใจไดวางานนเทศภายใน

สถานศกษาจะสามารถบรรลเปาหมายทตองการได โดยในระบบงานทใชกนอยคอ วงจรของเดมมง

(Deming Cycle) หรอ วงจร PDCA

(3) กลมงานกจการและกจกรรมนกเรยน ในสวนกจการนกเรยนนนเปนการ

ดาเนนงานตางๆ ทเกยวของกบนกเรยนในสวนทไมเกยวของกบการเรยนการสอนในหองเรยนทง

ในโรงเรยนและนอกโรงเรยน เรมตงแตกอนทนกเรยนจะเขาเรยน ระหวางอยในโรงเรยนจนกระทง

ออกจากโรงเรยน เชน งานทะเบยนนกเรยน ประวตนกเรยน และงานดแลความประพฤตนกเรยน

เปนตน สวนกจกรรมนกเรยนเปนกจกรรมทโรงเรยนจดขนหรอสนบสนนใหจดขนนอกเหนอจาก

หลกสตรปกต จดขนดวยความรวมมอของนกเรยน เพอสนองความตองการและความสนใจ อนจะ

เปนทางเสรมสรางประสบการณและพฒนาการดานตางๆกอใหเกดประโยชนมากขน เชน กจกรรม

ลกเสอ กจกรรมทศนศกษา และกจกรรมสงเสรมวชาการ เปนตน ดงนนจงจาเปนอยางยงทโรงเรยน

จะตองดาเนนงานกจการและกจกรรมนกเรยนใหเปนไปอยางมประสทธภาพ มการจดบรการทด

และเหมาะสม เสรมสรางความถนดและความสามารถของแตละคน รวมถงสงเสรมจรรยามารยาท

อนดงามในสงคม และวฒนธรรมอนดงามของชาตกอใหเกดความสมพนธอนดระหวางครกบ

นกเรยน

(4) กลมงานสอ และหองสมด โรงเรยนจะตองจดใหมหองสมดหรอมมหนงสอซง

ถอเปนแหลงรวมวชาการท ผเรยนสามารถศกษาคนควาเพมเตม ชวยพฒนาผเรยนใหมความคด

กวางขวาง มประโยชนตอการจดการเรยนการสอน บทบาทหนาทของหองสมดในดานการจดและ

การบรการในสถานศกษาม ดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

75

(4.1) บรการยม สงหนงสอ ไดแก การจดบรการใหยมหนงสอโดยกาหนด

ระเบยบและวธการไวใหชดเจนและปดประกาศใหผใชบรการไดรบทราบอยางเปดเผย

(4.2) จดเปดบรการหองสมดตลอดวน โดยเฉพาะกอนเวลาเขาหองเรยน และ

หลงเลกเรยนอยางนอยครงชวโมง เพอครและนกเรยนจะไดมความสะดวกในการมาใชบรการ

(4.3) จดบรการเอกสารสนเทศ คอ จดบรการตอบคาถามแกคร และนกเรยน

โดยใหครและนกเรยนทราบเรองทตองการนนจะคนควาไดจากสงพมพหรอหนงสอหรอจาก

แหลงขอมลใด

(4.4) จดบรการแนะแนวการอาน ซงเปนบรการทบรรณารกษจดใหกบนกเรยน

นกศกษาเปนรายบคคลหรอเปนกลม เพอสงเสรมและยกระดบการอานของนกเรยนใหสงขน

รวมทงชวยแนะหนงสอทแตละคนสนใจและเสนอหนงสอทนาสนใจอกดวย

(4.5) จดบรการปฐมนเทศการใชหองสมด เพอแนะนาใหนกเรยนรจกการใช

หองสมด นาชม สาธตการใชบตรรายการ หรอหนงสออางอง เปนตน

(4.6) จดทาคมอการใชหองสมด ซงอาจทาเปนรปเลมหรอจลสารแจกจายคร

นกเรยน มเนอหาเกยวกบการใชหองสมด ประเภทหนงสอ วธการใชบตรรายการ และการคนหา

ดวยตนเอง

(4.7) จดทารายชอหนงสอประกอบรายวชาตางๆ หนงสอใหม หนงสอทม

คณคาและหนงสอทไดรบรางวลใหครและนกเรยนทราบ

กลมงานสอมหนาทในการผลตและเกบรกษาสอการสอนแตละชนดทสามารถ

ตอบสนองความตองการในการใชงานใหไดปรมาณและคณภาพมากทสดโดยมหลกเกณฑในการ

เลอกสอการสอน เลอกสอใหสอดคลองกบวตถประสงคการสอน เปนแนวทางในการพจารณาเลอก

สอ ทาใหสามารถเลอกสอไดอยางมความหมายตอกระบวนการเรยนร เลอกสอทเหมาะสมกบ

ลกษณะผเรยน เพอใหผเรยนไดเรยนตามความสามารถและความพรอม ซงมความแตกตางกน 4

ประการ คอ

1) สภาพทวไป ไดแก อาย เพศ

2) สภาพทางการศกษา ไดแก การใชภาษา วธการเรยน ประสบการณเดม ทกษะ

3) สภาพทางสงคม ไดแก วฒนธรรม พนฐานทางครอบครว อาชพ สภาพทาง

เศรษฐกจ

4) สภาพทางจตใจ ไดแก ความเชอ คานยม ทศนคต ความสนใจ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

76

วธการเลอกสอ

1) เลอกสอโดยพจารณาประสทธภาพของสอ ผสอนจะตองมความร ความเขาใจ

องคประกอบของสอตางๆ วามลกษณะและคณสมบตอยางไร เนองจากสอแตละชนดมคณคาและ

ประโยชนใชสอยเฉพาะของสอตางกน

2) การเลอกสอโดยใชหลกความเหมาะสม โดยดจากบทเรยนการสอน การจดทา

กจกรรมการเรยนรวาทาอยางไรจงจะบรรลวตถประสงคการสอน

3) การเลอกสอโดยคานงถงความถกตองเทยงตรง สอทเลอกนนจะตองมเนอหา

ถกตอง เทยงตรง เขาใจงาย ไมซบซอนเกนไป มความทนสมยอยในเกณฑมาตรฐาน

4) การเลอกสอโดยยดหลกคณภาพ มเทคนคการจดทาด มความประณต มความ

ชดของภาพและเสยงหรอขอความ กอใหเกดคณคาทางการเรยนรมากกวาสอทจดทาสวยงาม

5) การเลอกสอโดยยดหลกความเหมาะสมกบราคาคาใชจายและความพยายาม

ครตองเลอกสอทจดหาได จดทาได จดซอหรอขอยมได เปรยบเทยบกบคณคาของสอกบประโยชน

ทไดคมกบราคา คมกบการลงทนและความพยายาม

6) การเลอกสอโดยยดหลกการพจารณาใชสอประสม สอบางชนดแมจะ

เหมาะสมกบวตถประสงคการสอน แตถาใชตามลาพงอาจทาใหบทเรยนนาเบอ หรอไมไดผลด

เทาทควร ควรเลอกสอชนดอนเขามาประสมเพอชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดกวางขวางขน

(5) กลมงานวดผล ประเมนผลและมาตรฐานคณภาพทางวชาการของโรงเรยน การ

ประเมนผลหมายถง การคนควาวจยทเปนระบบเพอการกาหนดคณคาหรอคณธรรมของ สงท

ตองการประเมนผล และการวดผล หมายถงขบวนการทไดมาตรฐานทตองมเครองมอของการวด

เปนสงทจะกาหนดคณลกษณะของสงทจะวดผลทไดออกมาเปนปรมาณ ซงกคอ จานวนเลข ดงนน

ในการดาเนนงานใดๆ นน องคกรจะตองมการกากบตดตามงานและประเมนผลการดาเนนงาน

ในสถานศกษาจะตองมการประเมนผลในเรองหลกสตร ประเมนแผน ประเมน

การดาเนนการตามหลกสตร และผลของการใชหลกสตร ซงสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษา

แหงชาตทกาหนดใหสถานศกษาจดการประเมนผเรยนโดยพจารณาจากพฒนาของผเรยนความ

ประพฤต การสงเกตพฤตกรรมการเรยน การรวมกจกรรมและการทดสอบควบคไปในกระบวนการ

เรยนการสอนตามความเหมาะสมของแตละระดบและรปแบบการศกษา (มาตรา 26) ทงน

สถานศกษาจะตองมการประเมนตามสภาพจรง โดยใชวธการทหลากหลายทงการสงเกตพฤตกรรม

การพจารณาผลงานทสะสมไว การฟงการนาเสนอของผเรยน เพอมงปรบปรงและพฒนาผเรยน

อยางแทจรง

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

77

งานวชาการถอเปนหวใจสาคญของการศกษา ททกโรงเรยนจะตองให

ความสาคญเพราะเปาหมายหลกของโรงเรยนคอการพฒนาคณภาพและมาตรฐานของผเรยน ซงงาน

วชาการเปนงานทเกยวของกบหลกสตรและการจดการเรยนการสอนโดยตรง ซงครอบคลมตงแต

การจดทาหลกสตร การนาไปใชและการประเมนผล ดงนนโรงเรยนจะตองมการจดกระบวนการ

งานวชาการทมประสทธภาพและประสทธผล

ประเสรฐ เชษฐพนธ (2542, หนา 14-15) งานดานงบประมาณเปนแนวทางหรอ

แผนการดาเนนงานการเงนในชวงระยะเวลาหนง โดยกาหนดวงเงนคาใชจายในแตละโครงการเขา

ไปอยางชดเจนเพอใหการใชทรพยากรทางดานการเงนเปนไปอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบ

ความตองการ จาเปน และรายรบ หรอ เปนแผนทครอบคลมทกๆ ขนตอนและลกษณะการ

ปฏบตงานสาหรบชวงระยะเวลาหนงทกาหนดแนนอน ดงนนงบประมาณจงเปนการแสดงออก

อยางเปนทางการถงนโยบายแผนงาน วตถประสงคและเปาหมายทกาหนดไวแลวลวงหนาโดย

ผบรหารระดบสงขององคการ หนวยงาน รฐบาล งบประมาณจาแนกออกเปน 2 ลกษณะ ไดแก

(1) เงนงบประมาณ หมายถง เงนทรฐบาลจดสรรใหแกหนวยงานและ

อนญาตใหจายหรอใหกอหนผกพนไดตามวตถประสงค ภายในระยะเวลาทก าหนดไวใน

พระราชบญญตเงนประมาณรายจาย เงนงบประมาณทโรงเรยนไดรบเพอนามาจายม 2 ลกษณะ คอ

(1.1) รายจายงบกลาง หมายถง รายจายทตงไว เพอจดสรรใหสวน

ราชการ หรอรฐวสาหกจโดยทวไปเบกจาย ไดแก

1) เงนเบยหวดบาเหนจบานาญ

2) เงนชวยเหลอขาราชการและลกจาง

3) เงนเลอนขน เลอนอนดบเงนเดอนและเงนปรบวฒขาราชการ

4) คาใชจายเกยวกบการเสดจพระราชดาเนนและตอนรบประมข

ตางประเทศ

5) เงนราชการลบในการรกษาความมนคงของประเทศ

6) คาใชจายในการดาเนนการรกษาความมนคงของประเทศ

7) คาทดแทนสาหรบผไดรบอนตรายในการรกษาความมนคงของ

ประเทศ

8) เงนสารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจาเปน

9) เงนสมทบโครงการเงนกและความชวยเหลอจากตางประเทศ

นอกเหนอจากเงนดงกลาว อาจตงรายจายรายการอนๆ ไวในงบกลางตามความเหมาะสมเปนปๆ

ไป เชนคาใชจายตามโครงการพฒนาจงหวด เปนตน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

78

(2) รายจายของสวนราชการและรฐวสาหกจ ไดแก

(2.1) หมวดเงนเดอนและคาจางประจา

(2.2) หมวดคาจางชวคราว

(2.3) หมวดคาตอบแทน ใชสอยและวสด

(2.4) หมวดคาสาธารณปโภค

(2.5) หมวดคาครภณฑ ทดน และสงกอสราง

(2.6) หมวดเงนอดหนน

(2.7) หมวดรายจายอน

(3) เงนนอกงบประมาณ หมายถง เงนทงปวงทอยในความรบผดชอบของ

สวนราชการนอกจากเงนงบประมาณรายจาย เงนรายไดแผนดน เงนเบกเกนสงคน และเงนเหลอ

จายปเกาสงคน ไดแก เงนตอไปน

(3.1) เงนบารงการศกษา

(3.2) เงนบารงลกเสอ

(3.3) เงนบารงเนตรนาร

(3.4) เงนบารงยวกาชาด

(3.5) เงนและทรพยสนทมผบรจาคโดยมวตถประสงค

(3.6) เงนประกนซองและเงนประกนสญญา

(3.7) เงนภาษหก ณ ทจาย

(3.8) เงนโครงการอาหารกลางวน

งานงบประมาณจะครอบคลมงานตงแตการจดตงงบประมาณ การบรหาร

งบประมาณ และการรายงานงบประมาณโดยแบงตามกลมงานไดดงน

(1) กลมงานนโยบายและแผน เปนงานวางแผนงบประมาณ วาจะใชเงนทา

อะไรบาง โดยจะตองพจารณาถงจดมงหมายทางการศกษา ถอเปนงานทสรางความมนใจในความ

ครอบคลมของกระบวนการจดสรรทรพยากรวางบประมาณทนาไปใชสอดคลองกบเจตนารมณของ

สถานศกษา

(2) กลมงานการงบประมาณ เปนการปฏบตงานงบประมาณตามนโยบาย

และแผนทกาหนดไว โดยเปนการจดสรรเงนจากงบประมาณของทางโรงเรยนทมอย

(3) กลมงานจดหารายไดและกองทนโรงเรยน เปนกลมงานทรบผดชอบใน

การจดหารายไดเพมเตมใหแกโรงเรยนนอกเหนอจากเงนงบประมาณทโรงเรยนจดสรรไว เพอนา

เงนมาใชในการดาเนนกจการของโรงเรยน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

79

กระบวนการบรหารงานงบประมาณ แบงเปนขนตอนดงน

(1) ศกษาสภาพปจจบน ปญหา และความตองการ โดยศกษาขอมลการใชเงน

งบประมาณในโครงการตางๆ ทผานมาไดรบประโยชนมากนอยเพยงใด ศกษาและตรวจสอบ

การเงนและบญช และตรวจสอบพสดของโรงเรยนวาโรงเรยนมพรอมหรอยง มสภาพพสดอยางไร

(2) การวางแผนโดยประชมผมสวนเกยวของเพอชวยระดมความคดโครงการท

เปนประโยชนตอโรงเรยน เพอจดทาแผนการใชเงนทมประสทธภาพ

(3) การดาเนนการตามแผนและการควบคม โดยตรวจสอบวาไดลงมอทาสาเรจ

ไปเพยงไร การจดเกบใชพสดใหไดประโยชนอยางคมคา และจดใหมการตรวจสอบภายใน อยาง

นอยปละ 1 ครง

(4) การประเมนผล โดยแบงเปนการประเมนผลกอนการดาเนนงาน ระหวาง

การดาเนนงาน และเมอสนสดการดาเนนงาน แลวรายงานผลใหทประชมทราบ พรอมทงรบฟง

ความคดเหนและขอบกพรองของปญหาตางๆ เพอจะไดนาไปปรบปรงแกไขตอไป

งานการเงนของโรงเรยนนนประกอบไปดวยเงนงบประมาณและเงนนอก

งบประมาณ ซงโรงเรยนจะตองนางบประมาณมาจดสรรเพอใชในการดาเนนงานของโรงเรยน

ดงนนในการบรหารงบประมาณจะตองคานงถงเปาหมายงานทวางไว โดยจะทาอยางไรใหการใช

เงนงบประมาณมประสทธภาพและเสยคาใชจายนอยทสด ซงจะใชการประเมนเพอตรวจสอบผลท

เกดขน

งานดานการบรหารบคคลเปนการบรหารทรพยากรมนษย เพอใชคนใหเหมาะสมกบ

งานตามวตถประสงคและความตองการของหนวยงาน โดยจะตองมการวางแผน การจดสรรและ

การธารงรกษาบคลากรเพอใหเกดประโยชนสงสดในการดาเนนงาน หรอ หมายถงการจดการ

ทางดานทรพยากรบคคล เพอใหสถานศกษามบคลากรทเหมาะสมและเพยงพอกบงาน นบตงแต

การแสวงหา การบรรจแตงตง การทานบารง การพฒนา จนกระทงถงการใหพนจากงาน ดงนนเมอ

พจารณาการบรหารบคคลในแงกระบวนการจงเปนการดาเนนงานทเกยวเนองกนเปนลกโซตงแต

การวางนโยบาย การกาหนดแผนและความตองการดานบคลากร การสรรหา การเลอกสรร การ

พฒนา การโอนยาย และการพนจากการปฏบตหนาทของบคลากร คาวา บคคลในทน หมายถง

บคลากรทงสถานศกษา นบตงแตผบรหารสงสด ลงไปถงผทมสวนเกยวของในสถานศกษาไดแบง

บคลากรในโรงเรยนออกเปน 2 ประเภทใหญๆ ไดแก

(1) บคลากรทเกยวกบการสอน หมายถง ผทมหนาททาการสอนในวชาตางๆ

ไดแก ครประจาชน ครประจาวชา หรอครพเศษตางๆ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

80

(2) บคลากรทไมเกยวกบการสอน หมายถง บคคลททาหนาทงานดานธรการ

การปกครอง ใหเกดความสะดวก ปลอดภย ไดแก เจาหนาทธรการ เจาหนาทหองสมด เจาหนาท

ทะเบยน รวมตลอดถงยาม คนงาน และภารโรงดวยซงสามารถแบงงานบรหารบคคลตามกลมงาน

ไดดงน

(2.1) กลมงานการวางแผนกาลงคน สรรหา และคดเลอก

(2.1.1) การวางแผนกาลงคน เปนการวางแผนดาเนนการเพอเตรยมคน

ใหเหมาะกบงาน เวลา และใชคนใหเกดประโยชนสงสด โดยพจารณาจากวตถประสงค นโยบาย

และงานทกาหนดไว จากนนนามาวเคราะหความตองการกาลงคนและประเมนกาลงคนทมอยเพอ

หาความตองการเพมเตม ซงจะตองมการวเคราะหงาน กาหนดตาแหนง เงนเดอน และคาจาง

(2.1.2) การสรรหาและคดเลอกตวบคคล เปนกระบวนการเลอกสรร

บคลากรเพอใหไดคนด มความร ความสามารถเขามาปฏบตงาน นบตงแตการรบสมครการ

ประชาสมพนธ การเลอกใชขอสอบ การเสาะหาบคคลจากทงภายในหนวยงานเดยวกนและนอก

หนวยงาน จนถงการดาเนนการคดเลอก

(2.2) กลมงานการบรรจ แตงตง และระบบทะเบยนบคคล เมอสรรหาตว

บคคลทเหมาะสมแลว บคคลทไดจะตองถกนามาจดทาเกยวกบงานบรหารบคคล เชน บรรจแตงตง

จดทาทะเบยนประวต ปฐมนเทศ และ มอบหมายงาน โดยผเขาใหมจะตองทราบถงการจดสายงาน

ของโรงเรยน กจกรรมตางๆ ทโรงเรยนจด กฎเกณฑตางๆและหนาททตองรบผดชอบ

(2.3) กลมงานการประเมน การพฒนาบคคลและงานวจย การประเมนผลการ

ปฏบตงานเปนการประเมนคาวาบคคลสามารถปฏบตงานไดผลดเพยงใดโดยพจารณาจากปรมาณ

และคณภาพของงาน ตลอดจนคณลกษณะสวนตวทมผลตอการปฏบตงาน เพอนาไปพจารณาความ

ด ความชอบ การพจารณาโอน ยาย การใหพนจากตาแหนง และการพฒนาบคคล ซงการพฒนา

บคคลและงานวจยนน ถอเปนกระบวนการสาคญของการบรหารงานบคคลเพราะเมอไดเลอกคด

สรรคนทมความร ความสามารถเขามาทางานแลว เมอเวลาผานไป ความรตางๆ กลดนอยไป

ประกอบกบวทยาตางๆ เจรญขน รวมทงเทคนควธการทางานไดเปลยนไป จงจาเปนตองมการ

พฒนาบคลากรใหเปนผมความร ความสามารถเหมาะสมกบเหตการณปจจบนและตาแหนงหนาท

ทกระทาอย การพฒนาบคลากร ไดแก การฝกอบรบ การลาศกษา การประชมสมมา เปนตน

กระบวนการบรหารงานบคคล มดงน

1. การวางแผนกาลงคน หรอจดอตรากาลงคน ไดแก การทจะกาหนดวาในโรงเรยนม

ความจาเปนตองใชคร หรอผทาหนาทตางๆเปนจานวนเทาไร และจะตองมคณสมบตอยางไร จงจะ

สามารถใหดาเนนงานของโรงเรยนเปนไปได

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

81

2. การสรรหาหรอการรบสมครบคคลเขาทางาน ไดแก การทจะเสาะหาแหลงบคคลทม

คณสมบตตามความตองการทจะใชปฏบตงาน

3. การคดเลอกบคคลเขาทางาน หมายถง การใชวธการตางๆ เพอเลอกบคคลทคดวาม

คณสมบตเหมาะสมทสด ทจะมาปฏบตงานในโรงเรยน

4. การนาเขาสงาน มจดมงหมายสาคญ คอ ตองการใหผเขามาใหมไดรจกกบงานและ

องคประกอบตางๆ ของโรงเรยน เพอใหการปรบตวของผเขามาทางานใหมเปนไปไดอยางรวดเรว

อนจะทาใหประสทธภาพในการทางานสงขน

5. การประเมนบคลากร หมายถง การตรวจสอบและพจารณาถงผลงานทไดกระทาไป

แลว ทงนเพอประโยชนในการทจะปรบปรงการทางาน หรอเพอใหเปนรากฐานในการพจารณา

ความด ความชอบ เปนตน

6. การพฒนาบคลากร หมายถง การหาวธการสงเสรมใหผปฏบตงานอย ไดมความร

ความสามารถในการปฏบตงานเพมขน เชน ไดรบความรเพมขน มวธการทางานดขน

7. การตอบแทนบคลากร หมายถงการจดหาสงตอบแทนการทางานของผปฏบตงาน

ซงเปนรปวตถ เชน เงน หรอสทธบางอยางกได

8. การสรางสภาพความม นคงในการทางานของบคลากร หมายถงการกาหนด

มาตรฐานตางๆ เพอสรางความรสกมนคงในอาชพแกผปฏบตงาน เชน ความรสกมนคงทจะไมถก

กลนแกลงจากผมอานาจในการปกครองบงคบบญชา การกาหนดอายการทางาน เปนตน

9. การปกครองบงคบบญชา ผบรหารโรงเรยนยอมมหนาทปกครองบคลากรใน

โรงเรยนทงหมดโดยตาแหนง คาวาการบงคบบญชามกจะมความหมายในเชงใชอานาจบงคบใหทา

ตามทสงการลงมา ซงกคงปฏเสธไมไดวาไมเปนความจรง แตผบงคบบญชาทดนนจะพยายามใช

อานาจภายใน เชน ความเชอถอศรทธามากกวาอานาจ

10. การใหพนจากงาน เปนกระบวนการบรหารบคคลขนสดทายในการพนจาก

ตาแหนงหนาทการงาน หรอหมดสทธทจะไดรบเงนเดอน ดวยสาเหตหลายๆประการ เชน ลาออก

จางออก ทพพลภาพ ตาย เกษยณอาย หรอ การถกใหออก เปนตน

ในการดาเนนงานของโรงเรยนนน ตองอาศยบคลากรภายในสถานศกษาทาหนาทใน

การจดการเรยนการสอน รวมทงการทาหนาทงานสนบสนนตางๆ ของโรงเรยน สงทควรคานงถง

คอการไดมาซงคร อาจารยทมความร ความสามารถ และสามารถปฏบตงานทเกยวของกบการเรยน

การสอนไดอยางมประสทธภาพ ดงนนงานบรหารบคคลจงเปนกระบวนการดาเนนงานตงแตการ

วางแผนกาลงคน สรรหา คดเลอก รกษาและพฒนาบคลากร จนกระทงพนจากงาน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

82

อทย บญประเสรฐ (2540, หนา 30) กลาววา งานดานการบรหารทวไปเปนงานทชวย

ประสาน สงเสรมและสนบสนนการบรหารงานอนๆ ใหบรรลตามมาตรฐานคณภาพและเปาหมายท

กาหนดไว ซงถอเปนงานพนฐานคณภาพและเปาหมายทกาหนดไว ซงถอเปนงานพนฐานของ

ระบบองคการ ททาหนาทสนบสนนการทางานของโรงเรยนใหสามารถดาเนนการไดอยางม

ประสทธภาพ แบงตามกลมได ดงน

(1) กลมงานธรการและสารบรรณ งานธรการ เปนงานเกยวกบเอกสารตางๆ ท

จาเปนตองปฏบตทงทเปนหนวยงานภายในและงานตดตอกบบคคลหรอหนวยงานภายนอก เพอให

หนวยงานดานอนๆ สามารถดาเนนงานไปไดอยางดและมประสทธภาพ สวนงานสารบรรณเปน

งานทเกยวกบหนงสอ นบตงแตการคด เขยน พมพ จดสง รวมถงการลงทะเบยนรบเอกสาร และ

หนงสอราชการและนามาเกบเขาท คนหา ตลอดจนหาทาลาย

(2) กลมงานการเงนและการบญช เปนงานทเกยวของกบการรบและการเบกจายเงน

การเกบรกษาตวเงน และการจดทาบญชรายรบ-จาย ตลอดจนการควบคมและตรวจสอบเกยวกบ

การเงนและการบญช เงนคาธรรมเนยมเงนบรจาค เงนอดหนนการศกษาตางๆ เปนตน โดยจะตอง

ตรวจสอบจานวนเงน ใบเสรจ เบกเงนและนาฝาก เกบหลกฐานการเงนตางๆ นามาจดทาบญช

ประเภทตางๆ ตามกาหนด

(3) กลมงานพสดและการจดจางบรการ ทาหนาทในการจดซอ จดจาง แลกเปลยน

ควบคมและจาหนายตามระเบยบ ดวยความรวดเรว ทนเวลา มการจดทาทะเบยนวสดและครภณฑ

ใหครบถวน พรอมดาเนนการเพอซอมแซมและบารงพสดเปนประจา รวมทงการใหยมครภณฑโดย

จดทาใบยมตามแบบทกาหนด

(4) กลมงานอาคาร สถานท การพฒนาพนทและส งแวดลอม เปนงานดแล

รบผดชอบ รกษา ซอมแซม อาคารเรยน อาคารประกอบการไมใหชารดเสยหาย รจกใชอาคารและ

สถานทใหเกดประโยชนสงสด มการจดวางผงการปลกดอกไมและสงปลกสรางในโรงเรยนพรอม

ดแลรกษาบรเวณโรงเรยนใหสะอาด จดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรใหเกดขนในโรงเรยน

รวมทงมการประเมนผลงานอาคารสถานทวาไดรบประโยชนมากนอยแคไหน โดยพจารณาถง

ความเพยงพอความเหมาะสม ความปลอดภย สขลกษณะ ระยะทางตดตอใชสอย การยดหยน

ประสทธภาพการประหยด การขนานตวและรปราง เพอเปนเครองตดสนใจในการปรบปรงและ

พฒนาอาคารสถานทใหดยงขนไป

(5) กลมงานรกษาความปลอดภยในโรงเรยนเปนงานรกษาความปลอดภยเกยวกบ

บคคล เอกสารและสถานท ในดานบคคลจะมการตรวจสอบประวตใหแนชดกอนรบเขามาทางาน ม

การรกษาความปลอดภยใหบคลากรและนกเรยนในโรงเรยน เชน การจดยามรกษาการ ณ ประต

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

83

ทางเขาออก สาหรบเอกสารจะมการเกบรกษาในสถานทปลอดภยและจดเวรยามรกษาความ

ปลอดภย ดานสถานทกเชนกนควรจดใหมเวรยามดแลสถานท ตดตงไฟใหแสงสวางในเวลา

กลางคน และอาจดาเนนการจดอบรมหลกสตรการบรรเทาสาธารณภย การดาเนนการตางๆ กเพอ

สรางความปลอดภยใหเกดขนทงกบตวบคคลตลอดจนทรพยสนของโรงเรยน

(6) กลมงานประชาสมพนธ มหนาทเปนสอกลางสมพนธ ทชวยสรางความเขาใจ

อนด ระหวางหนวยงานภายในโรงเรยนและนอกโรงเรยน ทาหนาทตอนรบผมาตดตอกบโรงเรยน

จดทาสอขอความชแจงเรองราวตางๆ ใหองคการ ผปกครอง และชมชนทราบ โดยอาจจะทาเปน

สารขาวสาร รายงานประจาป เปนตน รวมทงทาการสารวจความคดเหนของนกเรยนสมาชกภายใน

โรงเรยน และชมชน เพอประโยชนในการดาเนนงานของโรงเรยน

(7) กลมงานบรการอนามยและโภชนา มหนาทรบผดชอบเกยวกบงานดานอนามย

โรงเรยนและสวนบคคล จดเกบบนทกระเบยบสขภาพ ประสานงานการตรวจสขภาพประจาป และ

ดแลรกษาเครองเวชภณฑในหองพยาบาลใหเรยบรอย นอกจากนยงรบผดชอบควบคมดแลจด

จาหนายอาหารใหกบนกเรยนใหถกตองตามหลกโภชนาการ ดแลสถานท เครองมอเครองใชในการ

ประกอบอาหารใหสะอาด เพอสรางสขลกษณะทดภายในโรงเรยน

(8) กลมงานโครงการชมชนสมพนธ มหนาทในการสรางความสมพนธระหวาง

โรงเรยนกบชมชน ใหมารวมกนปฏบตภารกจตางๆ ทมอยใหบรรลจดมงหมายทกาหนดไว โดยม

หลกการสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน โดยใชกระบวนการ 2 ทาง คอ การนา

โรงเรยนออกสชมชนและการนาชมชนมาสโรงเรยน

งานบรหารทวไป มหนาทสาคญในการประสานและสนบสนนงานดานอนๆ ใหเปนไป

ตามวตถประสงคทกาหนดไว เปนงานอานวยความสะดวกใหแกนกเรยน โรงเรยน และบคคลตางๆ

ทมการตดตอกบทางโรงเรยนใหไดรบการบรหารทมประสทธภาพ ดวยสขลกษณะและสงแวดลอม

ทด รวมทงมการประชาสมพนธและงานโครงการชมชนสมพนธเพอสรางความเขาใจและ

ความสมพนธอนดระหวางโรงเรยนและชมชนอกดวย

สรปไดวา การบรหารโรงเรยนนนตองคานงถงระดบการศกษาในการบรหารพนทของ

แตระเขตการศกษา จานวนงบประมาณทม โครงสรางการบรหารงาน ขอบขายความรบผดชอบของ

รฐ ขอจากดของระบบตางๆ ทเกยวของ ซงการศกษาทเนนผเรยนเปนสาคญ และเนนการบรหารท

ใชโรงเรยนเปนฐานตามโครงสรางการกระจายอานาจ ในการเปนผนาการเปลยนแปลงของผบรหาร

โรงเรยนวาจะมกลไกหรอเครองมอสาคญทจะกระตนใหสถานศกษามดาเนนการทด และมคณภาพ

ในการจดการศกษาใหประสบผลสาเรจ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

84

งานวจยทเกยวของ

ผวจยไดศกษาคนควาเกยวกบการบรหารแบบมสวนรวมของชมชน ทผบรหารโรงเรยน

ไดนาเอาไปใชในการบรหารโรงเรยนจากตาราและเอกสาร ดงน

1. งานวจยในประเทศไทย

สทศน จอกสถตย (2550, หนา 22) ไดศกษาวจยเรองการมสวนรวมในการบรหาร

งานโรงเรยนของขาราชการครสายผสอน สงกดกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา โดยภาพรวมอย

ในระดบปานกลาง เมอพจารณารายดานพบวา อยในระดบมาก 1 ดาน คอ ดานการบรหารงาน

วชาการ ระดบปานกลาง 2 ดาน คอ ดานการบรหารงานทวไป และดานการบรหารงานงบประมาณ

อยในระดบนอย 1 ดาน คอ ดานการบรหารงานบคคล

สรลกษณ แพรพรม (2550, หนา 50-51) ศกษาวจยเรอง การมสวนรวมของครในการ

บรหารงานวชาการโรงเรยนขนาดเลก สานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 2 ผลการศกษา

พบวา การมสวนรวมของครในการบรหารงานวชาการโรงเรยนขนาดเลก สานกงานเขตพนท

การศกษานนทบร เขต 2 ภาพรวมอยในระดบปานกลาง ครเพศชายและครเพศหญงมสวนรวมใน

การบรหารงานวชาการโรงเรยนขนาดเลก ไมแตกตางกน ครทมประสบการณในการทางานตางกน

มสวนรวมในการบรหารงานวชาการโรงเรยนขนาดเลกแตกตางกน

บวผน ขนต (2551, หนา 73-74) ศกษาวจยเรอง การมสวนรวมการบรหารงาน

วชาการตามทศนะของครและผบรหารโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลก สงกดสานกงานเขตพนท

การศกษาศรสะเกษ เขต 4 ผลการศกษาพบวา ขาราชการครมทศนะตอการมสวนรวมของครผสอน

ในการบรหารงานวชาการโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลก สงกดสานกงานเขตพนทการศกษา

ศรสะเกษ เขต 4 ภาพรวมและรายดาน ไดแก ดานการบรหารหลกสตร ดานการจดการเรยนการสอน

ดานการนเทศการศกษา และดานการวดและประเมนผล อยในระดบมาก ขาราชการครทมตาแหนง

ตางกน มทศนะตอการมสวนรวมของครผสอนในการบรหารงานวชาการโรงเรยนประถมศกษา

ขนาดเลก สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาศรษะเกษ เขต 4 ภาพรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญ

ทางสถตทระดบ .05

สกลรตน กมทมาศ (2551, หนา 90-92) ศกษาเรอง การบรหารงานตามแนวคด

เศรษฐกจพอเพยงของผบรหารสถานศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาอบลราชธาน เขต 3

ผลการวจยพบวา กลมตวอยางทมเพศแตกตางกน มความคดเหนเกยวกบการบรหารงานตามแนวคด

เศรษฐกจพอเพยง โดยรวม ดานการบรหารงานโดยใชเหตผล ดานการสรางภมค นกน และดาน

บรหารงานบนฐานของความร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 เมอพจารณา

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

85

รายละเอยด พบวาดานการมภมคมกนทดนน ผบรหารเพศชายมการเตรยมพรอมรบผลกระทบจาก

การเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ วฒนธรรม ความเสยง โดยใหบคลากรปรบตวจากการเปลยนแปลง

ดานสงคม สงแวดลอม วฒนธรรมในประเทศ สงกวาเพศหญง

จรงรตน สมนตา (2554, หนา 156) ทวา ผบรหารเกยวกบคณธรรมจรยธรรมของ

ผบรหารโรงเรยนอนบาลเอกชนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 1 จาแนก

ตามอายของผบรหาร ตามความคดเหนของผบรหาร ในภาพรวมแตกตางกน และเปนไปตาม

สมมตฐาน เพราะวา ผบรหารไมวาจะมอายมากนอยแคไหนตองมความอดทนตอความยากลาบาก

ทงทางกายและใจในการปฏบตงานใหสาเรจผบรหารควรมคณธรรมและจรยธรรมเพอไปพฒนา

สถานศกษาใหมประสทธภาพดยงขนไป สวนครมอายไมแตกตางกนในดานความคดทกๆขอม

ความสอดคลองกนหมดจงทาใหงานมประสทธภาพมากยงขน และครควรเปนตวอยางในเรอง

เกยวกบคณธรรมและจรยธรรมในการบรหารสถานศกษาใหดยงขนตอไป

พลอยงาม พะลายานนท (2550, หนา 181) ทไดศกษาวจยเรอง การมสวนรวมในการ

บรหารงานวชาการของครผสอนโรงเรยนเอกชน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน

เขต 1 ดานการพฒนากระบวนการเรยนร ผลการวจยพบวา โดยรวมอยในระดบมาก เปนเพราะวา ม

การกาหนดแนวทางการปรบปรงพฒนาการเรยนการสอน การสนบสนนเทคนคและวธการสอน

ใหม การสนบสนนการจดทาแผนการจดการเรยนร ตามสาระและหนวยการเรยนรโดยเนนผเรยน

เปนสาคญ คอ จดใหมแผนการสอนใหครบทกชน และทกกลมประสบการณ มงเนนใหครผสอน

เปนผจดทาแผนการจดหองเรยนใหเหมาะสมและสอดคลองกบจานวนนกเรยน รวมทงจดวสด

ครภณฑและสงอานวยความสะดวกใหเพยงพอตามความจาเปน

2. งานวจยในตางประเทศ

ผวจ ยไดศกษาจากตาราเอกสารตางๆ และงานวจยตางประเทศในเรองของการ

บรหารแบบมสวนรวมของชมชนในโรงเรยน ซงอางถงใน (สมฤทธ ชวาลววฒน, 2554, หนา 87-

89) ซงมนกวชาการตางประเทศไดกลาวไว เรยงลาดบ ดงตอไปน

Akinsanya (1973, p.6282-A) ไดศกษาการมสวนรวมในการวางแผนการศกษาของ

ครในคาลอส ประเทศไนจเรย ตามทศนะของบคลากรมธยมศกษา ผลการศกษาคนควาพบวา

บคลากรสวนใหญตองการใหผบรหารโรงเรยนประเมนและนเทศงาน วางแผนบรหาร วางแผน

อบรมบคลากร และวางแผนความสมพนธกบชมชน พรอมทงปฏบตตามแผนดวยครควรพฒนา

หลกสตรและการสอน การวางแผนมาตรฐานวชาชพคร วางขอกาหนดการปฏบตงานและเงนเดอน

และประเมนผลแผนการศกษา และไดยาใหครมสวนรวมในการวางแผนในฐานะกรรมการ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

86

Megan (1986) ไดทาการวจยเรอง การมสวนรวมในการวางแผนและคณภาพของ

โรงเรยนคาทอลกในรฐวสคอนซล ผลการวจยพบวา การวางแผนและคณภาพของโรงเรยนม

ความสมพนธกน องคประกอบทสาคญทสดเกยวกบการวางแผนคอหลกสตร ทงนครใหญมทศนะ

เกยวกบการเปลยนแปลงคณภาพโรงเรยนในแงบวกมากกวาครทวไป

Tekaa (1988) ไดทาการวจยเรอง ทศนะของชาวอนเดยในประเทศแคนาดาเกยวกบ

การมสวนรวมของประชาชนในการจดการศกษา ผลการวจยพบวา การจดการศกษาของชมชนท

ประสบความสาเรจนน เนองมาจากประชาชนในชมชนไดมสวนรวมในการพฒนาหลกสตร ดวย

การสรางหลกสตรใหตอบสนองและสอดคลองกบวฒนธรรมของชมชน

Schuler (1996) ไดทาการวจยเรอง การเขามามสวนรวมของประชาชนในการ

ตดสนใจดานการศกษาในมหาวทยาลยมนเนโซตา โดยมวตถประสงคเพอศกษารปแบบการมสวน

รวมของประชาชนทมประสทธภาพ พบวา ประชาชนมความกระตอรอรนทจะเขารวม ทงนการเขา

รวมทไมมประสทธภาพเกดจากขาดการประสานงาน

และยงสอดคลองกบ สวช พานชวงษ (2546, หนา 34-42) ซงไดกลาวถง นกวชาการ

ตางประเทศไว ดงน

Brittle (1994) ไดทาการศกษาเรอง ทศนคตของผบรหารตอการเขามามสวนรวมของ

ผปกครอง ไดขอสรปดงนคอ ผบรหารมความเชอถออยางมากตอการทผปกครองเขามามสวน

เกยวของกบโรงเรยนและผบรหารรสกวาเปนหนาทของตนทจะทาสงนใหเกดขน ดานเพศของ

ผบรหารไมมผลตอทศนคตเรองน สาหรบผบรหารทมอายนอยจะสนบสนนใหผปกครองเขามาม

สวนรวมเปนผสอนพเศษทบาน และผบรหารทจบโปรแกรมวชาการศกษา เอกประถมศกษามา

กอนทจะเปนผบรหาร จะใหการสนบสนนอยางเตมทใหผปกครองเขามามสวนรวมในการกาหนด

นโยบายของโรงเรยน ตดสนใจ วางแผนการใชเงน และรวมจดทาหลกสตร

Kolb (1994) กลาววา การเรยนรแบบมสวนรวม ประกอบดวย องคประกอบทสาคญ

4 องคประกอบ ในการเรยนรทมประสทธภาพ นกเรยนควรมทกษะ ในการเรยนรทง 4

องคประกอบ แมบางคนจะชอบหรอถนด หรอมบางองคประกอบมากกวา เชน เคยมประสบการณ

จรง แตถาไมชอบแสดงความคดเหนหรอไมนาประสบการณมารวมอภปราย นกเรยนนนกจะขาด

การมทกษะในองคประกอบอน ฉะนนนกเรยนจงควรมทศทางการเรยนร ทกดาน และควรม

พฒนาการการเรยนรใหครบทงวงจร

Brown (1998, p. 237) ไดทาการวจยเรอง การวเคราะหประสทธผลของการบรหาร

โดยใชโรงเรยนเปนฐานตามการรบรของผมสวนรวมไดสวนเสยในโรงเรยนและชมชนโดยม

วตถประสงคเพอการศกษาการนาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานไปใชในโรงเรยนแหงหนงใน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

87

Illinois โดยศกษาความสมพนธของตวแปร 4 ตว คอ ภาวะผนา บรรยากาศ ผลสมฤทธของนกเรยน

และการมสวนรวมของชมชน ผลการวจยพบวา มปฏสมพนธระหวางตวแปร 4 ตวและ

การมสวนรวมของผเกยวของจะสงผลตอความสาเรจของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

Dondero (1993, p.1607-A) ไดศกษาเรอง การจดการโรงเรยนทอาศยโรงเรยนเปน

พนฐาน ระดบการมสวนรวมในการตดสนใจของคร ประสทธผลและความพงพอใจในงานผล

การศกษาพบวา การจดการโรงเรยนทอาศยโรงเรยนเปนฐานมการจดการในโรงเรยน ตาม

ขอเสนอแนะของครผรวมงานโดยกาหนดบทบาทหนาทใหมสวนรวมในการตดสนใจและกาหนด

กฎระเบยบในการปกครองตนเองจะพบวา ครทไดรบความรบผดชอบและใหมสวนรวมในการ

ตดสนในรวมกนจะมความสขมรอบคอบโรงเรยนมการดาเนนงานอยางมประสทธภาพยงขน

นอกจากนน การทครไดมโอกาสรวมในการตดสนใจพบวา มความสมพนธในดานบวกกบขวญ

กาลงใจในเชงบวกตอการปฏบตงาน

สรปจากผลงานวจยทงในประเทศและงานวจยในตางประเทศ พบวา ในการบรหาร

โรงเรยนนนการมสวนรวมของชมชน ผ ใตบงคบบญชาและผมสวนเกยวของกอใหเกด

ประสทธภาพ ประสทธผลตอองคกรเมอผบรหารโรงเรยนไดเปดโอกาสใหคร ผปกครอง

คณะกรรมการสถานศกษา และผทเกยวของกบโรงเรยนไดมสวนรวมในการดาเนนงานทกฝายท

เกยวของไดมโอกาสทางานรวมกน กจะมผลทาใหงานบรรลวตถประสงคไดโดยผบรหารโรงเรยน

ตองวางแผนและจดระบบการทางานทด การบรหารแบบมสวนรวมของชมชนในโรงเรยนจะเปน

การสรางขวญและกาลงใจในการปฏบตงานสรางเสรมความสามคคแกหมคณะเกดความพงพอใจ

ของบคลากรและผใชบรการโรงเรยน