มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

7

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

งานวจยนต งอยบนพนฐานของทฤษฏการเรยนรของมนษยท เกยวของกบการน าคอมพวเตอรมาใชกบการศกษา โดยผวจยไดน าแนวคดของทฤษฎตางๆ มาผสมผสานกน เพอใหเหมาะสมกบลกษณะและโครงสรางขององคความรในวชาภาษาไทย ส าหรบชนประถมศกษาปท 6 และสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย จากนนจงทบทวนงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการวจย ดงรายละเอยดดงน 1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนร ภาษาไทย 1.1 สาระส าคญ 1.2 สาระและมาตรฐานการเรยนร 1.3 คณภาพของผเรยน 1.4 ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง 2. แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบคอมพวเตอรชวยสอน 2.1 ความหมายของคอมพวเตอรชวยสอน 2.2 คณลกษณะบทเรยนคอมพวเตอร 2.3 ประเภทบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.4 ทฤษฏการเรยนรและจตวทยาการเรยนรของมนษยทเกยวของกบการออกแบบ คอมพวเตอรชวยสอน 2.5 การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.6 การหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 3. งานวจยทเกยวของ 3.1 งานวจยในประเทศ 3.2 งานวจยในตางประเทศ 1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนร ภาษาไทย 1.1 สาระส าคญ กระทรวงศกษาธการไดก าหนดหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ในกลมสาระการเรยนรภาษาไทย (กระทรวงศกษาธการ, 2551, หนา 3-5) เพอมงหวงใหผเรยนไดฝกฝนในการใชภาษาไทยซงเปนภาษาประจ าชาต และเปนเครองมอในการตดตอสอสารเพอสรางความเขาใจอนดระหวางกน ตลอดจนน าภาษาไทยมาใชเปนเครองมอในการแสวงหาความร ฝก

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

8

ประสบการณจากแหลงขอมลตางๆ เพอประโยชนในการพฒนาความร กระบวนการคดวเคราะห การวจารณ และความคดสรางสรรคใหทนตอการเปลยนแปลงทางสงคม และความกาวหนาทางวทยาศาสตร เทคโนโลยในอนาคต 1.2 สาระและมาตรฐานการเรยนร สาระท 1 การอาน มาตรฐาน ท 1.1 ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดเพอน าไปใชตดสนใจ

แกปญหาในการด าเนนชวตและมนสยรกการอาน สาระท 2 การเขยน มาตรฐาน ท 2.1 ใชกระบวนการเขยนเขยนสอสาร เขยนเรยงความ ยอความ และเขยน เรองราวในรปแบบตางๆ เขยนรายงานขอมลสารสนเทศและรายงานการศกษา คนควาอยางมประสทธภาพ สาระท 3 การฟง การด และการพด มาตรฐาน ท 3.1 สามารถเลอกฟงและดอยางมวจารณญาณ และพดแสดงความร

ความคด และความรสกในโอกาสตางๆ อยางมวจารณญาณและสรางสรรค สาระท 4 หลกการใชภาษาไทย มาตรฐาน ท 4.1 เขาใจธรรมชาตของภาษาและหลกภาษาไทย การเปลยนแปลงของ

ภาษาและพลงของภาษา ภมปญญาทางภาษา และรกษาภาษาไทยไวเปนสมบตของชาต

สาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม มาตรฐาน ท 5.1 เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยาง เหนคณคาและน ามาประยกตใชในชวตจรง

1.3 คณภาพผเรยน กระทรวงศกษาธการไดก าหนดคณภาพผเรยนหลงจากไดเรยนวชาภาษาไทย จบชนประถมศกษาปท 6 ไวดงน - อานออกเสยงบทรอยแกวและบทรอยกรองเปนท านองเสนาะไดถกตอง อธบายความหมายโดยตรงและความหมายโดยนยของค า ประโยค ขอความ ส านวนโวหารจากเรองทอาน เขาใจค าแนะน า ค าอธบายในคมอตางๆ แยกแยะขอคดเหนและขอเทจจรง รวมทงจบใจความส าคญของเรองทอานและน าความรความคดจากเรองทอานไปตดสนใจแกปญหาในการด าเนนชวตได มมารยาทและมนสยรกการอาน และเหนคณคาสงทอาน - มทกษะในการคดลายมอตวบรรจงเตมบรรทดและครงบรรทด เขยนสะกดค า แตงประโยคและเขยนขอความ ตลอดจนเขยนสอสารโดยใชถอยค าชดเจนเหมาะสม ใชแผนภาพ โครงเรองและแผนภาพความคดเพอพฒนางานเขยน เขยนเรยงความ ยอความ จดหมายสวนตว กรอกแบบรายการตางๆ เขยนแสดงความรสกและความคดเหน เขยนเรองตามจนตนาการอยางสรางสรรค และมมารยาทในการเขยน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

9

- พดแสดงความร ความคดเกยวกบเรองทฟงและด เลาเรองยอหรอสรปจากเรองทฟงและด ตงค าถาม ตอบค าถามจากเรองทฟงและด รวมทงประเมนความนาเชอถอจากการฟงและดโฆษณาอยางมเหตผล พดตามล าดบขนตอนเรองตางๆ อยางชดเจน พดรายงานหรอประเดนคนควาจาก การฟง การด การสนทนา และพดโนมนาวไดอยางมเหตผล รวมทงมมารยาทในการดและพด - สะกดค าและเขาใจความหมายของค า ส านวน ค าพงเพยและสภาษต รและเข าใจชนดและหนาทของค าในประโยค ชนดของประโยค และค าภาษาตางประเทศในภาษาไทย ใชค าราชาศพทและค าสภาพไดอยางเหมาะสม แตงประโยค แตงบทรอยกรองประเภทกลอนสกลอนสภาพ และกาพยยาน 11 - เขาใจและเหนคณคาวรรณคดและวรรณกรรมทอาน เลานทานพนบาน รองเพลงพนบานของทองถน น าขอคดเหนจากเรองทอานไปประยกตใชในชวตจรง และทองจ าบทอาขยานตามทก าหนดได 1.4 ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง สาระท 1 การอาน มาตรฐาน ท 1.1 ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดเพอน าไปใชตดสนใจ แกปญหาในการด าเนนชวต และมนสยรกการอาน ตารางท 2.1 สาระท 1 การอาน (กระทรวงศกษาธการ, 2551, หนา 10-11)

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.6 1. อานออกเสยงบทรอยแกวและ บทรอยกรองไดถกตอง

2. อธบายความหมายของค า ประโยคและขอความทเปนโวหาร

การอานออกเสยงและการบอกความหมายของบทรอยแกว และบทรอยกรอง ประกอบดวย - ค าทมพยญชนะควบกล า - ค าทมอกษรน า - ค าทมตวการนต - ค าทมาจากภาษาตางประเทศ - อกษรยอและเครองหมายวรรคตอน - วน เดอน ปแบบไทย - ขอความทเปนโวหารตางๆ - ส านวนเปรยบเทยบ

การอานบทรอยกรองเปนท านองเสนาะ

3. อานเรองสนๆ อยางหลากหลาย โดยจบเวลาแลวถามเกยวกบเรองทอาน

การอานจบใจความจากสอตางๆ เชน - เรองสน ๆ - นทานและเพลงพนบาน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

10

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

4. แยกขอเทจจรงและขอคดเหนจาก

เรองทอาน - บทความ

5. อธบายการน าความรและความคด จากเรองทอานไปตดสนใจแกปญหา ในการด าเนนชวต

- พระบรมราโชวาท - สารคด - เรองสน - งานเขยนประเภทโนมนาว - บทโฆษณา - ขาว และเหตการณส าคญ

การอานเรว

6. อานงานเขยนเชงอธบาย ค าสง ขอแนะน า และปฏบตตาม

การอานงานเขยนเชงอธบาย ค าสง ขอแนะน าและปฏบตตาม - การใชพจนานกรม

- การปฏบตตนในการอยรวมกนในสงคม - ขอตกลงในการอยรวมกนในโรงเรยน และ

การใชสถานทสาธารณะในชมชนและทองถน

7. อธบายความหมายของขอมล จากการอานแผนผง แผนท แผนภม และกราฟ

การอานขอมลจากแผนผง แผนท แผนภม และกราฟ

8. อานหนงสอตามความสนใจ และ

อธบายคณคาทไดรบ การอานหนงสอตามความสนใจ เชน

- หนงสอทนกเรยนสนใจและเหมาะสมกบวย - หนงสออานทครและนกเรยนก าหนด รวมกน

9. มมารยาทในการอาน มารยาทในการอาน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

11

สาระท 2 การเขยน มาตรฐาน ท 2.1 ใชกระบวนการเขยนเขยนสอสาร เขยนเรยงความ ยอความ และเขยน เรองราวในรปแบบตางๆ เขยนรายงานขอมลสารสนเทศและรายงานการศกษา คนควาอยางมประสทธภาพ ตารางท 2.2 สาระท 2 การเขยน (กระทรวงศกษาธการ, 2551, หนา 17)

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.6 1. คดลายมอตวบรรจงเตมบรรทด และครงบรรทด

การคดลายมอตวบรรจงเตมบรรทดและ ครงบรรทดตามรปแบบการเขยนตวอกษรไทย

2. เขยนสอสารโดยใชค าไดถกตองชดเจน และเหมาะสม

การเขยนสอสาร เชน - ค าขวญ - ค าอวยพร - ประกาศ

3. เขยนแผนภาพโครงเรองและแผนภาพความคดเพอใชพฒนางานเขยน

การเขยนแผนภาพโครงเรองและแผนภาพความคด

4. เขยนเรยงความ การเขยนเรยงความ 5. เขยนยอความจากเรองทอาน การเขยนยอความจากสอตางๆ เชน นทาน

ความเรยงประเภทตางๆ ประกาศ แจงความ แถลงการณ จดหมาย ค าสอน โอวาท ค าปราศรย สนทรพจน รายงาน ระเบยบ ค าสง

6. เขยนจดหมายสวนตว การเขยนจดหมายสวนตว - จดหมายขอโทษ - จดหมายแสดงความขอบคณ - จดหมายแสดงความเหนใจ - จดหมายแสดงความยนด

7. กรอกแบบรายการตางๆ

การกรอกแบบรายการ - แบบค ารองตางๆ - ใบสมครศกษาตอ - แบบฝากสงพสดและไปรษณยภณฑ

8. เขยนเรองตามจนตนาการและสรางสรรค

การเขยนเรองตามจนตนาการและสรางสรรค

9. มมารยาทในการเขยน มารยาทในการเขยน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

12

สาระท 3 การฟง การด และการพด มาตรฐาน ท 3.1 สามารถเลอกฟงและดอยางมวจารณญาณ และพดแสดงความร ความคด และความรสกในโอกาสตางๆ อยางมวจารณญาณและสรางสรรค ตารางท 2.3 สาระท 3 การฟง การด และการพด (กระทรวงศกษาธการ, 2551, หนา 25)

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.6

1. พดแสดงความร ความเขาใจจดประสงคของเรองทฟงและด

2. ตงค าถามและตอบค าถามเชงเหตผล จากเรองทฟงและด

การพดแสดงความร ความเขาใจในจดประสงคของเรองทฟงและดจากสอตางๆ ไดแก - สอสงพมพ - สออเลกทรอนกส

3. วเคราะหความนาเชอถอจากการฟงและดสอโฆษณาอยางมเหตผล

การวเคราะหความนาเชอถอจากการฟงและดสอโฆษณา

4. พดรายงานเรองหรอประเดนทศกษาคนควาจากการฟง การด และการสนทนา

การรายงาน เชน - การพดล าดบขนตอนการปฏบตงาน - การพดล าดบเหตการณ

5. พดโนมนาวอยางมเหตผล และนาเชอถอ

การพดโนมนาวในสถานการณตางๆ เชน - การเลอกตงกรรมการนกเรยน - การรณรงคดานตางๆ - การโตวาท

6. มมารยาทในการฟง การด และการพด

มารยาทในการฟง การด และการพด

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

13

สาระท 4 หลกการใชภาษาไทย มาตรฐาน ท 4.1 เขาใจธรรมชาตของภาษาและหลกภาษาไทย การเปลยนแปลงของ

ภาษาและพลงของภาษา ภมปญญาทางภาษา และรกษาภาษาไทยไวเปนสมบตของชาต

ตารางท 2.4 สาระท 4 หลกการใชภาษาไทย (กระทรวงศกษาธการ, 2551, หนา 31)

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ป.6

1. วเคราะหชนดและหนาทของค าใน

ประโยค

ชนดของค า - ค านาม - ค าสรรพนาม - ค ากรยา - ค าวเศษณ - ค าบพบท - ค าเชอม - ค าอทาน

2. ใชค าไดเหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล

ค าราชาศพท ระดบภาษา ภาษาถน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

14

สาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม มาตรฐาน ท 5.1 เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทย

อยางเหนคณคาและน ามาประยกตใชในชวตจรง ตารางท 2.5 สาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม (กระทรวงศกษาธการ, 2551, หนา 35)

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.6

1. แสดงความคดเหนจากวรรณคด หรอวรรณกรรมทอาน

2. เลานทานพนบานทองถนตนเอง และนทานพนบานของทองถนอน

3. อธบายคณคาของวรรณคด และวรรณกรรมทอานและน าไป ประยกตใชในชวตจรง

วรรณคดและวรรณกรรม เชน

- นทานพนบานทองถนตนเองและทองถนอน

- นทานคตธรรม

- เพลงพนบาน

- วรรณคดและวรรณกรรมในบทเรยนและตามความสนใจ

4. ทองจ าบทอาขยานตามทก าหนด และบทรอยกรองทมคณคาตามความสนใจ

บทอาขยานและบทรอยกรองทมคณคา

- บทอาขยานตามทก าหนด

- บทรอยกรองตามความสนใจ

งานวจยนไดออกแบบบทเรยนชวยสอนทตรงกบ สาระท 4 เรองหลกการใชภาษาไทย ส าหรบผเรยนในระดบชนประถมศกษาปท 6 ทมเนอหาในบทเรยนประกอบดวย การวเคราะหชนดและหนาทของค าในประโยค การใชค าไดเหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล การรวบรวมและบอกความหมายของค าภาษาตางประเทศทใชในภาษาไทย การระบลกษณะของประโยค การแตงบทรอยกรอง และการวเคราะหและเปรยบเทยบส านวนทเปนค าพงเพย และสภาษต 2. แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบคอมพวเตอรชวยสอน 2.1 ความหมายของคอมพวเตอรชวยสอน เทคโนโลยคอมพวเตอรไดเขามามบทบาทและเปนเครองมอทส าคญในการเรยนการสอนในยคปจจบน นกการศกษาหลายทานไดใหค าจ ากดความของคอมพวเตอรชวยสอนไว ดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

15

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง การน าเนอหาวชาความรมาน าเสนอในรปแบบของสอการเรยนการสอนในระบบคอมพวเตอร ทผเรยนสามารถเรยนรบทเรยนไดตรงตามวตถประสงคของวชานนดวยตนเอง มการใชเทคโนโลยคอมพวเตอรระดบสงชวยใหผเรยนปฏสมพนธกบบทเรยนคอมพวเตอร สามารถตอบสนองเมอผเรยนปอนขอมลเขาไปไดทนท มการชวยเสรมแรง ท าใหผเรยนรสกสนกไปการกบเรยนในบทเรยน และบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนยงมการวดผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนรายบคคลได เพอชวยใหตดตามความกาวหนาของผเรยนได (ไชยยศ เรองสวรรณ, 2546, หนา 4-6) โปรแกรมมลตมเดยทพฒนาในรปแบบคอมพวเตอร ซงน าเสนอเนอหาและกจกรรมการเรยนการสอนทผเรยนสามารถศกษาเรยนรไดดวยตนเองจากแผนซดโปรแกรมผานเครองคอมพวเตอร หรอผานระบบอนเตอรเนต ท าใหผ เรยนมความสะดวก ในการเขาถงบทเรยน อกทงยงเพมความสามารถในการตดตอสอสารระหวางผสอนกบผเรยน หรอระหวางผเรยนดวยกนเอง ท าใหคอมพวเตอรชวยสอนถกน าไปใชในรปแบบตางๆ ไมวาจะเปนการเรยนการสอนผานเวบ (Web-based Instruction: WBI) การเรยนการสอนอเลกทรอนกส (E-Learning) คอรสแวร (Courseware) หรอเลรนนงออปเจก (Learning Object) โดยเปาหมายเพอสงเสรมสนบสนนใหเกดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพตอผเรยน (ณฐกร สงคราม, 2553, หนา 11-12) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนบทเรยนส าเรจรปทด าเนนการสอนเสมอนจรงดวยการใชระบบคอมพวเตอร ทอาศยศกยภาพของระบบคอมพวเตอร ซอฟตแวรมลตมเดย และการจดการทไดวางระบบไว ท าใหผเรยนเกดการเรยนรเสมอนไดรบการสอนเนอหาวชาจากผสอนจรง เพอใหเกดประสทธภาพการเรยนสงขน และสามารถใชไดทงระบบออนไลน (Online) และออฟไลน (Offline) (ไพโรจน ตรณธนากล, ไพบลย เกยรตโกมล, และเสกสรร แยมพนจ, 2554, หนา 19-20) สรปไดวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง การน าเนอหาวชาทมจดมงหมายในการเรยนร มาพฒนาและน าเสนอในรปแบบของบทเรยนมลตมเดยคอมพวเตอร ซงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนอาจจะใชประกอบขณะทผสอนท าการสอนเอง หรอใชสอนแทนผสอนเองทงหมดกได โดยใชรปแบบของการสอสารออนไลนผานอนเตอรเนต หรอออฟไลนในรปแบบโปรแกรมคอมพวเตอร ท าใหผเรยนมทางเลอกในการเขาถงบทเรยน ดวยการเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนระหวางผสอนกบผเรยน ผเรยนกบผเรยน หรอผเรยนเรยนดวยตนเอง เพอใหเหมาะสมกบผเรยนรายบคคล พรอมการวดผลสมฤทธทางการเรยนดวยแบบทดสอบ แบบประเมนผลยอนกลบไปยงผเรยนได ท าใหผเรยนทราบความกาวหนาของตนเอง และสามารถโตตอบกบผเรยนไดทนท เพอเพมประสทธภาพและประสทธผลในการเรยนการสอนทดขน 2.2 คณลกษณะบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ในสงคมแหงเทคโนโลยปจจบน สอการเรยนรถอเปนทรพยากรทส าคญ และสามารถคนหาไดอยางสะดวกโดยเฉพาะในเทคโนโลยอนเตอรเนต นกการศกษาจงไดจ าแนกคณลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไว โดย ถนอมพร เลาหจรสแสง (2541) ไดกลาวถงคณลกษณะส าคญของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไว 4 ประการดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

16

1. สารสนเทศ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประกอบดวย ขอมลสารสนเทศดานเนอหาทไดรบการเรยบเรยงแลวเปนอยางด มวตถประสงคตรงตามบทเรยนทไดก าหนดไว 2. ความแตกตางระหวางบคคล ผเรยนทมความแตกตางกนสามารถใชบทเรยนชวยสอนเรยนรไดอยางยดหยน มอสระในการเรยนตามความสนใจและตามศกยภาพของตนเองได 3. ปฏสมพนธ บทเรยนคอมพวเตอรเพอการเรยนรมการโตตอบปฏสมพนธกนระหวางผเรยนกบบทเรยน โดยใหผเรยนปอนขอมลลงไปเพอโตตอบกบบทเรยนได สงผลใหผเรยนรสกมสวนรวมกบบทเรยน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะตองเอออ านวยใหเกดการโตตอบกบผเรยนอยางตอเนองและตลอดทงบทเรยน 4. ผลปอนกลบโดยทนท บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแตกตางจากบทเรยนน าเสนอดวยคอมพวเตอร ในเรองของความสามารถในการใหผลปอนกลบในทนทหลงจากผเรยนมปฏสมพนธกบบทเรยน เชน การแสดงผลคะแนนในทนทหลงจากทไดท าแบบฝกหดในบทเรยนไปแลว การเฉลยค าตอบในแตละขอหลงจากท าแบบฝกหด ซงถอเปนการเสรมแรงอยางหนงทชวยกระตนใหผเรยนอยากเรยนร นอกจากน ยงมนกการศกษาไดก าหนดคณลกษณะเฉพาะของคอมพวเตอรชวยสอนทน ามาใชสอนแทนผสอนทงหมด โดย ไพโรจน ตรณธนากล, ไพบลย เกยรตโกมล และเสกสรร แยมพนจ ( 2554, หนา 24-28 ) ไดกลาวถง คณลกษณะเฉพาะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 3 ดาน คอ 1. สามารถตอบสนองความตองการในการเรยนดวยตนเองได โดยอาศยหลกการของการสอนรายบคคล เพอสนองตอความแตกตางรายบคคล มองคประกอบ 5 ประการ คอ 1.1 ความยดหยนในเรองเวลา ผเรยนแตละคนมความแตกตางทางการเรยนรไมเหมอนกน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนควรมความยดหยนทจะสามารถใหผเรยนแตละคนเรยนในอตราชา เรว ตามความสามารถในการเรยนรของตนเอง เพอใหบรรลวตถประสงคตรงตามจดมงหมายของบทเรยนทไดตงไว 1.2 มอสระในการเลอกสถานทเรยน การน าบทเรยนไปเรยนทใดกไดตามความสะดวกของผเรยนถอเปนคณลกษณะและประโยชนอยางหนงของการเรยนดวยคอมพวเตอรชวยสอน 1.3 การมอสระในการเลอกเนอหาและการเรยน เพอตอบสนองตอความแตกตางระหวางผเรยนทไมเหมอนกน การออกแบบควรมรายการหวขอทจะศกษา โดยหวขอเหลานนควรมการวเคราะหและจดล าดบตามวตถประสงคในการเรยนร และผเรยนมอสระในการเลอกเนอหาได

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

17

เชน สามารถเลอกเรยนเนอหาตามความสนใจ สามารถยอนกลบ หรอขามไปยงเนอหาอนได และสามารถกลบมาทบทวนเนอหาเดมได 1.4 การวนจฉย การเรยนซอมเสรม และการยกเวน เปนการวนจฉยความรกอนเรยน และหลงเรยน ม 2 ชนด คอ 1) การวนจฉยกอนการเรยน เปนการทดสอบวาผเรยนมความรพนฐานเพยงพอทจะเรยนรในบทเรยนไดหรอไม ถาความรไมเพยงพอกควรจดบทเรยนซอมเสรมให 2) การวนจฉยหลงการเรยน เปนการทดสอบวาผเรยนไดรบความรและความเขาใจตรงตามวตถประสงคการเรยนรของบทเรยนหรอไม ถาขาดสวนใดสวนหนง กเปดโอกาสใหเรยนซอมเสรมหรอผเรยนสามารถยอนกลบไปเรยนใหมยงสวนทขาดไดเสมอ 1.5 การมอสระในการเลอกรปแบบการเรยน ผเรยนแตละคนมวธการเรยนรทไมเหมอนกน บทเรยนคอมพวเตอรจงควรเปดโอกาสใหผเรยนมทางเลอกในการเรยน เชน การเลอกค าธบายเพมเตม ผเรยนบางคนอาจไมตองการค าอธบายเพมเตม แตผเรยนบางคนกอาจตองการ เปนตน 2. ความสะดวกส าหรบการเรยนดวยตนเอง คณลกษณะทบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนควรอ านวยความสะดวกใหแกผเรยน ดงน 2.1 มวธการใชงานทงาย ไมซบซอนจนเกนไป เปดโอกาสใหผเรยนเลอกหวขอเนอหาไดอยางอสระ ไมบงคบ และใหค าแนะน าการเรยนและเนอหาเสรม 2.2 มเนอหาทสมบรณ ผเรยนสามารถศกษาไดตงแตตนจนจบดวยตนเอง 2.3 ผเรยนสามารถเรยนเวลาใดกได ใชเวลาเรยนนานเทาใดกได 2.4 ผเรยนสามารถน าบทเรยนไปเรยนทใดกได 2.5 บทเรยนมปฏสมพนธกบผเรยน สามารถตอบสนองกบผเรยนไดทนท และประเมนผลแบบยอนกลบไปยงผเรยนได 2.6 บทเรยนตองสอสารใหผเรยนไดเขาใจไดงาย และผเรยนสามารถรไดวาตอนนก าลงท าอะไรในบทเรยน 3. การออกแบบกระบวนการสอน การออกแบบโครงสรางของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ควรใหผเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเองตงแตตนจนจบ ดงนนในการออกแบบบทเรยนจ าเปนจะตองประกอบดวย การน าเขาสบทเรยน การสรปบทเรยน และการทดสอบหลงเรยน 3.1 การน าเขาสบทเรยน มจดมงหมายอย 2 ประการ คอ 1) ใหผเรยนเหนประเดนหรอความคดรวบยอดในเรองทจะเรยน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

18

2) น าเขาสบทเรยนเพอสรางความสนใจและแรงจงใจแกผเรยน ท าใหผเรยนอยากเรยนเนอหานนๆ 3.2 การสอน ในขนตอนนคอการน าเสนอเนอหาของบทเรยน จะตองมการออกแบบใหผเรยนเขาใจในเนอหาความรในเรองทเรยน โดยการใหผเรยนมปฏสมพนธกบบทเรยนได และเลอกใชสอมลตมเดยมาประกอบ เพอจงใจใหผเรยนเรยนไดโดยไมเบอ หรอลมเลกกลางคน ซงจะท าใหผเรยนไมไดรบความรตามวตถประสงคทไดตงไว 3.3 การเสรมความเขาใจ เปนการใหผเรยนไดท ากจกรรม หรอแบบฝกหดตางๆ เพอเสรมสรางความเขาใจในเนอหาทไดเรยนไดสมบรณยงขน 3.4 การสรปบทเรยน เปนการสรปสระส าคญ ความคดรวบยอดจากสงทไดเรยนในบทเรยนใหกบผเรยนอกครงหนง เพอการทบทวน 3.5 การทดสอบหลงเรยน เปนการน าแบบทดสอบรปแบบตางๆ มาใชเพอวดผลสมฤทธของผเรยน และมการแจงกลบไปยงผเรยนไดทนท เพอใหผเรยนทราบระดบความสามารถของตนเองในการเรยน 2.3 ประเภทบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนถกน ามาใช เพอสนบสนนกระบวนการเรยนการสอน โดย อเลสซ และ โทรลลป (Alessi & Trollip, 2001) ไดกลาวถงวธการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในรปแบบตางๆ ซงประกอบไปดวย 4 ขนตอนหลก คอ 1) การน าเสนอเนอหาขอมล (Presenting Information) 2) การแนะน าผเรยน (Guiding the Leaner) 3) การฝกฝนปฏบต (Practicing) 4) การประเมนผลการเรยนร (Assessing Learning) แตบทเรยนชวยสอนบางบทเรยนอาจไมจ าเปนตองมครบทง 4 ขนตอน เชน ใหผเรยนไดศกษาบทเรยนชวยสอนดวยตวเอง เมอศกษาเสรจแลว ใหท าแบบทดสอบในหองเรยน เปนตน ขนอยกบวธการออกแบบบทเรยนชวยสอนใหสอดคลองกบวตถประสงคการเรยนรของผสอน บทคอมพวเตอรชวยสอนมหลายประเภท แตจะจดอยในประเภทไหนนนขนอยกบลกษณะของการน าไปใช ผวจยไดศกษาประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทนยมน ามาใชเพอสนบสนนการเรยนการสอนจากแนวคดของนกการศกษาหลายทาน จงสรปไดดงน (กดานนท มลทอง, 2543, หนา 244–248 ; พรเทพ เมองแมน , 2544, หนา 9-10 ; ไพโรจน ตรณธนากล และคณะ, 2554, หนา 23-26) 1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบน าเสนอเนอหา (Tutorial Instruction) คอ รปแบบบทเรยนทน าเสนอดวยสอมลตมเดยทมทง ขอความ รปภาพ ภาพเคลอนไหว และเสยง

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

19

ประกอบ ในบทเรยนประกอบดวย การก าหนดวตถประสงคในการเรยนร สวนเนอหาการเรยนร และแบบฝกหดเพอวดผลสมฤทธทางการเรยนแบบตอบกลบทนท หากผเรยนไมผานเกณฑคะแนนแบบฝกหดตามทบทเรยนก าหนดกสามารถเขาไปทบทวนเนอหาไดอกครง และท าแบบฝกหดในเนอหานนจนกวาจะผานเกณฑทบทเรยนก าหนด บทเรยนประเภทนเปนทนยมพฒนาและน ามาใชมากทสด เนองจากการน าเทคโนโลยคอมพวเตอรมาเปนสอชวยในการเรยนการสอนมประสทธภาพใกลเคยงกบการเรยนในชนเรยน โดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทน แบงออกได 2 รปแบบ คอ 1.1 บทเร ยนแบบเสนตรง (Linear Program) เปนรปแบบบทเร ยนท ใหคอมพวเตอรท าหนาทเสมอนครผสอนในชนเรยน สอนเนอหาเปนล าดบตามทไดออกแบบไว และมค าถามทายบทใหผเรยนตอบ หากผเรยนตอบค าถามไมผานกจะใหกลบไปทบทวนใหมและตอบค าถามจนกวาจะผานจงจะไดเรยนบทตอไป 1.2 บทเรยนแบบสาขา (Branching Tutorial) เหมาะส าหรบบทเรยนทมเนอหามาก การใชบทเรยนแบบเสนตรงจะท าใหใชเวลานาน จนท าใหผเรยนรสกเบอ ดงนนการเรยนในบทเรยนแบบสาขาสามารถใหผเรยนเลอกหวขอทตองการศกษาเองได และผเรยนเลอกตามความเหมาะสมส าหรบตนเองในหวขอทสนใจได หลงจากเรยนบทเรยนแตละหวขอแลวจะมค าถามทายบทใหผเรยนตอบเชนกน 2. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบฝกฝน (Drills and Practices) คอ บทเรยนทไมมเนอหา แตจะเปนการใชความรเดมทไดเรยนมาแลวมาฝกฝนทกษะหรอฝกปฏบตซ าๆ จนเกดความจ าและความช านาญ โดยมวตถประสงคเพอเสรมแรงในสงทเรยนแลว หรอในรปแบบของค าถามเพอทบทวนสงทไดเรยนมาแลว และมการเสรงแรงหรอใหขอมลยอนกลบแกผเรยนไดทนท มการใหค าตอบทถกตองเพอตรวจสอบตนเอง ลกษณะของค าถามทนยมใช เชน การจบค การเตมค า ค าตอบแบบตวเลอก ค าตอบแบบผดถก เปนตน 3. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบสถานการณจ าลอง (Simulations) คอ บทเรยนทมรปแบบจ าลองสถานการณจรงโดยคอมพวเตอรจะเลยนแบบสรางสถานการณเพอทดแทนอปกรณจรง เนองจากในบางสถานจรงอาจเกดอนตรายขนกบผเรยน หรอคาใชจายในการฝกฝนมราคาแพง เชน การจ าลองการขบเครองบน จ าลองการเกดปฏกรยาทางเคมทอาจอนตรายตอผทดลอง จ าลองการท างานของระบบคอมพวเตอร เปนตน โดยเปดโอกาสใหผเรยนสามารถวเคราะหสถานการณจ าลองนได เนองจากสถานการณจ าลองมความซบซอน อาจตองใชเวลาและทกษะระดบสงในการสรางบทเรยนประเภทนขนมา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทนมรปแบบการสอนเปนขนตอน หรอรปแบบเรยนรดวยตวเอง โดยใหผเรยนใชงานอยางอสระภายใตสงแวดลอมทถกควบคมไว เชน การทดลองทางเคม ทผเรยนสามารถเลอกเครองมอและสารเคมตางๆ มาทดลองได

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

20

4. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบเกมส (Instructional Games) คอ รปแบบบทเรยนทมลกษณะฝกปฏบต โดยการจ าลองสถานการณเปนเกมส เพอดงดดผเรยนใหเกดความนาสนใจ ความทาทาย และเกดความสนกสนานไมนาเบอ มรปแบบคลายกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบสถานการณจ าลอง แตแตกตางกนโดยเพมบทบาทของผเรยนเขาไปในเกมสดวย บทเรยนประเภทนจะน าเกมสเขาไปในขนตอนการฝกปฏบตของกระบวนการเรยนการสอน และเปนทนยมอยางมาก เนองจากเกมสจะชวยเพมบรรยากาศในการเรยนรใหนาสนใจ ยงชวยเพมทศนคตตอการเรยนดขน ท าใหผเรยนไมรสกถงการถกบงคบใหเรยนร แตเกดการเรยนรในบทเรยนทเปนเกมสไปโดยปรยาย 5. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบคนพบ (Discovery) คอ รปแบบบทเรยนทสรางสภาวะแวดลอมทสนบสนนการคนควา การส ารวจ เพอใหผเรยนศกษาเนอหาบทเรยนดวยตนเอง ศกษาปญหาและสาเหต แนงทางการแกไขปญหา ขอดขอเสย แลวน ามาสบทสรปของบทเรยนดวยตนเอง โดยบทเรยนคอมพวเตอรประเภทนจะมเครอวมอสนบสนน แหลงขอมลการคนควา หรอผเชยวชาญใหค าปรกษา สงตางๆเพอสนบสนนใหเกดกระบวนการเรยนรและสรางสรรคความร ขนดวยตนเอง 6. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบการทดสอบ (Tests) คอ รปแบบบทเรยนออกแบบมาเพอใชวดความรของผเรยน และสะทอนความเหมาะสมระหวางบทเรยนกบผเรยน โดยบทเรยนประเภทนแบงออกปน 2 ลกษณะ ไดแก 6.1 การทดสอบยอย ใชวดความพรอมและประสทธภาพของผเรยน เพอจะไดเตรยมสภาพแวดลอมและกจกรรมใหเหมาะสมกบผเรยน รวมทงการวเคราะหปญหาของผเรยนแตละคน วาตองการเสรมทกษะดานใดเพมเตม 6.2 การทดสอบผลรวม ใชตดสนวาผเรยนมเกณฑผานวตถประสงคในบทเรยนหรอไม รวมใหตดสนเกรดในชนเรยน 7. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบปญญาประดษฐ (Intelligent/Intellectual Computer-Assisted Instruction : ICA) คอ บทเรยนทน าเอาเทคโนโลยปญญาประดษฐมาชวยประเมนความเขาใจของผ เรยน และปรบวธการสอนใหเหมาะสมกบผ เรยนแตละคนให เกดประสทธภาพมากทสด ซงใกลเคยงกบการทผสอนประเมนผเรยนแตละคนเพอน ามาปรบใหเขากบวธการสอนของตนเอง 2.4 ทฤษฏการเรยนรและจตวทยาการเรยนรของมนษยทเกยวของกบการออกแบบ คอมพวเตอรมศกยภาพในดานสอการเรยนรทมประสทธภาพมากกวาสอสงพมพอนๆ อนไดแก ความสามารถในดานการน าเสนอในหลายมต เปนสอประสมมลตมเดย และบทเรยนสามารถ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

21

ปฏสมพนธโตตอบกบผเรยนได จงชวยเพมความสามารถในการเรยนร ไดดขน (พรเทพ เมองแมน 2544 : 28) ดงนนการน าคอมพวเตอรมาเปนเครองมอทชวยในการพฒนาบทเรยนจงจ าเปนอยางยงทตองอาศยหลกการทางทฤษฎการเรยนรเปนพนฐานเพอน ามาใชในการออกแบบบทเรยน ทฤษฏการเรยนรและจตวทยาการเรยนรของมนษยท เกยวของกบการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอนมดงน (ถนอมพร เลาหจรส, 2541, หนา 52 ; ณฐกร สงคราม, 2553, หนา 45-47) 1. ทฤษฎพฤตกรรมนยม (Behaviorism) นกการศกษาและนกจตวทยา เบอรฮส เอฟ สกนเนอร (Burhus F. Skinner, 2514) มแนวคดวาพฤตกรรมการเรยนรทงหลายของมนษยเกดจากการทรางกายเปนตวสงใหกระท าเพอตอบสนองตอสถานการณหรอสงเราทงหลาย ไมใชสถานการณหรอสงเราทงหลายมากระตนใหรางกายกระท า พฤตกรรมเชนนเรยกวา พฤตกรรมโอเปอรแรนต (Operant Behavior) และยงมแนวคดเกยวกบการเสรมแรง โดยเหนดวยวา พฤตกรรมใดๆ ทมการเสรงแรงพฤตกรรมนนกมแนวโนมทจะเกดขนอก สวนพฤตกรรมทไมไดรบการเสรมแรงพฤตกรรมนนมแนวโนมทจะลดลงและหายไปในทสด โดยหลกส าคญการเรยนรตามแนวคดทฤษฎของสกนเนอร คอ เมอตองการใหเกดการเรยนรสงเราสงใดสงหนง ควรใหบคคลนนแสดงพฤตกรรมขนเองโดยไมมการบอกหรอบงคบ แตเมอบคคลนนแสดงพฤตกรรมการเรยนรตามตองการแลว จะตองมการเสรมแรงพฤตกรรมนนโดยทนท เพอใหเกดการเรยนรวาพฤตกรรมนนถกตองหรอสามารถแกปญหาได ทฤษฎนสงผลตอการเรยนการสอนทส าคญ ในลกษณะทการเรยนเปนชดของพฤตกรรมซงจะตองเกดขนตามล าดบทแนชด ผเรยนจะบรรลวตถประสงคไดตองมการเรยนตามวตถประสงค และผลทไดจากการเรยนขนแรกนจะเปนพนฐานในการเรยนของขนตอๆไปในทสด การเสรมแรงพฤตกรรมเปนสงหนงในแนวคดทส าคญของทฤษฎพฤตกรรมนยม สกนเนอรไดแบงการเสรมแรงออกเปน 2 ประเภท คอ

1) การเสรงแรงทางบวก (Positive Reinforcement) คอ การใชสงใดสงหนงสรางความพงพอใจใหกบบคคลดวยการกระท าใดกระท าหนง เชน การใหรางวล ค าชมเชย ซงจะชวยเพมความถใหบคคลแสดงพฤตกรรมนนๆ มากขน

2) การเสรมแรงทางลบ (Negative Reinforcement) คอ การน าความทกขและ

ความไมพงพอใจทเกดกบบคคลออกไป เมอรางการแสดงการกระท าอยางใดอยางหนงตามตองการ เชน การตอบค าถามเพอแลกกบการปลอยใหผเรยนไปทานขาวเมอหว การประยกตใชทฤษฎพฤตกรรมนยมในการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน ตองจดใหมโครงสรางของบทเรยนในลกษณะเชงเสนตรง (Linear) คอการเรยงล าดบเนอหาจากงายไปยาก ซงไดพจารณาแลววาเปนล าดบการสอนทด และผเรยนสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ การน าเสนอเนอหาใหมสงเราแกผเรยนในแตละหนา สรางความแปลกใหม และเลอกเนอหาใหเหมาะสมกบวยของผเรยน มการกระตนใหผเรยนมสวนรวมเปนระยะ ๆ เพอคงความสนใจของผเรยนไว มการตงเกณฑใน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

22

การเรยนอยางชดเจน มการตงค าถามผเรยน หลงจากตอบค าถาม เมอตอบถกกจะการตอบสนองในทางบวก หากผเรยนตอบผดจะไดรบการตอบสนองดวยค าอธบายแสดงเนอหาเพมเตม เพอใหเกดพฤตกรรมหารเรยนรทดขน

2. ทฤษฎปญญานยม (Cognitivism Theory) แนวคดทฤษฎนเชอวาการเรยนรของมนษยไมใชเรองของพฤตกรรมทเกดจากการตอบสนองตอสงเราจากภายนอกเพยงอยางเดยว กระบวนการเรยนรของมนษยมกระบวนการอยางอนมาสรางความรใหแกตนเองผสมผสานกน เชน การเรยนรทเกดจากการสะสมขอมลทมอยเดม การสรางความหมาย และความสมพนธของขอมล การแกปญหาตางๆและเกดกระบวนการทางสตปญญาทจะสรางความรความเขาใจใหแกตนเอง เปนตน จดเรมตนของทฤษฎปญญานยมเกดจาก ชอมสก (Chomsky) มแนวคดทไมเหนดวยกบสกนเนอรในการมองพฤตกรรมมนษยทเปนเหมอนการทดลองทางวทยาศาสตร แตเปนเรองทเกยวกบจตใจของมนษย โดยเชอวาพฤตกรรมมนษยเปนเรองของภายในจตใจ มนษยมความนกคด มอารมณจตใจ ความรสกภายใน และความถนดทแตกตางกนออกไป การออกแบบการเรยนการสอนควรทจะค านงถงความแตกตางภายในของมนษย ผเรยนแตละคนแมจะอยในวยเดยวกนอาจมความสนใจทไมเหมอนกน การน าสสน ขอความ รปภาพ และเสยงประกอบมาใชในบทเรยนลวนสงผลตอความสนใจและการรบรทแตกตางกน การออกแบบบทเรยนควรหาเทคนคในการน าเสนอทสามารถตอบสนองความตองการทแตกตางกน โดยการวเคราะหลกษณะและความพรอมของผเรยน พนฐานความรของแตละคน

ทฤษฎปญญานยมท าใหเกดแนวคดเกยวกบการออกแบบในลกษณะสาขา (Branching) โดยนกจตวทยา คราวเดอร (Crowder) เปรยบเทยบกบบทเรยนทออกตามแนวความคดของพฤตกรรมนยม ท าใหผเรยนมอสระมากขนในการควบคมการเรยนของตวเอง การเลอกล าดบของการน าเสนอเนอหาบทเรยนทเหมาะสมกบผเรยนแตละคน มโครงสรางของบทเรยนในลกษณะสาขา โดยผเรยนทกคนจะไดรบการเสนอเนอหาในล าดบทไมเหมอนกน ขนอยกบความสามารถ ความถนด และความสนใจของผเรยนเปนส าคญ

3. ทฤษฎโครงสรางความร (Schema Theory) นกทฤษฎในกลมนมแนวคดวาโครงสรางภายในความรทมนษยมอย มลกษณะเปนโหนดหรอกลมทมการเชอมโยงกนอย การทมนษยเรยนรอะไรใหมๆ นน มนษยจะน าความรใหมทเพงไดรบนนไปเชอมโยงกบกลมความรทมอยเดม (Pre-existing Knowledge) หนาทโครงสรางของความรนคอ การน าไปสการรบรขอมล (Perception) การรบรขอมลนนจะไมสามารถเกดขนไดหากขาดโครงสรางความร (Schema Theory) เพราะการรบรขอมลนนเปนการสรางความหมายโดยการถายโอนความรใหมเขากบความรเดม ในกรอบความรเดมทมอยและจากการกระตนโดยเหตการณหนงๆ เกดการเชอมโยงความรนนๆ เขาดวยกน การรบรทท าใหเกดการเรยนรเนองจากไมมการเรยนรใดเกดขนได โดยปราศจากการรบรโครงสรางความรยงชวยในการระลก ( recall) ถงสงตางๆ ทเราเคยเรยนรมา (Anderson, 1984)

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

23

4. ทฤษฎความยดหยนทางปญญา (Cognitive Flexibility) ทฤษฎนพฒนามาจากทฤษฎโครงสรางความรทมแนวคดวา ความรมรปแบบทเปนโครงสรางและเชอมโยงกน และไดศกษาไปในโครงสรางความรของสาขาวชาตางๆ โดยมแนวคดวาความรแตละองคความรมโครงสรางทแนชดและสลบซบซอนมากนอยแตกตางกนไป องคความรบางประเภทสาขาวชา เชน คณตศาสตร วทยาศาสตรกายภาพ ถอวาเปนองคความรประเภททมโครงสรางตายตวไมสลบซบซอน (Well-Structured Knowledge Domains) เพราะตรรกะและความเปนเหตเปนผลทแนนอนของธรรมชาตขององคความร องคความรบางประเภทสาขาวชา เชน จตวทยาถอวาเปนองคความรทไมมโครงสรางตายตวสลบซบซอน ( ill-structured Knowledge Domains) เพราะไมเปนเหตเปนผลของธรรมชาตขององคความร (West and Others, 1991.) การแบงลกษณะโครงสรางขององคความรตามประเภทสาขาวชา ไมสามารถหมายรวมไปทงองคความรในวชาหนงๆ ทงหมด บางสวนขององคความรบางประเภทสาขาวชาทมโครงสรางตายตว กสามารถทจะเปนองคความรประเภททไมมโครงสรางตายตวไดเชนกน แนวคดในเรองยดหยนทางปญญาน สงผลใหเกดความคดในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอตอบสนองตอโครงสรางองคความรทแตกตางกน โดยใชบทเรยนแบบสอหลายมตมาตอบสนองความแตกตางระหวางองคความรทไมมโครงสรางตายตวและสลบซบซอน 2.5 การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตองค านงถงปจจยตางๆทเกยวของกน เชน กลมเปาหมายทน าบทเรยนไปใช ก าหนดวตถประสงค การออกแบบเนอหา การออกแบบการเรยนการสอน การพฒนาบทเรยน การวดและประเมนผลบทเรยน นอกจากนตองอาศยบคลากรเพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทมความเชยวชาญหลายฝาย เพอพฒนาบทเรยนออกมาไดอยางมประสทธภาพและมคณภาพควบคกน

1. ผเชยวชาญทเกยวของกบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มดงน (ณฐกร สงคราม, 2553, หนา 147-150 ; นสรา เดชจตต, 2556, หนา 39) 1) ผเชยวชาญดานเนอหาและหลกสตร ท าหนาทก าหนดทศทางของหลกสตร ออกแบบหลกสตร ก าหนดเปาหมายวตถประสงค ขอบขายของเนอหา กจกรรมการเรยนการสอน ค าอธบายของเนอหารายวชา รวมถงการประเมนผลหลกสตร บคคลผท าหนาทนควรมความเขาใจในเนอหาและหลกสตรอยางลกซง เขาใจคณลกษณะทส าคญของบทเรยน เพอน าเสนอเนอหาไดอยางเหมาะสมทสด 2) ผเชยวชาญดานการสอน ท าหนาทน าเสนอเทคนควธการสอน วธการน าเสนอบทเรยน การวดและประเมนผลการเรยนของผเรยนแตละกลม บคคลผท าหนาทนควรมความช านาญและประสบการณดานการเรยนการสอนอยางเชยวชาญ จะชวยใหการออกแบบบทเรยนมคณภาพและประสทธภาพ 3) ผเชยวชาญดานสอการสอน ท าหนาทออกแบบเรองราวของบทเรยน สรางการแสดงผลของบทเรยนดวยคอมพวเตอร เชน ออกแบบหนาจอแสดงผล การจดวางรปแบบบทเรยน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

24

การใชลกษณะของตวอกษร การใชส รปทรง แผนภาพ การน าเสนอเสยงประกอบ ท าใหบทเรยนมความนาสนใจและจงใจใหผเรยนเขามาใชมากขน 4) ผเชยวชาญดานโปรแกรมคอมพวเตอร ท าหนาทพฒนาโปรแกรมตามเรองราวทไดออกแบบไว และปรบปรงแกไขใหงานเสรจตามก าหนด รวมทงการใหค าแนะน าดานเทคนคในระบบคอมพวเตอร ผทท าหนาทนควรเปนผมประสบการณในดานการเขยนโปแกรมคอมพวเตอรเปนอยางด 2. รปแบบกระบวนการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนหวใจหลกของการพฒนาสอการเรยนการสอนทกประเภท บทเรยนทมประสทธภาพ ตองอาศยผออกแบบทน าเนอหาทเตรยมไวอยางดแลวมาออกแบบ ดวยวธการน าเสนอ รวมทงกจกรรมเสรมทสงเสรมใหผเรยนเกดกระบวนการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ (ณฐกร สงคราม, 2553, หนา 85) ในความหมายคอการน าบทเรยนทมคณภาพมาน าเสนอในรปแบบของสอการเรยนรทนาสนใจ ดงนนจ งไดมนกการศกษาเสนอรปแบบกระบวนการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยใชรปแบบของ ไพโรจน ตรณธนากล (2554, หนา 55-56) เพอเปนแนวทางในการด าเนนงานวจยในครงน ดงมรายละเอยดดงน

ภาพท 2.1 รปแบบกระบวนการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

จากภาพท 2.1 อธบายกระบวนการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนได มขนตอนดงน 1. การวเคราะหบทเรยน

ออกแบบ

พฒนา

ประเมนผล

วเคราะห

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

25

1.1 การก าหนดวตถประสงค 1.2 การวเคราะหเนอหา 1.3 การก าหนดแผนปฏบตงาน 2. การออกแบบบทเรยน 2.1 การเขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรม 2.2 การเขยนเนอหา 2.3 การก าหนดรปแบบ กลวธในการสอน และวธการประเมนผล 2.4 การวางโครงสรางของบทเรยนและเสนทางการควบคมบทเรยน 2.5 การเขยนผงการท างานของโปรแกรม 2.6 การรางสวนประกอบในหนาจอ 2.7 การเขยนสตอรบอรด (Storyboard) 3. การพฒนาบทเรยน 3.1 การเลอกโปรแกรมทจะใชพฒนาบทเรยน 3.2 การพฒนาและจดเตรยมสอประสม ทใชประกอบบทเรยน 3.3 การเขยนโปรแกรม 4. การประเมนผล 4.1 การประเมนคณภาพโดยผเชยวชาญ 4.2 การทดลองใชกบผเรยน 4.3 การปรบปรงแกไข 1. การวเคราะหบทเรยน ในกระบวนการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนขนตอนแรกผพฒนาตองท าความเขาใจในเนอหาอยางดและคดเลอกเนอหาน ามาไวในบทเรยน ทงนตองวเคราะหจากเปาหมายหรอ วตถประสงคในการเรยนร เพอท าใหบทเรยนมประสทธภาพสงสดในการน ามาใชในการเรยนการสอน ขนตอนการวเคราะหบทเรยน ประกอบดวย 1.1 การก าหนดวตถประสงค เปนการบอกใหทราบวาในบทเรยนนผเรยนจะไดเรยนรอะไรบาง การก าหนดวตถประสงคไมจ าเปนตองระบรปแบบการเรยนการสอนทใช แตกลาวในลกษณะกวางๆทวไป 1.2 การวเคราะหเนอหา เปนการก าหนดขอบเขตของเนอหาทจะน าไปใชในบทเรยน การจดล าดบเนอหาตามความส าคญและความสมพนธตอเนองกนในแตละหวขอ การวเคราะหเนอหาทสมบรณจะน าไปสการมบทเรยนทมประสทธภาพทสามารถน าไปใชงานได ทงนการวเคราะหเนอหาจะตองค านงถงองคประกอบดงน 1) ขอความและตวอกษร เปนองคประกอบหลกทส าคญในบทเรยน ใชสอความหมายในเนอหาของบทเรยน ตองค านงถงองคประกอบยอย เชน รปแบบตวอกษร ขนาดตวอกษร ความหนาบาง สของตวอกษร การจดขอความรวมกบรปภาพ เปนตน การใชขนาดตวอกษรเปนสงส าคญทควรค านงถงกลมผเรยน ตวอกษรขนาดใหญ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

26

เหมาะส าหรบผเรยนตงแตชนอนบาลไปจนถงชนประถมศกษา ตวอกษรขนาดเลกเหมาะส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาขนไป และการเลอกขนาดตวอกษรควรสมพนธกบขนาดของการแสดงผลในหนาจอคอมพวเตอรทใชดวย

สของตวอกษรจะตองสมพนธกบสของพนหลง การใชสตองตดกน ไมใชสทกลมกลนกนทงสตวอกษรและสของพนหลง เชน สตวอกษรสด าตดกบสพนหลงสขาว สตวอกษรสแดงตดกบสพนหลงสเหลอง เปนตน ความหนาบางของตวอกษร เปนการเนนใหเหนถงความส าคญของเนอหา และเปนการใชเนนเพอแสดงถงชนดของขอความทเปนหวขอการเรยนร การจดรปแบบขอความรวมกบรปภาพควรก าหนดระยะหางใหเหมาะสม เพอความสบายตาและความสวยงามเปนระเบยบเรยบรอย

2) รปภาพ เปนองคประกอบอยางหนงทชวยอธบายเนอหาใหมความนาสนใจมากยงขน การน ารปภาพมาประกอบเนอหาควรเลอกรปภาพใหสมพนธกนและสามารถสอออกมาไดอยางชดเจนไมคลมเครอ การใชรปภาพอาจไมสมพนธกบเนอหาแตใชเพอดงดดความสนใจกได เชน การใชรปภาพการตน การใชรปภาพเคลอนไหวเพอสรางเรองราวในบทเรยน เปนตน 3) เสยง การใชเสยงในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประกอบดวยเสยง 3 ชนด คอ

3.1) เสยงบรรยาย เปนเสยงพดประกอบค าบรรยายในเนอหา เพอสอสาร ใหผเรยนเขาใจ

3.2) เสยงประกอบกจกรรม (Sound Effects) เปนการน าดนตรเขามา ประกอบการรบรในกจกรรมทผเรยนก าลงท าอย ชวยดงดดความสนใจของผเรยน และรสกสนกไปกบการเรยนรมากขน

3.3) เสยงดนตรพนหลง (Background Music) เปนการน าเสยงดนตรมาใช ประกอบในบทเรยน ซงดนตรประกอบนไมจ าเปนตองมความสมพนธกบเนอหา และควรเปนเสยงดนตรทไมรบกวนผเรยนมากจนเกนไป ควรใชระดบเสยงทพอดไมดงจนเกนไป

การน าเสนอเสยงในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มหลกการดงน (ณฐกร สงคราม, 2553, หนา 115) 1. ควรหลกเลยงการใหเสยงบรรยายตามขอความในเนอหาทปรากฏบนจอภาพ เนองจากความเรวในการอานแตละคนไมเหมอนกน การใชเสยงบรรยายจะเปนการรบกวนในการรบรมากกวาท าใหผเรยนเขาใจในบทเรยน 2. หากมความจ าเปนทจะตองมเสยงบรรยายตามขอความในเนอหาทปรากฏบนจอภาพ ควรก าหนดปมควบคมเสยง ผเรยนสามารถเลอก เปด ปด เสยงได ปรบระดบความดงของเสยงได รวมทงสามารถกดเลนเสยงซ าได

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

27

3. การใชเสยงประกอบกบรปภาพ ระยะเวลาในการเลนเสยงบรรยายควรสมพนธกบระยะเวลาในการแสดงรปภาพ 4. เสยงทใชในบทเรยน ควรเปนเสยทชดเจน มคณภาพ โดยเฉพาะเสยงบรรยายประกอบเนอหาควรมน าเสยงชดเจนแจมใส มโทนเสยงทเหมาะสมทกบเนอเรอง เชน เมอถงเนอหาของบทบรรยายทมลกษณะตนเตน ควรใชเสยงเรวขน และควรใชเสยงสออารมณใหเขากบเนอหานนดวย 5. ไมควรใชเสยงดนตรประกอบมากเกนไป เพราะจะรบกวนผเรยน และควรการก าหนดปมควบคมการเปด ปด เสยง 6. การใชเสยงพดบรรยายเนอหาควรดงกวาเสยงดนตรประกอบ เพอใหผเรยนเขาใจในเนอหา 7. ไมควรใชเสยงบรรยายประกอบการใชตวเลข หรอการค านวณทางคณตศาสตรทจ าเปนตองใชระยะเวลานาน 8. การใชเสยงเปนตวปอนกลบการตอยค าถาม แสดงผลถกหรอผด เมอตอบถกควรใชเสยงสง ตอบผดควรใชเสยงต า หรออาจใชเครองหมายประกอบเสยงประกอบ (Sound Effects) 9. การบนทกเสยง ควรใชลกษณะคาของเสยงใหตรงกนทกบทเรยน ทกเนอหาตลอดทงบทเรยน เชน ระดบความดง การ Sampling Rate และอนๆ เพอเสยงจะไดตรงกนและมคณภาพ ท าใหผเรยนเขาใจบทเรยนไดด 4) วดทศน เปนการบนทกเหตการณหรอกจกรรมตางๆประกอบการบรรยายเนอหา เพอถายทอดเหตการณตามความเปนจรงใหชดเจนมากยงขน เสมอนครก าลงสอนดวยตนเอง หลกการน าเสนอดวยวดทศน มดงน 1. ขนาดไฟลของวดทศนมขนาดใหญ เมอน ามารวมกบบทเรยนจะท าใหขนาดของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมขนาดใหญตามไปดวย จงควรเลอกใชการน าเสนอดวยวดทศนใหนอยทสด 2. หากมความจ าเปนตองน าเสนอดวยวดทศนตลอดทงเรอง ควรแบงการน าเสนอวดทศนออกเปนตอนๆ เพอใหผเรยนสามารถเรยนไดงายขน 3. ควรก าหนดแผงควบคมวดทศน ใหสามารถเลน หยดชวคราว ปดการเลน เดนหนา ถอยหลง และเพมลดเสยงของวดทศนได 5) การเชอมโยงปฏสมพนธ (Interactive Links) เปนการเชอมโยงดวยขอความไปยงขอมลหรอหนาทตองการ นอกจากใชขอความเพอเชอมโยงแลวยงสามารถใชรปภาพ ภาพเคลอนไหว วดทศน เปนจดเชอมโยงได เพอใหการเรยนรเปนไปอยางสะดวก

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

28

1.3 การก าหนดแผนปฏบตงาน เปนการวางแผนแบงขนตอนการท างานออกเปนระยะๆ โดยในแตละชวงมการก าหนดภาระกจหรอกจกรรมในการด าเนนงาน โดยระบผทเกยวของและผรบผดชอบ มการก าหนดระยะเวลา เปาหมายทชดเจนเปนตวชวดความส าเรจในแตละขนตอน 2. การออกแบบบทเรยน 2.1 การเขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรม เปนการน าวตถประสงคทวไปทไดก าหนดไวในการวเคราะหเนอหา ในขนตอนการก าหนดวตถประสงคมาเขยนในรปแบบการก าหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมของเนอหา ซงคาดหวงใหผเรยนแสดงพฤตกรรมอยางไรหลงจากเรยนเนอหาแตละหนวยจบแลว โดยแบงเปน 3 ขนตอน คอ 1) การแบงเนอหาออกเปนหนวยการเรยน โดยพจารณา 2 ประเดน คอ พจารณาเนอหาเทยบกบเวลาทใชสอนจากหองเรยนปกต และพจารณาจากลกษณะความยากงายของเนอหา 2) การสรางแผนภมหนวยการเรยน น าเนอหาทไดท าการแบงไวมาจดล าดบและความสมพนธมาสรางเปนแผนภมหนวยการเรยน 3) การก าหนด และเขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรมของเนอหาแตละหนวยการเรยน จะตองก าหนดใหชดเจนถงพฤตกรรมทมงหวงใหเกดขนหลงจากเรยนเนอหาแตละหนวยจบแลว อกทงยงท าใหทราบเปาหมายของขอบเขตเนอหาทจ าเปนในแตละหนวย เปนการก าหนดทศทางในการเรยนร และเปนแนวทางในการก าหนดการทดสอบและประเมนผลการเรยน 2.2 การเขยนเนอหา หลงจากทไดวเคราะหเนอหา เพอทราบถงวตถประสงคการเรยนรในแตละหนวยการเรยนแลว ขนตอนนจะเปนการรวบรวมเนอหาจากแหลงขอมลตางๆประกอบกน มาท าการเรยบเรยงใหม โดยใชสอประสมประกอบตามความเหมาะสม 2.3 การก าหนดรปแบบ กลวธในการสอน และวธการประเมนผล เปนการพจารณาวาจะใชวธการสอนอยางไรตามวตถประสงคในแตละหนวยการเรยนร และตองคดวธการประเมนผลการเรยนรของผเรยนเปนไปตามวตถประสงคทตงไวหรอไม การใชรปแบบ กลวธในการสอน และวธการประเมนผลอาจแตกตางไปตามรปแบบการสอน เนอหาเหมอนกนแตอาจใชวธการสอนทไมเหมอนกนกได ทงนตองพจารณาถงสภาพแวดลองของการเรยนการสอน และตวผเรยนเปนส าคญ 2.4 การวางโครงสรางของบทเรยนและเสนทางการควบคมบทเรยน การออกแบบโครงสรางของบทเรยนเปนการก าหนดความสมพนธขององคประกอบตางๆของบทเรยน เชน บทน า เมน เนอหา แบบฝกหด สรปบทเรยน แบบทดสอบ เปนตน โดยพจารณาจากขอบเขตของเนอหาและรปแบบวธในการสอน ประโยชนเพอแสดงใหเหนถงภาพรวมในทศทางของบทเรยน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

29

ภาพท 2.2 ตวอยางโครงสรางของบทเรยน เรอง หลกภาษาไทย

2.5 การเขยนผงการท างานของโปรแกรม คอ การแสดงความสมพนธของเนอหาในลกษณะโครงสรางการท างานของโปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตามขนตอนเปนล าดบ การเขยนเขยนผงการท างานจะสามารถแยกรายละเอยดไดมากกวาการเขยนโครงสรางของบทเรยน แผนผงจะแสดงทางเลอกตางๆใหผเรยนไดตอบโตกบบทเรยน เชน การใหผลปอนกลบเมอท าแบบทดสอบแสดงผลแบบถกผด ผงการท างานจะแสดงใหเหนวาหากผเรยนตอบถก โปรแกรมจะพาไปขนตอนใดตอไป และหากตอบผดครงแรกจะไปทใด ตอบผดครงท 2 จะไปทใด เปนตน รปแบบผงงานจะใชสญลกษณเดยวกบการเขยนแผนผงงาน (Flow Chart) ตวอยางดงน

บทน า

เมน

ความหมาย โครงสราง สวนประกอบ ตวอยาง สรป แบบทดสอบ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

30

ภาพท 2.3 ตวอยางผงการท างานของบทเรยน เรอง หลกภาษาไทย

Stop 5 7

Start

วตถประสงค

Menu

เลอกหวขอ

แบบฝกหด แบบทดสอบ

Exit

ออก ?

ความหมาย โครงสราง สวนประกอบ ตวอยาง สรป

M

1 2 3 4 6

yes

no

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

31

ภาพท 2.4 ตวอยางผงการท างานของบทเรยน เรอง หลกภาษาไทย

5

ค าชแจง

ค าถามขอ 1

เลอกค าตอบ

ค าถามขอ 2

เลอกค าตอบ

ค าถามขอ 3

ค าถามขอ N

สรปผล

6

M

อธบายเพมเตม

อธบายเพมเตม

ผด

ถก

ผด

ถก

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

32

2.6 การรางสวนประกอบในหนาจอ เปนการออกแบบหนาจอของบทเรยนในแตละหนาอยางคราวๆ ในสวนเนอหาประกอบดวยหวขอหลก หวขอรอง รปภาพ ภาพเคลอนไหว ค าอธบาย ปมควบคมการเขาถงขอมล เปนตน น าสวนประกอบเหลานนมาจดวางในต าแหนงทไดออกแบบไว เพอเปนแนวทางในการจดท าสตอรบอรด (Storyboard) ตอไป 2.7 การเขยนสตอรบอรด (Storyboard) ขนตอนนจะน าผงงานและรางสวนประกอบหนาจอมาขยายรายละเอยดออกเปนสตอรบอรดของบทเรยน โดยวธการเขยนรายละเอยดและเงอนไขตางๆลงไปก ากบในแตละหนาจอหรอเฟรม เชน ในรปภาพสอถงอะไร อยต าแหนงไหนในหนาจอ เนอหาตองการบอกรายละเอยดอยางไร ภาพเคลอนไหวมปฏสมพนธอยางไร เคลอนไหวไปจดไหนของหนาจอบาง การคลกเมาสทปมหรอรปภาพโปรแกรมจะตอบสนองอยางไร เสยงดนตรประกอบเปดตอนไหน เปนตน การน าสตอรบอรดมาใชเหมอนกบเขยนบทภาพยนตร แตจะมรายละเอยดมากกวาเพราะนอกจากจะอธบายสงทอยในหนาจอแลว ยงตองอธบายลกษณะของปฏสมพนธทเกดขนและเชอมโยงการท างานของแตละเฟรมดวย ดงตวอยาง ตารางท 2.6 ตวอยางการเขยนสตอรบอรดของบทเรยน เรอง หลกภาษาไทย

เฟรมท ขอความ รปภาพ/พนหลง เสยง การตอบสนอง 1 หนาทของค านาม

1. ประธานของประโยค 2. เปนกรรมหรอผถกกระท า 3. ขยายค านาม

- ตวอกษรสแดง - พนหลงสเทา - พนหลงปรากฏขนกอน 15 วนาท - ตวอกษรปรากฏขนตอจากพนหลงเปนเวลา 15 วนาท

- เสยงบรรยายตามขอความ - เสยงเพลงประกอบปรากฏขนพรอมกบเสยงบรรยาย

- ปรากฏบนจอตอเนองจนกวาผใชคลกทปมควบคม - กดปมกลบ กลบไปยงหนากอนหนา - กดปมเมน กลบไปยงหนา 2 - กดปมแบบทดสอบ ไปยงแบบทดสอบ - กดปมออก ออกจากบทเรยน

2 หนาทของค าสรรพนาม 1. ประธานของประโยค 2. เปนกรรมของประโยค

- ตวอกษรสน าเงน - พนหลงสเทา - พนหลงปรากฏขนกอน 15 วนาท

- เสยงบรรยายตามขอความ - เสยงเพลงประกอบปรากฏขนพรอมกบเสยงบรรยาย

- ปรากฏบนจอตอเนองจนกวาผใชคลกทปมควบคม - กดปมกลบ กลบไปยงหนากอนหนา

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

33

เฟรมท ขอความ รปภาพ/พนหลง เสยง การตอบสนอง - กดปมเมน กลบไปยง

หนา 2 3. ขยายประธาน

และภาคแสดง 4. เปนค าเชอมในประโยค

- ตวอกษรปรากฏขนตอจากพนหลงเปนเวลา 15 วนาท

- กดปมแบบทดสอบ ไปยงแบบทดสอบ - กดปมออก ออกจากบทเรยน

3 ค ากรยา แบงเปน 4 ชนด

- ตวอกษรสด า - พนหลงสเทา - พนหลงปรากฏขนกอน 15 วนาท - ตวอกษรปรากฏขนตอจากพนหลงเปนเวลา 15 วนาท - ทงพนหลงและตวอกษรคอยๆหายไป

- เสยงบรรยายตามขอความ - เสยงเพลงประกอบปรากฏขนพรอมกบเสยงบรรยาย

- ปรากฏบนจอตอเนองจนกวาผใชคลกทปมควบคม - กดปมคลกตอไป เพอไปยงเฟรมตอไป

3. การพฒนาบทเรยน ในขนตอนนเปนการน าเนอหาทไดวเคราะหไวมาพฒนาเปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใหเสรจสมบรณ ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน (ไพโรจน ตรณธนากล, และคณะ, 2554, หนา 65-67) 3.1 การเลอกโปรแกรมทจะใชพฒนาบทเรยน โปรแกรมทน ามาพฒนาบทเรยนแบงเปน 2 ประเภท คอ 1) โปรแกรมสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบส าเรจรป คอ โปรแกรมทสรางมาส าหรบออกแบบบทเรยนชวยสอนโดยเฉพาะ มเครองมอทเหมาะส าหรบการออกแบบบทเรยน เชน เครองมอวาดรป เครองมอแทรกขอความบรรยาย เครองมอสรางภาพเคลอนไหว เครองมอสรางแบบทดสอบแบบตางๆ เปนตน สามารถใชสรางบทเรยนชวยสอนอยางรวดเรว สามารถใชงานไดงายไมซบซอน เหมาะกบครในสาขาวชาตางๆ ขอเสยคอไมเหมาะกบบทเรยนทมความซบซอนสง 2) โปรแกรมภาษาคอมพวเตอรทวไป เชน ภาษาซ (C) ภาษาซชารป (C#) ภาษาเอชทเอมเอล (HTML) ภาษาจาวา (Java) เปนตน ไมมเครองมอส าเรจรปโดยเฉพาะ แตสามารถ

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

34

สรางบทเรยนทมความซบซอนตามความตองการได เหมาะส าหรบผทมความช านาญในดานการเขยนโปรแกรมภาษาตางๆ ขอเสย คอ ไมเหมาะส าหรบครโดยทวไป ทไมมความรในการเขยนโปรแกรม ใชงานไดยาก ตองอาศยทกษะความช านาญในการเขยนโปรแกรมระดบกลางถงระดบสง 3.2 การพฒนทและจดเตรยมสอประสม ทใชประกอบบทเรยน เปนการน าสตอรบอรดทไดออกแบบไวมาวเคราะหเพอจดวางบทเรยนใหเปนไปตามตองการ โดยการเลอกน าสอประสมมาประกอบแตละเฟรม เชน รปภาพ ภาพเคลอนไหว ขอความ เสยง เปนตน โปรแกรมทใชผลตสอประสม 1) โปรแกรมผลตงานกราฟกภาพนง เปนโปรแกรมทใชผลตรปภาพ กราฟกตางๆ เชน ตวอกษร รปภาพนหลง ปมกดตางๆ รวมถงโปรแกรมทใชในการตดตอตกแตงรปภาพดวย 2) โปรแกรมผลตงานกราฟกเคลอนไหว 2 มต หรอ 3 มต เปนโปรแกรมทใชในการสรางภาพเคลอนไหวแบบ 2 มต และ 3 มต ได โดยมเครองมอทใชสรางงานทมรปทรงในมมมองตางๆ รวมถงสรางเปนรปทรงทเคลอนไหวไดดวย 3) โปรแกรมผลตงานภาพเคลอนไหว ใชส าหรบผลตงานภาพเคลอนไหวและเสยงประกอบ โดยมเครองมอตดตอภาพเคลอนไหวและการแปลงเสยงดวยสญญาณดจตอลประกอบ 4) โปรแกรมผลตงานเสยง เปนโปรแกรมตดตอเสยง ตกแตงเสยง ใสเสยง เอฟเฟก (Sound Effect) ประกอบบทเรยน แปลงสญญาณเสยงใหเปนรปแบบอนๆได อาจใชรวมกบโปรแกรมผลตงานภาพเคลอนไหว 3.3 การเขยนโปรแกรม เปนการเขยนโปรแกรม (Coding) โดยใชโปรแกรมพฒนาบทเรยนตามความถนด โดยท าตามล าดบเนอหาทไดวเคราะหไว และเชอมโยงเนอหาตางๆ ในระหวางการเขยนโปรแกรม ผเขยนโปรแกรมจะตรวจสอบการท างานเปนระยะๆ เพอความสมบรณของโปรแกรม และลดขอผดพลาดของการท างานโปรแกรม ส าหรบโปรแกรมบางอยางจ าเปนจะตองใชระบบฐานขอมล การเขยนโปรแกรมเพอเชอมกบฐานขอมลจ าเปนจะตองเกบขอมลแยกไวตางหาก 2.6 การหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

เปนขนตอนถดไปหลงจากทไดพฒนาบทเรยนเสรจแลว คอ การประเมนคณภาพของบทเรยน ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน (ณฐกร สงคราม, 2553, หนา 115)

1. การประเมนคณภาพโดยผเชยวชาญ (Expert Evaluation) เปนการน าบทเรยนไปใหผเชยวชาญประเมนคณภาพดานเนอหาและดานสอทใชในบทเรยน มการก าหนดผเชยวชาญมากกวา 1 คนในประเมน และน าขอเสนอแนะของผเชยวชาญมาปรบปรง โดยลกษณะการประเมนคณภาพอาจใชวธการสมภาษณผเชยวชาญหลงจากทใชบทเรยน หรอท าแบบประเมนคณภาพ โดยมแนวทางการประเมนดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

35

1) การประเมนดานเนอหา เปนการประเมนคณภาพดานเนอหาใหครอบคลมดานตางๆ เชน ความถกตองของเนอหา การแบงหมวดหมและโครงสรางของเนอหา การจดล าดบเนอหา ปรมาณของเนอหา ความยากงายของแบบทดสอบ เปนตน 2) การประเมนดานสอทใชในบทเรยน ประเมนคณภาพสอใน 3 ดาน คอ 2.1) ดานการออกแบบการเรยนการสอน พจารณาเกยวกบ วตถประสงคของของบทเรยน การออกแบบเนอหา การเชอมโยงขอมลเนอหา วธการน าเสนอเนอหา ความเหมาะสมกบความรของผเรยน การตอบสนองตอผเรยนในลกษณะทแตกตางกน วธการประเมนผลสมฤทธของผเรยน เปนตน 2.2) ดานการออกแบบหนาจอ พจารณาเกยวกบ การออกแบบขอความ รปภาพ ภาพเคลอนไหว เสยง มาจดวางองคประกอบในหนาจอในแตละเฟรม การใชปมควบคมการท างานของโปรแกรม เปนตน 2.3) ดานการใชงาน พจารณาเกยวกบ ความเหมาะสมในการน าบทเรยนไปใชงาน ความงายในการใชงาน ความเหมาะสมกบผเรยน ขอผดพลาดในการใชงาน เอกสารประกอบการใชงาน เปนตน 2. การทดลองใชกบผเรยน เปนการน าบทเรยนมาทดลองใชกบผเรยนทเปนกลมตวอยาง ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน

1) Pilot Testing เปนการใหกลมตวอยางจากผเรยนจรง 3 คน ซงเปนผเรยนทมผลการเรยนต า ปานกลาง และด โดยการเลอกกลมตวอยางแบบคละกน ในการทดสอบแบบ Pilot Testing ใชวธการสงเกตพฤตกรรมการเรยน การตอบค าถาม การควบคมบทเรยน และระยะเวลาทใชในการเรยนของแตละคน

2) Field Testing เปนการปรบปรงจากการทดลองกบกลมตวอยาง 3 คน แบบ

Pilot Testing แลวน าไปทดลองกบกลมตวอยางจากผเรยนจรง จ านวนไมนอยกวา 30 คน เพอวดประสทธภาพของบทเรยน โดยมวธหาประสทธภาพของบทเรยน ดงน

2.1) การหาประสทธภาพของบทเรยน โดยพจารณาจากอตราสวนของประสทธภาพของกจกรรมหรองานทไดรบมอบหมายตอประสทธภาพของผลลพธโดยพจารณาจากผลการสอบ โดยมสตรดงน (กรมวชาการ, 2544)

E = E1 / E2

E หมายถง ประสทธภาพของบทเรยน E1 หมายถง การประเมนพฤตกรรมตอเนองของการท ากจกรรม

หรอความรทเกดขนระหวางการเรยน E2 หมายถง การประเมนพฤตกรรมขนสดทายโดยพจารณาจาก

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

36

คะแนนสอบหลงการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

E1 หาจาก E1 = [

∑ 𝑋

𝑁]

𝐴 x 100

∑ X หมายถง คะแนนรวมของแบบฝกหดของผเรยนแตละคนใน กจกรรมทผเรยนไดรบมอบหมาย A หมายถง ผลรวมของคะแนนเตมของแบบฝกหดทกชน N หมายถง จ านวนผเรยน

E2 หาจาก E2 = [

∑ 𝑓

𝑁]

𝐵 x 100

∑ F หมายถง คะแนนรวมของผลลพธหลงเรยน B หมายถง คะแนนเตมของคะแนนสอบหลงเรยน N หมายถง จ านวนผเรยน ระดบประสทธภาพ จะชวยใหผเรยนไดรบความรจากการใชบทเรยนคอมพวเตอร

ชวยสอนไดอยางมประสทธภาพตามเกณฑ เรยกวามเกณฑประสทธภาพ การก าหนด E1 / E2 ใหมคาเทาใดนน ผสรางเปนผพจารณาตามความเหมาะสม โดยปกตวชาประเภทเนอหามกจะก าหนดเปน 80/80 ถง 90/90 วชาประเภททกษะจะก าหนดเปน 75/ 75 และหากผลการค านวณหลงจากการทดลองใชพบวามคาไมต ากวาเกณฑประสทธภาพทตงไว แสดงวาบทเรยนนมประสทธภาพ 2.2) การวดผลสมฤทธทางการเรยน พจารณาจากคะแนนแบบทดสอบหลงเรยนหลงจากทผเรยนไดทดลองเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไปแลว โดยมวธการพจารณาดงน 1. การใชคะแนนสอบหลงเรยนเพยงอยางเดยว โดยเปรยบเทยบจากเกณฑทตงไว เชน เกณฑตงไววาผเรยนตองท าได 80% ของคะแนนเตมขนไป หากคะแนนสอบหลงเรยนโดยเฉลยของผเรยนทงหมดสงกวาหรอเทากบ 80% แสดงวาบทเรยนมประสทธภาพตอการเรยนร เปนตน 2. การวเคราะหคาแจกแจงคาท (t-test) ส าหรบกลมตวอยางทไมเปนอสระตอกน เปนการเปรยบเทยบผลการทดสอบกอนและหลงเรยน เพอหาความกาวหนาของผเรยนวาเปนอยางไร มความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตหรอไม สตรการค านวณหาคาทแบบจบค (Matched-paired t-test) มดงน

𝑡 =∑ 𝐷

√𝑛 ∑ 𝐷2 − (∑ 𝐷)2

𝑛 − 1

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

37

โดยท df = n - 1 D หมายถง ความแตกตางระหวางคะแนนแตละค D = y – x โดยท x เปนคะแนนกอนเรยน (Pretest) y เปนคะแนนหลงเรยน (Posttest) n หมายถง จ านวนค 2.3) การวดความพงพอใจในการใชงาน เปนการใหผเรยนทเปนกลมตวอยางท า

แบบสอบถามหลงจากการทดลองเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจบแลว โดยนยมใช 2 รปแบบ คอ แบบตรวจสอบรายการ (Checklist) และแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) เพอน ามาวเคราะหระดบความพงพอใจของการใชงานบทเรยน โดยวดจากคาเฉลยของความพงพอใจแตละดาน และเปรยบเทยบคาทไดกบระดบเกณฑความพงพอใจทตงเกณฑไว 5 ระดบ คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

3. การปรบปรงแกไข น าผลการวเคราะหทไดจากการประเมนทงหมด ประกอบดวยความเหนของผเชยวชาญและความคดเหนจากกลมตวอยาง รวมทงเปรยบเทยบผลสมฤทธกอนและหลงเรยน มาวเคราะหเพอปรบปรงแกไข โยพจารณาหาสาเหตของปญหาวามาจากขนตอนใด และท าการปรบปรงเพอใหมคณภาพและประสทธภาพในการน าไปใชเปนบทเรยนทสมบรณ 3. งานวจยทเกยวของ 3.1 งานวจยในประเทศ ผวจยไดทบทวนงานวจยในอดตกบการน าคอมพวเตอรชวยสอนมาคาประสทธภาพของบทเรยนโดยเลอกงานวจยทเกยวของมาดงน สธ ภาระหนต ,และ จรพนธ ศรสมพนธ (2559) ไดท าการวจยเรอง การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนบนเครอขายอนเทอรเนต วชา การจดการฐานขอมลเบองตน ระดบชนมธยมศกษาปท 5 ตามทฤษฎการเรยนรแบบ STAD รวมกบเครอขายสงคมออนไลน กลมตวอยางทใชในการศกษาเปนนกเรยนขนมธยมศกษาปท 5 จ านวน 30 คน ผลการวจยพบวา 1) มคาประสทธภาพของบทเรยนเทากบ 87.44/93.33 เปนไปตามเกณฑทก าหนด 80/80 2) ผเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทพฒนาขนมความกาวหนาทางการเรยนเพมขนรอยละ 20 ขนไป 3) ความพงพอใจของผเรยนตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทพฒนาขน อยในระดบดมาก (x = 4.41) ดารกา ปรงโนนลาน ,และ สมชนก ภอาไพ (2558) ไดท าการวจยเรอง การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ค าควบกล า กลมตวอยางทใชในการศกษาเปนนกเรยนขนประถมศกษาปท 2 จ านวน 17 คน ผลการวจยพบวา มคาประสทธภาพของบทเรยนเทากบ 81.18/82.35 เปนไปตามเกณฑทก าหนด 80/80 และผลสมฤทธทางการเรยนของบทเรยน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

38

คอมพวเตอรชวยสอน เรอง ค าควบกล า หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อมภาภรณ ขตตยะ ,และ สมชนก ภอาไพ (2558) ไดท าการวจยเรอง การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบสอนเสรมเรองประเพณบญบงไฟ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กลมตวอยางทใชในการศกษาเปนนกเรยนขนประถมศกษาปท 5 จ านวน 30 คน ผลการวจยพบวา มคาประสทธภาพของบทเรยนเทากบ 83.48/85.11 เปนไปตามเกณฑทก าหนด 80/80 และเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยความสามารถทางการเรยนระหวางคะแนนกอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบสอนเสรม เรองประเพณบญบงไฟ โดยการทดสอบ t-test พบวาคะแนนเฉลยทางการเรยนหลงสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ดนรท สามญ, นชนาฏ ใจด ารงค ,และ นวลพรรณ วรรณสธ (2557) ไดท าการวจยเรอง การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง ทฤษฎบทปทาโกรส กลมตวอยางทใชในการศกษาเปนนกเรยนขนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 42 คน ผลการวจยพบวา มคาประสทธภาพของบทเรยนเทากบ 81.67/81.22 เปนไปตามเกณฑทก าหนด 80/80 และผลการประเมนคณภาพของบทเรยนคาเฉลยโดยรวมทงหมดอยในระดบดมาก (x = 4.64) และผเชยวชาญดานเนอหามผลการประเมนคณภาพของบทเรยนคาเฉลยโดยรวมทงหมดอย ในระดบดมาก (x = 4.52) วรสสร วรชนกรพนธ (2556 , หนา 97-98) ไดท าการวจย เรอง ผลการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แบบฝกทกษะทสงผลตอความสามารถในการส อสารภาษาองกฤษ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเซนตโยเซฟคอนเวนต กรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มประสทธภาพเทากบ 84.82/85.47 สงกวาเกณฑ 80/80 ซงมผลสมฤทธทางการเรยนกาสอสารภาษาองกฤษของผเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน พบวา คะแนนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 และ ความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเซนตโยเซฟคอนเวนต กรงเทพมหานคร ทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน วชาภาษาองกฤษ มความพงพอใจอยในระดบมากทสด นสรา เดชจตต (2556) ไดท าการวจยเรอง ผลของการเรยนดวยบทเรยคอมพวเตอรชวยสอนแบบแกปญหา เรอง การคณทมตอความสามารถในการแกโจทยปญหาทางคณตศาสตรและความคงทนในการเรยนร กลมตวอยางทใชในการศกษาเปนนกเรยนขนประถมศกษาปท 2 จ านวน 36 คน ผลการวจยพบวา มคาประสทธภาพของบทเรยนเทากบ 76.56/75.28 เปนไปตามเกณฑทก าหนด 70/70 และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงกวาอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 3.2 งานวจยในตางประเทศ ออซเมน เฮลค (Ozmen, Haluk, 2008) ไดท าการวจยเรอง อทธพลของคอมพวเตอรชวยสอนทมผลตอการรบรและการสรางความเขาใจของผเรยน เรอง การรวมตวทางเคมและทศนคตทมตอวชาเคม ผลการวจยพบวา นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนโดยมผลคะแนนทดสอบหลงเรยน

มหาวท

ยาลยราชภฏธนบร

39

สงขน และนกเรยนมทศนคตตอการเรยนวชาเคมโดยมความพงพอใจตอการเรยนเพมมากขน สรปไดวา การใชคอมพวเตอรชวยสอนท าใหรปแบบการเรยนการสอนมพฒนาการมากยงขน ทอรลาโควค และ ดโก (Torlakovic & Deugo, 2004) ไดท าการวจยเรอง ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไวยากรณภาษาองกฤษ เรอง ค ากรยาวเศษณ (Averb) โดยเปรยบเทยบการสอนดวยคอมพวเตอรชวยสอน กบวธการสอนปกต กลมตวอยางแบงออกเปน 2 กลม ซงเปนนกเรยนทเรยนภาษาองกฤษเปนภาษาทสอง ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนภาษาองกฤษมความรเกยวกบค ากรยาวเศษณสงขนอยางมนยส าคญทางสถต ฟดาค (Fedak, 1999) ไดท าการวจยเรอง การเรยนแบบตอบโต และการศกษาผานสอผสม (Multimedia) โดยไดศกษาการเชอมโยงหลายมต (Hypertext) เพอใหการเชอมโยงหลายมตอยบนของเขตของความร พนฐาน และอยบนพนฐานของทฤษฎของการศกษาดวยคอมพวเตอร จากผลการวจยพบวา วธทเหมาะสมในการสอนคอการสอนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เพราะคอมพวเตอรเปนสงจ าเปนในชวตประจ าวน อกทงเทคโนโลยคอมพวเตอรไดพฒนามขดตวามสามารถทสงขน และสนบสนนระบบมลตมเดยจงท าใหการน าคอมพวเตอรมาใชในการสอนไดอยางแพรหลายมากขน เดสแพนเดอ (Deshpande, 1999) ไดท าการวจยเรอง ประโยชนของการออกแบบและพฒนาการเรยนรทางไกลดวยสอผสม (Multimedia) ผลการวจยพบวา ระบบการเรยนรทางไกลจดเปนการศกษาทยงยนสามารถเรยนรไดตลอดชวตและไมจ ากดเวลา เพราะความกาวหนาของสอดจตอล และเครอขายมลตมเดยไดพฒนาอยางรวดเรวสงผลใหระบบการเรยนรทางไกลประสบความส าเรจ จากการศกษางานวจยทเกยวของทงภายในประเทศและตางประเทศ สรปไดวา เทคนคการสอนทดทสดและเหมาะสมจะน ามาใชในการเรยนการสอนคอ การสอนดวยคอมพวเตอรชวยสอน เพราะคอมพวเตอรเปนสงจ าเปนในชวตประจ าวน เพราะเทคโนโลยดานคอมพวเตอรไดพฒนาอยางรวดเรว และเทคโนโลยคอมพวเตอรยงสนบสนนสอมลตมเดยทจ าเปนตอดานการศกษาจงท าใหการน าคอมพวเตอรมาใชในการเรยนการสอนอยางแพรหลาย นอกจากนการน าคอมพวเตอรชวยสอนมาใชในการเรยนการสอนยงสงผลตอประสทธภาพและประสทธผลการเรยนรทสงขนดวย