หลกการและทฤษฎทางจตวทยาทางการศกษาทฤษฎการเรยนรทสำาคญ  แบงออกได  2 กลมใหญๆ     คอ              1.   ทฤษฎกลมสมพนธตอเนอง (Associative Theories)              2.  ทฤษฎกลมความรความเขาใจ (Cognitive Theories)ทฤษฎการเรยนรกลมสมพนธตอเนอง

จะเนนเกยวกบกระบวนการเปลยนแปลง พฤตกรรมทมองเหน และสงเกตได มากกวากระบวนการคด และปฏกรยาภายในของผเรยน ทฤษฎการเรยนรกลมนแบงเปนกลมยอยได ดงน

1.   ทฤษฎการวางเงอนไข   (Conditioning Theories)                   1.1   ทฤษฎการวางเงอนไขแบบคลาสสก  (Classical Conditioning Theories)                   1.2   ทฤษฎการวางเงอนไขแบบการกระทำา (Operant Conditioning Theory)

2.   ทฤษฎสมพนธเชอมโยง (Connectionism Theories)                   2.1 ทฤษฎสมพนธเชอมโยง  (Connectionism Theory)                      2.2 ทฤษฎสมพนธตอเนอง   (S-R Contiguity Theory)ทฤษฎการวางเงอนไขแบบคลาสสก

อธบายถงการเรยนรทเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเราตามธรรมชาต และสงเราทวางเงอนไขกบการตอบสนอง พฤตกรรมทเกยวของมกจะเปนพฤตกรรมทเปนปฏกรยาสะทอน (Reflex) หรอพฤตกรรมทเกยวของอารมณความรสก

บคคลสำาคญของทฤษฎน   ไดแก    Pavlov, Watson,Wolpe etc. Ivan P.  Pavlovทฤษฎการวางเขอนไขแบบการกระทำา

ทฤษฎนจะเนนเกยวกบอตราการเกดพฤตกรรมหรอการตอบสนองขนอยกบผลของการกระทำา   คอ การเสรมแรง หรอการลงโทษ ทงทางบวกและทางลบ

สกนเนอรไดแบง   พฤตกรรมของสงมชวตไว 2 แบบ คอ1.   Respondent Behavior พฤตกรรมหรอการตอบสนองท

เกดขนโดยอตโนมต   2.  Operant Behavior พฤตกรรมทเกดจากสงมชวตเปนผ

กำาหนด หรอเลอกทจะแสดงออกมา  

ทฤษฎสมพนธเชอมโยงของธอรนไดค   (Thorndike's Connectionism Theory

เขาเชอวา "คนเราจะเลอกทำาในสงกอใหเกดความพงพอใจและจะหลกเลยงสงททำาใหไมพงพอใจ"

กฎการเรยนรของธอรนไดค1.  กฎแหงผล (Law of Effect) มใจความสำาคญคอ ผลแหง

ปฏกรยาตอบสนองใดทเปนทนาพอใจ2.  กฎแหงความพรอม (Law of Readiness) 3.  กฎแหงการฝกหด (Law of Exercise) มใจความสำาคญคอ

พฤตกรรมใดทไดมโอกาสกระทำาซำาบอยๆ และมการปรบปรงอยเสมอ ยอมกอใหเกดความคลองแคลวชำานชำานาญ หลกการและทฤษฎเกยวกบเทคโนโลยทางการศกษาในแงของการเรยนร

                คารเพนเตอร และเดล(C.R. Carpenter and Edgar Dale) ไดประมวลหลกการและทฤษฏเทคโนโลยทางการศกษาในลกษณะของการเรยนรทมประสทธภาพ 10 ประการ คอ

1.หลกการจงใจ 2.การพฒนามโนทศน (Concept) 3.กระบวนการเลอกและการสอนดวยสอเทคโนโลย  4.การจดระเบยบประสบการณเทคโนโลยทางการศกษา 5.การมสวนรวมและการปฏบต 6.การฝกซำาและการเปลยนแปลงสงเราบอยๆ 7.อตราการเสนอสอในการเรยนการสอน 8.ความชดเจน ความสอดคลอง และความเปนผล 9.การถายโยงทด 10.การใหรผล บเกสสก (Bugelski)  ไดสนบสนนวา การเรยนรจะเปนผลจาก

การกระทำาของผเรยน ไมใชกระบวนการถายทอดของผสอน หากแตผสอนเปนเพยงผเตรยมสถานการณและจดระเบยบประสบการณททนสมย ไวให เพอผเรยนจะไดเชอมโยงความรใหมไดสะดวก

นอกจากน  หลกการและทฤษฎทเกยวกบนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษายงตองอาศยวธการทสำาคญอยางนอยอก 2 วธ คอ                วธการเชงมานษยวทยา (Humanistic Approach)   ไดแก การทครใหความสนใจตอการพฒนา ในดานความเจรญเตบโตของผเรยนแตละคน                 วธการสอนเชงระบบ (Systematic Approach) ไดแก การจดการเรยนการสอน โดยอาศยวธระบบ ทงเพราะการเรยนการสอนเปนการถายทอดศลปะ วฒนธรรม ความรบผดชอบตอสงคมในลกษณะ

ของการเขาใจเนอหาวชา ซงการจดการเรยนการสอนไมอาจปลอยใหเปนไปตามยะถากรรมหรอตามอำาเภอใจของ ผสอนหรอผเรยนได ความหมายของการเรยนร

การเรยนร เปนการเปลยนแปลงคอนขางถาวรในพฤตกรรม อนเปนผลมาจากประสบการณและการฝกโดยการเปลยนแปลงนนเปนเหตทำาใหบคคลเผชญสถานการณเดมแตกตางไปจากเดม ประสบการณทกอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมหมายถงทงประสบการณทางตรงและประสบการณทางออมองคประกอบสำาคญของการเรยนร              ดอลลารด และมลเลอร  (Dallard and Miller) เสนอวาการเรยนร มองคประกอบ 4 ประการ คอ              1.  แรงขบ (Drive) เปนความตองการทเกดขนภายในตวบคคล    เปนความพรอมทจะเรยนรของบคคลทงสมอง ระบบประสาทสมผสและกลามเนอ               2.  สงเรา (Stimulus) เปนสงแวดลอมทเกดขนในสถานการณตางๆ   ซงเปนตวการททำาใหบคคลมปฏกรยา หรอพฤตกรรมตอบสนองออกมา             3.  การตอบสนอง (Response) เปนปฏกรยา หรอพฤตกรรมตางๆ ทแสดงออกมาเมอบคคลไดรบการกระตนจากสงเรา ทงสวนทสงเกตเหนไดและสวนทไมสามารถสงเกตเหนได                4. การเสรมแรง (Reinforcement) เปนการใหสงทมอทธพลตอบคคลอนมผลในการเพมพลงใหเกดการเชอมโยง ระหวางสงเรากบการตอบสนองเพมขน การเสรมแรงมทงทางบวกและทางลบ ซงมผลตอการเรยนรของบคคลเปนอนมาก

  การเรยนรเรมเกดขนเมอมสงเรา (Stimulus) มากระตนบคคล ระบบประสาทจะตนตวเกดการรบสมผส (Sensation) ดวยประสาทสมผสทง 5 แลวสงกระแสประสาทไปยงสมองเพอแปลความหมายโดยอาศยประสบการณเดมเปนการรบร (Perception) ใหม  การถายโยงการเรยนร              การถายโยงการเรยนรเกดขนได 2 ลกษณะ คอ การถายโยงการเรยนรทางบวก (Positive Transfer) และการถายโยงการเรยนรทางลบ (Negative Transfer)               การถายโยงการเรยนรทางบวก (Positive Transfer) คอ การถายโยงการเรยนรชนดทผลของการเรยนรงานหนงชวยใหผเรยนเกดการเรยนรอกงานหนงไดเรวขน งายขน หรอดขน                 การถายโยงการเรยนรทางลบ (Negative Transfer) คอการถายโยงการเรยนรชนดทผลการเรยนรงานหนงไปขดขวางทำาใหผเรยนเกดการเรยนรอกงานหนงไดชาลง หรอยากขนและไมไดดเทาทควร ลกษณะสำาคญ ทแสดงใหเหนวามการเรยนรเกดขน จะตองประกอบดวยปจจย  3 ประการ คอ              1.   มการเปลยนแปลงพฤตกรรมทคอนขางคงทน   ถาวร              2.  การเปลยนแปลงพฤตกรรมนนจะตองเปนผลมาจากประสบการณ หรอการฝก การปฏบตซำาๆ เทานน              3.  การเปลยนแปลงพฤตกรรมดงกลาวจะมการเพมพนในดานความร ความเขาใจ ความรสกและความสามารถทางทกษะทงปรมาณและคณภาพทฤษฎการเรยนร   (Theory of Learning)              ทฤษฎการเรยนรมอทธพลตอการจดการเรยนการสอนมาก  เพราะจะเปนแนวทางในการกำาหนดปรชญาการศกษาและการจด

ประสบการณ  เนองจากทฤษฎการเรยนรเปนสงทอธบายถงกระบวนการ     วธการและเงอนไขทจะทำาใหเกดการเรยนรและตรวจสอบวาพฤตกรรมของมนษย  มการเปลยนแปลงไดอยางไรทฤษฎการรบร  

รศ.ดร.สาโรช โศภ(2546,) ไดกลาวเกยวกบทฤษฎการรบรวา การรบรเปนผลเนองมาจากการทมนษยใชอวยวะรบสมผส (Sensory motor) ซงเรยกวา เครองรบ (Sensory) ทง 5 ชนด คอ ตา ห จมก ลน และผวหนง การรบรจะเกดขนมากนอยเพยงใด ขนอยกบสงทมอทธพล หรอปจจยในการรบร ไดแก ลกษณะของผรบร ลกษณะของสงเรา

ฉลองชย สรวฒนบรณ (2528: 125) และ วไลพร ภวภตานนท ณ มหาสารคาม (ม.ป.ป.: 125) กลาววา การทจะเกดการเรยนรไดนนจะตองอาศยการรบรทเกดจากการเปลยนแปลงพฤตกรรมอนเปนผลมาจากการไดรบประสบการณ การรบรมขบวนการททำาใหเกดการรบร

สรปไดวาการรบรเปนผลเนองมาจากการทมนษยใชอวยวะรบสมผส การทจะเกดการเรยนรไดนนจะตองอาศยการรบรทเกดจากการเปลยนแปลงพฤตกรรมอนเปนผลมาจากการไดรบประสบการณ ดงนนการมสงเราทดและมองคประกอบของการรบรทสมบรณถกตอง กจะทำาใหเกดการเรยนรทดดวยซงการรบรเปนสวนสำาคญยงตอการรบร

ธรรมชาตของการเรยนร ม 4 ขนตอน คอ 1. ความตองการของผเรยน (Want) คอ ผเรยนอยากทราบอะไร

เมอผเรยนมความตองการอยากรอยากเหนในสงใดกตาม จะเปนสงทยวยใหผเรยนเกดการเรยนรได

2. สงเราทนาสนใจ (Stimulus) กอนทจะเรยนรได จะตองมสงเราทนาสนใจ และนาสมผสสำาหรบมนษย ทำาใหมนษยดนรนขวนขวาย และใฝใจทจะเรยนรในสงทนาสนใจนน ๆ

3. การตอบสนอง (Response) เมอมสงเราทนาสนใจและนาสมผส มนษยจะทำาการสมผสโดยใชประสาทสมผสตาง ๆ ทำาใหมการแปลความหมายจากการสมผสสงเรา เปนการรบร จำาได ประสานความรเขาดวยกน มการเปรยบเทยบ และคดอยางมเหตผล

4 การไดรบรางวล (Reward) ภายหลงจากการตอบสนอง มนษยอาจเกดความพงพอใจ ซงเปนกำาไรชวตอยางหนง จะไดนำาไปพฒนาคณภาพชวต ลำาดบขนของการเรยนร  

1. ประสบการณ (experiences) ในบคคลปกตทกคนจะมประสาทรบร กคอ ประสาทสมผสทงหา ซงประสาทรบรนจะเปนเสมอนชองประตทจะใหไดรบรและตอบสนองตอสงเราตาง ๆ

2. ความเขาใจ (understanding) กคอ การตความหมายหรอสรางมโนมต (concept) ในประสบการณนน กระบวนการนเกดขนในสมองหรอจตของบคคล เพราะสมองจะเกดสญญาณ (percept) และมความทรงจำา (retain) ขน ซงเราเรยกกระบวนการนวา "ความเขาใจ" ในการเรยนรนน

3. ความนกคด (thinking) ความนกคดถอวาเปนขนสดทายของการเรยนร ซงเปนกระบวนการทเกดขนในสมอง ทจะคนหาความสมพนธระหวางประสบการณทงเกาและใหมได ซงเปนหวใจสำาคญทจะทำาใหเกดบรณาการการเรยนรอยางแทจรง กลมความร (Cognitive)

แนวคดของทฤษฎนจะเนนความพอใจของผเรยน ผสอนควรใหผเรยนทำางานตามความสามารถของเขาและคอยกระตนใหผเรยนประสบความสำาเรจ การเรยนการสอนจะเนนใหผเรยนลงมอกระทำาดวยตวเขาเอง ผสอนเปนผชแนะ

นกจตวทยาในกลมน เชน โคเลอร(kohler) เลวน (Lawin) วทคน (Witkin)

การนำาแนวคดของนกจตวทยากลมความร (Cognition) มาใชคอ การจดการเรยนรตองใหผเรยนไดรบรจากประสาทสมผส เพอกระตนใหเกดการเรยนร จงเปนแนวคดในการเกดการเรยนการสอนผานสอทเรยกวา โสตทศนศกษา (Audio Visual)

วฒชย ประสารสอย (2545, หนา 10-17) ไดกลาววาทฤษฎการเรยนเรยนรทงสองกลมมหลกการบางประการทคลายคลงกนและสามรถนำามาประยกตใชในการจดการเรยนการสอนไดดงน

1.การพฒนาแรงจงใจ การเรยนรทไดผลนนตองเรมจากการทผเรยนมความสนใจ

2.การใหความสนใจเกยวกบความแตกตางระหวางบคคลผเรยนแตละคน

3.การใหความสำาคญของวตถประสงคในการเรยน 4. การจดเนอหา 5. การเตรยมความพรอมใหกบผเรยน 6. การคำานงถงอารมณของผเรยน 7. การมสวนรวม 8. การรผลแหงการกระทำา 9. การเสรมแรง 10. การฝกหดและการกระทำาซำา

11. การประยกตใชผลผลตของการเรยนรทพงปรารถนา การนำาหลกการเรยนรดงกลาวไปประยกตใชในการจดการเรยนการ

สอน ยอมจะชวยใหผเรยนประสบผลสำาเรจในการเรยนรไดเปนอยางดทฤษฎการประมวลสารการเรยนร

ทฤษฎประมวลสารหรอทฤษฎกระบวนการทางสมองในการประมวลผลขอมล เปนทฤษฎทสนใจศกษาเกยวกบกระบวนการพฒนาสตปญญาของมนษย โดยใหความสนใจเกยวกบการทำางานของสมองการทำางานของสมอง ซงมการทำางานเปนขนตอนดงน คอ

1.การรบขอมล (Input) โดยผานทางอปกรณหรอเครองรบขอมล2.การเขารหส (Encoding) โดยอาศยชดคาสงหรอซอฟตแวร

(Software)3.การสงขอมลออก (Output) โดยผานทางอปกรณดงนน การทผเรยนรตวและรจกการบรหารควบคมกระบวนการทาง

ปญหาหรอกระบวนการคดของตนกจะสามารถทำาใหบคคลนนสามารถสงงานใหสมองกระทำาการตาง ๆ อนจะทำาใหผเรยนประสบความสำาเรจในการเรยนรได

ความแตกตางระหวางบคคลจำาเนยร ชวงโชต (2532) กลาวไวในเรองการวดความแตกตาง

ระหวางบคคล วา บคคลมคณลกษณะทแตกตางกนซงวดได มดงน1. คณลกษณะทางรางกายและทางสรระวทยาของบคคล เชน ขนาด

สวนสง นำาหนก สดสวน และการทำางานของระบบตางๆในรางกาย2. คณลกษณะทางจตวทยาของบคคล เชน ความแตกตางในเรอง

การสมผส การรบรสงตางๆ ความแตกตางในเรองสตปญญา ความสนใจ

เจตคต คานยม ความสามารถพเศษ และดานบคลกภาพนอกจากน ยงมการจำาแนกประเภทความแตกตางระหวางบคคล ใน

ลกษณะอนๆ อกมากมาย ในทนจะกลาวถงลกษณะความแตกตางระหวางบคคล โดยแบงเปนความแตกตางดานตางๆ 4 ดาน คอ

1. ความแตกตางทางดานรางกาย2. ความแตกตางทางดานอารมณ3. ความแตกตางทางดานสงคม4. ความแตกตางทางดานสตปญญา

ซงจะกลาวถงความแตกตางแตละประเภทดงน1.ความแตกตางทางดานรางกาย สามารถแบงได 2 ลกษณะ คอ1.1.ลกษณะทางรางกายซงสามารถมองเหนไดเดนชด เชน รปราง

หนาตา อาย เพศ1.2.ลกษณะทางรางกายซงไมสามารถมองเหนไดเดนชด เชน การ

ทำางานของระบบตางๆ ในรางกาย การเตนของหวใจ ความดนโลหต กลมเลอด

2.ความแตกตางทางดานอารมณอารมณ หมายถงความรสกทเกดขนเมอบคคลทถกกระตนจากสงเรา

ทงสงเราภายในและภายนอกและความรสกทเกดขนน มผลตอการแสดงพฤตกรรมของบคคล

สงแวดลอมอนๆ ทมอทธพลทำาใหบคคลมอารมณแตกตางกน ไดแกการศกษาจากครอบครว โรงเรยน สภาพของสงคมทบคคลอาศยอย ขนบธรรมเนยม ฐานะทางเศรษฐกจ ตลอดจนสอมวลชนตางๆ

3.ความแตกตางทางดานสงคมบคคลแตละบคคลมพฤตกรรมดานสงคมแตกตางกน นบตงแต

ลกษณะการพดจาสอสาร การแตงกาย การคบเพอน และบคลกภาพทางสงคมอนๆ ยอมสงผลใหบคคลมลกษณะสงคมทไมเหมอนกน

4.ความแตกตางทางดานสตปญญาความแตกตางทางดานสตปญญา ไดแก ความสามารถของบคคลใน

การจำา การคด การตดสนใจ การแกปญหา การเรยนร และการกระทำาสงตางๆ รวมทงความสามารถในการปรบตว นกจตวทยาและนกศกษาคนพบวา คนเรามระดบสตปญญาแตกตางกน ตงแตระดบสง-ตำา ซงมผลทำาใหเกดความแตกตางในดานประสทธภาพของบคคล ทงในแงของการทำางาน และการทำาพฤตกรรมอนๆ ในชวตสาเหตของความแตกตางระหวางบคคล

ความแตกตางระหวางบคคลถกกำาหนดโดยปจจยใหญๆ 2 ประการ คอ พนธกรรม และสงแวดลอม

พนธกรรม (Heredity) หมายถง การถายทอดลกษณะตางๆ ของบรรพบรษไปสรนหลาน โดยผานกระบวนการทางชววทยา การถายทอดลกษณะตางๆ นน กำาหนดโดยสารพนธกรรมทเรยกวา ยน

สงแวดลอม (Environment) หมายถง สงเราตางๆ ทมากระทบหรอเกยวของกบบคคลทงทเปนสงเราทางกายภาพและสงเราทางจตวทยา มผลทำาใหบคคลแตกตางกนทฤษฎพฒนาการ

ทฤษฎพฒนาการของ กเซล (Gesell) กเซลเนนถงการเตบโตและลกษณะของเดกแตละคนแตกตางกน ถง

แมแบบแผนและขนตอนพฒนาการจะเหมอนกน พฒนาการของเดกเปนก

ระบวนการทประสานสมพนธกนทกดานทงรางกาย จตใจ ดงนนการพฒนาเดกจงตองพฒนาไปพรอมๆกนทกดาน ทฤษฎพฒนาการตามวยของโรเบรต เจ. ฮาวกเฮรส

ฮาวกเฮรส  ถอวาการพฒนาการของมนษยไมไดขนกบปจจยทางสรระหรอชวะเพยงอยางเดยว  สงคมและวฒนธรรม และปจจยทางจตวทยาของแตละบคคลมอทธพลในพฒนาการของบคคลดวยทฤษฎพฒนาการของ Sigmund Freud

ฟรอยด เชอวาพฤตกรรมสวนใหญของมนษย มแรงจงใจมาจากจตไรสำานก และยงเชอเกยวกบธรรมชาตของมนษยวามนษยเกดมาพรอมกบแรงขบทางสญชาตญาณ

ฟรอยด ไดอธบายวาสญชาตญาณจะแสดงออกมาในรปของพลงทางจตทเกยวของกบพลงขบทางเพศเรยกวา พลงลบโด (Libido) พฒนาการของอรกสน (Erikson’s psychosocial stage of Development)

อรกสน ไดสรปวา ประสบการณและการเลยงดททารกไดรบมสวนสำาคญในการสรางบคลกภาพ

ทฤษฎการสอสารทฤษฏ SMCR ของเบอรโล (Berio)

เดวด เค. เบอรโล (David K.Berlo) ไดพฒนาทฤษฎทผสงจะสงสารอยางไร และผรบจะรบการแปลความหมาย และมการโตตอบกบสารนนอยางไร ทฤษฏ S M C R ประกอบดวย

ผสง (Source) ตองเปนผทมทกษะความชำานาญในการสอสารสามารถ เขารหส “ ” (encode) เนอหาขาวสาร มทศนคตทดตอผรบเพอผลในการสอสารมความรอยางดเกยวกบขอมลขาวสารทจะสง

ขอมลขาวสาร (Message) เกยวของดานเนอหา สญลกษณ และวธการสงขาวสาร

ชองทางในการสง (Channel) หมายถง การทจะสงขาวสารโดยการใหผรบไดรบขาวสาร ขอมลโดยผานประสานทสมผสทง 5 หรอเพยงสวนใดสวนหนง

ผรบ (Receiver) ตองเปนผมทกษะความชำานาญในการสอสารสามารถ ถอดรหส “ ” (decode) สาร เปนผทมทศนคต ระดบความ และพนฐานทางสงคมวฒนธรรม เชนเดยวหรอคลายคลงกนกบผสง

ตามลกษณะของทฤษฏ S M C R น มปจจยทมความสำาคญตอขดความสามารถของผสงและรบทจะทำาการสอสารความหมายนนไดผลสำาเรจหรอไมเพยงใด ไดแก

ทกษะในการสอสาร (Communication skills) หมายถง ทกษะซงทงผสงและผรบควรจะมความชำานาญในการสงและการรบการเพอใหเกดความเขาใจกนไดอยางถกตอง

ทศนคต (Attitudes) เปนทศนคตของผสงและผรบซงมผลตอการสอสาร ถาผสงและผรบ มทศนคตทดตอกนจะทำาใหการสอสารไดผลด ทงนเพราะทศนคตยอมเกยวโยงไปถงการยอมรบซงกนและกนระหวางผสงและผรบดวย

ระดบความร (Knowledge levels) ถาผสงและผรบมระดบความรเทาเทยมกนกจะทำาใหการสอสารนนลลวงไปดวยด แตถาหากความรของผสงและผรบมระดบทแตกตางกนยอมจะตองมการปรบปรงความยากงายของขอมลทจะสงในเรองความยากงายของภาษาและถอยคำาสำานวนท

ระบบสงคมและวฒนธรรม (Socio - culture systems) ระบบสงคมและวฒนธรรมในแตละชาตเปนสงทมสวนกำาหนดพฤตกรรมของ

ประชาชนในประเทศนน ๆ ซงเกยวของไปถงขนบธรรมเนยมประเพณทยดถอปฏบต สงคมและวฒนธรรมในแตละชาตยอมมความแตกตางกน

การสอสารทางเดยวเชงเสนตรงของแชนนนและวเวอรคลอด อ. แชนนน (Claude E.Shannon) และวอรเรนวเวอร

(Warren Weaver) ไดคดทฤษฏการสอสารทางเดยวเชงเสนตรง การสอสารเรมดวยผสงซงเปนแหลงขอมลทำาหนาทสงเนอหาขาวสารเพอสงไปยงผรบ โดยผานทางเครองสงหรอตวถายทอดในลกษณะของสญญาณทถกสงไปในชองทางตาง ๆ กนแลวแตลกษณะของการสงสญญาณแตละประเภท เมอทางฝายผไดรบสญญาณแลว สญญาณทไดรบจะถกปรบใหเหมาะสมกบเครองรบหรอการรบเพอทำาการแปลสญญาณใหเปนเนอหาขาวสารนนอกครงหนงใหตรงกบทผสงสงมา

จากทฤษฏการสอสารนพจารณาไดวา แชนนนและวเวอรสนใจวาเมอมการสอสารกนจะมอะไรเกดขนกบขอมลขาวสารทสงไปนน ไมวาจะเปนการสงโดยผานอปกรณระบบไฟฟา หรอการสงโดยใชสญญาณตาง ๆ ในขณะทสญญาณถกสงไปจะมสงตาง ๆ สงรบกวน “ ” (noise source) เชน ในการสงวทยระบบ AM สญญาณจะถกรบกวนโดยไฟฟาในบรรยากาศ

จงสรปไดวา สงรบกวน คอ สงททำาใหสญญาณเสยไปภายหลงท“ ”ถกสงจากผสงและกอนทจะถงผรบทำาใหสญญาณทสงไปกบสญญาณทไดรบมลกษณะแตกตางกน และอาจกลาวไดวาเปนอปสรรคของการสอสารเนองจากทำาใหการสอสารไมไดผลเตมทถกตองตามทควรจะเปนการสอสารเชงวงกลมของออสกดและชแรมม

ตามปกตแลวในการสอสารระหวางบคคลและแบบกลมบคคลนน ผสงและผรบจะมการเปลยนบทบาทกนไปมาในลกษณะการสอสารสองทาง โดยเมอผสงไดสงขอมลขาวสารไปแลว ทางฝายผรบทำาการแปลความหมายขอมลทรบมา และจะเปลยนบทบาทจากผรบกลบเปนผสงเดมเพอตอบสนองตอสงทรบมา ลกษณะดงกลาวทำาใหชารลส อ. ออสกด (Charles E.Osgood) และ วลเบอร แอล. ชแรมม (Wibur L. Schramm) ไดสรางแบบจำาลองการสอสารเชงวงกลมขน โดยเนนถงไมเพยงแตองคประกอบของการสอสารเทานน แตรวมถงพฤตกรรมของทงผสงและผรบดวยโดยทแบบจำาลองการสอสารเชงวงกลมนจะมลกษณะของการสอสารสองทางซงตรงกนขามอยางเหนไดชดกบการสอสารทางเดยวเชงเสนตรงของแชนนนและวเวอร ขอแตกตางอกประการคอในขณะทความสนใจของแชนนนและวเวอรอยทชองทางการตดตอระหวางผสงและผรบ แตออสกดและชแรมมไดมงพจารณาและเฉพาะพฤตกรรมของผสงและผรบซงเปนผทมสวนสำาคญในกระบวนการสอสาร

ขอบขายประสบการณในทฤษฏการสอสารของชแรมมชแรมมไดนำาทฤษฏการสอสารทางเดยวเชงเสนตรงของเชนนนและว

เวอรมาใชเพอเปนแนวทางในการอธบายการสอสารทเกดขนในการเรยนการสอน โดยเนนถงวตถประสงคของการสอน ความหมายของเนอหาขอมล และการทขอมลไดรบการแปลความหมายอยางไร

นอกจากนชแรมมยงใหความสำาคญของการสอความหมาย การรบร และการแปลความหมายของสญลกษณวาเปนหวใจสำาคญของการเรยน

การสอน ตามลกษณะการสอสารของชแรมมน การสอสารจะเกดขนไดอยางดมประสทธภาพเฉพาะในสวนทผสงและผรบทงสองฝายตางมวฒนธรรม ประเพณความเชอ ความร ฯลฯ ทสอดคลองกลายคลงและมประสงการณรวมกน จงจะทำาใหสามารถเขาใจความหมายทสอกนนนได

จากทฤษฏการสอสารของชแรมมเนองจากในการสอสารเราไมสามารถสง ความหมาย “ ” (meaning) ของขอมลไปยงผรบได สงทสงไปจะเปนเพยง สญลกษณ “ ” (symbol) ของความหมายนน เชน คำาพด รปภาพ เสยงเพลง ทาทาง ฯลฯ ดงนน เมอมการสอสารเกดขน ผสงตองพยายามเขารหสสารซงเปนสญลกษณเพอใหผรบเขาใจไดโดยงาย ซงสารแตละสารจะประกอบดวยสญลกษณตาง ๆ มากมาย โดยทสญลกษณแตละตวจะบงบอกถง สญญาณ “ ” (signal) ของบางสงบางอยางซงจะทราบไดโดยประสบการณของคนเรา เพอถายทอดความหมายของสารทตองการจะสง โดยพยายามเชอมโยงเนอหาสารเขากบประสบการณทสอดคลองกนทงสองฝาย เพอใหผรบสามารถแปลและเขาใจความหมายของสญลกษณเหลานนไดโดยงายในขอบขายประสบการณของตน

อยางไรกตาม เนองจากการเรยนการสอนเปนการทผสอนตองใหความรและขยายขอบขายประสบการณของผเรยนใหกวางขวางยงขน หากมสงใดทผเรยนยงไมมประสบการณหรอยงไมมความรในเรองนนอยางเพยงพอ ผสอนจำาเปนตองพยายามเพมพนความรและประสบการณในเรองนน ๆ ใหแกผเรยนโดยการอภปรายรวมกน ใหผเรยนตอบคำาถาม หรอทำาการบานเพมเตมยอมจะเปนการทราบขอมลปอนกลบวาผเรยนเกดการเรยนรและไดรบประสบการณในเรองทเรยนนนอยางเพยงพอและถกตองหรอไม

จากทฤษฏการสอสารทกลาวมาแลวอาจสรปไดวา ในการสอสารนนการทผสงและผรบจะสามารถเขาใจกนไดดเพยงใดยอมขนอยกบทกษะ

ทศนคต ความร ระบบสงคมและวฒนธรรมของทงสองฝาย ถาทงผสงและผรบมสงตาง ๆ เหลานสอดคลองกนมากจะทำาใหการสอสารนนไดผลดยงขน เพาะตางฝายจะมความเขาใจซงกนและกน และสามารถขจดอปสรรคในการสอสารระหวางผสงและ ผรบออกไปได

ทฤษฎระบบ                 ทฤษฎระบบ (System Theory) เปนทฤษฎททำาใหนกบรหาร สามารถทจะมองเหนภาพรวมขององคการทงหมดตามหนาททสมพนธกบสงแวดลอม โดยพจารณาองคการในลกษณะระบบนนจะกอใหเกดการวเคราะหและการแกไขปญหาขององคการทงระบบ                คำาวาระบบ (System)  อาจจดไดวาเปนกลมของสวนทเกยวของกนและมความสมพนธกนในเชงทจะตองบรรลจดมงหมายรวมกนดงนคอ (สมยศ นาวการ, 2544, หนา 49)                1. สวนตาง ๆ ของระบบ อยในสถานะทเคลอนไหวได การเคลอนไหวของสวนตาง ๆ จะมปฏกรยากระทบตอกนเสมอ โดยทในระบบหนง ๆ   จะประกอบดวยระบบยอยตาง ๆ (Subsystems) และภายในระบบยอยกจะประกอบไปดวย ระบบยอยเลกลงไปอก หากมการเปลยนแปลงทเกดขน ณ สวนหนงสวนใดของระบบจะกอใหเกดผลกระทบตอเนองกนเปนลกโซ (Chain of Effects)

2. ระบบประกอบไปดวยองคประกอบ ดงตอไปน                   (1) ปจจยนำาเขา (Inputs) ไดแก ทรพยากรตางๆ นนคอทรพยากรมนษย ทรพยากรทางกายภาพ ทรพยากรทางการเงน และขอมลทตองใชในการผลตสนคาและบรการ

                   (2) กระบวนการแปรสภาพ (Transformation Process) ประกอบดวย เทคนคในการจดการตางๆ รปแบบกจกรรมการผลต เทคโนโลยทเกยวของกบการผลต                   (3) ปจจยนำาออก (Outputs) ไดแก สนคา บรการ กำาไร ขาดทน และผลทคาดหวงอน ๆ เชน ศกยภาพของพนกงานทพฒนาขน เปนตน                   (4) ขอมลยอนกลบ (Feed Back) คอ ขอมลเกยวกบผลทเกดจากกจกรรมขององคการ ซงสามารถนำาไปพจารณาเพอปรบปรงประสทธภาพในขนตอนตาง ๆ ได                   จากทฤษฎระบบนน องคการจะใชกระบวนการแปรสภาพเพอเปลยนปจจยนำาเขาไปเปนผลผลต และในขณะเดยวกนกลไกในระบบกจะขนกบการนำาขอมลยอนกลบไปใชประโยชนในการวเคราะหเพอตรวจสอบผลลพธ และ ปรบปรงปจจยนำาเขา       3. การจดการเชงสถานการณ

นกทฤษฎทอยในกลมทฤษฎระบบ อาทเชน แคทซ และโรเซนวกส (Katz and Rosenzweig) ไดนำาเสนอทฤษฎการจดการเชงสถานการณ (Contingency Theory of Management) วานาจะเปนทฤษฎทกำาจดจดออนของทฤษฎ โดยมงเนนการบรณาการทฤษฎและแนวความคดตาง ๆ รวมทงปรบปรงพฤตกรรมการจดการตามสถานการณเฉพาะอยางทเกดขนในองคการ เพอนำามาประยกตใชในการแกไขปญหาทมลกษณะเฉพาะตามสถานการณนน ๆมการวเคราะหวาการนำาทฤษฎการจดการเชงสถานการณมาใช จะไดประโยชนจากหลกการจดการแตละสถานการณเทานนแตไมสามารถนำามาใชไดกบสถานการณทวไปได อยางไรกตาม ประสบการณทเกดขนจากหลาย ๆ  สถานการณทมลกษณะเฉพาะนน จะกลายเปนประสบการณทผบรหารสามารถนำามา

พฒนาทกษะทางการบรหารงานใหมประสทธภาพยง ๆ  ขนไป  และอาจพฒนาไปสแนวคดและเทคนคการจดการใหม ๆ  ไดตอไป ทฤษฎการเผยแพร

ทฤษฎการเผยแพรนนเกดจากการผสมผสานทฤษฎ หลกการ และความร ความจรงจากหลายสาขาวชาทมศาสตรเกยวของกบการเผยแพร เปนทฤษฎทไมบงชเฉพาะวาใชสำาหรบการเผยแพรนวตกรรมของสาขาวชา หรอศาสตรใดศาสตรหนงโดยเฉพาะ เนองจากการเผยแพรนวตกรรมนนมในทกสาขาวชาและทกศาสตร นกวจยททำาการศกษาและสงเคราะหผลการวจยตางๆ แลวนำามาสรางเปนทฤษฎการเผยแพรการเผยแพร

การ เผยแพร (Diffusion) หมายถง กระบวนการททำาใหนวตกรรมไดรบการยอมรบและถกนำาไปใชโดยสมาชกของชมชน เปาหมาย ฉะนนการเผยแพรจงเปนกระบวนการซงนวตกรรม (Innovation) จะถกนำาไปถายทอดผานชองทางของการสอสาร (Communication Channels) ในชวงเวลาหนง (Time) กบสมาชกทอยในระบบสงคมหนง (Social System) ใหเกดการยอมรบ (Adoption)สาเหตของการศกษาทฤษฎการเผยแพร

การศกษาถงทฤษฎทเกยวของในการเผยแพรนวตกรรมในสาขาวชาเทคโนโลยการศกษานน มสาเหตสำาคญ 3 ประการ ไดแก  1. ตองการทราบวา ทำาไมผลผลตของพวกเขาจงเปนทยอมรบ หรอไมเปนทยอมรบ

2. เทคโนโลยทางการศกษามทมาจากการเปนนวตกรรมมากอน 3. การศกษาทฤษฎการเผยแพรนวตกรรม จะนำาไปสการเผยแพร

นวตกรรมอยางเปนระบบ ทฤษฎการเรยนรของบลม

ทฤษฎการเรยนร เบนจามน บลมและคณะ (Bloom et al, 1956) ไดจำาแนกจดมงหมายการเรยนรออกเปน 3 ดาน คอ

1.พทธพสย (Cognitive Domain) ซงเปนความสามารถทางสตปญญาม 6 ระดบ ไดแก

1.1.ความรความจำา 1.2. ความเขาใจเปนความสามารถในการจบใจความสำาคญของสอ 1.3. การนำาความรไปใช 1.4. การวเคราะห ผเรยนสามารถคด 1.5. การสงเคราะห 1.6. การประเมนคา 

2.จตพสย (Affective Domain) พฤตกรรมดานจตใจ ประกอบดวย พฤตกรรมยอย ๆ 5 ระดบ ไดแก

2.1.การรบร เปนความรสกทเกดขนตอปรากฏการณ หรอสงเราอยางใดอยางหนง

2.2. การตอบสนอง เปนการกระทำาทแสดงออกมาในรปของความเตมใจ และพอใจตอสงเรา

2.3. การเกดคานยม การเลอกปฏบตในสงทเปนทยอมรบกนในสงคม

2.4. การจดระบบ การสรางแนวคด จดระบบของคานยมทเกดขนโดยอาศยความสมพนธ

2.5. บคลกภาพ การนำาคานยมทยดถอมาแสดงพฤตกรรมทเปนนสยประจำาตว3.ทกษะพสย (Psychomotor Domain) พฤตกรรมดานกลามเนอ

ประสาท ประกอบดวย พฤตกรรมยอย ๆ 5 ขน ดงน

1.การรบร เปนการใหผเรยนไดรบรหลกการปฏบตทถกตอง หรอ เปนการเลอกหาตวแบบทสนใจ

2.กระทำาตามแบบ หรอ เครองชแนะ เปนพฤตกรรมทผเรยนพยายามฝกตามแบบทตนสนใจ

3.การหาความถกตอง พฤตกรรมสามารถปฏบตไดดวยตนเอง4.การกระทำาอยางตอเนองหลงจากตดสนใจเลอกรปแบบทเปนของ

ตวเอง5. การกระทำาไดอยางเปนธรรมชาต พฤตกรรมทไดจากการฝกอยาง

ตอเนอง จนสามารถปฏบต ไดคลองแคลววองไวโดยอตโนมตทฤษฎการเรยนรของกาเย                โรเบรต กาเย  (Robert Gagne) ไดเสนอแนวความคดเกยวกบการสอน คอ ทฤษฎเงอนไขการเรยนร ทฤษฎการเรยนรของกาเยอธบายวาการเรยนรมองคประกอบ 3 สวน คอ     ก.  หลกการและแนวคด                        1)   ผลการเรยนรหรอความสามารถดานตาง ๆ ของมนษย   ซงมอย 5 ประเภท คอ                         – ทกษะทางปญญา (Intellectual skill) ซงประกอบดวยการจำาแนกแยกแยะ การสรางความคดรวบยอด   การสรางกฎ   การสรางกระบวนการหรอกฎชนสง                                 – กลวธในการเรยนร (Cognitive strategy)                                – ภาษาหรอคำาพด (verbal information)                                -  ทกษะการเคลอนไหว (motor skills)                                -  เจตคต (attitude)

                            2)    กระบวนการเรยนรและจดจำาของมนษย  มนษยมกระบวนการจดกระทำาขอมลในสมอง ซงมนษยจะอาศยขอมลทสะสมไวมาพจารณาเลอกจดกระทำาสงใดสงหนง และในขณะทกระบวนการจดกระทำาขอมลภายในสมองกำาลงเกดขน   เหตการณภายนอกรางกายมนษยมอทธพลตอการสงเสรมหรอการยบยงการ เรยนรทเกดขนภายในได   

ดงนนในการจดการเรยนการสอน   กาเยจงไดเสนอแนะวา ควรมการจดสภาพการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบการเรยนรแตละประเภท  ซงมลกษณะเฉพาะทแตกตางกน        ข.    วตถประสงคเพอชวยใหผเรยนสามารถเรยนรเนอหาสาระตาง ๆ ไดอยางด   รวดเรว  และสามารถจดจำาสงทเรยนไดนาน        ค.    กระบวนการเรยนการสอน   กาเยไดนำาเอาแนวความคดมาใชในการเรยนการสอนโดยยดหลกการนำาเสนอเนอหาและจดกจกรรมการเรยนรจากการมปฏสมพนธ   หลกการสอน  9 ประการ ไดแก

1)  เรงเราความสนใจ (Gain Attention)  2)  บอกวตถประสงค (Specify Objective)  3)  ทบทวนความรเดม (Activate Prior Knowledge)   4)  นำาเสนอเนอหาใหม (Present New Information)  5)  ชแนะแนวทางการเรยนร (Guide Learning)  6)  กระตนการตอบสนองบทเรยน (Elicit Response)7)  ใหขอมลยอนกลบ (Provide Feedback) 8)  ทดสอบความรใหม (Assess Performance) และ 9)  สรปและนำาไปใช (Review and Transfer)   

รายละเอยดแตละขนตอน มดงน1.     เรงเราความสนใจ (Gain Attention)

        กระตนหรอเราใหผเรยนเกดความสนใจกบบทเรยนและเนอหาทจะเรยน การเราความสนใจผเรยนนอาจทำาไดโดย การจดสภาพแวดลอมใหดงดดความสนใจ  เชน  การใชภาพกราฟก  ภาพเคลอนไหว และ/หรอการใชเสยงประกอบบทเรยนในสวนบทนำา

2.     บอกวตถประสงค (Specify Objective)        การบอกใหผเรยนทราบถงจดประสงคของบทเรยนนมความสำาคญเปนอยางยง  โดยเฉพาะการเรยนการสอนบนเวบทผเรยนสามารถควบคมการเรยนของตนเองไดโดย   การเลอกศกษาเนอหาทตองการศกษาไดเอง ดงนนการทผเรยนไดทราบถงจดประสงคของบทเรยนลวงหนาทำาใหผเรยนสามารถมงความสนใจไปทเนอหาบทเรยนทเกยวของ  อกทงยงสามารถเลอกศกษาเนอหาเฉพาะทตนยงขาดความเขาใจทจะชวยทำาใหผเรยนมความรความสามารถตรงตามจดประสงคของบทเรยนทไดกำาหนดไว

3.    ทบทวนความรเดม (Activate Prior Knowledge)         การทบทวนความรเดมชวยกระตนใหผเรยนสามารถเรยนรเนอหาใหมไดรวดเรวยงขน  รปแบบการทบทวนความรเดมในบทเรยนบนเวบทำาไดหลายวธ  เชน  กจกรรมการถาม-ตอบคำาถาม  หรอการแบงกลมใหผเรยนอภปรายหรอสรปเนอหาทไดเคยเรยนมาแลว  เปนตน

4.   นำาเสนอเนอหาใหม (Present New Information)        การนำาเสนอบทเรยนบนเวบสามารถทำาไดหลายรปแบบดวยกน  คอ  การนำาเสนอดวยขอความ รปภาพ  เสยง   หรอแมกระทง วดทศน   อยางไรกตามสงสำาคญทผสอนควรใหความสำาคญกคอผเรยน ผสอนควรพจารณาลกษณะของผเรยนเปนสำาคญเพอใหการนำาเสนอบทเรยนเหมาะสมกบผเรยนมากทสด

5.     ชแนะแนวทางการเรยนร (Guide Learning)

        การชแนวทางการเรยนร  หมายถง  การชแนะใหผเรยนสามารถนำาความรทไดเรยนใหมผสมผสานกบความรเกาทเคยไดเรยนไปแลว   เพอใหผเรยนเกดการเรยนรทรวดเรวและมความแมนยำามากยงขน

6.     กระตนการตอบสนองบทเรยน (Elicit Response)        นกการศกษาตางทราบดวาการเรยนรเกดขนจากการทผเรยนไดมโอกาสมสวนรวมในกระบวนการเรยนการสอนโดยตรง   ดงนนในการจดการเรยนการสอนบนเวบจงควรเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยน  ซงอาจทำาไดโดยการจดกจกรรมการสนทนาออนไลนรปแบบ Synchronous หรอการแลกเปลยนความคดเหนผานเวบบอรดในรปแบบ Asynchronous เปนตน

7.     ใหขอมลยอนกลบ (Provide Feedback)        ลกษณะเดนประการหนงของการเรยนการสอนบนเวบกคอการทผสอนสามารถตดตอสอสารกบผเรยนไดโดยตรงอยางใกลชด   เนองจากบทบาทของผสอนนนเปลยนจากการเปนผถายทอดความรแตเพยงผเดยวมาเปนผใหคำาแนะนำาและชวยกำากบการเรยนของผเรยนรายบคคล  และดวยความสามารถของอนเทอรเนตททำาใหผเรยนและผสอนสามารถตดตอกนไดตลอดเวลา  ทำาใหผสอนสามารถตดตามกาวหนาและสามารถใหผลยอนกลบแกผเรยนแตละคนไดดวยความสะดวก  

8.     ทดสอบความรใหม (Assess Performance)การทดสอบความรความสามารถผเรยนเปนขนตอนทสำาคญอกขน

ตอนหนง  เพราะทำาใหทงผเรยนและผสอนไดทราบถงระดบความรความเขาใจทผเรยนมตอเนอหาในบทเรยนนนๆ  การทดสอบความรในบทเรยนบนเวบสามารถทำาไดหลายรปแบบ   ไมวาจะเปนขอสอบแบบปรนยหรออตนย  การจดทำากจกรรมการอภปรายกลมใหญหรอกลมยอยเปนตน  ซงการทดสอบนผเรยนสามารถทำาการทดสอบบนเวบผานระบบเครอขายได

9.     สรปและนำาไปใช (Review and Transfer)        การสรปและนำาไปใช จดวาเปนสวนสำาคญในขนตอนสดทายทบทเรยนจะตองสรปมโนคตของเนอหาเฉพาะประเดนสำาคญ ๆ   รวมทงขอเสนอแนะตาง ๆ   เพอเปดโอกาสใหผเรยนไดมโอกาสทบทวนความรของตนเองหลงจากศกษาเนอหาผานมาแลว   ในขณะเดยวกนบทเรยนตองชแนะเนอหาทเกยวของหรอใหขอมลอางองเพมเตม   เพอแนะแนวทางใหผเรยนไดศกษาตอในบทเรยนถดไปหรอนำาไปประยกตใชกบงานอนตอไป