Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Hmasawnna Thar Vol - 33/223 ... Thar/2018/June/HT-04-06-2018.pdf ·...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking :28-04-2018 to 30-04-2018 delivery :04-06-2018 (MOn) Time : 9AM -11AM stOCK : 306 Hmasawnna Thar Vol - 33/223 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy Thlado (june) 04, 2018 Thaw|anni (monday) GAS NEWS Agency : SAS Booking :21st. April. , 2018 to 12th. May, 2018 delivery :04-06-2018 (MOn) Time : 9AM - ll stock stOCK : 306 @rate:Rs. 812/- GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking: 3rd.June to 17th. June, 2018 (ad- vance booking) delivery : 04-06-2018 (MOn) Time : 9AM - 11:30AM Stock : 306 5kg & 19 kg available NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI Vate kap khap CCPur: Churachand- pur district sungah Airgun annawleh saihli hmanga ramsa le vate kap hrim hrim khap a ni thu Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CC- Pur chun May 17, 2018 khan Order an suo. Hi thupek bawsetu hai chunga Wildlife Protection Act 1972 hnuoia provision tum tum \hangsanin hrem- na pek thei a ni thu DC thu- suok chun a hril. Minerva in trial nei ding CCPur: ISL Champion thar Minerva Punjab FC in June 12, 2018 a Tuibong peace ground-a U-13, U-15 & U-18 hai ta dinga football trial \hul a ni hnungin Minerva Punjab chun Trial an hung nei ding chu KSO/CCPur an hung inhriettir nawk. Reg- istration fee Rs. 100/- pek ngai tanaw nih tiin KSO thusuok chun a hril. Inhnikna nei han June 8-10, 2018, 11:00 - 3:00PM inkar haiah KSO office, KIC Complex, Tuibong ah registra- tion form lak thei ning a tih. Form lak huna hin Aadhar Card (original & xerox) & Birth Cer- tificate (orginal & xerox) le passport size copy 2 chawi ding a nih. Block tum tumah Assessment Camp um ding CCPur: June 6, 2018 a in- thawk khin Zonal Education Office / DPO SSA / RTE-CC- Pur huoihawtnain naupang kum 4-18 inkar hai Medical Assessment Camp on Identi- fication of Children with Spe- cial Needs (CWSN) um a tih. June 6, 2018 in Hengleb Block sunga dingin Vum- hao H/S ah nei ning a ta, June 8, 2018 in Tipaimukh block sunga dingin Pherzawl H/S; June 9, 2018 in Than- lon Block a dingin Bukpi H/S; CCPur Block sunga dingin Sangaikot JB Schol le June 12, 2018 in Samulam- lan Block sunga dingin INA High School, ukha Gate-ah nei ning a ta, June 13, 2018 in Singngat Block a dingin Muallum JB School-ah nei ning a tih. Post Office strike la sunzawm pei CCPur: May 22, 2018 a inthawk All India Gramin Dak Sevak Union, Mani- pur Division-NE.Circle in Gramin Dak Sevak (GDS) Pay Committee Report an rang thei anga sukpuitling dinga ngennaa tiemchin um lo strike an nei chu an la sunzawm pei. Hi lei hin Tuibong Head Post Of- fice (Mukhya Dak Ghar) a Post fethlenga thil tum tum thawn a um hai semdawk thei lovin a la um. NFSA Card nei han document peklut \ul CCPur: National Food Security Act (NFSA) Card neitu hai chu June 15, 2018 chein SDO Office-ah Aadhar Card, Bank Account num- ber, Domicile&Income Certificate Xerox copy bakah family member list le passport size phto copy 2 chit pelut dingin dingin DSO/FCS, CCPur and Pherzawl District chun an hriettir. Document pelut lo hai chu NFSA beneficiary list a inthawk pei an ni ding a nih. Document pelut ta hai chun peklut nawk a \ul ta nawh. Candidates 4900 vel an exam imPhal: Zanikhan India ram pumpuia Centre hran hran haiah Union Pub- lic Service Commission (UPSC) huoihawtnain Civil Services (Preliminary) Ex- amination, 2018 nei a nih. Imphal Centre hnuoia khawm exam venues 12 haiah candidates 4900 vel an exam. Imphal Centre- a exam hi Manipur Pub- lic Service Commission (MPSC) enkaina hnuoia nei a nih. Rangkachak tlang 4 leh an man imPhal: June 2, 2018 zantieng dar 5 vel khan Pallel bazar-ah Customs Preventive pawlin pasal pakhat, Ziaul-Haq of Li- long chu rangkachak tlang 4 (Gold Bars 4) leh an man. Gold bar mana um hi Rs. 20 lakh vel manhu nia hril a nih. Centre-in Rohingya raltlanhai dang dingin state tin an hriettir India Ramah Rohingya Raltlan 40, 000 an um tah: Home Ministry new delhi: Ei pansak el Myan- mar Rakhin State-a Rohingya Musliam raltlan, Bangaldesh tien- ga intawmhai chu India ram tienga hung lut dan zawng tamtak an um ta leiin Union Home Ministtry chun State tin kuomah, Jammu & Kashmir \hangin, inralinga, ramri hai khau taka venga Rohingya tukhawm inluttir lo dingin an hri- ettir. Mr Anuj Sharma, Joint Secre- tary, Ministry of Home Affairs-in Jammu & Kashmir Chief Secretary Mr Bharat Bhusan Vyas le State tina Chief Secretaries hai kuoma lekha a thawna chun, ‘Myanmar a inthawka Rohingya raltlan hung lut dinghai uluk taka veng ding le, a lo hung lut pal tahai khawm an nina indiktak hrietchiengna dinga sawrkar policy siem information hai up date a chanchin inhrilpaw’ dingin an hriettir tawl. Home Ministry chun, Rohingya raltlanhai chauh nih lova dan lova India ram hung lut um sawng tahai, dan lo taka la um zing tamtak an um ta ti a hriet leiin pawi a tih a, abikin Jammu & Kashmir ah khawm. “Hienga dan naw taka hung lut- na hi a ram security ta ding khaw- min ti a um a, abikin hieng migrants hai hi ram sung chawkbuoina dinga dan loa chetna le mi sukthlabarna dinga thil thawnahai an \hang hlak leiin fimkhur zuol ding a nih” tiin Home Minister lekha chun a ziek. A ziek pei dan chun, “Home Ministry chun hieng illegal mi- grants tamtak chu, abikin Rohingya ralltnahai hi, anti-national activities, thil suol thawna, money laundering, document lem siemfawmna, Pan Card le Aadhar Card lem siemna haiah an inhnamhnuoi ti a hriet a. Thil pawitak le \ibaium tak a nih. “Hienghai hin a ram sung mi- hai \hangpuina dawngin dan lovin an hung lut a, dan lo thil bawk an thaw nawk hlak a nih. |henkhat chu a pawla sinthaw khawm an um a, mimal thaw an um bawk a. Chu- leiin, fimkhur taka sawrkar danhai lo kengkaw dinga ngen le inhriettir in nih” tiin a ziek. Hi thila hin Centre chun state tin kuomah dan panga hmang dinga a tihai chu a vel velin an hriettir hlak thu hrilin, chu danhai chu zawm an ni le ni naw enchienga, khau taka zawm vawng an nih theina ding hma lo la dingin an hriettir bawk. Chuong danhai chu: 1. An rengin hmun pakhatah sie bum vawnga, an khawsak, an fe le hung, an sinthawhai State Police or Intelligence Agency haiin an en thlak zing ding a nih. >>sunzawmna phek 4-ah KGBV hi High School status a upgrade vat ning a tih: Th.Radheshyam imPhal: Education Min- ister Pu Thokchom Rad- heshyam chun zani khan Kasturba Gandhi Balika Vidyalaya (KGBV), Uk- hongshang le hi hma meta hawng thar Residential School, Lilong hai zani khan inspection a thaw. Pu Radheshyam chu schools hai chu Class IX le X siem a High School a upgrade thei ding a ni am ti enfel dinga fe a ni a, Engineering Wing, Education Department han hi huna hin an \awiawm. Pu Radheshyam chun, KGBV le Residen- tial school hai hi central sawrkarin High School a upgrade dingin remtina a pek tah tiin a hril. Kasturba Gandhi Balika Vidyalaya (KGBV), Ukhongshang hin tukum a inthawk Class IX an introduced \an tah a, Residential School le hin an pahni in Class VI le VIII chen um dinga Sarva Shik- sha Abhiyan (SSA) scheme hnuoia \an an nih. Pu Radheshyam in a hril peina a chun, central sawrkarin remtina a pek angin KGBV 11 le Resi- dential Schools 9 hai chu 2019-20 academic session a hin High School a up- grade ning an tih tiin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah YMA in lawmpuina an nei CCPur: Zani zantieng 2:00PM khan Young Mizo Association (YMA), Lamka Branch chun an branch of- fice-ah tukum board tum tum hnuoia Class X le XII hlawtlignna chang hai lawm- puina hun an hmang. Hun hmangna hi Lal- lungmuana, Vice President in an rawi a, Lalzawmliana in \awng\aina in hun a hawng a, Lalzamliana, Branch Presi- dent chun hlawtlingna chang hai infuina thu hrilna a nei a, Lalremruatpuia inrawinain hlawtlingna chang hai thil- pek inhlanna nei a nih. Tukum board exam a khan YMA Lamka Branch sunga Class X hlawtling- na chang 27 le class XII hlawtlingna chang 39, an rengin mi 39 an um a, lawm- puinain Pen le document file cover pek an nih. Ginsuanhau in Chura-Sugnu Road blacktopping a enfel CCPur: Singngat A/C MLA le Chairman, MANI- REDA Pu Ginsuanhau chun June 3, 2018 chawh- nungtieng khan Chura- Sugnu Road blacktopping thaw \an meka um chu a hmuna fein sin thaw dan a enfel. Chura-Sugnu Road lampui siem le blacktop- ping hi zero point CCPur Police station opposite a inthawk Sugnu chen km. 26 a sei a ni a, Social and Infrastructure Develop- ment Fund (SIDF), Min- istry of Development of North Eastern Region (M/o DONER) hnuoia siem niin Special Contractor S. Khamthang enkaina hnuoia blacktopping hi thaw a nih. Paver machine hmanga blacktopping sin hi thaw niin Rengkai leilak a in- thawk a tungin zero point chen dinga blacktopping hi thaw \an phawt a ni a, Po- lice station opposite chen zo a ni pha Sugnu tieng panin blacktopping hi thaw pei a ni ta ding a nih. Pu Ginsuanhau chun, Chura-Sugnu road hi CC- Pur, Saikot le Singngat A/C sunga um a ni bakah Chan- del le Bishenpur \hangin district tum tum le infepaw- na lampui pawimaw takel a ni thu a hril a. Sin thawna hrat taka a fe theina dingin lampui siemna biela cheng mipui hai chu \ha taka thlawp le sinthawtu hai sukbuoi lo dingin a ngen. Lampui tan zawnga Tu- ilawng (pipe) phum nuom an lo um a ni khawmin blacktopping thaw hma nge- ia thaw dingin an hriettir. Km. 26 a sei Chura- Sugnu road hi thla 24 sung November 2019 che- na siem zo vawng ding ti a ni a. Project Cost Rs. 47.96 crore saction laia first in- stalment Rs. 23.98 crore March 31, 2017 a hung sanction hmanga sin \an niin Fur ruotuiin a sukbuoi naw chun sinthawna hi hrat taka an fepui pei beisei a nih. Blacktopping hi zani zantieng chen khan Reng- kai Leilak-a inthawk Rengkai Road, Saia hai dawr chen an zo a, tuta an dap na chen hi a lan thir hrup a, a chungah finish- ing la thaw nawk ding niin ei thu dawngna chun a hril. Chun, Rengkai khawsung lampui blacktopping hi a khang ‘Nulla to Nulla’ or ‘drainage to drainage’ ding tia inbiekremna lo um ta nia hriet a ni a, sienkhawm tuchena chu nullah to nul- lah chu an thaw naw niin an lang. Hieng laizing hin bieltu Minister Pu V. Hang- khanlian hmalaknain Reng- kai khawsung infepawna lampui hai khawm black- topping thaw dinga sin \an mek a ni a, lampui siemtu hai hin Community Hall- ah riek chilin nitin sin an thaw a nih. Rengkai khawsung blacktopping thaw ding hi -Rengkai (Bazar/Vengpui)- Community Hall tuol a fe pheiin-Shillong Hill-Muol- hlum (ICI Gigal tuol)-Play- ground panna-Muolhlun tlang inhelin-Vision Acad- emy lampui ah hung tungin Bridge Street (Rengkai- Sugnu Road), Rengkai Leilak sakah a hung paw ding a nih. Liensangvung Award dawngtu dinghai CCPur: CCPur-a HSA member laia Class X Ex- am-a mark hmu insang tak hai kuoma pek hlak Lien- sangvung award chu June 4, 2018, 3:30PM hin Hmar Literature Society, (HLS) inrawinain Young Learners School, Zenhang Lamka, CCPur-ah sem ning a tih. Tukum 2018-a hi award dawngtu ding hai chu pas- al-ah lalsandam S/o Mr Barjon of Rengkai, aggre- gate mark 496 le nuhmei-ah angela ramtharmawi D/o Rev L Joshua, Sielmat, ag- gregate mark 468 hai an nih. Award dawngtu ding hai le an sunghai chu a darbi indik taka tlungkim seng dingin Secretary, HLS in inhriettirna a siem. |hangpuinain Rs. 8000 an hlan SaikawT: May 9, 2018 zantieng dar 2 vela thlipui hrangin Pu T. Ginkhanpau, Vengthar, Saikawt, chengna in a muthawk le inzawm khan Saikot MDC Hrila chun sawmdawlna dingin Rs. 8000/- a pek a, pawisa hi zani zingkar khan Lalropuia Faiheng, Secretary, Village Authority, Saikawt le Timo- thy Z. Zote, President, HYA Saikot Branch hai kutah an hlan a, pawisa hi In neitu aiaw Pu Kaithang Tombing kutah inhlan nghal a ni bawk. Tuta hma khan SDO Saikot Pi Lal\hazam khaw- min \hangpuina sum a lo pek ta a, hi le inzawm hin T. Ginkhanpau le Pu Kaithang han Pu Hrila, MDC le Pi Lal\hazam hai bakah hman- gruo le tha le zung senga \hangpuitu hai popo chungah lawmthu an hril a, Pathien malsawmna tamlem dawng dingin ditsakna an inhlan bawk. Delhi-ah Manipur mi sipai an hmang new delhi/imPhal: 3rd Naga Regiment a Havilder A. Ashuli (Army No. 14703058) of Pudu- namei village, Senapati district, Manipur chu June 1, 2018 a inthawk khan Nizamudin train station a inthawk a umna chin hriet lovin an hmang. A. Ashuli hi chawl hmang zova a sinthawna hmun a panna lampuia inhmang a ni a, a sunghai leh an inbiekpaw nuhnung tak chu June 1, 2018 zan dar 11:09 PM kha a ni tah a, chu huna chun minutes 5 vel an inbiek a, a ATM misuolin an lakpek leiin a ATM in block-tir dingin a naupa a hril a nih. An inbiek zo sawtnawte hnunga chun a phone a in- thawk bawkin a ATM pin a sunghai an dawn nawk nia hril a ni a, May 31, 2018 huna Rajasthan hmuna in report ding chu zani chen khan a la tlung naw zing bawk a nih. June 1, 2018 zana a sunghai le an in- biek hnung hin A. Ashuli a phone chu switched off niin call thei an ta nawh. Thiltlung le inzawmin Delhi Police-ah A. Ashuli chu inhmang anga report a ni tah. Election Commission-in ‘Bogus Voter’ Sui Ding Team 4 Ruot new delhi: Election Commission chun Con- gress-in Madhay Pradesh ah ‘bogus voters’ nuoi 60 neka tam an um tia a sa- wiselna le inzawmin, thil umdan ding suizuitu dingin mi 4 umna Team a siem. Zani hmasak khan Madhay Pradesh Congress chief Mr Kamal Nath le rawihaiin Election Com- mission of India kuomah, Assembly Constituency 230 haia voter list ah ‘bo- gus voter’ 60 lakh neka tam an um a. Hieng hai hi iengti anga um thei am an na? An hming le khuo hai hi khaw- laia inthawk ziek am, tum a thaw tu? Iengtinam a um thei a, tihai zawng dawka mawphurtu leh, an phu ang hremna pe dingin a ngen a nih. Mr Kamal Nath chun, “Hi hi administrative neg- ligence but is a adminis- traive misuses” (thuneina mangsuol) a ni a. Hi lei hin BJP han an sawr \angkai thei niin a hril bawk. Jyoti- raditya Scindia chun, “Hi hi BJP hai thil thaw a nih. Iengtinam kum 10 sungin population 24% in a pung chauh lai, voter hai 40% a pung thei ding?” tiin a hril. A hril pei dan chun, hmun pakhatah chun voter pakhat hi vawi 26 a um a. Hieng anga hming pakhat hmun tamtaka um an um a. Chuong ang pei sing tel dam chun thil an thaw thei ta hle ding a nih, khel hrila vote hmu an nuom naw a nih ngawt naw chun,”tiin a hril. Congress chu A/C 230 haia electoral roll po po chu siem \ha vawng dingin a ngen a nih. Jiriphai-ah silai hmetpuok leiin an tlansie jiriGhaT: Zani zingkar khan Jiriphai, Cachar, As- sam field-ah Naga helpawl ni dinga ring han silai vawi 5 zet an hmetpuok a, Jirip- hai khawmi han an \i leiin an khuoa inthawk an tlan- sie. Jiriphai hi Hmar mi chengna In 18 bawr umna a ni a, a khawmi tlansie \henkhatin Jirighat Police Station an bel a, \henkhat ramhnuoia tlanlut pawl an um bawk a, an khuo a chun tar ruol le naupang chau an um niin ei thu dawngna chun a hril. Ei thu dawngna in a hril pei dan chun, Ji- riphai lai hin Naga helpawl faction pahni an um a, an khuoa hin fak le dawn dam an zawng hlak a, zanita si- lai a puok hin helpawl fac- tion an khuoa um hai fac- tion dangin an hung kap ni dinga an ring leia \i em ema an tlansie niin a hril. Zani chawhnung tieng khan Hmarkhawlien khaw- sung \huoituhai Jirighat Police Station panin po- lice station belhai chu an thei ang angin an \hangpui a, mani In lum tlansantu- hai chu Haokip Punjee le Chikhur Huonveng haiah an khawsakna ding an ngaituo pek. Thimbut dar 7:00 PM vel khan Assam Rifles, CRPF, Commando le Police hai chu Jirighat a inthawk kea darkar 6 vel lawn, Jiriphai khuo panin an fe a, thuchieng lem ng- hak mek a nih. Ramhnuoia tlanlut nia ringhai khawm hi thu ei buoipui chenin an hmel hmu an la ni nawh. Kangvai Sub-Division-ah Cr.PC 144 CCPur: Kangvai Sub-Division huop sunga ram chungchanga buoina um leiin District Magistrate, CCPur chun June 2, 2018 a inthawk July 2, 2018 chena dingin Khuo 5- New Kungpi, Bongmol, Lamdan Kuki, Majuron Kabui, Kokdan, Thengjang le Dimdailong huopsung haiah Code of Criminal Procedure, 1973 hnuoiah Sec- tion 144 CrPC a puong niin thu dawngna chun a hril.

Transcript of Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Hmasawnna Thar Vol - 33/223 ... Thar/2018/June/HT-04-06-2018.pdf ·...

Page 1: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Hmasawnna Thar Vol - 33/223 ... Thar/2018/June/HT-04-06-2018.pdf · imPhal: June 2, 2018 zantieng dar 5 vel khan Pallel bazar-ah Customs Preventive

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWSVANGSEI INDANEK. SalbungBooking :28-04-2018 to 30-04-2018delivery :04-06-2018 (MOn) Time : 9AM -11AMstOCK : 306

Hmasawnna Thar Vol - 33/223 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

Thlado (june) 04, 2018 Thaw|anni (monday)

GAS NEWS Agency : SASBooking :21st. April. , 2018 to 12th. May, 2018delivery :04-06-2018 (MOn) Time : 9AM - till stockstOCK : 306 @rate:Rs. 812/-

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 3rd.June to 17th. June, 2018 (ad-vance booking) delivery : 04-06-2018 (MOn) Time : 9AM - 11:30AMStock : 3065kg & 19 kg available

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

Vate kap khapCCPur: Churachand-pur district sungah Airgun annawleh saihli hmanga ramsa le vate kap hrim hrim khap a ni thu Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CC-Pur chun May 17, 2018 khan Order an suo. Hi thupek bawsetu hai chunga Wildlife Protection Act 1972 hnuoia provision tum tum \hangsanin hrem-na pek thei a ni thu DC thu-suok chun a hril.

Minerva in trial nei ding

CCPur: ISL Champion thar Minerva Punjab FC in June 12, 2018 a Tuibong peace ground-a U-13, U-15 & U-18 hai ta dinga football trial \hul a ni hnungin Minerva Punjab chun Trial an hung nei ding chu KSO/CCPur an hung inhriettir nawk. Reg-istration fee Rs. 100/- pek ngai tanaw nih tiin KSO thusuok chun a hril. Inhnikna nei han June 8-10, 2018, 11:00 - 3:00PM inkar haiah KSO office, KIC Complex, Tuibong ah registra-tion form lak thei ning a tih. Form lak huna hin Aadhar Card (original & xerox) & Birth Cer-tificate (orginal & xerox) le passport size copy 2 chawi ding a nih.

Block tum tumah Assessment Camp um dingCCPur: June 6, 2018 a in-thawk khin Zonal Education Office / DPO SSA / RTE-CC-Pur huoihawtnain naupang kum 4-18 inkar hai Medical Assessment Camp on Identi-fication of Children with Spe-cial Needs (CWSN) um a tih.

June 6, 2018 in Hengleb Block sunga dingin Vum-hao H/S ah nei ning a ta, June 8, 2018 in Tipaimukh block sunga dingin Pherzawl H/S; June 9, 2018 in Than-lon Block a dingin Bukpi H/S; CCPur Block sunga

dingin Sangaikot JB Schol le June 12, 2018 in Samulam-lan Block sunga dingin INA High School, ukha Gate-ah nei ning a ta, June 13, 2018 in Singngat Block a dingin Muallum JB School-ah nei ning a tih.

Post Office strike la sunzawm pei

CCPur: May 22, 2018 a inthawk All India Gramin Dak Sevak Union, Mani-pur Division-NE.Circle in Gramin Dak Sevak (GDS) Pay Committee Report an rang thei anga sukpuitling dinga ngennaa tiemchin um lo strike an nei chu an la sunzawm pei. Hi lei hin Tuibong Head Post Of-fice (Mukhya Dak Ghar) a Post fethlenga thil tum tum thawn a um hai semdawk thei lovin a la um.

NFSA Card nei han document peklut \ulCCPur: National Food Security Act (NFSA) Card neitu hai chu June 15, 2018 chein SDO Office-ah Aadhar Card, Bank Account num-ber, Domicile&Income Certificate Xerox copy bakah family member list le passport size

phto copy 2 chit pelut dingin dingin DSO/FCS, CCPur and Pherzawl District chun an hriettir. Document pelut lo hai chu NFSA beneficiary list a inthawk pei an ni ding a nih. Document pelut ta hai chun peklut nawk a \ul ta nawh.

Candidates 4900 vel an exam

imPhal: Zanikhan India ram pumpuia Centre hran hran haiah Union Pub-lic Service Commission (UPSC) huoihawtnain Civil Services (Preliminary) Ex-amination, 2018 nei a nih. Imphal Centre hnuoia khawm exam venues 12 haiah candidates 4900 vel an exam. Imphal Centre-a exam hi Manipur Pub-lic Service Commission (MPSC) enkaina hnuoia nei a nih.

Rangkachak tlang 4 leh an manimPhal: June 2, 2018 zantieng dar 5 vel khan Pallel bazar-ah Customs Preventive pawlin pasal pakhat, Ziaul-Haq of Li-

long chu rangkachak tlang 4 (Gold Bars 4) leh an man. Gold bar mana um hi Rs. 20 lakh vel manhu nia hril a nih.

Centre-in Rohingya raltlanhai dang dingin state tin an hriettirIndia Ramah Rohingya Raltlan 40, 000 an um tah: Home Ministry

new delhi: Ei pansak el Myan-mar Rakhin State-a Rohingya Musliam raltlan, Bangaldesh tien-ga intawmhai chu India ram tienga hung lut dan zawng tamtak an um ta leiin Union Home Ministtry chun State tin kuomah, Jammu & Kashmir \hangin, inralinga, ramri hai khau taka venga Rohingya tukhawm inluttir lo dingin an hri-ettir. Mr Anuj Sharma, Joint Secre-tary, Ministry of Home Affairs-in Jammu & Kashmir Chief Secretary Mr Bharat Bhusan Vyas le State tina Chief Secretaries hai kuoma lekha a thawna chun, ‘Myanmar a inthawka Rohingya raltlan hung lut dinghai uluk taka veng ding le, a lo hung lut pal tahai khawm an nina indiktak hrietchiengna dinga sawrkar policy siem information hai up date a chanchin inhrilpaw’ dingin an hriettir tawl. Home Ministry chun, Rohingya raltlanhai chauh nih lova dan lova

India ram hung lut um sawng tahai, dan lo taka la um zing tamtak an um ta ti a hriet leiin pawi a tih a, abikin Jammu & Kashmir ah khawm. “Hienga dan naw taka hung lut-na hi a ram security ta ding khaw-min ti a um a, abikin hieng migrants hai hi ram sung chawkbuoina dinga dan loa chetna le mi sukthlabarna

dinga thil thawnahai an \hang hlak leiin fimkhur zuol ding a nih” tiin Home Minister lekha chun a ziek. A ziek pei dan chun, “Home Ministry chun hieng illegal mi-grants tamtak chu, abikin Rohingya ralltnahai hi, anti-national activities, thil suol thawna, money laundering, document lem siemfawmna, Pan

Card le Aadhar Card lem siemna haiah an inhnamhnuoi ti a hriet a. Thil pawitak le \ibaium tak a nih. “Hienghai hin a ram sung mi-hai \hangpuina dawngin dan lovin an hung lut a, dan lo thil bawk an thaw nawk hlak a nih. |henkhat chu a pawla sinthaw khawm an um a, mimal thaw an um bawk a. Chu-leiin, fimkhur taka sawrkar danhai lo kengkaw dinga ngen le inhriettir in nih” tiin a ziek. Hi thila hin Centre chun state tin kuomah dan panga hmang dinga a tihai chu a vel velin an hriettir hlak thu hrilin, chu danhai chu zawm an ni le ni naw enchienga, khau taka zawm vawng an nih theina ding hma lo la dingin an hriettir bawk. Chuong danhai chu: 1. An rengin hmun pakhatah sie bum vawnga, an khawsak, an fe le hung, an sinthawhai State Police or Intelligence Agency haiin an en thlak zing ding a nih. >>sunzawmna phek 4-ah

KGBV hi High School status a upgrade vat ning a tih: Th.RadheshyamimPhal: Education Min-ister Pu Thokchom Rad-heshyam chun zani khan Kasturba Gandhi Balika Vidyalaya (KGBV), Uk-hongshang le hi hma meta hawng thar Residential School, Lilong hai zani khan inspection a thaw. Pu Radheshyam chu schools hai chu Class IX le X siem a High School a upgrade thei ding a ni am ti enfel dinga fe a ni a, Engineering Wing, Education Department han hi huna hin an \awiawm. Pu Radheshyam

chun, KGBV le Residen-tial school hai hi central sawrkarin High School a

upgrade dingin remtina a pek tah tiin a hril. Kasturba Gandhi Balika Vidyalaya

(KGBV), Ukhongshang hin tukum a inthawk Class IX an introduced \an tah a, Residential School le hin an pahni in Class VI le VIII chen um dinga Sarva Shik-sha Abhiyan (SSA) scheme hnuoia \an an nih. Pu Radheshyam in a hril peina a chun, central sawrkarin remtina a pek angin KGBV 11 le Resi-dential Schools 9 hai chu 2019-20 academic session a hin High School a up-grade ning an tih tiin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah

YMA in lawmpuina an nei

CCPur: Zani zantieng 2:00PM khan Young Mizo Association (YMA), Lamka Branch chun an branch of-fice-ah tukum board tum tum hnuoia Class X le XII hlawtlignna chang hai lawm-puina hun an hmang. Hun hmangna hi Lal-lungmuana, Vice President in an rawi a, Lalzawmliana in \awng\aina in hun a hawng a, Lalzamliana, Branch Presi-

dent chun hlawtlingna chang hai infuina thu hrilna a nei a, Lalremruatpuia inrawinain hlawtlingna chang hai thil-pek inhlanna nei a nih. Tukum board exam a khan YMA Lamka Branch sunga Class X hlawtling-na chang 27 le class XII hlawtlingna chang 39, an rengin mi 39 an um a, lawm-puinain Pen le document file cover pek an nih.

Ginsuanhau in chura-Sugnu Road blacktopping a enfel

CCPur: Singngat A/C MLA le Chairman, MANI-REDA Pu Ginsuanhau chun June 3, 2018 chawh-nungtieng khan Chura-Sugnu Road blacktopping thaw \an meka um chu a hmuna fein sin thaw dan a enfel. Chura-Sugnu Road lampui siem le blacktop-ping hi zero point CCPur Police station opposite a inthawk Sugnu chen km. 26 a sei a ni a, Social and Infrastructure Develop-ment Fund (SIDF), Min-istry of Development of North Eastern Region (M/o DONER) hnuoia siem niin Special Contractor S. Khamthang enkaina hnuoia blacktopping hi thaw a nih. Paver machine hmanga blacktopping sin hi thaw niin Rengkai leilak a in-thawk a tungin zero point chen dinga blacktopping hi thaw \an phawt a ni a, Po-lice station opposite chen zo a ni pha Sugnu tieng panin blacktopping hi thaw pei a ni ta ding a nih. Pu Ginsuanhau chun, Chura-Sugnu road hi CC-

Pur, Saikot le Singngat A/C sunga um a ni bakah Chan-del le Bishenpur \hangin district tum tum le infepaw-na lampui pawimaw takel a ni thu a hril a. Sin thawna hrat taka a fe theina dingin lampui siemna biela cheng mipui hai chu \ha taka thlawp le sinthawtu hai sukbuoi lo dingin a ngen. Lampui tan zawnga Tu-ilawng (pipe) phum nuom an lo um a ni khawmin blacktopping thaw hma nge-ia thaw dingin an hriettir. Km. 26 a sei Chura-Sugnu road hi thla 24 sung November 2019 che-na siem zo vawng ding ti a ni a. Project Cost Rs. 47.96 crore saction laia first in-stalment Rs. 23.98 crore March 31, 2017 a hung sanction hmanga sin \an niin Fur ruotuiin a sukbuoi naw chun sinthawna hi hrat taka an fepui pei beisei a nih. Blacktopping hi zani zantieng chen khan Reng-kai Leilak-a inthawk Rengkai Road, Saia hai dawr chen an zo a, tuta an dap na chen hi a lan thir

hrup a, a chungah finish-ing la thaw nawk ding niin ei thu dawngna chun a hril. Chun, Rengkai khawsung lampui blacktopping hi a khang ‘Nulla to Nulla’ or ‘drainage to drainage’ ding tia inbiekremna lo um ta nia hriet a ni a, sienkhawm tuchena chu nullah to nul-lah chu an thaw naw niin an lang. Hieng laizing hin bieltu Minister Pu V. Hang-khanlian hmalaknain Reng-kai khawsung infepawna lampui hai khawm black-topping thaw dinga sin \an mek a ni a, lampui siemtu hai hin Community Hall-ah riek chilin nitin sin an thaw a nih. Rengkai khawsung blacktopping thaw ding hi -Rengkai (Bazar/Vengpui)-Community Hall tuol a fe pheiin-Shillong Hill-Muol-hlum (ICI Gigal tuol)-Play-ground panna-Muolhlun tlang inhelin-Vision Acad-emy lampui ah hung tungin Bridge Street (Rengkai-Sugnu Road), Rengkai Leilak sakah a hung paw ding a nih.

Liensangvung Award dawngtu dinghaiCCPur: CCPur-a HSA member laia Class X Ex-am-a mark hmu insang tak hai kuoma pek hlak Lien-sangvung award chu June

4, 2018, 3:30PM hin Hmar Literature Society, (HLS) inrawinain Young Learners School, Zenhang Lamka, CCPur-ah sem ning a tih. Tukum 2018-a hi award dawngtu ding hai chu pas-al-ah lalsandam S/o Mr Barjon of Rengkai, aggre-

gate mark 496 le nuhmei-ah angela ramtharmawi D/o Rev L Joshua, Sielmat, ag-gregate mark 468 hai an nih. Award dawngtu ding hai le an sunghai chu a darbi indik taka tlungkim seng dingin Secretary, HLS in inhriettirna a siem.

|hangpuinain Rs. 8000 an hlanSaikawT: May 9, 2018 zantieng dar 2 vela thlipui hrangin Pu T. Ginkhanpau, Vengthar, Saikawt, chengna in a muthawk le inzawm khan Saikot MDC Hrila chun sawmdawlna dingin Rs. 8000/- a pek a, pawisa hi zani zingkar khan Lalropuia Faiheng, Secretary, Village Authority, Saikawt le Timo-thy Z. Zote, President, HYA Saikot Branch hai kutah an hlan a, pawisa hi In neitu aiaw Pu Kaithang Tombing kutah inhlan nghal a ni bawk. Tuta hma khan SDO

Saikot Pi Lal\hazam khaw-min \hangpuina sum a lo pek ta a, hi le inzawm hin T. Ginkhanpau le Pu Kaithang han Pu Hrila, MDC le Pi Lal\hazam hai bakah hman-

gruo le tha le zung senga \hangpuitu hai popo chungah lawmthu an hril a, Pathien malsawmna tamlem dawng dingin ditsakna an inhlan bawk.

Delhi-ah Manipur mi sipai an hmang

new delhi/imPhal: 3rd Naga Regiment a Havilder A. Ashuli (Army No. 14703058) of Pudu-namei village, Senapati district, Manipur chu June 1, 2018 a inthawk khan Nizamudin train station a inthawk a umna chin hriet lovin an hmang. A. Ashuli hi chawl hmang zova a sinthawna hmun a panna lampuia inhmang a ni a, a

sunghai leh an inbiekpaw nuhnung tak chu June 1, 2018 zan dar 11:09 PM kha a ni tah a, chu huna chun minutes 5 vel an inbiek a, a ATM misuolin an lakpek leiin a ATM in block-tir dingin a naupa a hril a nih. An inbiek zo sawtnawte hnunga chun a phone a in-thawk bawkin a ATM pin a sunghai an dawn nawk nia hril a ni a, May 31, 2018 huna Rajasthan hmuna in report ding chu zani chen khan a la tlung naw zing bawk a nih. June 1, 2018 zana a sunghai le an in-biek hnung hin A. Ashuli a phone chu switched off niin call thei an ta nawh. Thiltlung le inzawmin Delhi Police-ah A. Ashuli chu inhmang anga report a ni tah.

Election commission-in ‘Bogus Voter’ Sui Ding Team 4 Ruot

new delhi: Election Commission chun Con-gress-in Madhay Pradesh ah ‘bogus voters’ nuoi 60 neka tam an um tia a sa-wiselna le inzawmin, thil umdan ding suizuitu dingin mi 4 umna Team a siem. Zani hmasak khan Madhay Pradesh Congress chief Mr Kamal Nath le rawihaiin Election Com-mission of India kuomah, Assembly Constituency 230 haia voter list ah ‘bo-

gus voter’ 60 lakh neka tam an um a. Hieng hai hi iengti anga um thei am an na? An hming le khuo hai hi khaw-laia inthawk ziek am, tum a thaw tu? Iengtinam a um thei a, tihai zawng dawka mawphurtu leh, an phu ang hremna pe dingin a ngen a nih. Mr Kamal Nath chun, “Hi hi administrative neg-ligence but is a adminis-traive misuses” (thuneina mangsuol) a ni a. Hi lei hin

BJP han an sawr \angkai thei niin a hril bawk. Jyoti-raditya Scindia chun, “Hi hi BJP hai thil thaw a nih. Iengtinam kum 10 sungin population 24% in a pung chauh lai, voter hai 40% a pung thei ding?” tiin a hril. A hril pei dan chun, hmun pakhatah chun voter pakhat hi vawi 26 a um a. Hieng anga hming pakhat hmun tamtaka um an um a. Chuong ang pei sing tel dam chun thil an thaw thei ta hle ding a nih, khel hrila vote hmu an nuom naw a nih ngawt naw chun,”tiin a hril. Congress chu A/C 230 haia electoral roll po po chu siem \ha vawng dingin a ngen a nih.

Jiriphai-ah silai hmetpuok leiin an tlansie

jiriGhaT: Zani zingkar khan Jiriphai, Cachar, As-sam field-ah Naga helpawl ni dinga ring han silai vawi 5 zet an hmetpuok a, Jirip-hai khawmi han an \i leiin an khuoa inthawk an tlan-sie. Jiriphai hi Hmar mi chengna In 18 bawr umna a ni a, a khawmi tlansie \henkhatin Jirighat Police Station an bel a, \henkhat

ramhnuoia tlanlut pawl an um bawk a, an khuo a chun tar ruol le naupang chau an um niin ei thu dawngna chun a hril. Ei thu dawngna in a hril pei dan chun, Ji-riphai lai hin Naga helpawl faction pahni an um a, an khuoa hin fak le dawn dam an zawng hlak a, zanita si-lai a puok hin helpawl fac-tion an khuoa um hai fac-

tion dangin an hung kap ni dinga an ring leia \i em ema an tlansie niin a hril. Zani chawhnung tieng khan Hmarkhawlien khaw-sung \huoituhai Jirighat Police Station panin po-lice station belhai chu an thei ang angin an \hangpui a, mani In lum tlansantu-hai chu Haokip Punjee le Chikhur Huonveng haiah an khawsakna ding an ngaituo pek. Thimbut dar 7:00 PM vel khan Assam Rifles, CRPF, Commando le Police hai chu Jirighat a inthawk kea darkar 6 vel lawn, Jiriphai khuo panin an fe a, thuchieng lem ng-hak mek a nih. Ramhnuoia tlanlut nia ringhai khawm hi thu ei buoipui chenin an hmel hmu an la ni nawh.

Kangvai Sub-Division-ah Cr.PC 144CCPur: Kangvai Sub-Division huop sunga ram chungchanga buoina um leiin District Magistrate, CCPur chun June 2, 2018 a inthawk July 2, 2018 chena dingin Khuo 5- New Kungpi, Bongmol, Lamdan

Kuki, Majuron Kabui, Kokdan, Thengjang le Dimdailong huopsung haiah Code of Criminal Procedure, 1973 hnuoiah Sec-tion 144 CrPC a puong niin thu dawngna chun a hril.

Page 2: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Hmasawnna Thar Vol - 33/223 ... Thar/2018/June/HT-04-06-2018.pdf · imPhal: June 2, 2018 zantieng dar 5 vel khan Pallel bazar-ah Customs Preventive

Hmasawnna Thar2 Thlado (june) 04, 2018 Thaw|anni (monday) arTiCle/healTh & emPloymenT newS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Co-Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

Editorial

VAWISUN THUPUILalpa in phunhai ch, ei Pathien biekin inhuonna tuol sunga chun inno hluthlut an tih. Upat hnung chenin ra insuo rawp an ta, tuihnang sip \euin hring hluthlut an tih.- Sam 92:13-14

Digital KhawvelKhawvelah thiemna, varna, hrietna, mihriem le khawl thil thaw theina an sang deu deu ang peiin hmasawnna le changkangna hai khawm an vawrsang pei bawk. A chunga ei hrilhai hi damte tea fe lovin an chawmin an inchawm a ni deu tak. A ban phak le a ban phak naw leh ei inpawl nuoi el ta a nih. Ei thu le hla hlak a ni nawh. Ban phak ve ngei tuma hma ei lak seng a \ul a nih. Ka thiem ve nawh ti le ka hriet ve nawh tia suonlam siema khawsa thei ei ni si naw a, khawvel fe dan hi ei zui ve pei a \ul si a. Hi lei hin a thiem ve naw le a hrie ve nawhai chun sum senga a thiem le a hrie hai ei ruoi ve pei a ngai ta a nih. A thiem ve lo, a hrie ve lo le ruolban phak lo hai chun sum ei seng dabawl pei a hung \ul ta a nih. Ei thaw ve pei naw hlak chun fak ding, dawn ding, hmu ding le chang dinghai chu ei chan pei ding ngirhmuna cheng ei ni ta a, khawvel fe dan a ni tlat leiin ei hnawl thei naw a, ei pumpel thei naw ding a nih. A \ul le a pawimaw chu khawvel hma-sawn le changkang ang peia ei insiemrem annawleh ei inhermil pei chu makmaw a hung ni tah. Lung bul le thing bul ei biek hun lai (stone age) le digital khawvel, computer khawvel, internet khawvel le YouTube khawvel chu hnuoi le van kar inhlat anga inhlat a ni tah. Tulai khawvelah chun nuclear age, Atomic Age le Age dang danghai khan hril an hlaw mang ta naw a, digital khawvel le information tech-nology khawvel han hril an hlaw lemin hmun an hluo tam lem ta a nih. Khawvel rambung tum tum hai inelna khawm computer, internet, digital le technology thil tiengpanghai vawng a ni tah. A ru dawng dawng suoka ( survival of the fittest) ti thupui kha ei hmang indik ta a nih. Competitive exam le thil dang dang thaw-na haiah khawm “Hard work” an ti ta naw a, “Smart work” an ti lem ta a nih. Ei khawvel fe dan hi a la hung inthlak danglam pei ding a nih. Chu thil chu hmasuon thei dinga ei insingsat a \ul a nih. Digital khawvel an ta leiin ei Prime Minister Na-rendra Modi sawrkar khawmin Digital India poli-cy/programme a hung fepui a. Computer le internet hmanga khawvel hmasawnna a hung intlun le inruolin, khawvel hmasawn taluona hin \henkhatah harsatna an tlun bawk. Bank le Post Office changkang um nawna hmun le motor tlung \hat nawna hmuna chenghai chun harsatna namenlo takel an tlun a, ieng hlak hril thei lovin Sepui ruo do an hril ang elin an tuor tlawk tlawk el a nih. Hi lei hin digital India programme hi khawpui le town haiah hmang nisienla, thingtlang le hmun kilkhawr haiah chu fe dan pangngai kha la fepui ni lem sienla a \ha lem el naw ding maw ti khawm hi ngaituo chi a nih. Digital khawvel ei ti hin media mainstream (Mass news media) tia ei hriet hlak hai a tlan pel nasa hle a. TV le Chanchinbuhai fe thleng der loin Digital Icon (mi inlar le hausa) an piengin a siem nawl nawl el ta a nih. Hi khawvel tharah hin a pieng nuhnung taphawt an nikhuo a, a pieng hmasa taphawt an chaw a ni el ta hi. Technology khawvel an ta leiin, technology khawvela pieng naute kum 2/3 hai chen khawmin Mo-bile phone hmet an thiem zung zung a, tlawma kum lo tam deu tahai chun ei hang inchuk deu ngiela chu ei theinghil nawk zung zung el hlak. Hlain ‘leng lai inruol naw hi chu a pawi tak a nih’ a lo ti ang deu a nih. YouTube hmang ringawtin mi han sum tam tak an huoilut thei a, hlasakthiem le inlar le a dang dang an hung ni thei ta a nih. Internet \hang loin ei um thei ta naw a, ei taksa a artery peng pakhat ang el a hung ni tah. Mobile technology leh khawvel a awpde tlat ta a nih. Mihriem khawsak phung hi technology-ah an sung lut pei a. A \ha tienga hmang nuom hai ta dingin \hatna le hlawkna, a se zawnga hmanghai ta dingin sietna le suolna an tlun a, an chuk nuomhai ta dingin inchuk seng lo inchukna bu a nih. Hieng karah hin dan \ha tak um bawk sienkhawm, dan thu hrilna hun a um meu nawh. Online khawvel hin a \ha tiengin mipui hlema sum cheng tam tak hlep hlak sumdawnghai a sukbuoi hle a, an ta dingin van-gduoina tluk hiel ning a tih. Amiruokchu, hi khawvel mila insiemrem thiemhai ta ding ruok chun vangneina a ni thung. A pawimaw tak ruok chu mipui ta dinga thilthaw awlsamna a ni naw thei nawh. Digital khawvel or Technology khawvel umzie hre lo ni chu \hanghlui, mimawl le mi \hing nina a ni tak an ta hi! Ngaisang le rawn an ni ta nawh. Hi khawvel inher danglam ang peia inhermil thei hai hi mi ham\ha le mi inhnarum an nih. |hangthar lekha-thiem hai ta ding chun Computer hmang thiem, internet hmang thiem, YouTube hmang thiem, Mobile phone hmet thiem, inlirthei khal thiem hai hi thiem makmaw a ni tah. Chuong a ninaw chun ruolban zo nawna a ni tah.

MITHI TUOM (Manmasi thla, Hmar-hai custom laia pakhat bichiengna)

~ H.Zaneisang

khawv>l mihriem hnam chi hran hranhai hin siet ni le \hat nihaia hin insawngb^wl le in\hangpui

intuo d^n ei nei seng a. Chu kawnga chun ei society, Hmar \awng hmanghai khawm hin siet le \hat nihaia insawngb^wl d^n khawm mumal taka lo nei hlak ei nih. Chuong siet le \hat nihaia ei in\hangpui le ei inr^l d^nhai chu a hun pei ah \ha hle sien khawm, khawv>l hmas^wn ruola hung danglam \het \hethai khawm a um a. Tienlai ei pi le puhai hun lai, kh^wl th^ hmanga inzinna, vuongna chu hril lo, engine tha hr^tna hmanga gari etc-a inzin thei a nih ti chu hrie vei vuoi inla khawm, a tak rama ei la sawr ph^k naw hun le, a hmu khawm ei la hmu ngai lo huna ei khawsak d^n le, tu huna ei khawsakna chu inthlau vet vet tak a ni tah. Ei thuziek le ei hril tum tak, tiemtuhai ta dinga a sei taluo nawna dingin thuhm^ sei duot hril lovin ei thupui ah l<t ngh^l el ei tih. Kei hi thuziek ziektu hi thingtl^ng ram khuo chitereka pieng le seilien ka nih a. Siet le \hat nihai ah nungh^k tlangv^l lai ka \hang ve hma daia inthawk khan, khaws<ng ah mithi an um ch^ng, hril le ko kh^wm ngai \hak lovin nu le pa le nungh^khai mithi s<ngkuohai in tieng panin, a \<l \<l thawin an inphe suou suou ngh^l hlak a. Tlangv^lhai chu, b^wngtuthlaw, suod<r le \hulhai chawiin, mithi ph<mna ding thl^n cho dingin thl^nmuol an pan ngh^l hlak kha ka mit ngei hin a hmu hlak a. Kei ngei khawm kum 1961 kum t^wp tieng (November or December thla ka chieng chie ta nawh) khan, tlangv^l thl^n cho p^wlhai z^wmin, thl^n khur ka l<t \an ve a. Chuong hun lai chun, mani inchung rangvaa inkhum thei an la um nawh, ti lang, thudik tluontling a ni naw el thei. Ka s<nghai le kan ch>ngna khuo Sakawrdai, Mizoram le a sev>l khuo 5 v>la khan, inchung rangvaa inkhum thei, s<ngkuo thum/li b^k an la um nawh ni’n ka hriet. Mithi kuong ding thingph>k khawm v^na r^ ang a la ni leiin, mithi kuongah an inz^l ngai bawk nawh. Chuleiin, kan thl^n cho d^n khawm, feet nga v>la inth<k kan cho tah tiha khan, s$r khat chu mihriem inz^l leng theina ding t^wkin kan ker a. Chutaka chun mithi chu inz^lin, rawpum or thing bawng kan intung khum khap hnungin thl^n chu pila vur hlak a nih. Chuong hun laia z^n puon lum tâwka sil ding nei chu v^ngkhat t> an la nih. Ka s<nghai le kan ch>ngna, in zakhat khawm tling lo mihriem, primary sikula inch<k naupang lai khawm khan, kh^wl kh^wng zakuo le kekawr h^k le bun thei chu v^ngkhat t> an la nih. Kei ngei khawm hi, ka nu mi kh^wngp>k tuol zakuo le kekawr h^k le buna Primary sikul fethleng ka nih. Chu thil ka zuk hril kher nasan chu, sil le bil le h^k ding b^k ah, z^nah lum t^wka sil ding ‘z^n puon’ ei nei hma le, mithi kuong siemna ding thingph>k manga khawm ei la mang ph^k naw huna khan chu, mithi puona intuom hi a hlu takzet zet a nih, ti ka hril nuomna lei a nih. Mithi puona tuomtuhai kha chu, mithi s<nghai laina hnai le an zuorpuihai an ni tl^ngpui hlak. Hun hung fe peia khawm, thina tuok s<ng le kuohai khan, an lainahai an thi ch^nga puona tuomtuhai ngat kha chu ‘sa kut’ ‘sa ke’-in an hnawtzui pei hlak hrim a nih. S<ng khata member pakhat, a tukhawm, hung k$r n^wk tah ngai lo dinga khawv>l a suoksan nia puona intuom chu, chuong hun laia ding chun iem a hlut >m >mna ? ti’n i lungrilah z^wna (indawnna) a lo pieng khawm a ni el thei. Chuong hun laia mihriem n^wlpui khawsakna chu a lan hnuoi b>k b>k leiin; lus<n s<ngkuohai chu lunginsietin lainat hle hai sien khawm, machi f<n khat, an naw leh, thingpui sen, thlum lo b>lte khat khaws^wt ina khai l<t b^k thaw thei la um nawna khawtl^nga khan chu, nupuiin a puon sil lai ngei hl$p a, mithi, thl^na ph<m m>k ding tuomna dinga a hei hmang/p>k n>ka inngainatna hlu le ins^nglem hril ding a v^ng >m an n^wm. Anleh, tu huna mithi puona ei tuom d^n hi hei thl$r ve thung ei tih aw. Mithi r^la ei fe hrim hrim hin, r^ltu chun mithi s<ng le kuohai chu thlarau le taksaa an harsatna hai iengtinam s^wk z^ngkhai thei

ka ta ? ti chu ei lungrila lientak a ni ngei ring a um. Puona ei va tuom hin am, an naw leh suma ei va r^l hin, a ieng lem hin am mithi s<nghai s^wk z^ngkhai a ta le ? Tuhma deu, mithi z^lna ding kuong ei nei thei hma huna khan chu, mithi s<nghai mamaw ngawi ngawi puonin, laina hnai khan mithi an tuom hlak kha a nih a. Tulai tuom puon, a za b$ deuthawa r^ltuhaiin Hmar Thangsuo puon ei d>ngkh^wm rei ruihai hin, khaws^wt s<ngkuohai harsatna iengtinam a s^wk chie a ? Tuompuon zawra mamaw dang inchaw tah an um ring an tak hle. Tulaia ding chun tuompuon chu iengz^t khawm um sien, sem ral ah a fe tho tho. Annawleh, hm>lhriet le lainahai tuomna dinga sie \hat b^k chu a \angkaina hril ding a tam naw hle. Siet nia suma inr^l le puona intuom chungch^ngah, a z^t ka hriet nuom leiin, reception counter-ah kan dawn zeu zeu a. A tl^ngpuiin tuola r^lna sum hi Rs 10000 le Rs 15000 ink^r b^wr v>l. In s<ng tieng suma tuomna Rs 20000 b^wr v>l le tuom puon 50-70 v>l a ni tl^ngpui. (Society s<nga mi l^r le nina lo nei deuhai tuomna puon chu Thangsuopuon 150 b^wr vel d^m a nih) Tuom puon, Hmar thangsuo puon chu 100 lo ni ang sien, chu chu Rs 500 peiin lo zawr tah ang inla chu, Rs 50000/ n$ng a tih. Amiruokchu, tukhawma tuom puon an zawr ring a um si nawh. A tawi z^wnga hril chun, mithi ruong tuomna puon hi iengz^t khawm ni sien, dawngtuhai an khaws^wt s<nga an inl>nghai thingpui no khat ind^wntirna ding khawma a \angkai nawh. Puona tuomtuhai hin, puon man z^t sum, a sum ngeiin pe/tuom hlak inla chu, an khaws^wt zuol s<ng le inl>ng an nei s<nga an mamaw iemani t^wk chu a phuhr<k ngei ring a um. Laina le ruol \ha ei r^l ch^ng puon ni lovin sumin r^lin tuom hlak inla chu, rik phur ei ins^wngtuo theina tak a ni lem ding am aw ? Amiruokchu, puona tuom ding chi ngawi ngawi lem chu um ngei an tih, ti ruok chu kan phat chuong nawh. Mithi puona tuom chungch^ng hi ka phelkhing (my better-half) leh kan ins>l r^wnna tak a ni^wm ie. Ka ruolnu hi a phungthlu khawp el a, |hiek, Pakhuong le D^rng^wn rim innam methai phawt b^kah, chuonghai chekawi le an laina hnaihai taphawt chu puona tuom kim vawng tum hlak mihriem a nih a. Chu thil chu, neiin a lo tlin zozai naw chu thukhat; puon chu an sem ral n^wk el ding a ni lei le, an khaws^wt an harsatna chit> khawm a s^wk naw ding a ni leiin ka remti ngai nawh a. ‘Puon Rs 500/- mana tuom n>k chun, Rs 200/ or 300/ a tuomnain pe la, \angkai pui lem dai an tih,’ ka ti hlak a. A thu a hr^tlem ch^ng um bawk hlak sien khawm, kei thingtl^ng pa, “Chakai sa, sa ni suh; hmeichhe thu, thu ni suh,” ti, \hanghlui papuihai thu vuok thl^k nghet taka chel hlak mi ka ni leiin, ngam naw hle lang khawm, ka ti d^nin a tlu n^wk tho tho hlak. He he he ! A hrim hrim thu ah, ‘Hmar Thangsuo Puon’ ei ti, inchawimawinaa hmang ding ni^wm tak hi, mithi ruong tuomnaa ei vawrl^r taluo tah hi chu, ei suksuol deu chu a ni naw am a nih aw ? ka ti deu hlak. Mi’n an thaw seng hlak chun, ‘a ^wm nawh’ ti pum zingin ei lekl^m zing el ding chu a ni ^wm a ! Nang tiemtu, ngun takin hei ngaituo chet chet ta. ‘Hmar Thangsuo Puon,’ khawtl^ng le hnam pum huopa mi \angkai le thiemna ins^ng b$k neihai chawimawinaa insiltir ding ni^wm tak, mithi ruong tuomna a ei lekl^m vieu el tah hi chu, a ninaw deu, i ti ve nawh maw ? Hmar Thangsuo Puon, mithi tuomnaa hmang l^r vieu el hi chu, a ni d^n ding tak chu a hawi naw ngei ! Nang tiemtu hieng thil hi hnam pumpui ngaituo tham niin i hriet ve naw maw ? Hmar Inpui, HYA le HWA member-hai, inr^wn kh^wmin, ‘inchawimawina’ le ‘mithi tuomna’ ding puon, a hran ve vein hung duong suok ta u. Kawng le lam nei deua kalchawi a \ha. Mazu hmanin kawng/lam an nei an n^wm.

Dated the 28th May, 2018.Phone 9862065735.

Soil Health cards 12.84 lakh semsuok tahGuwahaTi: Kum 4 liemtah a inthawk khan As-sam sawrkarin loneituhai dawmsangna dingin ‘Soil Health Cards’ 2.84 lakh a semsuok tah. Hi thu hi As-sam Agriculture Director MS Manivannan in Modi sawrkar kum 4 a tlingna le

inzawma huoihawt ‘AIR talk show’ huna a hrillang a nih. Kum 4 sung hin lo-neituhai ‘tube wells’ 1 lakh siemna ding subsidized rate a peksuok an ni a, hi hmal-akna thiltum tak chu lo-neituhai sumhnar a let hnia sukpung a nih.

Khasi le Punjabi buoina in Shillong a sawihning; zan curfew zam, internet thatShillonG: Meghalaya capital Shillong hmuna khawsa hnam pahni, Kha-si le Punjabi hai inkara buoina suokin Shillong a sawihning a, ni 3 sung zet nundan pangngai lovin an umtir tah. Zani zan chen khan zan curfew zam a la ni a, buoina lien lem suok ding vengna in thuneitu han internet service an sukchawl bawk. Buoina suok le inzawmin Shillong khawpui sungah Army han flag march khawm an huoihawt tah a, zani hma-sak zantieng khan protest thaw pawlin Them Iew Mawlong hmuna In pakhat an raw a, Security person-nel hai petrol bomb le lun-gin an deng tawl bawk. Shillong buoina chu May 31, 2018 zana Them Iew Mawlong hmuna Kha-si tleirawl pakhat le Pun-jabi nupui an insukbuoi huna in\an a nih. Buoina

in\ana inthawk Shillong police han zani chen khan mi 10 vel an man tah. Pun-jabi hnam hi Shillong-ah In 350 bawr vel Them Iew Mawlong hmun lai hin an khawsa ve a nih. Them Iew Mawlong hmuna In raw a ni bakah, hmun \henkha-tah insuol buoi le protest thawa risie siem pawl an um zing leiin hi lai hmuna khawsahai chu \ithawng takin an um nia hril a nih. Gurudwara Commit-tee, Punjabi Lane General Secretary Gurjeet Singh le Harijan Panchayat Com-mittee headman Billu

Singh chun buoina chu an ngaimaw thu an hril a, Punjabihai chu dan phal lova Shillong a khawsa niin Khasi han an intum niin an hril bawk. 1980s huna inthawk hi lai hmuna Punjabi hnam an khawsa leiin Khasi leh an inkarah buoina a um zeu zeu hlak a, kum tamtak liemtah a inthawk political leaders han Punjabi hnamhai hi hmun dangah rehabilita-tion pek dingin tiem hai sien khawm, vawisun chen hin a la puitling nawh tiin Gurjeet Singh chun a hril. Shillong a Punjabihai chu

kum 200 vel liemtah a Punjab Dalits, British han hmun phittu dinga an \huoi niin Khasai han an hril hlak thu a hril bawk. Chuong lai zing chun, Khasi Students’ Union (KSU) chun dan lova Shil-long hmuna khawsa Punja-bi hnamhai chu hnawtsuok dingin sawrkar an ph<t ve. Hi buoina le inzawmin zani hmasak khan Chief Minis-ter Conrad Sangma inrawi-na in Cabinet Members han meeting an nei a, dan le thupek ngirhmun thunun dan ding le buoina chingfel dinga hmalak dan ding an rel. Zani chen khan buoina hin hma a sawn pei nia hril a ni a, East Khasi Hills dis-trict SP Davis Marak chun, buoina ngirhmun chun hma a sawn pei a, amiruokchu, mi \henkhat buoina siem tum an um leiin venghim-na \ha taka thaw mek a nih tiin a hril.

(L) Thangzalang Memorial AwardCCPur: Late Thang-zalang Memorial award Committee huoihawt-nain Singngat A/C sunga Class X le XII pass per-cent insang tak pakhatna le pahnina hai kuomah (L) Thangzalang Memorial Award pek nawk tum a ni a. June 7, 2018 chenin TL Seipu Haokip, L Phaimol; Hauminthang, Singngat;

Mangcha, Sangaikot le Ka-mlianthang, T Munnuam hai bulah Marksheet Xerox copy peklut ding a nih. Award hi Ginsuanhau Zou, MLA & Chairman, MANIREDA in a pa hri-etzingna dinga an ding le pek hlak a nih. Inhni thei ding hai chu Singngat A/C sunga cheng an ni ding a nih.

LWC in lawmpuina hun an hmang

CCPur: Lungchin Welfare Committee chun zani zangi-eng 1:30PM khan LWC Of-fice, L. Zamzathang In, Col-lege Veng, New Lamka-ah Lungchin khaw mi, tukum Class X le XII passed hai lawmpuina an hmang. Hi huna hin Special In-vitees in CT Lian Guite a

\hang a, SSPP-GHQ presi-dent, Thanglalmuan Hauzel, President le Thangchinkhup Guite, AGM/DGM, NAB-ARD hai khawmin an uop. Tukum Class X le XII result suok a khan Lungchin khuo a inthawk board tum tumah Class X pass 17 le XII passed 9 an um.

chief Minister-in Sanjita thuah Sports Minister lekha thawn

imPhal: Chief Minister Mr N. Biren singh chun, Manipur mi rik dawm hrat (weighlifghter) Sanjita Chanu, tu kum Common-wealth Games-a Gold Med-alist, damdawi hmang anga record hmu (doping con-troversy nei) chungchang thuah Union Sports Minis-ter R. Rathore kuomah thil umdan enfel nawk dingin lekha a thawn. Chief Minister chun, Ms Sanjita Chanu a mi-mal taksa hriselna an enna Doping Test result kha mi dang ta le lo sie kawkal or chawkpawl a ni el thei a nih, tiin a hril. Hi thua hin Sanjita chun, damdawi hmang anga hriet suok a ni thu hung hril a ni khan, press conference kovin damdawi a hmang naw thu a lo hril tah. Thil umdan chu, 2018 Commonwealth Games, Gold Coast, Australia ah khan 53 Kg ah Gold Med-al a lak a. International Weightlifting Federation chun a ‘A’ Sample test an thawna ah ‘anabolic ste-roid’ (hratna damdawi chi khat) a hmang/thisenah a um ti an hmu suok leiin a hung suspend ta a nih. Chief Minister chun, ni ku November thlaa US a phur suk Sanjita sample le midang ta ‘mixing up or ex-

change’ um thei a nih, thil umdan le report enin, tiin a hril a. Hieng hin a ziek: “International Weight-lifting Federation chun May 15 khan Manipur rik dawm hrat Ms Sanjita Chanu chu ‘provisionally suspension’ hnuoiah a sie ti thu ka lo hriet a. Infiem mi le rik dawm hrat nu thiemnaw inchangtirna dinga ‘labora-tory sample identification’ ah hin thil fel zo lo deu um niin ka hriet tlat” tiin Mr Rathor kuomah chun a hril. “Ka hmaa record an hung pek ka lo hmu dan chun, IWF suspendsion communication lekha chun Sample No. 1599000 tiin envelop kawm chungah an ziek a. A sunga para pali-naa report ruok chun, Sam-ple No. 1599176 a ti nawk si” tiin. Hi lei hin report enin, sample an lak or inkhi dana hin thil thaw suol pal, mix-ing um a hawi a. Manipuri weightlifter le mi dang Sample number an mix up a, chu dungzuia Suspension order hi an hung siem niin an lang thu a hril bawk. “Chuleiin, mimal tak khawmin ka ngen che, lun-ginsiet takin hi thil hi hung enfel pui la, an suspension order hi hung ennawna raw hai se” tiin Pu Biren Singh chun a ziek.

Page 3: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Hmasawnna Thar Vol - 33/223 ... Thar/2018/June/HT-04-06-2018.pdf · imPhal: June 2, 2018 zantieng dar 5 vel khan Pallel bazar-ah Customs Preventive

lakTawi

3Thlado (june) 04, 2018 Thaw|anni (monday) naTional/inTernaTional & adverTiSemenT Hmasawnna Thar

inhmun |heTMuolvaiphei Seiman veng ah plot \het a nia, a man chu Cheng 250,000/- a ni, a dit hai chun a hnuoia contact no. a hai ngaiven thei a nih.

# 9862956594, 8119029598

Israel le Palestine Hai Buoinaa Thi Nuhmei Pakhat Vui LiemjeruSalem: Khawvelin a thlir el tah, UNO khawmin a chalrem thei ta chuong lo, ro khawm a rel pek thei ta lo, Israel le Palestine hai buoina chun re tieng nekin zuol tieng a la pan pei a. Nuhmei khawm thina tuok an um tah. Pathienni zingkar khawm khan Gaza a inthawkin rocket 7 vel kap suokin Israel ram sung tieng a kap a. Missile \henkhat chu Israel Defence Forces han an lo kap thlak a, mithi le hliem ruok chu an um naw niin a hril. Buoina hung sosang nawkna chu, nuhmei pakhat simtienga Gaza laia thi vuina hunser ah Palestine tlangval ruol iemani zat an va \hang lei a nih. March 30 a inthawka \an tah nawrna le nuornaa hin nuhmei thi hriet ding an la um nawh a, tuta hi a pakhatna a nih. Hienglai zing hin Pathienni tuka Hamas helpawlhai radio puong dan chun, Hamas hai chun rocket hmangin Israel an kap hrep a, tamtak chu targt fuin mithi le hliem ruok chu hriet an nawh, tiin an suo a. Israel khawmin Hamas hai ralthuom siena hmunhai a

hung bomb siet niin a hril bawk. Israel military hril dan chun, Pathiennia an hung kap Missile 4 hai chu pathum an lo kap thlak a, pakhat thlaler lo lai a tla a, suksiet iengkhawm a nei naw niin a hril. Thungletna dinga Israel vuongna han an va bomb chun Hamas hai ralthuom siena hmunpui pathum a suksiet niin a hril. Palestine nunghak pakhat Razan al-Najjar (21) thina thu hi a tu tu khawma tu thawnaa inthawka thi am ti an hriet/hril thei naw ve ve.

Asan chu, buoina karah hin hliem tamtak an um hlaka, chuonghai kara health workers sin lo thaw hlak, mipui hai kara inzel sa zing volunteer a ni leiin, Zirtawpni-a Khan Unis lai a thi khawm kha tu Missile hmanga thi am ti hriet thei an naw thu a hril. Ms Razan ang hi Palestine Health Department-a mi volunteer am tam em em a. Khawvel ram tina inthawka organization hai khawmin \hangpuitu dingin NGO mi le sa volunteer chenin an tir lut tawl a,

chanchinbu lien le media hai khaw-min palaihai an tir lut vawng a nih. Khawvelin a thlir \huopa, US chun Israel-in a hne naw or a hming siet pha a engthawng pui em em a. Arab Muslim rambung hai po poin an do hrawna nuoichimit an tum lai khawmin thei tawpin a hum a. UN level ah khawvel in’thiem naw’ tia a puong tumna khawm zani khan a veto (dang) a nih. Chu nek hmanin, dan bawsetu chu Palestine hai an nih a. Nu nau pawi tawklo, Israel sukbuoi zing zingtu Palestine Liberation Organiz-tion (PLO) chu thiemnaw inchangtir ni rawse tiin UN resolution ding a put luta chu a tlu zo ta naw a nih. Khaled al-Batsh, protester hai hotu pa chun, Palestine \halaihai chu ramri dai \hiek dinga ramri tieng tlan bum pei dingin an fui a. Mi tukhawma ralthuom chawi lovin, dai \hiek theina ding hmangruo hai chawi a, dai \hiek vawng dingin an fui char char bawk a. Buoina hi a la re el hmel nawh.

Rodrigo Duterte-in UN Expert Hremhmuna Fe Dingin A Hril

manila: Mi tamtakin lun-gril kim \ha lova an hril, \awngbau inrum le thil thaw thut thut hlak, a \awngbau kakhawk ding khawm dawn ngai lo Philippine President Rodiquez Duterte chun, an rama court insangtaka ror-eltu a sawisel leiin, UN hu-man rights expert pakhat chu “hremhmunah fe dai rawh” tiin a kawk. Philippines rama human rights bawsiet a ni danhai sui dinga fe UN palai Diego Gar-cia-Sayan chun, President-in Chief Justice hlui maria Lourdes Sereno chunga thil a thaw khawm hi Judiciary ‘hmusitna’ a nih, tiin a hril. Judge Sereno hi Presi-

dent Duterte-in thla hmasak lai khan, ‘hmelma’ tiin a ko a. Chu thua chun, UN palai Garcia hin a bau khat meta, “Judiciary a hmusit” tia a hril chu a theida bek bek a. “Garcia-Sayan hi Philippines internal matter ah lo hung inrawl lo dingin hril ro. hrem-hmuna fe rawse” tiin a hril a. “Ama hi ka mi pawimaw khawm a ni nawh a, a nina Special Rapporteur a nina khawm ka hrietpui bawk nawh” tiin hmai sen pung pung pumin a hril. P r e s i d e n t D u t e r t e (73) hin vawi tamtak chu hieng ang \awng \halo hi a lo hmang ta hlak reng a. Abikin 2016 a inthawka

thuneina a hung chela Drugs a sumdawngtu le thawtuhai sukbo a tum naah a hming a sie nasa em em a. Police hai hril dan chun mi indawi a nei nawh a, hi lei hin mi 4, 279 zet chu that an nih tah niin an hril. Human rights group hai chun mithi hi nekin an tam lem tiin an hril ve thung. Supreme Court Judge hi mi insang, a thil thawhai sawiseltu, a hmelma anga a siem, ama tieng a \hang nuom leia an nina a banhai laia pakhat a nih. UN palai Garcia chun, “President Duterte-in vantlang hmaa Judge Sereno thu (ban a ni thu) a puong el khawm hin dan lo, social media hai sukhluor zuoltu nu le pa lungril sawlna la hung ning a nih, tiin, Duterte chu mi dikna le chanvo inza naw taluoaah an tum a. Hi lei hin Duterte chun, “Ka hriet ngai lo, hmu khawm ka la hmu nga lovin a mi hei zil khanglang chu, Hremhmunah fe dai rawh! (Go to hell!)’ tiin a biek a nih.

North Korea Economic Sanction La Hlip El Lo Ding: Jim Mattis

waShinGTon: North Korea le US inbiekna ding June 12 chu nei ngei dinga ti a ni nawk tah a. Hienglai zing hin, US secretary of Defence Jim Mattis chun, “Inbiekna nei ding ti lei elin, North Korea rekbetna (economic sanction) chu inthlazal nghal la ni naw nih” tiin a hril. Singapore-a an inbiekna ding hmun thu le security le thil dang dang logistic thilhai enfel dinga fe, Jim Mattis chun, North Korea hin economic sanction hlip ding le rekbetna inthlazal ding a nuom tak tak a ni chun, nuclear bomb sukbona dingah, keikir nawk thei ta lova nuclear bomb suksietna a suklang ngei ding a nih, tiin a hril. “Inbiekna neia nucle-ar bomb sukbo ding ti lei ringawta economic sanc-tion inthlazal or hlip nghal ringawt chu inthaw chi naw nih. Complete denuclear-ization dinga inremna a um a nih khawmin, a taka

hmalakna hmu a ni hma chu US chun a ring tak tak thei naw nih. Chuleiin, UN le international community hai khawmin economic sanction hi an la hlip lo a \ha” tiin a hril bawk. South Korea le Japan defence minister hai le an inbieknaa chun, “North Ko-rea-in nuclear bomb a suksi-et ngeia, siem\hat nawk thei an ta nawh, ti fiena hmu ding a um pha leh economic sanction inthlazal or hlip ni chau a tih” tiin a ruolhai a hril. “Tu tak hin chu, muon-gna a um theina dingin mani invengna defence system hai sukhrat nawk zuola inveng hman ei nuom a nih” tiin a hril a. South Korea Defence minister Song Young-moo chun, tulaia North Korea rama thil tlunghai enin, hma tieng fe peina ah khawm a neka fimkhura fe a \ul thu a hril. Jim Mattis hin hi thil hi vantlang hmaa puong a nuom rak nawh a, State

Department buoipui dinga pek nuom lem a nih. June 12 inbiekna point ding tak chu Agenda ding iem ti ning a ta. A harsatna ding tak stumbling block ni thei chu ‘concept of denucleraiza-tion’ hi a nih. A tu tu khaw-min ‘denuclearlization’ an dit ve ve a, iengti anga thaw dim an hriet bik si naw chu a nih. Washington le Pyong-yang chun North Korea rekbetna hlip a ni vat theina dingin a nuclear bomb hai suksiet vat nisien an nuom a. Economic sanction hlip pek hai sien nuom leia inbiekna nei khawm rawt niin mith-iem han an hril. Thil umdan suituhai hril dan chun, North Korea hin economic sanction a chunga um hlip hmakhat le ‘secu-rity’ thilah North Korea chu venghim tlat dinga intiemna a um naw chun a thil hril ‘denuclearization’ khawm hi a thaw an ring naw thu an hril. “An inbieknaa ra suok ding \ha tak dinga ei beisei thei chu lampui inkho tak a nih. Ei palai haiin huoisen tak le mi thuhne thei tak le inzakai taka North Korea le an inbiek theina dingin eini pathum khawm nasataka ei thangruola, palaihai huoisen taka an \awng theina dinga boruok ei siem a \ul tiin a hril”

Swaraj in SA \huoitu-hai an biekpui ding

new delhi: South Af-rica rama cham mek Ex-ternal Affairs Minister Su-shma Swaraj chu vawisun hin BRICS Foreign Min-isters’ Meeting-ah \hang a ta, IBSA Foreign Minis-ters Meeting-ah chair la in, vawisun bawk hin South Africa ram \huoituhai in-biekpui \an a tih tiin MEA spokesperson Raveesh Ku-mar chun a hril. Pi Swaraj chu zanita New Delhi suok-sana South Africa pan a ni a, a fena lampui-ah zani khan Mauritius-ah hun tawite a chawl a, an Prime Minister Pravind Kumar Jugnauth leh inbiekna an nei. An inbiekna hin India le Mauritius inlaichinna siem\ha phang a tih tiin MEA Spokesperson chun a hril.

Kum 5 mi suollui hnunga that

Palwal: Palwal district, Haryana-ah zani khan kum 5 mi nuhmeite pakhat chu a pa sinthawpui hlak tlangval pakhat Virender alias Bholu in a \huoihmang a, a suollui hnungin a vuok hlum nia hril a nih. Thiltlungna hmun chu Asaoti village-ah a ni a, Bholu chun a pa lakah lung-senna a nei leia nuhmeitenu chu suolluia a that a nih. Bholu chu court a inlangtir hnungin ni 3 sung police custody a um dinga rel le thu indawnna nei zing a nih tiin Palwal SP Waseem Akram chun a hril. Bholu chu IPC sections \henkhat le Protection of Children from Sexual Offences (POCSO) Act besana thubuoi siem khum a nih.

Pakistan silai kap-ah BSF 2 thi, 11 hliem

jammu: Jammu and Kashmir a Pargwal le Kanachak sectors, Interna-tional Borders (IB) haiah zani khan Pakistan sipai han ceasefire dan bawsie in BSF post le civil mihai chengna hmun an kap a, BSF ASI SN Yadav le Jawan Ct. VK Pandey han thina an tuok a, police constable le civil mi 11 in hliemna an tuok bawk. Pakistan sipai-hai chu BSF han an kaplet veh a, zani chawhnung chen

khan an inkaptuo pha. BSF ASI le jawan hai chu silai kap huna hin na takin an hliem a, Army base hospi-tal a enkawl mek an ni laia thi an nih. RS Pura, Arnia, Ramgarh, Samba le Hi-ranagar sectors hai huomin International Borders area a Army le BSF duty-hai chu inralring zinga um dinga hril an ni a, civil mi tam tak hmun himna belin an chengna hmun an suoksan bawk.

Nagrota Army Camp beina a \hang 1 man nawk

SrinaGar: 2016 kuma Nagrota Army Camp, Jammu and Kashmir be-ituhai laia \hang Tariq Ahmad Dar of Chillipora Zainapora area chu zani khan National Investiga-tion Agency (NIA) team han an man nawk. Tariq Dar chun Army Camp chu Pakistan helpawl Jaish-e-Mohammad pawlin an bei a ni thu a puong a, Army Camp beituhai a \hangpui thu a hril bawk. Hi hma met khan NIA team chun Kup-wara district, North Kash-mir mi Muneer-Ul- Hassan Qadri an lo man tah a, ama inpuongna a inthawk Tariq Dar hi man nawk a nih. No-vember 29, 2016 huna JeM han Nagrota Army Camp an bei \um khan Army 7 le

civil mi 3, an rengin mi 10 in thina an tuok pha a nih. Chu lai zingin, zani hmasak zantieng khan helpawl tu pawl am ti hri-et lo han Magarmal Bagh Police Control Room bula CRPF picket grenade hmangin an bei a, grenade chu PCR tuolah a puok lei-in thi le hliem an um nawh. CRPF picket chu Srinagar khawpui laili laia um a ni a, hi \uma helpawlhai chet-na hi ni 2 sunga grenade hmanga helpawl hai hmun thuma an chetna a nih. Fateh Kadal le Badshah Chowk hmuna grenade-hai chu Jaish-e-Mohammad han an ni sukpuok niin an puong a, zani hmasaka mi ruok hi chu a thawtu an lan puong nawh.

IHMA in Nipah Virus damdawi an neia hrilkoZhikode: Tulaia Kerala state sunga natna hri \i-um tak inleng mek le mi 16 zetin an thipui tah Nipah Virus damdawi Indian Ho-meopathic Medical As-sociation (IHMA), Kerala unit chun an nei niin an hril. IHMA official B. Un-nikrishnan chun, homeopa-thy chun khawsik le natna chi tum tum enkawlna ding damdawi a nei a, Nipah Virus natna invawi khawm enkawl dam thei a tih tiin a hril. IHMA chun state Health Minister KK Shai-laja khawm Nipah Virus natna invawihai enkawlna inensintir dingin an ngen a, chu lai zingin, state Health Secretary Rajiv Sadanan-dan chun hi chungthua hin iengkhawm hrietpuina a nei naw thu a hril. Mr. Sadanandan chun, Nipah Virus natna hrik en-sinna neihai laia 18 an posi-tive a, chu hai laia 4 chu hi natna invawihai le inpaw/inthem der lo an nih tiin a hril. Health Ministry a hun

takah an rawl hman leiin Nipah Virus indar zau ding hi dang hman a nih. Chu lai zinga thil vangduoi thlak tak chu hi le inzawma news tehlem thedartu an um hi a nih. Hi natna hi enkaia thunun zing a ni a, chuleiin, iengkhawm \ithawng ding a um nawh tiin Mr. Sadan-andan chun a hril. Nipah Virus le inzawma news tehlem thedartu zani chen khan Kozhikode police han mi 6 an man tah. Nipah Virus in\anna le an kaisawng theina a hril thei fa hlak B^k, ‘fruit bats’ le B^k chi danghai chu en-

sinna nei an ni a, an pah-niin a negative ve ve nia hril a nih. Kerala a chun hi natna lei hin an fimkhur hle a, zani khawm khan Kozhikode district a Biekin pakhatah Lalpa Zanbu an sem chu an Pastor in nidan-ga an baua an ba el hlak ang ni lovin an kutah a pek tawl nia hril a nih. Kerala state sungah Nipah Virus lei hin mi 16 an thi tah a, hi natna invawihai le inpawna nei le ringhla kai mi 2,000 neka tam chu an ngirhmun en-kai zing an nih tiin Kerala Health Ministry thusuok chun a hril.

Ballistic missile Agni-5 hlawtling taka ensinnew dlhi: Zani zing dar 9:50 AM vel khan Ab-dul Kalam Wheeler Island, Odisha-ah Long Range Ballistic Missile Agni-5 hlawtling taka ensin a nih. Agni-5 chu vanboruoka missile dang le inkap thei dinga DRDO (Defence Re-search and Development Organisation) in a siem a ni a, 5,000 km chena hla kap thei niin, 1 tonne neka rik nuclear warhead a phur thei a, a lien zie chu 2 metres le 17 metres a sei le 50 tonnes a rik a nih. Agni series long range missile hi DROD in 6 a siemna le \um 3 a ensinna a ni tah a, Agni-5 hi series

danghai neka changkang lema siem niin, navigation and guidance, warhead le engine hai chu technol-ogy thar hmanga danglam taka induong an nih. Agni-5 hi ensinna \um hni vel nei nawka Armed Forces-ah laklut ni tang a tih tiin

Defence Department thu-suok chun a hril. Agni-5 hi Armed Forces-ah laklut a ni pha chun US, Russia, China, France le UK hai angin India chu Inter-Con-tinental Ballistic Missiles (ICBMs) rambung laia tiem sa ni tang a tih.

Vice President Naidu in cycle rally a vailiemnew delhi: Zanita World Bicycle Day le inza-wma New Delhi a huoihawt cycle rally chu zani zingkar khan Vice President M Ven-kaiah Naidu in a vailiem. Mr. Naidu chun, tu hi tlan-gram le khawpuia um han cycle promote-na dinga hun \ha tak a nih tiin a hril. Cy-cle tlan hi mihriem hriselna dinga \ha tak a ni a, mi tam takin cycle hmang an uor theina dingin lampui hai hin cycle lampui bik, ‘special cycling tracks’ siem a \ul a nih. World Bicycle Day chu zani kha vawi khat hmangna chau a ni a, hi chungthua hin Mr. Naidu chun, World Cycle Day hi exercise lakna

ding chaua huoihawt an nawh a, mihriem ta dinga thil pawimaw em em pahni, environmental pollution le natna hri chi tum tumhai suk-tawpna dinga huoihawt a nih tiin a hril.

Mr. Naidu in a hril pei dan chun, Berlin le Times Square, New York hai bakah New Delhi hi khawvela World Cycle Day ursun taka hmangtu khawpui a pathum-na a nih tiin a hril. Environ-

ment Minister Dr. Harsh Vardhan, Union Minister Vi-jay Goel le Miss World Ma-nushi Chillar hai khawm hun hmangna-ah an \hang a. Ki-lometres 8 neka sei cycle ral-ly a chun cyclist 5,000 neka tam an \hang a, World Cycle Day chu New Delhi Munici-pal Council le World Cycling Alliance han \hangruola an huoihawt a nih. Cycle hi mi-hriem ta dinga hriselna a ni bakah, thautui hmang lo a ni leiin a hmang an tam chun boruok \ha le hrisel tak a siem ding nia hrilin, United Nations chun cycle hmang uorna dingin kum tina World Cycle Day hi hmang dingin a puong a nih.

Air Chief Marshal Bi-render Singh Brazil-ahnew delhi: Air Chief Marshal Birender Singh Dhanoa chu Brazil rama ni 4 sung cham dingin vawisun hin inzin suok a tih. Air Chief Marshal chun Brazilian Air Force train-ing units tum tumhai kan a ta, Brazilian Air Force senior officials hai inhmu-pui bawk a tih. Hi le inza-wma Defence Ministry in thusuok a siemna a chun, Air Chief Marshal inzinna hin India le Brazil ramin defence thlura an inzawma sukhrat a ta, rambung pahni hai inlaichinna khawm siem \hang a tih tiin a hril.

Naxal le inkapna-ah STF 2 hliem

Sukma: Chhattisgarh a Naxal-hai hratna biel Sukma district huom sung ramhnu-oi lai June 2, 2018 zan khan state Police Special Task Force (STF) le Naxal-hai an inkaptuo a, STF jawan 2 in hliemna an tuok. STF jawan hai chu Raipur hospital a en-kawl mek an ni a, an ngirh-mun a derthawng taluo naw niin a enkawltu doctors han an hril. June 1, 2018 khawm khan Dantewada district-ah Naxal hai IED puok leiin 231 Battalion CRPF jawan 2 in hliemna an lo tuok ta bawk.

Karnataka Congress Working President an banBenGaluru: Senior Karnataka Congress leader le North Karnataka Con-gress Working President SR Patil chu Working President a nina a inthawk an ban. Karnataka Assembly elec-tion huna khan North Karna-taka-ah Congress in an thaw \ha naw leia moral ground a inban niin Mr. Patil chun an hril. Mr. Patil chun an banna thu hi zanita chanchinbu-mihai kuoma a hril a ni a, a hril dan chun, Congress President Rahul Gandhi

kuomah May 25, 2018 khan an banna lekha a peklut tah a chu party high command in dawnna an la siem naw niin a hril a, Congress-JD(S)

\huoi sawrkarna-ah Minister portfolio a chel naw ding thu a hril bawk. Mr. Patil chu Siddara-maiah CM-na hnuoiah de-partments 5, Infrastructure, Information Technology, Biotechnology, Science and Technology, Planning and Statistics haiah Minister portfolio a chel a, Karna-taka Legislative Council a khawm opposition leader a ni bawk. Mr. Patil an banna hi BJP chun Congress tluks-iet in\anna a nih tiin an hril.

Puducherry Budget session \an ding

P u d u C h e r r y : Vawituk dar 10:00 AM hin Puducherry territorial as-sembly budget session \an ning a tih. Session chu Speaker V Vaithilingam in hawngin thuhrilna nei ng-hal a tih. Puducherry Bud-get session chu March 26, 2018 khan nei a lo ni tah a, budget thua buoina leiin ni khat neia suktawp nawk a ni a, chuleiin, tuta Budget session hi boruok a lum hle dinga ngai a nih. Pu-ducherry Assembly a hin Congress MLAs 15, DMK 2, AINRC 8, AIADMK 4 le Independent 1 an um a nih. Assembly budget phar hun ding chu Business Ad-visory Committee in la rel a tih.

WB-a BJP strike in nundan pangngai a sukbuoikolkaTa: West Bengal a Balram-pur area Panchayat inthlang buoina le inzawm peia BJP workers 2 zet an thina le inzawmin, zani khan BJP in darkar 12 sung strike an nei a, motor inlawn suk-chawl le sumdawngna hmunhai khar

an ni leiin nundan pangngai a sukbuoi pha hle. BJP workers thihai chu Dulal Kumar (32) le Trilochan Mahato (20) hai an ni a, Kumar chu high-tension tower-ah a thisaa khai le Mahato chu thingkunga a thisaa khaia hmu an ni a,

an pahni hin BJP an thlawp leia that an ni thu an ruongzang-ah poster belpek an nih. BJP chun an workers pahnihai chu Trinamool Congress (TMC) that niin intumna an siem a, an thina thu chu CID insuitir dingin an ph<t.

Junior doctors le Nurse strike leiin damnaw 12 an thiranChi: Jharkhand a chun Ra-jendra Institute of Medical Sciences (RIMS) and Hospital, Ranchi a junior doctors le nurses han thil \henkhat an ph<t leiin strike an nei a, strike thawtuhai chun an sin mumal taka an thaw naw leiin damnaw 12 velin an thi pha tah. Hi le inzawmin liemtah June 1, 2018 huna RIMS a inenkawl mek laia thi Geeta Devi a sung han hospital le a thawktuhai sawiselna an siem. Geeta Devi sung han an hril dan chun, strike a \hang ve nurse han

Geeta Devi chu ngaiven dingin an hril a, chu lai zingin, junior doctors \henkhatin emergency ward dangin an enkawl nuom naw niin an hril. Hi huna an insukbuoina-ah nurse 4 velin hliemna an tuok pha a, Geeta Devi sunghai chun an naunu chunga mawi lo taka chehai chu man din-gin an ph<t a, Jharkhand sawrkarin Medical Protection Act \ha tak in-duong dingin anni thlawptu pawlin an ph<t bawk. Junior Nurses Asso-ciation President Ramrekha Rai chun

thiltlung pawi a ti thu a puong a, an thil ph<t a puitling hmakhat an sin an sunzawm naw ding thu a hril bawk. Nurses Association chun hi buoi-na chingfel dingin Health Minister Ramchandra Chandravanshi le Prin-cipal Secretary (Health) Nidhi Khare hai inrawl dingin an ph<t. Nurses Association President chun, an hmal-akna chu junior doctors, paramedi-cal le Indian Medical Association, Jharkhand chapter han an thlawp thu a hril.

Page 4: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Hmasawnna Thar Vol - 33/223 ... Thar/2018/June/HT-04-06-2018.pdf · imPhal: June 2, 2018 zantieng dar 5 vel khan Pallel bazar-ah Customs Preventive

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSThlado (june) 04, 2018 Thaw|anni (monday)

sun ZAWMnA.......

rGG Football Memoriam 2018Venue: Public Ground KnOCK-OUt rOUnd

FIXtUres 4tH JUne, 2018 (MOndAy) :1. FC Sialchal vs SYMROPIA FC - 12:00 pm.

2. Lamka SC vs Zenhang Lamka YC - 2:00 pm.

International friendlies round-up:

World cup kawltu Germany chu Austria in a hneklaGenfurT: World Cup kawl mektu Germany chun Inrinni zantieng khan international friendly/warm-up match ah Austria an hne zo naw leiin an la hrat naw tluong pei. Ruosur leiin inkhel hun hi darkar 4 le minutes 40 zeta sukhnuk a ni a, Aus-tria chun 2-1 in Germany hi an hne a nih. Midfielder Mesut Ozil chun Germany ta dinga goal hmasa tak le an goal thun sun chu minutes 11 naah a petlut a. first half chena chun Germany hin Austria hi an hne a, sienkhawm second half hnung minutes 53 naah Austria defender Martin Hingergger in Austria ta dingin inangna goal a hung thun a, hi zo minutes 69 naah midfielder Alessan-dro Schopf chun Austria ta dinga goal khat a hung thun nawk leiin a tawp chenah Austria chun Germany hi

2-1 in an hne ta a nih. Kum 8 chuong zet Ger-many main goalkeeper lo ni tah Manuel Neuer chu tukuma Germany prelimi-nary squad-ah Joachim chun an \hang tir a, warm-up game a khawm hin goal-keeper in a \hang a nih. Neuer hi September, 2017 a inthawk a ke nat leia khel ta lo a nih. Kum 2014 khan Germany chu FIFA World cup a lakpui bakah best goal keeper a nina an-gin Golden Glove award khawm inhlan a nih. Russia hi tukum world Cup –ah Group A a umin

Egypt, Saudi Arabia le Uruguay hai leh group khata um an ni a, game hmasa tak June 14, 2018 khin Saudi Arabia leh an inkhel ding a nih. Nikum October thlaa inthawk khan Joachim in-rawi Germany hin game-ah hratna an la neinaw a, Eng-land, France le Spain hai an indrawpui ta a, Brazil an hne naw hnungin tuhin Austria lakah an tlawm nawk a nih. Warm-up game dangah Inrinni khan Belgium le Portugal chu 0-0 in an in-draw bawk.

French Open 2018:

Serena Williams le Maria Sharapova fourth round-ah an inhmu dingPariS: French Open tennis khel mekah Grand Slam title vawi tam tak lo la tah Serena Williams le Maria Sharapova hai chu kum 2016 Australian Open-a an lo inhmasawn hnunga an inhmu naw-kna hmasa tak dingin June 4, 2018 zantieng 2:30PM hin fourth round-ah an inkhel ding a nih. Serena Williams (36) hin German mi Ju-lia Gorges 6-3, 64 a hnein fourth round a lut a, Sharapova (31) hin Karrolina Pliskova 6-2, 6-1 a hnein fourth round a lut ve a nih. Grand slam champion vawi 23 lo nit ah Williams hin tuta hmaa Sharapova le an inkhelna haiah vawi 18 ah hratna a lo chang ta a, Sharapova hin vawi 2 a lo hneban ve ta bawk a nih. Sharapova in Williams a lo hne na hai laia pak-hat chu kum 2004 Wimbledon final kha a ni a, tuta French open khel meka hin round thum an khel ta poa chun an la che \ha thawkkhat

ve ve a nih. Sharapova hi thla 15 sung dop-ing ban hnunga nikum April thlaa kha tennis hung khel \an nawk a ni a, Williams khawm hi nikum September thlaa a nau hmasa a nei hnunga nikum Australian Open a kha hung khel \an nawk a nih. Chun, Inrinni khan Wimbledon champion Garbine Muguruza chun Australia mi Sam Stosur 6-0 6-2 a hnein hmatieng a pan pei a, No. 1 Simona Halep chun German An-

drea Petkovic 7-5 6-0 in a hne a, tukum French open la thei dinga beisei ve laia mi Czech eigth seed Kvitova chu Estonia mi Anett Kontaveit in 7-6 (8-6) 7-6 (7-4) in a hne leiin a tla tah. Caroline Garcia chun Romania mi Irina-Camelia Begu 6-1 6-3 a hne in fourth round a lut bawk a, next round-ah German mi Angelina Kerber annawleh Belgian Kiki Bertens pakhat lem lem inkhelpui a tih.

Kontaveit chun last 16 ah US Open champion Sloane Stephen inkhelpui a ta, Simona Halep chun fourth round-ah Elise Mertens inkhelpui a tih. Pasal a chun Marin Cilic in America mi Steve Johnson 6-3, 6-2, 6-4 a hnein fourth round a lut ve a, next round-ah Italy mi Fa-bio Fognini inkhelpui a tih. Defending champion le world number one Rafael Nadal chun Richard Gasquet 6-3 6-2 6-2 a hnein last 16 a lut a, next round-ah German mi Maximilian Mar-terer inkhelpui a tih. Argentina mi Juan Martin del Potro chun Spain mi Ramos-Vi-nolas 7-5 6-4 6-1 a hnein last 16 a lut bawk a, round nawkah John Isner inkhelpui a tih. South Africa mi Kevin Anderson chun German mi Mischa Zverev 6-1 6-7 (3-7) 6-3 7-6 (7-4) in a hne a, last 16 ah Di-ego Schwartzman leh inkhel an tih.

moSCow: Tukuma Russia ram in ama kha-ta FIFA World Cup a mikhuol ding hi rambung pakhat chauin FIFA World Cup an mikhuol tawpna tak ding a ni ta el thei. World Cup mikhuol dinga sum seng a pung pei bakah World Cup mikhuol nuom rambung han fi-nance thil chau ni loin po-litical thila inlaichinna \halem an nei theina din-ga in mikhuol \awm dinga an hung inhni ta pei bawk leiin tuta bak chu rambung pakhat chauin World Cup hi a mikhuol tanaw el thei niin report chun a hril. Tu-kum World Cup event na ding hin £8.8bn ($12bn) seng belsa phak a hril a nih. South Korea le Japan chun kum 2002 khan \hangruolin an lo mikhuol

ta a, European Champi-onship iemanizat khawm \hangruola mikhuol a lo ni-tah. Tukhawm hin USA-Canada-Mexico chun kum 2026 World Cup mikhuol dingin an inhni a, Mor-roco khawmin an hni ve a, tuchena chu rambung pathum hai hin point an hmu \ha lem a, thutlukna chu June 13, 2018 FIFA council meeting-ah siem a ni ding a nih. Hi baka hin Argentina, Uruguay le Paraguay hai chun 2030 World Cup mikhuol \awm an tum bawk a nih. Hieng laizing hin kum 2022 Qatar world cup huna chun Middle Eastern ram-bung hai \hang ve theina dingin tuta tuornament a team 32 khel hlak chu Fifa in 48 a sukpung dan a ngaituo mek a nih.

Rambung pakhat chauin Wc a mikhuol ta naw el thei

Helena Bonham Carter, James Bond Film Misuol DingloS anGeleS: Hollywood film hran hran ah mizie chi hran hran chang thiem em em, ‘Sweaney Todd” “A Room With A View” le “Fight Club” hai hnesaw taka lo chang tah, Helena Bonham Carter chu 007 James Bond film thar taka nuhmei misuol lema chang dinga hril a nih.Daniel Craig bawk chu 007 James Bond 25-na film changtu dinga confirmed ni taa hril a nih a. The Mirrior hril dan lem chun, James Bond film chang nawk nek chun a kut ring khawm at pawpa thi thlang lem pa Daniel Craig hin $50 million a hlaw ding leia nuom nawk niin a hril. A film nuhnungtak “Spectre” ah khan $37 million a hlaw phak. Helena hin film danghai a chu, Harry Potter ah dam khawhri nu dawithiemnu Bellatrix Lestrange lem changin mi tamtak a lo in\hi tah hlak a, a chang dan dan a hnesaw vawng. Misuol anga a changna film dang chu, ‘Alice in Wonderland” (2010) le ‘Sweaney Todd’ (2007) hai an nih. Helena chang ding part hi a tir chun Angelina Jolie changna ding deuva an lo sie a nih a. Amriuok-chu, Angelina Jolie chu ama film ngei Maleficient 2 shooting a buoi leiin a thei nawh a. Chubakah

Helena neka a film-a role inhme ding le suol thiem ding an um nawh tiin The Mirrior chun a ziek. 007 James Bond film thar tak ding hi kum tawp December khin Pinewood ah shooting \an an ta, kum

thar October 25, 2019 vela tlangzar hman tum a nih. James Bond film hi Daniel Craig-in a chang nuom ta naw leiin mi thar an zawng hman a. Amiruokchu, Daniel Craig a changna hai hi a hlawk tak le sum hui lut rawntak a nih leiin ama bawk an dit a nih. A film dang, James Bond tho ‘Spectre’ khan $700 million a lam suoka, “Skyfall” khan $ 900 million a lam suok bawk a. Anachu Daniel chu $37 million chau pek niin an hril. Chuleiin, Daniel chun James Bond film mi dang hausakna dinga siem a nuom tah nawh a. A hlaw ding khawm a nina ang taka an pek zo naw zing leiin lungril inhawi ti nawna a neia, James Bond film chang tah lo dinga inhril a nih. James Bond a film thar tak ding hi a Silver Jubilee na ding char a nih a. A pawimaw hle bawk leiin Daniel Craig khawm hin a hnawl tah hnung a chang nawk tum a nih. International distribution chu Universal Pictures-in maw phur an tih. EON Productions’ Michael G Wilson le Barbara Broccoli hai chun, Daniel Craig bawk bakah director hmingthang le thiem Danny Boyle-in a direct ding a ni bawk leiin an phur ta hle niin an hril.

Kaia Gerber A Ruolnu Leh Insukdeiin NYC ah

new york: Kar hmasak khan khawlai fe ding am a nih LA airport ah hmu a nih a. Zani khan New York City ah a ruolnu pakhat leh Kaia Gerber (16) chu insukdeia dawn chi dawna an insuk khawp lai hmu a nih nawk tah. Supermodel Cindy Crawford naunu ama khawm model hlawtling ni tung mek Kaia Gerber chun Jean kekawr a kawng hren din-gin hrui zai var khit mei meiin an khai tir a. Pheikhawk Adidas dum a vara \iel mawza bovin a bun bawk a. A zakuo hak khawm tawnzau ban bul var a hak a. An phan met bawk leiin a hnuoiah bra a hak nawh ti hmu thei a nih. Kaia Gerber hin sunglass dum a bun a. A sam sen thal chu an khai thla hnaka, a ringah scarf \iel a zem bawk a. Vawitieng panga mo-bile phone thaw zing pumin changtieng cold

drink or coffee chawiin innui sai sain tum a nih a biek zing a, a hlim hle ti hmu thei a nih. Make-up ruok chu iengkhawm a hmang nawh. IMG model Kaia Gerber hi tulai chu a buoi ve em em a. Ningani khan Malibu ah a pa hai leh chawl hmangin hun an hmang a. Hi hma met hin a nu le pa hai inneina 20th Anniversay an hmang bawk a. Sungkuo hlim thei tak chu an nih. Chu china inthawkin a khatin a sin thawin an zin kuol nawk tah a nih. New York City ah hin a ruolnu pakhat leh hmu kawp an nih a. A ruolnu khawm ama ang thoa tleirawl niin, jean kekawr var dal le Adidas pheikhawk a bun a, zakhuo ban bul tawnzau var inphan bawk a hak ve a. A sam hlim tung vawn-gin tarmit sunglass a bun ve a, khuo a lum hle ti an hmu thei. Water Bottle chawi zingin Green tea amanih a fawp zing bawk, insuk khawp le insukdei tum an nih tak. Kaia Gerber hi a hlim bik deu a hawi. New York City kawt thler lai chun ni danga a thaw dan naw ang takin hlim takin a kut le keihai a vai vel a. Innui zen zen lo khan tuta \um chu an nui sai sai zing a nih. Hei en ngawt chun supermodel ni thei dinga awm hlie hlie a nih tah. Amiruokchu, Kaia Gerber hin ‘super-model’ a lan ti ngam/nuom nawh a. A nu (Cindy Crawford) le Naomi Campbell hai ang lem leh chu an tekhi phak teu teu naw niin an hril. Kum 16 chau model hlawtling tak a nih lai zingin University College lai kai lai a nih a. Vuongna sungah dam a home-work a thaw hlawl hlak a nih.

World Cup Russia 2018 khelna ding hmun Stadium haiMOsCOw: FIFA World Cup 2018 chu Russia ramah June 14, 2018 khin \an a nita ding a nih. World Cup hi Russia ram sunga stadium hran hran 12 haiah inkhel ning a tih. World Cup khelna ding stadium 12 hai chu- 1. Luzhniki Stadium 2. Spartak Stadium 3. Nizhny Novgorod Stadium 4. Mordovia Arena 5. Kazan Arena 6. Samara Arena 7. Ekaterinburg Stadi-um 8. St Petersburg Stadium 9. Kaliningrad Stadium 10. Volgograd Arena 11. Rostov Arena le 12. Fisht Stadium hai an nih. 1. lUzHnIKI stAdIUM, MOsCOw: Stadium thar tak le lien tak niin ground hlui kum 1956 a lo hawng ta, siem thar nawk a ni hnungah tukuma hawng thar hlawk, entu mipui 81,000 vel in\hung theina a ni a. Hi huna hin game hmasa tak le final khawm inkhel ning a tih. Group Matches: 14 June – Russia vs Saudi Arabia – Group A17 June – Germany vs Mexico – Group F20 June – Portugal vs Mo-rocco – Group B26 June – Denmark vs France – Group Clast 16/Knockout matches:1 July – 1B vs 2A – Round

of 1611 July – W59 vs W60 – Semi Final15 July – W61 vs W62 – Final 2. spArtAK stAdIUM, MOsCOw: Hi stadium hi entu mipui 43,298 in\hung theina niin kum 2014 a hawntg ta a nih. A umna chu North-west Moscow a nih.Group matches:16 June – Argentina vs Ice-land – Group D19 June – Poland vs Senegal – Group H23 June – Belgium vs Tunisia – Group B26 June – Serbia vs Brazil – Group CKnockout:3 July – 1H vs 2G – Round of 16 3. nIzHny nOvGOrOdHi Stadium khawm hi tukum 2018 a hawng thar hlawk niin entu mipui 45, 331 in\hung/inleng theina a ni a, Moscow khawpuia inthawk miles 265 vela hla a nih. Matches khel ding hai-Group Matches:18 June – Sweden vs Korea Republic – Group F21 June – Argentina vs Croa-tia – Group D24 June – England vs Panama – Group G

27 June – Switzerland vs Costa Rica – Group EKnockout Matches:1 July – 1D vs 2C – Round of 166 July – W49 vs W50 – Quar-ter Final 4. MOrdOvIA ArenA, sArAnsK: Tukum 2018 a hawng niin entu mipui 44,442 inlengna

dinga bawl a nih. Moscow khawpuia inthawk miles 400 vela hla a nih. Group matches: Peru v Denmark (16 June), Colombia v Japan (19 June), Iran v Portugal (25 June ), Panama v Tunisia ( 28 June).Knockout matches: none. 5. Kazan Arena, Kazan:Entu mipui 44,779 inleng

theina niin kum 2013 a hawng ta a ni a, Moscow khawpuia inthawk miles 510 a hla a nih. Group matches: France v Australia (16 June), Iran v Spain (20 June), Poland v Colombia (24 June), S.Korea v Germany (27 June).

Knockout matches: Last 16 – W of C v runner of D (Saturday, 30 June), quarter-final 2 (Friday, 6 July). 6. sAMArA ArenA, sAMArA:Entu mipui 44,807 inlengna niin kum 2018 a hawng a ni a, Moscow khawpuia in-thawk miles 655 a hla a nih.Group matches: Costa Rica v Serbia (17 June), Denmark v Australia (21 June), Uruguay v Russia (25 June), Senegal v Colombia (28 June).Knockout matches: Last 16 – W of Group E v runners-up of Group F (2 July), quarter-final 4 (7 July). 7. eKAterInBUrG ArenA, eKAterInBUrGEntu mipui 35,696 inlengna niin kum 1953 a lo hwn tah, tukum 2018-a a chung siem thar a nih. Moscow khaw-puia inthawk miles 1,090 vela hla a nih. Group matches: Egypt v Uruguay (15 June), France v Peru (21 June), Japan v Senegal (24 June), Mexico v Sweden (27 June).Knockout matches: none. 8. st petersBUrG stA-dIUM, st petersBUrGEntu mipui 68,134 inlengna niin kum 2017 a hawng ta a ni a, Moscow khawpuia in-

thawk miles 425 a hla a nih.Group matches: Morocco v Iran (15 June),Russia v Egypt (19 June), Brazil v Costa Rica (22 June), Nigeria v Argentina (26 June).Knockout matches: Last 16 - winners of Group F v runners-up of Group E (3 July) semi-final 1 (10 July), Third v 4th play-off (14 July). 9. KAlInInGrAd stAdIUM, KAlInInGrAdEntu mipui 35, 212 inlengna niin kum 2018 a hawng a ni a, Moscow a inthawk miles 770 a hla a nih. Group matches:Croatia v Nigeria (16 June), Serbia v Switzerland (22 June), Spain v Morocco (25 June), England v Belgium (28 June).Knockout matches: none. 10. vOlGOGrAd ArenA, vOlGOGrAdEntu mipui 45, 568 inlengna niin kum 2018 a hawng a ni a, Moscow khawpuia in-thawk miles 585 a hla a nih. Group matches: Tunisia v England (18 June), Nigeria v Iceland (22 June), Saudi Arabia v Egypt (25 June), Japan v Poland (Thursday, 28 June).

Knockout matches: none. 11. rOstOv ArenA, rOstOv-On-dOnEntu mipui 45, 145 in\hung theina niin kum 2018 a hawng a ni a, Moscow khawpuia inthawk miles 690 vela hla a nih. Don vadung kam laia um a nih. Group matches: Brazil v Switzerland (Sunday, 17 June), Uruguay v Saudi Arabia (20 June), South Korea v Mexico (23 June), Iceland v Croatia (26 June).Knockout matches: Last 16 - winners of Group G v runners-up of Group H ( 2 July). 12. FIsHt stAdIUM, sOCHIEntu mipui 47, 700 in\hung theina niin kum 2013 a hawng tah a ni a, Moscow khawpuia inthawk miles 1,040 a hla a nih. Group matches: Portugal v Spain (15 June), Belgium v Panama (18 June), Germany v Sweden (23 June), Australia v Peru (Tuesday, 26 June).Knockout matches: Last 16 - winners of Group A v runners-up of Group B (30 June), Quarter-final 3 (7 July).

Luzhniki Stadium

Spartak Stadium

Nizhny Novgorod Stadium

Mordovia Arena

Kazan Arena,

Samara Arena

Ekaterinburg Arena

St Petersburg Stadium

Kaliningrad Stadium

Volgograd Arena

Rostov Arena

Fisht Stadium

Kagiso Rabada in SA Cricketer of the YearSouth African speed-ster Kagiso Rabada chu South Africa’s Cricketer of the year inhlan a nih. Tuta \um hi Rabada in hi award a dawng vawihnina a nih. Kum 2016 khan a vawikhatna dingin a lo

dawng tah. Kum khat liem-ta sung khan Rabada hi na-tional team ah a che \ha tak niin tests 12 ah wickets 72 a lak (average 19.52) a nih. Category dangah vet-eran AB De Villiers chu T20 International Crick-

eter of the Year le wom-en’s cricket ah Dane van Niekerk chu Cricketer of the Year a thlang a nih.

2. Mimal tin hming, kum (date of birth, place), father/mother names, address in Myanmar and other country, nationality, etc hai ziek lut vawnga inchik ding a nih. Chu chu anni ang bawka illegal migrant pakhat guardian in sign tir ding a nih. 3. Rohingya raltlan le illegal migrants/foreigners taphawt chu an nina kimchang biometeric details lak vawng ding, an iden-tifity duplication a um nawna dingin. FRO le UIDAI \hangruolin Rohingya raltlan tukhawm Aadhar Card pek lo dinga fimkhur ding, nakie hnung tieng India mi nina an claim thei nawna dingin. 4. Chuong ang Rohingya/foreigner hai nina forms (identity document) po po chu Myanmar sawrkar leh Ministry of External Affairs fethlengin, an nationality hreitna ding le travel document buotsaina ding le Myanmar an kir nawkna dingah khawm an hmang thei dinga in share pui ding a nih.

5. An changzie le chet zie (move-ment) po po enthlithlai zinga, an kir nawk theina ding lampui dap zinga, dan ang taka thawnkir nawkna ding buoipui ding, tihai an nih. Hi thila hin Home Ministry chun J&K lem chu October 12, 2017 khan a remind tah a. Foregners hai inchikna ding form kim-chang hai a pek vawng tah. Hienga state tina CS hai inhriettirna hi Home Minister-in state tin fimkhur dinga a hril zo thla ruk hnunga bawzui a nih. Home Ministry sui dan chun, tuchen hin Rohingya raltlan India ramah 40, 000 an um tah a. January thla khan Centre chun Supreme Court kuomah, India hi “Refugee Capital of the World’ nih thei naw nih tiin a lo hril ta bawk. Hi hi Supreme Court-in Rohingya raltlan mi pahni hai thu the lut, Indian mi nina an ngenna thu an ngaituo laia a hril a nih. (ANI)

Centre-in Rohingya raltlanhai dang dingin state tin

KGBV, Ukongshang hin students 100 neka tam a nei leiin, tu hri hin ‘make-shift’ a class nei hlak a nih tiin a hril bawk. Hi huna hin Pu Rasheshyam chun teachers, students le guardians hai inbiekpuina a nei bawk. Residential Schools le KGBV hai hi

sawrkarin mirethei zuol han elementary level chen a thlawna an inchuk theina dinga a hawng an nih. Pu Radheshyam chu Heirok A/C MLA khawmin a zui a, schools 2 hai inspection an thaw zovin Litan thong, Heirok hmuna construction thaw mek an kan bawk.

KGBV hi High School status a upgrade vat ning a tih