Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-13-12...Hmasawnna Thar (An Independent dAIly newsp Aper) Reg N...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 34/70 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy MiMtukthla (deceMber) 13, 2018 ningani (thursday) GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking: 7th. sept., 2018 to 31st. Oct., 2018 delivery : 13-12-2018 (tHU) Time :10:30-AM - ll stock Stock : @ ` 928 19 & 5kg available Agency : SAS Booking :15th. Oct. , 2018 to 7th nov., 2018 delivery :13-12-2018 (tHU) Time : 9AM -ll stock stOCK : 306 @rate:Rs. 928/- NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI EKIN/SEPTIC TANK SUKFAI DINGA KO THEI ZING KAN NIH. Contact Numbers: 8119035096 & 8119083548 SYO GHQ in Imphal Unit an kan ccPur: Simte Youth Or- ganisation (SYO) GHQ chun zanikhan SYO Imphal Unit kanna an nei. Hi huna hin SYO GHQ a inthawk President L. Dongchinthang Simte; Dr H. Khamkhanpau, presi- dent, SYO Imphal Unit le Imphal Unit \huoituhai bakah P. Thonglianmang, President, KZP GHQ le B. Chinmuan, SYO Constitu- tion Drafting Chairman hai khawm \hangin thuhrilna hun an hmang. NTBCA Conference ccPur: New Testa- ment Baptist Churches Association(NTBCA) chun December 14-16, 2018 inkar sung khin Garlow Memorial Chapel, Reng- kai, Bible Hill-ah “Khrist Jesu Lungsim Pua” ti thu- puia hmangin 69th Annual Conference hmang an tih. Conference sunga speaker dinghai chu Rev. Dr Fame Singh, Director, Bibles International India Society; Rev. Dr. HC Ste- phen, Executive Secretary, NTBCA le Rev. K. Hang- nung, President, Baptist Partnership Ministry, NT - BCA hai ning an tih. First Graduation programme an hmang ccPur: Reformed Bible Institute (RBI) chun zani zantieng 5:00PM khan Rayburn Presbyterian Church-ah First Graduation Programme an hmang. Rev. T. Liankholal, Coordinator, Missions in \awng\ainain hun a hawng a, Rev. Dr Khen P. Tomb- ing, Chief Co-Ordinator, PCI (R ) in thucha a hril a, Rev. Dr G. Pau Muan- thang, Principal, RBI in- rawinain Graduate students hai certificate inhlanna hun hmang a nih. Graduates hai kuomah award tum tum, Elder T. Sinkhokam Memorial Award for Academic Ex- ecellence; Khawldon Me- morial Award for Exam- plary Christian Life; Elder T. Chinzakhai Memorial Award for Most Hardwork- ing Student banah Rev. Vung D. Tombing Memo- rial Award for Highest Mark in Reformed Doc- trine le Best Student Award (Male & Female) hai inh- lan an nih. RBI a hin tukum Min- isterial Foundation Course- ah Gruaduate 30 an um. Songtal Khawmpui lien ccPur: Songtal Khawm- pi Lian, 2018 Organizing Committee huoihawtnain December 17-22, 2018 inkar sung khin Songtal khuoah ‘Thou Ni’n Lam- ni’ Nehemia 2:18 thupuia hmangin Songtal Khawm- pui lien, hmang an tih. Khawmpui hi G. Thi- ankholian, Chief of Songtal in Flag keiphar in hawng a ta, Songtal SENA Group inrawinain March Past um a ta, hun hmang sung hin Games & Sports item tum tum haiah inruolsiekna, Devotion le activities dang dang um a tih. Police han PREPAK(Pro) nuhmei cadre pakhat an man iMPhal: Manipur Police han December 11, 2018 khan Langthabal Kunja Meitei Lamkhai area-ah PREPAK (Progressive) nuh- mei cadre pakhat an man. Mana um chu Wa- kongthem Ningol Moiran- them Ongbi Abe @ Tababi (30), w/o M. Romi Robert of Sungu Khabuk a nih tiin zanita W. Basu Singh, SP, NAB, PRO Manipur Police thusuok chun a hril. Ms Tababi hi sum- dawngtu le mi dang dang kuoma PREPAK (Pro) ta dinga pawisa khawn naa \hang hlak ni a hril a ni a. Frishking thaw a ni hunah ringhla leia an hrentang hnungah PREPAK (Pro) cadre a ni thu le self-styled captain Jiten hnuoia sin thaw niin Police kuomah an puong a nih. Ms Tababi hin kum 2005 a kha Gogo of Sugnu feth- lenga PREPAK (Pro) hi zawm a ni a, Nongkham, Myan- mar hmunah ni 45 sung basic training training zo, Army no. 2140 of 21st batch a nih. Singjamei Police station- a peklut le a chunga case registered a nih. sUnnA/tHAnGKO Pi Malsawmthang (70), w/o Th. Thangneigen of Nehru Marg, CCPur chu Dec. 12, 2018 zan khan Cancer nat- na leiin a thi a. December 13, 2018 hin Lamka Thlan- muol-ah a ruong vuiliem ning a tih. Pi Malsawmthang hi ei hriet thei dan dingin Rev. Ruolhlei Pakhuongte farnu a nih. CM-in Imphal Hmar Sikpui Ruoi a uop: Pherzawl District \hiek tum lo Sikpui Ruoi Restricted Holiday a nina ding ngaiuo ning a tih: Chief Minister iMPhal: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, Hmarhai chu hnam chang- kang tak le var tak, lekha thiem, zaidam le nunnem tak in ni a. In Festival lien tak Sikpui Ruoi inserna ding ni Restricted Holi- day-a puong dinga ngenna khawm hi hung ngaituo ning a tih tiin a hril. “Sikpui Ruoi hi Hmar hai ta dinga Festival pawimaw tak, abikin thla- sik laia hmang hlak a ni a. Kum tin \ha taka hmang theina dinga sawrkar chaw- la puong khawm chu a awm khawp el. Hung bawzui ka a tih” tiin a hril. Hi thu hi zani ta Imphal Sikpui Ruoi 2018 a va uopnaa a hril a nih. Tribal Research Institute (RTI), Chingmeirong, Imphal- a Sikpui Ruoi 2018 chu khuol lien angin a va uop a. Pherzawl district le a hman- gruohai Churachandpur tienga sawn tum anga hril chu thudiklo a ni a, sawn tumna le district siemtah hnung \hiek nawk tumna iengkhawm a um naw thu a hril. “Sawrkar hmasain a lo siem tah, Pherzawl District chu keikir nawk amanih \ hiek nawkna ding amanih iengkhawm tuta sawrkar hin tumna a nei nawh” tiin, “Manipur-a hnam 33 umhai lai chu Hmar hi a chang- kang tak in nih” tiin a hril bawk. CM-in a hril peinaa chun, politics chu hnam le \awng le sakhuo am- anih besana thaw ding a nih nawh a. Mihriemhai rawngbawl nuomna lungril le sukhmasawn nuomna a inthawka thaw ding a nih lem, tiin a hril. “Politician le bureacrats taphawt hai thiltum hma- satak le lientak ding chu mipui rawng iengtinam \ ha takin ka bawl thei ding ti a nih ding a nih. Mihaiin politician hai an ringzo ta nawna san chu an thutiem 50% khawm an sukpuitling ngai naw lei a nih” tiin a hrila. Politician hai chu mani thutiem 50% bek suk- puitling hlak dingin an fui nghal. Pherzawl district le a hmasawnna ding thuah, tu kuma Ginger Festival zova inthawkin Pherzawl dis- trict-a Aithing chingtuhai ta dingin Market linkage siem a nih tah leiin a zawrna ding thlaphang a um ta naw thu a hril a. An hma thei angin Pherzawl ah Aithing le thlai (thei) dang danghai sie\hatna ding Mini-Cold Storage khawm in\hut a nih vat ta ding niin a hril. Lamlien siemna thuah, Tipaimukh-Jiribam lamlien siemna dinga Survey chu zofel a ni tah a. Union Min- ister for Road Transport and Highways Mr Nitin Gad- kari kuomah khawm lekha thawnin National Highway anga puong dingin a ngen niin a hril. Hmun dangah Churachandpur-Tipaimukh lamlien khawm siemna sin a fe zinga zofel a ni vang vang tah tiin a hril bawk. Infepawna transport tieng ah, tuta MST Bus Pherzawl chen fe hi lam- lien a \hat pha chu Parbung chen a fe nghal ding thu a hril a. Boruoka inzinna dingin Pawan Hans chun Helicopter Service chu \um theina ding Helipad umna phawta chun service a nuom leiin Pherzawl >>sunzawmna phek 4-ah Chowkidar Quarter rawk ccPur: Zani hmasa zing- kar inhma tak 5:15 vel khan rukru pakhatin Zonal Edu- cational Office (ZEO), CC- Pur le inzawma um CCPur Govt. Higher Secondary School Chowkidar Quarter a rawk a, Gas Cylinder 1 le puonpha 1 an ruk. ZEO, CCPur Office-ah CCTV in\ hut a ni leiin rukru le thil an ruk lai hi a record a, chieng taka hmu theiin a um. Socio-Economic hmasawnna dingin hriselna a pawimaw: Jayanta Kumar iMPhal: Health and Family Welfare Minister Mr L. Jayantakumar chun, socio-economic develop- ment a um theina ding chun taksa hriselna \ha nei a \ul thu a hril a. Taksa a hrisel naw chun hma sawn a harsa tiin Zonal Health Public Laboratory le Barrack Type Quarter, Primary Health Centre, Moreh a hawng hu- nah a hril. Health minister chun tuta sawrkar chun a mipu- hai hriselna siem\hat hi a thiltum tak niin a hrila. Hriselna a \ha naw chun ieng thil khawm a \ha thei naw niin a hril. Tulai fak le dawn bakah hringnun hmang dan a danglam ta leiin natna khawm a dang dang a hung suok pei leiin ei in update pei khawm a \ ul thu a hril. Taksa hriselna ei in- thang lien theina dingin hmun tinah Health & Wel- ness Centre khawm a bawl pei ding thu a hril a. Food tresting machine khawm in\hutna dingin Rs. 30 lakh ruohman a ni thu a hril a. Sawrkar chun Food Safety a ngai pawimaw hle niin a hril. Minister chun Free Di- agnostic Lab, X-ray, An- esthesia le Ultra Sound Machines hai Sub District Hospital, Moreh ah sie an ni vat ta ding niin a hril bawk. Sanjenthong chen ‘Nupi Lan Road’ tia ko ning a tih: CM iMPhal: Manipur nupui ruolin huoisen taka Brit- ish sawrkar mi awptuhai lo dotuhai hriet zingna dingin Nupi Lan Complex a inthawka Sanjenthong chen lamlien chu ‘Nupi Lan Road’ ti ni tang a tih tiin Chief Minister Mr N. Biren Singh chun a hril. Zani ta Nupee Lan Complex-a state level “Nu- pee Lan Day 2018” inserna huna khuol lien anga thu hrilin, a sawrkar chun nuh- meihai dawmkangna ding le changkangna dingin, abikin political tatka dawmkang an ni theina dingin thei tawpin hma a lak thu a hril. Hitaka hin Dy CM Mr Y. Joykumar chu President a nih. Nuhmeihai chunga nun- rawngtuhai hremna dingin Fast Track Court chu indin a ni tah a. Tuchenah mi 10 vel nuhmeihai chunga mawinaw taka che hlak an chungthu rel ni tain a hril. Nuhmeihai hmasawnna ding hi a sawrkarin a ngawi pawimaw hle thu hrilin, class IX to XII chena Drop Out student hai laklut naw- kna dingin Free admission a hawng pek a. Women Empowerment hi kan ngai pawimaw hle a nih, tiin a hril. CM chun nuhmeihai chu politcs ah khawm lut ve dingin a hril a. State Assem- bly ah chen lut tum dingin an fui rawl a. Panchayat le Village Authority haiah chu an tam tah a. State level ah an la tlawm taluo niin a hril. Nuhai inzana dingin Nupee Lan Complex a in- thawka Sanjenthong ‘Nupee lan Road’ tia inbuk a ni ding thu hrilin, hi thua hin Cabi- net chun thutlukna siem vat a tih, tiin a hril a. Nuhmei- hai chu mani insung seng ah khawm inza ta ding an nih tiin a hril. Dy CM chun, ei history ah chu nuhmei haiin nasata- kin hma an lo lak ti ei hmu a. Nupi Lan hmasatak 1904 khawm khan, Assistant Po- litical Agent a In bawlna dinga Burma a inthawka thing hang la dinga thupek chu an kal bur el a nih tiin a hril. Nupi Lan vawi hnina 1939 khan chu bufai indai naw laia Manipur-a inthaw- ka puotieng bufai thawn dawk dinga thupek an kal nawk a, an hlawtling a nih tiin a hril a. “Tuhin chu nuh- meihai harsatna thu hrim hrim le thil dang danghai hma \huoitu dingin Meira Paibee ei nei ta a, ei vang- nei hle a nih” tiin a hril. Chief Minister le Dep- uty Chief Minister han Nu- pee Lan Movement le inza- wma hringna lo inhlan tahai po po inza suklangna le par\ hi inhlitirna hma an \huoi a. Mi lien mi chin a \hang nuom tawphawtin par\hi le inzana an pek. Nupee Lan Memorial Association le Nupee Lal & Khongjom War Memo- rial Society, artistes As- sociation of Shri Shri Bal Mukunda Dev Government Music College, Imphal han ‘Nupee lan’ ti drama an in- entir bawk a, ennuom a um hle. (DIPR) Home pahni hai Rs. 1000/- ve ve a pek ccPur: Amos Letkhohao Baite chun Nilaini khan naufahra enkawlna pahni- Sangga Muon Inn, Bijang le Vengnuam, New Lamka- a um Only Grace Home hai kanin \hangpuinain Rs. 1,000/- ve ve a pek. Chun, a nu le pa hrietz- ingna dinga Gospel Album a siem ‘Kabel Jesu’ video album khawm a hieng home pahni hai hi a pek ve ve bawk. Arcadia School in Heyday-cum-Winter Carnival an hmang ccPur: December 12, 2018, 11AM-4PM inkar sung khan Arcadia School, Molnom Bazar chun an school campus-ah ‘Hey- day-cum-Winter Carnival’ an hmang a. Chief Guest in Khaikhopau Ngaihte, MCS, AC to DC, CCPur \hangin award tum tum semna a nei. Hun hmangna hi John L. Varte in a kei\huoi a, Debory Fimsangpui, Vice President, Arcadia Ca- reer Development Society in welcome address a nei zoin Zoneisang, President, Arcadia Career Develop- ment Society in gift puong- langna a nei a, Khaikhopau Ngaihte chun thuhrilna hun a hmang zoin Winter Car- nival hawngnain Carnival Baloon inthlasuokna a nei. Khaikhopau Ngaihte chun, Heyday ti hi student huna dingin hun hlimum tak a ni thu hrilin, Arcadia school in inchukna tieng- pang ngawr ngawr thaw loa hiengang thil an hung buot- sai chu student le school ta dinga hmasawnna ropui tak a ni thu a hril a. Qual- ity education pawimawna hrilin, school enkawltu hai chu quality education tieng- pang ngaipawimaw a, nasa taka hma la dingin an fui. Winter Carnival huna hin Food stalls tum tum, Life Café, Buong’s Kitch- en, Manipuri Cuisine hai bakah Games stall hran hran Shooting, Throw Ball, Dart, Bottle lift, Golfing le a dang dang a um a, Arca- dian Gallery, Result Booth, Arcadian Art & Craft stall, Photo Booth, Magician’s Lair le Band tum tumin hla an sak. School in lekhathiem chungchuong a thlangsuok hai bakah khawsakna harsa zuol deu thlangsuok mi 20 hai kuomah Christmas Gift angin thilpek inhlan an ni a, Gift peka um hai chu \henkhat Free Admission, 6th Months Tuition free, Free textbook le a dang dang an nih. Student of the Year Award chu Genevie of Class III; Best Discipline of the Year 2018 award chu Kamlunhao Haokip, Class II le Most Athletic Award 2018 chu Cornelis (Class III) kuomah inhlan a nih. Arcadia school-ah tuhin Prep . - Clss V chen a um a, student 617 vel an um mek a nih. Pu Lienhmang Joute a thi guwahati: Pu Lienhmang Joute (71), As- sistant Central Intelligence Officer (Retd) chu cancer natna leiin zani 7AM vel khan Health City Hospital, Guwahati-ah a thi. A ruong hi zani zan khan an khuo Diger Compound, Lakhi- pur, Cachar District, Assam phurtlung a ni a, vawisun hin a ruong Diger Com- pound khuo thlanmuolah vui liem ning a tih. Ama hi Pu Jousanglien Joute, Ex- ecutive Engineering, Govt. of Mizoram, tuta Aizawla cheng mek Pa a nih. Lusun suonghai ei chanchinbu chun a tourpui hle. Pherzawl District sung, Thanlon Constituency sunga Leisen Village khaw mi hai chun an khaw sung mo- tor lut an nuom leiin Bawngtuthlaw hmangin khawsung motor lutna ding lampui an cho niin ei thu dawngna chun a hril. Khawsung lutna ding hin km. 5 vel a la bak niin an hril. MSPDCL Online Prepaid recharge iMPhal: Electric con- sumers of Manipur State Power Distribution Com- pany Ltd. (MSPDCL) in Central Data-Centre, Gu- wahati hmuna technical felnaw leia Online Prepaid Recharges services a suk- chawl chu zanita inthawk khan MSPDCL chun a re-activate nawk ta leiin online-a prepaid recharge thaw thei nawk a nitah. MSPDCL chun No- vember 29, 2018 khan Gu- wahati tienga technical fail- ure leia ni 4-5 vel online recharge a theinaw ding thu inhriettirna an siem a. Sienkhawm ni 11 deuthaw online-a fe pek thei loin a um a nih. Hlawtling Ding Chun Taimak insuo a ngai: Edn. Minister iMPhal: Education Min- ister Mr. Thokchom Rad- heshyam chun, hlawtlingna ding chun taimak insuo a \ul tiin a hril a. Hringnuna hlawtlng ding chun thiltum fel tak nei a ngai, tiin a hril. Minister chun Educa- tion ei ti chu mark \ha hmu le exam-a pass el kha a nih nawh a. Hringun ah chu a \hen ei hlawtlinga a \hen ei hlawsam hlak, tiin a hril a. Nu le pahai chu naupanghai nawr nasa taluo lo dingin an fui bawk. Hi thu hi zani ta Sainik School Imphal ah Open- ing Ceremony of 44th An- nual Athletic Meet, 2018 a hawngna huna a hril a nih. Ama khawm Sainik School ah a lo kai hlak. A hril pei dan chun, hlawtling- na chang nek hmanin hlawtling dinga bei lai kha an hawi lem tiin a hril a. Studetn hai chu Team a sinthaw dan inchuk dingin an fui a. Vawisuna a nina dam, a hrietna le thiem- na tlawmtehai khawm hi Sainik School a inthawka an chuk dawk vawng niin a hril. A hlawtlingna din- ga turtu po po khawm hi school a inthawka suok niin a hril bawk. (DPR)

Transcript of Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-13-12...Hmasawnna Thar (An Independent dAIly newsp Aper) Reg N...

Page 1: Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-13-12...Hmasawnna Thar (An Independent dAIly newsp Aper) Reg N N ost eg N N _____ Et dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

Hmasawnna Thar Vol - 34/70 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

MiMtukthla (deceMber) 13, 2018 ningani (thursday)

GAS NEWSAgency : KIM JOEBooking : 7th. sept., 2018 to 31st. Oct., 2018 delivery : 13-12-2018 (tHU) Time :10:30-AM - till stockStock : @ ` 92819 & 5kg available

Agency : SASBooking :15th. Oct. , 2018 to 7th nov., 2018delivery :13-12-2018 (tHU) Time : 9AM -till stockstOCK : 306 @rate:Rs. 928/-

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

EKIN/SEPTIC TANK

SUKFAI DINGA KO THEI ZING

KAN NIH.

Contact Numbers:8119035096 &

8119083548

SYO GHQ in Imphal Unit an kan

ccPur: Simte Youth Or-ganisation (SYO) GHQ chun zanikhan SYO Imphal Unit kanna an nei. Hi huna hin SYO GHQ a inthawk President L. Dongchinthang Simte; Dr H. Khamkhanpau, presi-dent, SYO Imphal Unit le Imphal Unit \huoituhai bakah P. Thonglianmang, President, KZP GHQ le B. Chinmuan, SYO Constitu-tion Drafting Chairman hai khawm \hangin thuhrilna hun an hmang.

NTBCA ConferenceccPur: New Testa-ment Baptist Churches Association(NTBCA) chun December 14-16, 2018 inkar sung khin Garlow Memorial Chapel, Reng-kai, Bible Hill-ah “Khrist Jesu Lungsim Pua” ti thu-puia hmangin 69th Annual Conference hmang an tih. Conference sunga speaker dinghai chu Rev. Dr Fame Singh, Director, Bibles International India Society; Rev. Dr. HC Ste-phen, Executive Secretary, NTBCA le Rev. K. Hang-nung, President, Baptist Partnership Ministry, NT-BCA hai ning an tih.

First Graduation programme an hmangccPur: Reformed Bible Institute (RBI) chun zani zantieng 5:00PM khan Rayburn Presbyterian Church-ah First Graduation Programme an hmang. Rev. T. Liankholal, Coordinator, Missions in \awng\ainain hun a hawng a, Rev. Dr Khen P. Tomb-ing, Chief Co-Ordinator, PCI (R ) in thucha a hril a, Rev. Dr G. Pau Muan-thang, Principal, RBI in-rawinain Graduate students hai certificate inhlanna hun hmang a nih. Graduates hai kuomah

award tum tum, Elder T. Sinkhokam Memorial Award for Academic Ex-ecellence; Khawldon Me-morial Award for Exam-plary Christian Life; Elder T. Chinzakhai Memorial Award for Most Hardwork-ing Student banah Rev. Vung D. Tombing Memo-rial Award for Highest Mark in Reformed Doc-trine le Best Student Award (Male & Female) hai inh-lan an nih. RBI a hin tukum Min-isterial Foundation Course-ah Gruaduate 30 an um.

Songtal Khawmpui lienccPur: Songtal Khawm-pi Lian, 2018 Organizing Committee huoihawtnain December 17-22, 2018 inkar sung khin Songtal khuoah ‘Thou Ni’n Lam-ni’ Nehemia 2:18 thupuia hmangin Songtal Khawm-pui lien, hmang an tih. Khawmpui hi G. Thi-ankholian, Chief of Songtal in Flag keiphar in hawng a ta, Songtal SENA Group inrawinain March Past um a ta, hun hmang sung hin Games & Sports item tum tum haiah inruolsiekna, Devotion le activities dang dang um a tih.

Police han PREPAK(Pro) nuhmei cadre pakhat an maniMPhal: Manipur Police han December 11, 2018 khan Langthabal Kunja Meitei Lamkhai area-ah PREPAK (Progressive) nuh-mei cadre pakhat an man. Mana um chu Wa-kongthem Ningol Moiran-them Ongbi Abe @ Tababi (30), w/o M. Romi Robert of Sungu Khabuk a nih tiin zanita W. Basu Singh, SP,

NAB, PRO Manipur Police thusuok chun a hril. Ms Tababi hi sum-dawngtu le mi dang dang kuoma PREPAK (Pro) ta dinga pawisa khawn naa \hang hlak ni a hril a ni a. Frishking thaw a ni hunah ringhla leia an hrentang hnungah PREPAK (Pro) cadre a ni thu le self-styled captain Jiten hnuoia sin

thaw niin Police kuomah an puong a nih. Ms Tababi hin kum 2005 a kha Gogo of Sugnu feth-lenga PREPAK (Pro) hi zawm a ni a, Nongkham, Myan-mar hmunah ni 45 sung basic training training zo, Army no. 2140 of 21st batch a nih. Singjamei Police station-a peklut le a chunga case registered a nih.

sUnnA/tHAnGKOPi Malsawmthang (70), w/o Th. Thangneigen of Nehru Marg, CCPur chu Dec. 12, 2018 zan khan Cancer nat-na leiin a thi a. December 13, 2018 hin Lamka Thlan-muol-ah a ruong vuiliem ning a tih. Pi Malsawmthang hi ei hriet thei dan dingin Rev. Ruolhlei Pakhuongte farnu a nih.

CM-in Imphal Hmar Sikpui Ruoi a uop: Pherzawl District \hiek tum lo

Sikpui Ruoi Restricted Holiday a nina ding ngaiuo ning a tih: chief MinisteriMPhal: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, Hmarhai chu hnam chang-kang tak le var tak, lekha thiem, zaidam le nunnem tak in ni a. In Festival lien tak Sikpui Ruoi inserna ding ni Restricted Holi-day-a puong dinga ngenna khawm hi hung ngaituo ning a tih tiin a hril. “Sikpui Ruoi hi Hmar hai ta dinga Festival pawimaw tak, abikin thla-sik laia hmang hlak a ni a. Kum tin \ha taka hmang theina dinga sawrkar chaw-la puong khawm chu a awm khawp el. Hung bawzui ka a tih” tiin a hril. Hi thu hi zani ta Imphal Sikpui Ruoi 2018 a va uopnaa a hril a nih. Tribal Research Institute (RTI), Chingmeirong, Imphal-a Sikpui Ruoi 2018 chu

khuol lien angin a va uop a. Pherzawl district le a hman-gruohai Churachandpur tienga sawn tum anga hril chu thudiklo a ni a, sawn tumna le district siemtah hnung \hiek nawk tumna iengkhawm a um naw thu a hril. “Sawrkar hmasain a lo siem tah, Pherzawl District chu keikir nawk amanih \hiek nawkna ding amanih iengkhawm tuta sawrkar

hin tumna a nei nawh” tiin, “Manipur-a hnam 33 umhai lai chu Hmar hi a chang-kang tak in nih” tiin a hril bawk. CM-in a hril peinaa chun, politics chu hnam le \awng le sakhuo am-anih besana thaw ding a nih nawh a. Mihriemhai rawngbawl nuomna lungril le sukhmasawn nuomna a inthawka thaw ding a nih lem, tiin a hril.

“Politician le bureacrats taphawt hai thiltum hma-satak le lientak ding chu mipui rawng iengtinam \ha takin ka bawl thei ding ti a nih ding a nih. Mihaiin politician hai an ringzo ta nawna san chu an thutiem 50% khawm an sukpuitling ngai naw lei a nih” tiin a hrila. Politician hai chu mani thutiem 50% bek suk-puitling hlak dingin an fui nghal.

Pherzawl district le a hmasawnna ding thuah, tu kuma Ginger Festival zova inthawkin Pherzawl dis-trict-a Aithing chingtuhai ta dingin Market linkage siem a nih tah leiin a zawrna ding thlaphang a um ta naw thu a hril a. An hma thei angin Pherzawl ah Aithing le thlai (thei) dang danghai sie\hatna ding Mini-Cold Storage khawm in\hut a nih vat ta ding niin a hril.

Lamlien siemna thuah, Tipaimukh-Jiribam lamlien siemna dinga Survey chu zofel a ni tah a. Union Min-ister for Road Transport and Highways Mr Nitin Gad-kari kuomah khawm lekha thawnin National Highway anga puong dingin a ngen niin a hril. Hmun dangah Churachandpur-Tipaimukh lamlien khawm siemna sin a fe zinga zofel a ni vang vang tah tiin a hril bawk. Infepawna transport tieng ah, tuta MST Bus Pherzawl chen fe hi lam-lien a \hat pha chu Parbung chen a fe nghal ding thu a hril a. Boruoka inzinna dingin Pawan Hans chun Helicopter Service chu \um theina ding Helipad umna phawta chun service a nuom leiin Pherzawl >>sunzawmna phek 4-ah

Chowkidar Quarter rawk

ccPur: Zani hmasa zing-kar inhma tak 5:15 vel khan rukru pakhatin Zonal Edu-cational Office (ZEO), CC-Pur le inzawma um CCPur Govt. Higher Secondary School Chowkidar Quarter a rawk a, Gas Cylinder 1 le puonpha 1 an ruk. ZEO, CCPur Office-ah CCTV in\hut a ni leiin rukru le thil an ruk lai hi a record a, chieng taka hmu theiin a um.

Socio-Economic hmasawnna dingin hriselna a pawimaw: Jayanta Kumar

iMPhal: Health and Family Welfare Minister Mr L. Jayantakumar chun, socio-economic develop-ment a um theina ding chun taksa hriselna \ha nei a \ul thu a hril a. Taksa a hrisel naw chun hma sawn a harsa tiin Zonal Health Public Laboratory le Barrack Type Quarter, Primary Health Centre, Moreh a hawng hu-nah a hril. Health minister chun tuta sawrkar chun a mipu-hai hriselna siem\hat hi a thiltum tak niin a hrila. Hriselna a \ha naw chun ieng thil khawm a \ha thei naw niin a hril. Tulai fak le dawn bakah hringnun hmang dan a danglam ta leiin natna khawm a dang

dang a hung suok pei leiin ei in update pei khawm a \ul thu a hril. Taksa hriselna ei in-thang lien theina dingin hmun tinah Health & Wel-ness Centre khawm a bawl pei ding thu a hril a. Food tresting machine khawm in\hutna dingin Rs. 30 lakh

ruohman a ni thu a hril a. Sawrkar chun Food Safety a ngai pawimaw hle niin a hril. Minister chun Free Di-agnostic Lab, X-ray, An-esthesia le Ultra Sound Machines hai Sub District Hospital, Moreh ah sie an ni vat ta ding niin a hril bawk.

Sanjenthong chen ‘Nupi Lan Road’ tia ko ning a tih: cM

iMPhal: Manipur nupui ruolin huoisen taka Brit-ish sawrkar mi awptuhai lo dotuhai hriet zingna dingin Nupi Lan Complex a inthawka Sanjenthong chen lamlien chu ‘Nupi Lan Road’ ti ni tang a tih tiin Chief Minister Mr N. Biren Singh chun a hril. Zani ta Nupee Lan Complex-a state level “Nu-pee Lan Day 2018” inserna huna khuol lien anga thu hrilin, a sawrkar chun nuh-meihai dawmkangna ding le changkangna dingin, abikin political tatka dawmkang an ni theina dingin thei tawpin hma a lak thu a hril. Hitaka hin Dy CM Mr Y. Joykumar chu President a nih. Nuhmeihai chunga nun-rawngtuhai hremna dingin Fast Track Court chu indin a ni tah a. Tuchenah mi 10 vel nuhmeihai chunga mawinaw taka che hlak an chungthu rel ni tain a hril. Nuhmeihai hmasawnna ding hi a sawrkarin a ngawi pawimaw hle thu hrilin, class IX to XII chena Drop Out student hai laklut naw-kna dingin Free admission a hawng pek a. Women Empowerment hi kan ngai pawimaw hle a nih, tiin a hril. CM chun nuhmeihai chu politcs ah khawm lut ve dingin a hril a. State Assem-bly ah chen lut tum dingin an fui rawl a. Panchayat le Village Authority haiah chu an tam tah a. State level ah an la tlawm taluo niin a hril. Nuhai inzana dingin Nupee Lan Complex a in-

thawka Sanjenthong ‘Nupee lan Road’ tia inbuk a ni ding thu hrilin, hi thua hin Cabi-net chun thutlukna siem vat a tih, tiin a hril a. Nuhmei-hai chu mani insung seng ah khawm inza ta ding an nih tiin a hril. Dy CM chun, ei history ah chu nuhmei haiin nasata-kin hma an lo lak ti ei hmu a. Nupi Lan hmasatak 1904 khawm khan, Assistant Po-litical Agent a In bawlna dinga Burma a inthawka thing hang la dinga thupek chu an kal bur el a nih tiin a hril. Nupi Lan vawi hnina 1939 khan chu bufai indai naw laia Manipur-a inthaw-ka puotieng bufai thawn dawk dinga thupek an kal nawk a, an hlawtling a nih tiin a hril a. “Tuhin chu nuh-meihai harsatna thu hrim hrim le thil dang danghai hma \huoitu dingin Meira Paibee ei nei ta a, ei vang-nei hle a nih” tiin a hril. Chief Minister le Dep-uty Chief Minister han Nu-pee Lan Movement le inza-wma hringna lo inhlan tahai po po inza suklangna le par\hi inhlitirna hma an \huoi a. Mi lien mi chin a \hang nuom tawphawtin par\hi le inzana an pek. Nupee Lan Memorial Association le Nupee Lal & Khongjom War Memo-rial Society, artistes As-sociation of Shri Shri Bal Mukunda Dev Government Music College, Imphal han ‘Nupee lan’ ti drama an in-entir bawk a, ennuom a um hle. (DIPR)

Home pahni hai Rs. 1000/- ve ve a pek

ccPur: Amos Letkhohao Baite chun Nilaini khan naufahra enkawlna pahni- Sangga Muon Inn, Bijang le Vengnuam, New Lamka-a um Only Grace Home hai kanin \hangpuinain Rs.

1,000/- ve ve a pek. Chun, a nu le pa hrietz-ingna dinga Gospel Album a siem ‘Kabel Jesu’ video album khawm a hieng home pahni hai hi a pek ve ve bawk.

Arcadia School in Heyday-cum-Winter Carnival an hmangccPur: December 12, 2018, 11AM-4PM inkar sung khan Arcadia School, Molnom Bazar chun an school campus-ah ‘Hey-day-cum-Winter Carnival’ an hmang a. Chief Guest in Khaikhopau Ngaihte, MCS, AC to DC, CCPur \hangin award tum tum semna a nei. Hun hmangna hi John L. Varte in a kei\huoi a, Debory Fimsangpui, Vice President, Arcadia Ca-reer Development Society in welcome address a nei zoin Zoneisang, President, Arcadia Career Develop-ment Society in gift puong-

langna a nei a, Khaikhopau Ngaihte chun thuhrilna hun a hmang zoin Winter Car-nival hawngnain Carnival Baloon inthlasuokna a nei. Khaikhopau Ngaihte chun, Heyday ti hi student huna dingin hun hlimum

tak a ni thu hrilin, Arcadia school in inchukna tieng-pang ngawr ngawr thaw loa hiengang thil an hung buot-sai chu student le school ta dinga hmasawnna ropui tak a ni thu a hril a. Qual-ity education pawimawna

hrilin, school enkawltu hai chu quality education tieng-pang ngaipawimaw a, nasa taka hma la dingin an fui. Winter Carnival huna hin Food stalls tum tum, Life Café, Buong’s Kitch-en, Manipuri Cuisine hai bakah Games stall hran hran Shooting, Throw Ball, Dart, Bottle lift, Golfing le a dang dang a um a, Arca-dian Gallery, Result Booth, Arcadian Art & Craft stall, Photo Booth, Magician’s Lair le Band tum tumin hla an sak. School in lekhathiem chungchuong a thlangsuok hai bakah khawsakna harsa

zuol deu thlangsuok mi 20 hai kuomah Christmas Gift angin thilpek inhlan an ni a, Gift peka um hai chu \henkhat Free Admission, 6th Months Tuition free, Free textbook le a dang dang an nih. Student of the Year Award chu Genevie of Class III; Best Discipline of the Year 2018 award chu Kamlunhao Haokip, Class II le Most Athletic Award 2018 chu Cornelis (Class III) kuomah inhlan a nih. Arcadia school-ah tuhin Prep . - Clss V chen a um a, student 617 vel an um mek a nih.

Pu Lienhmang Joute a thiguwahati: Pu Lienhmang Joute (71), As-sistant Central Intelligence Officer (Retd) chu cancer natna leiin zani 7AM vel khan Health City Hospital, Guwahati-ah a thi. A ruong hi zani zan khan an khuo Diger Compound, Lakhi-pur, Cachar District, Assam

phurtlung a ni a, vawisun hin a ruong Diger Com-pound khuo thlanmuolah vui liem ning a tih. Ama hi Pu Jousanglien Joute, Ex-ecutive Engineering, Govt. of Mizoram, tuta Aizawla cheng mek Pa a nih. Lusun suonghai ei chanchinbu chun a tourpui hle.

Pherzawl District sung, Thanlon Constituency sunga Leisen Village khaw mi hai chun an khaw sung mo-tor lut an nuom leiin Bawngtuthlaw hmangin khawsung motor lutna ding lampui an cho niin ei thu dawngna chun a hril. Khawsung lutna ding hin km. 5 vel a la bak niin an hril.

MSPDcL Online Prepaid recharge iMPhal: Electric con-sumers of Manipur State Power Distribution Com-pany Ltd. (MSPDCL) in Central Data-Centre, Gu-wahati hmuna technical felnaw leia Online Prepaid Recharges services a suk-chawl chu zanita inthawk khan MSPDCL chun a re-activate nawk ta leiin

online-a prepaid recharge thaw thei nawk a nitah. MSPDCL chun No-vember 29, 2018 khan Gu-wahati tienga technical fail-ure leia ni 4-5 vel online recharge a theinaw ding thu inhriettirna an siem a. Sienkhawm ni 11 deuthaw online-a fe pek thei loin a um a nih.

Hlawtling Ding Chun Taimak insuo a ngai: Edn. Minister

iMPhal: Education Min-ister Mr. Thokchom Rad-heshyam chun, hlawtlingna ding chun taimak insuo a \ul tiin a hril a. Hringnuna hlawtlng ding chun thiltum fel tak nei a ngai, tiin a hril. Minister chun Educa-tion ei ti chu mark \ha hmu le exam-a pass el kha a nih nawh a. Hringun ah chu a \hen ei hlawtlinga a \hen ei hlawsam hlak, tiin a hril a. Nu le pahai chu naupanghai nawr nasa taluo lo dingin an fui bawk. Hi thu hi zani ta Sainik School Imphal ah Open-ing Ceremony of 44th An-

nual Athletic Meet, 2018 a hawngna huna a hril a nih. Ama khawm Sainik School ah a lo kai hlak. A hril pei dan chun, hlawtling-na chang nek hmanin hlawtling dinga bei lai kha an hawi lem tiin a hril a. Studetn hai chu Team a sinthaw dan inchuk dingin an fui a. Vawisuna a nina dam, a hrietna le thiem-na tlawmtehai khawm hi Sainik School a inthawka an chuk dawk vawng niin a hril. A hlawtlingna din-ga turtu po po khawm hi school a inthawka suok niin a hril bawk. (DPR)

Page 2: Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-13-12...Hmasawnna Thar (An Independent dAIly newsp Aper) Reg N N ost eg N N _____ Et dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station

Hmasawnna Thar2 MiMtukthla (deceMber) 13, 2018 ningani (thursday) article/health & eMPlOyMent news

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Co-Editor : Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

Editorial

Nghawng a nei ding niin an lang

VAWISUN THUPUIRam popohai, Lalpa chawimawiin hlimtakin khek ro; Lawm pumin Lalpa rawng bawl unla, hla sak pumin a hmaah hung ro. -SAM 100:1

India rama State 5- Chhattisgarh, Mizoram, Madhya Paradesh, Rajasthan le Telangana haia Assembly elec-tion chu zo fel a nita a. Hi inthlangnaa hratna chang Indian National Congress (INC) le Telangana Rashtra Samiti (TRS) hai chun sawrkar siem dingin an invir buoi map map lai tak a nih. State pathum, Madhya Pradesh, Rajasthan le Chhattisgarh haiah chun Con-gress Party in sawrkarna an siem thei ngei ding a nih ti chieng takin an lang tah. Mizoram le Telangana state haiah ruok chun Regional Party pahni, MNF le TRS han sawrkar an siem ve thung ding a nih. MNF Party hi North Eastern Democratic Alliance (NEDA) a \hang an ni a, sawrkar an siem huna BJP MLA neisun hi an in\hangsatir ve dim ti hi mipui hriet chak a nih. Election lai khan chu BJP kha Mizoram mipui tam lem hai dit naw a nih ti MNF Party leh khan an \hangruol ngam naw a, sienkhawm election result suokzo hnung ruok khan chu Zoramthanga chun NEDA member an ni ve thu a hril ngam ta a nih. State 5 haia election result hin nghawng chi hran hran a nei ding niin an lang. Madhya Pradesh Assem-bly election in nghawng pakhat a nei chu PM, Narendra Modi \hangsain BJP chun hneban an nina hi an pawm. Chun Madhya Pradesh CM, Chauhan chun an banhma khan sawrkar siem thei ding khawp member an neinaw leia sawrkar siem an tum naw ding thu a hril nghal a. Hi khawm hi election result nghawng pakhat niin an lang bawk. Hnebana an umna an pawm thei a, sawrkar siemlui an tum hram hram naw a, a \ha ti ding a ni el. Sawrkar siemlui hram hram tumhai sienla chu buoina a suok pha ring a um. Kum thara Lok Sabha election nei el ta ding ei ni leiin BJP hin mawikhai lo tak le dan kalzawnga sawrkar siem hi chu thaw pei chiah an ngai tanaw a ni el thei. Manipur le Goa State haia sawrkar an siem hram hram hin chu hril a hlaw hle a. India ram chanchina inchik-tlak a nih. Tlin lo sa saa sawrkar siem hi chu mipuihai dit thlangna inzanawna a ni leiin tu Party khawma thaw nawhai sienla thil \ha a hung ni lem ring a um. sawrkar an siemluina khawm hi BJP hung vaw setu pakhat a ni el thei. Sawrkar siemluia um hai hmakhuo ding hi kum thara Lok Sabha election result in a la hung hril ding a nih. BJP an la hrat chun la fe pei thei an ta, an hrat tan aw ruok chun a hung nghawng sa ve ring a um. State 5 haia Assembly election kha BJP ta dinga semi-final khelna anga ngai a ni a. Hieng a ni chun Lok Sabha election huna khawm State 5 haia election result hin nghawng a hung nei el naw ding an a ni ti chu mi \henkhat lo thlir dan le ngaidan a nih. BJP inlalna State pathum zet Congress Party in an hang hneban elna san pakhat ni dinga ring chu, BJP rorel dan hin mipui ng-hawk a hlaw ta an naw mani ti theiin a um. Hi lei hin BJP ta ding chun State 5 haia Assembly election result hi inennawnna le insiem \hatna ding chi niin an lang. Congress Party chu a pawngapuia anhnuoisie el thei ta ding niin an lang nawh. Chun, India ram mipuihai lun-grilah hin Party pakhatin hun sawt tak ro an rel hi \ha an tinaw khawm a hawi. Khawvel rambung tum tuma cheng mipuihai chun inthlakthleng a um hi an dit a, India mipuihai khawmin hi ngaidan hi an put ve ta niin an lang. State 5 haia assembly election result hin Congress party chu beiseina thar le phurna thar a pek ngei ring a um. Hiengang bawk hin sawrkarna chel laizing BJP khawm chona thar a pek ring a um. Lok Sabha elec-tion hung um dingah hin an khing le an beituo tak ding khawm BJP le INC hai hi an hung ni ring a um. Iengpo khawm nisienla, BJP le INC hai ta ding chun \hang lak nasat a \ul a nih. BJP ta ding chun Congress Party hi hnuoisie taka sie el thei chi nitain an lang nawh. Tutak hin chu India hmarsak bielah chun BJP an hrat a, India hmarsak biel chu an thu hnuoiah an sie a nih. BJP National President, Amit Shah chun, Lok Sab-ha election hung um dingah hin, NE biela Lok Sabha seats 25 um hai laia seats 21 an Party in an chang a ring thu a hril. A ring dan hi an dik le an dik naw chu hunin a la hung hril ding a nih. Tuta angzinga an la hrat zawm pei chun Amit Shah beisei le ring dan hi hung hlawtling thei ding anga inlang a nih. Amiruokchu, Politics fed an hi a pangngai zing thei naw a, NE bielah ieng thli am a hung hran ding ti chu chieng taka hril thei a la ni nawh.

kerala assembly sukchawl nawkthiruvanantha -PuraM: Kerala As-sembly in\hung mek chu Congress inrawi Opposi-tion UDF han Sabarimala chungchanga Assembly sunga risie an siem leiin zanita Kerala Assembly in\hung chu sukchawl nawk a nih. Ni 8 zet rorel-na sukbuoi leia Assembly in\hung sukchawla a umna a nitah. Assmbly in\hung \an hlimin Opposition MLAs hai chu banners le placards hai chawiin Lord Ayyappa le a sevela prohibitory or-der laksuok dinga ngenin an khek a, hi chungchang

hritlang an phut leia risie nasa tak an siem leia ro rel thei a ninaw leiin Speaker chun zanita dingin Assem-bly in\hung hi a sukchawl nawk a nih. Kerala Assembly hi November 26, 2018 a in-thawka in\hung \an le Nin-gani-a tawp ta ding a nih. Supreme Court in Sabarimala hmuna temple sungah nuhmei iengang kum hai khawm lut thei dinga thutlukna a lo siem dodalna nasa tak umleia Sabarimala le a sevela prohibitory order hi insuo a nih. BJP chun SC order hi an dodal ve bawk a nih.

sak ZOraMa biekZinna-l.keivOM

Part 1

inbuOtsaina Kum 1990 January 26, India Republic Day niin kum li deuthaw India palai sin ka thawna Rangoon ka suoksan a. Kum 26 lai diktetor Gen. Ne Win-in a sawp ziel hnunga ama thua sipai hratna hmanga thuneina kum 1962-a a lak kha ama thu bawkin 1988 khan inthla tah dinga thutlukna a siema inthawkin mipui rorelna indin thar nawk nuomin thla li lai mipuiin lam an hraw mup mup a, buoinain a ram phêkin a chǐm a. A tawpah August 8, 1988 (8.8.88) khan sipaiin thuneina an hung lak nawk a. State Law & Order Restoration Council (SLORC) intiin rorelna an kengkaw a, \ap le harawtin a ram phêk a tuom a. Tam takin hringna an chăn a, a tlan suok thei thei himna zawngin ram dangah an tlan lut a. India rama khawm Mizoram le Manipur ramri bulah refugee camp indin a ni a. Chuonghai laia tam tak chu Delhi-ah thawn thlain, United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) hnuoiah an khawsa phawt a, chu taka inthawk chun thlang ram, abikin USA le Canada-ah an lut a nih. Hieng thil fe le hung hi mit ngeia hmutu ka ni bakah zalenna an suolnaa a kûl a tâia \hang lapuitu laia mi inti ngam, sipai sawrkar mit sukkhamtu le an hnăr kuo hawltua an ngai laia mi ka ni ve leiin kum 1988-89 lem khan chuh ka fe le hung le ka lut le suok hi enthlatuhaiin an mi sui ngat ngat niin an mi hril. A sieli khaw mawiah inthlang an hang thaw rawk a, Aung San Suu Kyi party National League for Democracy (NLD) khan sipai kuota ti lo po an ham fai rǐt leiin suonlam ieng ieng amani siemin lalna an pek nuom naw a; an hotu tak Suu Kyi chu tuol suok thei lo dingin a inah an hrĕn a. Rangoon ka suoksan hmain ka va sir a, ka suok ni khan vangnei thlak takin a pasal Michael Aris le a naupahai pahni leh Thai Airlines-ah Bangkok chen kan intlawn a, lampui intluonin kan titi a. Kum 1999-a Michael a thi khan Suu Kyi chu hrĕn tăng a la ni zing leiin ral kângah a pasal dit tak a vui liem a nih. Rangoon kan suoksan tuka India House-a unau le ruol \ha mi hung inthlatuhai kuomah, “Dimokrasi hnuoia sawrkar a ngir hma chun Kawl ramah hung kir ta naw ningah. A ngir pha leh, Lalpan mi hung \huoi kir nawk a tih. Chu hun chu beiseinain thlir inla, hring le dama ei inhmu khawm nawk theina dingin Pathien kuomah hning ei tiu” tiin ka’n thla tawl0 a. Kawl ramin hun harsat zuol a tawng lai a ni leiin, mimalin thaw thei nei tlawm hle inla khawm India aiawa Zopa pakhat Rangoon khawpuia ka lo intung ve ringawt khan umzie a nei a, an mi muongpui ve a, ka hang suoksan el ding chu hapui tlawng ang hielin an ngai niin ka hriet. Silai chawi le chawi lo innêkna khawvela mihriem nun hang inchĕp dan le intar dan hi mitthli chauh naw chun hril fie a harsa. Hi tûk khawm hin chu ngirhmun chu pumpel thei a ni nawh. Mitthli parol hnuoia zalenna kawl eng hung inlang ding beiseinaa thlir chu zawlnei Isai hai rawi tarmit ang bun ve nawtu ding lem chun chungpikna ngawt naw chuh hmu ding um naw nih. Beiseinaa hmathlirtu chun harsatna hmaah nakawr sukthlepa indawm kun el nekin, tuorselna le tumrunaa inthuom a, zan tinin zangkhuo a bungbu zing a nih ti hre tlata a tak ngeia ieng harsatna hling bawn khawm nêr tlang tum mi ni a ngai. Chuong ang mi tlawmte laia pakhat chu Pi Aung San Suu Kyi a nih. A piengphung le hmêl ringawt en chun parte nêm inno, khawhai thliin a mût tliek el thei awma derthawnga inlang, sienkhawm a sungril chu kapathir anga chang, khuongkhau hrui let tama inuoi, ram le hnam hmangaina pŭma incher a ni leiin khawvela chawimawina insang tak Nobel Prize dawng phak hiel a nih. Ama \huoina hnuoiah damtein sipai kuta phuor bet Kawl ram chu thieminsut pawlisi hmangin a hung insut a, Constitution thar duongin, mipui aiaw le sipai aiaw ding zat roreltu siemin, inthlangna 2010, 2012 le 2015-a an nei hnung chun dimokrasi sawrkar anga ngai thei a hung pieng a. Mipui aiaw National League for Democracy (NLD) le sipai aiaw Union Solidarity and Development Party (USDP) inkawpin sawrkarna an siem a, Aung San Suu Kyi chu Prime Minister sin ang chelin State Counsellor hming putin sie a ni a. Sienkhawm, 2008 Constitution dungzuiin Commander-in-Chief of Defense Services (Tatmadaw) chun Defence Minister, Economic Minister, Border Affairs Minister le a ram puma police le administration chunga thuneitu Home Minister dingin a nuom nuom a ruot thei. 2008 Constitution hi thlakthleng dingin sipai aiawtuhai \hangpui naw chun thil thei a ni naw leiin, dimokrasi puitling an neina ding chun hun iemani chen nghak a la ngai ding a nih. Thirhaihawa artui dawm ang a na, dawm thiem naw chun tla kawi nawk ruop thei a nih. Rohingya chungthua buoina dam hi a bul le bal hre chieng si loa ‘human rights’ humhal thu hmathea ram dang le pawl hrang hrang an hung inrawl hin kakhawk \ha lo tak a hring suok thei bakah Suu Kyi le a party ngirhmun a sukderthawng a, a pawi khawp el. Ram changkang inti, anni inkhina hmawla ram dang le hnam dang inkhi tum pawl \henkhat lem chun intivei takin chawimawina Suu Kyi an lo pek kha an hnuk kir! Kawlram hi Kawlram a nina anga dawr thiem a ngai. NLD \huoina hnuoia sawrkarna siem a ni-a inthawkin kha hmaa khuokhirna kha a hmatiema an hung hlip leiin sawt naw te sungin nasa takin thil a hung inthlak danglam a, hma an sawn duok duok a. Chu hun le India ramin Look East/Act Policy hmanga Asia ram dang le inpawna dinga Moreh/Tamu kawtsuo hawng dinga hma a lak hun a hung intawng fuk leiin, ramri deltu, abikin Zo hnathlakhai ta dingin ham\hatna hril seng lo a hung inbaw \an a. Kum sawmthum hiel liem taa Rangoon-a ka um laia thil kan lo phanhai chu a taka hmu theiin a hung inlang mek a. Zo hnathlakhai chengna, pi le puhai sul lo bangna, bungpui phuna thuro an siena, ei thu le hla hluihai suokna hmun le ram, sir ka chak em em, sienkhawm sipai sawrkar khuokhirna leia inzin an phal nawna hmunhai chu sir thei dingin a hung inhawng tah leiin kum 2016-a inthawk khan hun remchang ka mel tah răn a. Inzin dinga mi fieltu, sengso iengkim tum inhuom, mi tlawmngai an tam laiin, inzin ka tum dan le lekhabua inchan ding thu le hla a tam thei ang tak lak khawm ka nuom leiin a remchang thei dan tak Pathienin a hung ruot beiseiin ka nghak a. Chu bakah, a dan ang taka Moreh/Tamu fe thlenga lut ka nuom bawk a. Hieng lai hin Tahan Literary Circle President-in a mi hung telefawn a, Kawlphaia inzin dinga mi fiel an nuom thu le sengso iengkim tumtu ding mi tlawmngai an um thu a mi hung hril a. May/June a dingin kan hang riruong phawt a. David Buhril le Lalremlien Neitham

\huoi sa ka nuom a, kan remchang hun an ruol naw leiin September vela dingin sawn kan rawt a. Chu khawm chu a remchang naw leiin November 1-a Tamu checkpost-a lut dingin Delhi-a Myanmar Embassy-a inthawkin land-route a an rama lut theina tourist visa kan lak a. Hienga thaw thei a nina san chu 8.8.2018-a inthawk khan India le Myanmar sawrkarin Moreh/Tamu le Zokhawthar/Rihkhawdar check-post fe thlenga lut le suok phalna an puong lei a nih. Kha hma khan chuh Rangoon (Yangon) kawtsuoa chauh lut le suok an phal.

Hi hin tâng insuo thuah harsatna khawl tak a siem a. Thil tlung nuizatthlak angreng hang zep sa inla. Vuongnaa thawn suok dingin Kawlram sawrkarin sum an nei si naw leiin an intang chen ding an zo hnung khawmin a damhai chu sawrin an la khum zui pei a, Tamil sumdawng nupa tuok khat lem chu thla ruk chauh intâng ding kha kum 16 hiel a chuongin an intăng a, jail-ah nau pathum an nei hman a, ka va lak suok tawl chun tleirawlte an ni vawng tah. Rangoon-a 1986-1989 ka um sungin India mi tâng um po 52 kan thawn suok vawng a, chuonghai lai chun helpawl MNF 3, Naga 2 le Meitei PREPAK \huoitu pakhat Dr. Suresh an \hang sa. Dr. Suresh lem hi chuh a vengtu ding DSP rawiin Manipur Police pariet an hung hmasa a, special aircraft kan incha a, Imphalah kan thawn thlak a nih.FawMkeM PawiMaw Churachandpur sir malama kum sawmthum ka nghak hnunga Kawlrama biekzin dinga insiem ka ni leiin thil pawimaw fawmkem nuom ka nei a, chu chu lekhabu thar tlangzar a nih. Thu le hla ka ziek tah sa thlang khawm, lekhabua khawr pum dinga ka riruong hi bu 50 vel dai ding a um a. Chuonghai laia mi chu ka penson-a inthawka kum 16 zet sŭn le zăna ka’n bŭrna, thu le hla inlet (translation) dan kalhmang, abikin Baibul inlet a nih. Hieng lai hin Hmar Bible Translation Committee chun kum 1968-a Calcutta Statesman Press-a Bible Society of India sutpek Hmar \awnga Baibul pumpui a neina hmasa tak champha vawi 50-na chuh ropui taka lawm dingin an insingsa mup mup a. Mani \awng ngeia Baibul nei theia um chuh lawm a um bek bek laiin, kum sawmnga sunga siem phuisui sin an mi thawpek dan enin, hi lekhabu tluka ei ngaithà hi lekhabu dang a um thei di’m a nih ti khawpin kum sawmnga hnunga khawmin inlet fûk lo, \awngkam indik lo, grammar dan hraw loa thu rem khawm, umzie mumal nei lo le chieng loin phêk tin deuthaw hi a la \iel rang nuoi zing a nih. Hieng thil lei hin kei chun ei lawm san ding ka hriet naw a, inzaka Pathien hmaa thupha chawina ding ngawt ka hmu lem. Pathien tak betu inti si-a ei Baibul le ei \awng ei suosam dan hi thil inhme lo tak a nih. Chuleiin, Churachandpur-a sawt naw te ka cham sunga tlangzar hman dingin hmawsarumin phek 400-a sa lekhabu ka buotsai chŭk chûk a, a hmingah TRANSLATION (Thu le Hla Inlet) ka’n bŭk a. October 27, 2018-ah Rural Women Upliftment Society (RWUS) Seminar Hall-ah ka piengpui unauhai laia a dam la um sun ka u Hrangthatlur Keivom-in Pathien kuoma inhlanin a tlangzar a. Chu chu a nih David Buhrilin, “Literature inhnik tak tak hai ta dingin ruoipui a tling takzet. Pu Hrangthatlur Keivomin mipui tiem dingin tlangzarna hunser a hmang zet chuh van tieng leh a hung inzawm ta vawng a. Literature rau chauh ni loin Pathien thlarau ‘mi umpuina, chenchilna le \huoina” leh umni kan kham a ni tak. Lekhabu tlangzarnaa khang anga Pathien le mi keizawmna kha ka la tawng ngai nawh” a ti khah (Zoram Khawvel Diary 1). TRANSLATION tlangzarna a ni ang hrimin, prokram kan sut khan thumal ei lo hmang inrim tah ‘Hun Vawngtu’ ti loin, \awngkam indik lem ‘Ro Khaitu’ tiin kan thlak a. A san chu hun hi chatuon, insawn loa um zing a ni leiin mihriem vawng thei thil a ni nawh. Mihriemin thilthaw ieng amanih ei nei hlak a, chu hrilna \awngkam tawite ei nei chu ‘Ro’ ti a ni a, thluk insanga lam phei ding a nih. Thluk inhnuoia lam ruok chun thil hlû le hausakna thil (treasure, riches, property, inheritance, heritage etc) a kawk. Thilthaw iemani ei nei chun ro ei nei tina a ni a, thaw ding ei neihai kha ro ei neihai chu an nih. Ro ei rĕl ei ti khawm hi thil ei thaw ding thu sukfelna a nih. Thu harsa le inhnawk ei chai pha chun, “Kan ro a khikhawk” ei ti a, awlsam taka ei rĕl pha chun “Kan ro a tluong” ei ti hlak. “Ro khawlna kan nei” ei ti chun thubuoi, rel fel harsa ei nei thu ei hrilna a nih. Thilthaw ei nei changa a hmatiema thaw ding ei thliek amanih bituk hi ei ro nei chu a ni a, chu chu Sap\awnga ‘programme’ an ti hih a nih. Ei inkhawm sunga mi \huoitu chu ‘Ro khaitu’ a ni a, chu chu tuipui ral \awng hawa ‘Conductor’ ei ti thlêr duoi hi a nih. Inzak nachang hrein băn tum tang ei tiu. Chun, “|awng\aia hun hawngna amanih |awng\aia hun kharna” ti hlak khah “Hlan\ai/Khar\ai) tiin kan sie bawk a, hril a hlaw khawp el. A \hen lem chun nuizat siemna takah an hmang. |awng insiem dan an paw chieng naw lei a nih. Hun hi ei hawnga ei khar thei thil a ni nawh. Chun, Kristien ei ni hma khan ‘\awng\ai’ ti thumal hi ei nei ngai nawh. Ei pi le puhai khan thil \ha lo le thienghlim loa an ngai sukthiengna dingin Pathien kuomah dawvan kaiin, thiempu hmangin inthienna sin an thaw a, chu chu ‘in\ei’ an tih. Lusei \awnga Baibul an inlet khan an \awng awphawiin ‘in\ei’ ti khah ‘in\ai/\ai’ an ti a, \awngkam hmanga Pathien biekna a ni leiin ‘\awng+\ai’ kei kawpin ‘\awng\ai’ (prayer/invocation) ti hih a hung suok a nih. Chu chu ei pawm si chun ‘hlan\ai/khar\ai’ ti khawm hi \awngkam insiem dan kalhmang indik lo ti-a hnawl thei ni naw nih.

Hi kalhmang le inzawm pei hin, thilhlăn chawia Israelhaiin Pathien an lo biek thu hrilnaa ei pi le puhai ramhuoi biekna \awngkam ‘inthawi’ ti ei Baibula an lo hlu lut po po khah Delhi Version (2015) a chu ‘hlănbiek’ ti-a thlak vawng a nih. Chuleiin, Rom 12:1-a ‘inthawina hring le inthieng’ ti-a ngaingam muta ei lo insam hlak kha kawk bo a ni leiin “Pathien lawm tlak hlanbiekna hring le thienghlim” ti a hung ni tah. Israelhai khan thil inhlanin Pathien an biek a, sienkhawm an inthawi ngai nawh. Kanan mihai ruok chun milim Baal le a dang dang an biek a, an kuomah an inthawi hlak. Ei pi le puhai khan huoi chi hrang hrang suklungawi tumin, ran inhlanin an lo inthawi hlak a, sienkhawm sakhuoa an biek tak ruok chu hnuoi le van siemtu Pathien a nih. Mimal, sungkuo le khawtlang ta dinga ran thata, malsawmna le veng himna hnia dawvan an kai hlak chu ‘sakhawhmang’ an tih. Hieng thil neu neu, \awngkam indik lo ei lo hlu lut, ei Baibul sukpawrchetu inthiel fai hi TRANSLATION (|he Khatna) thiltum a nih. (December 10, 2018 Delhi)

Zoramthanga in inrinni in cM dinga intiemkamna

aiZawl: MNF President Pu Zoramthanga chun Inrin-ni sun dar 11 khin Mizoram Chief Minister dinga in-tiemkamna a nei ding niin ei thu dawngna chun a hril. Zanikhan Pu Zoramthanga chun Gover-nor Kummanam Rajashek-haran inhmupuiin sawrkar thar laklutna ding chun-gchang an hriltlang a, hi huna hin Chief Secretary Pu Arvind Ray le sawrkar

mi pawimaw dang dang hai khawm an \ahng. Mizoram Assembly seats 40 uma inthlangnaa khan MNF chun seats 26 an lak a, ZPM in seat 7, Con-gress in seat 5 le BJP in seat 1 anlak a nih. MNF chun Pu Tawn-luia chu Deputy leader dingin an thlang bakah Pu Lalruatkima chu Legisla-ture Secretary dingin an lo thlang ta bawk a nih.

Gen. Assembly-PYF Jt. conferenceccPur: Presbyterian Church in India (PCI-R) hnuoia Presbyterian Youth Fellowship chun December 13-16, 2018 inkar sung khin Rayburn High School cam-pus-ah 35th General As-sembly-cum-PYF Joint Con-ference, 2018 hmang an tih. Khawmpui hi Dec. 13, 2018

khin Elder T. Khupzadou, Moderator, GAWC, 2018 in hawng a tih. Conference sunga thuhriltu ding hai chu- Rev. Dr. Khen P. Tombing, Chief Coordinator, PCI (R) le Rev. M.Khamlianmang Youth Coordinator hai ning an tih.

IRON-GAL 2018ccPur: District Admin-istration, CCCPur le STC/BSF \hangruola huoihawt-nain Dec. 15, 2018, 9AM a inthawk khin Beti Bachao Beti Padhao (BBBP), Ab-hiyan le inzawmin STC/BSF, CCPur-ah IRON-GAL 2018 um a tih. Hi taka hin nuhmei kum 15-35 inkar \hang thei a ni a, a \hang nuiom

han DC Office Room No. 36 (first floor) ah Dec. 14, 2018 chenin Regis-tration form lak le hi ni 12:00Noon chenin peklut thei ning a tih. Runnung (5 Kilomters), Cycling (5 Kilometers), Obstacles (50 Metres), Tyre-Flip (50 Me-tres), Push-ups (15 Times) le Plank (2 Minutes) haiah inkhelna um a tih.

Traffic Drive sunzawm pei

ccPur: K. Kabib, IPS, Sr. SP, CCPur in thusuok a siem dungzuiin Traffic Control Police chun CCPur Police hai le \hangruolin Traffic drive an sunzawm pei. Anikhan Bata Store-tuol, Tiddim Road-ah drive nei a ni a, mtor lekha nei

lo, two-wheeler khal Hel-met khum lo, traffic rule bawsie, registration num-ber boa motor khal, two-wheeler-a mi pahni neka tam chuong hai man in fine an inchawitir. Man hai hi TR-5 receipt kata fine inchawitir pei an nih.

Mla elections haia tlingzo talo minister \hahnemtak an um

new delhi: Tulai hnaia States 5, Mizoram, Rajasthan, Chhattisgarh, Madhya Pradesh le Telan-gana state haia Assembly Election nei zo hlima um le zani hmasaa result puong huna khan Chief minister \hangin ministers le cabi-net minister \hahnemtawk tak tlingzo talo an um. Mizorama chun Chief Minister Lal Thanhawla chu seats 2 a ngirna haia a tlingzonaw el bakah Min-isters ni lai 10 an tling zo ta nawh. Lalthanhawla hi Champhai South le Ser-chhip biel haiah hneban a ni ve vea. A unaupa Lal Thanzara khawm a tlingzo tanaw bawk a nih. Minis-ter ni lai pahni char an tling nawk. Madhya Pradesh a chun ministers 12, cabinet minis-ters 7 le minister of state 5 an tling zo tanawh. Madhya Pradesh-a Cabinet minister tlingzo

talo hai chu- Antar Singh Arya (Sendhwa), Archana Chitnis (Burhanpur), Jaib-han Singh Pavaiya (Gwali-or), Umashankar Gupta (Bhopal Dakshin Paschim), Rampal Singh (Silwani), Rustam Singh (Morena) le Omprakash Dhurve (Shah-pura) hai an ni a, minister of state tling zo ta lo hai chu- Lal Singh Arya (Go-had), Lalita Yadav (Mal-hara), Sharad Jain (Jabal-pur North), Deepak Joshi (Hatpipliya) le Balkrishna Patidar (Khargone) hai an nih. Rajasthan-a minister ni lai tling zo ta lo hai lai Prabhu Lal Saini (Antaa), (Lohawat) le Yunus Khan ; Prem Prakash Pandey (Bhilai), Rajesh Munat (Raipur-west), Ramsewak Paikra (Pratappur), Amar Agrawal (Bilaspur), Dayal-das Baghel (Navagarh) le Bhaiyalal Rajwade (Bai-kunthpur) hai an \hang.

AP Governor hlui Akali Dal a inthawk an ban

new delhi: Army Chief hlui le Arunachal Pradesh Governor hlui JJ Singh chu zanikhan Shi-romani Akali Dal (SAD) a inthawk an ban. JJ Singh chun ama mi-mal thil leia inban a ni thu a hril. JJ Singh hi Arunachal Pradesh Governor lo nitah, kum 2017 Punjab Assem-bly Election tawma kha

SAD zawm a ni a, election a khan Patiala bielah Chief Minister Amarindar Singh an khingpui a, sienkhawm a tlingzonaw a nih. Thu dawngnain a hril danin Singh hi Akali Dal function dan le leadership thila lungawilo nia hril a nih. Singh hi Sikh hnam hai laia Army Chief kai thei hmasa tak a ni a, 1965 le 1971 inkar indo huna Kar-gil hmuna Pakistan hneban naa thaw hlawk em em a nih. January 31, 2005-Sept. 30, 2007 inkar sung khan Indian Army Chief (22-na) a lo chel a nih.

Page 3: Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-13-12...Hmasawnna Thar (An Independent dAIly newsp Aper) Reg N N ost eg N N _____ Et dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station

laktawi

3MiMtukthla (deceMber) 13, 2018 ningani (thursday) natiOnal/internatiOnal & advertiseMent Hmasawnna Thar

Office of the

hmar students’ associationChurachandpur Joint Headquarters

inhriettirna(CCPur,Tui\haphai 11th December, 2018)

No.1/hsa-ccpur-jhq/11 December 2018: HSA Chura-chandpur Joint Headquarters chun Mîmtukthla ni 9, 2018 chawhnung 1:30 pm a inkhawm a nei na le inzuo-lin hiengang hin Hmar mipuihai kuoma inhriettirna a siem. H.S.A Churachandpur Joint Headquarters chun mipui ta ding le Inchuklai hai ta dinga siem le indin ani na hre zingin, hung tlung ding kumthar 2019 sung hin HSA Churachandpur Joint Headquarter chun a Func-tional area sunga Pawl 6 inchuklai le a hnuoitieng insung retheina leia inchukna kawnga harsatna tuok Sawm-khat(10) bêk, an Admission Fee,Uniform,Lekhabu le an Thlatin Tution fee hai chawmna le thangpui dingin a lo in buotsaia, hi chawmna dawng beiseia hnina pe nuom hai chun a hnuoia hming ziek hai kuoma De-cember 20,2018 chen Application form ngaivenin pe-klut thei ning a tih. Hi chawmna le inzawma atam le tlawm thu hril lo a kut rawl nuom hai ta ding khawmin kawt lien-tak hawng ni in, hi chungchang thua hre chieng lem nuomtu ta dingin ngaiven thei zing ani bawk anih. |hahnemngaina leia in aihnaphâpui, sd/-ramneisang Faiheng Secy. Info.& Pub., HSA CCPur.Jt.Hqrs.Contact :- +918837479738 / +918974182681 sd/- Joshua l. shakumSecy.Education, HSA CCPur Jt.Hqrs.(8413960432)

in hMun |het a nihMuolhlum, Rengkai le Khominthang, New Lamka inkarah In hmun \het a nih. In hmun \heta a umna hi Muolhlum EFCI Biek in a inthawk khawma hnaite chau a nih. In hmun \heta umhi a \ha a, inman taka zawr a nih. A dit le an chaw nuomhai chun Contact Numbers 9862176594 le 9812923280 haia ngaiven ding a nih. (12,13,14)

WB Dy. Speaker HA Safwi a thi

kOlkata: West Bengal Assembly Deputy Speaker HA Safwi chu hun sawt tak natna khuma a zal hnungin Nilaini zingkar khan kum 73 mi niin city hospital-ah a thi. Mr Safwi hi IPS Offi-cer hlui a ni a, kum 2011 le 2016 hai khan Uluberia (East) constituency-a in-thawk TMC ticket-a MLA dinga thlangtling a lo ni a, TMC sawrkarah inland water transport and cor-rectional administration portfolio hai a lo chel ta a, June 23, 2016 khan Deputy Speaker dinga ruot a nih. West Bengal CM Ms Mamata Banerjee chun Safwi thi hi a sun thu pu-ongin, state ta dinga channa nasa tak a ni thu a hril.

PM Modi in fourth Partners’ Forum a hawng

new delhi: Prime Minister Narendra Modi chun Nilaini khan New Delhi hmunah fourth Part-ner’s Forum a hawng. PM Modi chun skill building le training pro-grames hai fethlenga de-velopment goals an nei hai sukpuitlingna ding le damdawi man tlawm lem le exchange programme haiah India ram chu a rambung chanpui hai

\hangpui le thlawp dinga inpeisa a ni thu a hril. Hi huna hin Nepal Deputy Prime Minister Upendra Yadav, First Lady of Belize Kim Sim-plis Barrow, President, In-ter-parliamentary Union Ms Gabriela Cuevas Bar-ron; Chairperson, Global She Decides Movement, Tikhala Itaye le Union Health Minister JP Nad-da hai khawm \hangin

thuhrilna hun an hmang. Partner’s Forum hi global health partnership niin September 2005-a kha \an lo nitah a ni a, naute le nuhmei nei-naa thi suktlawmna ding, naute, naupang, naute pi-eng hlim le nuhmei naute pawmlai hai hrisel lemna dinga thawtlangna din-ga indin niin, hiengang tiengpanga thil thaw dan ding hriltlangna dinga conference hi buotsai a nih. Partnership for Mater-nal, Newborn and Child Health (PMNCH) le \hangruola Ministry of Health in conference hi a huoihawt a ni a, khawvel rambung tum tum 85 haia inthawk palai 1500 vel an \hang beisei a nih.

Shaktikanta Das in RBI Gov-ernor a chel \an

new delhi: Urjit Patel inbanleia Reserve Bank of India (RBI) Governor thar dinga ruot Shaktikanta Das chun zanita inthawk khan RBI Governor sin a chel \an. Das hi Economic Af-fairs Secretary hlui niin, Tamil Nadu cadre IAS Of-ficer hlui a ni a, RBI Gov-ernor 25-na a nih. RBI autonomy le gov-ernance thuah sawrkar le ditdan inkalna um leia Urjit Patel kha RBI Governor-a inthawk lo inban a nih.

FIELNA LE INHRIETTIRNA Hmar Artists’ Association, Gen. Hqtrs. chun hun sawt taka inthawka programme alo siem ta angin, Leng-khawm hla Inruolsiekna chu hungtlung ding Tarik 14 December, 2018 Dar 10:30am khin Saikawt Youth Club Hall a nei ani ding ani a. Hi programme a hung \hang dingin mitin HAA chun a fiel. Programme hi sun le zan a hmang ning a ta, sun hun a hin Tui\haphai HAA Unit le Imphal Jt. Hqtrs. ha’n lengkhawm hla inruolsiekna nei an ta, Zan huna Lawmman sem na le hla ruoi nei ni bawk a tih. Unit tin a tam thei ang tak \hang seng dingin eiin ngen a. Chun khaw tina Artists in ti ta phawt hi huna \hang seng dingin ei inhriettir nghal bawk. Ei hla sakthiem tak tak haiin mipui hla’n in awi an tih. Hi programme hi hlawtling taka hmang ani thei na dingin Kohran, khawtlang, Nu le Pa, mi tuelkhawm hi pro-gramme hi lo thlawpa, programme dang siem loa hi hun hi hung uop seng dingin HAA Gen. Hqtrs. chun fiel na le ngenna a siem.

sd/-Jonathan l. Joute

Media&PublicityHAA Gen. Hqtrs.

RS member han MC Mary Kom an lawmpuinew delhi: Thla hma-sa laia New Delhi khaw-puia Women’s World Box-ing Championship-a Gold medal latu Rajya Sabha MP ni bawk MC Mary Kom chu zanikhan Rajya Sabha-ah a member chan-pui han an lawmpui. Rajya Sabha Chairman M. Venkaiah Naidu chun, Mary Kom in Gold medal a lak chu ram ta ding chau ni loin House (Rajya Sabha) ta dinga iniempui tham tling a ni thu a hril. Naidu chun Silver medal latu Sonia Chahal le Simranjit Kaur hai bakah Bronze medal latu Lovlina Borgohain hai khawm a lawmpui thu Inpuiah a hril. Chun, ISRO in India communication satellite rik tak GSAT-11 hlawtling taka a kapsuokna thuah member dawkan an chu-min ISRO hlawtlingna an lawmpui zie an suklang.

winter Market(In Aid of Church building)

Hung tlung ding December 15, 2018 Inrinni zingkar 7:00AM a inthawkin Lamka ICI Church Building bawl-na ding le inzawma fund Raise-na dingin Lamka ICI Road-ah “winter Market” huoihawt ning a tih. Hi ni hin Secondhand chi dang dang le Tea Hotel, Sa hminsa, naupang ta dingin Ring toss le Face painting hai bakah Health check-up-BP/Weight le Bethlehem Store-ah Kut themthiem thil chi hran hran a um vawng ding a nih. Chanchinbu tiemtuhai po po hi MARKET ah hung \hanga, mi hung dawr dingin Pathien hmingin kan fiel cheu.

-Building Fund Raising Sub-Committee, Lamka ICI.

(13,

14)

Opposition han risie an siem leiin Parliament Inpui pahni hai sukchawl an nihnew delhi: December 11, 2018 a inthawk-a Parliament Winter Ses-sion in\hung \ana um chu Nilaini khan sunzawm a ni a, issues tum tum haia Opposition han rorel thei lo khawpa risie an siem leiin zani-ta dingin Lok Sabha le Rajya Sab-ha hai chu sukchawl ve ve an nih. Lok Sabha a chun in\hung \an hlima inthawk Congress members hai chu thodawkin Rafale fighter jet deal chungchangah sawrkar thlungpui chu thil indiklo taka thawa intumin slogan khekpuiin Rafale deal thu Joint Parliamentary Committee insuitir dingin an phut a. AIADMK member hai chun Couvery Vadung khuopa Dam bawl an dodalna thu an khekpui a, TDP chun State Reorganization Act, 2014 hnuoiah Andhra Pradesh chu financial benefits pe dingin an khekpui a. Shiv Sena chun Ayod-

hya hmuna Ram Temple bawl din-ga phutna neiin an khekpui bawk a nih. Hienga Opposition parties han thil tum tum hai le inzawma risie nasa tak an siem lei hin Speaker Pi Sumitra Mahajan chun sun dar 12 chena dingin dingin Lok Sabha in\hung a sukchawl a. Hi hnunga in\hung \an nawk a ni huna khawm

a pangngai a dang chuongnaw leiin Speaker chun zanita dingin Lok Sabha in\hung a sukchawl ta a nih. Lok Sabha session \an hlim hin Karnataka-a inthawk members thar VS Ugrappa le LR Shivarame Gowda han Lok Sabha member dinga intiemkamna an nei bakah House chun session neinaw sunga members hlui 11 lo thi ta hai sunna

hun an hmang bawk. Rajya Sabha a khawm AIAD-MK le DMK members han Tamil Nadu state sunga loneitu hai chun-gchangah risie an siemleiin a hma-sa takin dar 12 chena dingin suk-chawl a ni a, hi zo a in\hung nawk hunah ro rel thei loa a la umnawk leiin dar 2 chena dingin sukchawl a ni a. Hi zoa Inpui in\hung nawk huna khawm rorel theina ding an kuo naw leiin Chairman M. Ven-kaiah Naidu chun zanita dingin Ra-jya Sabha in\hung a sukchawl ta a nih. Rajya Sabha a hin US Presi-dent George H.W.Bush thi sunna hun khawm hmang a ni a, hi huna Mr Naidu in thu a hrilnaah Bush Administration hnuoiah India le US chun New Delhi hmunah Dou-ble Taxation Avoidance Agree-ment an lo ziek niin a hril.

Navy Chief in DSRV Indian Navy-ah a laklutnew delhi: Chief of Naval Staff, Admiral Sunil Lanba chun Nilaini khan Deep Submergence Rescue Vessel (DSRV) Submarine rescue system chu Indian Navy hmang dingin a laklut. DSRV hi tuihnuoi in-thuk taka sansuokna sin thaw theina ding hmangruo a ni a, hi thil hin tuipuia san-suokna sin thawna kawngah Indian Navy hai theina nasa takin a sukpung ding a nih. DSRV laklut a ni le inzawm hin India chu khawvela hiengang hman-gruo nei rambung Navies tlawmte hai lai a \hang phak ta a nih tiin a hril a. DSRV hi boruok-a khawm phur-lawn thei, vuongnaa phur

thei le khawvel khawlai hmuna khawm chawi thei a nih tiin a hril a. Hiengang hmangruo hi kum 1980s lai daia inthawka Navies an lo mamaw ta a ni thu a hril. DSRV hin vawikhat thuin mi 14 a sansuok thei ding bakah tuisung metres 650 chena inthuka lut thei a ni thu a hril a, DSRV

pahnina chu April, 2019 khin Navy-ah laklut nawk ning a ta, Vishakhapatnam hmunah innghat a tih tiin a hril. DSRVs inchawkna ding hin March 2016 khan In-dian Navy le UK-based Messrs James Fisher De-fence chun Rs. 2000 crores contract an lo ziek a nih.

Bangladesh Election Campaign Buoina Ah Mi 100 An Hliemdhaka: Indian state 5 hai muong taka election nei zo hnungin Bangladesh ah khawm national election neina ding a hnai tah hle leiin party tin \hang a na tah em em a. Zani khan election campaign le inzawma intuol vuokna suok leiin mi 100 neka tam an hliem. Police han AFP an hril dan chun, khawpui hran hran pasari ah party worker hai insukbuoina a suoka, police han mipui sukdeina dinga tear gas le rubber bullet hai an hmang leiin na taluo lovin an hliem tawl niin an hril. B a n g l a d e s h c h u n December 30 khin an rama sawrkar thar ding thlang dingin election nei an tih.

Buoina hi Bangladesh Nationalist Party (BNP) worker hai mi \henkhatin an lo thaw leia suok a nih a. Opposition party mi le sa tamtak chu Jail-a khum an nih bawk. Opposition hai chun ruling Awami League hai buoina siemtu ah an intum a. Prime Minister Sheikh Hasina chu a term lina dingin la tling nawk an beisei a. Chu hneban an tum a nih. Zani khawm khan Thakurgaon a BNP secretary general Fakhurl Islam Alamgir motor chu meiin an lo raw pek, a hringna em chu an lakpek nawh tiin police han an hril. Sim tienga khuo pakhat Kabirhat ah khawm Awami

League le BNP worker hai an inchawk buoi a, mi 22 an hliem. A lailung deu Faridganj ah khawm buoina a suok leiin rubber bullet kap puok a nih a, iemani zat kap hliem an nih, tiin a hril. Police Chief H Rashid hr i l dan chun , ‘Mani invengna dingin kan inveng a \ul a. Tukhawm that kan tum nawh, an inthat ding kan veng lem a nih. Buoinaa hin police 26 le civil 25 vel an hliem thu a hrill. BNP spokesman Rizvi Ahmed chun, selkaltu haiin ‘aministrative blocked’ strike an thawa. An party supporter mi 200 neka tam an hliem pha niin a hril. Prime Minister Sheikh Hasina chun a term a hmang

mek a, term lina dingin la tling nawk an beisei a nih. Election nuhnungtak 2014 khawm kha hril neu neu tamtak kara hratna a chang a. International observer hai lem chun inthlangna kha ‘inthlangna tehlem’ tiin an ko. Bangladesh ah hin voter mihriem maktaduoi 100 vel an um a. Party lien pahni Awami League le Bangladesh National Party hai an nih tlangpui deu tak. BNP hotu term hni PM lo ni tah chu election a ngir phalpek an nawh, tuhin kum 10 jail intang dingin Jail a nghak mek a. Iengtinam a worker han an hung \hangpui ding hriet an nawh.

Khawvel-a Pitar Upa Tak Kum 102 Boruokah Vuongsydney: ‘Upat hnung khawmin chau naw nih hai a, Mu angin thlain vuong an tih’ ti ang el khan, Australia rama pitar pakhat Irene O’Shea, kum 102 chu Pathienni khan vuongna a inthawkin Skydiving a thawa. Khawvel mihriem dam lai chu Skydiving thaw upa tak a la nih.Pitar tha la nei tak Irene chun, vansanga inthawka Km. khata 220 zeta hrata vuong theia a la um chu lawmum a ti thu a hril a. Chuong lawm lawma thil danglam a um ti hrietna iengkhawm ka nei hran pa nawh, ka ta ding chun ‘felt normal’ a nih tiin a hril. Insang deuva inthawk

hin mi pakhatin a pum leh a khitde a, an pahniin an hung vuong suk a nih. Irene chun a hrat taluoa a bieng vun khawm thliin a mutsiet vang niin fiemthu thutakin a hril a. A vanglai hun la nisien a ti rum rum el niin a hril bawk. Irene hin kum 100 a tling hrietzingna dingin 2016 khan Skydiving chu a lo thaw tah a. Amiruokchu,

tuta kum 102 le ni 194 a nia a Skydive-na hi khawvela world record ah tiem a nih lem ding a nih tiin organizer hai chun an hril. Pi Irene hin a \i sa sain Skydive a thawna san chu a naunu Motor Neurone natna neia thi tah hrietzingna ding le hieng anga na mi danghai \hangpuina ding Fund, raise-a thaw nin an hril.

US-in Pakistan Sakhuo Dan Bawsietu State ah Puong

w a s h i n g t O n : N i danga ruol\ha tak nih hlak, US le Pakistan kar thu chu helpawlhai leiin a sei nuom sawt hle a. Zani khan US chun Pakistan chu, China leh, khawvela sakhuo zalenna dan bawsetu state List ah a sie ve ve a. Sakhuo dang dan inza lova mani sakhuo chau ngaisang rambung tiin a ko. Pakistan le China hai bakah hin Muslim rambung pasari dang khawm sakhuo insawisakna insang ram, ram nelum lo tiin a puong a. Chuonghai lai chun Saudi Arabia, sumdawngna le ralthuom tienga a ruol\ha tak khawm a \hang. R a m b u n g n i h l o helpawlhai chu Al-Qaeda, al-Shabab, Boko Haram, H o u t h i s , I S I S , I S I S -Khorasan le Taliban hai an nih. Secretary of State Mike Pompeo chun Thawleni k h a n , “ I n t e r n a t i o n a l Religious Freedom Act of 1998 dungzuiin rambung hieng Burma (Myanmar), China, Eritrea, Iran, North Korea, Pakistan, Sudan, Saudi Arabia, Tajikistan

le Turkmenistan hai hi Countries of Particular Concern angin November 28, 2018 khan ka puong” tiin a hril. “Sawrkar dang hieng C o m o r o s , R u s s i a l e Uzbekistan hai khawm Special Watch List a sie an nih a. Human Rights dan nasa taka bawsetu nia hriet an nih” tiin a hril bawk. “July thla kha Ministerial to Advance Rel igious Freedom meeting hmasatak chu rambung 85 a inthawka hung Minister palai hai leh ka host a. Civil society 400 chuonghai leh, human rights le sakhuo zalenna sukbuoia a um dan le a umna ramhai hriltlangna nei a nih a. Sukhnuoina dinga hma lak tlang dinga \ha ti a nih” tiin a hril.

congress in rajasthan, MP le chhattisgarh haiah sawrkarna

an siem ding a chieng tahJaiPur/bhOPal/rai-Pur: State 5 haia Assem-bly Election result puong a ni hnungin sawrkar siem dinga inpuochana a fe mek a, Mizoram le Telangana haiah MNF le Telangana Rashtra Samiti (TRS) han sawrkarna an siem ding bakah Rajasthan, Madhya Pradesh le Chhattisgarh haia chun Congress chu party mala hrat tak an nina angin sawrkar thar siem dingin an inpuocha mek. Rajasthan Assembly Seats 200 um hai seats 199 a inthlangna um a khan Congress chun seats 99 lain party mala hrat tak an ni a, an \hangruolpui RLD in seat 1 an lak leiin 100 an tling leiin sawrkar siem thei char a nih. BJP in seats 73 an lak a, Bahujan Samaj Party in seat 6, CPI (M) in seat 2, Independent in seat 13 le Others in seat 6 an lak a nih. Rajasthan Chief minister Vasundhara Raje khawm CM a ninaa in-thawk an ban tah. Seats 230 umna Mad-hya Pradesh-a chun Con-gress in seats 114 an lak a, sawrkar siem theina dingin seat khat chau an baksam a, party mala hrat tak an ni bakah seat 2 a tling BSP le seat 1 la Akhilesh inrawi Samajwadi party han an thlawp ding thu zani zing-kar khan an puong leiin Congress chun Madhya Pradesh-ah sawrkarna an

hung siem bawk ding a nih. Kum 15 BJP in sawrkarna an siem hnungah Congress an hung inlal ve ta ding a nih. Madhya Pradesh Chief Minister Shivraj Chou-han chun hneban an nina a pawm a, sawrkar siem an tum naw ding thu hrilin Chief Minister a ninaa in-thawk zanikhan an ban tah. BJP chun seats 109 an lak a, Others in seats 7 an lak a nih. Chhattisgarh Assembly seats 90 umah Congress in an khara sawrkar siem thei dingin seats 68 an lak a, BJP in seats 15 le Others in seats 7 an lak a nih. Chhat-tisgarh CM Raman Singh khawm result suok ni khan CM a ninaa inthawk a lo in-ban tah. Congress President Ra-hul Gandhi chun Ningani hin Rajasthan le Madhya Pradesh haiah Chief Min-ister ding sukfelin a puong ding niin ei thu dawngna chun a hril. Madhya Pradesh CM ni thei dinga hril hai chu party president Kamal Nath le campaign committee chief Jyotiradya Scindia hai an ni a, Rajasthan CM hung ni thei dinga hril hai chu CM hlui Ashok Gehlot annawleh Sachin Pilot pakhat lem lem an hung ni ring a nih. Chhattisgarh CM ding chu zanikhan puong a ni ring a nih.

adMissiOn nOtice13th December, 2018

e.l. scisM high schOOlSalem Veng, Churachandpur, Manipur-795128

(Affiliated to Board of Secondary Education, Manipur)

Admission open from Preparatory to Class IXfor 2019 session

• Duration: 12th – 20th December, 2018• Hostel facility available for both boys and girls.• Attractive concession.

First come first serve, Limited Seats Available!!

For further details, enquire at the School Office.

sd/- headmaster(13,14)

Rao in Telangana cM dinga intiemkamnahyderabad: Assem-bly Election result puong zoa Telangana Rastra Samiti (TRS) in Telanga-na-a hratna an chang hnun-gin TRS chun president K. Chandrasekhar Rao chu lungruol takin Legislature party leader dingin an th-lang. Rao hi a term hnina dingin Telangana Chief Minister a hung ni nawk ding a nih.

Dec. 7, 2018 –a Telan-gana Assembly seats 119 um haiah TRS chun seats 88 lain hrat filawrna an chang a nih. Rao hin Sid-dipet district-a Gajwel biela inthawk an khingpui hnaitak votes 58,290 in a hne a nih. Yadadri temple chief priest thurawn dungzuiin vawisun 1:34PM hin Chan-drasekhar Rao chun CM dingin Raj Bhavan hmunah intiemkamna nei a tih. Ramagundam a in-thawk MLA dinga th-langtling All India Forward Block candidate Chandar chun TRS sawrkarna a thlawp ding thu a puong.

Page 4: Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-13-12...Hmasawnna Thar (An Independent dAIly newsp Aper) Reg N N ost eg N N _____ Et dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSMiMtukthla (deceMber) 13, 2018 ningani (thursday)

sun ZAWMnA.......

ChAMpIonS LeAgue rounD-up:

Salah goal hmanga Napoli hnein Liverpool chu Last 16 an lut hram; Tottenham lut, Milan an tlaliverPOOl: Champions league group Stage Group C match nuh-nung takah Liverpool chun Thawle-ni zan sawthnung khan an home An-field Stadium-ah Napoli an mikhuol a. Minute 34 naah Mohamed Salah goal thun hmangin Liverpool chun Napoli 1-0 a hnein Champions League last 16 an lut hram. Napoli khawm hi game 5 an lo khel ta haiah point 9 hmua Last 16 lut ve thei zing an ni leiin \hang a na hle a nih, draw annawleh hratna chang naw hai sien chu Liverpool hi an tla ding a ni a, sienkhawm hratna an hung chang leiin Na-poli leh point hmu inzat char hai sienkhawm goal difference leiin Liverpool hi Last 16/Knockout round an lut ta lem a nih. Ball pos-session a chun Napoli in an nei \ha lem (52%) a ni a, Liverpool ball possession chu 48% a nih. Thawleni zan ma khan Red Star Belgrade chun an home-ah

Group C hma\huoitu Paris Saint-Germain (PSG) an mikhuol a, PSG chun Red Star Belgrade 4-1 zeta hnein PSG chu Group C-ah a chunghnungtak an nih. PSG hin game 6-ah point 11 an hmu a nih. First-half minute 9 naah Edin-son Cavani chun PSG ta dingin goal hmasa tak a thun a, hi zo minute 40 naah Neymar chun goal a hung thun

nawk leiin first-half chenah PSG in hma an \huoi a, second-half minute 56 naah Marco Gobelijic chun Red Star Belgrade ta dingin goal a hung thun ve a. Minute 74 le injury time minute 90+2 ah Marquinhos le Kylian Mbappe han PSG ta dinga goal an hung thun belsa leiin PSG chun Red Star Belgrade hi 4-1 in an hne ta a nih.

Group B match nuhnung takah Barcelona chun Camp Nou sta-dium-ah Tottenham Hotspur an mikhuol a. A hrat bik um loin 1-1 in an indraw bakah Inter Milan le PSV Eindhoven khawm San Siro stadium-ah a hrat lem um loa 1-1 an indraw leiin Tottenham le In-ter Milan chun game 6-ah point 8 ve ve an hmu a. Tottenham chun goal difference an nei \ha lem leiin Last 16 an lut a, Inter Milan an tla. Barcelona chun game 6-ah point 14 hmuin group champion an nih. Group A match tawpna taka chun Monaco in Dortmund a mikhuol a. Dortmund chun Monaco 2-0 in a hne leiin game 6-ah point 13 hmuin group champion an ni a, Atletico Madrid chun Club Brugge 0-0 a indrawpuiin game 6-ah point 13 hmu ve tho sienkhawm goal dif-ference leiin Atletico Madrid chu pahnina niin last 16 an lut bawk a nih.

DC United midfielder Rooney chu Trump fiel-na angin White House-ah a leng

washingtOn: Eng-land football captain hlui le MLS-ah DC United mid-fielder Wayne Rooney (33) chu US President Donald Trump in Christmas par-ty-a \hang dinga a fielna angin President cheng-nain White House-ah a leng a, football fan Trump naupa Barron Trump (12) le khawm thla an lak kawp. Barron Trump hi foot-ball ngaina le inhnik ve takel niin DC United Youth team a khel a nih. Manchester United re-cord scorer Rooney hin June thlaa kha Everton a inthawk US tieng DC Unit-ed zawm a ni a, November thlaa MLS play-off an lut chena khan DC United ta dingin goals 12 a thun a nih. Rooney hi a nuhmei Coleen bakah a naupasal 4, Kai (9), Klay (5), Kit (2) le

thla 9 mi Cass hai khaw-min White House a leng huna hin an zui ve. Rooney le a sung hai hi White House-a an um sun-gin quarters le hmun dang dang hai fangpui an ni a, sienkhawm Oval Office

ruok chu an lut nawh. President Trump in mimal taka White House leng dinga a fiel hi Wayne Rooney le a nuhmei Coleen hai chun mak an ti a, phur takin White house hi an va sir a nih.

Man. city in columbus crew keeper contract ziekpui Manchester: United States goalkeeper le MLS a Columbus Crew a khel mek Zack Steffen (23) chu Manchester City in contract an ziekpui ding. Hi le inzawm hin inrem-na siem a ni ta a, sienkhawm kum thar March a inthawka \an ding MLS season thar-ah July thla chen Colum-bus Crew-ah a la khel ding a nih. Steffen hin July, 2019 a inthawk Manchester City a zawm ding a nih. A contract hi kum 4 sunga ding niin

pound 7 million contract a nih. Steffen hi United States number one niin internation-al match vawi 6 lo khel ta a ni a, Man. City-a contract a

ziek hi MLS history-a ding chun inchikthlak a nih. Kum 2018 fe meka hin Steffen hin MLS Goal-keeper of the Year a dawng a nih.

Football Thuthang:• Ibrahimovic in AC Milan tieng a kir nawk el thei a hril a um hnungin LA Gal-axy chun contract thar an ziekpui nawk ding nia hril a nih. • France midfielder Paul Pogba (25) chun Jose Mourinho in tulai hnai game pahni haia Manchester United player star-ing XI lai an \hangtirnaw a ngaimaw. Advisor to Mourinho chun, Manchester United Manager hin Paul Pogba hi club a dingin a dit naw niin a hril. • Chelsea chu Napoli’s Albania right-back Elseid Hysaj (24) contract ziekpui dingin an inzo. • Manchester United’s Spain midfielder Juan Mata (30) chun Old Trafford-ah a la hlim thu a hril. • Real Valladolid’s Spanish defender Fernando Calero (23) chu Arsenal in an

dit.• Chelsea chun Spain playmaker Cesc Fabregas inthlasuok an tumleiin Man.City midfielder hlui Denis Suarez (24) leh an buktawn mek. • Leicester City chun January trans-fer window hunah player thar lak an tum nawh. • France winger hlui Franck Ribery (35) chun season tawpah Bayern Munich a suoksan ring a nih. • Galatasaray chun Liverpool le Belgium striker Divock Origi (23) loan a lak din-gin an offer a, sienkhawm Premier League club chun a hnawl. • Barcelona chun France winter Ous-mane Dembele (21) chu 400 million euro (pound 362 m) neka tlawm chun insuo an tum nawh.

Priyanka Chopra le Nick Jonas Han Honeymoon HmangMuMbai: Nuhmei pasal innei zova an hawina lai tak chu Honeymoon hmanga inzin kuolna or inzin kher naw khawm nupa kawp thar anga hun hmang dun hi a nih a. Chu tak chu a nih Indian nunghak Hollywood-a inlar hmasatak Priyanka Chopra le hlasakthiem Nick Jonas han an thaw chu. Nick Jonas le Priyanka Chopra hai hi kar hmasak a inthawk khan Hindu dan le Kristien inneina danin an innei a, lawmna hunser khawm Hindu le Kristien hai thaw dan a pahniin an thaw sa pei bawk a. Tulai hnaia molawmnaa chu a seng rawn tak ti thei dingin Maktaduoi 2 le nuoi nga vel an seng niin Bollywood Reporter chun a ziek. An inneina le lawmna el chun a la tawp nawh. Honeymoon hmang malamin lawmnain a la zui pei a. Kar khat vel an innei hnungin Nick Jonas chun a social media site ah, thlalak le thu tamtak lo share tah sienkhawm,

zani khan Cake 7-tier an ti ang chi mihriem dung neka insang an cut-a Christian han an lawm dan ang takin a nuhmei a lawmpui lai lim a tarlang nawk a. Inhawi chen an la tawp naw niin an lang. Celebrity hai umna social media an ti el Instagram ah Priyanka leh Cake an at lai lim a tarlang a. “One

week ago today! @priyankachopra” tiin a ziek a. An inneia inthawkin kar khatna char a lo nih nawk tah. Priyanka Chopra-in Kristien dana inneina mo form hakin, Nick Jonas khawmin Kristien hai inchei dana coat suit hakin Cake an at a, sunghai le ruol\ha fiel han an lo en lai lim a tarlang. Hieng taka en chun ama nekin

kum 10 velin a upa lem ti hmel an lang nawh. Upat pha iem an ang ding hunin la hril a tih. Nick Le Priyanka hai inneina hi a pui hle a. Indian mi hausa le neinung taphawtin Indian state ah khawm inneina hmun dinga an duthusam le ropuitaka an ngai, Rajasthan state ah, Maudi Bhawan Palace, tienlai lalhai inropui ah ngei an lawm a nih. December khan Kristien innei danin kut an insui a, Dec. 2 khan Hindu danin an innei nawk a nih. Kristien inneina dana hin Ralph Lauren design incheina hai hmangin an inchei a. Hindu wedding a ding hin Priyanka chun Sabyasachi sen hakin rangkachak le lunghlu Vaihai innei hmangruo hmangin an chei a. Nick khawm Gold Sherwani hakin Vai a ang ve hle. Inneinia chun iengkim zofel an tah a. An sinthawna tieng iengtik am an fe ding ti ruok chu an la hril nawh.

Kum 24 Hnungah a Monu Kate-in Diana Hnung A ZuilOndOn: A tarpinu a thia inthawka kum 24 hnungin Duchess of Cambride, Kate chun a tarpinu hnung zuiin Christmas boruokin a tuom mek laiin naupanghai hospital sirin Christmas le inzawm thil ramtin an thawpuia, naupanghai an hlim tlang hle. Kate hi a pasal Duke of Cambridge, William leh an nih a. An nauhai ruok chu an maksan vawng. London-a The Passage an sir a. Kum 1994-a a sangpa Harry leh kum 12 le kum 10 ve ve an ni laia an sir bak kha chu tuta mi hi an sir nawkna chauh a nih. Hi hma met hin Evelina London Children’s Hospital an lo sir tah bawk. The Passage hi 1980 a inthawka in\an a nih a. Inruithei thaw le drugs thaw, abikin khawlai le lamlien sira riek hlakhai kuomah rawngbawltu a nih. Beiseina hrim nei ta lo hai chu beiseina neia long-term policy hai siem dan dam an inchuktir hlak. William chun damdawi inruithei ching zawngsak addict hai ta ding chun Spice fak hi a pawi hle niin a hril a. Drug addict hai hmakhuo chu ini nei lova umna, khawlai dunga riekna le um thang mei meina le lungril kim nawna

natna a nih tiin a hril a. Drugs thaw seng seng ah khawm chawkpawl hlak hai a \ium bik thu a hril a. Britain chun ‘mental health” nasatakin a pawimaw ta niin a hril. Hi ni hin Kate chu Guy’s and Thomas’s NHS Foundation Trust ah Patron Member dinga laklut a nih. William chun drug addiction leia Jail le khawpui kawtthlerhai in nei lo le rukru chenin an pung pei leia pawi a ti thu a hril a. Mental health problem neihai chun iengtik lai khawm an pan thei zing niin a hril. William hi a nu Diana ang deuvin in nei lohai umna ding ina bawlna ding le thil dang dang sawrkar schemes hai thlawp hi inhawi a tih a. Naupang a ni laia inthawka a Nu Diana-in naupang retheihai

a ngaisak dana inthawk khan a hringnun ah bu inthuk takin a khuora, a nu inhnikna a sunzawm pei ding thu a hril. William le Kate hi St Vincent Centre, Victoria khawm an sir a. Christmas a r t a n d c r a f t s e s s i o n naupanghai lai va \hangin an insukhlimpuia, inhawi an ti tawl hle. Naupanghai hospital an va sir lai hin Kate chun a tarpinu Diana an chei dan, zakuo fuol puonbil le inkawp vawng khup hnuoi chen a haka. A simple-a chu ama a nal leiin an hme hle a. Online store hieng ang zakuo zawrnahai chun an zawr zo zung zung el nih. William le Kate chun Evelina London Children’s hospital ah fe nawkin naupang damnawhai an inhnelpui a,

an nu le pahai le meeting ah khawm an \hanga, an thlamuon tawl a. Inhawi an ti hle. Zani khan Kate chu hi Hospital ah Patron a nih ti puong a ni nghal bawk a. Hi hi Kate-in institution a Patron

18-na a ni tah. Ni tin naupang 30, 000 vel chu in le out patient an um hlak a. Kum khatah 100, 000 vel naupang an enkawl hlak bawk a. Kum thar hi kum 150 a tlingna ding a ni tah.

Kendall Jenner, Bra Bovin British Fashion Award ah

lOndOn: ‘Keeping Up with The Kardashian’ reality TV star, tulai khawvela model lun pawl tak Kendall Jenner (23) chun, hmun dang haiah khawm chanchin a lo siem tah hlak angin, Thaw\anni zana Royal Albert Hall, Kensington, London-a British Fashion Award 2018 an neinaah bra bova zakuo inlang tlang thei taksa rawng haka a hung leiin chanchin a siem nawk tah. Vogue magazine cover hluotu Kendall Jenner hin taksa rawng zakuo fuol, panga kawp chi inveng chik chek a hak a. An phan \ha bawk leiin zakuo hnuoi Bra a hak nawzie hmu thei a nih a. Kekawrte ruok chu a bun a, a rawng var niin an lang. Mit la dinga inchei a thiem ang bawkin, tuta \um khawm mit la dinga inchei a ni leiin en naw thei an nawh. A puonbil hi a malpui sukah a la hei inthler nawk nghal a. A ke ngo pup pup le a puonbil taksa rawng in-match tak chu a hei lawnin an kak peia, malpui nam zutin hmu thei a nih.

A hnung tienga inthawka en lem chun saruok ang char a nih a. A piengzie indik tak, nu sunga inthawka a hung suok laia a taksa ang char khan hmu thei a nih. Hi hisap sa ding a um tah nawh, hmu tlang thei vawng a nih. Kendall Jenner hih an chei dan a simple thei hlea chu nal le hril hlaw tak a nih pei. Rangkachak le lunghlu tieng khawm a hmang bek ngai nawa chu tuta \um chu rangkachak nabe inkuol pupin a be ve. Kendall Jenner a ruolhai Ellie Goulding le Yasmin Le Bon le Cindy Crawford hai khawmin an hung zawm ve a. Lawmman lak ruok chu a nei nawh. The British Fashion C o u n c i l ( B F C ) l e The Fashion Awards hai hin \hang ruolin fashion industry-a mimal le pawl (company) thaw \ha bik hai chawimawina le lawmman an pek a nih. Fund raising a thaw nghal hlak a, fund a hmu ang chu mimal le pawl fashion industry hai sukchangtlungna dingin charity a pek hlak.

district a ding khawm survey a hung thaw vat el thei tah, tiin a hril bawk. Tutak hin Pherzawl district hmangruo pawimawhai sukburipna dinga hma lak zing a ni a. A hun takah chu tuta Pherzawla Primary Sub Health Center (PSHC) khawm a hun takah District Hospital-a hlangkai hun hung tlung el a tih, tiin a hril a. NEC funding hnuoia hlen mek Flying Doctors project (Helicopter Ambulance) service khawm a ram sung tieng tak tak damdawi in tlung phak nawnahai tlung thei dingin an hma tienga hlen ni vat tang a tih tiin a hril bawk. Guest of Honour, Education Minister Mr. Th. Radheshyam chun, Manipur parte huon par chi hran hran mawi tak tak an mawina hmun ang deuva hnam hran hran

mawi tak takhai umna hmun a nih tiin a hril a. Hieng hnam hran hranhai hin inhmangai taka inpumkhata muong taka um tlang dan an thiem pha pha le chauh hmasawnna in-dik khawm a um thei ding niin a hril. “Hieng hnam po pohai hi lungruol taka ei khawsa theia ei um khawm thei phat le chau hmasawnna le hlawkna um thei a tih” tiin a hril bawk. Zani ta Sikpui Ruoi 2018 ah hin mil-ien le milal dang dang hai bakah, Tourism Corporation of Manipur Ltd. Chairman Dr. Sapam Ranjan, Tipaimukh AC MLA Dr. Chaltonlien Amo, Chief Executive Mem-ber, Sinlung Hills Council, Mizoram, Mr. Lalthalien le Mizoram Institute of Medical Education and Research (MIMER)-a Di-rector, Dr. L. Fimate hai khawmin an uop.

CM-in Imphal Hmar Sikpui Ruoi a uop

Tv. Jimmy L. Joute in Mr. Dima Hasao 2018 title a lakhaFlOng: 11th Dima Hasao District Body Building Championship 2018 chu zanikhan Cultural Institute Hall, Haflong ah nei a nih. Hi inelna hi Body Building & Weight Lifting Club huoihawtna hnuoia nei a ni a, Ministry of Youth Affairs & Sports Govt. Of India hriet-puina hnuoia mi a nih. Hi huna hin Dima Hasao sunga Gym dang dang an’thawkin inelna a hin an \hanga, hi inelna a hin Category dang dang hieng Men’s Body Building, Men’s Physique le Women Fitness hai aum bakah Mr. Dima Hasao thlangna a um bawk a nih.Men’s body building results:1st Place: Mr.Jimmy L. Joute (Tak-Anlakna).2nd Place: Mr.Azaria L. Joute (Tak-Anlakna).3rd Place: Mr. Lallomsang Hrangkhol (Tak-Anlakna).Men’s Physique :1st Place: Mr.Prem Karma Gurung (Tak-Anlak-na).2nd Place: Mr.Sandrajeet Haflongbar.(Tularam Fitness Gym). Ama hi Tak-Anlakna ex member anih.3rd Place: Mr. Bidesh Kemprai (Tak-Anlakna).women FitnessWinner: Miss Susmita Singha (BBWL Gym) Chun hieng hai bak a hin Mr. Dima Hasao thlangna a uma, Tv. Jimmy L. Joute chu Mr. Dima Hasao 2018 dinga thlang a nih. Tv. Jim-my L. Joute hi Muolhoi Zion vêng a khawsa

ana, ama hi Pu Sanghlei Joute le Pi Lallungh-nem Joute hai nau pasal a nih. Hieng ang Title insâng tak el a dawng hi ei hnam sûnga dingin vawihni ei dawngna a ni tah a, Tv. Azaria L. Joute in nikum hmasak lai khan a lo dawng tah bawk a nih.best teamWinner: Best Team ah a pakhatna chu Tak An-lakna Fitness Gym in lawmman an dawng bawk a nih. Tak Anlakna Fitness Gym hi eini mi Gym ngat ani a, a Gym neitu hi Pu Zara Joute a nih. (virthli)

ZFc buotsai “October 2008” film tlangzar dingccPur: Zotal Film Company in an siem “October 2008” ti film chu December 15, 2018 khin Zogal Hall-ah Rt. Rev. Dr SK Manlun, Bishop, MELC in tlangarna nei a tih. Film hi tlangzar a ni hnungah Rs. 300 a zawr ning a tih. “October 2008” film hi Thlahrang/dawi tiengpanga Zou Feature film hmasa tak ding a ni a, a film hi a taka thil tlung \hangsana siem le H. Mangboi Zou in a ziek a nih. A film hming dinga October 2008 hmang a nina san chu October, 2008 a Hostel pakhata dawi le inzawma thil

tlung \hangsana siem a ni lei a nih. Director chu H. Mangboi Zou a ni a, changtu hai chu John Piang le Kimboi Phi-amphu hai an nih.

Telangana-ah NOTA 2,24,709 a umhyderabad: Telanga-na Assembly seats 119 um haia December 7, 2018-a inthlangna nei a khan vot-ers 2,24,709 zetin NOTA (None of the Above) an hmet. NOTA hi voters han

candidate thlang or dit bik an neinaw chun hmet thei dinga Electronic Voting Machines (EVMs) haia inbuk sa a nih. Election nuhnung tak 2014 election a khawm khan NOTA 1.52 zet a um a nih.

Hieng laizing hin Telangana Rashtra Samithi (TRS) Chief K. Chan-drasekhar Rao naupa KT Rama Rao ngirna Sircilla constituency-a chun NOTA hmet pakhat khawm an um-naw thung.

NRC deadline hun Dec. 31 chena keiseinew delhi: Assam-a National Register of Citi-zens (NRC) claims and objection thaw thei hun chu December 31, 2018 chena thaw/peklut thei

dingin Supreme Court chun Nilaini khan Order an suo. A hma chun last date hi December 15, 2018 a ni a, Assam sawrkarin

suksei dinga Supreme Court-a ngenna a peklut dungzuiia keisei a nih tiin Legal Adviser to the As-sam Chief Minister Shan-tanu Bharali chun a hril.