MiMtukthla (deceMber) 20, 2017 nilaini (Wednesday ... Thar/2017/December/HT-20-12-2017.… · Music...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/75 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy MiMtukthla (deceMber) 20, 2017 nilaini (Wednesday) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI GAS NEWS Agency : SAS Booking :29th. Aug. , 2017 to 29th. sept. 2017 delivery :20-12-2017 (wed) Time : 9AM ll stock last stOCK : 306/-rate:Rs. 849/- PDDC in Revenue minister an inhmupui ccPur/iMPhal: Pher- zawl District Development Committee (PDDC) palai hai chun December 19, 2017 khan Revenue, PD & CAF Minister Pu Karam Shyam a Office-ah an inhmupui. Hi huna hin Pherzawl District-a Vangai Range Sub-Division sunga khuo 10 zet Jiribam Revenue district-a Borobekra Sub- Division sunga sielut nia hril chungthuah Commit- tee in a ngaimaw hle thu an intlun bakah hi thua order insuoa um chu ennawn le kokir/lakir nawk ngei din- gin an ngen tiin Pu Timothy Z. Zote, Public Relations, PDDC thusuok chun a hril. CFA shortlisted hai Dec. 21 a inlang dinga inhriettir ccPur: Chandigarh Football Academy (CFA) a Junior le Senior category- a khel ding thlangsuokna dinga Churachandpur hmuna Selection trial nei huna thlangsuok (short- listed candidates) hai chu December 21, 2017, 7:30AM khin Artificial Turf, Khuman Lampak, Imphal hmunah Final Se- lection huna inlang dingin CFA chun an hriettir. Chu hunah Birth Certificate, Aadhar Card le document pawimaw dang dang hai chawi dinga inhriettir an ni bawk. >>sunzawmna page 4-ah AR han Free Coaching a buotsai nawk ding ccPur: Staff Selec- tion Commission hnuoia Paramilitary Forces a lut nuom nuhmei hai ta dingin CCPur-a um Assam Rifles chun January 1, 2018 a in- thawk khin Assam Rifles Camp, Headquarters Veng- ah Free Coaching buotsai nawk an tum. Free Coaching hi BSF, Assam Rifles, CISF, SSB, CRPF, ITBP a lut nuom nuhmei hai ta ding bika huoihawt tum a ni a, Coach- ing sung hin Assam Rifles a inthawk nuhmei instructors in SSC exam ding le inza- wmin Physical le Written exam haia dingin training peng a ta, Online registra- tion khawm a thlawnin thawpek an tih. Hi taka dinga inhnikna nei han December 29, 2017, 9AM a inthawk Assam Ri- fles Camp, Hqrts Veng, CC- Pur-ah inzieklut thei ning a ta, thu chienglem a hmuna hriet thei ni bawk a tih. LPF Nunghak Camp sawn ccPur: Ladies Prayer Fellowship (LPF) chun December 27-30, 2017 inkar sunga Gilead Tlang Kawmpui-ah Nunghak camp huoihawt an tum chu remchang lem ding le camper hai hmakhuo ngainain kum thar 2018 tienga nei lem dinga sawn a nih tiin Secretary, LPF chun inhriettirna a siem. Music Album tlangzar ccPur: Kristian Khang- lai Pawl (KKP) Phaipheng kohran in “Tasam Ngailo Pathian” ti hming chawia Music Video Album an siem chu Dec. 19, 2017, 12:00noon khan Synod Hall, IB Road, CCPur-ah Upa Th. Kappu, Chief Co- ordinator, Coordination Committee, BJP, Thanlon A/C in a tlangzar a, Rev. Khaisonthang Vaiphei, in- charge, Phaipheng Bial Pas- tor in \awng\ainain an hlan. Album hi fam lo chang tah Tongkhosat hrietzingna dinga Rev. Luttinlel le a sung han an siem a nih. November thla sung HIV positive 15 ccPur: District AIDS Prevention and Control Unit (DAPCU), CCPur chun November, 2017 thla sunga ringhla mi 1,117 hai thisen an enfelnaah HIV/ AIDS Positive 15 an hmu- suok a, an reng hin Antiret- roviral Therapy (ART) dam- dai pek \an nghal an nih. Mi vantlang/naran hai laia test thawnaa inthawk HIV/AIDS positive 14 hmu a ni a, nuhmei naupai 426 test thawnaah positive pak- hat hmu a ni bawk a nih. Female Sex Worker (FSW) mi 142 hai test naah chun positive hmu a ninaw bakah Injecting Drugs User (IDU) mi 168 hai test huna positive hmu a ninaw bawk. November thla sung ma khan positive 4 in nau an nei a, ART damdawi pek nghal an ni bawk . DAPCU chun April- November, 2017 inkar sung khan nuhmei positive a inthawk nau pieng thla 18 hnuoitieng mi 43 hai test an thawnaah positive an hmu naw bawk a nih. Vawisuna inthawk Manipur Asembly Winter Session iMPhal: Ni 4 sung aw ding 11th Manipur Legisla- tive Assembly Winter Ses- sion \an ning a tih. 11th Ma- nipur Legislative Assembly in session a nei vawithumna ding a nih. Session sung hin sit- tings vawili um a ta, Session \an ni hin Assembly in\hun- gnaw sunga lo thi ta mem- ber hlui Rishang Keishing, Salam Damudor, Th. Krish- na le Jugeshwar hai sunna hunser hmang ning a tih. Govt. Bills putlut ding a um chun vawisun hin In- puiah phar ning a tih. De- cember 21 le 22, 2017 haiah question hour um naw ni a, rorelnaa hun hmang ning a tih. December 23, 2017 ah question hour um a ta, Govt. Bills a um chun hriltlang le pasi ning a tih. Assem- bly Session nei dinglei hin venghimna sin sukkhau a nih. buphal rawtuhai hrem ning an tih: unlF iMPhal: Manipur hmun hran hran haia vuok el din- ga buphal siekhawma um rawtuhai chu zawng suok a, hrem ngei ning an tih. Buphal raw hi suol nasa tak a nih tiin UNLF chun thu- suok an siem. Nov. 17, 2017 khan Bishnupur District a Kei- nou Thongkhong-ah Laish- ram Samananda le Takhel- lambam Athouba hai buphal raw a ni a, Nov. 23, 2017 khan Jacob Hmangte of Saikul Hill Town field a lo pari khata mi buphal raw a ni a, Nov. 24, 2017 khan Loktak Project Shan- tipur Loukol a Pukhram- bam Khomei le Michael Kamei hai buphal raw a ni a, Nov. 29, 2017 khan Ba- sikhong Kaijipat a Sapam Jitendra of Okram Chuthek lo a buphal raw a ni a, December 17, 2017 khan Khumbong Maning Leikai a Sinam Bijoy lo Sanggam 3 a mi buphal raw nawkin a hung um a nih. Buphal rawtuhai hi hrem lovin sie ninaw nihai tiin UNLF chun an hril. CSOs \huoitu han Del- hi CM an inhmupui iMPhal: Framework Agreement le inzawmin zanikhan Manipur CSOs \huoitu han Delhi CM Ar- vind Kejriwal an inhmupui a, Memorandum an pek. CSOs \huoituhai lai hin UCM President Elang- bam Johnson, Ph. Deven, Pesident, AMUCO le CCSK \huoituhai Jeeten- dra Ningomba, Dhiren le Sunil hai an \hang tawl. Arvind Kejriwal chun a thei ang anga an thil ngen chu a lo bawzuipui ding thu CSOs \huoituhai a lo tiem. hsa sielmat in sin hmu thar le inchukna thaw \ha hai lawmpuina ccPur: Hmar Students’ Association (HSA) Sielmat Unit chun December 19, 2017, 6:00PM khan HYA Hall, Sielmat-ah kum 2017 sunga Sielmat khawsunga inthawk sin hmu thar hai lawmpuina le tukum sunga inchukna tienga thaw \ha zuol/percent hmu insang hai chawimawina le \awng\ aipekna hun an hmang. Hun hmangna hi Tv. Pe- ter le Nk. Mary Tuolor han an kei\huoi a, hun hawng \awng\aina Pro-Pastor Mi- chael Hranghcal in a nei a, lawmlutna le lawmthu hril- na Jessai Pudaite in a nei a, hun khar \awng\aina Rev. Sawma Sinate in a nei. Rev. Michael Zote in kum 2017 sunga Sielmat khuoa inthawk sawrkar sin hmu thar hai ta dinga mal- sawm \awng\aipekna a nei bakah tukum sunga Siel- mat khaw sunga inchukna tieng Class A-IX chena mi percent hmu insang tak hai lawmpuinain thuziek mawi le lawmpuina sum Rs. 200/- sengin dakip sunga thunin HSA Unit \huoitu han inhlanna an nei zoin Rev. Michael Zote in an ta dinga \awng\aipekna hun a hmang bawk. Tukum sunga Sielmat khaw mi Sin hmu thar lawmpuina le \awng\aipe- kna nei hai chu- Nk. Lily S. Chothe, d/o Nongjai Cho- the (Asst. Professor); Ruth Inbuon, d/o Salsawmthang Inbuon (Asst. Professor); Jimmy Lallienmawi Sinate, s/o Lalbieklun Sinate (SI in BSF); John Biete, s/o Rev. H.B. Hluothang (SI in CISF); Cliff H. Sellate, s/o Lalmalsawm Sellate (SI in CISF); David Lal- ringum Inbuon, s/o John Lalnunsang Inbuon (ASI in CISF); Joseph Keivom, s/o Thangsuokim (Manipur Police); Amjina Pudaite, s/o Remthangpui Pudaite (Manipur Police); Lalthan- gliana, s/o Lalrinawmi (Manipur Police) hai an nih. Hi huna hin sin hmu thar hai hi an rengin \hang kim vawng theinaw hai sienkhawm mi 4 an \hang. Hun hmang sung hin hril nuom nei hai ta dingin hun hawng a ni bakah “Siel- mat HSA Unit hmalakna le chu khel ram” - ti thupui hmangin Tv. Eric Fimate in thu hril a, Pu Vincent a inthawk thuhril ngaithlak a ni bakah Robert Zote in magic shaw inentirna a nei a, Cindy Inbuon le Hanna han hla an sak bawk. Hun hmangna hi HSA GHQ a General President term 3 lai zet lo chel tah Rev. Kh. Thangdailo khaw- ma uop vein thuhrilna hun a hmang a. HSA Sielmat Unit hmalakna lawmum a ti thu le Inchukna pawimaw zie uor taka hrilin student hai infuina thu a hril. Zou Gal Centenary lawmna Behiang ah Chief Minister N. Biren Singh-in a uop CCPur-Singat-Behiang NH-a siemin ‘Second Gateway to ASEAN’ ti ning a tih: CM ccPur: Zou haiin British sipai- hai huoisen taka an lo dona kum 100 tlingna Zou Gal Centenary Commemoration 2017 chu De- cember 18-19 khan Myanmar le ramri khuo Behiang ah ZGCC Committee buotsaiin ropuitaka hmang a ni a. Chief Minister Mr N. Biren Singh chu a nipui ni tak December 19 ah CM Pu N. Bi- ren Singh khuol lienin a \hang a, Mr V. Hangkhanlian, Minister, Agriculture, Veterinary & Ani- mal Husbandry le Mr L. Jayanta Kumar Singh, Minister, Health, Family Welfare & AYUSH, Manipur hai Guest of Honor an na, Mr Ginsuanhau, Chairman, MANIREDA Functional Presi- dent niin Mr Chinlunthang, Presi- dent, UZO GHQ, Chief Host a nih. Special Guest-in Mr Khaipao Haokip, Chairman, ADC CC- pur, Mr Sheshei Zou, Chairman, ADC Chandel le MDC hai, Chief Secretary, DGP, IGP, DIG, Zomi Council, Mizo People Conven- tion, CCPur Meitei Council, Kuki Innpi CCPur le \huoitu dang dan- ghai an \hang. Chief Minister hi Imphal a inthawk Helicopter-a hungin dar 12pm velin Tonjang ah a \um a. Behiang khaw kawla Maha- raja Chandrakirti Memorial Park bawlna ding lungphum a hawng nghal. Hi hmun hi Manipur An- cient and Historical Monuments & Archaeological Sites and Re- mains Act, 1976 hnuoia humhal a nih. A sunga hin tienlaia lung phek pathum, Maharaja Chandrakirti- in Lushai lalhai a hne lawmna le hrietzingna dinga a sie(m), 1872 kuma mi a la um a. Sq. m. 607.50 vela lien sunga hin Chibu Dil ti khawm a um bawk. Chief Minister hin PHC staff quarter khawm a hawng nghal a. Behiang hi international ramri pawimawtak a ni leiin Interna- tional Trade Centre khawm bawl a ni ding thu a hril a. ASEAN rambunghai le infepawna dinga \hatak a nih leiin Churachand- pur-Singat-Behiang lamlien hi National Highway a up-grade- na dingin Union Minister Nitin Gadkari khawmin a remtipui ta niin a hril. India sawrkar Act East Policy le inzulin ‘second corridor to ASEAN’ anga siemlien le suk- changtlung a ni dingin a hril. Pu Biren chun, “Manipur tlangram le ramrihai changkang lovin Manipur a changkanga hma a sawn ti thei naw mei nih. Be- hiang mipui han lamlien \ha tak in la nei ding a nih” tiin Manipur Rengpa Maharaja Chandrakirti an lo lawmlut lei a sulhnung \ha taka an lo vawnghim leiin an khuo hrietzingna dingin ‘special gift’ sawrkarin a la pek ding thu a hril bawk. Hmasawnna ding hril peiin, Singat Primary Health Center (PHC) khawm Community Health Center (CHC)-a hlangkai a ni vat ta ding niin a hril. Chief Minister chun Behiang Police Station ding hmun khawm a hawng bawk a. Khuo mipuihai chu Police Station \ha taka a function theina dinga lo thlawp seng dingin a ngen. Chief Minister chun Behiang mipuihai ngenna angin an khuoah Indoor Stadium le High School khawm bawl a ni ding thu a hril bawk. Zani zingkar dar 10 am khan Mr Chinlunthang, President UZO GHQ-in Zou Gal Memo- rial Cemtery Complex a hawng a. Mr Ginsuanhau, bieltu MLA le Chairman MANIREIDA-in Con- tribution Plaque, hi hun hman- gna dinga thawlawm thawtuhai hming inziekna phek a hawng a. Chandel ADC Chairman Mr M. Sheshei Zou-in Zou pi le puhai in lim (model) a hawng bawk. >>sunzawmna page 4-ah iMPhal: Zani zantieng khan Commerce and Indus- try Minister Pu Thongam Biswajit Singh in Nilakuthi, Imphal East hmuna Urban Haat bawl meka um inspec- tion a thaw a, kum 6 sung zet bawl tah le la sukpuitling lo zinga um chu a ngaimaw thu a hril. Urban Haat hi Ministry of Textiles, Gov- ernment of India scheme niin, puon khawngtu le kut themthiem han an thiemthil hai suklanga khuolzinmihai h$pna ding le Manipur hi Tourist hmunpui a ni theina dinga project hi thaw a nih. Urban Haat hi a puitling hu- nah Crafts, food le cultural activities hai hmunpui dinga ti a nih. Pu Th. Biswajit Singh in Urban Haat inspection a thaw zo hin chanchinbu- mihai inpawlpuina a nei a, Urban Haat hi sawrkar thlungpuiin kum 2011 huna a sanction tah a ni thu a hril. A hril peina-ah, Urban Haat project zona ding hin Rs. 5 crore peksuok a na, chu fund chun puon khawngna le kutthiem thil hai phol- angna dinga centre indin dinga ti a ni thu a hril. Hi project a hin Implementing Agency-MANIDCO (State Government undertakings) in Manipur state sawrkar hmingin Rs. 300 lakh tum a ta, a dang po Rs. 21 lakh chu central sawrkarin a tum ding a nih. Rural Infrastruc- ture Development Fund (RIDF)-ah loan a um naw leiin hi project hi zo lova um zing a nih tiin Pu Th. Biswajit Singh chun a hril. Pu Th. Biswajit Singh in a hril peina-ah, Urban Haat hi March, 2018 chena zo a ni theina dingin RIDF- ah loan lak dinga ti a na, hi chungthua hin Chief Min- ister Pu N. Biren Singh leh inbiekna la nei ning a tih. Hi project hi zo a ni huna report central-ah peklut a ni pha central in Rs. 78 lakh a la peksuok nawk ding a nih tiin Pu Th. Biswajit Singh chun a hril. Urban Haat hi MANID- CO in a bawl mek le Manipur Handloom and Handicraft Development Cooperation Limited enkawlna hnuoia um ding a na, stalls 30 siem ding niin, ni 15 dan peiah Manipur district tum tuma inthawk training ding mi lak hlak ning an tih. Commerce and Industry Minister in inspection a thaw huna hin Pu Lamlee Kamei, Director, Handloom and Handicraft; Pu S. Rajen, Chairman, Manipur Handloom and Handicraft Development Cooperation Limited le MANIDCO officials han an \awiawm. Industry Minister-in Urban Haat inspection a thaw HI-GHQ in Down- town Grafix Law- mthu a hril ccPur: M/s Downtown Grafix, Light House Lane, Tiddim Road, Lower Lam- ka/Sielmat, CCPur, Ma- nipur in Hmar Inpui, Gen. Hqrs. le Official hai hmang ding, anni kutsuok ngei ‘Hmar Inpui Flag’ quality \ha tawk takel “Christmas Gift” in a pekna thu ah LRS Puruolte Jt. Secy. (Info. & Media), Hmar Inpui, Gen. Hqrs. (Hmar Supreme House) chun pawl aiawin M/s Downtown Grafix neitu Mr. & Mrs. Johnson Hrangchal hai chungah lun- griltakin lawmthu a hril. 1st State Level Tribal Film Festival 2017 hmang zo IMPhal: Amity Hall, Adimjati Complex, Ching- meirong, Imphal hmuna 1st State Level Tribal Films’ Festival 2017 chu zanikhan hmang zo a ni tah. Tribal Film Festival hi December 17, 2017 a in\an le State Level Tribal Films’ Festival Committee (SLTFF), Ma- nipur hmalakna a ni thum sung hmang a na, hi huna hin Zeliangrong, Anal, Chothe, Kuki, Tangkhul, Aimol le In- pui hnam haiin an siem film 8 suklang an nih. Tribal Film Festival hmangna le inzawm hin Deputy Chief Minister kuomah tlangrama district headquarters tina theatre/ halls hawng dinga ngenna memorandum peklut a nih. Memorandum a chun Dr. Gairiangmei Maringmei, Chairman, SLTTF in hming a ziek a, State Level Tribal Films’ Festival chu kum tina hmang phalna hniin, Mani- pur a tribal hnam han film le documentaries tam lem an siem theina dinga aware- ness campaign, seminars le workshop hai huoihawtna dinga \hangpuina fund state sawrkar-ah hni a nih. Film Festival kharna huna hin Deputy Chief Minister Pu Yumnam Joy- kumar Singh Chief Guest in a \hang a, thu a hrilna a chun, Manipur state sunga hnam tum tum hai nunp- hung chawisangna ding le inrem tlang taka khawsak theina dingin ‘films’ hai hi an pawimaw hle a nih tiin a hril. A hril peina-ah, film festivals hi thil pholangna ringawt ni lovin, state sun- ga hnam tum tum hai nun- zie le khawsak suklangna dinga hun \ha le inchukna hmun a ni thu a hril. Film Festival huna film suklanga um hai hin hun dang danga mihriem khawsak hai an suklang a, mimal le hnam binga khawsak dan hai ngaitu- ona thar a min nei tir a nih. Manipur a hnam tum tum hai inlaichinna siem \hatna dingin hieng ang festival hi huoihawt rawp ding a nih tiin Deputy Chief Minister chun a hril. kcP in assembly boycott- nain darkar 12 General strike iMPhal: KCP (Maoist) chun vawisuna inthawk Manipur Assembly Winter Session \an ding boycott- nain December 20, 2017, 5AM a inthawk Manipur phairam biel huop sungah darkar 12 sung General Strike an thaw ding thu an puong. General Strike hin es- sential services, Media le sakhuona thil hai chu huomsa naw nih tiin KCP Maoist a Standing Com- mittee a Coordinator Kyo- nghan Mangang in thusuok a siema chun an ziek. Public Distribution System (PDS) items in- diklo hmang a nih tia in- tumna leiin November 5, 2017 khan darkar 12 gen- eral strike an lo thaw ta a, PDS sukchingpenna kawn- ga mawphurtu hai chunga action la dingin an phut a ni a, sienkhawm PDS min- ister in an thil ngen a ngai- saknaw leia strike thaw an tum a ni a, PDS minister chu hi thila mawphurtuin an intum a nih. Sawrkarin a la ngaisaknaw rawp chun stike hrat lem an thaw ding thu an puong bawk. (PNS)

Transcript of MiMtukthla (deceMber) 20, 2017 nilaini (Wednesday ... Thar/2017/December/HT-20-12-2017.… · Music...

Page 1: MiMtukthla (deceMber) 20, 2017 nilaini (Wednesday ... Thar/2017/December/HT-20-12-2017.… · Music Video Album an siem chu Dec. 19, 2017, 12:00noon khan Synod Hall, IB Road, CCPur-ah

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/75 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

MiMtukthla (deceMber) 20, 2017 nilaini (Wednesday)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

GAS NEWS Agency : SASBooking :29th. Aug. , 2017 to 29th. sept. 2017delivery :20-12-2017 (wed) Time : 9AM till stock laststOCK : 306/-rate:Rs. 849/-

PDDc in Revenue minister an inhmupui

ccPur/iMPhal: Pher-zawl District Development Committee (PDDC) palai hai chun December 19, 2017 khan Revenue, PD & CAF Minister Pu Karam Shyam a Office-ah an inhmupui. Hi huna hin Pherzawl District-a Vangai Range Sub-Division sunga khuo

10 zet Jiribam Revenue district-a Borobekra Sub-Division sunga sielut nia hril chungthuah Commit-tee in a ngaimaw hle thu an intlun bakah hi thua order insuoa um chu ennawn le kokir/lakir nawk ngei din-gin an ngen tiin Pu Timothy Z. Zote, Public Relations, PDDC thusuok chun a hril.

CFA shortlisted hai Dec. 21 a inlang dinga inhriettir

ccPur: Chandigarh Football Academy (CFA) a Junior le Senior category-a khel ding thlangsuokna dinga Churachandpur hmuna Selection trial nei huna thlangsuok (short-listed candidates) hai chu December 21, 2017, 7:30AM khin Artificial

Turf, Khuman Lampak, Imphal hmunah Final Se-lection huna inlang dingin CFA chun an hriettir. Chu hunah Birth Certificate, Aadhar Card le document pawimaw dang dang hai chawi dinga inhriettir an ni bawk.>>sunzawmna page 4-ah

AR han Free coaching a buotsai nawk dingccPur: Staff Selec-tion Commission hnuoia Paramilitary Forces a lut nuom nuhmei hai ta dingin CCPur-a um Assam Rifles chun January 1, 2018 a in-thawk khin Assam Rifles Camp, Headquarters Veng-ah Free Coaching buotsai nawk an tum. Free Coaching hi BSF, Assam Rifles, CISF, SSB, CRPF, ITBP a lut nuom nuhmei hai ta ding bika huoihawt tum a ni a, Coach-

ing sung hin Assam Rifles a inthawk nuhmei instructors in SSC exam ding le inza-wmin Physical le Written exam haia dingin training peng a ta, Online registra-tion khawm a thlawnin thawpek an tih. Hi taka dinga inhnikna nei han December 29, 2017, 9AM a inthawk Assam Ri-fles Camp, Hqrts Veng, CC-Pur-ah inzieklut thei ning a ta, thu chienglem a hmuna hriet thei ni bawk a tih.

LPF Nunghak Camp sawn

ccPur: Ladies Prayer Fellowship (LPF) chun December 27-30, 2017 inkar sunga Gilead Tlang Kawmpui-ah Nunghak camp huoihawt an tum chu remchang lem ding le camper hai hmakhuo ngainain kum thar 2018 tienga nei lem dinga sawn a nih tiin Secretary, LPF chun inhriettirna a siem.

Music Album tlangzar

ccPur: Kristian Khang-lai Pawl (KKP) Phaipheng kohran in “Tasam Ngailo Pathian” ti hming chawia Music Video Album an siem chu Dec. 19, 2017, 12:00noon khan Synod Hall, IB Road, CCPur-ah Upa Th. Kappu, Chief Co-ordinator, Coordination Committee, BJP, Thanlon A/C in a tlangzar a, Rev. Khaisonthang Vaiphei, in-charge, Phaipheng Bial Pas-tor in \awng\ainain an hlan. Album hi fam lo chang tah Tongkhosat hrietzingna dinga Rev. Luttinlel le a sung han an siem a nih.

November thla sung HIV positive 15ccPur: District AIDS Prevention and Control Unit (DAPCU), CCPur chun November, 2017 thla sunga ringhla mi 1,117 hai thisen an enfelnaah HIV/AIDS Positive 15 an hmu-suok a, an reng hin Antiret-roviral Therapy (ART) dam-dai pek \an nghal an nih. Mi vantlang/naran hai

laia test thawnaa inthawk HIV/AIDS positive 14 hmu a ni a, nuhmei naupai 426 test thawnaah positive pak-hat hmu a ni bawk a nih. Female Sex Worker (FSW) mi 142 hai test naah chun positive hmu a ninaw bakah Injecting Drugs User (IDU) mi 168 hai test huna positive hmu a ninaw bawk.

November thla sung ma khan positive 4 in nau an nei a, ART damdawi pek nghal an ni bawk . DAPCU chun April-November, 2017 inkar sung khan nuhmei positive a inthawk nau pieng thla 18 hnuoitieng mi 43 hai test an thawnaah positive an hmu naw bawk a nih.

Vawisuna inthawk Manipur Asembly Winter Session

iMPhal: Ni 4 sung aw ding 11th Manipur Legisla-tive Assembly Winter Ses-sion \an ning a tih. 11th Ma-nipur Legislative Assembly in session a nei vawithumna ding a nih. Session sung hin sit-tings vawili um a ta, Session \an ni hin Assembly in\hun-gnaw sunga lo thi ta mem-ber hlui Rishang Keishing, Salam Damudor, Th. Krish-na le Jugeshwar hai sunna

hunser hmang ning a tih. Govt. Bills putlut ding a um chun vawisun hin In-puiah phar ning a tih. De-cember 21 le 22, 2017 haiah question hour um naw ni a, rorelnaa hun hmang ning a tih. December 23, 2017 ah question hour um a ta, Govt. Bills a um chun hriltlang le pasi ning a tih. Assem-bly Session nei dinglei hin venghimna sin sukkhau a nih.

buphal rawtuhai hrem ning an tih: unlF

iMPhal: Manipur hmun hran hran haia vuok el din-ga buphal siekhawma um rawtuhai chu zawng suok a, hrem ngei ning an tih. Buphal raw hi suol nasa tak a nih tiin UNLF chun thu-suok an siem. Nov. 17, 2017 khan Bishnupur District a Kei-nou Thongkhong-ah Laish-ram Samananda le Takhel-lambam Athouba hai buphal raw a ni a, Nov. 23, 2017 khan Jacob Hmangte of Saikul Hill Town field a lo pari khata mi buphal

raw a ni a, Nov. 24, 2017 khan Loktak Project Shan-tipur Loukol a Pukhram-bam Khomei le Michael Kamei hai buphal raw a ni a, Nov. 29, 2017 khan Ba-sikhong Kaijipat a Sapam Jitendra of Okram Chuthek lo a buphal raw a ni a, December 17, 2017 khan Khumbong Maning Leikai a Sinam Bijoy lo Sanggam 3 a mi buphal raw nawkin a hung um a nih. Buphal rawtuhai hi hrem lovin sie ninaw nihai tiin UNLF chun an hril.

CSOs \huoitu han Del-hi CM an inhmupui

iMPhal: Framework Agreement le inzawmin zanikhan Manipur CSOs \huoitu han Delhi CM Ar-vind Kejriwal an inhmupui a, Memorandum an pek. CSOs \huoituhai lai hin UCM President Elang-bam Johnson, Ph. Deven,

Pesident, AMUCO le CCSK \huoituhai Jeeten-dra Ningomba, Dhiren le Sunil hai an \hang tawl. Arvind Kejriwal chun a thei ang anga an thil ngen chu a lo bawzuipui ding thu CSOs \huoituhai a lo tiem.

hsa sielmat in sin hmu thar le inchukna thaw \ha hai lawmpuina ccPur: Hmar Students’ Association (HSA) Sielmat Unit chun December 19, 2017, 6:00PM khan HYA Hall, Sielmat-ah kum 2017 sunga Sielmat khawsunga inthawk sin hmu thar hai lawmpuina le tukum sunga inchukna tienga thaw \ha zuol/percent hmu insang hai chawimawina le \awng\aipekna hun an hmang. Hun hmangna hi Tv. Pe-ter le Nk. Mary Tuolor han an kei\huoi a, hun hawng \awng\aina Pro-Pastor Mi-chael Hranghcal in a nei a, lawmlutna le lawmthu hril-na Jessai Pudaite in a nei a, hun khar \awng\aina Rev. Sawma Sinate in a nei. Rev. Michael Zote in kum 2017 sunga Sielmat

khuoa inthawk sawrkar sin hmu thar hai ta dinga mal-sawm \awng\aipekna a nei bakah tukum sunga Siel-mat khaw sunga inchukna tieng Class A-IX chena mi percent hmu insang tak hai lawmpuinain thuziek mawi le lawmpuina sum Rs. 200/- sengin dakip sunga thunin HSA Unit \huoitu han inhlanna an nei zoin Rev. Michael Zote in an ta dinga \awng\aipekna hun a

hmang bawk. Tukum sunga Sielmat khaw mi Sin hmu thar lawmpuina le \awng\aipe-kna nei hai chu- Nk. Lily S. Chothe, d/o Nongjai Cho-the (Asst. Professor); Ruth Inbuon, d/o Salsawmthang Inbuon (Asst. Professor); Jimmy Lallienmawi Sinate, s/o Lalbieklun Sinate (SI in BSF); John Biete, s/o Rev. H.B. Hluothang (SI in CISF); Cliff H. Sellate,

s/o Lalmalsawm Sellate (SI in CISF); David Lal-ringum Inbuon, s/o John Lalnunsang Inbuon (ASI in CISF); Joseph Keivom, s/o Thangsuokim (Manipur Police); Amjina Pudaite, s/o Remthangpui Pudaite (Manipur Police); Lalthan-gliana, s/o Lalrinawmi (Manipur Police) hai an nih. Hi huna hin sin hmu thar hai hi an rengin \hang kim vawng theinaw hai

sienkhawm mi 4 an \hang. Hun hmang sung hin hril nuom nei hai ta dingin hun hawng a ni bakah “Siel-mat HSA Unit hmalakna le chu khel ram” - ti thupui hmangin Tv. Eric Fimate in thu hril a, Pu Vincent a inthawk thuhril ngaithlak a ni bakah Robert Zote in magic shaw inentirna a nei a, Cindy Inbuon le Hanna han hla an sak bawk. Hun hmangna hi HSA GHQ a General President term 3 lai zet lo chel tah Rev. Kh. Thangdailo khaw-ma uop vein thuhrilna hun a hmang a. HSA Sielmat Unit hmalakna lawmum a ti thu le Inchukna pawimaw zie uor taka hrilin student hai infuina thu a hril.

Zou Gal Centenary lawmna Behiang ah Chief Minister N. Biren Singh-in a uop

ccPur-Singat-Behiang NH-a siemin ‘Second Gateway to ASEAN’ ti ning a tih: cMccPur: Zou haiin British sipai-hai huoisen taka an lo dona kum 100 tlingna Zou Gal Centenary Commemoration 2017 chu De-cember 18-19 khan Myanmar le ramri khuo Behiang ah ZGCC Committee buotsaiin ropuitaka hmang a ni a. Chief Minister Mr N. Biren Singh chu a nipui ni tak December 19 ah CM Pu N. Bi-ren Singh khuol lienin a \hang a, Mr V. Hangkhanlian, Minister, Agriculture, Veterinary & Ani-mal Husbandry le Mr L. Jayanta Kumar Singh, Minister, Health, Family Welfare & AYUSH, Manipur hai Guest of Honor an na, Mr Ginsuanhau, Chairman, MANIREDA Functional Presi-dent niin Mr Chinlunthang, Presi-dent, UZO GHQ, Chief Host a nih. Special Guest-in Mr Khaipao Haokip, Chairman, ADC CC-pur, Mr Sheshei Zou, Chairman, ADC Chandel le MDC hai, Chief Secretary, DGP, IGP, DIG, Zomi

Council, Mizo People Conven-tion, CCPur Meitei Council, Kuki Innpi CCPur le \huoitu dang dan-ghai an \hang. Chief Minister hi Imphal a inthawk Helicopter-a hungin dar 12pm velin Tonjang ah a \um a. Behiang khaw kawla Maha-raja Chandrakirti Memorial Park bawlna ding lungphum a hawng nghal. Hi hmun hi Manipur An-cient and Historical Monuments

& Archaeological Sites and Re-mains Act, 1976 hnuoia humhal a nih. A sunga hin tienlaia lung phek pathum, Maharaja Chandrakirti-in Lushai lalhai a hne lawmna le hrietzingna dinga a sie(m), 1872 kuma mi a la um a. Sq. m. 607.50 vela lien sunga hin Chibu Dil ti khawm a um bawk. Chief Minister hin PHC staff quarter khawm a hawng nghal

a. Behiang hi international ramri pawimawtak a ni leiin Interna-tional Trade Centre khawm bawl a ni ding thu a hril a. ASEAN rambunghai le infepawna dinga \hatak a nih leiin Churachand-pur-Singat-Behiang lamlien hi National Highway a up-grade-na dingin Union Minister Nitin Gadkari khawmin a remtipui ta niin a hril. India sawrkar Act East Policy le inzulin ‘second corridor to ASEAN’ anga siemlien le suk-changtlung a ni dingin a hril. Pu Biren chun, “Manipur tlangram le ramrihai changkang lovin Manipur a changkanga hma a sawn ti thei naw mei nih. Be-hiang mipui han lamlien \ha tak in la nei ding a nih” tiin Manipur Rengpa Maharaja Chandrakirti an lo lawmlut lei a sulhnung \ha taka an lo vawnghim leiin an khuo hrietzingna dingin ‘special gift’ sawrkarin a la pek ding thu a hril bawk. Hmasawnna ding hril peiin,

Singat Primary Health Center (PHC) khawm Community Health Center (CHC)-a hlangkai a ni vat ta ding niin a hril. Chief Minister chun Behiang Police Station ding hmun khawm a hawng bawk a. Khuo mipuihai chu Police Station \ha taka a function theina dinga lo thlawp seng dingin a ngen. Chief Minister chun Behiang mipuihai ngenna angin an khuoah Indoor Stadium le High School khawm bawl a ni ding thu a hril bawk. Zani zingkar dar 10 am khan Mr Chinlunthang, President UZO GHQ-in Zou Gal Memo-rial Cemtery Complex a hawng a. Mr Ginsuanhau, bieltu MLA le Chairman MANIREIDA-in Con-tribution Plaque, hi hun hman-gna dinga thawlawm thawtuhai hming inziekna phek a hawng a. Chandel ADC Chairman Mr M. Sheshei Zou-in Zou pi le puhai in lim (model) a hawng bawk. >>sunzawmna page 4-ah

iMPhal: Zani zantieng khan Commerce and Indus-try Minister Pu Thongam Biswajit Singh in Nilakuthi, Imphal East hmuna Urban Haat bawl meka um inspec-tion a thaw a, kum 6 sung zet bawl tah le la sukpuitling lo zinga um chu a ngaimaw thu a hril. Urban Haat hi Ministry of Textiles, Gov-ernment of India scheme niin, puon khawngtu le kut themthiem han an thiemthil hai suklanga khuolzinmihai h$pna ding le Manipur hi Tourist hmunpui a ni theina dinga project hi thaw a nih. Urban Haat hi a puitling hu-nah Crafts, food le cultural activities hai hmunpui dinga

ti a nih. Pu Th. Biswajit Singh in Urban Haat inspection a thaw zo hin chanchinbu-mihai inpawlpuina a nei a, Urban Haat hi sawrkar thlungpuiin kum 2011 huna a sanction tah a ni thu a hril. A hril peina-ah, Urban Haat project zona ding hin Rs.

5 crore peksuok a na, chu fund chun puon khawngna le kutthiem thil hai phol-angna dinga centre indin dinga ti a ni thu a hril. Hi project a hin Implementing Agency-MANIDCO (State Government undertakings) in Manipur state sawrkar hmingin Rs. 300 lakh tum

a ta, a dang po Rs. 21 lakh chu central sawrkarin a tum ding a nih. Rural Infrastruc-ture Development Fund (RIDF)-ah loan a um naw leiin hi project hi zo lova um zing a nih tiin Pu Th. Biswajit Singh chun a hril. Pu Th. Biswajit Singh in a hril peina-ah, Urban Haat hi March, 2018 chena zo a ni theina dingin RIDF-ah loan lak dinga ti a na, hi chungthua hin Chief Min-ister Pu N. Biren Singh leh inbiekna la nei ning a tih. Hi project hi zo a ni huna report central-ah peklut a ni pha central in Rs. 78 lakh a la peksuok nawk ding a nih tiin Pu Th. Biswajit Singh

chun a hril. Urban Haat hi MANID-CO in a bawl mek le Manipur Handloom and Handicraft Development Cooperation Limited enkawlna hnuoia um ding a na, stalls 30 siem ding niin, ni 15 dan peiah Manipur district tum tuma inthawk training ding mi lak hlak ning an tih. Commerce and Industry Minister in inspection a thaw huna hin Pu Lamlee Kamei, Director, Handloom and Handicraft; Pu S. Rajen, Chairman, Manipur Handloom and Handicraft Development Cooperation Limited le MANIDCO officials han an \awiawm.

Industry Minister-in Urban Haat inspection a thaw

HI-GHQ in Down-town Grafix Law-

mthu a hrilccPur: M/s Downtown Grafix, Light House Lane, Tiddim Road, Lower Lam-ka/Sielmat, CCPur, Ma-nipur in Hmar Inpui, Gen. Hqrs. le Official hai hmang ding, anni kutsuok ngei ‘Hmar Inpui Flag’ quality \ha tawk takel “Christmas Gift” in a pekna thu ah LRS Puruolte Jt. Secy. (Info. & Media), Hmar Inpui, Gen. Hqrs. (Hmar Supreme House) chun pawl aiawin M/s Downtown Grafix neitu Mr. & Mrs. Johnson Hrangchal hai chungah lun-griltakin lawmthu a hril.

1st State Level Tribal Film Festival 2017 hmang zoIMPhal: Amity Hall, Adimjati Complex, Ching-meirong, Imphal hmuna 1st State Level Tribal Films’ Festival 2017 chu zanikhan hmang zo a ni tah. Tribal Film Festival hi December 17, 2017 a in\an le State Level Tribal Films’ Festival Committee (SLTFF), Ma-nipur hmalakna a ni thum sung hmang a na, hi huna hin Zeliangrong, Anal, Chothe, Kuki, Tangkhul, Aimol le In-pui hnam haiin an siem film 8 suklang an nih. Tribal Film Festival hmangna le inzawm hin Deputy Chief Minister kuomah tlangrama district headquarters tina theatre/halls hawng dinga ngenna memorandum peklut a nih. Memorandum a chun Dr. Gairiangmei Maringmei, Chairman, SLTTF in hming a ziek a, State Level Tribal Films’ Festival chu kum tina hmang phalna hniin, Mani-pur a tribal hnam han film le documentaries tam lem

an siem theina dinga aware-ness campaign, seminars le workshop hai huoihawtna dinga \hangpuina fund state sawrkar-ah hni a nih. Film Festival kharna huna hin Deputy Chief Minister Pu Yumnam Joy-kumar Singh Chief Guest in a \hang a, thu a hrilna a chun, Manipur state sunga hnam tum tum hai nunp-hung chawisangna ding le inrem tlang taka khawsak theina dingin ‘films’ hai hi an pawimaw hle a nih tiin a hril. A hril peina-ah, film festivals hi thil pholangna

ringawt ni lovin, state sun-ga hnam tum tum hai nun-zie le khawsak suklangna dinga hun \ha le inchukna hmun a ni thu a hril. Film Festival huna film suklanga um hai hin hun dang danga mihriem khawsak hai an suklang a, mimal le hnam binga khawsak dan hai ngaitu-ona thar a min nei tir a nih. Manipur a hnam tum tum hai inlaichinna siem \hatna dingin hieng ang festival hi huoihawt rawp ding a nih tiin Deputy Chief Minister chun a hril.

kcP in assembly boycott-nain darkar 12 General strikeiMPhal: KCP (Maoist) chun vawisuna inthawk Manipur Assembly Winter Session \an ding boycott-nain December 20, 2017, 5AM a inthawk Manipur phairam biel huop sungah darkar 12 sung General Strike an thaw ding thu an puong. General Strike hin es-sential services, Media le sakhuona thil hai chu huomsa naw nih tiin KCP Maoist a Standing Com-mittee a Coordinator Kyo-nghan Mangang in thusuok a siema chun an ziek.

Public Distribution System (PDS) items in-diklo hmang a nih tia in-tumna leiin November 5, 2017 khan darkar 12 gen-eral strike an lo thaw ta a, PDS sukchingpenna kawn-ga mawphurtu hai chunga action la dingin an phut a ni a, sienkhawm PDS min-ister in an thil ngen a ngai-saknaw leia strike thaw an tum a ni a, PDS minister chu hi thila mawphurtuin an intum a nih. Sawrkarin a la ngaisaknaw rawp chun stike hrat lem an thaw ding thu an puong bawk. (PNS)

Page 2: MiMtukthla (deceMber) 20, 2017 nilaini (Wednesday ... Thar/2017/December/HT-20-12-2017.… · Music Video Album an siem chu Dec. 19, 2017, 12:00noon khan Synod Hall, IB Road, CCPur-ah

Hmasawnna Thar2 MiMtukthla (deceMber) 20, 2017nilaini (Wednesday) article/health & eMPlOyMent neWs

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

EditorialKhawlai a him ding a nih

VAWISUN THUPUIA banin a tha hratzie an entira, Mi chapohai chu an inngai tuonan a sukdar ta a. An \hungphaa lal \hunghai chu a hnuk thlak a, Hnam tlawmhai chu a chawimawi ta a. Phing\amhai chu thil \hataka sukkhawp in, Hausahai chu kutruokin an fe hman-gtir ta a. - Luka 1:51-53

Tuta hma khan chu khawlaia Zu rui invai vel khan mipui an sukthlabar a, Zu dawn mi, a bikin Zu dawn thiem lo, Zu rui thiem bawk lo hai lei khan nuhmei le naupang hai nun a ralmuong thei ngai nawh. Tulai hin chu Zu dawn le Zu rui hlak hai khawm an hung varin an hung changkang ve pei a, Zu inrui leia buoina siem khawm tuta hma angin an tam ta naw a, Zu inrui ta-luo leia khawlaia lawn pai \awng \awng le hnawksak deuva um khawm hmu ding an tlawm ta hle. Mi an varin an changkang nuom sawt hle a, Zu inruihai ngei khawm an varin an hung changkang ta pei a, lawm a um. Hi thil hi \halaihai hmasawnna le changkang vena pakhat a nih. Tulaia Zu inrui leia buoina siem le khaw-laidunga inhrosa le khek indur hlak hai chu mi invet le mi nikhuo lo an hlaw ta a nih. Hi lei hin Zu dawn le inrui hlak hai khawm mi invet le mi nikhuo lo anga um nuom ding an ta nawh. Ei khawlaidung a hung him theina san nawk chu ei Police duty hai, khawtina Village Defence Party or Village Welfare Committee hai duty \hat lei khawm a nih. Ei Police, Village Defence Party le Village Welfare Committee hai hi inpak an um em em el a nih. Tukhawm hin Krismas le kum thar kut hmangtu han ngaimuong mata an hmang thei sengna dingin zan duty hai hin \hahnem hung ngai nawk zuolhai sienla lawmum hleng a tih. Ei khawlai hi a him a \ul a nih. Zan duty-hai hi an sawl thei hle a, an thingpui dawnna ding thawlawm pe thei diet diet inla thil\ha ning a tih. Ei hriet seng angin Biekin inkhawm, Krismas le Kum thar hlasak lengkhawm hun, in nghaktu um naw lai hin rukru hi an lo che nuom hlak. Rukruhai laka ei him theina ding chun khawsung le kawtthler tum tum haiah venghimna sin hi uluk le sukkhau a \ul zuol hlak. Hi lei hin khawsung duty-hai khawm zan huna chau ni lovin sun hun lai khawm duty hi thaw zing-hai sienla nuom a um. Khuo hran hran le veng tum tuma duty dinghai khawmin tuta inthawk hin an duty dan ding lo induonglawk thei hai sienla nuom a um. Khawtlang venghim hi a la \ul tlat leiin a duty pawl hi chu ei lan ruot pei hi ei renga ta dinga \ha le himna a nih. Sun var lai nekin zan thimtham huna hin misuol le rukruhai hi an che nuom bik zuol hlak. Hi lei hin zan duty hi uluk a ngai zuol bik. Ei town sungah Street Light a hung um a inthawk khan misuol le rukru hai hi a hma nekin an intim deu niin an lang. Tulai hin ei street light \henkhat hi a sietna a um ni ngei a ta, a var thei lo hi \hahnemtawk takel a um a. Hi thil hi Krismas le Kum Thar hun tlung hma ngeiin District Administration le Street light tiengpanga mawphurtu han \hang hung la thei ngei hai sienla chu mipui lawm hleng an tih. Street light var \hat le \hat naw hin thu a phur hle. Rukru le misuolhai chau suktim lovin Zu rui um \ha nuomlo hai khawm a suktim pha a nih. Street light var \hat le \hat naw hin thu a phur hle. Rukru le misuolhai chau suktim lovin Zu rui um \ha nuomlo hai khawm a suktim pha a. Street light \ha le tamlem ei khawtlang hin a mamaw a nih. Street light kher lo khawm, in tinin zan huna hin chu ei Veranda light-hai sukvar hlak ding a nih. Hi thil hi misuol le rukruhai laka ei him theina pakhat a nih. Khawlai a him chun mipui khawm ei him ding a nih. Hi lei hin ei khawlai himna ding kawngah hin sawrkar le mipuihai ei \hangruol a \ul a nih. Sawrkar khawma a mawphurna thaw sienla, mipui tiengpang khawmin ei mawphurna thaw seng tum ei tiu. Khawt-lang thil or vantlang thil hai hi a hung thawtu chu sawrkar khawm nisienla, a neitu le a chawngpu chu mipui ei nih ti hi hriet tlat ding a nih. Mi um \ha nuom lo han street light dengkawi an ching dam hi a pawi hle a, ei invet le mawlzie tarlangna a nih. Police le khawsung duty han inrang taka thil suol thawtuhai an man hlak hi lawm a um hle a, a neka law-mum zuol chu, thil suol thaw tumtuhai an man suok hlak hi a nih. Thil suol thawtuhai an man suok hi chu a lawmum le inruolin, thil \ha lo an tlun hnunga man a ni leiin a tuortu an lo um hman ta a, a pawi sei ta hlak. Chun, misuol han an thil suol thaw ding sunzawm thei ta lo dinga an man suok hrim hrim hi a \ha a, lawm a um ta tho tho a nih. Ei Police le khawsung duty han an hrietzing ding chu, thil suol thawtuhai man suok tum nekin thil suol thaw tumhai an man suok tamlem hi a nih. Thil suol an thaw hmaa misuolhai man an ni chun pawi a tlung hman nawh tina a nih. Khawtlang himna dingin \hang la tlang seng ei tiu.

k r i s t M a s l u n G l e n G~Rev.Rosung Sinate

Green Valley, Sielmat.

Hornbil Cable Network (HCN) kan zawm thar deu hlim, October 30,2017 zingk^r khan ruo a s<r deu hmur bawk a, Television-a Local channel ka zuk en ^n leh,

Nienglawmkimin Kristmas hla, “An ruot Lal Immanuel, Adam thla suolna leiin; V^n ropui rangkachak ram kh>lin... ti hla a sak lai a hung suok a. Kristmas boruok la um bawk lo, z$ngk^r ruos<r lai ni n^wk ngh^l a ding chun, “Eh! a va season naw thei de aw!” ka ti a. A hla t^wp chen ka ngai tho a. A season naw leitak chun Kristmas chung thu ka ngaituo zawm ta pei a. Kum 2016 December 26-a Rengkai ICI Gilgal Kohrana Kristmas sunzawmna a kan l>ngkhawm hlasak inhawi d^n kha ka ngaituo zawm pei a. Khuongpuhai an thiem bawk a, khuongpui le khuongte insaikalin an hei vuok a, sielki inri buk bukin a hung tezem bawk a. Kan hlasak chu Independent Kohran Hlabu-a mi a ni tl^ngpui a. Hla ch^ng inz^wttu khawm chu a thiem bawk a, kan hlasakhai chu, “Adam thla thim hnuoia int^ng, A \huoisuok dingin tu’m hung an ta?” ti d^m, “V^nin tuipui r^l tieng, aw hlataka inhmang zawng dingin” ti d^m, “An ruot Lal Imanuel, Adam thla suolna leiin” ti hla d^m a na. V>l khat chau chu ditt^wk a um naw leiin v>l hnina ding chu ch^ng khatnaah a hung inz^wt a, v>l hnina a t^wp khawm chun a lan vawr \ha leiin a v>l thumna ding chu ch^ng hninaah a hung inz^wt nawn n^wk a, a v>l thumna a t^wp chun a hla chu a lan vawr s^ng deu deuin an lang leiin ch^ng khatnaah a hung \an nawk a. Chu chun chu mipui z^tve chu l^m a ni ta a. A laia hmun ^wla chun a \hen an l^m a, Pi |hakim (Pu L.Rochang a nuhmei) khawm k<r deu hnieng hniengin a hei l^m bawka, v^n mipui khawmin an mi zuk thl$r deu\hup ding hin ka zuk ring chu tie. Hriet naw k^rin ruoi\he a hung huna, ditt^wklo takin l>ngkhawm sukt^wp a \<l ta a nih. Hla ch^ng inz^wttu kha a thiem ka ti >m leiin Tui\haphai mi chu ni ka ring naw bawk leiin tu am a na ti a ka hei indawn chun, “V^nch>ngphai nungh^k a nih” an ti a, ka ring indikin ka hriet. Ka ngaituo zawm peina a chun kum 1974 laia Unaupa Khawlien le Senvawn le Lungthulien ink^ra Hmunte tl^ng pheia kan intlawn laia kan titina thu d^m ka hriet-suok thar pei a. Ama (Khawlien) chun, hilai tl^ng dung hi khuoin hluo n^wk ta inla, hi lai z^wla hin Kristmas l>ngkh^wmna hall hei b^wl inla, hall chu r^pin inhuon inla, a deihliep dingin s^wlhna phun z$ng khup inla. Kristmas ruoia dingin sechal ng>ng that inla, z^ntieng ruoi\he hung hnai t^wm chun l>ngkhawm hei insukmuk inla, khuongpui hei tlir inla, a vuokna khawm chu t^it$ng herthlawpa a hmawra puon\iek muk \ala z>l hl<m nisien, khuongtein hei saikal inla, a ri chun, “tu kum a kum thum kum, tu kum a kum thum kum” hei in titir tlut tlut el inla. D^rbenthek rifiek le sielki infa buk bukin hei tezem bawk sienla, “V^nin tuipui r^l tieng aw hlataka inhmang zawng dingin; Misuol sika thi dingin, V^n Lal nau ngei an hung tir a, Aw, mi dang a thei an um naw maw?” ti hlain hei inawi inla, a laiah Sunz$ngpa (Sata, ama hi ka n$ pasal a nih) l^m bawk sienla, V^n hmangaina chu puon kawp s^wr ang thluk thlukin hung far thla nguoi nguoiin ei hriet el ding a nih” ti a duthu ai ang a s^m d^m kha ka lungrilah a hung thar uoi uoi el a. Tl^ngram khuoa Kristmas inhawi d^n le khaws^wt umd^n kha tulai \awng takin tur<tak a nih. Phairam le khawpuia umhai chun an hriet ph^k ve nawh. Tl^ngrama ch>nghai ham\hatna a nih. Naupanghaiin tl^ngs^m p^r an hang hmu a, an inhnelna hla a khawm “Kristmasi a hnai ta ie, tl^ngs^m par a vul n^wk tah” tiin an hei sak a. Meipui ding thing an kei kh^wm a, Kristmas l>ngkh^wmna hall b^wlna hlakah an sie kh^wm rui el a. Siel keia fe velo tlangv^lhai chun nungh^khai leh thing phurin an tet b<m rum ta bawk a. December 24, url^wkni lem chu pasalin hall an b^wl a, \halai le naupanghaiin Biekin an cheimawi bawk a. Phairam le khawpuia vaihai siem lekha mawi le parte siemf^wm n>k chun, Pathien kutsuok ngei ramhnuoia hrui le thing hna mawi le parte chi hran hran la kh^wma a siemtu chawimawina dinga ei hei hmang kha a tak nge nge (a duplicate naw hle) a nih. Siemtu Pathien ropui zie a suklangin a l^wm ngei ring a um b$k hiel a nih. Hall b^wl le biekin chei zo hnungin ei hei insilfai dawk a, thuomhnaw thar lan bel el loin a nipui ni a dingin ei hei kh>k \ha a, ei thuomhnaw hlui ei h^k khawm khan ngai a muk ta r>ng r>ng a. In tinah busuk ri an ri tlut tlut vawng a, ei hei kan v>l chun Kristmas a f^k ding bei suk an lo ni t^wl a. Chuonglai chun, “siel keihaiin ramri an hung ph^k tah, a tuok dingin fe seng ding” an hung ti n^wk lem khan chu mawnga hawl ang elin nungh^khaiin thingpui b>l an khai a, nu-nau leh siel tuok dingin ei hei inthawk dawk d^m kha inhawi ve tak a nih. Khuo riz^p t^wpna hmun inhawiah ei lo hei um kh^wma, r^lah sielkeihai haw haw ri ei hei hriet ringawt khawm khan Krist-mas a suk inhawi ta r>ng r>ng a nih. Siel keihai an hung tlung a, a ki bula hrui chel ngam chu v^l huoia ngaiin nungh^khai mit a l^k rieu hlak bawk a nih. Kan v>nga Kristmas-a ding siel sang hni nei Mawng^wn (Paite khuo) a mi Rs.72/- man an keia kan hei s^wi chu inhawi kan ti ve hle. Hi kum hin Lungthulien haiin siel chalng>ng Rs.300/- man an kei ve a, a k$ a seiin a mawi bawk a hah$pin an hril a nih. Url^wk z^n inkh^wmin biekinah ei hei fe a, biekin tuol le a s<ng chu a lo thar suou leiin lungril le ngaituona khawm a thar suou ngh^l a. “I lal\hungpha le lal-lukhum i hung m^ksan” ti hla d^m, “Khawv>la hin lal tamtak an hung pieng ta a; Sienkhawm Lal Krista ang hi an la pieng ngai nawh” ti d^m ei hei sak pei khan thlarau le lungril a sukhar suou suou el a nih. |halai Pawlin hlap^wl mawi le hring tak tak an hei sak bawk a. Inkhawm \$n chun nupui le papui haiin “tuta \um chu ei Mas hmang an hawi ^wm ie, \halai hlapawl khawm a hring a, sermon khawm a tla \ha bawk” an ti sap sap bawk a. L>ngkh^wm Hall-a chun meipui in\>k uoi uoiin an lo s>m ta a. Hi z^n hin chu mi taptawmtakhai khawm invaksuorin inkhawmna le l>ngkh^wmna bulah an invir vut vut el a nih. Hall-ah ei hei l>ngkhawm a, “Lal pieng ni k^wla liem hnung a hung suok n^wk tah, Bethlehem ngaina chul hnung p^r ang a vul n^wk tah” ti d^m, “Lal pieng hun p^rte a vul n^wk tah, Lungril in hnung lungl>ng a kei tho ie” ti hlahai ei hei sak a, \hungna anf<k deu lem khan chu khawvar hm>l khawm ei hriet naw tum el a nih.

Url^wk z^n chu “se lu har z^n” an lo ti an-gin l>ngkh^wm khawvar hlak a ni a. Z$ngk^r khawf$ngchat v>la inthawkin siel chu khawlai dun-gah ei hei s^wi v>l d^m kha insukhlimna chikhat chu a nih. A hma tienga kei le a hnung tienga kei ei um bawk a, siel chu ei hei hlap a, a hei inch^wm a, a hei intleng laia a ki bula chel ngam d^m kha inruolsiekna \ha a ni ve a, tulaia Football World Cup Final inkh>lhai n>kin khanglai huna ding chun en-nuomum a tling lem a nih. A t^wp tieng chun “A lungngaina tuorpui ve dingin khaw k^wltieng f>ng ka tih” ti ni ^wmtakin khawk^wl tieng chun that dingin ei chai liem ta hlak a ni kha tie. Kristmas t<k chun s<ng inkh^wm nei ngai raklohai khawmin Isu pieng thu hril na na na chu ei hriet deu fur a ni leiin inhawi ei ti a. Ei hril f<k am f<k naw am ei hlim-pui tho tho a nih. S<ngkuo pakhata chun an pa takin inkh^wm a hmang a. A nuhmei le nauhai chu tapah an in\hung far a. “Naute puona tuom, ran bup>kna thl>nga z^l hm<ng in tih” ti lai hi a hei hril uor pei a, “Vawis<n chu ei r>ngin ran bup>kna thl>ng tieng ei ngha seng ding a nih” a hei ti a. An nu tak chun, “ i ti kher kher ie” a ti a, an vawkbu p>kna thl>ng tieng chu a ngha nguou el chu tie! Ran bup>kna thl>nga z^l Isu kha hmu ^wmtak a nih. A hmu naw chun Kristmas laia zu le sa ch>n d^m, mani inhawitirna zawnga Kristmas hmangtuhai khawmin hmu b$k naw tawp an tih. Biekin inkh^wm a hung hun chun thuomhnaw thar ei neihai ei hei inbel a, biekin ei hei pan sung sung el kha chu an hawiin ava mawi de aw! Class V&VI kawpa 1st position ve ve ka l^k kuma Kristmas kha kekawr tluon ka bun \an kum le mangai pheikhawk (Longlife) ka bun \an kum a ni bawka ka zuk hrietsuok vawng vawng chu tie! Biekina chun Naupang Pawl a Beginner a inthawka Senior p^wl chenin Isu pieng thu hrill^wknaa inthawk a pieng thu, a rawngb^wlna, a thina le v^na a l^wnna le mithienghlim l^wr le kum s^ng lalrama ro a r>lna ding chen indawt peiin an hei hril a, hlain an tezem pei bawk khan lungril a hne a, sermon le hlap^wlin hlimna boruok chu a hung suk\al deu deu bawk a. Kristmas chu hlimtak le inhawitakin ei hmanga, ei hlasakna r^wl a hung th^ma, anachu hlim thar an hung pei a, prokram b^kah ran tuok an um pei leiin ei sunzawmpei hlak kha a na. A \um\iek ding z^n chun r^wl khawm a hung \uo n^wk ta lem a. L>ngkhawm ei hei insukmuk a, ei ditz^wng deuhai leh l^n hriltuo ngam naw deu inlakhawm hang in en ch^nga innui deu sat chau khawm ni inla hang in\hung hmunkhat chu ei thl^khla deu tho a ni kha tie. Hlasak inhawia hang ins^wia d^r insuk khawm kha inhawi ei ti a. Hla a lan vawr \ha pei a, “Khawv>la hin lal tamtak an hung pieng ta a; Sienkhawm Lal Krista ang hi an la pieng ngai nawh” ti hla ei hei sak tung pei a. “An ruot Lal Immanuel, Adam thla suolna leiin” ti hla ei hei sak lem chu a z^tve deu thaw an ng$rsuok a, b^n an vawr suou suou el ta a. “I ngai naw maw sandamtu, I v^n khaw-pui tuol inhawi, Ieng dinga ranthl>ng chungah i z^l?” ei hei ti a, “Aw, ka ngai ka v^n khawpui, Sienkhawm nangma suol leiin; Hnuoi rinum thimah k^n vai a nih” ti a ami hang dawn khan chu mitthli a parawl kuong ta leiin ei s$ra \hunghai khawm ei ngaituo ta nawh. A dawtah, “Kei ka suol leiin van Lal nau inthieng, Hnuoiah a hunga” ti hla ei hei sak zawm lem khan chu ins<m thei ni ta ngh^llo, hnaptui leh mitthli leh ei insawp a, “Tu dang n>kin Lalpa ka hmangai che, nang chau zui t^ng ka che” tiin ama ta dingin ei inp>ksan dai el a nih. Hienglai tak hin chu v^ntirkohai khawmin ei laia hung \hangve an nuom seng el naw d$m a nih. Z^n a hung s^wt deu a, \$n a hun ding an ta a, ei inp^m leiin hla ei la hei thlang hr^m a, “Aw hlimna Kristmas i p^r kan tl^n laiin, Kumpui thlangtla ding i zui tum a; I b^n kan chel a, hnungtieng i min nghat hi, Kan la phal naw che” tiin. Hieng anga nungh^k/tlangv^l hun hmang tl^ngna \ha le thl^khla um chu chel nuomin a thunaw-nah, “La ch^m rawh, la ch^m rawh, Kan ngai che la ch^m rawh; Nungh^k tlangv^l kan l^n phal naw \he ding che’n, Aw hlimna Kristmas” ei hei ti a. Chel sawng thei ningh^llo chu, a t^wpah, “In\he naw thei ei lo ni naw maw; I hla rimawi kan lun-grilah a ch^m zing ie....Damtakin chibai” tiin ei in\he ta tho tho hlak a nih. Hieng anga Kristmas hang \um\iek ding tak hi a tuor ngam ngai naw leiin unaupa Khawlien chu l>ngkh^wm \hatlai a lo \$n tawp el hlak a nih. Kristmas \um\iek z$nga chun vairik tl^nga mi’n fena an nei r> \hep \hawp hnung chun a khaws^wt beidawng ruol chu l>ngkh^wmna hallah fuonkh^wmin, deihliep dinga phun s^wlhnahai khawm an \^wl deu suou ta a. Meipui s>mna thing bawng in <t khu l$l l$l s$ra chun inb<m t$tin ei \hung a. Khuongte mar \angin ei hei vuok a, hla ei hei sak kh^wm n^wk a, a hrie hrie an hung pei a. Khaws^wt tak a, “Ch^m r$ unla berampuhai, Hmun khaws^wt m^ksan naw; Lungngai nawna arasi kh>l ra-mah, Tuollai l>ng tl^ng ei tih” ei hei ti vawng vawng d^m kha ngaiumtak a nih. Lo chula khawlbing zaua hmarcha lo a ei hei fe lem khan chu ei r^la rampuia saha nupa hlimzai v^wr kh>k r$ khawmin “Jeho Jire tl^nga hung kai la, Hossana hung chawiin, Salem puonz^r hnuoiah” ti vawng vawngin ei hriet a. Lo hn^wm a va-dungte luong ri hieu hieu khawm chu z^n s^wt tienga ei s$ra \hunghai r^wlri angin, “La ch^m rawh, la ch^m rawh kan ngai che la ch^m rawh” ti ni ^wmtakin ei hriet hlak a ni kha tie. Phairama Kristmas hmang n>ka tl^ngram khuoa Kristmas hmang-tuhaiin hriet an hau lemna a nih. Kristmas boruokin a nawr pei leiin Kumthar L^wm khawm an hawi hle a. “Thil hluihai chu an bo ta a, ngaita u, a hung thar tah” ti angin thutl<kna thar neiin Pathien rawngbawl dinga inpe leh, mani taksa sin \<lna thaw ding le mani \uonna ding seng panin ei lo in\he dar t^wl ta hlak a nih. Tukum Kristmas hi ieng ang takin am hmang t^wl ei ti aw? Kristmas i hmang t^wpna tak a ni el thei a nih. Kha kuma Kristmas inhawi zie kha aw i ti vawng vawng hun um thei ding khawpa malsawmna tamtak dawng dingin inbuotsai rawh.

17-12-2017Ph.8974540214.

Ex-BJP MLA nau thattu manlucknOW: Uttar Pradesh a BJP MLA hlui Gippy Ti-wari a naupa Vaibhav (36) thattu Suraj Shukla le Vikram Singh hai chu zanikhan police han an man. Vaibhav hi Gippy Tiwari a nau neisun a na, December 16, 2017 khan Kasmanda apartment, Hazratanj area-ah that a nih. Mi thattu Suraj Shukla le Vikram Singh hai hi an umna chin hriet lova an tlanhmang hnunga man an nih. Vaibhav a pa Gippy Tiwari hi Domariyaganj bielah 1989, 1991 le 1993 hai khan BJP MLA a na, 2014 khan Samajwadi Party zawm sien khawm, tukuma election huna khan BJP tadin-gin a campaign nawk niin ei thu dawngna chun a hril.

Rajouri-ah silai le a mu dapdawkJaMMu: Jammu and Kashmir-a Rajouri district a chun zanita Army le Police \hangruol han Gamir-Mughla area hmuna dappui an thawnaah silai le a mu \hahnemtawk tak an man. Ralthuom mana um hai lai hin AK-47 Rifle le Rocket Propelled Grenade (RPG) bakah Pistol 2 le AK le Pika mu \hahnemtawk tak a \hang. (PTI)

AAPSC prelims exam huoihawt thar dingitanaGar: Arunachal Pradesh Public Service Com-mission (APPSC) combined competitive preliminary ex-ams naa question paper-ah thil indiklo a um tia complaint thawtu han protest hiel neia sawrkar an ph<t leiin prelims exam huoihawt thar ning a tih. Prelims exam hi November thla a nei a na, exam petu han APPSC chu Pakistan-based website a mi lasawnga question siemin an intum a nih. Exam neina ding hun ruok chu tarlang a la ni nawh. Protest thawtu hai chun APPSC Office tuolah dharna an nei a, exam huoihawt thar ding le Controller of Exam-inations chu hremna pe dingin an ph<t. Hi le inzawmin

Arunachal Pradesh sawrkar chun High Court judge retired inrawina in a ngaituotu ding committee a siem a, commit-tee hai thutlukna dungzuia exam hi nei thar dinga ti a nih. Chuong lai zing chun, liemtah Thaw\anni khan Peo-ples’ Party of Arunachal (PPA) han APPSC-ah memo-randum an peklut a, Union Public Service Commission pattern hmanga civil service exam chu huoihawt ta hlak dingin an ngen. An ngenna chu sukpuitling a ni chun, AP-PSC hmelhmang hung danglam a ta, state service dingin mithiem filawr an thlang suok thei pha ding niin PPA chun an hril.

Hindu thua a \awngkam leiin Meghalaya CM in RSS Chief a vaushillOnG: India hi Hindu hai ram a nih tia RSS Chief Mohan Bhagwat in \awngbau a nei le inzawmin zan-ikhan Meghalaya Chief Minister Mu-kul Sangma in a vau. Sangma chun, “India hi secular, democracy ram-bung le secularism hi ei Constitution a \hang a nih” tiin a hril a, “RSS Chief a thiltum chu India mipuihai sakhu-ona thlura \he hran le hnam binga inlak hrangna inneitir chau a nih. Tri-pura hmuna a \awngbau hi an ringin a fie tawk a, a thiltum tak chu a chieng hle. Hi thil hi ngaitha mei mei chi an nawh” tiin a hril bawk. Sangma in a hril peina a chun, In-dia in heing anga mi \hedar theitu hi pawm ngai naw nih a, communalism ngaituona inneitir hin India tadin-gin ch^ng \i-umtak a kam zing a nih

tiin a hril. Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS) le Bharatiya Janata Party (BJP) hai ideology leiin ei secularism ngaituona chu ah^ngin an chang zo tah. Hieng anga mi \hedar theitu force hi eini laia a lut inthuk ding ei dang ding a na, hi ang force hi ram tadinga \i-umtak a nih tiin Sangma chun a hril. BJP \huoi sawrkarna cheltu Na-tional Democratic Alliance (NDA) chun RSS agenda a fepui niin Sang-

ma hin intumna a siem. “Anni (Modi sawrkar) hi RSS ideology in a \huoi a, sawrkar hin implement a thaw zing a nih” tiin Sangma chun a hril. “Ror-elna khawl an chel \ana inthawk RSS ideology hi inplement an thaw \an ng-hal a nih. India mipui han hi thil hi suktawp a thil\ha a suok theina dinga rawl ei insuona dinga hun \ha tak a nih” tiin Sangma chun a hril. Sangma chun rorelna indik ngir-suokna dingin tu pawl khawm Con-gress in a hmasuon ngam thu a hril. Ei thlirna le thiltum hi inthla ding an nawh. BJP in agenda inthup a nei chu a hmatiemin anlang pei a, a dolet dan le indik taka puong suok dan ei thiem pei a \ul a nih. India ram hmabak ding humhal dingin inring zingin um ro” tiin Sangma chun a hril.

Page 3: MiMtukthla (deceMber) 20, 2017 nilaini (Wednesday ... Thar/2017/December/HT-20-12-2017.… · Music Video Album an siem chu Dec. 19, 2017, 12:00noon khan Synod Hall, IB Road, CCPur-ah

3MiMtukthla (deceMber) 20, 2017nilaini (Wednesday) natiOnal/internatiOnal & advertiseMent Hmasawnna Thar

laktaWi

Estd. 1984

dAwntlAnGthanGGur MeMOrial lecture

lelekhabu (hMar hla suina- l.keivOM)

tlanGZarna

A hmun: RWUS Conference Hall (Behind ICI Secretariat)A hun: December 20, 2017 (11:00AM)

Ro Khaitu: David BuhrilIn\aina: Rev. Vanlalhlun Tryte

lekhabu tlangzarna: l.b. sinateLekhabu tlangzar ding: Hmar Hla Suina by L.Keivom

Thuvaituhai (Resource Persons):Dawntlang Hun I

dr. lal dena (lekhabu tlang thlirna)REFRESHMENTDawntlang Hun-II

Pu thangsawihmang (hla lenglawng, sai hla le keilet hla)Dawntlang Hun-III

dr. lalkhawlien Pulamte (tuol\o kohran hla)REFRESHMENT

hriet ding pawimaw:- Inhnikna nei phawt \hang dinga fiel ei nih.-Lekhabu tlangzar hi zawr suok ni nghal a tih.-Hmar Hla Suina hi phek zali le ti ning a ta, hard cover duthusam taka buotsai a nih. Lekhabu tlangzar ni hin Rs. 400/ a zawr ning a tih. Hun dang a ruok chu a man dang nawk thung a tih.

Buotsaitu: SINLUNG ACADEMY OF LETTERS (SAL)

AAP candidate 33 han an deposit an chan

ahMedabad: Gu-jarat Assembly Election nei zo hlima khan Aam Aadmi Party (AAP) chun candidates 33 an nei ve a, sienkhawm hlawtlingna chang pakhat khawm an um naw bakah nomination file huna deposit an pek khawm an chan vawng. Deposit lakkir thei ding tawka vote hmu phak tukhawm an um-naw leia an deposit hi an chan a nih.

J&K-ah Army jawan 3 ruong hmu nawk

srinaGar: Jammu and Kashmir hmuna vur chim le intawl leia Army jawan an umna chin hriet lova inhmang hai zawngna chu sunzawm zing a na, zan-ikhan Army jawan 3 hai ruong hmu belsa a nih. Army 1 ruong chu Naugam Handwara sector, Kupwara district a hmu le 2 hai chu Gurez sector, Bandipora district a hmu an nih. Army jawan 2 hai ruong hmu lo a la um a, Avalanche Res-cue Team han zawngna an la nei zing niin Defence Spokesperson chun a hril.

Food security thuah India in WTO meetingneW delhi: Food secu-rity thu le inzawmin Febru-ary, 2018 hin India in WTO meeting host a tih. Hi huna hin WTO rambung tum tuma inthawk palai hung an ta, food security le kawng hran hran haia thaw tlang dan lampui ngaituo tlang an tih. New Delhi hmuna Apparel Export Promotion Council huna Commerce and Indus-

try Minister Suresh Prabhu in hi thu hi a hril lang a nih. WTO meeting huna hin rambung 30 le 40 inkara mi palai hung an tih. India in World Trade Organisation-ah agriculture thlura har-satna a nei hai a lo intlun ta hlak a, meeting huna khawm hin intlun nawkin \hang-puina ngen a tih tiin Suresh Prabhu chun a hril.

Indian PM Museum siem tum

neW delhi: Indian Prime Ministers Mu-seum siem dingin tulai hin sawrkar thlungpuiin ngaituona a nei mek. Muse-um chu Teen Murti Estate, New Delhi a siem dinga ti a nih. Museum a chun India PM lo ni ta hai an lim leh India ram tadinga thil\ha an thaw hai suklang ning a tih. Museum chu India rama PM lo ni ta hai hringnun le an thilthaw hai pholangna dinga siem tum a ni tak a nih tiin Culture Minister Mahesh Sharma chun a hril.

J&K-ah helpawl 2 kaphlum

srinaGar: Shopian dis-trict, Jammu and Kashmir huom sungah December 18, 2017 zan khan Security Force le helpawl tu pawl am ti hriet lo an inkaptuo a, helpawl 2 kaphlum an nih. Helpawl hai um thu report an dawng hnunga Secu-rity Force han operation an thawna a inkaptuona chu tlung a na, kaphluma um hai hi tuham an nih ti hriet an la ni nawh. Opera-tion chu zani zantieng chen khawm khan sunzawm pei a na, thi le hliem dang khawm an um belsa a ring thu Army official thusuok chun a hril.

UP-ah Zu Rs. 80 lakh manhu man

ballia: Zanikhan Bal-lia, Uttar Pradesh-ah dan phal lo Zu (IMFL) Rs. 80 lakh manhu leh mi 2 man an nih. Zu hai chu Private school pakhat compound sunga man niin, Bihar state a thawn lut an tum niin Superintendent of Police (SSP) Anil Kumar chun a hril. Zu neitu chu mi 9 an na, police han dapna an nei laiin mi 7 hai chu an tlanhmang hman a nih. UP a tho hmun danga police han dappui an thawna-ah Rs. 22 lakh manhu Zu an man bawk niin Anil Kumar chun a hril.

Lok Sabha-ah Repealing and Amending (Second) Bill, 2017 passed; Dr. Manmohan intumna thu hriltlangneW delhi: Parliament winter session chu zan-ikhan a ni thumna dingin sunzawm nawk a na, Lok Sabha-ah The Repealing and Amending (Second) Bill, 2017 passed a nih. Bill hi Law Minister Ravi Shankar Prasad in a ngir-pui a, bill passed thei a ni leiin India chu thlak dan-glam thei ngirhmuna um a ni leia a lawm thu a hril. Bill hai chu a hlui hnawlna le a thar belsana an na, “bill pawimaw lo hai hnawlna

chu ‘swachhata abhiyan’ (cleanliness drive) a nih” tiin Ravi Shankar Prasad chun a hril. Ravi Shankar Prasad in a hril pei dan chun, bil passed thara um chun Brit-ish hun laia hmang hlak dan \henkhat a hnawl ding niin a hril. Hi bill a hin NDA sawrkar chun dan pawimaw lo 1,183 vel a hnawl a nih tiin Prasad chun a hril. The Repealing and Amending (Second) Bill, 2017 hi 131 Acts hnawlna ding a nih. Hi

hai lai hin Acts 38 amend-ment thaw le principal Acts a laklut tah a huom sa ding a nih. Acts hnawla um tam tak chu 1947 hmaa passed tah an nih tiin Prasad chun a hril. Chuong lai zing chun, Prime Minister Naren-dra Modi in PM hlui Dr. Manmohan Singh intumna a siem thu ngaituo tlang dingin opposition hai Ra-jya Sabha-ah sawrkarin a fiel. Rajya Sabha Chairman M. Venkaiah Naidu fielna

chu Congress in a pawm a, sawrkar tieng khawm op-position hai ph<tna chu an pawm thu Finance Minister Arun Jaitley in a puong. Hi thu hi Question hour huna opposition \huoitu Ghulam Nabi Azad in a hril \an a nih. PM le Vice President nia ringum taka ram tading sinthawtu indik lo taka in-tum an nina hi ngaitha mei mei ding an nawh a, PM hin ngaidam an hni ngei ding a nih tiin Congress \huoitu han an ph<t.

Chairman Naidu chun hi chungthu hriltlangna neia thil thupruk iengkhawm um lova tlang taka suklang chu ram tadinga thil \hatak a ni thu a hril. Ama ngeiin Manmohan Singh khawm an hmupui thu le, PM in intumna a siemna thuah inbiekremna an nei tah thu a hril. Chu hnungin protest nei congress le opposition \huoitu tum tum han an \hungna hmun seng panin Inpui in\hung sunzawm nawk a nih.

Form indiklo laka fimkhur dinga inhriettirneW delhi: Beti Bachao Beti Padhao hminga form indiklo laka fimkhur dingin Women and Child Development Ministry chun zanikhan inhriettirna a siem. Kum a hung thar ding le inza-wmin Beti Bachao Beti Padhao Scheme hnuoia pawisa dawng thei ding anga hrilin form tehlem tam tak siem a na, abikin nuhmei la tleirawl deu le nautenu hai chu fimkhur zuol dingin Women and Child Development Min-istry thusuok chun a hril. Sawrkar thlung-

puiin Beti Bachao Beti Padhao scheme hnuoia hin mimalin pawisa an dawng theina ding a siem nawh a, PC&PNDT Act besana nuhmei hai in-chukna sukhmasawn, Pre-Conception le Pre-Natal Diagnostic Techniques haia inchuktirna pek le nuhmei hai chanvo \hatna ding thil tum tum hai chau a sawm a nih. Hi scheme hi Direct Benefit Transfer (DBT) scheme an nawh a, Col-lectors or District Magis-trates or Deputy Commis-sioners office fethlenga

implement thaw hlak a nih. Haryana, Uttra-khand, Punjab, Himachal Pradesh, Delhi le States tum tumah form tehlem hi semdarin a um mek a, form hai chu registered post a thawn an ni hlak tlangpui tiin Women and Child Development Min-istry thusuok chun a hril a, hi le inzawmin, states tina thuneitu hai chu hi thua hin awareness programme tam lem huoihawt ding le, TV le news a hai a tam thei ang insuo dingin inhriettirna a pek.

Lalu Z-Plus security ngenneW delhi: RJD chief Lalu Prasad hringna chu a derthawng leiin Z-Plus se-curity pe nawk dingin MP Jay Prakash Narayan Ya-dav in sawrkar thlungpui-ah ngenna a siem. Lalu venghimna sukhnuoi peka a um lei hin a thi pha el thei ding niin Yadav chun a hril. Rashtriya Janata Dal (RJD)

party hming khawmin ngenna hi siem a lo ni tah a, Lok Sabha Speaker Sumi-tra Mahajan in a hnawl pek a nih. National Security Guard commandos in Z-Plus security cover a pek chu thla hmasak khan a ngirhmun him tawka a ngai leiin sawrkar thlungpuiin a hlip pek a nih.

SBM hnuoiah Ek-in 5.61 lakh bawl tah

neW delhi: Sawrkar thlungpui hmalakna a India ram sukfaina dinga Swachh Bharat Mission fe mekah Ek-in 5.61 lakh bawl a ni tah. Ek-in 29 lakh chu MGNREGA hnuoia bawl an na, States/UTs 7 hai chu Open Defecation Free a pu-ong an ni ta bawk. Swachh Bharat Mission hi a hmunin a pawimaw ang dungzuia implement pei an na, fund hai chu state-ah peksuok an ni ngai nawh. SBM hnuoia fund hmang ta le hmang lo hai chu States le UTs thu-neitu han indik takin report an pek hlak ding a nih tiin Minister of State for Drink-ing Water and Sanitation, Ramesh Chandappa Jigaji-nagi chun a hril.

Media hai chun-ga tharum thaw-

na leiin cases 189 registered

neW delhi: Kum 3 liemta sung khan In-dia ram hmun tum tuma Chanchinbumi (media) or Journalist hai chunga tharum thaw le beina leiin mi 114 man an ni bakah cases 189 registered a nih tiin Minister of state for Home Hansraj Ahir chun zanikhan Lok Sabha hmu-na a hril. Kum 2016 khan jour-nalist hai beina leiin mi 41 man le cases 47 registered a ni a, kum 2015 khan mi 41 man le cases 28 zieklut an ni a, kum 2014 khan mi 32 man an nih tiin Hansraj Ahir chun a hril. Kum 3 liemta sunga journalist hai chunga chetna leia case regis-tered tamna tak chu Ut-tar Pradesh niin case 67 registered a ni a, a dawttu chu Madhya Pradesh niin cases 50 registered a nih.

Drug addicts hai tadingin rehabilitation policy thar

neW delhi: India rama drug addicts um hai le an ngirhmun survey thaw mek a na, chu le inzawmin reha-bilitation policy thar indu-ong ding niin Thaawarch-and Gehlot, Social Justice and Empowerment Minister in zanikhan Lok Sabha-ah a hril. Thaawarchand Gehlot chun, rehabilitation policy 2001 ennawnna nei mek a na, India ram pum huopin drug addicts hai ngirhmun khawm suichiengna nei zing a nih tiin a hril. Thaawarchand Gehlot in a hril peina-ah, survey thawna a hin All India In-stitute of Medical Sciences (AIIMS) le inzawm institu-tion pakhat siem niin a hril. Hi thil hi Supreme Court

thupek dungzuia thaw a na, survey agency hai hmang dingin Rs. 38 crore sanc-tion niin, chu hai laia Rs. 18 crore chu hmang zo a ni tah. Survey agency hai re-port dungzuiin districts 257-ah rehabilitation cen-tres 5 siem a ni tah. Drug addicts hai rehabilitation pekna dingin action plan khawm induong mek a nih. Action plan implement thawtu dingin committee siem a na, Home Minis-ter le Finance Minister hai enkaina hnuoiah Social Justice and Empowerment Ministry palai in commit-tee chu an rawi a nih tiin Thaawarchand Gehlot chun a hril.

ISIS An Hlawsama Chu |ium An La Ni Ding: ExpertsParis: Khawvela Mus-lim lalram indin tuma Iraq le Syria rama “Caliphate” hung \antu ISIS (Islamic State in Iraq le Syria) hai ta dingin 2017 chu a tlukna kum le hlawsam kum angin inlang sienkhawm, a pawl hi a la thi naw leiin khawvel ta dinga tium an la ni zing tho tiin international police (Interpol) le expert hai chun an hril. Kum 2017 hi ISIS thi kum tiin tamtakin an hrila chu, kum intan chara inthawkin online hmanga an campaign – sukral\ia mi sukthlabarna – an hlawtling zie hmu thei dinga um fiena iemani zat an tarlang. Kum in \an cha-rin Ubex Muslim pakhat “Caliphate Solder” inti chun Instanbul, Turkey night club ah silai a kap hrut a, Kum Thar zan (New Year eve) in mi 39 a that nghal a nih. An sipaihai hmanga ram le khawpui an lak/awp hai lakkir nawk an ni tawl taa chu tuhin chu online hman-ga an propaganda thedarin khawvel an sukbuoi niin an hril. |halai tamtak chu On-line (internet) ah an propa-ganda le inchuktirna thuring-in an hne a, thil suol thaw le mi thichil chun thi hnung hringna dam, khawvela an sunghai hausakna dam a

pek thei nia inchuktirna, Mohammed chu indo mi a nih leiin indona a ngaisang a nih ti thuhai hmangin pawi tawklohai dona tieng an hluor hle bawk. Kum 2017 bul tienga ISIS han an propagandaa an hne rambunghai chu Pakistan, Iraq, Syria, Af-ghanistan, Egypt, Somalia le Great Britain hai an nih. Europe khu an target tak a. A telpuia thina khawm May 22, Manchester ah US singer Ariana Grande concert lai Muslim tleirawl Salman Abedi (21) in thichil bomb hmangin mi 22 a that a, za chuong an hliem. IS Jihadist intihaiin chem, motor, silai hmanga mipui an sukthlabarna ta-mak laia \henkhat 2017 sunga tlung chun Jerusalem kawtthler ah thisen an luon-

gtir a, London, Stockholm, New York le Barcelona haiah thina le hliemna an tlungri vawng a nih, tiin an hril. Hienga regular army ang ni lova mi an thawnaa hin sang tamtakin an thi phaa an hliem pui bawk a nih. Iraq le Syria rama an pawl sipaihai hneban chimit der anga an inlang hnunga thil tlung vawng an nih. Hi thil hai hi IS – Arabic \awnga Daesh tia ko – hin 2016 kum tawp tienga inthawk khan an chet dan thar hi a lo ruohman vawng a. Khawvel khawpui tamtak ‘base’ le ‘network’ a lo siem vawng tah a nih. “Taksa thil tak –army – anga an inlangna chu a tawp angin a uma chu, thlarau thil anga pawl pawla hmu thei lo, mal tlat tiumna chun khawvel hmun tin an

fangsuola an zem sip vawng a nih” tiin anti-terrorist ana-lyst Yves Trotignon chun AFP a hril. “Iraq le Syria ah sipai 3, 000 vel an nei kha a tam hle a. Hriet zing ding chu, kha hma khan Islamic State of Iraq (ISI) tia la hriet kha, ‘military’ tak chun hneban anga ngai a ni hnunga ISIS hung ngir suok nawk a nih. Syria ram buoina (revolu-tion) remchangaa laiin kum 2 sung chauvin kha ngirh-mun kha an hung ngir thei a nih. Pilvut a inthawka hung suok dawk ang el an nih” tiin ISIS hrat dan a hril. Hmun tina rikrap za-wnga an chetna thlirin ISIS le Al Qaida hai chu an la hring zing ti hmu thei a nih a. A pawimawtak chu Sunni Muslim hai hi helna thar hnuoiah ‘Jihadist Movement thar’ an hung chawk suok naw dinga veng a nih, tiin a hril bawk. Muslim helpawlhai hi Iraq le Syria ah ISIS hai hne-ban an nia chu Afghanistan ah Al Qaida, Taliban an la hrang zing a. Khawvelah helpawl bo tak tak thei naw nih. An chet dan le sinthaw dan a danglam ti thu chau a nih. American suituhai lem chun \hang tamtak a dai an ring thu an hril.

N.Korea, US le Inbiek nuom lo, Japan venghimna sukkhau

WashinGtOn: Hmai puom pungin \awngbau puom pungin, hmai sen phut phutin an inbei an inbeia chu, North Korea President Kim Jong Un le US Presi-dent Donald Trump hai chun Nuclear War an cho suok chun an him bik naw ding ti an hrietchieng em em a. Insuk huoisen rakin umzie a nei nawzie an hriet tho leiin inbiek naw chu kawng dang a um chuong nawh. North Korea chun a taka US le indo el chu nuom chie naw sienkhawm, \ha taka inbiek khawm a nuom chuong nawh; lulul insuoa a lululzie suklang reng renga khawvel inhriettir khawm a tum niin an lang. Thawlenni khan US in thudelkil ieng-

khawm (preconditions) um loa inbiekna nei ding a ti chu a hnawl nawk bur tah. Efe News hr i l dan chun, US chu North Ko-rea cho phawktu le indona chawksuoktu lem ding anga khawvelin a hriet leiin, Ko-rea Peninsula laia boruok sukdeina ding le North Ko-rea dangna dingin US Sec-retary of State Rex Tillerson chun kar hmasak a inthawk khan North Korea le inbiek a nuom thu a hril a. Amiruok-chu, North Korea-in a hnawl niin a hril. “US chun buoina le indo-na a suok pal khawma keini an min thiemnaw theina ding le a maw po po kan chunga a thlak theina dingin thu an phierruka, ‘inbiekpui’ mei

mei an mi tum a nih” tiin North Korea daily news Rodong Sinmun chun a ziek. Washington-a White House khawmin thusuok si-emin, pre-condition um lova inbiek ding ti a ni lai zingin, North Korea-in Nuclear ralthuom thua a ngirhmun a thleng naw chun inbiekna nei thei ni naw nih, tiin a hril ve nawk ang reng si. Thawlenni (Dec.19) a report dungzui chun, “US thurawt hi inremna tak tak dit lei an nawh a. Kan Nuclear Program kan chawlsan naw chun tui chunga infepawna po po mi kharpke tumnaa UN security Council thurel a um thei dan lampui ngaituo leia, kan thiemnawna ding, suonlam dinga rawt mei mei a nih” tiin a hril. Rex Tillerson chun, in-biekna nei \ha a ti lai zingin, US sawrkar chun UN Secu-rity Council thurel angin, North Korea-in Npv.29 a ICBM a kap suok sin naw-kna leiin, tui chunga thuom-hnaw inlawn North Korea pan hrim hrim dang vawng ding ti hi thaw makmaw a ni ding thu khawm a hril.

HP CM Virbhadra Singh an ban

shiMla: Himachal Pradesh assembly elections-ah hratna an chang zo ta naw leiin zanikhan Himach-al Pradesh Chief Minister Virbhadra Singh in an banna Governor Acharya Devvrat kuomah a peklut. Governor in an banna hi a pawm pek a, sawrkar thar siem a rorelna cheltu ding an um hma po a Council of Ministers hai leh an mawphurna la chel din-gin an hriettir. Himachal Pradesh As-sembly election a khan sawrkarna chel mektu Congress chu BJP in hmun

thuma \he a hmun hni tawp a hratna changin a hneban a nih. Chu lai zing chun, BJP Chief Ministerial candidate Prem Kumar Dhumal le state party president Satpal Satti hai chu thlang tling an ni naw thung. Sawrkarna cheltu Congress hin seats 21-ah hratna a chang a, Arki A/C-ah CM Virbhadra Singh hin votes 6,051 hmu in hratna a chang. Commu-nist Party of India-Marxist (CPI-M) le Independent candidates hai khawmin election a hin seats pahni-ah hratna an chang ve.

Thla 6 sungin Maharashtra-ah nuhmei 2,965 an inhmang: FadnavisnaGPur: Maharashtra state-ah tukum hin thla 6 sungin nuhmei 2,965 an umna chin hriet lovin an inhmang niin Chief Min-ister Devendra Fadnavis chun a hril. Janu-ary le June, 2016 sung khan nuhmei 2,881 an inhmang a, tukum hin nuhmei inhmang an pung lem a nih tiin zanita Legislative Assembly an neina a BJP MLA Randheer Savarkar a zawna CM hin a dawn. Maharashtra CM hi Home Ministry a khawm a lukhaitu a na, hieng nuhmei inhmang hai le inzawm hin case zieklut a um naw niin a hril. Nuhmei inhmang hai chngthu suitu ding police departments-ah mi 12 dande niin Devendra Fadnavis chun a hril a, nuhmei inhmang hai thu suina ding sawrkar thlungpuiin www.trackthemiss-ingchild.gov.in website a siem thu a hril bawk. Mi inhmang hai suisuokna dingin Rail-way khawmin a portal www.shodh.gov.in

a update zing hlak a, hieng website hai hi an \angkai hle a nih. Maharashtra sawrkar chun drive chi 4 a fepui mek a, chu hai lai chun Operation Muskan le Operation Smile hai khawm an \hang a, hieng drive thawna hai hin January 1 le June 30, 2016 inkar sunga nuhmei inhmang 1,613 hai za-wng suokna-ah nasatakin a \hangpui a nih. Drive hin tukum khawm nuhmei inhmang 645 hai hmusuok an nina-ah a \hangpui ta bawk tiin Devendra Fadnavis chun a hril.

PM in cyclone Ockhi tuor hai a kan; TN cM leh meeting an nei

neW delhi: Prime Min-ister Narendra Modi in za-nikhan Kerala, Tamil Nadu le Lakshadweep hmuna Cyclone Ockhi tuor hai sirna a nei. PM in Cyclone tuor hai kanna a nei zo hin Tamil Nadu Chief Minister K Palaniswami leh meet-ing an nei a, Cyclone tuor hai le a thil suksiet hai le inzawma hmalak dan ding hriltlangna an nei. Tamil Nadu sawrkar in Cyclone tuor hai \hangpuina ding hin central-ah Northeast Monsoon leia sietna tuok hai sawmdawlna ding Rs. 4,047 crore \hangin Rs. 9,300 \hangpuina a ngen a, Kerala sawrkar khawmin Rs. 7,340 crore Cyclone tuor hai \hangpuina ding central-ah a ph<t bawk. Prime Minister hin zani zingkar khan Lakshadweep a sir a, November 29-30, 2017 huna Cyclone in a nuoi huna harsatna tlung

hai uluk taka enfelna a nei a, Lakshadweep a cheng han an harsatna PM bulah an lo intlun. Thoothoor, Neerodi, Marthandam Thu-rai, Poothurai, Chinnathu-rai le Raviputhanthurai le Cyclone tuortu hmun tum tuma palai hai PM in sirna a nei huna hin an um tawl a, palai hai hi ngamantu sung-kuoa mi an tam tak a nih. Tamil Nadu CM le PM han meeting an nei huna hin Catholic thiempuhai khawm an \hang a, meet-ing chu darkar khat le a chanve vel an nei a nih. Meeting huna hin Cyclone tlung huna mipui han sietna an tuok dan le Cyclone leia harsatna tuor hai thlalak PM inentir a nih. Kerala, Tamil Nadu le Lakshadweep hmu-na cyclone tuor hai central in a thei ang anga \hangpui dingin PM in a tiem. PM hin helicopter hmanga cy-clone tuor hai hi a kan a nih.

NGT chairperson Justice Swatanter a pensionneW delhi: Na-tional Green Tribunal (NGT) Chairperson Jus-tice Swatanter Kumar chu kum 5 sung mawphurna chel dinga ruot a nina a tawp le inruolin zanikhan a sin a chawlsan tah. Jus-tice Swatanter Kumar hi a thlaktu ding ruot a la ni nawh. Justice Kumar hi December 20, 2012 a NGT chairperson dinga ruot a na, Supreme Court judge a nina inbanin mawphurna hi

a lak a nih. MGT Chairperson a chel sung hin rorelna indik siemin inchik tlak tam tak Justice Kumar in a thaw a, chu hai lai chun kum 10 a upa diesel le kum 15 a upa petrol motor banned-na, Ganga le Yamuna vadung hai sukthiengna, Himachal Pradesh hmuna dan phal lo hotel hai suktawp le Delhi, Haridwar le Punjab haia plastic hamngruo suktawp hai a \hang.

Page 4: MiMtukthla (deceMber) 20, 2017 nilaini (Wednesday ... Thar/2017/December/HT-20-12-2017.… · Music Video Album an siem chu Dec. 19, 2017, 12:00noon khan Synod Hall, IB Road, CCPur-ah

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSMiMtukthla (deceMber) 20, 2017nilaini (Wednesday)

sun ZAWMnA.......

Football thuthang• Arsenal chun Chelsea Defender David Luiz pound 30 million a inchawk a tum.• Manchester City chun Premier league season khel-meka che \ha em em Kevin De Bruyne (26) chu deal thar siempui an tum. Tuta a contract fe mek hi season tawp chena ding a nih. Kevin De Bruyne hi khawvel football-a midfielder \ha tak pawl laia mi a nih.• Kum 27-a upa attacking midfielder Alex Texeira chu Jiangsu Suning chun January transfer list-ah an \hangtir. Liverpool chun inchawk kir a tum niin Tut-tosport report chun a hril. • Borussia Dortmund chun Manchester United attacker

Henrikh Mkhitaryan chu Club-a laklut nawk a la nuom zing. • Manchester United chun January thla hin Juventus full-back Alex Sandro chu pound 60 million a inchawk a tum. Tukum khan Chelsea in pound 65million a inchawk a tum a, sienkhawm Juventus in a lo hnawl a, sienkhawm tuhin chu inthlasuok an phal ta ring a nih.• Arsenal chun PSV star Hirving Lozano chu Euro 48 million a lak an inhuom niin Mexican publication AM report chun a hril. • West Ham chun Republic of Ireland international Harry Arter chu pound 15 million senga laklut a nuom.

russian bobsledder Olympics \hang thei talo dinga life ban

Zurich: Sochi Olym-pic Games huna gold med-als pahni zet lo latu Rus-sian bobsledder Alexey Voevoda chu anti-doping bawsietna leiin Interna-tional Olympic Committee (IOC) chun Olympics-a \hang nawk thei ta ngailo dingin (life) ban a puong.IOC chun tuta hma met khan Anti-doping case a hin Russia chu kum 2018 a Pyeongchang Winter Olympics a \hang thei lo dingin a lo ban ta a,

sienkhawm IOC chun Rus-sian athletes, doping case-a fihlim hai chu neutrals a Pyeongchang Olympics \hang a phal pek a nih. Tuta hma khan team mate Alexander Zub-kov khawm anti-doping bawsietna leiin disquali-fied a lo nita a, tuchena hin Russian athletes 32 hai chu IOC member Denis Oswald inrawinaa Oswald Commission thil suidawk dungzuiin hrem le ban an lo nitah.

Anthony Joshua le Joseph Parker March/April velah an inhnek el thei; Fury inpei huna direct fight dingin Joshua an pei

lOndOn: WBA le IBF World heavyweight champion ni mek Anthony Joshua chun kum 2018 March annawleh April thla velah WBO title holder New Zealand boxer Joseph Parker an hmasawn pui hman ngei a ring thu a hril. Hi chungthua hin Joshua le Joseph Parker team hai chun an inhneknaa revenue insem dan ding thuah inbiekna an nei mek a. March annawleh April, 2018 vela an inhnek hman el thei thu Antho-ny Joshua (28) chun BBC Sports Personality of the Year Programme huna a hril. Joshua hin October thla khan Cardiff hmunah Carlos Takam hnebanin a title a lo hum ta a, Josh-

ua le Parker inhnek huna hratna chang lem lemin American boxer le WBC title hau mektu Deontay Wilder an inhnekpui ding a nih. Hieng laizing hin Anthony

chun, Tyson Fury ring sunga hung lut an pei hun huna direct fight neipui dinga inpeisa a ni thu a hril. Tyson Fury hi UK Anti-Doping case leia kum 4 lai zet

boxing khel ta loa um tuta boxing khel \an nawk dinga training thaw thar nawk mek a ni a, a profes-sional boxing licence khawm Brit-ish Boxing Board of Control a in-thawk a lak la \ul a nih. Tyson Fury hi doping case leia world heavyweight title 4 a lo hau ta hai khawm inthlatir vawnga lo um a ni a, tuhin suspended-a umna hlip a nita leiin a title lak hai lak-kir nawk ngei tumin training ngawr takin a nei mek a nih. Amiruokchu, Joshua an hma-sawn pui theina ding hin May thlaa Birtish world heavyweight cham-pion hlui David Haye le inhnek ding Tony Bellew a la hmasawn phawt a ngai ding a nih.

Cocaine case-ah foot-baller kum 4 ban

Court of Arbitration for Sports (CAS) chun Ecua-dorean football player Jose Angulo chu kum 2016 a Copa Libertadores final huna cocaine test positive leiin kum 4 sung football khel thei lo dingin a ban. Hi dungzui hin kum 22-a upa Angulo hi July 19, 2020 hma chu football a khel theinaw ding a nih.

NYK/ccPur District III Division League 2017 Organized by : CDSA

Sponsored by : Nehru Yuva Kendra - Churachandpur Results : 19th December, 2017 (Tuesday)

Nghathal PlaygrouNd : 1. B. Ebenezer YC 1-0 Tuaitengphai YAU.

2. Mualngat YC 1-1 Headquarter AU. 3. Vengnuam South YC 0-2 United Chikim Federation.

4. Kim Commisariat FC 0-0 Dorcas Road Soccer. 5. Muolvaiphei YC 1-1 Songdo YC.

Public grouNd : 1. Lontang YC 1-3 FC Linq.

2. Forge United Brothers 0-1 Tuinom Khopi YC. 3. Angel’s Place SC 0-1 FAST.

4. Tuibong Area YC 0-0 Korte Brothers. 5. Happy Feet Academy 0-0 UFC-Lingsiphai.

FIxtures : 20tH deCemBer, 2017 (wednesdAy) Nghathal Playground:

1. C. Munkot YC vs Knights FC @ 10:00 am. 2. SYMROPIA vs Bungmual FC @ 11:00 am.

3. M. Thingjabong YC vs B. Ebenezer YC @ 12:00 pm. 4. Tuaitengphai YAU vs Headquarter AU @ 1:00 pm.

5. Vengnuam South YC vs Dorcas Road Soccer @ 2: 00 pm. Public grouNd :

1. Hill Town FC vs Kim Commisariat FC @ 10:00 am. 2. Songdo YC vs Happy Feet Academy @ 11:00 am.

3. UFC-Lingsiphai vs T. Munjang YC @ 12:00 pm. 4. Tuinom Khopi YC vs Mata Mualtam YC @ 01:00 pm.

5. Forge United Bros vs Lontang YC @ 2:00 pm.

Japan-in Mani Invengna ding Missile Defence System sukhrat tumtOkyO: Chirstmas a hnaia boruok a dan-glam mek laiin North Korea-in \um hni zet an ram chung zawngah Meithallawn lien pa ICBM a kap khum tah leiin an ram ta dinga ‘tium’ a tling leiin US siem khawmuola in\hut Missile lo kap thlakna Aegis Mis-sile interceptor System inbuka venghimna sukhau a rawt. Thawlenni khan Japanese sawrkar chun, hieng ang Missile Defence System hi sie belsa a remtina Defence Ministry a lo pek tah. “North Korea Nuclear le Missile devel-opment chun kan ram ta dinga \ium thar a siem tlat leiin mani le mani invengna ding ralthuom a sukchangkang a \ul tah” tiin Japanese Cabinet chun a hril. Japan sawrkar hi Indopui 2-na zoa in-thawka ralthuom nei thei tah lo dinga UNO

khap a nih a. mani invengna ding char a nei thei a nih. Aegis Ashore hi chu khawmuola in\hut chi a nih a, hmun hni ah Japan ram po po radar hmanga cover vawng phakna dingah sie ning a tih. Hi hin Japan chu SM-3 guided missile bakah invengna thuo hnina a pek ding a nih. Tu taka Japan invengna chu tui chunga Destroyer chunga PAC-3 (Patriot Advanced Capability) missile hai chau an nih. Japan defence hai chun, khawmuola in\hut hin nasatakin a sukhrat ding niin an hril. “Tui chunga lawnga phurhai chu thautui thun ngaiin khawmuol an hung lut hlak a \ul a. Khawmuola in\hut tah chun darkar 24x7 an ring zing thei tah ding a nih” tiin an hlim hle.

nicole kidman australia tieng insawntum, in $3.45 Million-a ZawrlOs anGeles: Grammy Award winner Nicole Kidman chun Country Music Award 2017 pathum tawp la ve a pasal Keith Urban leh Nashville, Tennessee-a an inropui (Mansion) $3.45 million-a zawra Australia tienga kir nawk (um sawng) an tum niin Woman’s Day magazine chun a ziek.A ziek dan chun, Australia nunghak Hollywood-a hlawtling em em Nicole Kidman chun, Sydney, Australia ah a nu Janelle, North Shore tienga um kuoma um a nuom a nih. “Nicole Kidman chun America ah hun iemani chen a um hnungin sungkuo an nih tah bawk leh, Oz ah mi rena lai, tuipui kam hnai deuva um a nuom leiin Mosman le Balmoral velah inhmun ding a melkai a nih” tiin a ziek. Keith Urban le Nicole Kidman hi an nauhai an puitling ve ding an tah a. High school \ha taka an kai theina ding an ngaituo nih takin an lang. “Keith le Nicole chun insawn/inpem an lungrilna a sawt tah a. An nauhaiin secondary an kai hma ngeiin det taka an kai theina ding hmun Oz-a

insawn an lungril tah reng a nih” tiin, Nicole khawmin Us Weekly kuomah Christmas hma ngeiin Oz ah fein chawl hmang a nuom thu a hril a. Um sawngna ding sukfel nghal a tum deu niin

a hril. Nicole Kidman Oz, Australia tieng kir a nuomna hi The Daily Telegraph ruok chun, a sinthawna le fakzawngna ni bawk Entertainment, Film & Television tieng sukhmasawn a nuom lei niin a hril. Hi lei hin Nashville a an in Dollar 3.45 million man khawm zawr an tum niin a hril. Nicole le Keith han an In hi 2007 khan $2.4 million-in an inchawk a. Tuta an sakna rate anga an zawr thei chun $1 million hlawk an hmu ding a nih. Hi in hi acres 36a lien, tlang inhawi taka um, a sungah Gym bakah cottage hran le walk-in closet hai um vawng, thawktuhai khawm umna a nih. Hi taka inthawka Km 25 velah In dang le Tennis Court khawm an la nei bawk. Sydney ah khawm hin in le property iemani zat an nei bawk a. New South Wales-a Southern Highland ah khawm 110 acre a lien Beverly Hills mansion $4.7 million man ding an nei bawk. Hi baka hin Manhattan, New York ah, Penthouse apartment, Car siena inkhai umna In ropuitak $10 million man ding an nei bawk.

alexis ren, ni tin exercise le Fak |ha Faa insiem |ha

lOs anGeles: A hmel en ngawt khawma a sexy leia en nawn lo thei loa um hlak, zan zakuo le a um lai a thlalak Instagram ah a leak pal leia inlar le model hlawtling tak ni tah Alexis Ren chun video thar siemin, zan zal zakuo (Lingerie) thar a phol-ang nawk a, en a hlaw hle. Tuta \um chu ngaituo sei rak ngai lova iengkim hmu thei deu thaw a nih. LOVE magazine a ding thlalak le video thar a siema chun exercise a lak lai thlalak tamtak a pholang a. A hmel le inawm lovin a figure zen zata a um zing theina sanhai hrilin Boxing Ring sungah dam a luta, exercise a thaw danhai fie takin an entir. California nunghak Alexis Ren hin mi hip dan ding chu a hriet hle. A chawilar zan zalkuo inpha deu deu taksa inlang tlang thei, lace a chei-mawihai hakin a taksa nalna po an lang vawng a. Exercise a hei lak chu hmu nuom um tak a nih. Exercise hi regular takin ni tina a thaw mak maw niin a hril. LOVE Advent magazine chun Christmas ding le inzawmin Alexis Ren thlalak Calendar thar, zan zal zakuo le zakuo hnuoi chi hran hran haka a um lai an pholang a, nuhmei-hai thilthawtheina iengtin takin am a nih a chawisang hle.

LOVE Advent tu kuma an thupui chu ‘women empowrment’ ti a nih a, nuhmeihai infuina thu a tam hle. Model hrat naw hmel tak tak, nal bawk si haiin exercise an lak laihai le thil dang dang an thawlai hai hman-gin #Stay Strong! tiin nuhmeihai an cho phura, pasal khawm an cho phur hle niin an lang. Hi LOVE Advent magazine hi Alexis Ren ta ding chun a hlu hle, a model career next levela hlangkaitu a nih. Ama chau bakah celebrity dang dang Doutzen Kroes, Karlie Kloss, Hailey Baldwin, Sara Sampaio, Teyana Taylor, Stella Maxwell le Barbara Palvin hai khawm an \hang. Alexis Ren chun, ni tina exercise regular taka lak le fak \ha \ha fain a taksa a siem \ha zing niin a hril. Nal nuom chun an sawl hlak reng a nih. Thlantui kaia exercise lak zinga fak \ha fa zing bawk chun taksa hrisel nawna ding le \hat nawna ding a um nawh. Hi lei hi ning a tih Alexis chu kum 13 a ni lai Scout a nih a. Kum 15 a niin zakuohnuoi dum le a um lai thlalak a put suok pal a. An lar pha tah a nih. O’Real le Calvin Klein han an hung hmu a, tuhin chu khawvela brand inlartak model a hung ni tah a. Instagram ah zuitu mi 11.5 million zet a nei tah.

India in khawvel-ah nuhmei pilot a nei tam tak: Jayant SinhaneW delhi: Minister of State for Civil Aviation Jayant Sinha in zanikhan khawvel-ah India in nuhmei pilot a nei tam tak niin a hril a, chuong pilot hai chu Air India, Indian Air Force le airlines dang dang haia sinthaw an ni thu a hril. New Delhi hmuna India Women Pilots Association han Golden Jubilee an hman-gna a Jayant Sinha in hi thu hi a hril a nih. Jayant Sinha chun, India a nuhmei pilot tam tak an um chu Indian aviation sector-ah nuhmei han an thaw hlawk zie

suklangtu a na, India nuhmei tam tak han India dawmsangna dingin an career an siem ti a suklang bawk tiin a hril. A hril peina-ah, aviation sector a nuhmei tam tak an um hin aviation sector a sukhma-sawn pha niin a hril. Aviation sector sukhrat le sukchangtlungna ding hin nuhmei tam tak ei la pawimaw a nih tiin jayanta Sinha chun a hril a, van boruok hi neka \angkai lema ei hmang thiem pha traffic buoina hai chu sukbo la ning a tih tiin a hril bawk.

Pi Mangngaiching-in Zou Galzat ti mi huoisenhai sunna hun a hmang a. CM-in Zou rala thihai hrietzingna lungphun Nam-pi Suangphum a hawng. Chu zova silai vawi 100 kap puok a nih. Hawnga umhai po po hi Rev. Stephan Chinzathang, Sr Exec. Secy, ZPCS-in Pathien kuomaa an hlan. Sun dar 12 hunpui ah Rev. T. Ginkhan-muang le Pricilla Zou han kei\huoiin, Zou Hausapu mi 100-in Centenary Dar an vuok a. Rev. Dr SK Manlun, Bishop, MELC-in \awng\ainain a hawnga, Zou Artist Union

inrawinain Zou Hlapui sak a nih. Mr Thangzamang, Chairman, ZGCCC-in lawmlutna thucha hrilin Mr Chinlun-thang, President, UZO GHQ-in Zou Ral thu tawite hrilin Souvenir a hawng a. Guest of Honour Mr V. Hangkhanlian-in “Zou Gal Commemoration Book: A History of the Zou People” ti lekhabu a tlangzar bawk. Mr Jamgenthang, Vice-President, UZO-in lawmthu hrilna neiin Rev.Thanggin-muanlian, Exec. Secy, Zo Christian Bible Church-in \awng\ainain hun a khar. (DIPR & Reporter)

Zou Gal centenary lawmna Behiang ah chief Minister N. Biren Singh-in a uop

Trial selection huna Junior category a thlang hai chu Albert Songrothang Hmar; Siela Rohmingthang Puruolte, James Ginsanglen Kipgen, Chinmuanlal; Sekher; Let-mingou; Lamneithang le Daniel Lalngaizuol Hmar hai an nih. Senior Category a shortlisted candidate hai chu- Robert Paothenlal; Robin Seimin-len; Lenlalthom; C. Robert Kipgen; Paohoumang; Lunkhosei Haokip; Jangminthang Guite; Leimapokpam Kennedy Singh; N. Olivert Singh; Paokhohao Haokip; Vum-minlen Haolai; S. Kamthianjohn Ngaihte; L. Khamlemsiam; Hemlalmuan; Demthenlal Haokip; James R. Sunate; Christopher V. Hmar; Thangjamang Kipgen; Haominlen; Khamsanglian; Thongminsei Haokip; Thangjoyful Baite; S. Arnold; Dongminlen; Lhunminthang; Lalthathang le Md. Ferojuddin (GK) hai an nih.

cFA shortlisted hai Dec. 21 a inlang dinga inhriettir

UKB in Shar Fc 5-0 in an hne; vawisun Nine Bullets Fc leh an khel dingaGartala: Oil and Natural Gas Corporation (ONGC) huoihawtna hnu-oia 21st Lucky Srivastava Memorial Football Tourna-ment, 2017 Tripura hmuna khel meka chun Decem-ber 19, 2017 khan United Khawzim Brothers (UKB) le Share FC, West Bengal hai an inkhel a, UKB chun Share FC chu 5-0 zetin an hneban. UKB ta dinga goal thun-tu hai chu – Johnson Kam-

suanmang, Dannyboy; Lamthianlal; Robinson le Paosei hai an ni a, UKB a Jersey No. 23 Johnson Ka-msuanmang chun Man of the mathch a dawng bawk.

Tournament hi knockout-a \an a ni leiin inkhel huna hratnaw hai chu an tla pei a ni a, UKB chun vawisun hin Nine Bullets FC inhma-sawn pui nawk tih.

Princess charlotte, a Pi Queen elizabeth naute lai ang

lOndOn: Britain Princess Char-lotee chu kum thum le ti met a nih tah a. Naupang har le hrisel ve tak a nih ti chu hmu thei a nih. Amiruokchu, tamtakin an hmu hmai chu a pi Queen Elizabeth ang ang a nih ti hi a nih. Prince William le Duchess of Cambridge Kate hai chun Christ-mas ding le inzawmin kum tina an thaw hlak angin Annual Christmas Card an insuo/tarlang a. Chutaka an thlalak pholangah chun an rengin an innui sieu vawnga chu Princess Charlotte innui dan chun umzie a nei tak a hawi. Asan chu, a pi ropui Queen Elizabeth II ama ang tiet, naupangte (Toddler) a nih laia a thlalak leh an inang char leiin. Princess Charlotte hin a pa William le a nu Kate hai a puo naw ve ve an tih a. Hi thlalak, Queen Elizabeth kum 3-4 (Toddler) a ni laia mi leh enkhi chun, a mit le mitvun, a hnar bul \hut le a bieng hai a pi Queen Elizabeth ang char vawng a lo nih. An inangnawna (difference)

pakhat chu an sam chauh a nih. Queen Elizabeth chu naupangte a nih laiin a sam an kira, a eng buong thal bawk a. Princess Charlotte ruok chu a senin a tluon zat a, a sei lem met bawk. Christmas thlalak le Card Wish an insuo baka hin William le Kate chun Princess Charlotte kum thara a sikul kaina ding thu an puong bawk a. An hril dan chun, Willcocks Nursery School, London a kai ding niin an hril a. School thuneituhai khawmin, “Duke le Duchess of Cambridge han Princess Charlotte kaina dinga Willcock Nursery School an hung thlang hi ropui le lawmum kan tih hle” tiin an puong. “January thla a inthawka Princess Charlotte kan sikula a hung kai ve ding hi kan uongpui hle a nih” tiin Willcock school thuneituhai thu-suok chun a hril. Hienglai zing hin Prince George ruok chu Thomas’s Battersea, London ah kai thung a tih. William le Kate hin April thla khin naute pathumna ding an nei beisei a nih bawk.

Sainik School Imphal in 45th Annual Day an hmang

iMPhal: Manekshaw Auditorium, Sainik School Imphal-ah zanikhan Sainik School Imphal in 45th Annual Day an hmang. Hi huna hin Education Minister Pu Thokchom Radhehsyam Singh Chief Guest in a \hang a, Sainik School Imphal a cadets hai awards tum tum peksuokna a nei. Sainik School Imphal in kum 45 a tling lawmna huna hin Capt (Indian

Navy) Vinay Tiwari, Principal in tukum sunga Sainik School in academics, co-curricular activities le games & sports haia activities tum tum an nei hai report a pek a, Principal Secretary Education, Pu Vineet Joshi, Director of Education (S) Pu Th. Kirankumar, Sainik School staff, cadets le an nu le pahai hunser hmangna a hin an \hang. Chief Guest Pu Th Radeshyam in thu a hrilna a chun, Sainik School Imphal in Manipur state le India tadingin sin \ha tam tak hlawk takin a thaw hlak thu a hril. Sainik School Imphal a inchuk suok ve a ni thu hrilin, Pu Th Radeshyam chun Sainik School chu a bul \an hlima inthawk inchuklai hai hmakhuo ngaiin kawng iengkima an hmasawnna ding a kawkhmu hlak thu a hril.

Udaipur-ah 9 ft a insang Padmavati statue siem dingneW delhi: Tulaia Bollywood film siem thar “Padmavati” chu hril hlaw in in-selna tam tak chawk suok pha sien khawm, Rajasthan sawrkar chun Chittor lalnu Pad-mavati statue chu feet 9 a insangin Udaipur-ah siem tumin hma a lak mek. Statue siemna ding thua hin Home Minister Gulabchand Kataria in November thla khan sculptor hai meeting a nei pui a, statue chu an hmatienga siem zo dingin thu a pek nia hril a nih. Udaipur khawpuia Padmavati statue

riruonga um mek chu thla 5 le thla 6 inkara zo hman beisei a na, statue chu Queen Pad-mavati in “jauhar” a thaw lai lim a siem ding a nih. 2016 kum khan Vasundhara Raje sawrkar chun Rajput personalities in-lar hai statue siem dingin thu a pek a, statue siem ding hai lai chun Panna Tai, Rana Kumbha, Bappa Rawalji, Kesari Singh le Vijay Singh Pathik hai an \hang a nih. Hi project hi bawzuina a um naw leiin la suk-puitling lo a nih.