THLA|Au (mArcH) 22, 2017 NILAINI (WEDNESDAY) … Thar/2017/March/HT-22-03-2017.pdfMar 22, 2017  ·...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 Hmasawnna Thar Vol - 32/156 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 THLA|Au (mArcH) 22, 2017 NILAINI (WEDNESDAY) GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 18th. dec., 2016 to 18th. JAn., 2017 delivery :22-03-2017 (wed) Time :8AM-ll stock stOCK : 230 New Rate Rs. 901 19 kg. available Agency : SAS Booking: 27th. nov.,2016. to 27th.DEC., 2016 delivery :22-03-2017 (wed) time : 8AM- ll stock stOCK : 288 Rate: Rs. 901 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI cOPS GB meeting ccPur: March 22, 2017, 10AM hin Civil Officer Pensioners Society (COPS), CCPur chun an Office-ah General Body meeting an ko a, meeting-a hin mem- bers hai \hang seng din- gin Secretary, COPS chun inhriettirna a siem. Free Eye Detection camp ccPur: March 22, 2017 (vawisun), 10AM-1:00PM inkar sung hin Sielmat Christian Hospital, Sielmat, CCPur hmunah kum 60 le a chungtieng mi hai ta dingin Free Eye Cataract Detection Camp um a tih. Operation \ul an um khawmin man tlawm lema thaw ning a tih. Bolero chabi sukhmang ccPur: March 21, 2017 (zani) khan Rengkai Road le Saikawt, CCPur inkarah Bolero Chabi sukhmang a ni a. A lo hmu hai chun lunginsiet taka Contact number 9612879228-a hin inhriettir le pekir nawk din- gin Chabi sukhmangtu chun ngenna a siem. Mitvar man khawm pek an tiem. DAWNTLANG neina hmun ding ccPur: Sinlung Acad- emy of Letters huoihawt- naa March 25, 2017 nia “Pherzawl- Thlirvelna” ti thupui hmanga ‘DAWNT- LANG’ neina ding hmun sukdanglam a ni a, a hmaa VTI, Rengkai Muolhlum a nei ding ti kha ‘H.L. Daka memorial Hall, HSA campus’ hmuna nei a ni lem ding a nih tiin SAL chun inhriettirna a siem. Tulai hnaia ruosur hmasa tak \uma Rengkai Road (CC- Pur) lampui @ the so called Sugnu Road. Tuihawkin lampuia hmunhnawk a lendawk hai a bul vela cheng \henkhat han huot fai de hai sienkhawm tuchen hin lampui sir le lampui haiah hmunhnawk inbum ther thura um hmu ding a la um. (Photo credit: SZ Zote) March 25-ah Lok Adalat ccPur: National Legal Services Authority le Ma- nipur State Legal Services Authority hai thupekin Churachandpur District Legal Services Author- ity chun March 25, 2017, 11AM khin Outstanding BSNL Bills thuah Chief Judicial Magistrate Court, CCPur hmunah One Day Lok Adalat huoihawt an tih. Hi huna hin outstand- ing BSNL Bill thua sum- mon hmu hai chu Chief Judicial Magistrate Court, CCPur hmaah ma thei lova inlang seng dingin Letkho Kipgen, Secretary, District Legal Services Author- ity, CCPur, Manipur chun inhriettirna a siem. PM in Parliament Session zoah Cabinet a sawidanglam el theia hril NEW DELHI: Prime Minister Narendra Modi chun Parliament Session fe mek zo hnung April 12, 2017 khin a cabinet a sawidanglam el thei a hril a ni a, chu huna portfo- lio pawimaw hai sukbit le cabinet-ah mi thar lak- lut a ni ring a nih tiin ei thu dawngna chun a hril. Tuhin Finance Minis- ter Arun Jaitley chun, Goa Chief Minister Manohar Parrikar sin chel Defence portfolio a chelsa mek a nih. Finance le Defence hai hi sin tam le rik takel an ni a, hi lei hin Cabinet sa- widanglam a ni hunah De- fence Minister thar laklut a ni ring a nih. Kum 2014 Lok Sabha election-a BJP in hratna an hung chang khan Mr Jait- ley hi additional charge in Defence incheltir a ni a, sienkhawm sin a rik taluo leiin tuta Goa CM hung ni tah Mr Parrikar hi Defence minister-a lakluta lo um a nih. Hieng laizing hin De- cember thlaa kidney trans- plant thawa um External Affairs Minister Ms Sush- ma Swaraj khawm a hrisel- na ngaimaw leiin thlakth- leng a ni el thei niin senior government official report chun a hril. March 15, 2017 khan Lok Sabha hmuna minutes 15 sung Ms Sush- ma Swaraj hin harsatna um lovin ngir pumin \ha takin thu a hril. Cabinet sawidanglam huna hin mi thar laklut le minister \henkhat dawm- sang an ni ngei ring a nih. Mr Narendra Modi Prime Minister nina hnu- oia Centre-a NDA sawrkar chun kum 5 term-ah tuhin kum 3 sung Centre-ah sawrkarna an chel tling mek ta a. Hi lei hin ministry pawimaw hai sukhrat zuol- na dingin sawrkar \huoitu hai chun mi thar laklut \hain an hriet ngei beisei a nih. PM Modi chun nikum July thla khan a cabinet sa- widanglamin HRD Minister Ms Smriti Irani chu Textile ministry incheltir le Sadan- anda Gowda chu Law a in- thawk Statistic ministry pek a ni a. Mr Venkaiah Naidu chun Jaitley a inthawk In- formation and Broadcasting portfolio a lak a, Journalist inlar MJ Akbar chu Minis- ter of state for external Af- fairs a lut thar a nih. The Hindu report in a hril danin PM Modi chun cabinet a sawidanglam huna hin North India-a BJP ro- relna state a Chief Minister pakhat bek New Delhi tieng a keilut ring a ni a, BJP central team-a inthawk se- nior General Secretary pak- hat tak Delhi tienga keilut CM thlakthlengtu dinga a tir ring a nih. Hi le inzawm hin Ra- jasthan Chief Minister Ms Vasundhara Raje chu Delhi tieng keilut le party General Secretary Om Mathur chu ama thlaktu dingin Rajasthan tienga tir a ni ring a nih tiin The Hindu report chun a hril. Indian Express report ruok chun, hiengang sin inthlak- thlengna hi tulai hnai ela chun thaw ring a ninaw thu a hril. Tulai hnaia Ut- tar Pradesh Election-a BJP in hratna an chang hnung khan Union Home Minis- ter Rajnath Singh chu Ut- tar Pradesh Chief Minister dinga a hming hrilrik a ni a, sienkhawm Rajnath Singh chun a hnawl nia hril a ni bawk. Union Cabinet sa- widanglamna a um huna hin an term (hun) thla 26 chau bak ta a ni leiin cabi- net sawidanglamna hi ma- jor reshuffle a ni ring a ni a, Prime Minister ta dingin kum 2019 election a dingin a pawimaw hle bawk ding a nih tiin ei thu dawngna chun a hril. HmArTOB meet- ing nei ding CCPUR: Vawisun March 22, 2017 (Nilaini) zing- kar dar 7:00 AM hin HYA GHQ Office, Rengkai-ah HMARTOB in meeting a ko a. Hi huna hin Com- mittee Members, Advisers, Match Officials le maw- phurna dang dang nei hai kim taka \hang seng dingin Tv. Alan Famhoite, Secre- tary, HMARTOB in inhri- ettirna a siem. VDF pawlin in nuorna nei an tum ImPHAL: April 5, 2017 chena an hlaw sukpung dinga ngenna an siem chu sukpuitling pek an ninaw chun nuo- rna hrat le khau takin an nei ding niin All Manipur VDF Welfare Association chun thusuok an siem. VDF hi mi 10,050 an nih. Zanikhan Manipur Press Club-ah meeting an nei a, chu taka thutlukna hi an siem a nih. Career Guidance/Counseling nei ccPur: State Council Educational Research and Training (SCERT), Govt. of Manipur huoihawtnain zani 11:00AM a inthawk khan Synod Hall, IB Road ah One Day Career Guid- ance and Counseling nei a ni a, SCERT a inthawk le tuolsunga \halai \hahnem- tawk tak an \hang. Hi huna hin Rakesh Konjenbam, Chief Execu- tive, SCERT le Dr. Y Nan- dini OSD SCERT, Govt. of Manipur hai resource per- son in an \hang a. SCERT chun student hai hmakhuo le inchukna a ngaimaw a, harsatna iengkhawm an tuok nawna dingin an inhnikna tiengpanga fepui a nuom leiin CCPur district-a student hai ta dinga hien- gang hun hi an buotsai a ni thu an hril. 5-Day Professional Dev. Prg. Sunzawm ccPur: State Council Educational Research and Training (SCERT), Ma- nipur huoihawtnain zan- ikhan DIET, CCPur hmu- nah 5-Day Professional Development Program on 5-E Model of Lesson Plan for Elementary School Teachers training sun- zawm a nih. Training hi zani hmasa khan \an a ni a, Th. Sanayaima Singh, A. Robin; Th. Rajen Singh le Kh. Meenakshi Devi han Candle Lighting neiin an hawng a nih. Training sung hin DIET Churachandpur a Lecturer; Th. Sanayaima Singh, S. Biyananda Singh, H. De- ben Singh le Kh. Meen- akshi Devi hai resource person in an \hang a, training-a hin ZEO Chura- chandpur le ADC Chura- chandpur hnuoia Primary Teacher 50 ve ve \hang an ta, March 24, 2017 chen sunzawm ning a tih. 5-E hi Teacher han Student-hai lekha an inchuktir huna an zui le zawm ding pawimaw thumal 5 tina a ni a, chuong thumal hai - Engage, Ex- plore, Explain, Elaborate le Evaluate ti hai a ni a, hieng thumal hai thupuia hman- gin training pek an ni ding a nih. Spl. Cancer Screening & NCD Camp nei a nih ccPur: National Program for Prevention and Control of Cancer, Diabetes, Cardio- vascular Disease and Stroke (NPCDCS) hnuoia Non- Communicable Disease (NCD) Care Team, District Hospital, Churachandpur huoihawtnain March 21, 2017, 7:00AM a inthawk khan First Floor, District Hospital, CCPur-ah One Day Special Cancer Screen- ing & Non-Communicable Disease (NCD) Camp nei a nih. Zingkar 7AM khan screening nei ding han regis- tration an thaw a, chu hnun- gah dung insang dan, taksa 11th Manipur Legislative Assembly session hmasatak \an Manipur CM in Demands for Grants 2017-18 le Demand for Supplementary Grants 2016-17 Inpuiah a putlut ImPHAL: Governor Dr Najma A. Heptulla in thuhrilna neiin zanikhan 11th Manipur Legisla- tive Assembly Session hmasa tak chu \an a nih. Manipur mipuihai \hatna ding le hmasawnna dingin theitawp suoin sawrkarin hma lang a tih. Hi baka hin Manipur chu bandh le Eco- nomic Blockade um lo din- gin hma la bawk a tih tiin Governor chun a hril. Skill Development le Capac- ity building hai hmangin Organised le Unorganised Sector-ah \halaihai sin pek ning an tih. Hmasawnna sin thawna haiah DoNER Min- istry chun a mi hung \hang- pui a, DoNER \hangpuina sum hmangin hriselna thil, electricity, lamlien, leilak, water suply le a dang dang siem an nih. Ukhrul, CC- Pur le Chandel District haia ramri zul haia khawm Border Area Development programme hnuoiah hma- sawnna sin tam tak thaw a nih. Ei state ah Helicopter Service a um theina din- gin Govt. of Manipur le Ministry of Civil Avia- tion han MoU an ziek ta a, Jiribam-Tupul Rel lampui siemna khawm hma a sawn pei. Khuo 2582 um hai laia khuo 2424 hai chu Decem- ber, 2016 chen khan elec- tric pek an ni tah. District tinah Govt. Polytechnic in- din tum le RUSA hnuoiah Engineering College indin tum a nih. State Tentative Plan chu Rs. 4,349.55 crore a siem a ni a, Central Share \hangsain Rs. 5,255.27 crore a siem thar nawk a nih. Kum 2017-18 a in- thawk plan le non-plan chu suktawp an ta leiin budget chu Central le Revenue Expenditure/outlay a siem ni tang a tih tiin Governor chun a hril. Chief Minister Non- gthombam Biren Singh chun zanikhan Inpuiah De- mand for Grants 2017-18 (Budget Estimates/vote on Accounts) le Supplemen- tary Grant 2016-17 hai hriltlang le pasi dingin a putlut. Thla 4 sung (April- July, 2017) a Manipur sum hmang dinga riruong (Vote on Account for budget es- timates), 2017-18 chu Rs. 3828,31,90,667 a ni a, kum 2016-17 a Supplementary Grants chu Rs. 3308.13 crore a ni a, hi taka hin de- mands 45 le Appropriations 2 a \hangsa tiin Nongthom- bam Biren Singh chun a hril. Kum 2017-18 a inthawk Plan le Non-Plan suktawp a ni ta leiin budget chu Rev- enue le Capital Head a \he ni tang a tih. Tuta \um full budget phar thei a la ninaw a, Assembly session nawkah full budget phar ning a tih tiin Nongthom- bam Biren Singh chun a hril. Manipur Assembly Ses- sion nei naw suna Manipur a inthawka MLA le MP lo ni ta mi 7 hai sunna zan- ikhan Inpuiah members han ursun takin minute 2 sung hun an hmang. Suna um hai chu, Territorial Council laia MLA lo ni hlak Lhingjaneng Gangte le Thokchom Kunjo; Rajya Sabha members lo ni hlak W. Kulabidhu, MLA lo ni hlak hai Prof. Gangmumei Kamei, H. Thoithoi Singh, Haji Abdul Salam le Yum- nam Yaima hai an nih. TMC-ah ka la um zing: Robindro ImPHAL: Manipur Assembly-a BJP inrawinaa Coalition sawrkar-a \hang Manipur- a Trinamool Congress MLA umsun T. Robindro Singh chun, Central Politics le state politics-ah an dang a, party phalna le remtipuinaa BJP sawrkar zawm ka nih, BJP inrawinaa Coalition sawrkar thlawp lang khawm Trinamool Congress-ah ka la um zing a, hi hi state politics a nih tiin Robindro chun a hril. rikna, BP, Blood suger hai enfel a ni a, screening nei hmain Dr Kimngaihching Simte, CMO, CCPur chun khuollien ni pumin Detec- tion camp a hawng a, Dr J. Son Goukham Samte, Medical Supdt. Dist. Hospi- tal, functional president in a \hang. CMO, CCPur chun, inkaisawng theilo natna \ium Non-Communicable Diseases hai sukdam a pawimaw zie le NCD Care Team in CCPur district sunga hma an lakna tum tum hai hrillangna a nei a. Dr Son Goukham chun, NCD Cell sukhratna dingin CCPur District-a NCD care team indin a nina thuah lawmum a ti thu a hril. Khuollien le functional president han thu an hril zoin Physiotherapist le a team han Exercise lak dan ding chungthu screening-a \hang ding hai hrilhrietna an nei a, NCD Care team a inthawk Dr. CH Nandamani, Sur- geon in Screening and Role of Breast Cancer chungthu; Dr. Zuii Hauzel, Gynecolo- gist in Screening and Role of Cervical Cancer; Dr Thang- ginmang, Dental Surgeon in Screening and Role of Oral Cancer le Oral Health Care chungthu hai hrilhrietna an nei a, M. Ibeyaima, Dieti- cian in Dietary chungthu a hril bawk. Awareness hun hmang zo hin Non-Communicable Disease & Cancer Detec- tion Camp \an a ni a, NCD Care Team a inthawk doctor tum tum han Oral, Gynae le Breast exam an nei bakah Blood Sugar, Lipid profile le Asthma COPD test an nei. Screening hi sun dar 11 a zo dinga ti a ni a, sienkhawm test thaw nuom mipui an tam leia mipui hmakhuo ngainain screening hi zan- tieng 2PM chen kha nei a ni a, Screening mi 150 thaw an nih. NPCDCS chun Out- reach camp hi hmun dang dang hieng Singngat PHC hnuoia Muallum, Saikot PHC hnuoiah Tuaiengphai le Leisang; Sagang PHC hnuoiah Siden; Sinzawl PHC hnuoia Phaitong; Thanlon PHC hnuoia Buk- pi; Behiang PHC hnuoia Behiang le Parbung CHC hnuoia Pherzawl haiah NCD Care Team chun Out- reach Camp an la nei pei ding a nih. Femina Miss In- dia Manipur 2017 ImPHAL: Manipur histo- ry-a a hmasatakna dingin Ms Soibam Kanchan Chanu chu March 19, 2017 nia Guwahati hmuna FBB Fe- mina Miss India 2017 final Mumbai hmuna nei dingah \hang thei dingin Femina Miss India Manipur 2017 a thlang ve a nih. Griezmann-in Club lien lem zawm nuom-P4

Transcript of THLA|Au (mArcH) 22, 2017 NILAINI (WEDNESDAY) … Thar/2017/March/HT-22-03-2017.pdfMar 22, 2017  ·...

Page 1: THLA|Au (mArcH) 22, 2017 NILAINI (WEDNESDAY) … Thar/2017/March/HT-22-03-2017.pdfMar 22, 2017  · Tulai hnaia ruosur hmasa tak \uma Rengkai Road (CC-Pur) lampui @ the so called Sugnu

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984

Hmasawnna Thar Vol - 32/156 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600

THLA|Au (mArcH) 22, 2017 NILAINI (WEDNESDAY)

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 18th. dec., 2016 to 18th. JAn., 2017delivery :22-03-2017 (wed) Time :8AM-tillstockstOCK : 230New Rate Rs. 90119 kg. availableAgency : SASBooking: 27th. nov.,2016. to 27th.DEC., 2016delivery :22-03-2017 (wed)time : 8AM- till stock stOCK : 288 Rate: Rs. 901

NEWS TOMkiMCHANCHIN LAKTAWI

cOPS GB meetingccPur: March 22, 2017, 10AM hin Civil Officer Pensioners Society (COPS), CCPur chun an Office-ah General Body meeting an ko a, meeting-a hin mem-bers hai \hang seng din-gin Secretary, COPS chun inhriettirna a siem.

Free Eye Detection campccPur: March 22, 2017 (vawisun), 10AM-1:00PM inkar sung hin Sielmat Christian Hospital, Sielmat, CCPur hmunah kum 60 le a

chungtieng mi hai ta dingin Free Eye Cataract Detection Camp um a tih. Operation \ul an um khawmin man tlawm lema thaw ning a tih.

Bolero chabi sukhmang

ccPur: March 21, 2017 (zani) khan Rengkai Road le Saikawt, CCPur inkarah Bolero Chabi sukhmang a ni a. A lo hmu hai chun lunginsiet taka Contact number 9612879228-a hin inhriettir le pekir nawk din-gin Chabi sukhmangtu chun ngenna a siem. Mitvar man khawm pek an tiem.

DAWNTLANG neina hmun ding

ccPur: Sinlung Acad-emy of Letters huoihawt-naa March 25, 2017 nia “Pherzawl- Thlirvelna” ti thupui hmanga ‘DAWNT-LANG’ neina ding hmun sukdanglam a ni a, a hmaa VTI, Rengkai Muolhlum a nei ding ti kha ‘H.L. Daka memorial Hall, HSA campus’ hmuna nei a ni lem ding a nih tiin SAL chun inhriettirna a siem.

Tulai hnaia ruosur hmasa tak \uma Rengkai Road (CC-Pur) lampui @ the so called Sugnu Road.

Tuihawkin lampuia hmunhnawk a lendawk hai a bul vela cheng \henkhat han huot fai de hai sienkhawm tuchen hin lampui sir le lampui haiah hmunhnawk

inbum ther thura um hmu ding a la um. (Photo credit: SZ Zote)

March 25-ah Lok AdalatccPur: National Legal Services Authority le Ma-nipur State Legal Services Authority hai thupekin Churachandpur District Legal Services Author-ity chun March 25, 2017, 11AM khin Outstanding BSNL Bills thuah Chief Judicial Magistrate Court, CCPur hmunah One Day

Lok Adalat huoihawt an tih. Hi huna hin outstand-ing BSNL Bill thua sum-mon hmu hai chu Chief Judicial Magistrate Court, CCPur hmaah ma thei lova inlang seng dingin Letkho Kipgen, Secretary, District Legal Services Author-ity, CCPur, Manipur chun inhriettirna a siem.

PM in Parliament Session zoah Cabinet a sawidanglam el theia hrilNEW DELHI: Prime Minister Narendra Modi chun Parliament Session fe mek zo hnung April 12, 2017 khin a cabinet a sawidanglam el thei a hril a ni a, chu huna portfo-lio pawimaw hai sukbit le cabinet-ah mi thar lak-lut a ni ring a nih tiin ei thu dawngna chun a hril. Tuhin Finance Minis-ter Arun Jaitley chun, Goa Chief Minister Manohar Parrikar sin chel Defence portfolio a chelsa mek a nih. Finance le Defence hai hi sin tam le rik takel an ni a, hi lei hin Cabinet sa-widanglam a ni hunah De-fence Minister thar laklut a ni ring a nih. Kum 2014 Lok Sabha election-a BJP in hratna an hung chang khan Mr Jait-ley hi additional charge in Defence incheltir a ni a, sienkhawm sin a rik taluo leiin tuta Goa CM hung ni

tah Mr Parrikar hi Defence minister-a lakluta lo um a nih. Hieng laizing hin De-cember thlaa kidney trans-plant thawa um External Affairs Minister Ms Sush-ma Swaraj khawm a hrisel-na ngaimaw leiin thlakth-leng a ni el thei niin senior government official report chun a hril. March 15, 2017 khan Lok Sabha hmuna minutes 15 sung Ms Sush-ma Swaraj hin harsatna um lovin ngir pumin \ha takin thu a hril.

Cabinet sawidanglam huna hin mi thar laklut le minister \henkhat dawm-sang an ni ngei ring a nih. Mr Narendra Modi Prime Minister nina hnu-oia Centre-a NDA sawrkar chun kum 5 term-ah tuhin kum 3 sung Centre-ah sawrkarna an chel tling mek ta a. Hi lei hin ministry pawimaw hai sukhrat zuol-na dingin sawrkar \huoitu hai chun mi thar laklut \hain an hriet ngei beisei a nih. PM Modi chun nikum July thla khan a cabinet sa-

widanglamin HRD Minister Ms Smriti Irani chu Textile ministry incheltir le Sadan-anda Gowda chu Law a in-thawk Statistic ministry pek a ni a. Mr Venkaiah Naidu chun Jaitley a inthawk In-formation and Broadcasting portfolio a lak a, Journalist inlar MJ Akbar chu Minis-ter of state for external Af-fairs a lut thar a nih. The Hindu report in a hril danin PM Modi chun cabinet a sawidanglam huna hin North India-a BJP ro-relna state a Chief Minister pakhat bek New Delhi tieng a keilut ring a ni a, BJP central team-a inthawk se-nior General Secretary pak-hat tak Delhi tienga keilut CM thlakthlengtu dinga a tir ring a nih. Hi le inzawm hin Ra-jasthan Chief Minister Ms Vasundhara Raje chu Delhi tieng keilut le party General Secretary Om

Mathur chu ama thlaktu dingin Rajasthan tienga tir a ni ring a nih tiin The Hindu report chun a hril. Indian Express report ruok chun, hiengang sin inthlak-thlengna hi tulai hnai ela chun thaw ring a ninaw thu a hril. Tulai hnaia Ut-tar Pradesh Election-a BJP in hratna an chang hnung khan Union Home Minis-ter Rajnath Singh chu Ut-tar Pradesh Chief Minister dinga a hming hrilrik a ni a, sienkhawm Rajnath Singh chun a hnawl nia hril a ni bawk. Union Cabinet sa-widanglamna a um huna hin an term (hun) thla 26 chau bak ta a ni leiin cabi-net sawidanglamna hi ma-jor reshuffle a ni ring a ni a, Prime Minister ta dingin kum 2019 election a dingin a pawimaw hle bawk ding a nih tiin ei thu dawngna chun a hril.

HmArTOB meet-ing nei ding

CCPUR: Vawisun March 22, 2017 (Nilaini) zing-kar dar 7:00 AM hin HYA GHQ Office, Rengkai-ah HMARTOB in meeting a ko a. Hi huna hin Com-mittee Members, Advisers, Match Officials le maw-phurna dang dang nei hai kim taka \hang seng dingin Tv. Alan Famhoite, Secre-tary, HMARTOB in inhri-ettirna a siem.

VDF pawlin in nuorna nei an tumImPHAL: April 5, 2017 chena an hlaw sukpung dinga ngenna an siem chu sukpuitling pek an ninaw chun nuo-rna hrat le khau takin an nei ding niin All Manipur VDF Welfare Association chun thusuok an siem. VDF hi mi 10,050 an nih. Zanikhan Manipur Press Club-ah meeting an nei a, chu taka thutlukna hi an siem a nih.

Career Guidance/Counseling nei

ccPur: State Council Educational Research and Training (SCERT), Govt. of Manipur huoihawtnain zani 11:00AM a inthawk khan Synod Hall, IB Road ah One Day Career Guid-ance and Counseling nei a ni a, SCERT a inthawk le tuolsunga \halai \hahnem-tawk tak an \hang. Hi huna hin Rakesh Konjenbam, Chief Execu-

tive, SCERT le Dr. Y Nan-dini OSD SCERT, Govt. of Manipur hai resource per-son in an \hang a. SCERT chun student hai hmakhuo le inchukna a ngaimaw a, harsatna iengkhawm an tuok nawna dingin an inhnikna tiengpanga fepui a nuom leiin CCPur district-a student hai ta dinga hien-gang hun hi an buotsai a ni thu an hril.

5-Day Professional Dev. Prg. Sunzawm

ccPur: State Council Educational Research and Training (SCERT), Ma-nipur huoihawtnain zan-ikhan DIET, CCPur hmu-nah 5-Day Professional Development Program on 5-E Model of Lesson Plan for Elementary School Teachers training sun-zawm a nih. Training hi zani hmasa khan \an a ni a, Th. Sanayaima Singh, A. Robin; Th. Rajen Singh le Kh. Meenakshi Devi han Candle Lighting neiin an hawng a nih. Training sung hin DIET Churachandpur a Lecturer; Th. Sanayaima Singh, S.

Biyananda Singh, H. De-ben Singh le Kh. Meen-akshi Devi hai resource person in an \hang a, training-a hin ZEO Chura-chandpur le ADC Chura-chandpur hnuoia Primary Teacher 50 ve ve \hang an ta, March 24, 2017 chen sunzawm ning a tih. 5-E hi Teacher han Student-hai lekha an inchuktir huna an zui le zawm ding pawimaw thumal 5 tina a ni a, chuong thumal hai - Engage, Ex-plore, Explain, Elaborate le Evaluate ti hai a ni a, hieng thumal hai thupuia hman-gin training pek an ni ding a nih.

Spl. Cancer Screening & NCD Camp nei a nih

ccPur: National Program for Prevention and Control of Cancer, Diabetes, Cardio-vascular Disease and Stroke (NPCDCS) hnuoia Non-Communicable Disease (NCD) Care Team, District Hospital, Churachandpur huoihawtnain March 21, 2017, 7:00AM a inthawk khan First Floor, District Hospital, CCPur-ah One Day Special Cancer Screen-ing & Non-Communicable Disease (NCD) Camp nei a nih. Zingkar 7AM khan screening nei ding han regis-tration an thaw a, chu hnun-gah dung insang dan, taksa

11th Manipur Legislative Assembly session hmasatak \anManipur CM in Demands for Grants 2017-18 le Demand

for Supplementary Grants 2016-17 Inpuiah a putlutImPHAL: Governor Dr Najma A. Heptulla in thuhrilna neiin zanikhan 11th Manipur Legisla-tive Assembly Session hmasa tak chu \an a nih. Manipur mipuihai \hatna ding le hmasawnna dingin theitawp suoin sawrkarin hma lang a tih. Hi baka hin Manipur chu bandh le Eco-nomic Blockade um lo din-gin hma la bawk a tih tiin Governor chun a hril. Skill Development le Capac-ity building hai hmangin Organised le Unorganised Sector-ah \halaihai sin pek ning an tih. Hmasawnna sin thawna haiah DoNER Min-istry chun a mi hung \hang-pui a, DoNER \hangpuina sum hmangin hriselna thil, electricity, lamlien, leilak, water suply le a dang dang siem an nih. Ukhrul, CC-Pur le Chandel District haia ramri zul haia khawm Border Area Development programme hnuoiah hma-sawnna sin tam tak thaw a

nih. Ei state ah Helicopter Service a um theina din-gin Govt. of Manipur le Ministry of Civil Avia-tion han MoU an ziek ta a, Jiribam-Tupul Rel lampui siemna khawm hma a sawn pei. Khuo 2582 um hai laia khuo 2424 hai chu Decem-ber, 2016 chen khan elec-tric pek an ni tah. District tinah Govt. Polytechnic in-din tum le RUSA hnuoiah Engineering College indin tum a nih. State Tentative

Plan chu Rs. 4,349.55 crore a siem a ni a, Central Share \hangsain Rs. 5,255.27 crore a siem thar nawk a nih. Kum 2017-18 a in-thawk plan le non-plan chu suktawp an ta leiin budget chu Central le Revenue Expenditure/outlay a siem ni tang a tih tiin Governor chun a hril. Chief Minister Non-gthombam Biren Singh chun zanikhan Inpuiah De-mand for Grants 2017-18

(Budget Estimates/vote on Accounts) le Supplemen-tary Grant 2016-17 hai hriltlang le pasi dingin a putlut. Thla 4 sung (April-July, 2017) a Manipur sum hmang dinga riruong (Vote on Account for budget es-timates), 2017-18 chu Rs. 3828,31,90,667 a ni a, kum 2016-17 a Supplementary Grants chu Rs. 3308.13 crore a ni a, hi taka hin de-mands 45 le Appropriations 2 a \hangsa tiin Nongthom-

bam Biren Singh chun a hril. Kum 2017-18 a inthawk Plan le Non-Plan suktawp a ni ta leiin budget chu Rev-enue le Capital Head a \he ni tang a tih. Tuta \um full budget phar thei a la ninaw a, Assembly session nawkah full budget phar ning a tih tiin Nongthom-bam Biren Singh chun a hril. Manipur Assembly Ses-sion nei naw suna Manipur

a inthawka MLA le MP lo ni ta mi 7 hai sunna zan-ikhan Inpuiah members han ursun takin minute 2 sung hun an hmang. Suna um hai chu, Territorial Council laia MLA lo ni hlak Lhingjaneng Gangte le Thokchom Kunjo; Rajya Sabha members lo ni hlak W. Kulabidhu, MLA lo ni hlak hai Prof. Gangmumei Kamei, H. Thoithoi Singh, Haji Abdul Salam le Yum-nam Yaima hai an nih.

TMC-ah ka la um zing: RobindroImPHAL: Manipur Assembly-a BJP inrawinaa Coalition sawrkar-a \hang Manipur- a Trinamool Congress MLA umsun T. Robindro Singh chun, Central Politics le state politics-ah an dang a, party phalna le remtipuinaa BJP sawrkar zawm ka nih, BJP inrawinaa Coalition sawrkar thlawp lang khawm Trinamool Congress-ah ka la um zing a, hi hi state politics a nih tiin Robindro chun a hril.

rikna, BP, Blood suger hai enfel a ni a, screening nei hmain Dr Kimngaihching Simte, CMO, CCPur chun khuollien ni pumin Detec-tion camp a hawng a, Dr J. Son Goukham Samte, Medical Supdt. Dist. Hospi-tal, functional president in a \hang. CMO, CCPur chun, inkaisawng theilo natna \ium Non-Communicable Diseases hai sukdam a pawimaw zie le NCD Care Team in CCPur district sunga hma an lakna tum tum hai hrillangna a nei a. Dr Son Goukham chun, NCD Cell sukhratna dingin CCPur District-a NCD care team indin a nina thuah lawmum a ti thu a hril. Khuollien le functional president han thu an hril zoin Physiotherapist le a team han Exercise lak dan ding chungthu screening-a \hang ding hai hrilhrietna an nei a, NCD Care team a inthawk

Dr. CH Nandamani, Sur-geon in Screening and Role of Breast Cancer chungthu; Dr. Zuii Hauzel, Gynecolo-gist in Screening and Role of Cervical Cancer; Dr Thang-ginmang, Dental Surgeon in Screening and Role of Oral Cancer le Oral Health Care chungthu hai hrilhrietna an nei a, M. Ibeyaima, Dieti-cian in Dietary chungthu a hril bawk. Awareness hun hmang zo hin Non-Communicable Disease & Cancer Detec-tion Camp \an a ni a, NCD Care Team a inthawk doctor tum tum han Oral, Gynae le Breast exam an nei bakah Blood Sugar, Lipid profile le Asthma COPD test an nei. Screening hi sun dar 11 a zo dinga ti a ni a, sienkhawm test thaw nuom mipui an tam leia mipui hmakhuo ngainain screening hi zan-tieng 2PM chen kha nei a ni a, Screening mi 150 thaw an nih.

NPCDCS chun Out-reach camp hi hmun dang dang hieng Singngat PHC hnuoia Muallum, Saikot PHC hnuoiah Tuaiengphai le Leisang; Sagang PHC hnuoiah Siden; Sinzawl PHC hnuoia Phaitong; Thanlon PHC hnuoia Buk-pi; Behiang PHC hnuoia Behiang le Parbung CHC hnuoia Pherzawl haiah NCD Care Team chun Out-reach Camp an la nei pei ding a nih.

Femina Miss In-dia Manipur 2017ImPHAL: Manipur histo-ry-a a hmasatakna dingin Ms Soibam Kanchan Chanu chu March 19, 2017 nia Guwahati hmuna FBB Fe-mina Miss India 2017 final Mumbai hmuna nei dingah \hang thei dingin Femina Miss India Manipur 2017 a thlang ve a nih.

Griezmann-in Club lien lem zawm nuom-P4

Page 2: THLA|Au (mArcH) 22, 2017 NILAINI (WEDNESDAY) … Thar/2017/March/HT-22-03-2017.pdfMar 22, 2017  · Tulai hnaia ruosur hmasa tak \uma Rengkai Road (CC-Pur) lampui @ the so called Sugnu

Hmasawnna Thar2

THLA|Au (mArcH) 22, 2017NILAINI (WEDNESDAY)

VAWISUN THUPUIPathienin lungsenna tuor lo dingin ei Lalpa Isu

Krista zara sandamna hmu ding lemin, a mi ruot a ni si a; Ei meng khawma, ei in khawma, ama le ei hring kawp theina dingin, ama chu ei thi aiin a thi a nih. Chuleiin infui tuoin in thw hrim hlak ang

khan, insuk\hahnem tuo seng ro. - 1 Thessalonika 5:9-11

Editorial

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum @ rama ralsun: Asst. Editor lalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports Joseph Joute: Freelancelalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

Sawrkar nghet le detindo

ARTICLE/HEALTH & EMPLOYMENT NEWS

ALL INDIA RADIO: CHURACHANDPUR PROGRAMMEDate: march 22, 2017 (Nilaini)

TrANSmISSION- FM-101.4 Megahertz

Hours Studio/ Programme CD/No

5.23pm CR/P Signature

5.25pm CR/PVande Mataram, Time Reading, Opening Announcement& Mangal Dhwani

5.30pm PPAITE Prog. Sig. Tune & Announcement Announcer: Grace1) Moibiaklian & party (mod)

6.00pm PHMAR Prog., sig. Tune & Announcement Announcer:Kamminlun1) Christina Shakum (mod)

6.30pm P

THADOU Prog., sig. Tune & Announcement Announcer:Nehkholet1) Mega Project on Thadou (Folksong)2) Talk: Meithai ho khoto ding -Veikholam Mate

7:00PM PFarm & Home:Thadou1) Lhainei Haokip (dev)2) Talk: Gollui Thuchin- D. Lunkhoneh Haokip

Nongthombam Biren Singh Chief Minister nina le BJP \huoina hnuoia Manipur Coalition Government chu March 20, 2017 khan bukin a um a. Sawrkar buka a um huna hin Assembly members 60 umnaah thlaw-ptu members 32 neiin sawrkarna cheltu BJP Coalition Government chun hratna a chang a. A thu chauva hril le hriet ni ta lovin Coalition Government thlawptuhai chu chieng taka hriet an hung ni tah. Coalition Gov-ernment fe mek nghet le nghet naw, hun sawt a dai ding le ding naw chu hi sawrkar thlawptuhai chungah an nghat a nih. Ei ram le a mipui han sawrkar \ha ei mamaw a, sawrkar \ha a hung um theina ding chun sawrkar nghet a hung um a \ul a. Hi lei hin sawrkar thar hi sawrkar nghet hung ni thei ngei sienla nuom a um. Sawrkar a nghet naw pha leh ram le mipui han an tuorhla hlak. India ram sunga President’s Rule siea a um tamna tak chu Manipur a nia hril a nih. Tuchenah Manipur hi vawi 10 lai zet President Rule hnuoia sie a lo ni tah a nih. Ministry nghet le detindo tak a um naw chang le Law & Order a se taluo pha pha leh sawrkar thlung-puiin a ringzo naw pha leh President Rule ei ti hi a hung sie hlak a nih. Tuta sawrkar fe mekah hin BJP, NPP, NPF, AITC, LJP, Independent le INC an \hang tawl a. INC member pakhat \hang ve chungchang hi iengtin am a hung fe pei ding ti chu mihai ngaiven le mit fukna pakhat a nih. 11th Manipur Legislative Assembly Election, 2017 a khan ei hriet seng angin party mala hrat filawr bik an um naw a, Manipur Assembly chu ‘Hung As-sembly’ a hung um a, kha hma khan Assembly seats 60 umna a MLA 28 nei Congress party neka seat la tlawm lem MLA 21 latu BJP chu NPP, NPF, AITC, LJP, Independent MLA le INC MLA han an thlawp a, an rengin MLAs 33 an hung tling a. A tam tak le sawrkar siem thei ding ngirhmuna an hung um leia BJP \huoina hnuoiah Coalition Government a hung um a nih. Manipur a dinga BJP \huoina hnuoia Coali-tion Government um hmasa takna a ni leiin Manipur chanchin a ding chun inchiktlak a nih. Iem an hung ang pei ding ti chu hunin a la hung hril ding a nih. Manipur a Politics fe vel dan le Manipur ministry chanchin ei hang thlirkir chun, Political party tum tum \hangruola Coalition Goverment siema um hai po po Assembly term khat hmang tluonsuok zo an la um ngai naw a, an term tawp hmain an tluse a, President Rule le byelection dam a um hlak. President Rule le byelec-tion umna hlak hi a san hran hran um hlak sienkhawm a tlangpuiin sawrkar nghet le detindo tak a um ngai naw lei a nih. Amiruokchu, tulai tak hin chu Central-a NDA sawrkarna lukhaitu tak chu BJP an ni a. Manipur \hangsain NE biela state hai chu Central khuong ben dan ang anga lam hlak ei ni a. Central-ah BJP an inlal sung hin chu Manipur a Coalition Government hi a hung dai sawt deu el dim ti chu ngaidan pakhat a nih. A hma ei hril ta ang khan Cabinet minister post 3 bakah Chairman, Deputy Chairman le Parliamentary Secretary Post iemanizat a la ruok a. Hieng post ruok um hai hi siem fel le minister-hai portfolio dinghai pek fel hung ni hai sienla; chu hnungah tuta BJP \huoina hnuoia Coalition Government ngirhmun ding a hung inlang el thei. Mani ngirhmuna lungawi thei der lo an hung tam pha pha leh sawrkar annawleh ministry ngirhmun hi a hung insawi \an hlak a nih. Ei hriet seng angin BJP \huoina hnuoia Coalition Government a \hanghai laia ngirhmun pawimaw chel ve ve NPP le NPF chun portfolio dit bik an nei bakah NPF chun Cabinet minister pahni bakah Parliamenta-ry Secretary post 2 an ngen belsa a. Hi post a khawm hin portfolio dit le thlang bik an neisa a nih. An thil dit le ngen hai hi sukpuitling pek ninaw hai sienla ministry a inthawk an inhnukdawk nuom or ngam tak tak dim? Hi bakah hin sawrkarna chel pawla \hang, Cabinet minister, Parliamentary Secretary, Chairman le Deputy Chairman chang lo hai lungawi takin an um \awk \awk thei dim? Congress hlak to\awkin um bik lo ding hai! Ministry thara lukhaituhai ngirhmun hi sawl a um hle ring a um.

Fam mihrang: rev& (Dr) rochunga Pudaite -Timothy Z. Zote,Japan Camp Approach Road, Saikot, Tuithaphai (25.2.2017)

Khawvela Manmasi Hmar hnam a dam sunga a chanchin bo ta lo dinga ngai, le thang le tharhai khawma a chanchin an la hung suizui pei ding khawpa hnam ta dinga thawhlawk em em Fam Rev. Dr. Rochunga Pudaite hi a chanhin kimchang ziek ding hre naw lang khawm ka hriet ve hai tarlang lo thei loa ngaiin ka hei zieklang tum a nih. Unau tienami hriet khawm an dang an ti angin ka lo hriet ve dan ka hung ziek ding a ni leiin, a lo indik naw deu khawm a, ka hriet ve dan ka ziek a nih ti tiemtu ha’n in mi hrietpui hmasa ka nuom a nih. A dam laia inthawka ka mi ngaisang le kan za em em, thiem inzirna (school) ama zara kai tan ve le ziek le tiem min thiemtirtu chanchin tlin le tlin lova ziek theia ka umnaah Chung Pathien le Rev. Dr. Rochunga Pudaite family kuomah lawmthu bat lovin ka hril hmasa bawk a nih. A dam laia ka ziek insuo ka tumlai fam mi lo changsan sien khawm ziek tul tlata ka hriet leiin ka ziek a nih. Chun, kei a mimalin Principle (nghet taka ka chel) mi sietna neka mi thatna ziek le hnam ta dinga chawimawi tlaka ka ngaihai chu an chanchin zieka sie that pek hi a nih. Chu chu sukchiengtu chu, Manmasi Year Book Vol. I, II & III haiah khan fie takin an langin ka hriet. A thu ringawta um nekin zieka um chun ro hlu tak an chang thei ti ka hmu vein kan hriet a. Chuleiin, ei hnam chanchin ka hriet le ka hmu hai chu ziek ngeia siethat pei hi ka mimal thiltum ka thaw mek le ka thaw pei tum a ni bawk. Hnam ta dinga tangkai tak hung ni dingin pu Rev. & Dr. Rochunga Pudaite hi kum 1927 December 4, Pathienni zîngkâr khan Manipur South District-a kristien um tanna khuo Senvon, Pherzawl District-ah a hung pieng a. Amiruokchu, Vangai tlâng Phulpui khuoa seilien a ni thung. A pa chu, Pastor Chawnga hi Hmar laia Kristien hmasa pawl a na. A nu Daii Zote (Hriler) chu kum thum lai nuhmei tirko sin a thaw hnungin, zirtirtu Chawnga leh an innei a, nau paruk an nei a, pasal pali le nau nuhmei pahni an nei a. An nauhai hming chu Lalrozâm, Lalramlien, Rochunga (a hming phuoktu a pu Lusei \awng /Dulien tawng or Hmar tawng part –II) hmang a ni leiin a bel a), Lallienkhawl, Lallienkung le Ruoltinkhum an nih. An unau nuhmeihai khawm chu chung tieng an mi lo inlawi san ve ve ta a nih.. Chi le kuongah Hmar Leiri, Pudaite a ni a. Chun,Hmar pahnam laia Leiri nunphunga chun naupasal milai chu an nuom nanaa fe thei dingin an zalên hlak a. Amiruokchu, Rochunga a pieng zân chun a pa le kohran \huoitu umkhawmhai chun, Hmarin Bible an nein aw leiin an lungrilah an lang angin a lu chunga kut innghatin, “Lalpa, hi naute hi Hmar Bible inlettu dingin i kutah kan hung inhlân,” tiin an \awng\ai a. Chuuongchun, ama chu ringnain beiseina insang tak an nei hrim a nih. Hieng hun laia ring thar umhai khawm hi, hnamah an hring hle ti naw ruol an nawh. Tawng hringna dingin Pathien iengkim thaw thei kuuomah an hni nasa em em a nih. Khang hun laia kohran thuoituhai tawngtaina lei kha mani Manipur a khawm Tribal lai Mizo ti lova chu Hmar hin BA inchuk theina ei nei hmasa tak a nih.Hmar \awnga Bible nei kâr an nghâkhla leiin mi dang chunga khawm an hni hlak tho ring um.Inchukna tienggah Phulpui khuoah Primary skul a zo hnung, kum 10 mi a ni chau chun, a pa leh nga manah an fe a. A pân Sandamna lampui a hril a, Lalpa Isu a Sandamtu dinga a pawm hnung chun, a pa chun, “I pienghlimin kohran hran \huoituhai leh Hmar Bible inlettu dingin kan inhlân che a. Chuleichun, skul \ha lemah i kai ding a nih,” a ti chu a lungrila châm zingin, Churachandpur-a Middle skul-a kai dingin a fe ta a. Amiruokchu, Japan râl lien leiin Middle skul zo lovin, in tieng ân lawi a. Chulai chun Mr. Sawithang-in Parbungah skul a hawng a, a hang kai a. Tawite hnung chun Sawithang chun Sipaiah a fe san leiin, ama khawm sipai ni tumin \um hni lai a bei ve a. Ana chu a la naupanga a pum a lien tawk naw leiin, an hnawl a. Chuzova chun General Joseph Stillwell rawi a “A ram mi, a ram leilung le \awng hrie Intelligent Informant” a zawng lai khan an lâk ve a. Thla thum vâng thuomhnaw zawr malama inthupin chu sin chu a thaw hnungin, Indopui a hung re tieng an ta leiin, Phulpui tieng a kîr a, lo a nei a. Hun sawt rak lo hnung chun Calcutta-ah American sipaihaiin “landboy” (nawkawr) an lâk ti an hril a. Sap\awng thiem a nuom leiin, Calcutta maidan-ah tûk hni zet a va ngîr ve hnung chun, a la nuom an um naw leiin St. Lawrence high school-ah kai tumin a va fe nawk a. Anachu, a sap\awng thiemnain a tlin naw leiin an lâk naw a. Rin deuvin in tieng a kîr nawk a.(Hieng ang hi nisien khawm lung a hnuol chuong der nawh-ziektu) Lakhipur-ah Mr. H. K. Bawichhuaka \hangpuina leiin Bengali High School-ah class 7-ah ân admit a. Bengali \awng ruok a ni leiin harsa a ti nawk a. Chulai tak chun Dr. Thanglung-in Lungthulien-ah Junior high school a hawng ti an hung hril a. July thla chun Lungthulien a pan a. Admission thaw dingin Dr. Thanglung a biek a. Thanglung chun, “A fail tho tho ding chu admit, admit a ngai amanih,” a lo ti fiem a. Ama chun khûn taka lain, “Pu, admit khawm admit lova fail nêk chun, admit nia fail ka nuom lem” tiin a dawn a. Class 7 a bawk a kai a. Dr. Thanglung-in “fail tho tho ding” a ti lei khan a pu ta rak el a. Final exam an hang nei chun, a pathumnaah a passed ta a. Chuphing chun, Dr. Thanglungin an fuinahai kha a hriet zing a, a lawm em em hlak a nih. infuinaah lawmthu a hril tawp thei nawh. Kum 1946 chun Jorhat Christian High School-a class 8 zawm dingin a fe a. Chuonglaichun Pu H. K. Bawichhuaka chu Mahatma Gandhi le Pandit Jawaharlal Nehru thlawpa India Freedom Movement a zawm lei le a kûl a taia \hang ve leiin, Silchar le Syhlet lungina an khum hnungin Jorhat Jail-ah an sie nawk a. Bawichhuaka lungina a va kan hmasak tak \um chun, Pu Bawichhuaka chun, “Saphai hi ei ramah an um a, thu an nei hlur a, A ram mi ni zing si, Manipur-a ka fe dâm an khap a. Ka pa thl^ktu chu thi ngamin Silchar D.C. Walker chun a hala. Thu khêlin an hêk a. Pu Tlangval mâksan a, Mr. Coleman I thlawp naw chun Cachar-a inthawkin kan hnawt dawk ding che, ti dâmin an in\hi a. |hang ruol ei ta, Saphai hi ei rama inthawkin hnawt dawk ei tih,” a lo ti khum a. A lungril a hne hle ni naw nîm, an high school pana a kîr malam chun Assamese student-hai lam hrawa khêk a hmu a, a \hang ve nghâl a. “Mahatma Gandhi! Jindabad! Pandit Nehru! Jindabad!” a va ti ve hemhem el! Tlângmi, a ruolhai chun an inzapui a, mak an ti hle bawk. Lungina H. K. Bawichhuaka a va sir zât chun India ram a ngainatna a zuol peiin a hriet a. Pu Bawichhuaka hi, Tlângmi laia India Freedom Fighter pakhata hriet a ni leiin, India ram pumpuia chawimawina hmu tlâk a nih. A chanchin lak khawma la bawzui ngei ngei chi ni dingin an lang. Khang lai huna inthawka India a lainatna a hung lien deu deu leiin, India ram puo tieng kum 50 lai a khawsak hnung khawmin Rochunga Pudaite chun Indian citizenship a nina a thleng

nuom nawh. J o r h a t C h r i s t i a n School-a Matric a zo hnung chun Calcu t ta -a S t . Paul’s Colllege-a kai dingin, Rs.150 Mr . K . Luo ia pawisa pûkin a fe ta a. Calcutta a zuk tlung chu misuolin, a pawisa chawi po chu pe dingin chemte zumin a awmah sun dein, a pawisa. A a pêk vawng a, kut benthekin, zân ril lai College chu a tlung a.Amiruokchu, ring nawna tieng an Principal Dr. Nirmal Kumar Eddy chun, “India Sorkarin Scholarship for Scheduled Castes, Scheduled Tribes and Other Backward Classes (OBC) an siem thar hlim a um a. Chu chu apply i ta, i college fee le mess fee chu tum thei el a tih,” ti pum zingin admission a pêk a; scholarship hnina lekha chu Delhi tieng an thawn ta a. Kâr hni hnung chun Joint Secretary, Ministry of Education chun lekha a hung thawn a, “Hmar is not included in the list of tribes in northeast India. Therefore, your application is denied,” a hung ti ta a. A ruolhai chun, “Lushai or Kuki inti la, scholarship chu awl takin I hmu el ding an nawm,” an ti a. Ama chun, “Lushai kan naw a, Kuki ka ni bawk naw a. Pathien mi siemna hnam hming hi ka phur ngam naw chun, a mi siemtu Pathien chu kân zapui nîng a tih. Ka ni naw hnam nia scholarship hmu nêk chun, hmu naw ka nuom lem,” tiin a dawn a. Principal Eddy kuoma chun a va fe nawk ta a. Dr. Eddy chun, “Hmar hi hnam pakhat a ni ngei zie proof-nadingin Prime Minister kuomah lekha \ha deuvin hung ziek la, lo thawn pêk ka ti che a,” a ta. Chawlkâr khat zet a buoipui hnung chun, a lekha ziek chu Dr. Eddy a vân hmutir a. Phêk riet zeta sei a ziek chu, Dr. Eddy chun phêk thumin a lo suktawi pêk a, Prime Minister Nehru kuoma chun registered airmail-in an thawn ta a. Kâr hni vêl hnung chun Prime Minister office-a inthawkin, Prime Minister suoi sen nam meuvin lekha a hung tlung ta a. Chu lekha chun, “The Prime Minister was moved to read your letter and he has arranged a special scholarship for you. A new Commission for Scheduled Castes, Scheduled Tribes and Other Backward Classes is being formed and the name of your tribe has been submitted to be included in the list of tribes,” tiin Secretary to the Prime Minister chun a hung ziek a. Kum 1952 chun Pandit Nehru le inhmu theina um dinga a beiseina leiin, B.A. inchûk dingin Allahabad-ah admission a thaw ta a. AMRITA BAZAR PATRIKA, Allahabad edition hi Nehru’n a tiem hlak an ti leiin, “HMAR: The Little Known Tribes of North East India,” ti a ziek a. Mak takin, thlalâk iemani zât leh Sunday Magazine Section-ah, phêk pui sipin an insuo a. Chu copy chu Pandit Nehru chun a lo hmu ta ngei a, Delhi-a inzin dinga fielna lekha a hung ta a. Amiruokchu pawisa a nei naw leiin fe thei lovin a um a. Kum 1953 November thla chun Pandit Nehru le a naunu Indira Gandhi chu All India Congress Party Working Committee hmang dingin Allahabad-ah an hung inzin a. Chu \um chun lekha phêk nga laia sei, Hmar hnam harsatna ziekin, Nehru le Indira chu a vân hmupui a. Pandit Nehru chun Delhi a inhmu zui dingin a fiel a, kalman ding khawm a pêk bawk a. Hun remchâng hmasatak a chun, Prime Minister Nehru le inhmu ding chun, a ruolpa Mr. Chiten Jamir \huoiin Delhi tieng an pan ta a. February 12, 1954 zîng dar 9 chun, Prime Minister In, Teen Murti-a chun Pandit Nehru leh an inhmu ta a. Pandit Nehru chun, “Tuta hnung Hmar student-haiin scholarship thua harsatna an nei nawk ta ngai nawna dingin, Scheduled Castes and Scheduled Tribes Commission thar Chairman Dr. Kaka Sahib Kallelkar kuomah va fe la, sukfel vawng rawh,” a ta, Kaka Kallelkar le inhmuna ding chun a Secretary chun appointment a siem pêk nghâl bawk a. Chuongchun, chu ni la la chun, Hmar hnam chu, khawvêl um sûnga sukbo ta lo dingin India Sorkar lekhabua chun, chatuon chena dingin, ziek lût a hung ni ta a. Hienglai huna Rochunga Pudaite hlim hmel chu thil hmu chakum tak ning a tih. Tulai hun leh tekhi chun mak tak el a nit ah si. rochunga Pudaite chun B.A. a zo char chun Prime Minister Nehru le inhmu dingin Delhi-ah a zu fe nawk a. Nehru chun Dr. Verrier Elwin, Adviser to the Government of India for Tribal Affairs, Shillonga inthawka Delhi-a hung inzin le chun inhmuna a siem a, Regional Tribal Research Commissioner (Asst. Political Officer rank) sin, Dr. Elwin le thaw dingin a ruot a. Dr. Elwin chun Shillong-ah office a nei a, North East Frontier Agency (NEFA), tuta Arunachal state-a hnamhai chanchin research thaw phawt dingin a ta. Dr. Elwin le Delhi-a an inhmu hnung chun, Shillonga inhmu a, sinthaw dân ding hril tlâng dingin an intiem a. Amiruokchu, Dr. Elwin chun “NEFA ramah Bible chawi thei naw ti nih,” a ti tlat leiin, ni khat khawm sin a thaw hma chun, inbânna lekha a pêk a. Assam Governor Jairamdas Doulatram-in nasatakin a thlova chu, a nuom chuong naw a, Pathien thu lei chauva hieng chen tlung phâk ka ni lei hin, “Bible \hang lo chun thlai dawng kûng pakhat khawm tluk naw ningah,” tiin a dawn a. Mak takin, Governor ditsakna chu a zuol sawt ti ding a um lem a. India rama mipawimaw le inhmelhrietna nei ta si, thaw ding nei lo va um mei mei nekin tiin a khuo tieng a fe a, Phulpui a hang tlung chun Hmar milûn Pherzawla Pu Saia rawi le Sartuineka Pu Thanga rawi chun, Compounder K. Luoia hung \huoiin Hmar political party thar indina \huoi dingin an hung fiel ta a. Chulaichun Hmar puon chi khat a buotsai (designed), tulaia Hmar puon ei ti tak le in ang deu si a laisen chu a designed chu, a sangnu Lalkhawl ân khawng tir chu a lo zo fel chau a ni thu a hril bakah, a nu le pa’n a’n lo phûtna angin Bible inlet a lo \an ta thu dam February 26, 2015 nia a Bangla, Sielmat-a kan inpawlnaah chun a mi hril. Hmar milûnhai (Mirawnkai/Miinlar) thurawn chu ngaithlain, Party thar indin a, Hmar district nawr dinga bawzui phawt dingin, Parbungah, July 16--18, 1954 chun inkhawmpui an kova. Lungruol takin Hmar National Congress (Indian National Congress le inhrepaw zing dingin) \an ding chun July 17 chun an sukthlûk ta a. -SunZAwM dIng

MLA Criminal Case nei 192, Crorepati 540

NEW DELHI: States 5, Uttar Pradesh, Uttara-khand, Punjab, Manipur le Goa Assembly Election haiah khan mi 690 MLA dinga thlangtling an ni a, hienghai laia 192 hai chu Criminal case nei le MLAs 540 hai chu Crorepati an nih tiin National Election Watch (NEW) le Asso-ciation for Democratic Re-forms (ADR) thusuok chun a hril. Uttar Pradesh a MLA hausa zuolhai chu Shah Alam Gudu Jamali in sum le rothil Rs. 118 crore , Vi-jayshanker Rs. 67 crore, Rani Pakshalika Singh 58 crore; Punjab-ah Rana

Gurjit Singh Rs. 169 crores, Sukhbir Singh Badal Rs. 102 crore, Sukhpal Singh Rs. 66 crore; Uttarakhand-ah Stpal Maharaj Rs. 80 crore, Rajesh Shukla Rs. 25 crore, Qazi Mohd Niza-muddin Rs. 21 crore; Mani-pur-ah Alfret Kanngam S. Arthur Rs. 36 crore, Kshet-rimayum Biren Singh Rs. 8 crore, Rajkumar Imo Singh Rs. 4 crore; Goa-ah Mi-chael Vincent Lobo Rs. 54 crore, Pratapsingh R. Rane Rs. 50 crore le Pandurang Arjun Madhkaikar Rs. 32 crore a nih. MLAs 193 hai chu Class V-XIII passed le MLAs 473 hai chu Gradu-ate le a chungtieng an nih.

UP CM in Criminal Cases 40 chuong a nei

NEW DELHI: Uttar Pradesh Chief Minister Yogi Adityanath (44) chun Criminal cases 40 chuong a nei a, hienghai lai hin tu-olthatna (murder) case 3, Attempt to murder case 9 le nuhmei suolluina case 4 a \hangsa niin National Election Watch (NEW) le Association for Demo-cratic Reforms (ADR) thu-suok chun a hril. Yogi Ad-ityanath hi Hindu kulmut, Hindu thiempu, Gorakh-nath Temple a Head Priest

a nih. Term 5 zet a zawna BJP Lok Sabha MP a th-langtling tah, nuhmei neilo, tlangval a la nih. Yogi Ad-ityanath hi MLA la ni lo a ni a ni ang bawkin a Deputy CM pahni, Keshev Prasad Maurya (47) le Dinesh Sharma (53) hai khawm MLA la ni lo an nih. Chun, Ministers 47 a nei hai laia Muslim ministers umsun Raza khawm MLA la ni lo a nih. Yogi hin Bawng that khap thupuia a hung neisa ring a nih.

RSS in National Council Meet cOImBATOrE: Bharati-ya Janata Party (BJP) in Manipur-a sawrkarna an hung siem hnungin BJP ideological mentor Rash-triya Swayamsevak Sangh (RSS) chun ni 3 sung aw ding National Council meet – the Akhil Bharatiya Pratinidhi Sabha (ABPS) chu zanikhan Coimbatore, Tamil Nadu hmuna an \an. RSS chun Manipur zoah West Bengal an bitum nawk ring a nih. RSS chun West Bengal state-a law and or-der ngirhmun le Hindu hai beina pung pei chungthu chu an ngaimaw thu an hril. RSS joint secretary

V. Bhagaiah chun, West Bengal-a Hindu hai ngirh-mun a \hanaw hle niin council meeting huna hin a hril a, Hindu hai chunga chetna chu state sawrkarin a ngaitha tiin an tum. RSS hin Assam, Arunachal Pradesh le Manipur haia as-sembly election haia khan voters mobilization tieng-pangah sin nasa takin an thaw a, BJP chun hratna an hung chang pha bawk a nih. Hienganga RSS hmalakna a hlawtling pei lei hin BJP chun tuhin West Bengal le NE state dang haiah kuo suot tumin hma an lak \an mek a nih.

Nagaland-ah NScN (Im) cadre 1 man

KOHIMA: Zanikhan Ko-hima hmuna 41 Assam Ri-fles haiin dappui an thaw a, NSCN (IM) cadre 1 an man a, a kuta inthawk silai le thil puok thei iemanizat an man. D Khel hmuna dappui chu AR haiin an thaw a na, intelligence report an hmu dungzuia thaw an nih. Ralthuom mana um hai

chu point 22 mm Rifle 1, point 22 mm (GSG5) Rifle 1, AK-47 1, point 32 mm magazine 1, 87 live rounds le cartridges 10 hai an nih. Mana um NSCN (IM) chu Kilonser (minister) rank nei a na, Kohima North Police Station-ah ralthuom man hai leh AR haiin an peksawng.

Inchukna hmun hnaia hawp le hmuom thaw le zawr khap

DIMAPUR: Wokha district, Nagaland a chun inchuk-na hmuna inthawka 100 kms huom sungah hawp le hmuom thaw le zawr khap an nih. Hi thu hi Wokha Deputy Commissioner Wezope Kenye in thusuok a siem a, vantlang umna hmuna hawp le hmuom thaw, cigarettes le tobacco thil hai suklarna (advertise) thu suklang le kum tling lo

hai kuoma hawp le hmuom thilhai zawr suok chu khap tlat an nih. Wokha district sunga hawp le hmuom zawr suok hai chu ‘pictorial health warning’ \ha taka siem dinga thu pek an na, hi chungthua hmalatu ding le dan bawsetu hai fine latu dingin Enforcing Officers team District Administra-tion chun a ruot.

AP thawktu han indefi-nite strike thaw

ITANAGAR: Arunachal Pradesh a Confederation of Service Associations of Arunachal Pradesh (Co-SAAP) hnuoia sawrkar thawktu haiin an thil ph<t sawrkarin a ngaiven pek naw leiin, zanita inthawk khan an sinthaw chawl-sanin tiemchin um lo strike an thaw \an. Thawktu hai thil ph<t hai laia langsar zuol deu hai chu pension kum 58 chu kum 60 a suk-pung ding le NOC system lakhmang annawleh siem \hat ding ti hai an nih. An thil ph<t dang hai chu transport allowance &

children education allow-ance grants siem pek ding, Arunachal Pradesh Civil Services (Entry Grade) a lut dan system siem \hat ding, All India LTC rules & medical attendance rules Arunachal state a implement thaw ding, non-gazetted employees hai ad-hoc pek ding ti hai an nih. Thawktu haiin strike an nei sung hin office chu fe thovin attendance-ah inzieklut pei an ta, lo theilo a sinthaw ngei ngei \ul hai chun, batch dum an kuta bunin an sin thawng an tih.

Page 3: THLA|Au (mArcH) 22, 2017 NILAINI (WEDNESDAY) … Thar/2017/March/HT-22-03-2017.pdfMar 22, 2017  · Tulai hnaia ruosur hmasa tak \uma Rengkai Road (CC-Pur) lampui @ the so called Sugnu

Hmasawnna Thar3LAWmTHu

11th Manipur Legislative Assembly election-2017 inth-langnaa hlawtlingna ka hung chang hi ram le hnam ta dinga ka sin thawna hmabak sunzawm thei dinga hun \ha mi siempektu Pathien kuomah a hmasa takin ka law-mthu ka hril a nih. Thlangtling ka ni theina dinga hma mi lapuitu, dit-saktu, tha-le-zung le sum-le-puon chena mi \hangpuitu-hai popo chungah ka lawmthu tam tak kan hlan cheu. |hang mi la puituhai po po in mi \hangpui dan hai hre vawng seng naw lang khawn, mani theina zawng zawnga \hahnemngai taka \hang lo latuhai le Pathien kuoma mi \awng\aipektuhai popo chungah ka lawm em em a nh. Pathien le mipuihai zara Ram le Hnam ta dinga tam-lema rawng ka bawl theina dingin ka hrat tawk nawna milo sawisel el lova in thei ang anga in mi thawpuina le support mi pe rawp dingin le \awng\ainaa mi san zui pei dingin ka ngen cheu. Ram le hnam ta dinga in rawngbawltu,

Sd/- Dr chaltonlien Amo,MLA/Tipaimukh A/C

THLA|Au (mArcH) 22, 2017NILAINI (WEDNESDAY) NATIONAL/INTErNATIONAL & ADvErTISEmENT

LAKTAWI

LAWmTHu HrILNAInhnawm harsa ka tiin ka tawl a na hlak a. A chang leh ka kawng a na a, kan hnawmna a inthawk thisen a suok hlak a. MV Azad Phusam ka pan a, a mi enkawl a inthawk ka hung dam ta a. Ami enkawl damtu chungah hin lawmthu ka hril. a pan nuom han Old Bazar, Teddim Road, Near ICI Church Road-ah pan thei le contact Nos. 8014025567/ 7628890261 haiah ngaiven thei a nih.

Sd/- chichingNew Lamka

BSF han pawisa note lem leh mi 2 an man

GuWAHATI: Zani hmasa khan Assam state a India le Bangladesh inrina Fahirganj an ti hmuna pasal pahni India pawisa note lem Rs. 95,000 leh BSF han an man. Rs. 95,000 a hin Rs. 2000 notes 25, Rs. 50 notes 70 le Rs. 100 notes 100 a \hangsa. Pawisa note tehlem hi Bangladesh a in-thawka hung phurlut a nih. March 16, 2017 khawm khan India le Bangladesh ramri zul, Dhubri District, Assam state sungah India pawisa note lem Rs. 2000 notes vawng Rs. 4.40 lakh BSF han anlo man ta bawk.

DAWNTLANGTopic: Pherzawl- Thlirvelna

Hun vawngtu: David Buhril

Resource Persons:1. L. Keivom

2. Dr Lal Dena

A hmun: H.L. Daka memorial Hall, HSA campus, rengkai, ccPur

Date: march 25, 2017

Huoihawtttu: SINLUNG ACADEMY OF LETTERS

Inhnikna nei taphawt fiel ei nih.

OfficeoftheHMAr MArtyrs’ trOpHy OrGAnIsInG BOArd General Headquarters, Saikawt, Churachandpur

press releAseThe 19th March, 2017

ThisistonotifytoallconcernedthatTheHmarMartyrs’Trophy Organizing Board is going to organized the 14th StateLevelHmarMartyrs’TrophyFootballTournament,2017fromthe5thAprilto16thMay,2016atSaikawtFootball Ground. All the intendingClubs/Assns./Orgnsare informedtocollectofficialentryfromthe22ndMarch,2017attheplacesmentionedbelow:1. A Tha Bek Bek Store, Rengkai 2. T.K. Medicos, Lamka Opp. UBI, CCpur 3. Parate Enterprise, ICI Centenary Building 4. (L) Lalkan Store, M.Ramthar 5. Blessed Pharmacy, Saikawt Lastdateofsubmissionofentryformis1stApril(Satur-day),2017andtheManagers’meetingwillbeheldon2ndApril (Sunday), 2017at SaikawtHYAOffice, from1:00PM.teAM: 1. Champion : Rs 1,00,000.002. Runners : Rs 50,000.003. Best Discipline Team: Rs.3,000.00IndIVIdUAl1. Top Scorer 2.ManoftheMatch(fortheFinalmatchonly).3. Best Goalkeeper, etc.#EntryformwillbeRs.100/-perteam. # Entry Fee - Rs 4000/-Security Deposit - Rs 2000/-

sd/- Alan Famhoite sd/- lalvullien Hmar Secretary, HMARTOB Chairman, HMARTOB

Benefits of Tender Coconut Water

TGoodDigestionTPerfectHydrationTIt’s100%NaturalTPerfectFunctionaryofbodyT For Pregnant women and nursing momsTEssentialForinfantsandKidsT Revitalizes SeniorsTLifelineforpatientsT The Sports DrinkT A Travel CompanionTANaturalAidforFlawlessSkin and to look youngerT A hangover HelperT Bestcompanionfor Diabetespatients

Available at all leading Pharmacies

South Sudan hmuna vuongna changsuol; thi um lo

JuBA: March 20, 2017 khan South Sudan hmuna commercial plane pakhat a \um huna a changsuol a, sienkhawm a sunga chu-ong mi 43 hai lai hliemna tuok iemanizat um hai sienkhawm a vangneia si-emin thina tuok em chu an um naw niin South Suda-nese presidential spokes-person Ateny Wek Ateny chun a hril. Hi thil hi Wau airport-a tlung a ni a, vuon-

gna hi a \um hunah chang-suolin runway a tlanliem bakah a changtieng thla (wing) chun a bul hnaia um Car a hrut bawk a nih. Vuongna hi khawmuol siet leia changsuol nia hril a nih. Vuongna sunga hin puitling 40 le naupang 3 an chuong a, hi laia hliemna tuok 25 hai chu Hospital panpui an ni a, mi 3 hai chu hospital-a admit an nih.

US in khawvel rambung 8 haia vuongna passengers han electronics an chawi a khapWASHINGTON: US sawrkar chun khawvel rambung tum tum 7 haia inthawka in\an vuongna passengers han vuongna sungah Laptops, iPads, cameras hai \hangin elec-tronics thil hrim hrim an bag haia an phur a khap a, hi khapna hi temporary a ni a, zanita inthawk khan hmang \an a nih. Hiengang khapna dan hmang a nina san ruok chu puonglang a ni nawh.

Hi khapna dan hi inter-national airports 10 haia inthawk US pan non-stop

flights haia hmang a ni a, chuonghai chu Cairo, Egypt; Amman (Jordan);

Kuwait City (Kuwait); Cas-ablanca (Morocco); Doha (Qatar); Riyadh le Jeddah (Saudi Arabia); Istanbul (Turkey) le Abu Dhabi le Dubai (United Arab Emir-ates) hai an ni a, hi khapna hi tiemchin umlo (indefi-nite) a nih tiin US Official thusuok chun a hril. Cellphones le medical devices hai chu ban hin a huom naw niin Royal Jor-danian thusuok chun a hril a, New York, Chicago,

Detroit le Montreal khaw-pui tlung ding vuongna passenger han electron-ics thil an chawi le phur hi khap a nih. Hieng electronic thil hai ban a ni le inzawm hin United States a Airport lien haia chun bag hai check-na ding Computer Tomogra-phy or CT Scanner hai sie vawng an ni a, hi machine hmang hin bag sunga thil um hai chieng takin hmu thei a ni ding a nih.

Nagaland Budget session \an

KOHIMA: Nagaland state Assembly Budget ses-sion chu zanikhan \an a nih. Budget session \anna huna Governor P Acharya in thuhrilna a nei a, CM le Finance Minister Dr. Liezi-etsu in hung tlung ding March 28, 2017 hin state Assembly Budget 2017-2018 pharna nei a tih. Bud-get session chu March 30, 2017 chen nei ning a ta. Kum thara Assembly elec-tion nei ding an ta leiin, NPP \huoi DAN sawrkarna hnu-oia state Budget nuhnung-tak a ni ding leiin, Budget thar chun danglamna hmel iemanizat a hmu beisei a nih. NPP hin Nagaland-ah kum 2003 a inthawk khan sawrkarna a chel \an a nih. Kumthar kumbul tieng hin Nagaland Assembly elec-tion chu nei ning a tih.

Ganja 55 kgs manGUWAHATI: Guwahati railway station ah zanikhan Railway Police haiin Ganja 55 kgs a rik an man. Ganja neitu Papu Singh le Ranjit Srivastav hai khawm man an na, Dimapur a inthaw-ka tlan Rajdhani Express sunga man niin, Ganja hai chu New Delhi a phur tum a nih. Mana um pakhat lem Papu Singh hi Jorhat hmu-na school teacher sinthaw a nih.

Note hlui rs. 3.48 lakh man

GUWAHATI: Guwahati Railway Police haiin zan-ikhan Railway station-ah Rs. 500 le Rs. 1,000 note hlui ngawtin Rs. 3.48 lakh an man. Note hlui hai chu Kamrup Express an dap huna man a na, a neitu Hus-sain Ahmed khawm man niin, pawisa hai chu Ho-jai a inthawka a phur le, Guwahati hmuna mi pak-hat kuoma a pek ding niin Ahmed chun a hril

GPF rules siem\hat a nihNEW DELHI: Sawrkar thawktu hai hmakhuo ngai-na leiin General Provident Fund (GPF) rules siem\hat a na, siem \hata um chu GPF sum lak lawk le lak-suokna thu an ni deu tak. Dr. Jitendra Singh, Person-nel Minister, Public Griev-ances and Pensions in a hril dan chun, GPF Fund (Central Service) Rules um mek chu kum 1960 a kha hmang \an a na, thawktu haia inthawka phutna um leiin amendment thaw zeu zeu ta hlak a na, tukhawm hin thawktu hai hmakhuo ngaina leia siem \hat niin a hril. GPF rules siem \hat dungzuiin, thawktu haiin GPF a mi sum lak lawk a nuom chun, hi hmaa docu-mentary proof thaw hlak

kha a ngai ta naw ding a nih. Sawrkar thawktu in advance a GPF a lak nuom chun, thawktu chu ama ngei a nih ti sukcheingna dingin ‘declaration’ siem a ta, document proof ngai lovin lasuok thei tang a tih. GPF chu ni 15 sunga peksuok hman dinga ti a ni tah a, damnawna lei le emergency case hai chu ni 7 a suktlawm niin, chu sun-gin an sum laksuok ding chu an hmu hman ngei ngei dinga ti a nih. Fund laksuok thei zat khawm sukpung a na, housing a dingin fund a lut ta po hai laia 90% lak-suok thei ning a ta, motor inchawkna dingin fund um po hai laia hmun li a \he a hmun 3 (3/4) laksuok thei ni tang a tih. Inchukna tieng

ngaipawimaw leiin GPF rules khawm siem danglam met a na, GPF laksuok thei-na dinga ‘education’ cat-egory chu huop zau lema siem a nih. GPF rules thara chun primary, secondary le inchukna insang lem dang dang haia ding khawmin GPF chu laksuok thei ni tang a tih. Inzinna ding thil le inzawm khawmin GPF chu laksuok thei ni ta bawk a tih. Sawrkar thlungpui chun thawktu hai chu taima tak le ringum taka sin an thaw a nuompui a, chu thil le inzawma GPF rules hi siem \hat niin, thawktu hai hmakhuo ngaina leiin rules dang dang hai khawm la ennawn pei a ni ding thu Dr. Jitendra Singh chun a hril.

Thichil bomb puok-ah mi 23 thi

BAGHDAD: Iraq khaw-pui Baghdah-ah zanikhan suicide car bomb a puok a, mi 23 in an hringna chanin midang 45 haiin hliemna an tuok. Southwestern Bagh-dad hmuna bomb chu puok a na, bomb sukpuoktu hai chun sumdawngna hmun-pui chu an tum taka hril a nih. Zani thimbut chen khan bomb sukpuoktu an inpuong naw a, ISIS haiin Baghdad hmuna hin vawi tam tak bomb an lo suk-puok ta hlak a nih.

PM in BHIM apps awareness thaw uor dinga hril

NEW DELHI: Zanikhan New Delhi hmuna Prime Minister Narendra Modi inrawina in Parliamentary party meeting nei a ni a, digital payment suklarna ding le India in cashless economy ni tuma hmalakna a fepui le inzawma siem, BHIM Apps awareness chu uor taka thaw dingin PM in BJP MP hai a hril. PM chun BHIM Apps fethlenga GST a ham\hatna hmu thei chun-gthu chu Gram Panchayats a inthawka an sangtak che-na hril hmu dingin infuina a pek. Parliamentary Affairs Minister, Ananth Kumar khawmin GST le a hlawkna thu chu Gram Panchay-

ats level a ngaituona nei a pawimaw thu a hril. Ananth Kumar chun, hung tlung ding April 14 huna Bhim Rao Ambedkar a pieng champha lawmna le inzawmin, BHIM Apps chu vantlang mipui hai kokhawma uor taka suklar a ni ding thu a hril. Parlia-mentary meeting nei huna chun, PM in BJP MP hai chu taima taka Parliament session a \hang dingin a hril tawl. April 6 huna BJP founding day hmangna ding le inzawma buotsai ‘Swachh Bharat campaign’ huna MP hai chu \hang seng dingin PM in a fiel tawl bawk.

UP-ah Lawi sa quintal 2 manBAREILLY: Uttar Pradesh hmuna a vawikhatna ding le Aditya Nath Yogi Chief Minister a ni hnunga a vawikhatna dingin, za-nikhan UP Police haiin Bawng sa sawnin Lawi sa quintal 2 zet an man. Lawi sa chu mo lawmna dinga lak a nih. Mohseena le a sunghai in an mothar lawmna dinga sa chu an inchawk a na, mo lawmna sa fa dingin mi 1,000 neka tam an lo fiel ta leiin, po-lice hai thilthaw chun a suk hamhai hle a hril a nih.

Lawi sa mana um hai chu enfelna nei dingin laboratory a thawn an na, a phurtu Richshaw driver chun a thil inchawkna re-ceipt fumfe tak a pek thei naw niin Police hai chun an hril. Aditya Nath Yogi in Uttar Pradesh Chief Min-ister dingin intiemkamna a nei zo khan, UP sunga Bawng sa hme a khap ding thu a hril nia hril a na, UP Assembly hall campus a khawm Mandir a bawl tuma hril a ni bawk.

India le Nepal Army in joint training neiPITHORAGARH: Indian Army le Nepal Army hai joint training ‘Surya Ki-ran XI’ tia a hming inbuk chu zanikhan Pithoragarh, Uttarakhand hmuna \an a nih. ‘Surya Kiran XI’ hi chawlkar hni sung thaw ding a na, tlangram hmun haia training chu nei deu tak ning a tih. Nepal le In-dia sipai hai chun kawng chihran hran ah training nei an ta, military drills khawm nei tlang an tih. Training hi darker 48 sung ngawr taka a bul \an phawt ning a ta, India le Nepal sipaihai chun cordon operation thaw in tlangram khuo hai ah

feng an ta, hun tam lem puotienga insawizawina hunin hmang an tih. Train-ing nei sung hin rambung pahni haia sipai hai hin an thiemna hai inhril tawn-nin, an experience haia in-thawk inchuktir tuona nei an tih. India le Nepal hai joint training ‘Surya Kiran’ hi kum tina nei hlak a na, Ne-pal le India hmun haia nei insawk hlak a nih. Surya Kiran thiltum tak chu mili-tary thlura rambung pahni hai inlaichinna siem \hat a na, tlangram biel haia joint operation an nei chang khawmin a \hangpui hle hlak a nih.

Mayawati in ballot paper hmanga election nei dinga phutNEW DELHI: Zanita Parliament Budget session neina ah BSP chief May-awati in Uttar Pradesh a inthlangna um ding hrim hrim hai chu ballot paper hmanga inthlangna nei ta hlak dingin Raiya Sabha-ah ph<tna a siem. Mayawati chun a thu ngirpui chu UP mipuihai nuom dan a ni thu a hril a, tuta inthawk EVM hmanga inthlangna nei hlak chu suktawp dingin a ph<t a nih. Uttar Pradesh le Ut-tarakhand hmuna Assem-bly election nei huna khan EVM indik naw zie a suk-chieng a, election nei huna khan mipuihai thaw suol nilovin EVM thaw suol leia result indik lo suok a nih tiin Mayawati chun a hril. “Rule 267 hmangin BSP chun rorelna sukchaw-la EVM chungthu ngaituo dingin notice a pek a. Con-gress in rorelna a chel lai khan, BJP \huoi-tu haiin EVM an ringzonaw thu an hril a. EVM hmanga inthlangna nei ani chun, thienghlim le zalen takin inthlangna nei thei ni naw

nih tiin an hril. Tuhin BJP an sawrkar tah a, EVM thiemchang dan an ngaituo tah. Democracy rambung lien tam lemin ballot paper hmangin inthlangna an nei hlak a nih” tiin Mayawati chun a hril. Mayawati chun BSP ta dinga vote thlak hai khawm EVM indik lo taka siem a ni leiin BJP ta dingin vote a fe pei niin a hril. “Sie le \ha hrietna chiengkuong tak in nei chun, ieng leia ballot paper hmanga inthlangna nei thar in rawt naw am?” tiin Inpui-ah BJP hai chona a siem. Hi thu Mayawati in a hril laiin, treasury bench a \hung hai-in slogan hril ruolna an lo nei a, a \awngbau chu theit-

awp suo in an lo sawisel ve. Mipuihai dikna hum pek an ni theina ding le, thil indiktak suklang a ni theina dingin inthlangna a EVM hmang chu suktawp din-gin Mayawati in ph<tna a siem a. Chu thil chu Parlia-ment Budget session sungin ngaituona nei a, dan thar in-duong dingin ph<tna a siem a nih. Deputy Chairman P J Kurien chun BSP in notice a siem chu hun tawite sunga ngaituo el chi a ni naw thu a hril a, vawisuna ‘electoral reform’ chungthu ngaituo a ni huna hril lem dingin Mayawati chu a hril. Chu hnungnin Mayawati chu inkei deiin a \hungna ngaia an \hung nawk.

India-ah billionaire 101 um; Ambani hausatakNEW YOrK: Forbes mag-azine in khawvela mi hausa hai list a suksuok nuhnung-tak dungzuiin, India-ah bil-lionaire 101 an um a, chu hai lai chun Reliance Indus-tries neitu Mukesh Ambani chu a hausatak a nih. India chu khawvela billionaire tamna tak rambung hai laia a palina niin Forbes maga-zine chun a tarlang. Forbes list a ‘World’s Billionaires’ 2017 a chun mi 2,043 an um a, chu hai po po hausakna belkhawm chu USD 7.67 trillion a na, nikum nekin an hausakna hi 18% in a kaisang a nih. Forbes list dungzuia

khawvela hausatak chu Microsoft co-founder Bill Gates niin, kum 23 liemtah sungin khawvela hausatak nina vawi 18 a hauna a ni tah. Bill Gates hin hausakna USD 86 billion a nei a, ama dawttu chu USD 75.6 bil-lion neitu Berkshire Hatha-way chief, Warren Buffet a nih. Amazon neitu Jeff Bezos chu kum thar hin USD 27.6 billion in a hau-sakna belsa in USD 72.8 billion neiin khawvela hausa hai laia a pathumna a nih. US President Donald Trump chu USD 3.5 billion neiin Forbes list-ah a 544-

na a nih. Tuta India in billionaire 101 a neina hi mi 100 neka tam khawvela hausaa hril kai a nei vawikhatna a nih. US hin ramdang dang hai neka billionaire nei tam tak nina a la hau zing a, tuta list a hin kum hluia 540 kha khelin billionaire 565 a nei ta a nih. US dawttu chu

China niin billionaire 319 a nei a, Germany in billion-aire 114 neiin a pathumna a nih. India ram suok ram-bung danga um tah mi 20 hai Forbes list a chun an inlang phak veh a, chu hai laia hausakna nei tam tak chu UK-based Hinduja niin USD 15.4 billion neiin Forbes list-ah a 64-na a nih. Kum 152 sung Mumbai hmuna Shapoorji Pallonji Group enkawltu Pallonji Mistry chun USD 14.3 bil-lion neiin Forbes list-ah a 77-na a nih. Petrochemicals major Indorama co-founder Sri Prakash Lohia chu list-

ah 288-na niin USD 5.4 bil-lion hausakna a nei. India rama hausa-tak Mukesh Ambani chu Forbes list-ah a 33-na niin, hausakna 23.2 billion a nei. Ambani unaupa enkawl Reliance Communication le inzawmna nei Aircel neitu, Ananda Krishnan khawm Malaysia rama bil-lionaire hai laia suklang ve a na. Reliance le Aircel hai inzawm an tumna approval la siem lo chu a puitling hunah, India rama mobile phone operator lientak hai laia a 4-na a ni ding thu Forbes magazine chun a hril.

Mihriem luru 12 le protest nei

NEW DELHI: New Delhi khawpui laili taka zanikhan mihriem luru 12 chawiin Tamil Nadu hmuna pasal kum 50 mi Ayyannakannu in protest a nei. Connaught Place hmuna protest chu a nei tak a, mihriem luru a chawi hai chu Jantar Mantar hmunah pholangna a nei. Ayyannakannu in a hril dan chun, mihriem luru a chawi hai chu Tamil Nadu hmuna loneitu mani inthat hai luru niin a hril a, chu-ong luru hai chu March 14,

2017 a inthawk khan a lo in camp-pui ta a nih. Tamil Nadu hmuna loneitu inthat hai kha central sawrkar-in an loan sukbo pek in, drought relief package dam siem pek ni hai sien chu an thi naw ding niin a hril. Luru 12 a chawi hai chu \hangpuina an hmu theina dingin, an sunghai phalna a chawi nia hril a nih. Tamil Nadu hmuna ‘drought’ chu kumkhat sung an vawi ta ding a na. Karnataka a inthawka

Cauvery vadung Tamil Nadu hmuna lozau 12 lakh acres haiin an innghatna tak khawm a tlung ta naw a nih. Loneitu haiin harsatna tam tak an tuok lai zingin, an loan bat hai an rul thei nawk naw bawk a. Chuong ang buoina lei chun Tamil Nadu Famers’ Association chun nikum October thla a inthawk khan, Tamil Nadu loneitu nikhatin mi 2 pei an inthat angin an sut a nih. Zanita Ayyannakannu in New Delhi khawpuia protest a thaw chu mi tam takin an thlawp a, a hnungzuitu an tam hle. Chanchinbumihai kuoma thu a hrilna a chun, Tam-il Nadu loneitu hai loan sukbo pek dinga sawrkar thlungpui a ph<tna thu a hril a, loneitu inthat hai ta dingin ‘drought relief pack-age’ Rs. 40,000 crore pu-ong dinga a ph<t thu a hril bawk.

Page 4: THLA|Au (mArcH) 22, 2017 NILAINI (WEDNESDAY) … Thar/2017/March/HT-22-03-2017.pdfMar 22, 2017  · Tulai hnaia ruosur hmasa tak \uma Rengkai Road (CC-Pur) lampui @ the so called Sugnu

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTHLA|Au (mArcH) 22, 2017NILAINI (WEDNESDAY)

France International Play-er tuta Atletico Madrid-a inkhel mek Antoine Griez-mann chun an khelna Club-a a hlim thu a hril a. Anachu hma tieng peiah Atletico neka Club lien lema insawn a hniel naw thu a hril. Tu-lai Football khawvela ding chun Striker hril hlaw pawl a ni a. Goal khawm a thun thei hle. Kum 2014 khan Real Sociedad-a inthawkin At-letico Madrid hi a zawm a, vawi 147 inkhelah goal 79 tawp a thun hman a nih. Hi lei hin Club lien tam takin an mel sup sup a, Maches-

ter United khawma lak thei ngei tumin hma an lo lak ta a nih. Atletico hmelma lien Barcelona le Real Madrid khawm dawttu laia langsar pawl an ni bawk.

Griezmann-in Club lien lem zawm nuom

Cancer dona kawngah David Beckham -in hma a lak veCancer natna dona kawnga hmalaknaah England Foot-ball player hlui iemani zat chun hma an lak a, hi nat-na inhrilhrietna kawngah theitawp an suo bawk. Chu hai laia pakhat chu David Beckham a nih. A danghai chu Steven Gerrard, Frank Lampard, Rio Ferdinand, Gary Neville, John Terry, Michael Owen le David James hai an nih. Anni hin England Player hlui tho Bobby Moore hminga in-din ‘Bobby Moore Fund For Cancer Research UK’ ti chu an thlawp thu an puong bakah theitawpin an \hang-pui bawk. Bobby Moore hi kum 1986 kuma England-in World Cup an lak \uma an

Captain a nih a, kum 51 mi chau niin Cancer leia muol lo liem tah a nih. Bobby Moore Fund for Cancer thiltum tak chu cancer natna laka inveng thei dan le fimkhur a ngaizie mipui laia hrilhiet bakah hi natna invawihai theitawpa \hang-pui hi a nih. Hi natna hin nitin England-ah mi 44 an

thi zie anga sut a nih. Hi lei hin England Football player hlui le tuta la ni mekhai khawma theitawp suoin hma an lo lak ta hlak reng a nih. Tuta England Foot-ball Team Captain ni mek Wayne Ronney khawma a thlawp a, hmalakna kawng hran hranah a thei ang angin a \hangpui ve zing a nih.

Oliver Giroud: Arsenal Player haiin Arsene Wenger an la ditArsenal player pawimaw em em Oliver Giroud chun an Manager Arsene Wenger chu player po povin an la dit thu a hril. Wenger hi tuta nipui hin a Contract a bo ta ding a nih a, a contract suksei ding le ding naw thu hi ieng-khawm a la chieng naw a nih. Inrinni khan West Brom lakah an tlawm lei khan mi tam tak chun Ar-senal a suoksan an lo ring hman a nih. Chu khelah a player-hai khawm an man-ager ta ding hin an ringum ta chie naw niin an lo ngai hman bawk. Anachu Oli-ver Giroud chun, ‘Season nawka khawm Wenger hi

la um dingin kan dit a, hma tieng hlawtlingna insang lem ama le hin hmu nawk pei kan la nuom a nih,’ tiin a hril ve thung. Wenger hi Arsenal Manager chel sawt tak a ni mek a, Arsenal ‘suk-Arse-naltu’ a ni bawk. Ama hn-

uoia hin Premier League Title vawithum an lak ta a, FA Cup vawiruk an lak ta bawk. Anachu tuhin kum 13 sung a zawnin Cup an lak ta naw lei hin Sup-porter tam tak chun inthlak thleng a \ul tah niin an ngai.

Brazil international Player, Barcelona-a inkhel mek Neymar chun nakie tieng chu Premier League tienga inkhel a nuom thu a hril. Arsenal. Chelsea, Liver-pool le Manchester United haia hin pakhat taka inkhel a nuom thu a hril bawk. Tu-laia ding chun striker \ha ve pawl a nih a, Santos-a inthawkin kum 2013 khan Barcelona a zawm a, kha taka inthawk khan vawi 176 inkhel tain goal 99 a thun ta

bawk. Ama chun, ‘Premier League Club hai inkhel dan hi ka enin anni laia \hang ve ka nuom hlak. Ni khat chu la \hang ve dingin

kan ring,’ tiin a hril. Chu khelah Coach ropui hieng Mourinho le Guardialo hai an um lei khawm hin a nuom zuol niin a hril bawk.

Neymar chun Premier League a inkhel a nuom thu a tarlang

Luis Enrique chun Lionel Messi an pak

Barcelona Coach Luis En-rique chun kum 8 zet a zaw-na goal 40 chuong thun thei a player Lionel Messi chu in-pak a um thu a hril. Pathienni zana Barcelona-in Valencia 4-2 a an hne khan Messi hin goal 2 a thun a; kha zan kha goal 40 a zawna kum 8 a thun tlingna a nih. Tuhin La Liga-ah goal 25 a thun ta a, Champions League-ah goal 11 thun tain Copa Del Rey-ah pali le Spanish Su-per Cup-ah pakhat a thun ta bawk. A renga belkhawmin

41 a tling char a nih. Kum 2009 khan season khat sunga goal 40 chuong a thun \an a, kha taka in-thawk khan season tin a la sunzawm char char a nih. Enrique chun, ‘Mi danglam a nih, record ta phawt a hmu kim vawng tah a, a la sunzawm pei khawm ring a um,’ a ti hiel a nih. Messi hin kum 2004 khan Barca a zawm a, kum 2012 khan Barcelona all time top scorer a ni nghal bawk.

AshLee Frazier le Aaron Williams An InneiLOS ANGELES: Nupa \henkhat sawttak an innei hnungin an in\he a, \henkhat tawite an inhmu hman chauh ti dingin an innei nâwk a. Abikin Hollywood ah chu hlimna le lawmna, lungngaina le nguinahai hi ni tina tlung zing zing niin nuhmei pasal innei le in\he tamna tak khawm nîng a tih. ABC TV series “The Bachelor” a star, runners-up nina hautu AshLee Frazier chun hun iemani chena inthawka a lo inzuipui tah real estate agent Aaron Williams chu Thaw\anni khan ‘tiem tlat e’ tiin kut a lo insuipui tah. AshLee chu Ivory Bridal Atelier hai \hui, hnuoi phit dur mofawm lace var a hâka an hme kher el. A hlim hle bawk. An Inneina hi Williams a nu le pahai ta Lake Conroe, Houston, Texas kawla an ‘Lake House’ ah a nih a. An sûngkuo le laina hnai bik mi 150 velin an hrietpui a nih. Sung le kuohai le ruol\ha tamtakhai bâkah “The Bachelor” le “The Bachelor in Paradise” star Elise Mosca le Erica Rose hai khawm an \hang. Inneina thlalâk le video iemani zat Instagram ah an pholang bawka, inhawi an ti hle. AshLee le Williams hi thla nga vel chau

liemtah November 2016 khan an inhuol a. New York City ah Brooklyn Bridge an fang laiin tourist tamtak hmaah Williams hin AshLee kuomah a proposed a, chutaka inthawka innei dinga plan lo siem tah rêng an nih. A ruolhai chun, “AshLee hin nghâk sâwt a pei naw leiin innnei vat a rawt a, inrang takin an innei tah a nih” tiin a hril. Honeymoon an hmangna ding ruok chu hril a la ni nawh a. Ieng chen am an dai ding ti khawm hunin la hril a tih.

Meghan Markle Ruol\hatak Serena WilliamsLOS ANGELES: Tuta hma chu Hollywood ah film chang ve hlak sienkhawm mi ihriet hlâw bek lo, Prince Harry leh an inzui a inthaw-ka inlâr tah em em Meghan Markle chun a ruol\ha tak chu tennis star Serena Wil-liams niin a hril. An in-ruol\hatna hi a la sâwt nawa chu an rang hle niin a hril a. Serena Williams a pasal huol Alexis Ohanian le an Inneina dinga khawm hin ‘mi pahni’ hminga fielna, ‘best friend’ angin a hmu ding nia hril a nih. Meghan le Serena hi February 2014, DIRECTTV buotsai Celebrity Beach Bowl (flag football) ah khan an \hang kawp leiin an inhriet \an a. An ruolhai Hannah Jeter, Nina Agdal le Shay Mitchell an \hang vea chu an pahni hi an inngaina nghâl niin a hril. Meghan a website The Tig ah Serena hin a post nghâla, an hung innel ta pei a nih. Meghan chun, “Kan inn>l nghâl a. Thlahai lain thu ramtin kan hriltlâng thei nghâl a, football chanchin ni lovin nuhmeihai inhnikna thil an nih. Chutaka inthawkin kan inruol\ha tah a nih” tiin a hril. Thla sari hnungah Serena Williams-in US Open 2014 a zawna vawi thum a

lâknaa khan Twitter ah “She did it! @serenawilliams! #bravo #friends #usopen” tiin Serena Williams-in cup a dawmlai lim leh a post a. Australian Open 2015 ah hnêna a chang nâwk khan, an inkuo lai lim tarin “So happy for you @serenawilliams! I was jussst hugging you for your win at #usopen. Now @AustralianOpen! #onfire” tiin a post a. A blog ah inpak zui peiin, a game tin chu a bawzui pei bawk a. C h u o n g a a r u o l n u a hnawtzui peinaa chun Wimbledon Open (UK) en dingin a fe a. Royal Box a inthawka tlar hnaitea a \hung lai chun a nih Prince Harry-in a lo hmu \anna niawm chu. Hieng hun vela inthawk hin a nih Prince Harry leh an hung inkawp peina khawm. Meghan hin Serena chu, Priyanka

Chopra, Olivia Palermo le Abigail Spencer hai leh thuvar a hrilpui thei ”closest friends” niin a hril. New York Fashion Week 2016 ah khan an pahni thlalâk târin Instagram ah, “My eyes are closed but my heart is open! So proud of your new collection @serenawilliams. Happy I could be there to support you xx #NYFW” ti a ziek a, an indit amanih ti ding hielin an inngai a nih. “Ka ruol\ha tak, ka ringzo tak, inzin changa kan text-pui tak, khawvêla ka ruol\ha tak tulai hnaia Toronto-a bu ka fakpui. Kan kum an ang a, sauces lum kan du a, fashion kan ngaisang ve ve a, chuonghai nêka mi chelzawmtu chu kan tumruna le beiseina insangtak – tâwp neilo tumna hi a nih” tiin a blog-ah a ziek bawk.

Spice Girl Hlui Mel B, Pasal Le Inmak RawtL O S A N G E L E S : Nuhmei hlasak g roup Sp i ce Gir l member hlui le America Got Talent star Me l B chun k u m s â w m zet a nei tah a pasal, producer S t e p h a n Belafonte le inmak rawtin in\hena ding lekha a thelut. Kum 41-1 upa Mel B-in Thaw\a n n i a c o u r t lekhaa a hril dan chun ‘siem\hat ruollo harsatna le inhrietthiemnawnahai’ lei niin a hril a. An nau in\awm pakhat Madision ruok chu ‘join custody’ dingin a phut. Mel B hi pasal a \he vawi hnina ding a ni tah. Kum 2000 khan Dutch dancer Jimmy Gulzar leh an innei a, naunuhmei pakhat Phoenix Chi Gulzar (18) an nei a. Movie star Eddie Murphy leh nau pakhat Angel (9) an nei bawk a. September 1, 2011 khan tuta a pasal Belafonte le hin nau nuhmei Madison Belafonte (5) an nei nâwk a nih. Belafonte le hin 2007 khan Las Vegas-a innei an nih. The X Factor UK judge ni bawk Mel B le Stephan hai nupa kar hi a smooth naw khawp el a. November 2008-a Egypt-a an Inneina thutiem an nei \ha nâwk khan a suknghet sâwt dim ti laiin 2014 a inthawkin a

se \an a. The X Factor 2014 (UK) judge a ni lai lem khan chu \um hni zet vuokna a tuok leiin a hun takah a tlung thei naw a. First show lem chu a missed a nih. Dec. 14, 2014 lem khan chu hliem neng nungin a hung leiin fans hai ngai a \ha naw hle a. A pasal vuok ni dingin an ring a. Anachu, a pasal a hum tlata, kut tuor niin an hril nuom ngai nawh. A pasal Stephan hi zurui leia buoina chanchin tamtak nei, court case khawm nei a nih. Mel B case hi divorce tienga thiem law attorney Susan Wiesner-in a chel ding a nih. Susan client hluhai chu Job Bon Jovi, Rochie Sambora, Ben Harper, Jurassic park actress Laura Dern le midang dang an nih. Iem an ang pei ding hunin la hril a tih.

Hillary Le Ruol Han Hot Bodies Week HmangLOS ANGELES: Niser hran hran le pawimaw tak tak tamtak a um a. Amiruok-chu, pawimaw le \ha ei tizâwng, ei hunserhai ruok an ang naw thei hle. Hapta (Week) chi hran hran ei hmang laiin Hollywood nuhmeihai chun Hot Bod-ies Week an lo hmang ve a. An taksahai insukdei tumin bikini leh tuipui kam boruok lum tak lai hun thawveng tak an lo hmang ve a nih. Zakuo inhak bur nêkin thawveng deuva bikini le um inhawi ti lem tamtak an um ve tlat. Hot Bodies Week an hmang ang tak hin ni tina hmang ding nisien chu nuhmeihaiin incheina ding thuomnaw an mamaw tam hmêl tah nawh. Chuonglai zing chun nuh-meihai ta ding chun iengang thuomhnaw khawm nisien, nal hlâwna ding a ni phawt chun hak thei naw an nei nawh. Milar \henkhathai ngaidân hi hang en ei tih. Bikini chi hran hran hâka hmun hran hrana lêng kuol kawnga chu Hillary Duff hi tu tluk lo rim an nam. “Chasing the Sun” (nisa hnawt) inhawi ti an um chun “Younger” star Hill-ary Duff hi nîng a tih. Thla thum sung chauvin rambung pathum Costa Rica, Mexico

le St. Regis hai a sir hman a. Bikini leh tuifinriet pangah hun a hmang hman vawng a nih. Ama chun, “Tui in-silna bikini leh chu ka nal le nal naw ka ngaituo nawh. Thuomhnaw \ul ei hak a ni el a. Nau ka nei taa chu ka la fit a, ka la hrisela, ka la hrât a. Bikini le um khawm inhawi ka la tih” tiin a hril. Dancing With the Stars judge Julianne Hough chun ieng ang vacation khawm nisien, Caribbean Cruise am Cabo thlierkar inzin am, bikini leh hun a hmang ngei ngei a inhawi a ti bawk. Hriselna veng \haa hrisêl taka um zing hi thil \hatak le pawimawtak niin a hril. “Kei chu, ka hrisêlna siem\hatna dingin ni tina ka thil thawhai hi an pawimaw ka tih – ui keia invakpui dam, dance class \hang dam, imu hunt-âwk ina a hun taka fakhai hin ka hrisêlna thu an hril hle niin

ka hriet” tiin a hril. Anni ang bawka khawvêl khawlai khawm inzin sienla bikini chawi zing le inring zinga um danghai chu, Real Housewives of New York star, fit taka umna ding chun exercise thaw zing pawima-wa ngaitu Bethenny Frankel dam, supermodel Alessandra Ambrosio hai dam hi an nih. Alessandra lem hi chu bikini a ngaisang taluo a collection a hran tawpin a nei a, chu chu “Everything But Water” ah hmu thei a nih. Suituhai hril dan chun, nuh-mei hienga bikini leh tuifinriet panga mâni taksa pholanga nisaa inem ngunhai hi thuomhnaw burip tak le inthuom zing zing nuhmei hai nêkin an thawvenga, lungril le taksa khawm an hrisêl lem a, mâni figure (piengzie) siem (maintain) zing thuah khawm bikini hak ngai nawhai nêkin an figure an \ha sâwt lem hlak niin an suisuok.

Angelina Jolie Le Nauhai LA an Tlung Nâwk TahLOS ANGELES: An pa khawsawt lung-lenga milim ker le hla ngaia hun khawsawt a lo hmang laiin Angelina Jolie le an nauhai paruk foreign inzin chu an thaw ding po thaw zoin London a inthawkin Los Ange-les an vuong lut nâwk tah. Angelina hin a nauhai hi Europe an zinpui a nih. London le Switzerland haiah thuhrilna hun a nei bawk. London School of Economics ah visit-ing lecturer a nîna le inzawmin Centre for Women, Peace and Security ah postgradu-ate student hai lai thu a hril a. “Inremna le muongna hlun chu awlsam taka, hun tawite sûnga hmu el thei an nawh” tiin khawvêla remna le muongna a um theina dinga hmalak a \ul zie le abîkin buoina leia raltlanhai ngai-sak an \ul zie, nuhmei chunga nunrawng-nahai do a pawimaw zie hai a hril a. UN Meeting ah hin, UN ideals a nîna indiktak anga kengkaw a pawimaw zie a hril bawk. UN hlawtlingna ding chun member tinin mâni thutiem an sukpuitling a pawimaw thu a hril bawk a. Remna le muongna siemna dingin ‘short cut’ a um naw thu hrilin, ama chu ‘internationalist’ niin American a nîna a uongpui bawk niin a hril. Angelina hin film star le producer a nîna angin Cambodia rama a film siem “First They Killed My Father” promote dingin a nauhai thla hmasak khan an zinpui a. UN Refugee Agency special envoy a nîna angin Europe an zinpui nâwk a nih. Brad Pitt leh an in\he a inthawkin a fena na an nauhai a

\huoi vawng pei a nih. London an hung suoksan hma hin Arch-bishop of Canterbury, Justin Welby an hmupui bawk a. Sudan a refugee buoina le harsatna dam, ram buoi laia nuhmeihai chunga nun-rawngnahai, sexual violence in conflict zone, thu an hriltlâng. Ama khawm sexual violence lo tuok ve tah a nih leiin nuhmei chunga nun-rawngna hi a ngai thei naw hle a nih. Los Angeles airport an hung tlung hin an hlim em em a. Brad Pitt le an nau tak Knox (8) khawm box chawiin veng an hung tlung tah leiin a hlim hle a. A upa deu deuva a pa a ang deu deu. A phirpuinu Pax khawm ransa lim pahni kuoin midanghai nêkin a hlim deu a hawi. Los Angeles a la dei leiin an inthuom lum hle a. Angelina khawm sweater lum in-fuol var le skin tight kekawr le sunglass leh, inhawi takin taxi an pan nghâla, security’n an veng sip vawng nghâl a nih.

Mahindra Scorpio Times of India Sports Awards (TOI-SA) 2017 inhlan felmumBAI: Infiemna le inzawma ditsakna thilpek Times of India haiin an buotsai Mahindra Scor-pio Times of India Sports Awards (TOISA) 2017 chu inhlanfel alo ni tah. India nunghak sungum em em PV Sindhu kuomah Sportper-son of the Year inhlan a ni a, Coach Bisheshwar Nan-di le Dipa Karmakar hai kuomah Coach of the Year le Gymnast of the Year inh-lan bawk a nih. Nandi hi Rio Olympic 2016a Dipa enkaitu niin, ama enkaina zar hin Dipa-in medal hai hung la in le \um nga zet national champion a hung ni pha bawk a nih. Veteran Indian Hock-ey player Ajit Pal Singh kuomah Lifetime Achieve-ment Award inhlan a ni a, ama captainna hnuoiah hin Indian team hai ahmasa-takna di’n Cricket World

Cup inkhelin le ama hnu-oia hin azawmin world cup an inkhel pha bawk a nih. Award a dawng le inzawm hin Singh chun, “hieng ang thila hin inkhelmi hai hi ni-tin ei inhrietfuk ngai naw a, vawisuna hrietfuk ka ni le hieng ang chawimawina ka dawng el hi ka lawm hle a nih. Rambung in-fiemna tienga rothil tamtak umna hmun-ah \hahnemn-gaimi haiin hieng ang chawimawina thilpek an hung buotsai hi kan pak hle a nih,” tiin a hril. Rio Olympic-a an khel chanpui Deepika Kumari le Abhishek Verma hai nawrdawktu Atanu Das kuomah Archer of the Year inhlan a ni a, ama hin Rio

Olympica khan danglam taka hung inkhelin le nikum December thlaa Indoor Ar-chery World Cup, Bangkok khawpuia inkhel \um khan points hmu thei 600-ah 593 a hmu phak a nih. Tuhin world ranking-ah hmun 14na a chel mek a nih. Kum danga la um ngai lo, tuta \um hin Paralym-pics Olympica India ta din-ga thaw\ha chungchuong mi pali; javelin deng thiem Devendra Jhajharia, shot put deng hrat-India ta dinga med-al latu (nuhmei) hmasatak Deepa Mali, inchawm hrat leia gold medal latu Mari-yappan Thangavelu le bronze medal latu Varun Bhati hai kuomah khawm chawimawi-na thilpek inhlan bawk a nih.

Bastian Schweinsteiger in USA panGerman football khelthiem Bastian Schweinsteiger chun Major League Soccer (MLS)-a inkhel dingin Chi-cago Fire alo zawmfel tah. Germanin FIFA World Cup 2014 an lak \uma hmun pawimawtak hluotu hi Old Trafford-ah ditsak a hlaw tanaw-in an hriet leia USA hi pan a nih. Bastian Sch-weinsteiger in USA a pan ding le inzawm hin Ma-jor League Soccer (MLS) player hai lai hlaw rawn pawl tak ning a tih. Kum 2015 khan German team inlar Bayern Munich anthawk Manchester United hung panin, Germany play-er United-a first team hung hluo theitu hmasatak a hung ni nghe nghe a nih. Mexi-can Club le friendly match an inkhel \umin United ta dinga an khel hmasatakna dingin a hung inlanga, chu zoa, Tottenham (2015 Au-

gust 8) le an inkhel \umin Premier League-a an lang hmasatakna dingin 60 min-utes in Carrick hung thlakin a hung inkhel bawk a nih. United-a Mourinho a hung luta inthawk uksak a hlaw naw hlea, under-23 training ground chena hai tira umin tukum hin vawikhat char an lang bawk a nih. Kum 32a upa Schwein-steiger hin a rambung-Germanty ta dingin inelna chi hran hrana vawi 121 lo inkheltain goal 24 zet alo petlut ta a nih.

Lin Dan in Swiss Open title a lakBadminton World Federa-tion (BWF) hnuoia inelna ngaihlut laia pakhat-Swiss Open final-ah chun Lin Dan in a khingpui Shi Yuqi chu straight game a hnein nomawi alo dawm tah. Pathiennia St. Jakob-shalle-a inkhelnaa khan seeded pakhatna Lin Dan in abul \an \halo lema a um hnungin 4-4in a hung inangpuia, round nuhnung lem ruok chu tlak hnuoina nei loin minute 31 an khel-pui hnungin 21-12, 21-11 in hratna a chang a nih. Hi Chinese shuttler pahnihai hi All England Open a khan semifinal-ah lo intawngta-in, kha \um khan Shi in hratna a chang lem a nih. Tu ruok hin chu Olym-pic gold medal vawi hni zet lo dawng tah Lin Dan in

hratna a chang lem a nih. Kum 33-a upa Lin Dan hin Beijing le London Olympic-ah gold medal alo dawngta a, World Cham-pionships-ah \um nga zet lo championta-in le silver medal vawi khat a lo lakta bawk a nih. Feet 5 le inches 10a insang Chinese tlangval hin Asian Games le Asian Championships-ah khawm gold medal pali zet lo la-tain le BWF Super Series Masters Finals title pakhat a lo lakta bawk a nih. Lin

hi badminton chanchina dingin player hlawtlingtak pakhat a nih. Women’s singles tienga ruok chu beisei ang lo tak result an dawk ve thung. Seeded khawm chang phak lo Chen Xiaoxin chun seed-ed pathumna Chen Yufei lakah 21-19, 21-14 points hmuin hratna a chang. World number 64 Xiaoxin hin semifinal macth-ah In-donesian shuttler Fitriani Fitriani chu ringlo takin a vuoktlak bawk a nih.