1. Leksioni i dyte

2. Packet switching Ne boten e internetit ,mesazhet te cilat shkembehenndahen ne disa pjese te vecanta qe quhen paketa. Midis burimit dhe destinacionit ,cdo pakete udheton ndermjet linjave te komunikimit dhe packet switches. Perdoret transmetimi store and forward . Ky mekanizem nenkupton qe switch-et duhet temarrin brendesine e paketave ,perpara se te fillohet transmetimi i bitit te pare te paketes. 3. Packet switching Cdo packet switch ka disa linke te lidhura me te. Per cdo link ,packet switch ka nje bufer dales , i cili ruan packetat qe routeri do te transmettoje ne te. Buferi dales luan rolin kryesor ne packet switching . Nqs nje pakete qe vjen do te transmetohet pergjate linkut ,por ai eshte i zene ne transmetimin e nje pakete tjeter.,atehere paketa do te prese ne buferin . Kjo shkakton edhe vonese e cila vonese varet nga ngarkesa e rrjetit. Nqs edhe buferi eshte i zene atehere paketa humbet . 4. Rrjetet packet -switched Ndahen ne dy kategori : a.datagram networks ( cdo rrjet shperndan paketat nevaresi te adreses se destinacionit ) b.virtual circuit networks ( perdorin adresen edestinacionit per te shperndare te dhenat ) Shembuj te teknologjise packet switching qe perdorin virtuar circuit jane x.25,frame relay,ATM(asynchronous transfer mode ) 5. Virtual circuit networks Nje virtual circuit ka te beje me lidhje virtuale ndermjet burimit dhe destinacionit. Cdo VC ka nje ID e cila ID i vendoset ne momentin qe ky qark krijohet. Cdo pakete qe eshte pjese e ketij qarku ka ne koken e vet ID e VC. Kur paketa vjen tek packet switch ,switch ekzaminon ID VC ,e cila indeksohet ne nje tabele dhe me pas shperndahet paketa. Nje switch mban informacion mbi gjendjen e lidhjeve ndermjet tyre. 6. Virtual circuit networks Sa here qe krijohet nje lidhje e re permes switch ,njelidhje e re duhet te shtohet ne tabelen qe mban switch per perkthim. Sa here qe lidhja shkeputet ,ajo qe u shtua ne table dote fshihet. 7. Datagram networks Datagram networks jane analoge me sherbimin postar. Sherbimi postar perdor adresen ne zarf per ta rutuardrejt destinacionit. Ne rrjetin datagram ,cdo pakete nepermjet rrjetit permban ne koken e vet adresen e destinacionit. Kjo adrese ka nje strukture hiearkike. Kur nje pakete arrin tek packet switch ne rrjet ,packet switch ekzaminon pjesen e destinacionit te paketes dhe e percjell ate tek switch me i afert ose fqinje . 8. Datagram networks Cdo packet switch ka nje tabele shperndarese qehartezon gjithe adresat e destinacioneve . Kur paketa vjen ne switch ,switch ekzaminon adresendhe e indekson ate ne tabelen e tij te destinacionit dhe i gjen linkun korrespondues. 9. Rrjetet aksesuese (access networks) Access networks , linket fizike qe lidhin nje end sistemme nje router . A.N ofrojne nje infrastrukture rrjeti. 10. Rrjetet aksesuese (access networks) A.N ndahen ne tre kategori : Akses Rezindencial Akses ne nivel kompanie Akses wireless 11. Akses Rezidencial Aksesimi rezidencial i referohet lidhjes se nje endsystem home me nje router qe eshte sa me ne skaj te rrjetit . Nje forme e ketij aksesimi eshte dial-up modem . Ky modem konverton daljen dixhitale e PC ne nje format analog per transmetimin mbi nje linje telefonike analoge . Ne fund te kesaj linje ,nje modem ne ISP konverton sinjalin analog ne format dixhital per te kaluar me pas ne routerin e ISP . 12. Akses Rezidencial Forme tjeter e ketij aksesimi eshte teknologjia e cilalejon njekohesisht perdorimin e telefonit dhe aksesimin e internetit ne te njejten kohe ,e cila teknologji ka dy tipe : 1.Digital Subscriber Line ( DSL) 2.Hybrid Fiber Coaxial Cable (HFC) 13. Aksesimi ne nivel kompanie LAN ( local Area Networks) Ekzistojne disa tipe te teknologjise LAN. Ethernet ,cili vepron me nje nje shpejtesi prej10Mbps,100Mbps, Etherneti perdor nje media te ndare ,keshtu qe perdoruesit ,ndajne shpejtesine e transmetimit te LAN. 14. Aksesimi Wireless Ky lloj aksesimi ndahet ne dy tipe : 1.wireless LAN ,perdoruesit transmetojne dhe marrinpaketa nga nje stacion qendror (qe njihet si akses point ) . Ky akses point eshte i lidhur me tela . Distanca e aksesimit eshte disa metra 2.widearea wireless access networks ,ku stacioni qendror eshte i menaxhuar nga nje shperndares. Distanca e aksesimit eshte me kilometra. 15. Wireless LAN Bazohet ne teknologjine IEEE 802.11(njihet ndryshe siwireless Ethernet dhe Wi-Fi) Perdoret kudo por sidomos ne kampuset universitare. Sot perdoret shume edhe kombinimi i aksesimit rezidencial ne te cilin perfshihet DSL me teknologjine wireless. WAP (wireless access protocol) i cili perdor gjuhen WAP Markup Language (WML) Wireless 3 G 16. Shtresezimi protokollar Strukturimi i projektimit te rrjetit bazohet neprotokolle dhe hw e sw i networkut i implementon keto protokolle ne shtresa. Cdo protokoll perfshin shtresa te ndryshme. Protokollet e shtresave te ndryshme quhen protocol stack. Internet protocol stack konsiston ne 5 shtresa ,fizike,link,network,transport,dhe ajo e aplikimit. 17. Internet Protocol Stack AplikimitTransport Network Link Physical 18. Shtresa e Aplikimit Shtresa e aplikimit eshte ajo shtrese ku aplikacionet errjetit dhe shtresat aplikative respektojne protokollet. Shtresa aplikative perfshin shume protokolle sic eshte protokolli HTTP( per faqet WEB) SMTP( per transferimin e mesazheve email) FTP ( per transferimin e fileve ndermjet dy end sistemeve) 19. Shtresa e transportit Kjo shtrese transporton mesazhet e shtreses seaplikimit ndermjet klienteve dhe serverave Jane dy protokolle te transportit ,TCP Dhe UDP . Packeta ne kete shtrese merr emrin segment 20. Shtresa e rrjetit Kjo shtrese eshte e pergjegjshme per levizjen e paketave nga njeri host ne tjetrin . Paketat marrin emrin datagrame. Shtresa e rrjetit ka dy komponente kryesore . 1.Protokolli qe percakton fushen ne datagramet dhe si duhet te sillen end sistemet dhe routerat ne keto fusha. Ky protokoll merr emri IP. 2.protokollet e routimit qe percaktojne pathin edatagramev. 21. Shtresa e Linkut Levizja e paketes nga njera nyje tek tjetra ne route,shtresa e rrjetit i beson sherbimeve te shtreses se linkut. Ne cdo nyje switch-imi ,shtresa e rrjetit kalon datagramet te shtresa e linkut ,pasi kjo shtrese i kalon tek nyja tjeter e path-it atehere shtresa e linkut i kalon siper tek shtresa e rrjetit. Paketat ne kete shtrese quhen frame 22. Shtresa fizike Funksioni i kesaj shtrese eshte qe levizja individuale ebiteve qe ndodhen brenda ne frame nga njera nyje tek tjetra. Protokollet ne kete shtrese varen nga media e transmetimit qe jane (twisted pair copper,fiber optike etj) 23. Shtresa e aplikimit Ne kete seksion do te studiojme konceptin dheimplementimin e aplikimeve te rrjetit. Do te mesojme konceptin e 1. protokollet e shtreses se aplikimit 2.klient serverat 3.proceset 4.socket-et 5.nderfaqet e shtreses se transportit. 24. Shtresa e aplikimit Ne vecanti do te studiojme : 1.web 2.e-mail 3.DNS 4.P2P file sharing. 25. Parimet e aplikimeve te rrjetit 1.arkitekturat e aplikimit te rrjetit 2.proceset qe komunikojne 3.protokollet e shtreses se aplikimit 4.per cfare sherbimesh ka nevoje nje aplikacion 5.sherbimet qe ofrohen nga protokollet e shtreses setransportit 26. Shembuj te disa aplikimeve te rrjetit 1.e-mail 2.web 3.remote login 4.p2p file sharing 5.file transfer 6.lojrat ne rrjet 7.telefonia ne rrjet 8.videokonferencat ne kohe reale 27. Arkitekturat e aplikacioneve 1.arkitektura client server 2.arkitektura P 2 P 3.arkitektura hibride qe perfshin te dyja ketoarkitektura e jane me siper 28. Arkitektura client -server Ne kete arkitekture ka gjithmone nje host te fiksuar qequhet server ,i cili ofron sherbimet qe i kerkohen nga hostet qe quhen klient . Serveri eshte nje host qe duhet te jete gjithmone i ndezur Klientet jane hoste qe nuk eshte e thene te jene gjithmone te ndezur . 29. Arkitektura client -server Shembulli klasik i kesaj arkitekture eshte WebApplication. Web serveri eshte gjithmone i ndezur dhe merr kerkesa per objekte nga web browser Serveri ka nje adrese IP me ane te ciles komunikon me klientin . Serveri ka adrese IP te perhershme ,ndersa klientat kane adrese IP te perkohshme. 30. Arkitektura client -server Disa nga aplikacionet qe perdorin kete arkitekturejane : Web File transfer Remote login E-mail 31. Arkitektura P2P Nuk ka server gjithmone te ndezur Hostet arbitrare quhen peers Komunikojne direkt me nj-tjetrin Adresa IP nuk eshte e qendrueshme Mund te zgjerohet si arkitekture por menaxhimi eshtei veshtire. 32. Arkitektura P2P Shembulli klasik eshte Gnutella. Tek Gnutella,cdo host mund te kerkoje file ,dergoje file,te percktoje ku ndodhet nje file e ti radhise ato. 33. Arkitektura hibride Shembulli klasik eshte Napster Napster eshte P2P ne kuptimin qe filet MP3shkembehen ndermjet peerseve , pa patur nevoje per nje server special . Napster eshte client server ne kuptimin qe perbajtja regjistrohet ne nje server special ,ku ndodhen file mp3. 34. Arkitektura hibride Shembull tjeter jane instant messages . Chatimi ndermjet dy perdoruesve eshte P2P, qeteksti i derguar ndermjet dy perdoresve nuk ka nevoje per nje server te ndermjetem. Kur kemi komunikim me ane te I.M ,njeri perdorues regjistron veten e vet te serveri qendror ,dhe kur pala tjeter do te komunikoje ,ai kontakton me serverin qendror qe te beje kerkimin. 35. Protokollet e shtreses se aplikimit Keto protokolle percaktojne : 1.Tipin e mesazheve qe do te shkembehen ,si p.s mesazhe kerkese,mesazhe pergjigje. 2.Sintaksen e llojeve te mesazheve 3.Semantiken e fushave te mesazheve 4.Rregullat per kur dhe si proceset dergojne dhe marrin mesazhe. 36. Per cfare sherbimesh transporti ka nevoje nje aplikim? 1.Transferimi i besueshem i te dhenave Aplikacionet si email,file transfer,remote login,web ,etjkerkojne nje transferim te besueshem ,dmth jo humbje te dhenash . Aplikacione multimedia si audio/video ne kohe reale tolerojne pak humbje te dhenash 37. Per cfare sherbimesh transporti ka nevoje nje aplikim? 2.Gjeresia e brezit Aplikimet multi-media kerkojne sasi minimale tegjeresise se brezit ,per te qene efektive Aplikimet elastike sic jane email,file transfer,web,perdorin cfaredo gjeresi brezi qe marrin 38. Per cfare sherbimesh transporti ka nevoje nje aplikim? 3.Koha Aplikacionet interaktive me kohe reale sic janetelefonia e internetit ,telekonferencat ,lojrat me shume lojtare kerkojne vonese te vogel qe te jene efektive.