LOGO

Санхүүгийн тайланг унших аргууд

Лекц №4

Өөрийн болон зээлийн хөрөнгийнашиглалтын үр ашиг, аж ахуйн нэгжийн үйлажиллагааны үр дүн, аж ахуйн нэгжийн нөөцтүүний бүтцийг урьдчилан шинжлэх ажлуудыгхийдэг бөгөөд дүгнэлт гаргахад санхүүгийнтайлан иж бүрэн байх шаардлагатай.

www.themegallery.com Company Name

www.themegallery.com Company Name

Санхүүгийн тайланг унших аргаар нь дараах байдлаар ангилна.

1. ХЭВТЭЭ ШИНЖИЛГЭЭ

2. БОСОО ШИНЖИЛГЭЭ

3. ХЭТИЙН ТӨЛӨВИЙН ШИНЖИЛГЭЭ

4. ХАРЬЦАНГУЙ ҮЗҮҮЛЭЛТ ШИНЖИЛГЭЭ

5. ЗЭРЭГЦҮҮЛСЭН ШИНЖИЛГЭЭ

6. ХҮЧИН ЗҮЙЛИЙН ШИНЖИЛГЭЭ

www.themegallery.com Company Name

Хэвтээ шинжилгээ

Энэ үед балансын үзүүлэлт бүрийн тайлантхугацааны (гүйцэтгэл) үлдэгдлийг суурьоны үлдэгдэлд харьцуулан өсөлт бууралтыгнь тодорхойлно.

Балансын хэвтээ болон хөрөнгө капиталын өөрчлөлтийн шинжилгээ

Энэ шинжилгээ нь балансын зүйл ангиудынөөрчлөлтийг үнийн дүн ба хувиар тодорхойлжүнэлэлт өгөх арга юм. Хэвтээ шинжилгээхийхдээ эдийн засгийн шинжилгээнийзэрэгцүүлэлтийн аргыг ашигладаг байна.

www.themegallery.com Company Name

Босоо шинжилгээ:

Балансын үзүүлэлт тус бүрийг нийт дүнд эзлэххувийн жинд нь үндэслэн тодорхойлж ерөнхийүзүүлэлтийн бүтэц хэдэн хувиарөөрчлөгдсөнийг авч үзнэ.

www.themegallery.com Company Name

Балансын босоо буюу бүтэцбүрэлдэхүүний шинжилгээ

www.themegallery.com Company Name

Дүгнэлт өгөхдөө хөрөнгийн хөрвөх чадвар,гүйцэтгэж буй үүрэг, эх үүсвэрийн тогтвортойашиглалт, эргэн төлөгдөх хугацаа,зориулалтын дагуу бүрэн ашиглаж байгааэсэхийг судалж буй байгууллагын үйлажиллагааны болон салбарын онцлогтойхолбон тайлбарладаг.

Хэтийн төлөвийн шинжилгээ:

Тайлангийн үзүүлэлтийг 5-с доошгүй жилээр авчүзээд хамгийн эхний оныг суурь он болгож,суурь оны үзүүлэлтээс дараагийн жилүүдэдсанхүүгийн тайлангийн үзүүлэлтүүд хэрхэнөөрчлөгдсөнийг тайлбарлах замаар авч үзнэ.

www.themegallery.com Company Name

Зэрэгцүүлэх сууриа зөв сонгон авах ньшинжилгээний эцсийн үр дүнд нөлөөлдөг.Шинжилгээний зорилго, хамрах хүрээ, цагхугацаанаас хамааран зэрэгцүүлэх сууриадараах байдлаар сонгон авна.

Тайлант үеийн эхний үлдэгдлийг

Өмнөх мөн үеийн гүйцэтгэлийг

Тогтоосон норм, стандарт, төлөвлөсөн хэмжээгсуурь болгон авах

Өмнөх үеийн дундаж хэмжээг суурь болгонавах

Салбарын болон бүс нутгийн дундаж хэмжээгсуурь болгон авч болно.

www.themegallery.com Company Name

Санхүүгийнтайлангийншуурхайшинжилгээ

www.themegallery.com Company Name

Санхүүгийн шинжилгээний зохион байгуулалт

Санхүүгийн тайланг шинжлэхдээ шинжилгээнийхамрах хүрээ, онцлог, судлах зүйл, цаашдынхөгжлийн хандлага, өнөөгийн эрэлт хэрэгцээзэргийг харгалзан тодорхой дэс дараатайгаарявуулах бөгөөд санхүүгийн шинжилгээнийажлын төлөвлөгөөнд дараах зүйлсийг тусгасанбайх шаардлагатай.

www.themegallery.com Company Name

Тухайн шинжилгээний үндсэн зорилгочиглэлийг тодорхойлох

Шинжилгээний ажлын хамрах хүрээг тогтоох

Шинжилгээнд ашиглагдах мэдээ тайлангуудтүүнийг шалгах арга хэлбэрийг зааж өгөх

Шинжилгээний ажлын дэс дараалал явуулахарга ашиглах техник хэрэгслийг тодорхойлох

Шинжилгээний ажлыг хаанаас, хэн эрхлэнгүйцэтгэхийг тодорхойлох

Шинжилгээний эцсийн үр дүнд үндэслэн үйлажиллагаандаа үнэлэлт дүгнэлт өгөх

www.themegallery.com Company Name

www.themegallery.com Company Name

Санхүүгийн

байдлын

шуурхай буюу

экспресс

шинжилгээ

Шинжилгээг цаг

хугацааны хувьд :

Гүнзгийрүүл-

сэн буюу иж

бүрэн

шинжилгээ

Шуурхай шинжилгээний зорилго

Шинжилгээний зорилго нь цөөн тооныүзүүлэлтийг ашиглан аж ахуй нэгжбайгууллагын санхүүгийн байдал хөгжлийнхэтийн төлөвийг энгийн аргаар, богинохугацаанд үнэлгээ өгөхөд оршино.

www.themegallery.com Company Name

www.themegallery.com Company Name

Шуурхай шинжилгээний үе шат

1 Бэлтгэл үе шат

2Аж ахуй нэгж байгууллагын

тайлангуудын ерөнхий

байдалтай танилцах

3Тайланг унших түүнд эдийн

засгийн шинжилгээ хийх

замаар ерөнхий зорилго

хангадаг.

Шуурхай шинжилгээ нь 3 үе шатыг дамжина.

Бэлтгэл үе шатны зорилго нь:

Аж ахуй нэгжийн санхүүгийн тайланд:

Тус компаний үйл ажилагааны товчтанилцуулга, үйл ажиллагааны төрөл

Удирдлагын тайлан, хөдөлмөрийн гэрээ,хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагаа,санхүүгийн үйл ажиллагааны үндсэн чиглэл

Тухайн байгууллагын санхүүгийн тайлан,түүнийг хуулийн дагуу зөв бэлтгэсэн эсэх

Аудитын байгууллагаар хийлгэсэн дүгнэлттайлан зэрэг мэдээллийн авч үздэг.

www.themegallery.com Company Name

Шуурхай шинжилгээнд ашиглагдах үзүүлэлтүүд

www.themegallery.com Company Name

ААН-н эдийн засгийн чадавхын шинжилгээ

1. Хөрөнгийн байдалд үнэлэлт өгөх

үйлдвэрлэлийн хөрөнгийн хэмжээ нийт хөрөнгийн дүнд эзлэх хувийн жин

үндсэн хөрөнгийн элэгдлийн хувь

Үндсэн хөрөнгийн өсөлтийн хувь

www.themegallery.com Company Name

ААН-н эдийн засгийн чадавхын шинжилгээ

2. Санхүүгийн байдалд үнэлгээ өгөх

эргэлтийн харьцаа

цэвэр эргэлтийн хөрөнгө

өөрийн хөрөнгийн хэмжээ түүний нийт эх үүсвэрт эзлэх хувийн жинг тодорхойлдог.

Нийт эх үүсвэрийн дүнд эзлэх урт хугацаат зээлийн хувийн жин

www.themegallery.com Company Name

ААН-н эдийн засгийн чадавхын шинжилгээ

3. Тайлангийн хөндүүр зүйл анги

алдагдлыг тодорхойлох

яаравчлагдах өр төлбөр бий эсэх

төлбөрийн хэрэгслийн дутагдал

www.themegallery.com Company Name

Санхүү ба аж ахуйн үйл ажиллагааны үр дүнгийн үнэлгээ

1. Ашигт ажиллагааг үнэлэх

ашгийг тодорхойлох (цэвэр ашиг)

нийт үйл ажиллагааны ашиг

үндсэн үйл ажиллагааны түвшингээр дамжуулан ашигт ажиллагааг үнэлэлт өгөх

www.themegallery.com Company Name

Санхүү ба аж ахуйн үйл ажиллагааны үр дүнгийн үнэлгээ

2. Өсөлтийн үнэлгээ зээлийн капиталын үнэлгээ

зээлийн капитал ашиг орлогын өсөлтийн хурдцыг тодорхойлох

хөрөнгийн эргэцийг тодорхойлох

үйл ажиллагаа болон санхүүгийн мөчлөгийн үргэлжлэх хугацааг тодорхойлох

www.themegallery.com Company Name

Санхүү ба аж ахуйн үйл ажиллагааны үр дүнгийн үнэлгээ

3. Эдийн засгийн нөөц ашиглалтын үнэлгээг тодорхойлох

зээлийн капитал ашигт ажиллагааны түвшинг тодорхойлох

өөрийн капиталын ашигт ажиллагааны түвшинг тодорхойлох

эдийн засгийн өсөлтийн тогтворжилтийг тодорхойлох

www.themegallery.com Company Name

Санхүүгийн тайланд

хийх шинжилгээ

www.themegallery.com Company Name

Балансын зүйл ангийн бүрэлдэхүүн

Санхүүгийн тайланд тусгасан хөрөнгийг дараахбайдлаар ангилна.

Хөрвөх чадвараар нь: Эргэлтийн хөрөнгө баэргэлтийн бус хөрөнгө

Ашиглалтын зориулалтаар нь: үйлдвэрлэлийндотоод эргэлтэнд байгаа болон гадагшдайчилсан хөрөнгө.

Санхүүжилтийн эх үүсвэрээр нь: Өөрийн болонгадаад капиталаар санхүүжигдсан хөрөнгө

Хөрөнгийн байршлаар нь: Мөнгөн хөрөнгө,авлага, үндсэн хөрөнгө, биет бус хөрөнгө

www.themegallery.com Company Name

Хөрөнгийн эх үүсвэрийн ангилал

Өмчлөл эзэмшигчийнх нь хувьд: Өөрийн багадны (дайчилсан) капитал

Тогтвортой ашиглагдах болон эргэн төлөгдөххугацаагаар нь: Байнгын ба урсгал капитал,богино ба урт хугацаат өр төлбөрүүд

Ашиглалтын зориулалтаар нь: Удаангүйлгээтэй хөрөнгө ба эргэлтийн хөрөнгийгсанхүүжүүлэх эх үүсвэр

www.themegallery.com Company Name

www.themegallery.com Company Name

ЭХ-ийн тогтмол хэсэг=ЭӨмч(ӨК) – УГХ (ҮХ)

ЭХ-ийн хувьсах хэсэг=ЭХөрөнгө – ЭХ-ийн тогтмол хэсэг

www.themegallery.com Company Name

Орлогын бүтэц, бүрэлдэхүүний шинжилгээ

www.themegallery.com Company Name

Орлогын бүтцийн шинжилгээ

Бизнесийн байгууллагын орлогыг үйлажиллагааг, байршил, салбар, бүтээгдэхүүнийтөрөл зэргээр нь ангилж болно.

Тухайн байгууллагын нийт орлогыгбүрдүүлж буй орлогуудын хувийн жин, суурь онболон өмнөх оноос өссөн эсэх зэрэг судалгаагэнэ шинжилгээгээр хийнэ.

www.themegallery.com Company Name

Орлогын хуваарилалтын шинжилгээ

Орлогын хуваарилалтын шинжилгээ гэдэгнь орлогыг бүтээгч хүчин зүйлд нь хэрхэнхуваарилж буйг авч үздэг.

Орлогын хуваарилалтын шинжилгээгээражилчид, үйлдвэрлэл, удирдлага, төсөв, хувьцааэзэмшигчдэд нийт орлогын хичнээн хувийгхуваарилж буйг тодорхойлно.

www.themegallery.com Company Name

Энэ шинжилгээг үйлдвэрчний эвлэлийнбайгууллага их анхаарч үздэг. Түүнчлэн энэшинжилгээг удирдлагууд орлогын бодлогоболовсруулах, нийт ашгийн бодлогоболовсруулах зэрэгт дэмжих мэдээлэл болонашиглагддаг.

www.themegallery.com Company Name

№ Үзүүлэлт2009 2010

дүн % дүн %

1 Нийт орлого 1410 100 1555 100

2 Үүнээс: Цалин 490 35 520 33,44

3 ТЭМ – ынзардал

750 53 846 54,4

4 Хүүгийн зардал 50 3,5 75 4,82

5 Ногдол ашиг 25 1,8 25 1,61

6 Орлогын татвар 46 3,3 43 2,76

7 Элэгдлийнзардал

20 1,4 20 1,29

8 Цэвэр ашиг 29 2 26 1,67www.themegallery.com Company Name