Батлав. НББ-ийн тэнхимийн эрхлэгч Л.Баасандорж

ӨРТГИЙН СИСТЕМ, ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГУУД

НББ-ИЙН II ТҮВШНИЙ ОЮУТНУУДАД ЗОРИУЛАВ.

Өртгийн системийн тухай ойлголтБүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн зардлыг холбогдох өртгийн объектод хуримтлуулан бүртгэж үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн үзүүлсэн ажил үйлчилгээний нэгжийн өртгийг тодорхойлж байдаг. Ингэснээр:

1. үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг үнэлж бүртгэх 2. дараагийн дамжлагад шилжүүлсэн бүтээгдэхүүний

өртгийг бүртгэх 3. дуусаагүй үйлдвэрлэлийн эцсийн үлдэгдэлд ногдох

өртгийг тодорхойлохболомжтой болно.

Үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний өртөг тооцохдоо доорх 3 үе шатаар хуримтлуулан бүртгэнэ. 1. Өртгийг хуримтлууах

1а. Ажлын захиалгын арга1б. Үйлдвэрийн үе шатны арга1в. Кейзэн, зорилтот, үйлдэлд суурилсан өртөг тооцох арга

2.Зардлыг ногдуулах 2а. Зардлыг гүйцэтгэлээр өртөгт ногдуулах2б. Холимог зардлаар өртөгт ногдуулах2в. Зардлыг стандартаар өртөгт ногдуулах

3.Өртөг тооцох 3а. Бүрэн шингээлтийн аргаар өртөг тооцох3б. Шууд зардлын аргаар өртөг тооцох

Өртгийг хуримтлуулах аргуудӨртөг тооцох аргыг сонгохдоо байгууллага бүр өөрийн онцлогтоо тохируулан сонгох хэрэгтэй. Гар ажиллагаа ихтэй, хөдөлмөрийн зардал их гардаг байгууллагын хувьд уламжлалт аргууд буюу ажлын захиалгын арга, технологын үе шатны аргууд илүү тохиромжтой.Бүрэн автоматжсан, тоног төхөөрөмжийн зардал өндөр байгууллагын хувьд орчин үеийн аргууд болох кейзэн, зорилтот, үйлдэлд суурилсан өртөг тооцох аргууд илүү тохиромжтой.

Уламжлалт аргуудАжлын захиалгын арга Технологийн үе шатны арга1. Өөр хоорондоо харилцан адилгүй

бүтээгдэхүүнийг багц багцаар үйлдвэрлэдэг.

2. Бүтээгдэхүүн тус бүрт ногдох материал,хөдөлмөр,үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардалын харьцаа харилцан адилгүй байдаг.

3. Ажлын захиалгын үед өртгийн объект нь тодорхой бүтээгдэхүүн, захиалга, гэрээт ажил байдаг.

4. Бүртгэлийн үндсэн маягт нь ажлын захиалгын өртгийн хуудас

1. Нэг төрлийн бүтээгдэхүүнийг бөөн бөөнөөр үйлдвэрлэнэ.

2. Нэгж бүтээгдэхүүн тус бүрт ногдох материал, хөдөлмөр, үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардлын харьцаа бараг ижил байдаг.

3. Өртгийн объект нь үйлдвэрлэлийн нэгж, хэсэг, цех, тасаг, шат, дамжлага

4. Үйлд5. вэрлэлийн цех, тасаг, шат дамжлага тус

бүрийн үйлдвэрлэлийн өртгийн тайлан

Орчин үеийн аргууд

Кейзэн өртөг тооцох арга Зорилтот өртөг тооцох арга Үйлдэлд суурилсан өртөгÍýãýíò áèé áîëñîí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí ÿâöàä ºðòºã õÿìäðóóëàõ ¿éë ÿâö þì. Çàðäëûã ñòàíäàðòààñ äîîãóóð áîëãîæ õÿìäðóóëàõ ÿâäàë þì

Зàõ çýýëèéí òºëºâëºãººò ¿íýýñ çîðèëòîò àøãèéã õàññàí çºâøººðºãäºõ äýýä ºðòºã, íºãºº òàëààñ äàðààãèéí ¿å øàòóóäàä çàñâàðëàãäàõ á¿ðòãýëèéí ¿ç¿¿ëýëò áîëîí ¿éëäâýðëýëèéí òåõíîëîãèä ¿íäýñëýñýí ñóóðü ºðòãèéã òîäîðõîéëíî

1. Үйлдвэрийн процесийн үндсэн үйл ажиллагааг тодорхойлно.

2. ҮА тус бүрийн зардлын төвийг тогтооно.

3. ҮА тус бүрийн зардал зөөгчийг тодорхойлно.

4. Бүтээгдэхүүний өртгийг тодорхойлно.

Çàðäàë õÿìäðóóëàõ òàñðàëòã¿é ¿éë àæèëëàãààã æèëèéí òºñºâëºëò áîëîí áîãèíî õóãàöààíû àøãèéí òºëºâëºãºº õèéñíýýð õýðýãæ¿¿ëäýã.

Çîðèëòîò ºðòºã òîîöîëò îëîí íýð òºðëèéí öººí òîîíû á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýäýã æèæèã ¿éëäâýð¿¿äýä òîõèðîìæòîé.

Олон нэр төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг газар хэрэглэнэ.

Зардлыг ногдуулах2а. Зардлыг гүйцэтгэлээр өртөгт ногдуулах: Бүх зардлыг гүйцэтгэлээр нь өртөгт шингээх ба энэ нь зардлын гүйцэтгэлд хяналт тавих боломжгүй эдийн засгийн шинжилгээ норм норматив ашиггүй газрууд хэрэглэвэл илүү тохиромжтой.

Зардлыг ногдуулах2б. Холимог зардлаар өртөгт ногдуулахБүтээгдэхүүний өртөгт зардлыг зармыг нь гүйцэтгэлээр, зармыг нь төсөвлөсөн хэмжээгээр нормативт зардлын зүйл тус бүрээр ногдуулж болно.

Зардлыг ногдуулах2в. Зардлыг стандартаар өртөгт ногдуулахНорматив зардлаар өртөг тооцох ситемийг ямар ч аргыг ашиглан өртөг тооцохдоо урьдчилан тогтоосон нормативт зардлаар өртөг тооцож гүйцэтгэсэн бүтээгдэхүүний өртгийг үнэлэн зөрүүг тусгайлан бүртгэж тооцдог арга юм.

Зардлыг ногдуулах2в. Зардлыг стандартаар өртөгт ногдуулахНорматив зардлаар өртөг тооцох ситемийг ямар ч аргыг ашиглан өртөг тооцохдоо урьдчилан тогтоосон нормативт зардлаар өртөг тооцож гүйцэтгэсэн бүтээгдэхүүний өртгийг үнэлэн зөрүүг тусгайлан бүртгэж тооцдог арга юм.

Өртөг тооцох Бүрэн шингэлтийн аргаар өртөг тооцох системийг ихэвчлэн зардлын бүртгэлд ашигладаг. Харин шууд зардлаар өртөг тооцох системийг удирдлагын бүртгэлд ашигладаг.

Бүрэн шингээлтээр өртөг тооцох систем: Энэ нь бүтээгдэхүүний өртгийг тооцохдоо бүх зардлыг оруулж тооцдог. Өөрөөр хэлбэл зардлын хувьсах болон тогтмол хэсгийг үл харгалзан бүх зардлыг бүтээгдэхүүний өртөгт ногдуулдаг өртөг тооцох систем юм.

Шууд зардлаар өртөг тооцох систем: Энэ нь бүтээгдэхүүнд шууд хамааралтайгаар гардаг зардлаар өртөг тооцох систем юм. Өөрөөр хэлбэл шууд материалын зардал, шууд хөдөлмөрийн зардал, үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардын хувьсах хэсгээр өртөг тооцно.