МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

63
МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ Танилцуулга

description

МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ. Танилцуулга. Сүү саах, бэлтгэн нийлүүлэх үед анхаарах хүчин зүйлс Сүүнд анхан шатны боловсруулалт хийх , хадгалах , тээвэрлэх Сүү нд анхан шатны шинжилгээ хийх аргачлал Сүү боловсруулах цех байгуулж ажиллах зөвлөмж. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Page 1: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

МОДУЛЬ Г. 6НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Танилцуулга

Page 2: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүү саах, бэлтгэн нийлүүлэх үед анхаарах хүчин зүйлс

Сүүнд анхан шатны боловсруулалт хийх, хадгалах, тээвэрлэх

Сүүнд анхан шатны шинжилгээ хийх аргачлал

Сүү боловсруулах цех байгуулж ажиллах зөвлөмж

Page 3: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

СҮҮ СААХ, БЭЛТГЭН НИЙЛҮҮЛЭХ ҮЕД АНХААРАХ ХҮЧИН ЗҮЙЛС

Саальчны ариун цэвэр

Сүүний хувин сав, шүүлтүүр, төхөөрөмжийн ариун цэвэр

Гараар саах арга ажилбар

Цахилгаан саалтуурын төхөөрөмж ашиглан саах арга

Үнээг саахын өмнө, саах явц, саасны дараа баримтлах 12 алтан дүрэм

АГУУЛГА ОЛЖ АВАХ МЭДЛЭГ

Сүү бохирдох эх сурвалж

Гараар хэрхэн зөв саах

Саалтуурын төхөөрөмжөөр саах үйл явц

Анхаарах хүчин зүйлүүд

Page 4: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

СҮҮ БОХИРДОХ – ЭХ ҮҮСВЭРҮҮД

Үнээний дэлэнгээс 1 дусал сүүнд – 1000 бичил

биетэн орно.

Сүү хүлээн авах үед 2000 – 80000 бичил

биетэн

Тээвэрлэлтийн явцад 2000 бичил биетэн

Сүү саах үед ариун цэврийн шаардлага

хангаагүй тохиолдолд 10000 бичил биетэн

Технологийн явцад 20000 бичил биетэн

Бидон савнаас 1000 бичил биетэн

Page 5: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Ñ¿¿ саах үед àíõààðàõ ç¿éëс

¯íýýã ñààõààñ ºìíº äýëýí, õºõèéã óãààæ, öýâýð äààâóóãààð àð÷èæ õàòààõ

Äýëýí, õºõèéã öýâýðëýõ çîðèóëàëòûí àë÷óóð, äààâóó õýðýãëýõ

Ñààëèéí õóâèí, ñàâûã ñàéòàð óãààæ, öýâýðëýñýí áàéõ

Ñààëü÷èí õóâèéí àðèóí öýâðèéã ñàõèõ

Ñààìûí ýõíèé ó÷èãèéã òóñãàé ñàâàíä ñààæ àâàõ

Page 6: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Саальчины ариун цэвэр

Сүүний эрүүл ахуй, ариун цэврийн байдал нь юуны өмнө саальчны хувийн ариун цэврээс эхэлнэ.Саалинд гарахын өмнө гараа сайтар угааж цэвэрлэсэн байх шаардлагатай. Саальчны биед идээт үрэвсэл үүссэн, гэдэс дотор эвгүйтсэн эсвэл гэр бүлийн дотор буюу өөрт нь хурц халдварт өвчин илэрсэн үед мал саах, сүүн бүтээгдэхүүн боловсруулах ажиллагаанд оролцоохс татгалзаж эмчид үзүүлэх шаардлагатай. Учир нь сүүгээр дамжуулан бусад хүмүүст өвчин тараахаас сэргийлэх нь хувь хүний үүрэг. Гадны хог хольц нь сүүний чанарт мөн нөлөөлнө. Саалийн хугацаанд малын арьс, дэлэнгээс сүүнд их хэмжээний бохир / бичил биетэн, үс, шороо, гэх. мэт / орох эх сурвалж болно.

 

Page 7: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүний хувин сав, төхөөрөмжийн ариун цэвэр

Сүү саах, боловсруулах, тээвэрлэх явцад хувин саванд үлдсэн сүүнд их хэмжээний бичил биетэн үржинэ. Энэ нь улмаар сүү гашлах нөхцлийг бүрдүүлдэг. Сүүний хувин сав, төхөөрөмжийг ашигласан даруйд угаах, ариутгах шаардлагатай. Саалийн хувин саванд тогтсон өнгөрийг хусаж арилгах хэрэгтэй. Өнгөрт хэдэн саяас тэрбум хүртэл бичил биетэн үржинэ. Хувин савыг эхлэээд хүйтэн усаар зайлж дараа нь зориулалтын бодисоор угаана. Төгсгөлд нь бүлээн усаар сайтар зайлна. Металл сав, төхөөрөмжийг содын 0,5%, натрийн шүлтийн 0,15% уусмалаар, модон хувин, хөнөг зэргийг содын 1% уусмалаар тус тус угаана. Үүний зэрэгцээ саалийн хувин савыг ариутгах / бичил биетнийг устгах/ шаардлагатай бол 95 градуссаас доошгүй температуртай халуун хэрэглэж болно. Сүү шүүх, сав арчих самбай, алчуур зэрэг даавуу эдлэлийг эхлээд бүлээн усаар сайн зайлж дараа нь шүлтийн хольцтой халуун усаар угаах юмуу эсвэл буцалгаад хатаана.

Page 8: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүг сайтар шүүх шаардлагатай

Ñ¿¿ã ñààõ, äýëýíã àð÷èõ ãýýä 2 òóñäàà õóâèí õýðýãëý. Õýðýâ ìàë îëîíòîé áîë ìàë á¿ðèéí äýëýíã óãààõäàà óñàà ñîëèõ õýðýãòýé.

Page 9: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Ñààëèéí õóâèí ñàâ ñóóëãûã çºâõºí ñ¿¿íèé çîðèóëàëòààð àøèãëàõ

Ñààëèíä ñòàíäàðòûí øààðäëàãà õàíãàñàí çýâýðäýãã¿é ãàíãààð õèéãäñýí õóâèí ñàâ àøèãëàõ

Ñààæ äóóññàíû äàðàà õºõèéã èîäûí óóñìàëä ä¿ðæ àðèóòãàõ

Ñààñàí ñ¿¿ã òàãëàæ õàäãàëàõ

Ñ¿¿ã õàäãàëàõààñ ºìíº ìàðëü, äààâóó, ø¿¿ëò¿¿ðýýð ø¿¿õ áà ø¿¿õ ìàòåðèàëûã õýðýãëýõýýñ ºìíº áà äàðàà íü óãààæ, íàðàíä õàòààõ

Äóëààí, ãýðëèéí íºëººãººð ñ¿¿ àìàðõàí ãàøèëäàã ó÷èð òýýâýðëýõýýñ ºìíº ñýð¿¿í ãàçàð òàãëàæ õàäãàëàõ

Page 10: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Гараар саах ажилбар

Үнээг саах ажиллагаа нь дэлэнг бүлээн усаар угааж арчих, иллэг хийх, бүлээн усанд норгосон алчуураар жин тавих, саах, саасны дараа дахин иллэг хийх гэсэн дэс дараалалтай бөгөөд үүнийг баримталж чадвал дэлэнгийн ажиллагаа, сүүний чанарт сайнаар нөлөөлнө.

Page 11: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Цахилгаан саалтуур ашиглан сүү саах ажилбар

Саалтуурын төхөөрөмжөөр саасан сүүг шууд хувинд эсвэл дамжуулах хоолойгоор сүү хадгалж, хөргөх зориулалтын резервуарт юүлнэ.

Сүүгээр дүүргэгдсэн хувингуудыг зөөж тээвэрлэх хүнд хүчир ажлыг хөнгөвчилсөн сүүний зориулалтын шугам хийж болно. Энэ шугамыг ашигласнаар сүүг үнээний дэлэнгээс шууд сүү хадгалах саванд битүү системээр дамжуулан оруулах бөгөөд ариун цэвэр эрүүл ахуйн хувьд давуу талтай юм.

Үнээ саах битүү систем нь цахилгаан саалтуураас гадна сүү дамжуулах хоолой, хутгуур бүхий сүүний савнаас бүрдэх ба саах үед гаднаас агаар орохооргүй битүүмжлэл сайтай байдаг. Агаар орвол сүүний чанарт нөлөөлнө.

Page 12: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Үнээг саахын өмнө, саах явц, саасны дараа баримтлах 12 алтан дүрэм

 

Саахын өмнө:

1. Дэлэнгийн байдалд тогтмол хяналт тавих

2. Саах дараалал 3. Гал уураг сүүтэй үнээ байгаа эсэх

4. Дэлэн, хөхийг цэвэрлэх

Саах үед:

5. Саах системээ шалгах 6. Саалтуурын бортгыг углах 7. Саалийн үеэр хүний хөдөлгөөнийг хянах

8. Саалтуурын хундага зөв углагдсан эсэхийг шалгах

Саасны дараа

9. Саалт бүрийн дараа ариутгал тогтмол хийх

10. Саалтын дараа сүүний тоног төхөөрөмжийг шууд цэвэрлэх

11. Сүүг зохих ёсоор нь хөргөх

12. Сүүний чанар, саалтуурын тоног төхөөрөмийн чанарын хяналтыг тогтмол хийж байх.

Page 13: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

СҮҮНД АНХАН ШАТНЫ БОЛОВСРУУЛАЛТ ХИЙХ, ХАДГАЛАХ, ТЭЭВЭРЛЭХ

Сүүнд анхан шатны боловсруулалт хийх үндэслэл

Сүүг шүүх ба цэвэрлэх

Сүүг хөргөх

Сүүг тээвэрлэх

АГУУЛГА ОЛЖ АВАХ МЭДЛЭГ

Page 14: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Ò¿¿õèé ñ¿¿ “Ò¿¿õèé ñ¿¿” - дөнгөж саасан, дулааны

боловсруулалт хийгдээгүй, шинэхэн ñààìûã õýëäýã. Түүхий с¿¿н дэх бичил биетний òîî нь сүү ñààõ, àíõàí øàòíû áîëîâñðóóëàëò õèéõ үеийн ýð¿¿ë àõóé, ариун цэврийн т¿вшин, ялангуяа ñààëòóóðûí òîíîãëîë, øóãàì õîîëîé, ñàâ, ñóóëãà, ñ¿¿ õàäãàëàõ, òýýâýðëýõ õýðýãñëèéí öэвэр, эсэхийг èëýðõèéëíý.

Сүү íü бичил биетнээр дотоод, гадаад 2 ýõ ¿¿ñâýðýýñ бохирддог.

Page 15: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

сүү яагаад гашилдаг вэ?

Сүү нь бичил биетэн үржих хамгийн тохиромжтой орчин байдаг нь гаднаас шинээр саасан сүүнд их хэмжээгээр бичил биетэн орж үржиж байгаатай холбоотой юм. Гаднаас гэдэг нь дэлэн, саальчины гар, саалийн сав суулга, зэл, саалийн байр, бууц, агаар ...г.м саасаны дараа сүүтэй харьцаж байгаа бүхий л зүйлээс бохирдохыг хэлж байгаа юм.

Гадны бохирдлоос сайн хамгаалж чадвал сүү нь дөнгөж саасаны дараа 2 цаг орчим өөрөөсөө бичил биетэн нэмж үржихгүй өөриигөө ариусгах үнэт чанартай байдаг ба энэ хугацаанд шүүж, хөргөж чадвал 72 хүртэл хугацаагаар түүхий сүүний амьдрах хугацааг уртасгаж чадна.

Page 16: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

ĺíãºæ ñààñàí ñ¿¿íä ãàäíààñ îðñîí áè÷èë áèåòíèé ºñºëò, ¿ðæëèéã çîãñîîõ, áàêòåðèöèä ¿åèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààã óðòàñãàõ çîðèëãîîð ñ¿¿ã õºðãºäºã.

ĺíãºæ ñààñàí т¿¿хий сүү нь элдэв бичил биетний өсөлт, үржлийг саатуулан зогсоох, тэр ÷ áàéòóãàé хэсэгчилэн устгах чанартай байдаг. Үүнийг сүүний бактерицид буюу бактерийн эсрэг үйлчлэх чанар гэнэ.

Бактерицид чанар нь зөвхөн түүхий сүүнд, тэгэхдээ саасны дараа тодорхой хугацаанд үйлчилдэг.

Ñ¿¿ã ÿàãààä õºðãºäºã âý.

Page 17: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүг хадгалах температур, оС

37 30 25 10 5 0

Бактерицид үеийн үргэлжлэх хугацаа, цаг 2 3 6 24 36 48

Сүүнд бичил биетэн их байх тусам бактерицид үеийн үргэлжлэх хугацаа богино бөгөөд өөр хоорондоо урвуу хамааралтай байна. Сүүн дэх бактерийн òîî хэдэн мянгаар нэмэгдэхэд нэг ижил температурт бактерицид үеийн үргэлжлэх хугацаа 2 дахин багасдаг байна.

Page 18: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Ñ¿¿ õ¿ëýýí àâàõ õºðãºëòòýé òàñàã

1. Ñ¿¿ áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿ä àæèëëóóëàõ

2. ªã뺺, îðîéí ñààìèéã òóõàé á¿ð õ¿ëýýí àâàõ

3. Ñ¿¿íä àíõàí øàòíû áîëîâñðóóëàëò õèéõ / ø¿¿õ, õºðãºõ, õàäãàëàõ /

4. Ôåðìåð , ìàë÷äààñ õ¿ëýýí àâñàí ñ¿¿íèé ¿íèéã ÷àíàðûí ÿëãàâàðòàé ¿íýýð òîîöîæ àâàõ

5. Ñ¿¿ òýýâýðëýõ çîðèóëàëòûí àâòîöèñòåðíýýð 纺âºðëºõ.

Page 19: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүү боловсруулах үйлдвэрүүдийн амин чухал зүйл нь түүхий сүүний чанар.

Сүү бэлтгэлийн тогтолцоо – сүү саах, хүлээн авах, шүүх хөргөх,хадгалах, тээвэрлэх бүхий л арга ажилбаруудын цогц ажиллагаа юм.

Page 20: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүү хүлээн авахад шаардлагатай тоног хэрэгсэл

Page 21: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүний хөргөлтийн танкны загвар

Page 22: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүний хөргөлтийн цэг, төв байгуулж ажиллахын ач холбогдол

Хөдөө аж ахуйд бэлтгэж буй

сүүний алдагдал

багасч, сүүний нөөц нэмэгдэнэ

Малчид, фермерүүдийн өрхийн орлого

нэмэгдэнэ

Page 23: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүнд анхан шатнышинжилгээ хийх аргачлал

Сүүний чанарыг шалгах энгийн аргуудСүүнээс дээж авч,

шинжилгээнд бэлтгэх.Сүүний тос, нягт, исгэлэн,

нийт бичил биетний тоо, цэврийн бүлэг, өндөр температурт тэсвэртэй эсэхийг тодорхойлох энгийн агууд

Сүүнд анхан шатны шинжилгээ хийх багаж:

Lactoscan.

АГУУЛГА ОЛЖ АВАХ МЭДЛЭГ

Page 24: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Орон нутагт сүү бэлтгэлийн тогтолцоог сайжруулах арга зам Сүү хөргөх, хадгалах тээвэрлэх

Сүү хүлээн авах ажилбар Түүхий сүүний чанарыг дээшлүүлэх арга

зам

Page 25: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Ñ¿¿ã øàëãàæ õ¿ëýýí àâàõ Ñ¿¿íýýñ äýýæ àâàõ Ñ¿¿íèé öýâðèéí á¿ëýã òîäîðõîéëîõ Ñ¿¿íèé íÿãò òîäîðõîéëîõ Ñ¿¿íèé èñãýëýí òîäîðõîéëîõ Ñ¿¿íèé óóðàã òîäîðõîéëîõ Ñ¿¿íèé òîñëîã òîäîðõîéëîõ Áàêòåðèéí òîî òîäîðõîéëîõ Àíòèáèîòåêèéí ¿ëäýãäýë òîäîðõîéëîõ

Page 26: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүнээс дээж авч, шинжилгээнд бэлтгэх:

Сүүнээс дээж авахдаа зэвэрдэггүй гангаар хийсэн зориулалтын дээж авах шанага ашиглавал тохиромжтой тийм шанага байхгүй тохиолдолд ариутгаж цэвэрлэсэн шанага, шил сав ашиглаж болно. Савтай сүүнээс дээж авахын өмнө сайтар хутгана.

Сүүний хутгуур

Page 27: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүг өндөр температурт тэсвэртэй эсэхийг тодорхойлох:

Спиртийн сорьц: Шилэн аяганд 2мл сүүнд 2мл (72 – 78 %) этилийн спирт нэмнэ. Хольсон сүү ба спиртийн хольцыг зөөлөн эргүүлж 2 минутын дараа ажиглана. Ажиглалтын хугацаанд сүүнд цагаан цэг үүсээгүй тохиолдолд шинэхэн буюу өндөр температурт халаахад тэсвэртэй байна. Хэрвээ сүү ээдэх буюу их хэмжээний цагаан цэг үүссэн тохиолдолд бусад сүүтэй холихгүй байхыг анхаарах хэрэгтэй. Буцалгах сорьц. Шилэн аяганд 50-100 мл сүү авч буцалгана. Аль ч тохиолдолд сүү ээдээгүй бол тухайн сүү өндөр температурын үйлчилэлд тэсвэртэйг гэрчилнэ.

 

Page 28: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүний тос тодорхойлох арга:

Тос хэмжигчид 10 мл хүхрийн хүчил, 10,77 мл сүү, 1 мл изоамилийн спирт нэмж, зориулалтын резин бөглөөгөөр бөглөнө. Сүү болон хүчил бүрэн холилдтол тос хэмжигчийг сэгсрээд 65±2oС температуртай усан халаагуурт 5 минут байлгана.Тос хэмжигчийг усан халаагуураас авч центрифугийн бортогонд тэгш тоотойгоор харилцан эсрэг байрлуулна. Центрифугийг минутанд 1000-1200 эргэлтийн хурдтайгаар 5 минут эргүүлнэ. Тос хэмжигчийг 65±2oС температуртай усан халаагуурт бөглөөтэй хэсгийг доош харуулж 5 минут байлгана.Тос хэмжигчийг усан халаагуураас гарган авч хоолойн хэсэг дэх хэмжээсээр тосны хэмжээг тогтооно.

Page 29: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүний нягт тодорхойлох:

250 мл-ийн багтаамжтай цилиндрт сүүг хөөсрүүлэхгүйгээр ханыг нь дагуулан хийнэ. Ареометрийг сүүнд дүрж, 1...2 минут хөдөлгөөнгүй байлгана. Ареометрийн заалтыг тэмдэглэх ба сүүний температур 20 0С –ээс ялгаатай бол завсарын коэффициентээр шилжүүлэн тооцдог.

Жишээ: Сүүний температур 21 0С байхад нягт нь 1.0275 г/см 3 байна, тэгвэл 21-20=1 0С, 1 0С х 0.2=0.2, 1.0275г/см 3

=27.5 0А 27.5+0.2=27.7 0А буюу жинхэнэ нягт нь 1.0277 г/см 3 болно.Стандартаар үнээний сүүний нягт 1027-1032 кг/м 3 байна.

Page 30: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүний нийт бичил биетний тоог тодорхойлох:

Ариутгасан хуруу шилэнд 1мл метилийн хөхийн уусмал, 20 мл сүү хийнэ. Хуруу шилийг бөглөж сайтар холилдуулаад 35...40 0С температуртай усан халаагуурт тавина. Сүүний өнгө хувирах хугацааг тэмдэглэж нийт бичил биетний ерөнхий тоог ойролцоогоор тогтооно.

Ìåòèëèéí õºõèéí ºíãºõóâèðàõ õóãàöàà

1 ìë ñ¿¿íä áàéãààáè÷èë áèåòíèé òîî Чанарын үнэлгээ

5,5-ààñ èõ öàã 500 ìÿíãààñ áàãà Ñàéí

2...5,5 öàã 4 ñàÿ õ¿ðòýë Äóíä çýðýã

20 ìèí... 2 öàã 4....20 ñàÿ îð÷èì Ìóó

20ìèí-ààñ áàãà 20 ñàÿàñ èõ Ìàø ìóó

Page 31: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүний исгэлэн тодорхойлох:150...200мл багтаамжтай шилэн аяганд 10 мл сүү хийж, дээрээс нь 20 мл нэрмэл ус, 3 дусал фенолфталейны уусмал нэмнэ. Хольцыг хутгаад 0,1н NaOH-ийн уусмалаар бүдэг ягаан өнгөтэй болтол нь титрлэнэ. Сүүг титрлэхэд зарцуулсан 0,1н NaOH-ийн хэмжээг 10-аар үржүүлж сүүний исгэлэнг тодорхойлно. Дөнгөж саасан сүүний исгэлэн 16-18 0Т байна.

Page 32: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүний цэврийн бүлгийг тодорхойлох:

Сүүг шүүх, эсвэл цэвэрлэх 35-45 хэмд халаана. Сүүг сайтар хутгаад түүнээс 250 мл хэмжээтэй авч, шүүлтүүрээр шүүнэ. Шүүлтүүрийн цаасыг цэвэр цаасан дээр тавьж хатаасны дараа түүн дээр шүүгдэж үлдсэн механик бохирдлыг жишиг загвартай харьцуулж, гурван бүлгийн аль нэгэнд хамааруулж үздэг.

I бүлэг II бүлэг III бүлэг

Page 33: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүүнд анхан шатны шинжилгээ хийх багаж: Lactoskan

Энэхүү багаж нь сүүний дээжинд дулааны хэм, тос, нягт, тосгүй хуурай бодис, уураг, нүүрс ус, эрдэс, хөлдөх цэг, цахилгаан дамжуулах чанар зэрэг үзүүлэлтүүдийг нэг дор 3-4 минутанд тодорхойлно

№ Хөлдөх цэг Нэмсэн ус № Хөлдөх цэг Нэмсэн ус

1. 0оС = 100% ус нэмсэн 6. -0,507 = 2% ус нэмсэн

2. -0,257 =

50%

ус нэмсэн 7. -0,512 = 1% ус нэмсэн

3. -0,387 =

25%

ус нэмсэн 8. -0,517 = 0% ус нэмсэн

4. 0,491 = 5% ус нэмсэн 9. -0,520 = Ус

нэмээгүй

5. -0,502 = 3% ус нэмсэн 10. -0,525 = Ус

нэмээгүй

Page 34: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүү шинжилгээний багажууд /Lactoscan-90, Lactoscan-90 С/

Page 35: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүү цагаан идээ боловсруулах технологи ажилбарууд

Сүү цагаан идээг зах зээлд борлуулах

Сүү боловсруулах бага оврын тоног төхөөрөмж

Сүү цуглуулах, хоршин ажиллах тогтолцоо

Сүүний үнэ тогтоох

Тараг, зөөхий, аарц, цөцгийн тос, хорхой ааруул, тосгүй сүүгээр зайрмаг үйлдвэрлэх арга

Сүү, сүүн бүтээгдэхүүний сав, баглаа боодлын талаар

Өрхийн түвшинд бага оврын үйлдвэрлэл явуулж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн жагсаалт, хаанаас авч болох.

Малчдын бүлэг байгуулж хэрхэн амтран ажллах, яаж сүүгээ цуглуулах, борлуулах

Хөргөлттэй тасагт хүлээн авах сүүний үнийг хэрхэн тогтоох, үйлдвэрт тушаах сүүний үнийг хэрхэн тогтоох

Сүү боловсруулах цехбайгуулж ажиллах зөвлөмж

АГУУЛГА ОЛЖ АВАХ МЭДЛЭГ

Page 36: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, технологийн сонголт

Үйлдвэрийн байрны эрүүл ахуй, шаардлага

Хүний нөөцийн чадавхийг бүрдээлэх

Туслах түүхий эд, материалын чанар аюулгүй байдал

Сүү боловсруулах үйлдвэр байгуулахад анхаарах хүчин зүйл

Page 37: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Ò¿¿õèé ñ¿¿íèé ÷àíàðûí øààðäëàãà

Áàêòåðèéí òîî: 1 ìë ñ¿¿íä 400 000 äîîø Òîñ àãóóëàìæ: 3.2% - èàñ äýýø Êóìóëÿöè áîëäîã àíòèáèîòèêèéí ¿ëäýãäýë áàéõã¿é Èñãýëýí 19 Ò Õºëäºõ öýã – 0.54Ñ

Page 38: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүү хөргөх Сүү цэвэрлэх, тос ялгах сеператор Жигдрүүлэгч Сүү ариутгах төхөөрөмж Савалгааны төхөөрөмж Сүүний насос, шугам хоолойн холболт Сүү боловсруулах тоног төхөөрөмжийн иж

бүрдэл Термостат Хөргөлтийн камер

Сүү боловсруулах үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж

Page 39: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

1. Уламжлалт аргаар сүү цагаан идээ үйлдвэрлэх – өрөм, шар цагаан тос, тараг, аарц, ааруул, бяслаг

2. Үйлдвэрийн аргаар боловсруулах бүтээгдэхүүн – ариутгасан сүү, төрөл бүрийн тараг, зөөхий, цөцгийн тос, аарц, зайрмаг

Технологи

Page 40: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүү боловсруулах үйлдвэрт сүү, сүүн бүтээгдэхүүний техник, технологийн чиглэлээр төгссөн ажилтан, ажиллагсадтай байх

Ажиллагсадыг богино, урт хугацааны давтан сургалтанд хамруулж мэдлэг боловсролыг нь дээшлүүлж байх

Үйлдвэрийн ажиллагсадыг ажлын байран дээр нь сургалтыг тогтмол явуулж байх

Хүний нөөц

Page 41: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Туслах түүхий эд материал

Бүтээгдэхүүний нэрс Чанарын шаардлага

Хуурай сүү Өтгөрүүлсөн сүү Цэвэр өсгөвөрийн

хөрөнгө Элсэн чихэр Хүнсний

нэмэлтүүд: Амт , өнгө

оруулагч Бэхжүүлэгч Эрдэс бодис,

аминдэм

Үнээний цэвэр сүүгээр үйлдвэрлэсэн тостой, тосгүй хуурай сүүг хэрэглэж болно.

Хуурай сүүг сэргээж хэрэглэхдээ хуурай бодисын хэжээг тохируулах шаардлагатай.

Page 42: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүү боловсруулах үйлдвэрийн хүчин чадлын ялгаа:

Өрхийн хэмжээнд үйлдвэрлэл явуулах зориулалтаар 40-100 литр

Жижиг үйлдвэрлэлийн хэмжээнд – 200-

500 литр сүү боловсруулах хүчин чадалтай

Дунд үйлдвэрийн хэмжээнд 500 – 2000 литр

Page 43: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Үйлдвэрлэл явуулах байрыг сонгож авахдаа дараах нөхцөлийг харгалзаж үзэх нь чухал:

Боловсруулах сүүний хэмжээнээс хамааран талбайн хэрэгцээ , хүрэлцээний дүйцэл шалтгаална

Үйлдвэрлэл явуулах байрны шал, хана, тааз нь угааж цэвэрлэхэд тохиромжтой байх

Үйлдвэрийн байр нь инженерийн шугам сүлжээнд холбогдсон байх шаардлагатай. / халуун, хүйтэн ус, бохир, цахилгаан /

Үйлдвэрлэлийн байр нь +18 хэмийн дулаантай байх. Үйлдвэррийн байранд халуун уур гарах учир энгийн буюу

механик салхивч байх шаардлагатай. Ажилчдын хувцас солих, хадгалах болон бие засах, гар

угаах газар нь үйлдвэрлэлийн байрнаас тустай байна.

Page 44: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

¯íýýíèé ñ¿¿¯íýýíèé ñ¿¿

Сүүний тос ялгах

Цөцгий

Тараг Хоормог Аарц

Ааруул

Хөрөнгөлөх Ээдүүлэх

Зөөхий

Хөрөнгөлөх

Цөцгийн тос

Тосгүй сүү

Сүү боловсруулах ерөнхий бүдүүвч

Page 45: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Сүү боловсруулах үйлдвэрт ашиглагдаж буй тоног төхөөрөмж

Сүү хүлээн авах хэсэгт:сүүний насос, тоолуур, сүү цэвэрлэх сеператор, сүү хадгалах танк, бусад дагалдах хэрэгсэл

Боловсруулах хэсэгт:жигдрүүлэгч, сүү халаах ялтсан, гуурсан халаагч, цөцгий ялгах сеператор, температурт баригч, төрөл дулааны хэмжүүрүүд, шугам хоолой

Угаалга ариутгал:шүлт, хүчлээр угаах угаалгын төхөөрөмж

Page 46: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Тоног төхөөрөмж, технологи

Тоног төхөөрөмж:Сүүнээс тос ялгах зориулалтын төрөл

бүрийн сеператорууд, халаах төхөөрөмж, цөцгийн тос цохих урсгал тос цохигч, савлах төхөөрөмж

Технологи: Сүү

ЦөцгийТосгүй сүү

Page 47: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Тосгүй сүү:

• Ээдэмцэр, төрөл бүрийн тараг, аарц, аарцан бүтээгдэхүүн

Цөцгий:

• Цөцгий, зөөхий, цөцгийн тос

Page 48: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Цөцгий, цөцгийн тосны үйлдвэрлэл

Page 49: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ
Page 50: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Ñ¿¿

Òîñ òîõèóóëàõ

Õàëààõ, 850Ñ, 5 ìèí

Æèãäð¿ëýõ, 55-60îÑ, 20МÏà

Õºðãºõ, 40-430Ñ Õºðãºõ, 30-320Ñ

Õóòãàõ

Õºðºíãºëºõ, 2.5-5%

Õºðãºõ, 6-8îÑ

Á¿ðýëäýõ 4-6 öàã Á¿ðýëä¿¿ëýõ, 16-20

Õºðºíãº

Ñàâëàõ

Õºðãºõ

Ñàâëàõ

Õºðºíãºëºõ, 0.5%- 2%

Òåðìîñòàòûí àðãà

Ðåçåðâóàðûí àðãà

Page 51: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Èñýã èäýý ¿éëäâýðëýõ òåõíîëîãè íü ñ¿¿íèé í¿¿ðñ óñíû èñýëò áà êàçåèíû òóíàäàñæèõ óðâàëä òóëãóóðëàíà. Óã óðâàëûí ¿ð ä¿íä ¿¿ñýõ òºðºë á¿ðèéí áîäèñûí íºëººãººð èñýã öàãààí èäýýíèé ºâºðìºö àìò, ¿íýð, áèåæèëò òºëºâøèíº.

¯íäñýí òåõíîëîãè àæèëáàð: Àðèóòãàõ Õºðºíãºëºõ Á¿ðýõ Õºðãºõ

Èñýã öàãààí èäýýíèé íýð òºðë¿¿ä õîîðîíäîî õºðºíãºíèé á¿òýö áîëîí òåõíîëîãèéí ãîðèìîîð ÿëãàãäàíà.

Page 52: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Õºðºíãºíèé á¿òýö

Lactobacillus L. acidophilus NCFM (Rhodia) L. acidophilus DDS-1 (Nebraska Cultures) L. acidophilus SBT-2062 (Snow Brand Milk Products) L. acidophilus LA-1/LA-5 (Chr.

Hansen) L. acidophilus Johnsonii (La1)

(Nestle) L. lactis L 1A (Essum AB) L. casei Shirota (Yakult) L. casei Immunitas (Danone) Lactobacillus

casei

Page 53: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Õºðºíãºíèé áè÷èë áèåòíèé òºð뺺ñ õàìààð÷ ýë òºðëèéí öàãààí èäýýã äàðààõ áàéäëààð á¿ëýãëýõ áîëîìæòîé.

Õàì á¿ðýëäýõ¿¿íò õºðºí㺠ÊåôèðÀéðàã

Ñ¿¿íõ¿÷ëèéí ìåçîôèëü ñòðåïòîêîêêèéí õºðºíãº

ÀàðöǺºõèé

Ñ¿¿íõ¿÷ëèéí òåðìîôèëü áичил биетний õºðºíãº

Èîãóðòðÿæåíêà

ïðîñòîêâàø

Àöèäîôèëèéí áîëîí áèôèäîáàêòåðèéí õºðºíãº

Àöèäîôèëèéí òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í

Áèôèäóìûí òºðëèéí òàðàã

Page 54: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ
Page 55: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Зайрмагийн үйлдвэрлэл

Тоног төхөөрөмж:

◦ Хольц бэлтгэх тогоо, халаах төхөөрөмж, жигдрүүлэгч, фризер, савлагааны төхөөрөмж

Технологи:Зайрмагийн үйлдвэрлэлд жор зохиох ажилбар хамгийн чухал. Сүүтэй, цөцгийтэй, шокаладтай, жимстэй зайрмагийн үйлдвэрлэл зонхилж байна.Тарагтай , төрөл бүрийн жимсний амттай зайрмагийн үйлдвэрлэл хөгжиж байна.

Page 56: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Òåõíîëîãèéí äàðààëàë

Õîëüö áýëòãýõ

Àðèóòãàõ 68-70 õýìä 30 ìèí

80-85 õýìä 50 ñåê90-92 õýìä 20 ñåê

Ò¿¿õèé ýä áýëòãýõ

Æèãäð¿¿ëýõ 55-60 õýìä ñ¿¿íèé 125-150 àòàÖºöãèé 100-125 àòà

Page 57: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Õîëüö õàäãàëàõ áèåæ¿¿ëýõ

2-4 õýìä 4-12 öàã

Çàéðìàãæóóëàõ 60-80 %

Ñàâëàõ

Õºë人õ, õàäãàëàõ -25 -40 õýìä

Page 58: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Òîíîã òºõººðºìæ

1. Õîëüö áýëòãýõ âàíí2. Àðèóòãàæ, õºðãºõ òºõººðºìæ3. Гомогенизатор4. Ôðèçåð5. Ñàâëàõ òºõººðºìæ6. Õºë人õ êàìåð

Page 59: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàë

À. ¯íäñýí ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàë ¯íýýíèé õýâèéí ñ¿¿, òîñã¿é ñ¿¿ Öºöãèé Ургамалын гаралтай тос Õóóðàé ñ¿¿ ªòãºð¿¿ëñýí ñ¿¿ Öºöãèéí òîñ Õàòààñàí øàð ñ¿¿

Page 60: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Á. Áàòæóóëàõ áîäèñóóä Õ¿íñíèé öàðäóóë Òºðºë á¿ðèéí áýõæ¿¿ëýã÷

/ стабилизатор/ Àãàð – àãàð Äýýä ãóðèë

Page 61: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Â. Àìò ¿íýð îðóóëàõ áîäèñ Ýëñýí ÷èõýð Êîôå,êàêàî, øîêîëàä Âàíèë, âàíèëèí Òºðºë á¿ðèéí æèìñ, æèìñíèé ñèðîï Õ¿íñíèé õàíäìàëóóä

Page 62: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ
Page 63: МОДУЛЬ Г. 6 НЭМҮҮ ӨРТӨГ

Анхаарал тавьсанд баярлалаа