Marko Krajsic - Istina i legenda o Dejviju Kroketu.pdf

2

Copyright 2002. by . All rights reserved.

3

1. a e e o e oe: oa o aaa,

e oa a eee e e, a e ae, a, oee aoo ao e oa a oo eaa! e e o, oa, oao e ae, a ea, oa eoa, ae o eee eae a a e oo o e aa eoeo e aaa.

oa oa aa o oo a e oe oe ea oe e oe aa aeo o. eo o o a a a ao ao oo eo oe oaa o o eea E eoa (Andrew Jackson), a ao eoeo oea, aa aea o e ao e e. e ae, eoe ae o oe a ao a e o ae oa oa oa oa oea o a ae o. o, e oa a ee ae e o e, e oe e oe a e e oe, aao oe o eee oe ao o aoo a a a, ooo ao a oa oa, o oao ao aa.

4

2. eea oo e oea o e oea aa

eaa a e o eo o. ea oaaa ea e eoe ee aooae, oa e oaea 1889. . ae o ao o e oea. Oa aooaa ao e, a, ooea ea, oa oaea o a ee eoo oa oa ao eoe , o: oa o o e oea ae ee (1834. .), oaa e oea o ee o aaa (1835. .) o ooe oa oea ea (1836. .).

a e e oe, ooa oe oa a eee, aao a ea, eo o ? eoa a a eeaa a oae a e eo a e ao o oe o. e ae-e a a e oa o o e oea ae ee ao eoo eo, ao e a o ea oaa a e oaoae e. oaa e oea o ee o aaa e oea e oo eea o. o eo e eoao aao oaeo a oo ae e eeaa oe e aao a o . A eo oaeo o ao eoe o ooe oa oea ea aa aao oa ee. oa e ao o ooo

5

oo oaa ao e a oa eea a, oa e ao o eoo ee e eo o e oo, a a oa e, o e aoo ae a eoo e; a, o eo o e aa e aoe eaa, a e .

6

3. a oa o e oe e a e e e

oe (David Davy Crockett) oe , ( ) ee, eoao 17. aa 1786. . (o) , - . , 1777. . .

eo oa, o oe (John Crockett), je 1754. ., ee o (Rebecca Hawkins) . oo eae e e oo ooeaao oao: a a o o o o oe ao e o e, a ao a o, o a aoao. a e a o a e e, ae e e oa ea oo oo a ea oea..

ao ea e e o eoa aa; oeo e a a aa, e e eoa o ao a aoae ee e oe o ao ooa o ooo eea, a a e ao ee oa o e e e ea. aeo o oeao e oo aao oo

7

ea ee Ae aa, a e ao ee oao a o, ao, a aao aoee. a, o oao e Aee e e oao, e e o ao a oeo ae.

1805. . (Margaret Elder), . 1806. . (Mary Polly Finley), : (John Wesley) (William Finley), (Margaret Finley Polly).

8

4. , -

, 1813. . oae oooa eeaa eoa o oeo ao eea . aa e oeo aa o oo eoo oea aeo aaa. e o oaa eao e e o e ae oa ooa a aae eee o e.

a a aa ao e oa. ao e a eo ao e a, a aoo oo a aa e; oa oae aaoo a eea oaa ae. (e, eo o e a e, ao ea eaa eoo oa, aa e oao a e oae a aa, 200 , . : .).

, , . (Elizabeth Patton), . : (Rebecca Elvira), (Robert Patton) (Matilda).

9

5. , e oa aa. a

eoeo o , aao oe o eee oe eo ao o aoo a a a, oao e e e eaea oa. a oaae e eee o e eoeo e, o eo oa, ao oao, a o oe ao e ooo a ao. a a oao e e oe: ee eaa ao ea oa oa e oeo a a e e oe ee ; aao a o ao oo o o a o a ea e o, e e a a eoe ea e oe e a eo o ; ae eae ee a e ae ea o o a, e e oe oa aoo; a e ooo ae o a, e o oa aoae ooae e a o e oea.

a e e o eo e aa a aae a ee, e e oeo a o e aeeoae a, e ae oo a e o oe. e o o o eo eo a o, e e, oo e e, eaee eeo ee a aa e. A e e, aa eoo oo a aaaa

10

a o, oae eoa oae. ao e oaa ea a o e oe

e ao. a oao , a e eo o e oao a e oao: ea oea! a e ao e e oe? a a, ooe ae oooo e e oaa. a a e oe eea. Ao e ao, aeae a e ea eao e aa a. aa e !

ea o oe ee a a e ao e e eo oeeo o e oe. a e e ee aao ee, a a a e ae, o e eoao ao ea e e . ea e a e aoo a a ea ea eo e eea, a .

e e o a ee a e oo a a e ooo a e e a aa a a oa oa ae ea. eo e o o ooao a ee; eo e eao eea ao o, oe a oa eoao ae. , ee e aeao a ao a ea. ae e, e e oe oe aao ao oe, a e oaa ao e o eea a eee. aao e a a ae oe, ao o a oo.

11

6. a oa, a o ae o e, oo

e e oea 1821. . a oo. o aoo o aea eea ao e aa a oeea. o o ooa eoa e ao ooo o o, a oo e o o oaa o aaa. Oa oo eeoae e ae aea oe e e oao oa eo eo a. a a aaa a oeee. a eoe ooe oa ao a aoe aae. a a a aa o o, oa a o a oa aao, a a e oeo o oe oae ooo e e. o a ea , a a ae, a o e a oe o o o oe o oea. o a aa a e a e ae, a oeo o a o ea. e a aoaa a oaa , a aa o a a o eeo ao o !

o e aa. eea oaa ao, aaa e oe

aeaee oa oea. ae, e e o aao oe o eee oe, ao o aoo a a a oa oe a oao. a, ao

12

a eo e eo oo oa oaa a ao a aa. oe oa, eo aeo ee e a oaa, a ea e ea a o o ae eo e o e ooao oa aa a ea, eo ae o aa.

ao e o e ae oo eeaa eoa, o e 1829. . oao e ee ee Ae aa, e e oo eoo eo (ooo, ao a e e aao: eeo) aoo eo o aa. o a e aao oe aee, a oo oe e ee ao, a a e eao oea ooao aa e e a oa aae a o ee aa. ae, eooe ae e e a a o e e oa aa, oaa oe a, oaa aa e o a o oea. e oe, o e ao oao a aaa aoae eea, eoao e oao a e o eoo eoo oaa.

a, o ee aa a o e ee a a e eoe oe oae ae e. ao e e eo a , aaa e o a aoa a ao ooe. ae e oo a oo a o e ao aoeo a e oao aa e (Old Betsy).

13

7. o ao o oo eea, e oe e

ao eee ae, ee a e a e a e e ea oe o a . Oao e ea o e o ee oao eo a. ae, a e eo 1821. . oao o eao, ea e ao eo aa, ao e o aae ao ae ooa, o e a e oe ee Ae aaa.

ae 1835. ., e eea aa Aa (Antonio de Padua Mara Severino Lpez de Santa Anna y Prez de Lebrn) ooo e eaae a Aao, a aea ea (), a e oe e aao oo o o a e aoa eao eaa. a a Aao, a e eoa oea: oeoa oa oe aa aa, e e aao aoee a eae ae o o e eao o o aa; a oa o e Ea (Edward), o e eaao ao oa a ee; , aa, a o e ao ao (Jean Laffitte) a eo ao oa.

a o e (William Barret Travis), o e oaoao oao ae Aao,

14

eea o o (James Jim Bowie), o oe e ea oa o aa o, ao oea ea eoe oe aee. o e e o eooa a oe, e e o oo oao ao ea e o eee oo a o. A a oa e a aa oo a a e oa aa A oa. o e eea e ao oao oaae.

15

8. o ao oa, aa Aao e aa 6. aa

1836. . ao , a e a o e, o, e oe.

eo e oea aa e aeo e oa. ea e eaa, o e oo o ae oe ea oae. oe a a e e ao aoe, a a e eo oaao. ea e oa e oaa o e oea, o e o ea o eoe oe aaa, oe e eea ao (Castrilln) oao a ea, oea a. aao e a ae, e e oe aae e eo , a o oa o, a oe e ea , eo. a e e aa ea aa o ae, a e e o a ee o aa aeea eaaa, o ea ea eo o.

e a o ao a e ae oe, aa a ee e ooa oe. eea ao, ao aa oe, aeaao e a o oeae, a e e aa Aa aeo a e oa o. o aa eo a o oa a e aeee. e o oo ao, o oe e oa oo ao a oe oaa, a e o o e eo a a oa ae eea

16

a aeo eoe ae . O e ao ao e a...

( (Sam Houston) . , : Remember the Alamo! !).

17

9. A eea ae: ea ao aaaa e e eea

eaa, a aao a e oo o oe a e ea aa aooa a, e eo a oa ea. eae ee a eee e a aa o ea, a e aa o ooaa. e e ao ao o e oeoa a ae aa o o aa ea e aa eo oaa.

e, eea ae o a e oe oe e oo ae a Aao, e e a ea a ao aao oe aae o e aa. Oaa e e o e oe o ae a , o e ee aa ooa a ea aaoa o o a aa e a. ae e a o oe ao e e, a e 1835. . aaao a o oaa aeee oee, eoao ao oe a ae e o e oo a e, e e oa oe a aee o. ea a a, oe, oo o eo e, aa e o eee aoe ea e a, a e o oe ea. e e eo a eo oa a ee. oeo e e oe ooo e e e ee e, a a e ae oe oeo e o.

eea o eo Aaa oa e aae aee,

18

e o e oa o aae. aoa oeo aaa aoo aa ee Ae aaa I . a, o o oe e aaa aa oea a, oa oa o o, a a oao ee eo o. a a a e o eoo oa oe o ao oea: ao, ooo, ao aao a ao oa a oo , aa, aeo eaea eae.

19

10. Oao oo ae ee eo o e ao a

. a, o e oao a o e (John Fisher), oo e eoo ao o oa ae o a. a e ao e e, a e oe o aoe e oaa oa, o e oeao o e a e o ae oa... eoa aa eea eea e a aoa a eaaa. eoo oa o oe eoa. eo o oo oo, a e, e oe e ao a e a ee eo oa o o e eea. e ea, ee a e ae, e o e eo a o o o e.

oee ae o oeaa o e oe aao e a oea, aoo ea, e e o aa eoe. e oe e e a e a ae aa oe a.

a a, eooae o aaa a oo oa, aeo e ao oa ea a o a a oee oa: , ea e a e e oe, aa ao a aa aa ea, oea aa o, oa oe a e oaa oaa.

20

ecHo

Marko Kraji

Istina i legenda o Dejviju Kroketu

ecHo

Marko Kraji

2

Copyright 2002. by Marko Kraji. All rights reserved.


3

1. ta sve nije bio Dejvi Kroket: borac protiv Indijanaca, veliki

lovac na medvede i druge zveri, kralj Divlje granice, pisac, kongresmen s rakunovom kapom i uveni borac za slobodu Teksasa! Ili je sve to, moda, postao tek kasnije, kad su njega, i stotinak drugih heroja, vratile u ivot legende i vezale ga za sve ono to se naziva epopejom Divljeg Zapada.

Biografi i istoriari nikada nisu mogli u potpunosti da se sloe u pogledu mesta koje Dejvi Kroket zauzima u amerikoj istoriji. Njegovi protivnici skloni su da ga prikau samo kao obino slepo orue pojedinih politiara u borbi protiv predsednika Endru Deksona (Andrew Jackson), zatim kao nepotenog oveka, varalicu i razmetljivca koji je napustio enu i decu. S druge strane, njegove pristalice vrsto stoje na stanovitu da je bio najvei lovac svoga doba i poslanik Kongresa pun ozbiljnih vrlina i dravnike mudrosti. No, bez obzira ta uene glave mislile o njemu, ne moe se porei da je Dejvi Kroket, u graniarskom odelu od jelenske koe i s kapom od rakunovog krzna na glavi, osvojio narodnu matu svoga doba, isto onako kao i danas.

Marko Kraji

4

2. Legenda kojom je okruena linost Dejvi Kroketa i danas

spreava da se otkriju njegovi istinski podvizi. Veina podataka uzeta je iz njegove uvene autobiografije, koja je objavljena prvi put 1889. g. u Filadelfiji pod nazivom ivot Dejvija Kroketa. Ova autobiografija sastoji se, u stvari, iz tri odvojena dela, koja su objavljena jo za vreme njegovog ivota i odmah nakon njegove smrti, i to: Roman o ivotu Dejvija Kroketa iz drave Tenesi (1834. g.), Putovanja Dejvija Kroketa po severnim i istonim dravama (1835. g.) i Podvizi i pustolovine pukovnika Kroketa u Teksasu (1836. g.).

Da li je Dejvi Kroket, ponosan i polupismen lovac na medvede, napisao ta dela, ili neko od njih? Njegova pisma i hrpa drugih beleaka pruaju dokaze da je umeo da pie jasno i svojim posebnim stilom. Svi se manje-vie slau da je Roman o ivotu Dejvi Kroketa iz drave Tenesi uglavnom njegovo delo, iako se na mnogim mestima opaa rad druge obrazovanije ruke. U Putovanjima Dejvija Kroketa po severnim i istonim dravama ne osea se toliko Dejvijeva linost. To delo je verovatno napisano i objavljeno na osnovu itave hrpe beleaka koje je napisao na tom putu. A delo objavljeno ubrzo nakon njegove smrti Podvizi i pustolovine pukovnika Kroketa u Teksasu spada svakako u oblast legendi. Moda je autor tog pustolovnog i ivopisnog romana imao prilike da proita Dejvijeva


5

pisma, koja je pisao onih nekoliko meseci pre nego to je poginuo, ili ak da proita dnevnik, koji je navodno naen na njegovom leu; ipak, to delo u prvom redu spada meu narodne predanja, a ne u zbilju.

Marko Kraji

6

3. Sa dosta sigurnosti se moe rei da je Dejvid Dejvi Kroket

(David Davy Crockett) roen u pravom Divljem Zapadu, u brvnari na uu potoka Lajmstona u reku Noliaki (okrug Grin Kantri) u dravi Tenesi, koja jo nije imala status amerike drave verovatno 17. avgusta 1786. g. Bio je peto od devetoro dece Dona i Rebeke (Hokins) Kroket, kotsko-irskih doseljenika. Ime Dejvid je dobio po dedi, koji je ubijen od Indijanca 1777. g. u sopstvenoj brvnari kod dananjeg Rodersvila u Tenesiju.

Njegov otac, Don Kroket (John Crockett), je roen u dravi Merilend oko 1754. g., odakle je ubrzo nakon venanja sa Rebekom Hokins (Rebecca Hawkins) migrirao u Tenesi. Njihovo venanje Dejvi je duhovito prokomentarisao ovako: Ja sam po svoj prilici uo o tome kako su se oni uzeli, ali ako sam i uo, to sam zaboravio. Ipak je sasvim sigurno da su se stvarno uzeli, inae se ljudi ne bi morali petljati sa ivotom njihovog sina Dejvida Kroketa..

Kao deak Dejvi je bio veoma ivahan; voleo je da luta umama, te je veoma brzo nauio da raspoznaje drvee i sve ivotinje od malog oposuma do ogromnog medveda, a kad je napunio devet godina bio je ve uveni strelac. U trinaestoj godini oseao se slobodnim graaninom slobodnih i nezavisnih Sjedinjenih Amerikih Drava, pa je napustio Tenesi i otiao na Istok, u Baltimor, da bi naao zaposlenje. Ipak, ivot u civilizovanom delu


7

Amerike nije mu se dopao, te se ubrzo vratio na oevo imanje. Dejvi Kroket je 1805. g. dobio dozvolu da se oeni devojkom po

imenu Margaret Elder (Margaret Elder), ali ovu dozvolu nije nikada upotrebio. Avgusta 1806. g. oenio se sa Meri Poli Finli (Mary Polly Finley), koja mu je rodila dva sina: Dona Veslija (John Wesley) i Vilijema Finlija (William Finley), i ki Margaret Finli Poli (Margaret Finley Polly).

Marko Kraji

8

4. Iako nemirna duha, Dejvi Kroket je godinama iveo manje-vie

mirnim nainom ivota, sve do 1813. g. kada postaje dobrovoljac generala Endru Deksona u ratu protiv pobunjenog indijanskog plemena Krik. Otada je poeo avanturistiki ivot ovog neobinog oveka amerikog Zapada. U tim tekim i surovim borbama stekao je ugled koji e kasnije postati osnova za stvaranje legende o njemu.

Rat sa Indijancima zavrio je u inu pukovnika. Zanimljivo je da su njegovu hrabrost cenili i Indijanci, a naroito osobinu da dri zadatu re; stoga su mu i mnoge poglavice najratobornijih indijanskih plemena postajali lini prijatelji. (Meutim, njegovi protivnici tvrde da Dejvi, kao i veina belaca njegovog doba, nikada nije ni pokuao da se sporazume sa Indijancima, pogotovo kada se zna da je uestvovao u masakru 200 Krik Indijanaca mukaraca, ena i dece. O tome je Dejvi kasnije napisao: ubijali smo ih kao pse.).

U meuvremenu, ekajui ga, njegova supruga Meri Poli se razbolela i umrla. Dejvi se ubrzo ponovo oenio sa Elizabet Paton (Elizabeth Patton), udovicom sa dva sina. U ovom braku imao je troje dece: Rebeku Elviru (Rebecca Elvira), Roberta Patona (Robert Patton) i Matildu (Matilda).


9

5. Nakon povratka iz rata, Dejvi postaje graniar. Sa nepogreivom

pukom u ruci, u graniarskom odelu od jelenske koe i uvenom kapom od rakunovog krzna na glavi, prodirao je sve dublje u neistraena podruja. Za njim su ostajale brojne prie i legende o Dejviju nepogreivom strelcu, o njegovim podvizima, hrabrosti i odvanosti, pa i o tome kako je podnosio glad i napor. Silan strah obuzimao je sve divlje ivotinje: medvedi Kentakija su panino beali u svoja skrovita im bi se proneo glas da je Dejvi Kroket negde u blizini; aligatori Misisipija bi urno zaronili duboko pod vodu kad god bi u daljini ugledali neki brod, jer su se plaili da nepogreivi strelac Dejvi Kroket nije na nekom od njih; jadne zvearke nisu smele da se udalje ni tri metra od svojih rupa, jer bi ih Dejvi Kroket odmah zaskoio; a lisice su gotovo umirale od gladi, jer su u irokim lukovima zaobilazile kokoarnike sve u strahu od Dejvija Kroketa.

Sam Dejvi je bio u velikoj meri zasluan za stvaranje tih pria i legendi, jer je voleo da izmilja o sebi najneverovatnije stvari, ne marei mnogo da li e ko u njih da poveruje. Nije to inio zbog nekog sebinog cilja ili koristi, ve pre, moglo bi se rei, iz bezazlene veselosti i elje da zabavi prisutne. A te prie, zahvaljujui njegovom slikovitom nainu izraavanja i smislu za humor, postale su veoma popularne.

Tako je ostala u seanju pria o susretu Dejvija Kroketa sa

Marko Kraji

10

nekim rakunom. Dejvi je odmah podigao puku, ali pre nego to je opalio rakun je povikao: Jedan momenat! Da niste vi sluajno uveni Dejvi Kroket? Na usluzi sam, gospodine rakune odgovorio je Dejvi polaskan. Ja sam Dejvi Kroket iz Tenesija. Ako je tako, saekajte da siem sa drveta rekao je tada rakun. Smatram se mrtvim!

Jedna od omiljenih Dejvijevih pria bila je kako je jednim metkom istovremeno ubio dve ivotinje. Kada mu je neki medved naiao s jedne, a u isti mah puma s druge strane, on je jednostavno ispalio metak u stenu izmeu njih. Metak se pri udaru u stenu raspolutio na dva dela jedan deo je usmrtio medveda, a drugi pumu.

Dejvi je tvrdio za sebe da je toliko ruan da je dovoljno da se iskezi na rakuna pa da ovaj odmah padne sa drveta. Jednom je tu svoju mo oprobao i na medvedu; iscerio se i gledao medveda pravo u oi, oekujui da ovaj jednostavno padne. No, medved je zareao i mumlajui nasrnuo na njega. Razume se, Dejvi je iz ove borbe izaao kao pobednik, ali je otada digao ruke od cerenja na medvede. Sauvao je taj stil za male ivotinje, kao to su rakuni i oposumi.


11

6. Nain ivota, slian ivotu pastrmke u brzoj reci, suoio je

Dejvija Kroketa 1821. g. sa politikom. Po nagovoru svojih prijatelja iz Tenesija prihvatio je kandidaturu za kongresmena. U svojim politikim govorima veoma je malo govorio o politici, a mnogo vie o lovu i borbama protiv Indijanaca. Ovakvi govori i neverovatne prie imale su vanredan odjek i Dejvi je postao popularniji nego njegovi suparnici. Ljudi su ga sluali i aplaudirali mu sa oduevljenjem. Na njegove zborove dolazili su kao na najbolje zabave. Ja sam iva vatra i umsko udo, pola sam konj a pola aligator, a ima u meni i poneto od dinovske kornjae govorio je Dejvi. Mogu da pregazim Misisipi, da plivam dalje, da ronim dublje i da opet izronim suvlji od bilo kojeg drugog oveka. Mogu da zauzdam munju na nebu i da je uzjaem, a pogledom mogu da zgulim koru sa drveta. Umem da razgovaram sa svim ivotinjama u umi, a rukama mogu da iupam drvo debelo kao moj struk!

I bio je izabran. Dejvijeva pojava u Vaingtonu, izazvala je opte zaprepaenje u

dvorani Kongresa. Naime, Dejvi se pojavio u svom graniarskom odelu od jelenske koe, s kapom od rakunovog krzna na glavi i s lovakim noem za pojasom. Ipak, u glavnom gradu njegov izgled i njegovi govori nisu ostavili onakav utisak kao na Zapadu. Pored toga,

Marko Kraji

12

Dejvi je teko razumeo prefinjeni jezik gradskih politiara, a jedina mu je uteha bila to ni oni nisu razumeli njegov jezik koji je obilovao lovakim izrazima i indijanskim reima, esto zainjen sonim izrazima.

Iako je bio veliki prijatelj i pobornik generala Deksona, koji je 1829. g. postao sedmi predsednik Sjedinjenih Amerikih Drava, Dejvi se usprotivio njegovom uvenom (odnosno, kako ga je sam Dejvi nazvao: neuvenom) zakonskom predlogu o Indijancima. To ga je stajalo politike karijere, za kojom dodue i nije previe alio, ali ga je itekako bolela pomosao kakva se sve ljudska udovita nalaze na kormilu Sjedinjenih Drava. Naime, Deksonove pristalice uinile su sve da ga to vie diskredituju u oima biraa, postavljajui mu gomile zamki, sitnih podvala i smicalica sve dok ga nisu uklonili iz Kongresa. Dejvi Kroket, koji je lako mogao da savlada i najopasnijeg medveda, jednostavno nije mogao da se nosi sa beskrupoloznim i beskompromisnim politiarima.

Ipak, irom Sjedinjenih Drava ljudi su priali o njemu i eleli su da ga vide i uju njegove duhovite lovake i ratnike prie. Tako je Dejvi krenuo na put, zadravajui se po raznim gradovima da bi drao govore. U Filadelfiji je dobio na poklon krasnu dugu puku koju je tako zavoleo da ju je prozvao Stara Betsi (Old Betsy).


13

7. Ubrzo nakon svog politikog neuspeha, Dejvi Kroket je

napustio Sjedinjene Drave, reen da se vrati tek kad se estiti i nezavisni ljudi opet probiju na vrh. Otiao je u Teksas koji se u to vreme odupirao meksikoj upravi. Naime, kad je Meksiko 1821. g. proglasio svoju nezavisnost, Teksas je uao u njegov sastav, iako je bio nastanjen uglavnom amerikim kolonistima, koji su teili da se pripoje Sjedinjenim Amerikim Dravama.

Krajem 1835. g., meksiki general Santa Ana (Antonio de Padua Mara Severino Lpez de Santa Anna y Prez de Lebrn) opkolio je Teksaane u tvravi Alamo, kraj naselja San Antonio de Beksar (Valero), a Dejvi Kroket je smatrao svojom ljudskom dunou da se pridrui braniocima nezavisnosti Teksasa. Na putu za Alamo, pridruila su mu se etiri neobina oveka: profesionalni kockar kojeg su nazivali aiar, jer je varao lakoverne sa tri metalne aice ispod kojih je trebalo otkriti zrno graka; zatim momak po imenu Edvard (Edward), koji se predstavljao kao lovac na pele; i, najzad, bivi gusar pod uvenim anom Lafitom (Jean Laffitte) u pratnji jednog indijanskog lovca.

Mladi pukovnik Vilijem Baret Trevis (William Barret Travis), koji je komandovao odbranom tvrave Alamo, i legendarni pukovnik Dejms Dim Bovi (James Jim Bowie), po kome je specijalni lovaki no nazvan bovi, srdano su doekali Dejvija i njegove nove

Marko Kraji

14

prijatelje. Pukovniku Trevisu je bio neophodan svaki ovek, jer je pod svojom komandom imao jedva nekih sto pedeset ljudi sposobnih za borbu. A ta brojka je bila nitavna u odnosu na hiljadu et stotina Santa Aninih vojnika. Uz to meksiki general je stalno dobijao pojaanje.


15

8. Uprkos hrabroj odbrani, tvrava Alamo je pala 6. marta 1836. g.

Svi branioci su izginuli, a meu njima i pukovnik Trevis, i Dim Bovi, i Dejvi Kroket.

Telo Dejvi Kroketa nikada nije naeno meu poginulima. Prema nekim verzijama, on je poginuo u dvoritu tvrave u poslednjim trenucima odbrane. Drugi opet kau da je ubijen kao zarobljenik, kad ga je neko prokazao. Prema verziji koja je dopisana u ivotu Dejvija Kroketa, on je bio jedan od estorice poslednjih branilaca, koje je general Kastriljon (Castrilln) pozvao na predaju, obeavi im zatitu. Stajao je sam u uglu tvrave, drei cev svoje razmrskane puke u desnoj ruci, a svoju lovaku noinu, sa koje se cedila krv, u levoj. Na elu mu je zjapila velika rana od sablje, a pred njim je bio pravi bedem od valjda dvadesetak mrtvih i umiruih Meksikanaca, koji su leali jedan preko drugog.

Videvi da bi bilo uzaludno da se i dalje bore, mala grupa preivelih je poloila oruje. General Kastriljon, kao astan ovek, nameravao je da odri obeanje, ali je svirepi Santa Ana naredio da se odmah pobiju. Istog asa su njegovi hrabri oficiri pohitali da izvre nareenje. Videvi to podlo izdajstvo, pukovnik Kroket je odmah skoio kao tigar put voe tih podlaca, ali pre no to je uspeo da ga dohvati u ake desetak sablji bi zariveno u njegove junake grudi. On je pao i izdahnuo ne jauknuvi...

Marko Kraji

16

(Samo etrdeset sedam dana kasnije Santa Anu je strahovito porazio general Sem Hjuston (Sam Houston) u bici kod San Hasinta. Prema slubenom izvetaju generala Hjustona, bojni pokli teksaana je bio: Remember the Alamo! Setite se Alama!).


17

9. A legenda kae: Velika radost zavladala je meu medvedima

Kentakija, a aligatori Misisipija su se toliko ugojili i olenjili da se jedva sklanjali parobrodima s puta, te bezbrino sunaju svoja lea. Zvearke su izmilele iz rupa i vesele se na istinama irim od tri metra, a lisice spavaju po kokoarnicima. Sve je tako zato to je Kroketova puka zauvek zamukla i to po umama nema vie traga njegovih mokasina.

Meutim, legenda kae i to da Dejvi Kroket uopte nije poginuo branei tvravu Alamo, ve se na udesan nain spasio i nastavio svoje avanture po Divljem Zapadu. Otada krue prie o Dejvi Kroketu koji jae na munji, koji se penje uz Nijagarin vodopad na leima aligatora i koji do dna iskapa Meksiki zaliv. Dalje se pria o tome kako je Dejvi, kad je 1835. g. zavladao strah zbog dolaska Halejeve komete, jednostavno uhvatio kometu za uarenu repinu i hitnuo je visoko ka nebu, gde nije mogla nikome da nanese zlo. Jedna druga pria, opet, govori o velikoj studeni, kada su se od prevelike hladnoe i Zemlja i Sunce zamrznuli, pa se nisu mogli pokrenuti s mesta. Dejvi je video da neto mora da preduzme. Popeo se uz Breg zore i otopio Sunce i Zemlju vrelim medveim uljem, a zatim je udarcem noge pokrenuo zemljinu osu.

Legenda o heroju Alama dobila je fantastine razmere, u emu su mnogi videli i dobar izvor zarade. Takozvani Kroketovi almanasi

Marko Kraji

18

masovno su tampani u Sjedinjenim Amerikim Dravama u XIX v. Zatim, o pukovniku Kroketu je napisana itava biblioteka knjiga, kojima su pridodati jo i brojni stripovi, a sa pojavom sedme umetnosti i filmovi. Na taj nain je od neobinog pukovnika stvoren simbol pravog oveka: snanog, prodornog, malo nastranog ali hrabrog borca za slobodu i, najzad, zakletog neprijatelja nepravde.


19

10. Ovako solidno izgraenu legendu teko ko se usuivao da srui.

Ipak, to je pokuao publicista Don Fier (John Fisher), poto je prethodno sakupio prilino bogatu i autentinu istorisku grau. Istina je pisao je Fier, da je Kroket bio maloletni prestupnik i opasan zloinac, koji je pobegao od kue kad mu je bilo trinaest godina... Njegova kasnija egzistencija temeljila se na ratovanju i malim prevarama. U njegovo doba mnogi mu uopte nisu verovali. U nekom svom politikom govoru, na primer, Dejvi Kroket se hvalio da je za vreme jednog lova ubio sto pet medveda. Ljudi su se smejali, ubeeni da Dejvi lae, jer on nije ni umeo da broji do sto pet.

Iznoenje autentinih istorijskih dokumenata o Dejviju Kroketu izazvalo je pravu buru protesta, naroito u Teksasu, gde je pukovnik smatran herojem. Dejvi Kroket ne sme da se dira pisale su tada novine Juga.

Na kraju, negodovanje ljudi zbog napada na njihovog idola, navelo je i samog Dona Fiera da popusti i na kraju polemike doda: Ipak, treba rei da je Dejvi Kroket, takav kakvog ga zamiljaju naa deca, potena i simpatina linost, koja moe da se dopada i nama odraslima.

Marko Kraji

20

ecHo

- Marko Kraji - Istina i legenda o Dejviju Kroketu

Marko Krajsic - Istina i legenda o Dejviju Kroketu.pdf

Documents

Transcript of Marko Krajsic - Istina i legenda o Dejviju Kroketu.pdf