Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło:...

88
Komputerowe Systemy Sterowania Struktury Sterowania – zagadnienia wybrane, przykłady – ©KSS 2015 Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Kierunek: Automatyka i Robotyka Specjalność: Automatyka i Systemy Sterowania Studia stacjonarne I stopnia: rok III, semestr VI dr inż. Tomasz Rutkowski Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Transcript of Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło:...

Page 1: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Struktury Sterowania

– zagadnienia wybrane, przykłady –

©KSS 2015

Politechnika Gdańska

Wydział Elektrotechniki i Automatyki

Kierunek: Automatyka i Robotyka

Specjalność: Automatyka i Systemy Sterowania

Studia stacjonarne I stopnia: rok III, semestr VI

dr inż. Tomasz Rutkowski

Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Page 2: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Sterowanie:

wpływanie na obiekt w taki sposób

aby powodować jego działanie, zachowanie się,

© KSS 2015

aby powodować jego działanie, zachowanie się,

zgodnie z założonymi wymaganiami

2Żródło: W.Findeisen „Struktury…

Page 3: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Obiekt sterowany (podlegający sterowaniu):

jest pewną wyodrębnioną częścią środowiska,

w którym występuje,

© KSS 2015

w którym występuje,

podlegając kontrolowanym lub niekontrolowanym

przez jednostkę sterującą

wpływom otoczenia

3

Page 4: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Sterowane wielkości wejściowe (wejścia):

obserwacje, cechy wielkości

charakteryzujących stan obiektu sterowanego

© KSS 2015

charakteryzujących stan obiektu sterowanego

Niesterowane wielkości wejściowe (zakłócenia):

wejścia które zakłócają pożądane zachowanie

obiektu sterowanego

4

Page 5: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Wielkości wyjściowe (wyjścia obiektu):

obserwacje (pomiary) wartości i cechyodpowiednich wielkości charakteryzujących

© KSS 2015

odpowiednich wielkości charakteryzującychstan obiektu sterowanego

5

Page 6: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Ogólna struktura systemu sterowania

© KSS 2015 6Żródło: P.Tatiewski „Sterowanie…

Page 7: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Cele sterowania (zazwyczaj różnej natury) np. :

» utrzymanie stałej zadanej temperatury w pomieszczeniu

» realizacja zadanej trajektorii lotu samolotu

maksymalizacja zysków operatora telekomunikacyjnego

© KSS 2015

» maksymalizacja zysków operatora telekomunikacyjnego

» minimalizacja kosztów wytwarzania opakowań z kartonu

» …

7

Page 8: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Aby efektywnie realizować cel główny

(np. ekonomiczny),

należy z reguły zapewnić realizację szeregu celów

© KSS 2015

należy z reguły zapewnić realizację szeregu celów częściowych

przy braku lub niepełnej informacji

o zachowaniu otoczenia obiektu sterowanego

8

Page 9: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

„proste” a „złożone” obiekty sterowania

Wiele obiektów sterowania ma złożoną naturę,

posiada wiele wejść sterowanych, wiele wejść

© KSS 2015

posiada wiele wejść sterowanych, wiele wejść zakłócających oraz wiele wyjść

o skomplikowanej naturze wzajemnych powiązań (oddziaływań) pomiędzy wejściami i wyjściami

9

Page 10: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykłady

- różnych struktur sterowania

© KSS 2015

- różnych struktur sterowania

(klasyczna, scentralizowana,warstwowa, rozproszona)

Page 11: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykład klasycznej struktury sterowania

© KSS 2015 Żródło: Grega „Metody i algorytmy…

Page 12: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Zalety Wady

• Autonomia pętli sterujących

• Precyzyjnie określone zadania

układów sterowania

(regulatorów)

• Zastosowania dla procesów

gdzie można wyróżnić procesy

składowe

• Brak wymiany informacji

Przykład klasycznej struktury sterowania

© KSS 2015 12

(regulatorów) • Brak wymiany informacji

pomiędzy układami

sterowania

• Ograniczone możliwości

wizualizacji stanu procesu i

archiwizacji danych

procesowych

Żródło: Grega „Metody i algorytmy…

Page 13: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykład scentralizowanej struktury sterowania

Interfejs I/O

System informacyjnyplanowania produkcjii wytwarzania

© KSS 2015 Żródło: Grega „Metody i algorytmy…

Page 14: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Zalety Wady

• Brak barier w przepływie informacji

(możliwa wymiana informacji

pomiędzy układami sterującymi,

możliwa optymalizacja sterownia)

• Możliwość wizualizacji stanu procesu

• Krytycznym elementem

infrastruktury jest komputer

centralny

• Liczba zadań realizowanych przez

komputer centralny wymaga

Przykład scentralizowanej struktury sterowania

© KSS 2015 14

• Możliwość wizualizacji stanu procesu

i archiwizacji danych procesowych

• Moc obliczeniową centralnego

komputera umożliwia zainstalowanie

systemu SCADA

• Możliwość połączenia systemu

automatyki z zakładowym systemem

informacyjnym planowania produkcji

i wytwarzania

komputer centralny wymaga

odpowiedniej mocy obliczeniowej

oraz rozbudowanego

oprogramowania

• Relatywnie wysokie koszty

utrzymania systemu

Żródło: Grega „Metody i algorytmy…

Page 15: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykład wielowarstwowej struktury sterowania

Sieć teletransmisyjna(magistrala polowa, sieć miejscowa; fieldbus)

© KSS 2015 Żródło: Grega „Metody i algorytmy…

Page 16: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Zalety Wady

• Rozproszony charakter systemu

automatyki zwiększa jego pewność

działania, ewentualne awarie mają

zasięg lokalny

• Przetwarzanie danych ma charakter

rozproszony

• Możliwość występowania opóźnień

w transmisji informacji (np. zależne

od typu zastosowanej sieci

teleinformacyjnej, czy typu procesu

- proces rozległy „terytorialnie”)

• Brak przepływu informacji pomiędzy

Przykład wielowarstwowej struktury sterowania

© KSS 2015 16

rozproszony

• Możliwość wizualizacji stanu procesu

i archiwizacji danych procesowych

• Centralne zbieranie danych

umożliwia optymalizację sterownia

• Możliwość zainstalowanie systemu

SCADA

• Możliwość połączenia systemu

automatyki z zakładowym MES

• Brak przepływu informacji pomiędzy

sterownikami warstwy sterowania

bezpośredniego

• Brak możliwości przejęcia funkcji

sterujących jednego sterownika w

przypadku awarii drugiego

Żródło: Grega „Metody i algorytmy…

Page 17: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykład rozproszonej struktury sterowania

© KSS 2015 Żródło: Grega „Metody i algorytmy…

Page 18: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Zalety Wady

• Umożliwia również „poziomy”

przepływ informacji pomiędzy

układami sterowania (w ramach

warstwy sterowania bezpośredniego)

• Łatwość tworzenia hierarchicznych,

warstwowych struktur sterowania

• Relatywnie wysoki koszt narzędzi

konfiguracyjnych

• Konieczność stosowania

wyspecjalizowanych urządzeń

końcowych – interfejsów

dostosowujących przesyłane sygnały

Przykład rozproszonej struktury sterowania

© KSS 2015 18

warstwowych struktur sterowania

• Ułatwiona obsługa systemu oraz

lokalizacja i usuwanie awarii

• Rozproszenie funkcji „pomiarowo-

sterujących”

• Możliwość elastycznego

kształtowania funkcji systemu

dostosowujących przesyłane sygnały

do standardu magistrali

• Opóźnienia (o różnym charakterze)

związane z przesyłaniem informacji

(zależne od typu zastosowanej sieci,

konfiguracji systemu)

Żródło: Grega „Metody i algorytmy…

Page 19: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Dekompozycja wyj ściowego problemu sterowania na prostsze, funkcjonalnie wzajemnie powi ązane ze sob ą

podzadania upraszcza projektowanie, sterowanie i nadzorowanie procesu

© KSS 2015

nadzorowanie procesu

Projektuje się układy sterowania dla poszczególnych warstw, które realizują wydzielone cele cząstkowe,

a nie jeden układ centralny dla całego procesu

19

Page 20: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykład struktury sterowania zdecentralizowanego

© KSS 2015 Żródło: Niderliński „Systemy …

Page 21: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Jakiego rodzaju strukturę sterowania zastosować ?

» scentralizowaną

» czy zdecentralizowaną

„złożone” obiekty sterowania

© KSS 2015

» czy zdecentralizowaną

21

Page 22: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Sterowanie scentralizowane:

– trudność zapewnienia odpowiedniego bezpieczeństwa przebieguprocesu sterowanego

– trudność związane z reakcją systemu na zjawiska niekontrolowane

„złożone” obiekty sterowania

© KSS 2015

– trudność związane z reakcją systemu na zjawiska niekontrolowanei nieprzewidziane (jednoczesne i szybkie przetwarzanie dużej ilościinformacji)

Można powiedzieć, że trudności tym bardziej widoczneim „złożoność” obiektu sterowania większa

22

Page 23: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Sterowanie zdecentralizowane:

Stosuje się podejście „hierarchiczne”

polega na dekompozycji pierwotnego celu sterowania

na szereg zadań cząstkowych,

„złożone” obiekty sterowania

© KSS 2015

na szereg zadań cząstkowych,

mniej złożonych i wzajemnie ze sobą powiązanych,

z których każde związane jest z przetwarzaniem mniejszej ilości

informacji i realizacją na ogół jedynie celu cząstkowego

23

Page 24: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Podstawowe sposoby dekompozycji zadania (celu) sterowania:

– dekompozycja funkcjonalna

– dekompozycja czasowa

„złożone” obiekty sterowania

© KSS 2015

– dekompozycja czasowa

– dekompozycja przestrzenna

24

Page 25: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Dekompozycja funkcjonalna:

» wydzielenie szeregu funkcjonalnie różnych cząstkowych celów sterowania wzajemnie ze sobą powiązanych w ramach struktury

„złożone” obiekty sterowania

© KSS 2015

sterowania wzajemnie ze sobą powiązanych w ramach struktury pionowej (struktura warstwowa)

» jednostka decyzyjna związana z każdą z warstw podejmuje decyzje odnoszące się do tego samego obiektu ale każda z nich podejmuje decyzje różnego rodzaju

25

Page 26: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Dekompozycja czasowa:

» wydzielenie szeregu podprocesów o różnej dynamice, z procesu głównego, wzajemnie ze sobą powiązanych w ramach struktury

„złożone” obiekty sterowania

© KSS 2015

głównego, wzajemnie ze sobą powiązanych w ramach struktury pionowej (struktura warstwowa)

» jednostka decyzyjna związana z każdą z warstw podejmuje decyzje odnoszące się do tego samego obiektu ale każda z nich podejmuje decyzje związane z różnymi podprocesami (dynamika w różnej skali czasu)

26

Page 27: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Dekompozycja przestrzenna:

» jest związana z przestrzenną strukturą złożonego obiektu (w ramach jednej warstwy) i polega na podziale zadania sterowania

„złożone” obiekty sterowania

© KSS 2015

ramach jednej warstwy) i polega na podziale zadania sterowania na mniejsze, lokalne podzadania funkcjonalne tego samego rodzaju ale o np. mniejszej wymiarowości

27

Page 28: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Komputerowe Systemy Sterowania

Typowe szczegółowe podcele (cele cząstkowe) sterowania:

– zapewnienie bezpiecznego przebiegu procesów w obiekcie sterowanym

© KSS 2015

– zapewnienie odpowiednich cech wyjść obiektu (utrzymanie zmiennych wyjściowych w obszarze wartości dopuszczalnych)

– optymalizacja bieżącej efektywności działania obiektu sterowania (np. maksymalizacja zysków przy minimalizacji kosztów)

28

Page 29: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Podstawowa warstwowa struktura sterowania

© KSS 2015 29Żródło: P.Tatiewski „Sterowanie…

Page 30: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Podstawowa warstwowa struktura sterowania

© KSS 2015 30Żródło: P.Tatiewski „Sterowanie…

Page 31: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Podstawowe zdania i okresy interwencji warstw sterowania

© KSS 2015 31Żródło: P.Tatiewski „Sterowanie…

Page 32: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykład struktury warstwowej regulacji i

z dekompozycją obiektu sterowanego

©K

SS

2015

32

Przykład struktury warstwowej regulacji i optymalizacji z dekompozycją obiektu sterowanego

Żródło: P.Tatiewski „Sterowanie…

Page 33: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Cechy modeli procesu sterowanego w poszczególnych warstwach sterowania

© KSS 2015 33Żródło: P.Tatiewski „Sterowanie…

Page 34: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Modelowanie obiektu sterowanego w strukturze warstwowej

©K

SS

2015

34

Modelowanie obiektu sterowanego w strukturze warstwowej

Page 35: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykład 1:

- warstwowa struktura sterowania

© KSS 2015

- warstwowa struktura sterowania

w przemyśle chemicznym

Page 36: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Układ reaktora przepływowego z idealnym wymieszaniem

© KSS 2015 36Żródło: J. Liu (2011). Networked …

Page 37: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Równania reaktora przepływowego

© KSS 2015 37Żródło: J. Liu (2011). Networked …

Page 38: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Równania reaktora przepływowego

© KSS 2015 38

Page 39: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Wartości podstawowych parametrów

© KSS 2015 39

Page 40: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Dynamika zmian stężenia substratów w reaktorze

© KSS 2015 40

Page 41: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Dynamika zmian temperatury w reaktorze

© KSS 2015 41

Page 42: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Charakterystyka statyczna stężeń substratów w zależności od temperatury

© KSS 2015 42

Page 43: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Charakterystyka statyczna stężenia Cb w zależności od temperatury i przepływu

medium zasilającego zbiornik z widocznym „grzbietem” wyznaczającym stężenia

maksymalne oraz zboczem optymalnym narastającym

© KSS 2015 43

Page 44: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Izolinie charakterystyki statycznej stężenia Cb w zależności od temperatury

i przepływu medium zasilającego zbiornik z zaznaczonymi przykładowymi punktami

pracy

© KSS 2015 44

Page 45: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Reaktor z układami sterowania bezpośredniego poziomem i temperaturą

© KSS 2015 45

Page 46: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Charakterystyka zastosowanego rozwiązania:

• pętle sterujące są strukturalnie odseparowane

• układy sterujące poziomem i temperaturą są ulokowane w bezpośredniej warstwie sterowania (bezpośredni dostęp do obiektu – możliwość bezpośredniego wpływania na wielkości

Komputerowe Systemy Sterowania

© KSS 2015

obiektu – możliwość bezpośredniego wpływania na wielkości wejściowe sterujące)

• duża częstotliwość interwencji (mały okres próbkowania)

46

Czy wymiana informacji pomiędzy układami sterującymipoziomem i temperaturą

o sterowaniu realizowanym przez te układymoże się przełożyć na „jakość/efektywność”

zastosowanego rozwiązania?

Page 47: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Reaktor z układami sterowania bezpośredniego poziomem i temperaturą oraz sterowania nadrzędnego realizującego stabilizację stężenia Cb

© KSS 2015 47

Page 48: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Zdekomponowany opis blokowy struktury sterowania reaktora realizującego stabilizację stężenia CB

© KSS 2015 48Żródło: P.Tatiewski „Sterowanie…

Page 49: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Charakterystyka zastosowanego rozwiązania:

• aby właściwie zaprojektować warstwę nadrzędną to układy sterujące poziomem i temperaturą ulokowane w bezpośredniej warstwie sterowania powinny „dobrze” funkcjonować

• w trakcie projektowania można posłużyć się modelem

Komputerowe Systemy Sterowania

© KSS 2015

• w trakcie projektowania można posłużyć się modelem prostszym niż model dynamiki całego układu

• wolna dynamika zmian stężenia CB substancji B

• czas pomiaru stężenia CB substancji B znacznie dłuższy od okresu próbkowania układów sterujących poziomem i temperaturą

• układ regulacji kaskadowej

49

Page 50: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Zadanie optymalizacji dynamicznej

© KSS 2015 50Żródło: P.Tatiewski „Sterowanie…

Page 51: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Warstwowa struktura sterowania reaktora realizująca bieżącą optymalizację punktu pracy

© KSS 2015 51Żródło: P.Tatiewski „Sterowanie…

Page 52: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Charakterystyka zastosowanego rozwiązania:

• możliwość wykorzystania modelu procesu do „optymalnego” kontrolowania wolno zmiennego stężenia CB substancji B

• właściwe sformułowanie zadania optymalizacji

• odpowiednie algorytmy optymalizacji

Komputerowe Systemy Sterowania

© KSS 2015

• odpowiednie algorytmy optymalizacji

• odpowiednie zasoby obliczeniowe

52

Page 53: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przebieg stężeń CB dla wybranych struktur sterowania

© KSS 2015 53

Page 54: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykłady realizacjiPrzykłady realizacji

warstwowych struktur sterowaniawarstwowych struktur sterowania

© KSS 2015

warstwowych struktur sterowaniawarstwowych struktur sterowania

w systemach środowiskowychw systemach środowiskowych

Page 55: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Cykl u żytkowania wody

55

Page 56: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykład 2:Przykład 2:

© KSS 2015

-- system produkcji i dystrybucji wody pitnejsystem produkcji i dystrybucji wody pitnej

Page 57: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Uzdatnianie i dezynfekcja wody pitnej

CEL: usuni ęcie z wody zanieczyszcze ń stałych oraz rozpuszczonych zwi ązków chemicznych

METODY:areacja, cedzenie, koagulacja, sedymentacje,

Uzdatnianie wody

57

areacja, cedzenie, koagulacja, sedymentacje, dekantacje, utlenianie, filtracja.

CEL: usuni ęcie z wody drobnoustrojów chorobotwórczych

METODY: chlorowanie, dodawanie nadmanganianu potasu, ozonowanie

Dezynfekcja wody

Page 58: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Elementy rzeczywistego systemu produkcji i dystrybucji Elementy rzeczywistego systemu produkcji i dystrybucji wody pitnejwody pitnej

Powierzchniowe ujęcia wody

Punkt dozowania związków dezynfekuj ących

Gruntowe uj ęcia wody

Stacja uzdatniania wody

58

Zbiorniki

Węzły

Ruroci ągi

Pompy

Zawory

Page 59: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Sterowanie Optymalizuj ące

Sterowanie Korekcyjne

WEJŚCIA:• Taryfa elektryczna,• Prognoza zapotrzebowania,• Monitorowanie ilo ści i jako ści wodyWYJŚCIA:• Zoptymalizowany harmonogram

pracy pomp,• Zoptymalizowany harmonogram

pracy zaworów,

WEJŚCIA:• Zoptymalizowany harmonogram pracy pomp,• Zoptymalizowany harmonogram pracy zaworów,• Zoptymalizowane dozowanie chloru,• Stężenie chloru w monitorowanych w ęzłach,

Przykładowa struktura sterowania systemem Przykładowa struktura sterowania systemem produkcji i dystrybucji produkcji i dystrybucji wody pitnejwody pitnej

59

pracy zaworów,• Zoptymalizowane dozowanie chloru

• Stężenie chloru w monitorowanych w ęzłach,WYJŚCIA:• Skorygowane dozowanie chloru

Page 60: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Sterowanie optymalizujące

- Poziom górny

Regulator jakości wody Σ

Zintegrowana optymalizacja ilości i jakości wody

Predykcja poboru wody –24 godziny

Taryfa elektryczna

Sterowanie operatywne – 24 godziny

Zoptymalizowane przepływy w sieci

Zoptymalizowane dozowanie chloru

Prognozowany pobór wody

Korekcja dozowania

chloru

Przykładowa struktura sterowania systemem Przykładowa struktura sterowania systemem produkcji i dystrybucji produkcji i dystrybucji wody pitnejwody pitnej

60

System dystrybucji wody pitnej

Sterowanie korekcyjne stężenia chloru

- Poziom dolny

wody Σ

Zoptymalizowany harmonogram pracy pomp

Zoptymalizowany harmonogram

ustawień zaworów

Monitorowanie ilości i jakości

wody

Graniczne stężenia chloru

Stężenie chloru w monitorowanych węzłach

Dozowanie chloru

Page 61: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykład 3:Przykład 3:

© KSS 2015

-- system oczyszczania ścieków bytowo system oczyszczania ścieków bytowo

gospodarczychgospodarczych

Page 62: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

62

OBIEKT STEROWANIAOBIEKT STEROWANIAOczyszczalnia ścieków w KartuzachOczyszczalnia ścieków w Kartuzach

Page 63: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Struktura typowej oczyszczalni

OCZYSZCZANIE BIOLOGICZNE

OCZYSZCZANIECHEMICZNE

ZBIORNIKRETENCYJNY

63

SYSTEMNAPOWIETRZANIA

OSAD NADMIERNY, OBRÓBKA OSADU

ŚCIEKIDOWOŻONE

KRATA PIASKOWNIKOCZYSZCZANIEMECHANICZNE

UWALNIANIEFOSFORU

DENITRIFIKACJANITRIFIKACJA,PRZYSWAJANIE

FOSFORU

OSADNIK

Page 64: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Sterowanie

64

Page 65: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

• różne skale czasu w dynamice wewnętrznej oczyszczalni

(wolna: od doby do kilku miesięcy; średnia: jedna doba;

oraz szybka: rzędu jednej godziny)

• zmienność ilości i jakości ścieków, już na horyzoncie jednej

doby

Oczyszczalnia ścieków- cechy systemu

• silna nieliniowa dynamika o dużym wymiarze

• znaczne opóźnienia transportowe i pomiarowe

• silne interakcje zachodzących procesów

• ograniczone możliwości pomiarowe, pomimo intensywnych

prac nad nowymi urządzeniami pomiarowymi

• …

65

Page 66: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

• ograniczone możliwości uzyskania dokładnej predykcji

zakłóceń, między innymi ilości jak i jakości ścieków

dopływających do oczyszczalni

• złożoność celów sterowania i ich wzajemna sprzeczność,

• różnorodność i silna zmienność w czasie zakłóceń

Oczyszczalnia ścieków- cechy systemu

różnorodność i silna zmienność w czasie zakłóceń

• brak pewnych modeli nadających się do celów sterowania,

• wysoki rząd stanu procesów biologicznych z niewielką liczbą

współrzędnych stanu dostępnych pomiarowo

66

Page 67: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Funkcjonalna dekompozycja

Oczyszczalnia ścieków

Funkcjonalna dekompozycja

struktury sterowania

67

Page 68: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Hierarchiczna Hierarchiczna struktura sterowania struktura sterowania

inteligentnegointeligentnego

Struktura sterow

ania SM

AC

ŚR

OD

OW

ISK

O

MO

NIT

OR

OW

AN

IE

HIERARCHICZNA STRUKTURASTEROWANIA INTELIGENTNEGO

POZIOM STEROWANIAOPTYMALIZUJĄCEGO (OCL)

POZIOM STEROWANIA NADZORUJĄCEGO (SuCL)

inteligentnegointeligentnego

68

Struktura sterow

ania SM

AC

ZINTEGROWANY SYSTEM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW

ŚR

OD

OW

ISK

O

MO

NIT

OR

OW

AN

IE

OPTYMALIZUJĄCEGO (OCL)

POZIOM STEROWANIAWYKONAWCZEGO (FuCL)

Page 69: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

• odpowiedzialny jest za koordynowanie wszystkich

działań systemu sterowania oraz wybór strategii

sterowania

• grupuje potrzebne informacje o bieżącym stanie

Poziom sterowania nadzorującego (SuCL)

• grupuje potrzebne informacje o bieżącym stanie

całego obiektu i dzięki globalnej wiedzy o całym

systemie jest w stanie koordynować działanie

poszczególnych poziomów sterowania i odpowiednio

reagować na niepożądane lub niewidoczne zdarzenia

wewnątrz zintegrowanego systemu ściekowego

69

Page 70: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

• odpowiada za generowanie sterowania optymalnego

ze względu na przyjętą strategię sterowania, a jego

wyjście stanowią optymalne wartości zadane (ang.

set points) dla poziomu sterowania bezpośredniego

Poziom sterowania optymalizującego (OCL)

• podział na różne strategie sterowania (odpowiednie w danej skali czasu) wynika bezpośrednio z dynamiki

procesów oczyszczania ścieków jak i dynamiki wejść

zakłócających

70

Page 71: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Strategie sterowania:

• długookresowe: utrzymywanie stabilności biologicznej

procesu i kosztów operacyjnych prowadzenia procesu

• średniookresowe: związane z jakością ścieków

Poziom sterowania optymalizującego (OCL)

• średniookresowe: związane z jakością ścieków

oczyszczonych, ograniczeniami technologicznymi,

ograniczeniami urządzeń technologicznych oraz kosztami

operacyjnymi prowadzenia procesu

• krótkookresowe: związane z jakością ścieków

oczyszczonych podczas „ciężkich” i krótkotrwałych

zdarzeń (opad deszczu, krótkotrwale zwiększony ładunek

ścieków itp.)

71

Page 72: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

• odpowiada za bezpieczne prowadzenie procesów w

obiekcie, zgodnie z wyznaczonymi w warstwie

wyższej sterowaniami

• warstwa FuCL ma bezpośredni dostęp do obiektu

Poziom sterowania wykonawczego (FuCL)

• warstwa FuCL ma bezpośredni dostęp do obiektu

sterowanego (wpływa na proces poprzez wielkości

wejściowe sterujące procesu)

72

Page 73: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Dekompozycja struktury sterowania

Oczyszczalnia ścieków

Dekompozycja struktury sterowania

w skali czasu

73

Page 74: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

S Y S T E M

M O N I

WARSTWA PROCESÓW „ŚREDNICH” (MCL)

WARSTWA PROCESÓW „WOLNYCH” (SCL)

POZIOM STEROWANIA OPTYMALIZUJĄCEGO (OCL)

74

I T O R O W A N I A

„ŚREDNICH” (MCL)

WARSTWA PROCESÓW „SZYBKICH” (FCL)

Główna technologia w tej warstwie to MPC

Page 75: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Zadaniem wolnej warstwy sterowania (SCL) jest

wyznaczanie:

• trajektorii masy osadu

• trajektorii wieku osadu

Wolna warstwa sterowania (SCL)

• trajektorii wieku osadu

• trajektorii poziomu ścieków w zbiornikach retencyjnych

• oraz trajektorii ścieków w zbiorniku asenizacyjnym

tak aby długoterminowe koszty operacyjne prowadzenia procesu były jak najmniejsze

Warstwa wolna operuje na horyzoncie sterowania od doby do

kilkudziesięciu dni , przy czym generuje ona sterowania na

horyzoncie tygodnia 75

Page 76: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Algorytm sterowania w średniej warstwie sterowania, generuje

następujące trajektorie zmiennych sterujących zintegrowanym

systemem ściekowym:

• trajektorie recyrkulacji wewnętrznych

• trajektorie recyrkulacji zewnętrznej

• trajektorie poziomu w zbiornikach retencyjnych

Średnia warstwa sterowania (MCL)

• trajektorie poziomu w zbiornikach retencyjnych

• trajektorie przepływu ścieków przez oczyszczalnię ścieków

• trajektorie tlenu rozpuszczonego w poszczególnych strefach tlenowych

reaktora biologicznego

• trajektorie dozowanych środków chemicznego wspomagania strącania

związków fosforu (PIX), w dopływie do biologicznej części oczyszczalni

ścieków oraz w drugiej komorze tlenowej reaktora biologicznego

• trajektorie osadu nadmiernego

Warstwa średnia operuje na horyzoncie sterowania od kilku godzin do jednej

doby, przy czym generuje ona sterowania co półgodziny, godzinę76

Page 77: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Szybka warstwa sterowania odpowiada głównie za

spełnianie wymagań związanych z:

• procesem natleniania w strefach tlenowych reaktora

biologicznego, przy równoczesnym minimalizowaniu kosztów

związanych z tym procesem

Szybka warstwa sterowania (FCL)

związanych z tym procesem

Szybka warstwa sterowania operuje na horyzoncie sekund i

minut, przy czym krok generowania kolejnych sterowań wynosi

około minuty

77

Page 78: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Przykład 4:

- warstwowa struktura sterowania

© KSS 2015

- warstwowa struktura sterowania(zadanie realizowane w ramach laboratoriów)

Page 79: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Rozważany podsystemprodukcji i dystrybucji wody pitnej

© KSS 2015

- urządzenia wykonawcze

- urządzenia pomiarowe

Page 80: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Zapotrzebowanie użytkowników systemu na wodę pitną

120

140

160

180

© KSS 2015

0

20

40

60

80

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

Page 81: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Propozycja struktury systemu sterowaniaSterowania:- wydajność pompy- stopnień otwarcia

rozdzielacza (wpływ/wypływ do zbiornika)

Pomiary:- poziom wody w

zbiorniku

© KSS 2015© SCR 2009 81

Obiekt sterowania

Warstwa Sterowania Bezpośredniego

wyjścia

wejściazakłócające

sterowania(sygnały dla urz ądzeń wykonawczych) pomiary

zbiorniku- przepływ wody do

sieci

Algorytm PID sterowania wydajno ścią pompy (co mierzymy ? co kontrolujemy ?)

Page 82: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Propozycja struktury systemu sterowania

Warstwa Sterowania Nadrzędnego

• „prosty” algorytm wyznaczaj ący warto ści

© KSS 2015© SCR 2009 82

Obiekt sterowania

Warstwa Sterowania Bezpośredniego

Warstwa Sterowania Nadrzędnego

wyjścia

wejściazakłócające

sterowania(warto ści wielko ści zadanych)

pomiary

wyznaczaj ący warto ści wielko ści zadanych• lub „r ęczne planowanie”

Page 83: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Propozycja struktury systemu sterowania

Warstwa Sterowania Nadrzędnego

OptymalizacjaAlgorytm MPC wyznaczaj ący trajektorie warto ści wielko ści zadanych

predykcja wej ść zakłócaj ących(predykcja zapotrzebowania na wod ę pitn ą)

© KSS 2015© SCR 2009 83

Obiekt sterowania

Warstwa Sterowania Bezpośredniego

Warstwa Sterowania Nadrzędnego

wyjścia

wejściazakłócające

sterowania(warto ści wielko ści zadanych) pomiary

zadanych

Page 84: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Za pomocą jakich elementów Za pomocą jakich elementów realizować opracowane struktury realizować opracowane struktury

© KSS 2015

realizować opracowane struktury realizować opracowane struktury sterowaniasterowania

??????

Page 85: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

oprogramowanienarzędziowe

sieciinformatyczne

technologieinformatyczne

© KSS 2015

urządzeniasterowaniacyfrowego

archiwizacjadanych …

Page 86: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

oprogramowanienarzędziowe

sieciinformatyczne

technologieinformatyczne

© KSS 2015

urządzeniasterowaniacyfrowego

archiwizacjadanych …

Page 87: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Bibliografia:

W. Findeisen (1997). Struktury sterowania dla złożonych procesów. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.

W. Grega (2004). Metody i algorytmy sterowania cyfrowego w układach scentralizowanych i rozproszonych. Wydawnictwa AGH Kraków.

P. Tatjewski (2002). Sterowanie zaawansowane obiektów przemysłowych.

© KSS 2015

P. Tatjewski (2002). Sterowanie zaawansowane obiektów przemysłowych. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa.

A. Niederliński (1985). Systemy komputerowe automatyki przemysłowej.W NT, Warszawa.

J. Liu (2011). Networked and Distributed Predictive Control: Methods and Nonlinear Process Network Applications, University of California, Los Angeles

87

Page 88: Komputerowe Systemy Sterowania - Strona główna - Struktury... · Żródło: W.Findeisen„Struktury ... ©KSS 2015 Żródło: Grega„Metody i algorytmy ... • odpowiednie zasoby

Dziękuję za uwagę !!!Dziękuję za uwagę !!!

88