Hmasawnna Thar - Neitham Thar/2018/November/HT-29-11-2018.pdfNov 29, 2018  · ram Presbytery \hang...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 34/56 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy thlaphal (November) 29, 2018 NiNgaNi (thursday) GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking: 26th. Aug , 2018 to 28th. sept, 2018 delivery :29-11-2018 (tHU) Time : 9AM - ll stock Stock : 306 @ ` 1062 19 & 5kg available Agency : SAS Booking :1st. Oct. , 2018 to 24th Oct., 2018 delivery :29-11-2018 (tHU) Time : 9AM -ll stock stOCK : 306 @rate:Rs. 1062/- NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI EKIN/SEPTIC TANK SUKFAI DINGA KO THEI ZING KAN NIH. Contact Numbers: 8119035096 & 8119083548 Album hawng ding CCpur: Nov. 29, 2018, 10:30AM hin “Nichin kon Ngai” ti Music Video Al- bum hawng le lengkhawm programme Zenhang Lam- ka PCI (R) Biekin-ah um a tih. Album hi Rev. Dr Khen P. Tombing in hawng a ta, Elder Langkhanpau Guite in \awng\aia inhlanna nei a tih. Reformed Pastor camp CCpur: December 1-3, 2018 inkar sung hin GIL- EAD PRAYER MOUN- TAIN-ah RPC Pastor Camp nei ning a tih. Camp sung hn Lalsiesang Joute, Pastor, Hmar Christian Fellowship Speaker ning a ta, Bible Study chu Rev. Dr Lalnghakthang, General Secretary in \huoi a tih. RPC NEI 28th Synod Khawmpui Dec. 5-9 sung nei ding CCpur: Hung tlung ding December 5, 2018 a in- thawk December 9, 2018 inkar sung khin “Indinthar” (Nehh. 2:17) thupuia hman- gin Lamka, Churachand- pur, Manipur-ah Reformed Presbyterian Church North East India (RPC-NEI) 28th Synod Khawmpui um a tih. December 6, 2018 zing- kar 10:00AM in Lawmlutna le Devotion um a ta, hun vawngtu in Upa L. Kiemlo Pulamte, outgoing Modera- tor in \hang a ta, Rev. Dr V. Lalnghakthang, General Secretary a inthawk report ngaithlak ning a tih. Synod Moderator thar ding thlangna le sin inh- lansawngna um nghal a ta, Moderator thar in chibai- bukna thu hril a ta, 49th & 50th Executive Council le 28th Nomination Committee thurelhai ngaithlakna le rem- tipuina le rorelna um a tih. Dec. 7, 2018 zing dar 10:00AM in Moderator in- rawinain Devotion hmang ning a ta, Thurel hai rem- tina le rorel kharna um a tih. December 7, 2018, zan dar 5:30 PM in Mipui inkhawm hun um a ta, hun vawngtu in Rev. Lalngail- ien Puruolte, P.S. Phai- ram Presbytery \hang a ta, Moderator in chibaibukna neiin Bible Society Thaw- lawm lakkhawmna um a ta, thawlawm hai Pastor Lungawiruol Khawbung, Director, Development in inhlanna nei a tih. December 8, 2018, 10:30AM in mipui inkhawm um nawk a ta, inkhawm \huoitu in Rev. John Hmingchullo, P.S. Vangai Presbytery ning a ta, PTS fund lakkhawmna um a ta, Rev. Ros Infi- mate, Manager, Children’s Home, Saikawt in “Mi- mal Indintharna” ti thu- pui hmangin thucha hril a ta, Pastor Lalchawisang, Cachar Presbytery in mal- sawmnain hun khar a tih. Inrinni Dec. 8, 2018 zan 5:50PM inkhawm hu- nah Rev. Lalbiekmawi |hiek, P.S. Haflong Pres- bytery in inkhawm kei\ huoi a ta, Children Minis- try fund lakkhawmna um a ta, “Sungkuo Indintharna” ti thupui hmangin Rev. Dr V. Lalnghakthang in thu- cha hril a ta, Pastor Ngur- khawsan, DUN Presbytery in malsawmnain hun suk- tawp a tih. Pathienni Dec. 9, 2018 zing inkhawm 10:30AM in Rev. Lalhnin- glo, P.S. Cachar Presbytery in inkhawm kei\huoi a ta, Synod Fund thaw- lawm lakkhawmna um a ta, Rev. L. Roshyama Hrangchal, Vice Principal, PTS a inthawk chibai- bukna ngaithlak ning a ta, “Khawtlang nun Indinthar- na” ti thupui hmangin Rev. Lalsiemthar Joute, Evange- list-at-Large in thucha hril a ta, Pastor Ramenglien, Phairam Presbytery in mal- sawmnain hun khar a tih. Dec. 9, 2018 sun 1:00PM inkhawm hu- nah Pastor namdetna hun hmang ning a ta, Rev Dr Huolthanglur, Synod Sec- retary in inhmelhrietna le examna inrawi a ta, Rev Saithanglur Joute, Secre- tary, Evangelism Depart- ment in Namdet rawng- bawlna nei a tih. Hi zo hin Pension inhlanna um a ta, Rev Huolthanglur, Synod Secretary in Pension ding hai chanchin hrilna nei a ta, Moderator in Pension inhlanna hun hmang a tih. Dec. 9, 2018 (Pathien- ni) zan 5:30PM inkhawm hunah Rev Chawn- grosiem, P.S. Tlangram Presbytery in inkhawm \huoi a ta, Mission thaw- lawm lakkhawmna um a ta, “Kohran Indintharna” ti thupui hmangin Rev. Dr Huolthanglur, Evan-at- Large in thucha hril a ta, Moderator in malsawm- nain Synod khawmpui khar a tih. Synod Khawmpui sung hin hun kar lakah Re- formed Choir haia inthawk inpakna hlapawl ngaithlak ni hlak a tih. Tui\haphai Presby. Inkhawmpui Nov. 29-Dec. 2, sung Saikawt-ah CCpur: November 29-December 2, 2018 inkar sung hin Presbyterian Kohran Biekin, Saikawt, CCPur-ah Tui\haphai Presbytery Inkhawmpui a vawi 71-na um a tih. Nov. 29, 2018 zan 5:30PM zan inkhawm hu- nah Biel report ngaithlak ning a ta, Presbytery dang danga Palai haia inthawk greetings ngaithlak ning a ta, Dec. 30, 2018, 10AM zingkar rorel um a ta, zan 5:30PM mipui inkhawm hunah Upa Vanlalnghaka in Pathien thucha hril a ta, Dec. 1, 2018, 10AM in ror- elna um nawk a ta, zan dar 5:30PM mipui inkhawm hunah Upa C. Lalngaih- zuala in thu hril a ta, Dec. 2, 2018, 10AM in Ordina- tion Service um a ta, 1PM in Sacrament semna um a tih. Zan dar 5:30 mipui inkhawm hunah Modera- tor fesuok in Thucha hril a tih. Disability Application form lak thei CCpur: December 22, 2018, 10:30AM khin Dis- trict Medical Board (Dis- ability) chun Disabil- ity Certificate pekna dingin DFWO Office-ah assess- ment Board an in\hung ding a ni a. Hi le inzawm hin November 26, 2018 a inthawk December 19, 2018 inkar chen khin Ap- plication form laka peklut thei ning a tih. Application form laknaa hin applicants hai an taksa an inlang/fe kher a \ul nawh tiin Dr Jam Thianlal, DFWO, CCPur chun inhriettirna a siem. Review meeting nei CCpur: Dr J. Son- goukham Samte, CMO/ CCPur inrawinain zani 11AM khan CMO office chamber-ah RBSK team hai leh review meeting nei a ni a. CMO chun RBSK team sin thaw hai hrillang- na neiin hmatieng peiah monthly report pe hlak din- gin a hril. Chun, damnaw enkawla um hai PMJAY le CMHT leh link thei dan a um am ti lampui dap din- gin an rel bawk. Review meeting a hin Zen Ngaihlun, DPM, NHM le Seiboi Mate, DDM, NHM bakah RBSK team a doctors le Nurses hai an \hang. Pherzawl Bus a fe nawk ta ding CCpur: Nov.30, 2018 a inthawk khin Churachan- dpur le Pherzawl inkarah MST Express Bus Service a service \an nawk ta ding a nih tiin zanikhan C.Arthur Worchuiyo, Director (Trans- port), Govt. of Manipur chun Public Notice an suo. Motor service ding hi mi 17 chuong theina (17 Seaters Force Traveller) a ni ding a nih. Motor chuong- man mi pakhat-ah Rs.260/- pei ning a ta, District Trans- port Office (DTO), CCPur a inthawk fe suok \an a ta, ticket khawm hi Office-ah hin lak thei ning a tih. Haptakar tin Thaw\ anni le Ningani zatin CC- Pur a inthawk Pherzawl pan a ta, Kar tin Thawleni le Zirtawpni zatin Pherzawl a inthawk CCPur hung pan hlak a tih. Motor fesuok hun hi thlasik a chun 7AM, Nipui huna 6:30AM (DTO, CC- Pur a inthawk) le Pherzawl Station a inthawk chun thla- sik huna 7AM le Nipuiah 6:30AM ning a tih. Nov.30, 2018 ni hin chu zing dar 8 in DTO, CCPur hmun suok- sanin Pherzawl pan a tih. HI in inremnna um thei vat a ditpui CCpur: November 28, 2018, 2:00PM khan HYA GHQ Office, Rengkai, CCPur-ah Hmar Inpui (HI) GHQ inrawinain Executive Body meeting nei a nih. Hi huna resolution No. 4 a chun, unau ZRO/ZRA sunga buoina chungthuah inremna tluontling a hugn um vat a ditsak a, inremna a um theina dinga mitin \awng\ainaa san dingin a ngen. Chun, hi buoina chun- gthuah tukhawm boruok suksie zawnga mimal le pawl hming khawma in- rawl lo dingin an hriettir a, a lo inrawl an um chun anni mawphurna ning a tih tiin mitin hriet dingin a puong bawk. Hi bakah Hmar Inpui GHQ chun inremna lampui dap thei a ni chun \ha a ti a, a \ul anga hma lak pei an huom a, chu ruol chun mi sukbuoi thei thudiklo/thu- vuongva thedar lo dingin mitin a ngen bawk. -LRS Puruolte, Jt. Secy., (Information & Me- dia i/c) HI GHQ. Mizoram ah 75%, MP ah 75.82% Vote Thlak, Buoina Um Lova Zofel Mizoram-a Vote thlak upatak kum 108 le MP-a upatak klum 111 aizawl: Election Commission thupek anga ni khat thil thua vote thlak zona ding Mizoram le Mad- hya Pradesh vote thlakna chu zani khan zantieng dar 4pm chen nei a ni a. Mizoram ah 75% vote record niin Madhya Pradesh ah 75.82% record a nih. CEO Mr Kundra hril dan chun, vote a tla \ha tlangpui a. Chief Min- ister Lalthanhawla ngirna biel pak- hat Serchhip ah lem chu 81% vote a tla niin a hril. Mizoram ah hin voter 7, 70, 395 an um a, seat 40 inchu dingin candidate 209 an um a, nuhmei 15 an \hang. Mizoram-a election le inzawma thil pawimaw deu pakhat tlung chu, kum 21 zet Tripura rama raltlan tah Bru refugee hai an nih. Kanhmun ah, voter inzieklut mi 11, 987 hai laka 54% chun an vote thlakna din- ga siem Polling Booth ah vote an thlak seng a nih. Kanhmun a vote thlakna hi dar 3pm chenin zofel a nih a. CEO chun, “Tulai boruok um dan en chun hienga buoina iengkhawm um lova vote thlak zo thei hi thil lawmum tak a nih” tiin a hril. Elec- tion nuhnungtak 2013 ah khan Kanhmun ah hin 83% vote thlak a nih. Tuta \um chu Tripura refugee camp-a umhai hai BJP worker han an va \huoia Mizoram ah vote an inthlaktir a nih. A hunghai chawl- hadamna ding le thingpui dawn dinghai YMA-in an lo buoipui pek bawk a. Boruok \ha tak hnuoiah election nei a nih. Mizoram ah khin Bru 50, 000 vel an um a, 32, 000 vel chu Tri- pura tieng raltlan an nih. Voter list ah chu 11, 987 an um. BJP chun anni le Chakma hai lai bu khuor an beisei a nih. Hmun danga pawisa man thu Mizoram ah hriet a ni naw laiin, Bru hai tamna biel ah Rs. 15 lakh sumfai man a nih. Tu \um election-a vote thlak upa tak chu, Presbyterian Kohran Upa Rochhinga kum 108, Zema- bawk North, Aizawl East-I biela mi a nih. “Ka vote chu ka thlak zie hlak. Ei thaw ding ei thaw naw chun, sawrkarin a thawsuol phat iem lawng ei ti leh?” tiin PTI a hril. Upa Rochhinga dawta kum 100 chuong ve chu Pi Darrohnuni, kum 106 a nih a. Kawrthah PS, Station-III, Hachhek A/C, Tripura- Mizoram border laia mi a nih. Puon lum silin wheelchair-in a hunga, vote a la thlak a nih. Ama dawta mi chu Pi Aiziki, Lunglei Chanmari-a mi a ni a. Funghrawl (walking stick) chawiin a la hunga a, vote a la thlak thei a nih. Ama dawta mi chu kum 96 mi, Pi Nuchhungi, Mizoram simtieng Saiha biela niin ama dawta mi kum 90 chu Pi Darlianzingi of Serch- hihp Chhhim Veng a nih. Madhya Pradesh-a pitar voter upa tak chu kum 111 mi, Doli Bhai a ni a. Guna district-a mi a nih. Wheel-chair-a hung nam tawlin a vote la thlak ve thei a nih. Madhya Pradesh ah chu EVM 745 le Voter Verifiable Paper Au- dit Trail machines, A/C 230 a mi a \ha nawa thleng a ni a. Dalit tribal >>sunzawmna phek 4-ah MP voter upa tak Doli Bhai Miz. voter upa tak Upa Rochhinga Ran sawisak le thatna a fe pei; Minister in mipui hai Chiai lo dingin a ngen imphal: Manipur-a chun in a vai ran chi tum tum hmelsie taka sawisakna le thatna a la fe pei. November 27, 2018 zan khan Kang- pokpi District a Charhazare hmuna bawngpui inrai lai pakhat (thla 3 tling tah) le Kakching District a Kakch- ing Thonglang Ningol hmu- na kel 2 that an nih. Chun, Moreh le Chan- del District sunga Molcham haiah khawm Ar that le sawisak an nih. Charhazare hmuna bawngpui thata um hi a sung le a taksa hai fak a ni naw a, a nene hmurhai ruok chu suk pawp a nih. A neitu hi Nepali a ni a, a hming chu Indralal Patna a nih. Bawngpui Ki (horn) pahnihai chu sukbawng ve ve an nih. Kakching a Kel 2 thata um hai ruok hi chu keidar an ni a, an taksa khawm fak a nih. Kakching-a Kel neitu chu Samjetsabam Anand a nih. Hi chungthua hin Forest and Environment minister Th. Shyamkumar chun Vety & AH Department in a sui- zui mek thu hrilin mipui hai lo \ithawng lo dingin a ngen. CCPur, Imphal East le Kakching hmun haiah ina vai ran that le sawisakna chu Forest department in a ngaimaw hle thu hrilin, zingkar khan Veterinary and Animal Husbandary Dept. le Wildlife Expert han meeting neia an hriltlang thu minister chun zanita press conference huna a hril. Department chun hi thil hi a suizui mek a, experts han a thawtu ni dinga ring kehniek hai lain animal experts han an enfel mek a, hienganga ran sawisaktu man a ni theina dingin For- est Department chun team indin, hmangruo changkang le camera hai leh ringhla na hmun eu haia inthuoin hma a lak a nih tiin minister chun a hril. Food Processing Industry hi sin tamtak siemtu a nih: Governor imphal: Tulai khawvel changkang peiah Food Pro- cessing hi a pawimaw deu deu a. Fak hmuna sin thaw- na le sum le a ram sum-le- pai (economy) ngirhmun suknghet le sukchangtlung- na ding khawma industry pawimaw tak a ni tah tiin Governor Dr Najma Hep- tulla chun a hril. Hi thu hi zani ta AS- SOCHAM, Ministry of Food Processing Industries, Government of India le In- dian Council of Agriculture Research (ICAR)-NEI han an huoihawt ‘Start-up and MSME’s in Food Process- ing’ ti Hotel Classic Imphal ah khuol liena a hawngna huna a hril a nih. Larsap Dr Heptullah chun, India ram econo- my (sumlepai) innghatna lientak pakhat thilsiemna hmunpui industry lienhai dawmkanagtu le kamtu chu Small and Medium En- terprises (SME) hai hi an nih, tiin a hril a. Chuong SME hai lai khawm chun Food Processing industry hi economy inhnemna tak niin a hril bawk. “Food Processing in- dustry hi a pawimawna an sang deu deuva. Tu lem hin chu Indian agriculture econ- omy le industry segment hai thlung zawmtu tak a ni ta leiin hi industry hi a la lien pei ding a nih” tiin a hril. Manipur khawm bu inhnik tak baka thei chi hran hran a ra \ha em em a, thlaihnahai leh. Hieng thei chi hran hranhai hi \ha taka siema, vawnghima ram puotieng chena thawn suok thei dinga ei siemt thei chun ei state economy khawm nasatakin hma a sawn ding thu a hril. Thlai tharhai khawm sie\hata thawn suok or zawr suokna ding lam- pui \ha (market linkage) a um naw leiin international market ei paw thei naw a na. International market le link thei dinga hma ei lak pha lem chu tuta nek hin ei la changkang ding a nih tiin a hril bawk. Governor chun, losin- thawtu (farmer) hai lo suok sukpungna dinga tulai khawl hmangruo (technol- ogy) \ha \hahai hmang a \ul thu a hril a. Abikin Food Processing ah hin primary le secondary processing a dingin khawlhai hmang pei thei inla a \ha a. Chun, a thawsuoktu le zarwtu or inchawtuhai hai karah market linkage \ha tak neia technology hmang \angkai a pawimaw bawk tiin a hril. Dr Heptullah chun, ei- economy balance le holistic development a um theina ding chun micro, small le medium industries hai hi industry lienhai leh an um tlang seng a pawimaw thu a hril a. Industry lienhai nek hmanin hieng MSM hai hi term loan dam, credit, working capital, machin- aery le technology upgra- dation le financial assis- tance chi hran hran haiin sawrkarin a supporta a an hlawtling a pawimaw a nih, tiin a hril. MSM enterprises hai laia pawimaw nawk pakhat chu Intellectual Property Rights hi a ni a. Ram >>sunzawmna phek 4-ah Thailand Princess -in Kangla a sir; Gov. in bu a fakpui imphal: Thailand lal- naunu Her Royal Highness Maha Chakri Sirindhorn, Princess of Kingdom of Thailand chun zani khan Kangla Fort a va sir a. Prin- cess hi Thailand Ambas- sador to India, Mr Chut- intorn Gongsakdi le Royal Thai Embassy, Ministry of Foreign Affairs, Thailand le MEA, Government of India official bakah media team han an zui. Princess hi Chief Min- ister Mr. N. Biren Singh, Art & Culture Minister Mr. L. Jayantakumar le Rengpa, Titular King, Mr. Leishemba Sanajaoba han an lo hmuok a. Tawite an inhmelhriet hnungin Bat- tery-a tlan motor ah chu- ongin Kangla sung an fang kuolpui a. Kangla Mu- seum, Shri Shri Govindahi Temple le Ibudhou Pak- hangba Temple hai dam an enpui. Princess hin zanikhan Sendra le Keibul Lamjao hai khawm a lo sir. Princess Sirindhorn hi zanikhan Raj Bhawan-ah Manipur Governor Dr Na- jma Heptulla in Raj Bha- van hmuna bu a fakpui. Governor chun Princess le a team hai hi lekhabu le Lengyan (shawl) a pek tawl a, Princess khawmin Governor hi Gift a pek ve. Princess Sirindhorn hi India ramah vawi 18 lai a hung inzin ta a, sienkhawm tuta \um hi Manipur a hung inzin vawikhatna a ni a, Sangai Festival, 2018 le inzawma ni 2 sung cham dinga zani hmasaa kha Ma- nipur hung tlung a nih. Bhagyachandra Open Air Theatre (BOAT), Imphal East-a Manipur Sangai Festival a uopna zana chun thu hrilin, cul- tural lam chi hran hran hai inentir a nih bawk a. Prin- cess Maha Chakri Sirind- horn chun, Sangai Festival a hung hmu thei chu inhawi a tiin lawmum a ti thu a hril a. India sawrkarin ‘Act East Policy’ a hung zui leia law- mum a ti thu a hril bawk a. Hi kawnga hin Thailand chun a thei ang angin theit- awpin India a lo thlawp pei ding thu a hril. (DIPR) BBBP le inzawmin Orientation nei CCpur: November 28, 2018, 12:00Noon khan DTC Hall, Tuibong, CC- Pur-ah SMDC le Institu- tion tum tuma Headmas- ters le Headmistress han One Day Orientation on Beti Bachao Beti Pathao (BBBP) nei a nih. Orien- tation-a hin CCPur block sunga govt. school tum tum 32 haia Headmaster; Hen- glep block a inthawk 12, Samulamlan Block a in- thawk 12 le Singngat block a inthawk 5 bakah CCPur khawpui sunga private schools 40 haia inthawk headmistress le Heamasters hai an \hang tawl. Hi huna Glory Kim Singsit, Branch Officer/DC Office, CCPur in BBBP chunghang a hrilnaah, BBBP hi Ministry of Health & Family Welfare, Minis- try of Human Resouce De- velopment le Ministry of Women & Child Develop- ment \hangruola sawrkar- in nuhmei hai ngirhmun dawmsangna dinga scheme a hung siem a ni thu; BBBP hnuoiah Multi Sectoral Ac- tion thawna dingin >>sunzawmna phek 4-ah

Transcript of Hmasawnna Thar - Neitham Thar/2018/November/HT-29-11-2018.pdfNov 29, 2018  · ram Presbytery \hang...

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

Hmasawnna Thar Vol - 34/56 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

thlaphal (November) 29, 2018 NiNgaNi (thursday)

GAS NEWSAgency : KIM JOEBooking : 26th. Aug , 2018 to 28th. sept, 2018 delivery :29-11-2018 (tHU) Time :9AM-tillstockStock : 306 @ ` 106219 & 5kg available

Agency : SASBooking :1st. Oct. , 2018 to 24th Oct., 2018delivery :29-11-2018 (tHU) Time : 9AM -till stockstOCK : 306 @rate:Rs. 1062/-

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

EKIN/SEPTIC TANK

SUKFAI DINGA KO THEI ZING

KAN NIH.

Contact Numbers:8119035096 &

8119083548

Album hawng dingCCpur: Nov. 29, 2018, 10:30AM hin “Nichin kon Ngai” ti Music Video Al-bum hawng le lengkhawm programme Zenhang Lam-ka PCI (R) Biekin-ah um a tih. Album hi Rev. Dr Khen P. Tombing in hawng a ta, Elder Langkhanpau Guite in \awng\aia inhlanna nei a tih.

Reformed Pastor campCCpur: December 1-3, 2018 inkar sung hin GIL-EAD PRAYER MOUN-TAIN-ah RPC Pastor Camp nei ning a tih. Camp sung hn Lalsiesang Joute, Pastor, Hmar Christian Fellowship Speaker ning a ta, Bible Study chu Rev. Dr Lalnghakthang, General Secretary in \huoi a tih.

RPc NEI 28th Synod Khawmpui Dec. 5-9 sung nei dingCCpur: Hung tlung ding December 5, 2018 a in-thawk December 9, 2018 inkar sung khin “Indinthar” (Nehh. 2:17) thupuia hman-gin Lamka, Churachand-pur, Manipur-ah Reformed Presbyterian Church North East India (RPC-NEI) 28th Synod Khawmpui um a tih. December 6, 2018 zing-kar 10:00AM in Lawmlutna le Devotion um a ta, hun vawngtu in Upa L. Kiemlo Pulamte, outgoing Modera-tor in \hang a ta, Rev. Dr V. Lalnghakthang, General Secretary a inthawk report ngaithlak ning a tih. Synod Moderator thar ding thlangna le sin inh-lansawngna um nghal a ta, Moderator thar in chibai-bukna thu hril a ta, 49th & 50th Executive Council le 28th Nomination Committee thurelhai ngaithlakna le rem-tipuina le rorelna um a tih. Dec. 7, 2018 zing dar 10:00AM in Moderator in-rawinain Devotion hmang ning a ta, Thurel hai rem-tina le rorel kharna um a tih. December 7, 2018, zan dar 5:30 PM in Mipui inkhawm hun um a ta, hun vawngtu in Rev. Lalngail-ien Puruolte, P.S. Phai-ram Presbytery \hang a ta, Moderator in chibaibukna neiin Bible Society Thaw-lawm lakkhawmna um a ta, thawlawm hai Pastor

Lungawiruol Khawbung, Director, Development in inhlanna nei a tih. December 8, 2018, 10:30AM in mipui inkhawm um nawk a ta, inkhawm \huoitu in Rev. John Hmingchullo, P.S. Vangai Presbytery ning a ta, PTS fund lakkhawmna um a ta, Rev. Ros Infi-mate, Manager, Children’s Home, Saikawt in “Mi-mal Indintharna” ti thu-pui hmangin thucha hril a ta, Pastor Lalchawisang, Cachar Presbytery in mal-sawmnain hun khar a tih. Inrinni Dec. 8, 2018 zan 5:50PM inkhawm hu-nah Rev. Lalbiekmawi |hiek, P.S. Haflong Pres-bytery in inkhawm kei\huoi a ta, Children Minis-try fund lakkhawmna um a ta, “Sungkuo Indintharna” ti thupui hmangin Rev. Dr V. Lalnghakthang in thu-cha hril a ta, Pastor Ngur-khawsan, DUN Presbytery in malsawmnain hun suk-tawp a tih. Pathienni Dec. 9, 2018 zing inkhawm 10:30AM in Rev. Lalhnin-glo, P.S. Cachar Presbytery in inkhawm kei\huoi a ta, Synod Fund thaw-lawm lakkhawmna um a ta, Rev. L. Roshyama Hrangchal, Vice Principal, PTS a inthawk chibai-bukna ngaithlak ning a ta,

“Khawtlang nun Indinthar-na” ti thupui hmangin Rev. Lalsiemthar Joute, Evange-list-at-Large in thucha hril a ta, Pastor Ramenglien, Phairam Presbytery in mal-sawmnain hun khar a tih. Dec. 9, 2018 sun 1:00PM inkhawm hu-nah Pastor namdetna hun hmang ning a ta, Rev Dr Huolthanglur, Synod Sec-retary in inhmelhrietna le examna inrawi a ta, Rev Saithanglur Joute, Secre-tary, Evangelism Depart-ment in Namdet rawng-bawlna nei a tih. Hi zo hin Pension inhlanna um a ta, Rev Huolthanglur, Synod Secretary in Pension ding hai chanchin hrilna nei a ta, Moderator in Pension inhlanna hun hmang a tih. Dec. 9, 2018 (Pathien-ni) zan 5:30PM inkhawm hunah Rev Chawn-grosiem, P.S. Tlangram Presbytery in inkhawm \huoi a ta, Mission thaw-lawm lakkhawmna um a ta, “Kohran Indintharna” ti thupui hmangin Rev. Dr Huolthanglur, Evan-at-Large in thucha hril a ta, Moderator in malsawm-nain Synod khawmpui khar a tih. Synod Khawmpui sung hin hun kar lakah Re-formed Choir haia inthawk inpakna hlapawl ngaithlak ni hlak a tih.

Tui\haphai Presby. Inkhawmpui Nov. 29-Dec. 2, sung Saikawt-ahCCpur: November 29-December 2, 2018 inkar sung hin Presbyterian Kohran Biekin, Saikawt, CCPur-ah Tui\haphai Presbytery Inkhawmpui a vawi 71-na um a tih. Nov. 29, 2018 zan 5:30PM zan inkhawm hu-nah Biel report ngaithlak ning a ta, Presbytery dang danga Palai haia inthawk greetings ngaithlak ning a ta, Dec. 30, 2018, 10AM zingkar rorel um a ta, zan

5:30PM mipui inkhawm hunah Upa Vanlalnghaka in Pathien thucha hril a ta, Dec. 1, 2018, 10AM in ror-elna um nawk a ta, zan dar 5:30PM mipui inkhawm hunah Upa C. Lalngaih-zuala in thu hril a ta, Dec. 2, 2018, 10AM in Ordina-tion Service um a ta, 1PM in Sacrament semna um a tih. Zan dar 5:30 mipui inkhawm hunah Modera-tor fesuok in Thucha hril a tih.

Disability Application form lak theiCCpur: December 22, 2018, 10:30AM khin Dis-trict Medical Board (Dis-ability) chun Disabil-ity Certificate pekna dingin DFWO Office-ah assess-

ment Board an in\hung ding a ni a. Hi le inzawm hin November 26, 2018 a inthawk December 19, 2018 inkar chen khin Ap-plication form laka peklut

thei ning a tih. Application form laknaa hin applicants hai an taksa an inlang/fe kher a \ul nawh tiin Dr Jam Thianlal, DFWO, CCPur chun inhriettirna a siem.

Review meeting neiCCpur: Dr J. Son-goukham Samte, CMO/CCPur inrawinain zani 11AM khan CMO office chamber-ah RBSK team hai leh review meeting nei a ni a. CMO chun RBSK team sin thaw hai hrillang-na neiin hmatieng peiah monthly report pe hlak din-gin a hril. Chun, damnaw enkawla um hai PMJAY le CMHT leh link thei dan a um am ti lampui dap din-gin an rel bawk. Review meeting a hin Zen Ngaihlun, DPM, NHM le Seiboi Mate, DDM, NHM bakah RBSK team a doctors le Nurses hai an \hang.

Pherzawl Bus a fe nawk ta dingCCpur: Nov.30, 2018 a inthawk khin Churachan-dpur le Pherzawl inkarah MST Express Bus Service a service \an nawk ta ding a nih tiin zanikhan C.Arthur Worchuiyo, Director (Trans-port), Govt. of Manipur chun Public Notice an suo. Motor service ding hi mi 17 chuong theina (17 Seaters Force Traveller) a ni ding a nih. Motor chuong-man mi pakhat-ah Rs.260/- pei ning a ta, District Trans-port Office (DTO), CCPur a inthawk fe suok \an a ta, ticket khawm hi Office-ah

hin lak thei ning a tih. Haptakar tin Thaw\anni le Ningani zatin CC-Pur a inthawk Pherzawl pan a ta, Kar tin Thawleni le Zirtawpni zatin Pherzawl a inthawk CCPur hung pan hlak a tih. Motor fesuok hun hi thlasik a chun 7AM, Nipui huna 6:30AM (DTO, CC-Pur a inthawk) le Pherzawl Station a inthawk chun thla-sik huna 7AM le Nipuiah 6:30AM ning a tih. Nov.30, 2018 ni hin chu zing dar 8 in DTO, CCPur hmun suok-sanin Pherzawl pan a tih.

HI in inremnna um thei vat a ditpui CCpur: November 28, 2018, 2:00PM khan HYA GHQ Office, Rengkai, CCPur-ah Hmar Inpui (HI) GHQ inrawinain Executive Body meeting nei a nih. Hi huna resolution No. 4 a chun, unau ZRO/ZRA sunga buoina chungthuah inremna tluontling a hugn um vat a ditsak a, inremna a um theina dinga mitin \awng\ainaa san dingin a ngen. Chun, hi buoina chun-gthuah tukhawm boruok suksie zawnga mimal le

pawl hming khawma in-rawl lo dingin an hriettir a, a lo inrawl an um chun anni mawphurna ning a tih tiin mitin hriet dingin a puong bawk. Hi bakah Hmar Inpui GHQ chun inremna lampui dap thei a ni chun \ha a ti a, a \ul anga hma lak pei an huom a, chu ruol chun mi sukbuoi thei thudiklo/thu-vuongva thedar lo dingin mitin a ngen bawk. -LRS Puruolte, Jt. Secy., (Information & Me-dia i/c) HI GHQ.

Mizoram ah 75%, MP ah 75.82% Vote Thlak, Buoina Um Lova ZofelMizoram-a Vote thlak upatak kum 108 le MP-a upatak klum 111

aizawl: Election Commission thupek anga ni khat thil thua vote thlak zona ding Mizoram le Mad-hya Pradesh vote thlakna chu zani khan zantieng dar 4pm chen nei a ni a. Mizoram ah 75% vote record niin Madhya Pradesh ah 75.82% record a nih. CEO Mr Kundra hril dan chun, vote a tla \ha tlangpui a. Chief Min-ister Lalthanhawla ngirna biel pak-hat Serchhip ah lem chu 81% vote a tla niin a hril. Mizoram ah hin voter 7, 70, 395 an um a, seat 40 inchu dingin candidate 209 an um a, nuhmei 15 an \hang. Mizoram-a election le inzawma thil pawimaw deu pakhat tlung chu, kum 21 zet Tripura rama raltlan tah Bru refugee hai an nih. Kanhmun ah, voter inzieklut mi 11, 987 hai laka 54% chun an vote thlakna din-ga siem Polling Booth ah vote an thlak seng a nih. Kanhmun a vote thlakna hi dar 3pm chenin zofel a nih a. CEO chun, “Tulai boruok um dan en chun hienga buoina iengkhawm um lova vote thlak zo thei hi thil lawmum tak a nih” tiin a hril. Elec-tion nuhnungtak 2013 ah khan Kanhmun ah hin 83% vote thlak a nih. Tuta \um chu Tripura refugee camp-a umhai hai BJP worker han

an va \huoia Mizoram ah vote an inthlaktir a nih. A hunghai chawl-hadamna ding le thingpui dawn dinghai YMA-in an lo buoipui pek bawk a. Boruok \ha tak hnuoiah election nei a nih. Mizoram ah khin Bru 50, 000

vel an um a, 32, 000 vel chu Tri-pura tieng raltlan an nih. Voter list ah chu 11, 987 an um. BJP chun anni le Chakma hai lai bu khuor an beisei a nih. Hmun danga pawisa man thu Mizoram ah hriet a ni naw laiin, Bru hai tamna biel ah Rs. 15

lakh sumfai man a nih. Tu \um election-a vote thlak upa tak chu, Presbyterian Kohran Upa Rochhinga kum 108, Zema-bawk North, Aizawl East-I biela mi a nih. “Ka vote chu ka thlak zie hlak. Ei thaw ding ei thaw naw chun, sawrkarin a thawsuol phat iem lawng ei ti leh?” tiin PTI a hril. Upa Rochhinga dawta kum 100 chuong ve chu Pi Darrohnuni, kum 106 a nih a. Kawrthah PS, Station-III, Hachhek A/C, Tripura-Mizoram border laia mi a nih. Puon lum silin wheelchair-in a hunga, vote a la thlak a nih. Ama dawta mi chu Pi Aiziki, Lunglei Chanmari-a mi a ni a. Funghrawl (walking stick) chawiin a la hunga a, vote a la thlak thei a nih. Ama dawta mi chu kum 96 mi, Pi Nuchhungi, Mizoram simtieng Saiha biela niin ama dawta mi kum 90 chu Pi Darlianzingi of Serch-hihp Chhhim Veng a nih. Madhya Pradesh-a pitar voter upa tak chu kum 111 mi, Doli Bhai a ni a. Guna district-a mi a nih. Wheel-chair-a hung nam tawlin a vote la thlak ve thei a nih. Madhya Pradesh ah chu EVM 745 le Voter Verifiable Paper Au-dit Trail machines, A/C 230 a mi a \ha nawa thleng a ni a. Dalit tribal >>sunzawmna phek 4-ah

MP voter upa tak Doli BhaiMiz. voter upa tak Upa Rochhinga

Ran sawisak le thatna a fe pei; Minister in mipui hai chiai lo dingin a ngen

imphal: Manipur-a chun in a vai ran chi tum tum hmelsie taka sawisakna le thatna a la fe pei. November 27, 2018 zan khan Kang-pokpi District a Charhazare hmuna bawngpui inrai lai pakhat (thla 3 tling tah) le Kakching District a Kakch-ing Thonglang Ningol hmu-na kel 2 that an nih. Chun, Moreh le Chan-del District sunga Molcham haiah khawm Ar that le sawisak an nih. Charhazare hmuna bawngpui thata um hi a sung le a taksa hai fak a ni naw a, a nene hmurhai ruok chu suk pawp a nih. A neitu hi Nepali a ni a, a hming chu Indralal Patna a nih. Bawngpui Ki (horn) pahnihai chu sukbawng ve ve an nih. Kakching a Kel 2 thata um hai ruok hi chu keidar an ni a, an taksa khawm fak a nih. Kakching-a Kel neitu chu Samjetsabam Anand a nih.

Hi chungthua hin Forest and Environment minister Th. Shyamkumar chun Vety & AH Department in a sui-zui mek thu hrilin mipui hai lo \ithawng lo dingin a ngen. CCPur, Imphal East le Kakching hmun haiah ina vai ran that le sawisakna chu Forest department in a ngaimaw hle thu hrilin, zingkar khan Veterinary and Animal Husbandary Dept. le Wildlife Expert han meeting neia an hriltlang thu minister chun zanita press conference huna a hril. Department chun hi thil hi a suizui mek a, experts han a thawtu ni dinga ring kehniek hai lain animal experts han an enfel mek a, hienganga ran sawisaktu man a ni theina dingin For-est Department chun team indin, hmangruo changkang le camera hai leh ringhla na hmun eu haia inthuoin hma a lak a nih tiin minister chun a hril.

Food Processing Industry hi sin tamtak siemtu a nih: Governor

imphal: Tulai khawvel changkang peiah Food Pro-cessing hi a pawimaw deu deu a. Fak hmuna sin thaw-na le sum le a ram sum-le-pai (economy) ngirhmun suknghet le sukchangtlung-na ding khawma industry pawimaw tak a ni tah tiin Governor Dr Najma Hep-tulla chun a hril. Hi thu hi zani ta AS-SOCHAM, Ministry of Food Processing Industries, Government of India le In-dian Council of Agriculture Research (ICAR)-NEI han an huoihawt ‘Start-up and MSME’s in Food Process-ing’ ti Hotel Classic Imphal ah khuol liena a hawngna huna a hril a nih. Larsap Dr Heptullah chun, India ram econo-my (sumlepai) innghatna lientak pakhat thilsiemna hmunpui industry lienhai dawmkanagtu le kamtu chu Small and Medium En-terprises (SME) hai hi an

nih, tiin a hril a. Chuong SME hai lai khawm chun Food Processing industry hi economy inhnemna tak niin a hril bawk. “Food Processing in-dustry hi a pawimawna an sang deu deuva. Tu lem hin chu Indian agriculture econ-omy le industry segment hai thlung zawmtu tak a ni ta leiin hi industry hi a la lien pei ding a nih” tiin a hril. Manipur khawm bu inhnik tak baka thei chi hran hran a ra \ha em em a, thlaihnahai leh. Hieng thei chi hran hranhai hi \ha taka siema, vawnghima ram puotieng chena thawn suok thei dinga ei siemt thei chun ei state economy khawm nasatakin hma a sawn ding thu a hril. Thlai tharhai khawm sie\hata thawn suok or zawr suokna ding lam-pui \ha (market linkage) a um naw leiin international market ei paw thei naw a

na. International market le link thei dinga hma ei lak pha lem chu tuta nek hin ei la changkang ding a nih tiin a hril bawk. Governor chun, losin-thawtu (farmer) hai lo suok sukpungna dinga tulai khawl hmangruo (technol-ogy) \ha \hahai hmang a \ul thu a hril a. Abikin Food Processing ah hin primary le secondary processing a dingin khawlhai hmang pei thei inla a \ha a. Chun, a thawsuoktu le zarwtu or inchawtuhai hai karah market linkage \ha tak neia technology hmang \angkai a pawimaw bawk tiin a hril. Dr Heptullah chun, ei-economy balance le holistic development a um theina ding chun micro, small le medium industries hai hi industry lienhai leh an um tlang seng a pawimaw thu a hril a. Industry lienhai nek hmanin hieng MSM hai hi term loan dam, credit, working capital, machin-aery le technology upgra-dation le financial assis-tance chi hran hran haiin sawrkarin a supporta a an hlawtling a pawimaw a nih, tiin a hril. MSM enterprises hai laia pawimaw nawk pakhat chu Intellectual Property Rights hi a ni a. Ram >>sunzawmna phek 4-ah

Thailand Princess -in Kangla a sir; Gov. in bu a fakpuiimphal: Thailand lal-naunu Her Royal Highness Maha Chakri Sirindhorn, Princess of Kingdom of Thailand chun zani khan Kangla Fort a va sir a. Prin-cess hi Thailand Ambas-sador to India, Mr Chut-intorn Gongsakdi le Royal Thai Embassy, Ministry of Foreign Affairs, Thailand le MEA, Government of India official bakah media team han an zui. Princess hi Chief Min-ister Mr. N. Biren Singh, Art & Culture Minister Mr. L. Jayantakumar le Rengpa, Titular King, Mr. Leishemba Sanajaoba han an lo hmuok a. Tawite an inhmelhriet hnungin Bat-tery-a tlan motor ah chu-ongin Kangla sung an fang kuolpui a. Kangla Mu-seum, Shri Shri Govindahi Temple le Ibudhou Pak-hangba Temple hai dam an enpui. Princess hin zanikhan Sendra le Keibul Lamjao

hai khawm a lo sir. Princess Sirindhorn hi zanikhan Raj Bhawan-ah Manipur Governor Dr Na-jma Heptulla in Raj Bha-van hmuna bu a fakpui. Governor chun Princess le a team hai hi lekhabu le Lengyan (shawl) a pek tawl a, Princess khawmin Governor hi Gift a pek ve. Princess Sirindhorn hi India ramah vawi 18 lai a hung inzin ta a, sienkhawm tuta \um hi Manipur a hung inzin vawikhatna a ni a, Sangai Festival, 2018 le inzawma ni 2 sung cham dinga zani hmasaa kha Ma-

nipur hung tlung a nih. Bhagyachandra Open Air Theatre (BOAT), Imphal East-a Manipur Sangai Festival a uopna zana chun thu hrilin, cul-tural lam chi hran hran hai inentir a nih bawk a. Prin-cess Maha Chakri Sirind-horn chun, Sangai Festival a hung hmu thei chu inhawi a tiin lawmum a ti thu a hril a. India sawrkarin ‘Act East Policy’ a hung zui leia law-mum a ti thu a hril bawk a. Hi kawnga hin Thailand chun a thei ang angin theit-awpin India a lo thlawp pei ding thu a hril. (DIPR)

BBBP le inzawmin Orientation nei

CCpur: November 28, 2018, 12:00Noon khan DTC Hall, Tuibong, CC-Pur-ah SMDC le Institu-tion tum tuma Headmas-ters le Headmistress han One Day Orientation on Beti Bachao Beti Pathao (BBBP) nei a nih. Orien-tation-a hin CCPur block sunga govt. school tum tum 32 haia Headmaster; Hen-glep block a inthawk 12, Samulamlan Block a in-thawk 12 le Singngat block a inthawk 5 bakah CCPur khawpui sunga private schools 40 haia inthawk

headmistress le Heamasters hai an \hang tawl. Hi huna Glory Kim Singsit, Branch Officer/DC Office, CCPur in BBBP chunghang a hrilnaah, BBBP hi Ministry of Health & Family Welfare, Minis-try of Human Resouce De-velopment le Ministry of Women & Child Develop-ment \hangruola sawrkar-in nuhmei hai ngirhmun dawmsangna dinga scheme a hung siem a ni thu; BBBP hnuoiah Multi Sectoral Ac-tion thawna dingin>>sunzawmna phek 4-ah

Hmasawnna Thar2 thlaphal (November) 29, 2018 NiNgaNi (thursday) artiCle/health & employmeNt News

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Co-Editor : Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

EditorialHlawtlingna ding chun

VAWISUN THUPUIMitkhapkar cho el ka maksan che a; nisienlakhawm lunginsietna nasatakin \huoi nawk ka ti che.

-ISAI 54:7

Hlawtlingna hi mi popo dit le inhnar a nih. Hlawtling-na hi a thlawna vana inthawka hung tla thla el a ni naw a, thaw suok \ul a nih. Hlawtlingna ding chun thaw rin nei lo, taimak, tumru le tuorsel a ngai. Mi hlawtling ei tihai lai hin mi thabo pakhat khawm an la um der nawh. Ei hriet seng angin lekhathiem le mi hausa ei tihai hi mi neka taima filawr, thaw rin nei lo, mi tum-ru, mi tuorsel, sawl le inrim pawisa der lo hai an nih. Harsatna an nei chang khawma beidawng der lova an harsatna ner thleng ngam hlak hai an nih. Mi tumru, mi tuorsel le mi taima hai ta ding chun retheina le harsatna hai hi suonlam a tling nawh. Ei society sunga lekha-thiem le officer lien ni mekhai laia a tam lem hai hi mi rethei sungkuo le thingtlang a inthawka in\an an nih. Ei awi naw chun sui el ding a nih. Ei hang sui chet chet a, thudik a nizie a hung inlang fie kawk el a nih. Lekhathiem, tuta officer lien ni laizing hai khawm hi thaw rin nei lo an nih. Hun awl an nei chang chun kut sin thaw an rin der naw a, an in huongsungah thlai ching dam, Nga vai dam, ran vai dam le par ching dam inhawi an ti a, hun awl hmangna takin an hmang hlak. Hi chau hi a la ni naw a, insung sin le ram sin khawm hang thaw ve an rin ngai nawh. A rethei le sin nei lo hai ku hi insung sin le ram sin khawm thaw pei lo hai ei nih. Tirtawn nei thei khawp officer lien hai hmana kut sin thaw inhawi an ti chun, sin nei lo hai lem chun kut sin thaw hi rin chi a ni nawh. Kut sin thaw ei pei naw chun mi hmangtlak lo le mi ngirsuok thei lo ei ni ding a nih. Tulai khawvela lem hin chu inchuk sang nekin sawrtlak thiemna nei a pawimaw lem tah. Degree in-sang tak tak nei si, sin nei lova um hi ei society sungah khawm hmu ding an um nuol tah. Hi hi a san iem a na ei ti chun, an degree nei kha hmangtlak a ni naw lei a nih. Hmangtlak degree neihai chu competitive exam-ah an \hang a, hlawtlingna an hung chang hlak. Ei soci-ety sungah hin Bachelor Degree le Master Degree nei, Competitive Exam a \hang ngam lo hi a sanga tiem khawp an um ta ring a um. Inelna khawvel, a tlin le a tlak hai hlawtlingna a nita leiin degree insang tak nei nekin ei degree nei chinah thiemna thlungpui indik nei a \ul a nih. Sin hi a thiemhai ta ding chun a vang naw a, thaw seng lo a um a nih. Ei lekhathiemnain a phak naw leia sin hi a vang ei ti a nih. Tribal-hai lem chun ei quota ei hluozo naw a nih. Lekha inchuk lai mek hai hi ei lekha inchukna kawngah hin ei fimkhur le ei tumah ei chieng hle a \ul a nih. Class-XII ei inchuk lai ngei hin ei fena ding line-ah ei chieng a, thutlukna ei siem fel a \ul a nih. Ei society sungah hin chu mania fak zawngna nei tumna nekin sawrkar sin nei hi ei thiltum tak a la ni leiin thiem bik le inchukna thlurbing bik (skill) ei nei ngei ngei a \ul ta a nih. General line le Technical line khawm ni raw se, tum bik ei neinaw a, mi han an inchuk leia ei inchuk ve mei mei a ni chun sin zawng huna harsatna lien tak ei tuok ngei ngei ding a nih ti hi a chieng sa a nih. Ei lekha inchukna kawngah hin Class-XII a in-thawk thutlukna ei siem thei naw a ni chun, ei hmabak le ei chan ding chu nun beidawngna a la hung ni ding a nih. Hlawtling ding chun tum bik nei hi makmaw a nih. Lekha inchukna kawngah chau a ni naw a, sum-dawngna kawng, huon le lo neina kawng le thil dang dang haiah khawm tum bik le thaw bik nei a \ul vawng a nih. Tum bik le thaw bik nei lova thawlawr vawng chu hlawsamna a nih. Ei sinah, ei thil thawah le ei thil thiem haiah hlawtling ei nuom a ni chun thutlukna siem fel a, tum bik tak kha thaw char char el ding a nih. Chun, hlawtling ding chun mani chem. Fena (tal-ent) hriet bawk ding a nih. Mihai hlawtlingpui kha ei nita ding chun hlawsamna a hung ni thei a nih. Ei talent ei hriet chieng a, ei talent neina ei fepui chun hlawsam ngai nawng ei tih. Hi lei hin mihai thaw thaw hi thaw ve el chi a ni nawh ti hriet ding a nih. Tulai khawvela chun sports hi mihai ngaisang, hminginthangna le hausakna a nih. amiruokchu, sports hi mi popo ta ding a ni naw a, talent nei bik hai ta ding a nih. Talent nei bikhai chu ram kilkhawr taka um khawm nihai sienla a buoipuitu han an hung th-lang dawk nal el hlak a nih. chun, hlawtling ding chun, hlimhlawpna thil le nunnuom chenna thil tiengpang thil hai hi inkiengsan ngam ding a nih. Hlimhlawpna le nunnuom chen tam tak el an fe liem ta a, an la fe liem pei ding a nih. Khawvela an chan ding an hmuzo ta a, thlan khurah phum hmang an ni tawl tah. Hi lei hin hring le dama la um mek hai hin chu ei hmakhuo ding thlira ei nun ei hmang thiem nuom a um. Ei dam lai Lawng khaltu seng ei ni a, ei khal thiem leh ei thilthaw haiah ei hung hlawtling ding a nih.

lawmiN, iNpaK ei tiu.ind. 300, lawmin, inpak ei tiu; a lo tia,

~Lalramhlun Zote veng, Rengkai

Lawm ei tiu; ti hi tulai po hin ka lungrila an lang zinga, thiem naw lang khawm ka hung ziek a nih. Philippi 4:4, Lalpa a chun lawm rawp ro ti nawk hlak ka tih, lawm ro, a tia. Hi thu hi thu pek ana, lawmna ding chun a san a um a \ula, asan boa zuk lawm ringawt chu mi invet ni silo chun, thilthei lo a nih. Lawmna ding san um si lo a lawm le hlim chu thil intak a nih. Mihriem chu Nuhmei Pasal innei dinga Pathien ruot ana, Nuhmei le Pasal chu nupa ni dingin an innei ta a. Mithenkhat chun nau malsawmna an hung neia, lawm ro, lawm ei tiu ti ngai lo in nau malsawmna an dawng lei khan an lawm el a nih. Mi \henkhat ruok chun nau annei naw leiin lawmna ding annei nawa, nupa in\he tamtak an um pha hrim a nih. Mi \henkhat chun naupasal ei dit em em lai naupasal ei hung nei dam hin ei lawma, \henkhat chun nau nuhmei an dit em em an hung neia lawm ro ti a ngai nawh, an lawmin an hlim el a nih. Ei nau hai kha Pathien zarin an hung dampeia, an hung bawkvak theia ei lawm a, an hung lawn theia ei lawm a, an hung \awng theia ei lawma, Sikul an hung kai theia ei lawma, lekha an hung inchuk sang peia, Pawl Sawm, B.A., M.A. dam an hung pasi a. Sin neiin hlaw dam an hung nei khan nu le pa chu lawm ro ti a ngai naw a, ei lawmin ei hlim el a nih. Judahai lawmthu hril dan chu Lalpa nuhmeia i mi siem naw leiin lawmthu ka hril che an ti hlak an tia, Nuhmei nisien Pasal nisien nau ei hung neia, Piengsuol loa kut le ke kum le \awng thei nau ei hung nei khan ei lawm el ding chu a nih. Kristien hlabu No. 310, “Thawpei la i thaw ah lawm rawh, thaw tam chu lawmna tak a nih”, ti hla ei sak hlak ang khan, Mihriem hin nau malsawmna ei dawngna khela ei lawmna ding chu ei sinthaw le ei thilthaw a khan an nghat a nih. Chuonghai chu :- 1. Nau enkawlna :- Nau enkawl hi sinpawimaw tak a nih Saphai thuvar chun, “Abul \an \hat chu a chenve zo ei nih”, an lo ti hi an dik ngawt el, Nau enkawl hi tha taka thaw a ngaitak meu a nih. Nau hi taima dinga enkawl le taimak inchuktir hi thilpawimaw tak chu a nih. Nauhai hi a thabo sa a pieng le a taima sa a pieng an um nawh, enkawl dan i zir a nih. Ka pa, Upa Zochunghnung min chuktir dan chu “Bu bak pei chun sinthaw pei ding a nih” ti hi amin chuktir dan a nih. Naupang chu taimakna lampuia \huoi hi Nu le pa mawphurna a nih. Mi taima chun malsawmna Inah a hung chawi luta, mi thabo chun beidawngna le inzakna a hung chawi lut ve thung. 2. Lo sinthawtu :- Lo sinthawtuhai chun Lo anvâta, an hung rawa, akâng \ha chun an lawma, thlaichi le Bu an tua, a mâwng \ha chun an lawma, Hlo an thlofaia, Buhai chu Ngal chen/khup chen a hung ni a, thli a hung hranga Buhai chu a hna kûr del delin thli in a hung mûta chuonga hai khawm chun an lawma, an hung in\hanglien peia, Hmarchahai an hung ra a, a rahai sen tuorin an hung hmin a, Buhai khawm an hung vuia, a vuihai kûr duolin an uma, Pathai khawm an hung ra a, a rahai chu an hung kaka, Pathai chu vâr tuorin an hung de a, Sihai khawm chu a kâua hai a ra hai intung tuorin an hung um chun, Lo sinthawtuhai chun an lawma, an sawl hmel khawm an hriet ta nawa, lawm ro ti a ngai ta nawh. An sinthawna a khan ra \hatak a hung suok leiin an lawm el a nih. 3. Lekha inchukna :- Kuta Lo sinthaw hi sawl a um em em leiin Nu le pa hai chun ei nauhai Sikul kai a lekha inchuktir ei nuom senga, A hausa le a pasiehai khawmin lekha ei inchuktir senga, A hlawtling tamtak an uma, a hlawsam khawm tamtak an um bawk. A hlawtling hai chun an sum seng hai an hrietfuk ta nawa, an nauhai hlawtlingna lei khan an lawm el a nih. Lawm ro ti a ngai nawa, an hlawtlingna kha a suklawmtu a nih. Dan naranin nau enkawl dan an angnawa, mi \henkhat chun an nauhai lekha lo tiem ro tia khawlai lengsan le kawmiti ieng kawmiti ti amani a leng san ei chinga, Nu le pa in nauhai lengsan mei mei ei ching chun, Nu le pa tak um lo chun naupang khât ringawt chun taimataka lekha tiem dan ding a um nawh. Kum tawp ekzam an zoa, Rizal a hung suoka fêl (fail) ei hmu hlak. Naupang chu zana lekha tiem na rûma khal luta, an hriet hmakhat veng ding, Pa a suok a \ul leh Nu innghak ding, Nu a suok a \ul leh Pa in nghak ding, naupang lekha tiemhai kha an inlusu le inlusu nawhai khawm ngaiven

ding, chun naupang khawlai leng phal lo a tha tak. Dr. Thanglung Buhmasaah chun Ruo chu a dawnglai i kei kun chun a kun zinga, a chang hnunga i kei kun ruok chun a pawr hlak ati angin, Nau enkawl tha nawhai leiin, ei insung a sie a, ei khawsung a sie a, ei ram le hnam khawm a sie a nih. Insunga thilsuol thaw ding a um nawa, khawlaia ruok chu thilsuol thaw ding a tam leiin naupanghai hi khawlai insuoktir lo a tha tak. Insunga ruol suol pawl ding an um nawa, khawlaia ruok chu ruol suol an lo um thei a nih. 4. Khawvel hi natna chi tinreng um na ana, chu natna chu ei tuokin ei tuor chang a uma, Natna ei tuor chang beidawngtakin ei um hlak. Pathien neituhai chun ei Pathien ko in Daktawrhai le Damdawihai damna hmangruo a mi hmang peka damnaw damna dingin ei tawngtai hlaka, Pathienin ami hung dawna, damnaw kha a hung sukdama, lawm ro ti a ngai ta nawh, ei lawm el a nih. Keikhawm Pathien zarin Tu pasal ka neia, thlahni mi vel ani in a damnawa, a chau deu deua, anu nene khawm a nêk pei ta nawa, damdawi khawm a lem thei ta naw bawk leiin ka bei a dawng bek beka, ka beidawng zie Pathienin ami hriet puia, ka \awng\aina ami lo ngai peka, ka tu hmasa tak a so khawm mumal ta lo kha ami hung sukdam pek chu ka lawm taluoa, Halelui a suok zâk el a nih. Lawm rawh ti a ngai nawa, Pathienin thil ropui tak ami thaw pek leiin ka lawm el a nih. 5. Hmarhai hi Pathienin Hnama ami siema, \awng ami peka, ei pi le puhai kha insawn le inpem mi an lo na, mi Bu thlosa fak ding um leia insawn anni chuong nawh. A dûr dura insawn anni nawk nghal, an in sawn khan khuo thar an sat pei bawk si, ieng am an fakin an lo dam khawsuok el am ana? Ti ngaituo tham a tling a nih. Hnam rimsi le Hnam chavaia eiin ngai lai zingin, Pathienin ram ami pek Pherzawl District le Sinlung Hill Council hi ei hang ngaituo chun ei lawma, ei hlim bawk a nih. Hlasiemtu in “Lawm naw thei kan naw ie, Lawm naw thei kan naw ie, alo ti hi Hmarhai hla dinga alo phuok am ani aw? ti thei ding a nih. 6. Pathien mi hmangai dan hi a ropuia, ka hril nghawk theinaw leiin zuk hril nawk ka tih. Hmarhai hi Mizorama ei um senglai harsatna \henkhat leiin, ei um dar tawl ta a, a \hen Tripura, Meghalaya, Assam, Mizoram Hmar tieng Suongpuilawn le a sevel le Sakawrdai le a sevel hai le Manipura Senvawn le a sevel le Ruonglevaisuo le a sevel hai ah ei um dar ta a. Hienglai huna hin Pathien tak a um ei hriet nawh. Ei Pi le puhai kha thingbul, Lungbul, Tuivamit hai be a lo inthawi hlak an nih. Kum 1894 in Mizorama Chanchintha a luta, ringtu hmasatak chu Puhai KHUMA le KHARA anna, Hmar mi veve anni nawk nghal, 1910 in ei khawpuitak Senvawna Watkin Robert in Chanchintha a hung thaka, ringtu an pung hrat hle, 1910 Chanchin\ha hung lut kha 1914 in Inkhawmpui Presbytery annei nghal, Senvawna Chanchintha hung lut ding kha setan in lo dang a tuma, Pathienin Pu DAMA hmangin setan hmangruohai hne in an um, Mizorama 1894 in Chanchin\ha a luta, 1910 in Inkhawmpui Presbytery annei thei chau a nih. Chubaka Mizoram le Manipura Pathien hla phuok hmasatak chu Rev. Thangngur a nih. Pathien mi hmangaina hai lei hin ei lawma, lawm ding hrim ei nih. Hnam dang hai nekin Chanchin\ha ami pek hmasa hi lawm a um bek bek a nih. Chubaka Hnam riengvai le hnam rimsi mi hmusit le mi sirde eini lai zingin Pherzawl District le Sinlung Council ami pek hi ei lawm bek bek el a nih. A lawmna Prawkram siema, ropuitaka Pathien chawimawi a phu taluo ringawt a nih. Amiruokchu lawmna hunser hmangnaah Zu le sa \hang \hak naw sienla nuom a um, ei theida lo dingin, Kristmas ruoi chen khawm zu le hme ei nuom hi a pawi a nih. Pathien hmusitna le ei piengthar nawzie suklangna a nih. Pathien ei chungah a lawm phawt chun Assama khawm District ami pek sa thei a nih. A hmawr in bawk a um a nih. Pathien suklawmin a ditzawng in Sûn a um angin mawitakin um ei tiu; Pathien mi hmangaina leia, ami \hangpuina hai leiin lawm ei tiu. Lalpan a thu mal mi sawmpek raw seh.

24/11/2018

Delhi Hc in anti-Sikh riots a mi 80 hai thiem-

naw inchangtirna a namdet

New delhi: Kum 1984-a anti-Sikh riots case-a in-tum mi 80 vel hai thiemnaw inchangtirna chu Nilaini khan Delhi High Court in a pawmpui/thlawp a, buoi-na siem, In raw le Curfew bawsiea intumna thuah kum 5 seng jail intang dingin an chungthu a rel. Kum 22-a upa in court thutlukna a khinglet le inza-wma hearing zanita nei huna Justice RK Gauba in hieng thu hi a rel a ni a, thiemnaw inchangtira um hai chu an chungthu rel a ni anga jail intang dinga inpe (surren-der) seng dingin thu a pek. October 31, 1984 a kha huna Prime Minister Indira Gandhi a bodyguard (Sikh sipai) in a kap hlum hnunga buoina le Sikh hnam hai chunga chetna hi lo tlung a ni a, kha buoina suoka khan mi 95 in thina an tuok bakah In 100 vel raw a nih. Hi buoina tlung le inza-wm hin November 2, 1984 khan mi 107 man an ni a, hi laia 88 hai chu thiemnaw inchangtirin an um a nih.

Nagaland in Rs. 7,928.43 crore a ngenKohima: Nagaland sawrkar chun a state sunga development sin thawna dingin 15th Finance Commission kuomah Rs. 7,928.43 crore a ngen tiin senior official thusuok chun a hril. Hi thu hi Nagaland Fiance secretary Y. Kikheto Sema in chanchinbumihai an pawlpui huna a hril a nih. Mr NK Singh, Chairman inrawinaa 15th Finance Commis-sion team member 14 hai chu ni 3 sung cham dingin Thawleni khan Kohima an hungtlung a, zanikhan Chief Minister Neiphiu Rio le a cabinet hai bakah senior officials hai an inhmupui.

PWS in First-Aid short term trainingCCpur: Phoebe Wel-fare Society (PWS) chun nuhmei hai ngirhmun dawmsangna dinga kum tina First-Aid Training short-term course an huoi-hawt hlak dungzuiin 18th batch a ding training an huoihawt nawk ding a ni a, inhnikna nei nuhmei (nunghak/nupui) han Bliss

Niangboi, Jion Street Sa-lemveng; Dimkhanching Hqtr Veng; Demngaihkim, Central Road Hiangtam Lamka, Zamkhannem He-bron Veng, New Lamka le Sawmi, College Veng, New Lamka haiah applica-tion form hmu thei le Dec. 1, 2018 chenin peklut thei a nih.

Pre-WAD campaign neiCCpur: District Adminis-tration, District AIDS Pre-vention and Control Com-mittee (DAPCC) le People Progressive Organisation (PPO) hai \hangruola huoi-hawtnain zani zantieng 2:30PM khan Rayburn Col-lege Auditorium, Hebron Veng, N. Lamka-ah “Know your status” ti thupui hman-gin pre World AIDS Day campaign, 2018 hmang a ni a, November 27, 2018 khan Sielmat Christian Hr. Sec. School le Blue Star Acad-emy haiah campaign nei a

lo ni ta bawk. November 29, 2018, 11AM in Tunnu Nursing School le Nov. 30, 2018 khin Vision Academy-ah nein i bawk a tih. Campaign huna hin PPO a inthawk student hai HIV/AIDS chunchang hril-hrietna nei a nih. World AIDS Day hi De-cember 1, 2018 khin Dist. Administration le DAPCC huoihawtnain YPA GHQ Hall-ah district level-a hmang ning a ta, Quiz competition nein i bawk a tih.

Legisation le Legal rights thuah workshopCCpur: State Institute of Rural Development (SIRD), Govt. of Manipur le Dept. of Justice, Min-istry of Law & Justice, Govt. of India huoihawt-nain zanikhan DTC Hall, Tuibong, CCPur-ah One Day Workshop on Legis-lation and Legal Rights (Under Access to Justice, NE and JK Project) nei a nih.

Hi huna hin resource person in Ngangom Tej-kumar, Advocate & For-mer Director of Prosecu-tor, Manipur a \hang a, DRDA hnuoia IWMP staff le SHG tum tum bakah lal le VA hai an \hang tawl. Chun, hi huna hin Anita Devi, Jt. Director, (Training), SIRD, Govt.of Manipur in thuhrilna hun a hmang bawk.

cSc Lientlângpui in Awareness le certificate a peksuokCCpur: Churachandpur le Pherzawl District-ah la um ngai lo, a vawi khatna dingin CSC Lientlângpuia Investor Awareness Pro-gramme for Rural Investor Through Common Service Centers phuisui taka hmang a nih. Hi huna hin \halai inchûklai sin zawng mêk an fuon khawm bakah Dis-trict e-Governance Society (DeGS),Churachandpur Disttrict le Pherzawl District incharge team hai khawmin an uop ve. District Manager Shri. Peter, Churachandpur DeGS chun \halai fe khâwm hai kuoma chun tulai khawvel in\hang lien mêka \halai haiin technology tieng thiemna le hrietna nei a pawimaw zie uor takin a hril a. District thar Pherzawl district ngei khawm kawng iengkima bâksam tamtak nei a la nia. |halai haiin mi lien le mi lal bêl el loa dis-trict changtlungna dinga theitâwpsuoa \hangtlâng dingin a hril. Hi programme-a hin Mr Daniel Lalsanhim le Mr Lal-rokhawm hai chu resource

person-a \hangin, Digital Age khawvela cheng eini ta leiin lo thei loa thil thar le ching dân thar hai hmel hri-et le hmang thiem pei a \ûl thu uor takin an hril a. Tulai digital khawvela mit varna nei naw, hrietna nei tlawm mipui hai chu Banking le inzawma inhlêmna misuol châng kam hai laka fîmkhur dingin hrilhrietna nei a nih. Hrietna tlawm leia suksuol hmaa mi a hrie lem hai rawn hlak dingin fe khâwm hai an hril sa bawk. Hi huna fiel bîk Social Worker Shri.Lalthanzau (Ex-President HSA Ccpur Jt. HQ) chun Pherzawl district

sunga development sinthaw ding hai chu a theitâwpa a \hangpui ding thu a hrila. Banking le inzawma ama tawnhriet ngei hrilin Bank account zawr ei um hlak leia harsatna an tuok thu a hrila. Mi tukhawm hieng ang thila fîmkhur dingin an fuia. Fe khâwm hai chu indikna le ringumnaa nun hmang din-gin infuina a nei. Thuhrilna a nei zo hin PMGDISHA (Pradhan Mantri Gramin Digital Saksharta Abhiyan) 1st, 2nd le 3rd Batch CSC Lientlângpuia inchûk zo hai kuoma Certificate inhlanna a neia, hi zo hin Light Re-freshment le hun khar a nih.

BJP in closed door meeting nei; Kumbi MLA disqualification petitition file khum nawk

imphal: Manipur a Chief Minister N. Biren Singh inrawina hnuoia BJP sawrkar fe mekah BJP MLA \henkhat portfolio changnaw leia lungawi lo pawl an um a hril a ni a. Hi le inzawm hin zani hmasa zantieng khan BJP MLAs le workers \henkhat han closed doors meeting an neia hril a nih. Hieng laizing hin Thangmeiband-a inthawk Congress MLA chun Kumbi A/C MLA Bira chu 10th Scheduled of the In-dian constitution kala party suoksana intumin rule 6 of the members of Manipur Legislative Assembly dis-qualification on the ground of defection rule of 1996 dungzuia disqualify dingin case a file. Hiengang bawk hin tuta hma khan MLA Ngamthang Haokip, MLA

P. Brojen; MLA Ginsuan-hau le MLA Ksh Biren hai chungah Congress MLA K. Meghachandra, MLA Go-vindas Konthoujam, MLA O. Suraj Kumar le MLA O. Henry han disqualify dingin case an lo file ta bawk a nih. November 8, 2018 khan Congress MLA Kan-gujam Ranjit Singh chun Wongoi a inthawk MLA a thlangtling Oinam Lukhoi Singh chungah disquali-fication petition a file a, Congress MLA DD Thai-sii chun MLA Yengkhom Surchandra chungah a hra-nin disqualification petiotn a file bawk a nih. Chun, futa forest minister ni mek, BJP in sawrkarna an siem nia BJP zawm Th. Shyamkumar khawm MPCC President T.N. Haokip in disqualifi-cation petition a lo file ta bawk.

Unisex Salon in sam an tan pek

CCpur: College Road, Hebron Veng, New Lamka-a Fame Unisex Salon & Academy chun zani zingkar khan Vengnuam, New Lam-ka-a Only Grace orphanage home a um naupang hai sam a thlawnin an tan pek. Only Grace hi ZMA in an enkawl a ni a, nu le pa nei lo naufahra hai ta dinga an thaw thei tawk tia nau-

pang um hai hi a thlawna sam an tan pek a nih. Sam an tan pek hai lai hin nuh-mei 10 le pasal 3 an \hang a, anni baka hin Warden 2 le Cook 1 hai sam khawm an tan pek bawk. Fame Unisex Salon & Academy a hin pasal sam tan man Rs. 120 a ni a, nuh-mei sam tan man chu Rs. 150-350 inkar a nih.

laKtawi

3thlaphal (November) 29, 2018 NiNgaNi (thursday) NatioNal/iNterNatioNal & advertisemeNt Hmasawnna Thar

FielNaKrista a unau dittak hai;Pathien in rem ati chun, hung tlung ding December 1, 2018 (Inrinni) khin kan pa dittak Famtah V.L. SUMA HMAR (Retd. Pharmacist) hrietzingna Lungphun hawngna, Hmar Christian Cemetery, Pillangkata, Gu-wahati hmuna nei dingin kan in buotsai a, hi hunser mi hung hmangpui ding le kan In “Inbuon Villa” Pil-langkata, Guwahati hmunah ruoi mihung kîl pui dingin ngaina takin kan fiel cheu. Ngaina taka fieltu cheu, 1. Mrs Lientling Hmar 2. Upa Lalmalsawm Hmar 3. Rosingchuong Hmar 4. Thanghlun Hmar, IRS 5. Dr. C ChonzikNote: Hunser: 12:00pm Hmar Christian Cemetery, Pillangkata, Guwahati. 2:00pm( Inbuon Villa) Pillangkata, Guwahati.

(25,

27,

28,

29,

30

& D

ec. 1

)

sIelMAt CHrIstIAn HOspItAl & reseArCH Centre

** eye specialist DNB (Ophth) MNAMS Fellow in Retina and Vitreous Surgeries pan nuom hai chun date 1st december, 2018 zing dar 10a.m. in Sielmat Christian Hospital ah in en/pan thei ning a tih. Mit (eye) tienga harsatna nei hai le Zunthlum leia Mit harsatna neihai tading khawmin pan thei ning a tih. Operation \ul, CATARACT Surgery hai khawm thaw thei nghal ning a tih. Registration Fee Rs. 300/- ning a ta, ticket booking khawm 7:30AM-6:30PM chen thaw thei ning a tih. registration Contact No. 9862853047.

***doctors available 24x7 (28,29)

WASHING MACHINE &

LAPTOPINSTALMENTContact: SINLUNG TECH

Nehru Marg, CCPur# 8258051965/ 8729905213 (29,30)

Rajasthan Congress in Nov. 29 ah Manifesto

Jaipur: Rajasthan Con-gress chun December 7, 2018-a Assembly Election hung um ding le inzawma an manifesto November 29, 2018 in an puong ding thu zanita party thusuok chun a hril. Manifesto hi PCC President Sachin Pilot, CM hlui Ashok Gehlot le Mani-festo Committee chairman Harish Chaudhary le sean-ior leaders han an tlangzar ding a nih. Congress president Ra-hul Gandhi chun tuta hma khan election ding le inza-wma vote a campaign naah sawrkar siem thei dinga Congress thlanglal an ni chun sawrkar an siema inthawk ni 10 sungin farm loan hai ngaidam an ni ding thu a lo puong ta a nih.

IAF vuongna tla thla, pilot a hliem

hyderabad: Nilaini khan Hyderabad-a Indian Air Forces station, Hakimpet a inthawk trainer aircraft chu tuoksiet tuokin Yadagirutta hmuna Lo lai a tla thla a, pilot training lai chu an kap-dawk hman a, sienkhawm hliemna a tuok met. Hi thil hi Hyderabad khawpuia inthawk km. 50 vela hlana hmuna tlung a nih. Trainer aircraft tla thla

hi Kiran Mk-II niin, Ha-kimpet Air Force station-a inthawk routine training mission-a vuongsuok a ni a, a khaltu chu Yogesh of Uttar Pradesh a ni a, vuong-na tlak hma hin an kapdawk hman a nih. IAF chun Vuongna tlak nasan suichieng dingin court of Inquiry thaw din-gin Order an suo a, a khawl buoi leia tla thla ni dinga ring a nih.

Pakistan in Terrorist hai chetna a dangchat hma chu SAARC meet-ah India \hang ngai naw nih: Swaraj

New delhi: External Affairs Minister Ms Sush-ma Swaraj chun, Pakistan in India rama terrorist che hai a sponsor-na a tawpsan hma chu Pakistan leh in-biek ninaw ni a, SAARC meeting-ah India ram \hang ngai naw nih’ tiin a hril. Hi thu hi zanita Paki-stan Prime Minister Imran Khan in Kartarpur cor-ridor siemna ding founda-tion lungphumna a nei ding le inzawma Ms Sushma Swaraj in Hyderabad hmu-na press conference huna a hril a nih. Thawleni khan Pakistan Foreign Office Spokesman Mohammad Faisal chun Prime Minister Narendra Modi chu SAARC Sum-

mit-ah fiel a ni ding thu a lo hril a nih. Uri, J&K-a Army hmunpui terrorist han an bei leia sipai tam tak an kap hlum leia India hi kum 2016-a 19th SAARC Summit-a inthawk inhnuk-

dawk, a hnunga SAARC rambung dang Bangladesh, Bhutan le Afghanistan hai an hung inhnukdawk bawk leia SAARC meet nei thei loa \hula lo um ta a ni a, hi hnung hin SAARC meeting nei a ni nawk tanaw a nih.

Kartarpur hi Sikh sakhuo \huoitu le found-er Guru Nanak Dev hun hmang tawpna hmun a ni a, Kartarpur corridor hi India Sikh sakhuo thila inzinmi (pilgrims) han Gurdwara Darbar Sahib, Kartarpur awlsam lema an fepaw theina ding lampui a nih. India in kum 20 liem-taa inthawk India Sikh pil-grims han visa-free travel an nei theina dinga Kar-tarpur corridor hawng dingin Pakistan a lo ngen ta a, tuta Pakistan in hawng a remti chu lawmum a ti thu Ms Swaraj chun a hril a. Amiruokchu, hi thil leia India in Pakistan le inbiek-na an nei \an ding tina a ni nawh, terrorist che zing le

inbiekna fekawp thei naw nih tiin a hril. Ms Swaraj hi Telan-gana Assembly Election ding le inzawma campaign dinga Telangana-a inzin a ni a, Pakistan side tienga Kartarpur corridor founda-tion lung phumnaa \hang ding hin fiel ve a ni a, sienkhawm programme dang a lo nei tah suonla-min fiela a umna hnawl a. Union Ministers pahni Har-simrat Kaur Badal le Hard-eep Singh Puri hai India ram aiawin an hang \hang a nih. India side tienga Kar-tarpur Corridor siemna ding lungphumna chu zani hmasa lai khan Punjab hmuna nei a lo nitah.

Telangana-a Transgender candi-date a umna hriet loin an hmang

New delhi: December 7, 2018 a Telangana Assem-bly Election hung um dinga ngir ve Transgender (nina inthleng) candidate Chan-dramukhi M chu Thawleni zingkar-a inthawk khan a umna hriet loin an hmang. |huoihmang a ni ring a ni leiin a ruol han complaint an peklut le inzawmin po-lice han case an file. Chandramukhi hi CPI(M) inrawi Bajujan Left Front (BLF) ticket-a Gosha-

mahal constituency a ngir a ni a, Thaw\anni-a inthawka campaign \an chau kha a nih. Chandramukhi hi Telangana state sunga Transgender community hai laia an lar pawl tak a ni niin ‘Telangana Hijra In-tersex Transgender Samiti’ a activist a ni bawk a, a ngirna biel-a hin Congress leader Mukhesh Goud le BJP leader T. Raja Singh hai khawm an ngir a nih.

Pak. PM in Kartarpur Corridor foundation lung a hawngKartarpur: Pakistan Prime Minister Imran Khan chun Nilaini khan Gurd-wara Darbar Sahip, Kartar-pur Pakistan le Dera Baba Nanak Shrine, Gurdaspur district (India) infepawna ding Kartarpur corridor siemna ding foundation lungphum hawngna a nei. Kartarpur hi Sikh sakhuo hmusuoktu (found-er) Guru Nanak Dev hun hmang tawpna hmun a ni a, India mi Sikh sakhuo zuitu han visa \ul loa Kartarpur an lut theina dinga Kartar-pur corridor hi siem tum a nih. Kartarpur Sahib hi Pakistan-a Ravi vadung

kama um a ni a, India ram tieng Dera Baba Nanak shrine a inthawk km. 4 vel chaua hla a ni a, kum 1522 a Sikh Guru in a lo indin a nih. Gurdwaraa, Gurdwara Kartarpur Sahib hmasa tak hi lai hmuna hin bawl a ni a, hi hmun hi Guru Nanak Dev thina hmun a ni bawk

a nih. Kartarpur corridor hi thla 6 sunga siem zo dinga ti a nih. Guru Nanak piengch-ampha vawi 550-na kum thara hmang ding le inza-wma hiengang remruotna thar hi hung um a nih. Guru Nanak Birthday zatin India rama inthawk Sikh sakhuo

zuitu sangtel Pakistan ram sunga um Kartarpur hmuna hin an inzin hlak a. Hi le inzawm hin India mi Sikh sakhuo zuitu han awlsam lema Kartarpur an lut thei-na dingin India chun kum 20 liemta khan Pakistan kuomah corridor hawng dingin rawtna a lo siem ta a, sienkhawm tuhin Paki-stan in a remti chau a nih. Kartarpur corridor foundation lung hawngnaa hin Union Ministers Har-simrat Kaur Badal le Hard-eep Singh Puri hai India ram aiawin an \hang bakah Punjab Cabinet minister Navjot Singh Sidhu khawm a hang \hang a nih.

SC in Bihar Shel-ter Home abuse case CBI kutah

New delhi: Bihar-a Muzaffarpur shelter home-a um nuhmei naupang 16 hai sex thila sawisak le suknawmnat an nina thuah Supreme Court chun Cen-tral Bureau of Investigation (CBI) suizui dingin an hriettir. Case hi CBI in an suizui tasa zing a nih. State sawrkar chun case hi CBI insuitir lo din-gin a ngen a, sienkhawm Supreme Court chun a hnawl pek a ni a, case suizui mektu officers hai thleng an ninaw ding thu SC chun a hril bawk.

French Prosecutor in Rafale case sui dinga ngenna a enfel mek

New delhi: French anti-corruption NGO Sherpa in India le France sawrkar han Rs. 59,000 crore senga Rafale fighter jet 39 inchawkna dinga deal/agreement an siem chungchang suichieng din-ga complaint an peklut le inzawmin a enfel mek niin French Prosecutor office thusuok chun a hril.

French sawrkar le Das-sault Aviation hai chunga Complaint hi thla hmasaa kha Sherpa in National Public Prosecutor’s Office (PNF)-ah a peklut a ni a, hi thil hi case serious tak a nih tiin thudik suidawk dingin Sherpa chun French Prose-cutor Office hi a ngen a nih. Dassault Company a inthawk India in Rafale

fighter jet 39 inchawkna dinga agreement hi Sep-tember, 2016 a kha ziek a ni a, agreement dungzui hin aircraft siemna tienga expe-rience nei lo Anil Ambani company Reliance chu India rama offset partner dinga ruot a ni a, hi thil hi Sherpa chun a ngaimaw ve hle leiin suichieng dinga complaint hi a peklut a nih. India ramah khawm Opposition, a bikin Con-gress chun hi thil suichieng dingin nasa takin an nawr zing a, CBI insuitir dinga ngenna chu Supreme Court thutlukna nghak mek a la nih.

Ruolbanlo suol-hrawntu 2 kum

20 jail intang ding

hisar: Haryana-a chun nikuma nuhmei kum 17 mi ruolbanlo suolluitu pas-al pahni hai chu kum 20 jail intang dingin zanikhan Hisar Court in an chungthu a rel bakah find Rs. 53,000 ve ve chawi dingin Addi-tional and Session Judge Pankaj chun a rel. Jail intang dinga rel hai chu Hisar-a Rakhi vil-lage mi ve ve Sanjay (21) le Subhash (34) hai an ni a, August 18, 2017 –a kha nuhmei ruolbanlo hi an suolhrawn a nih.

NRI intang nuoi 2 chuong \huoisuok

an nih: SushmaNagpur: Kum 4 le a chanve liemta sung khan Non-Resident Indians (NRI) intang nuoi 2 chu-ong \huoisuok an nih tiin External Affairs Minister Ms Sushma Swaraj chun a hril. Hi thu hi Nagpur hmuna Shree Shakti Peeth huoihawt programme hmangnaa Pi Swaraj in a hril a nih.

PM in Argentina a panNew delhi: Argentina khawpui Buenos Aires a 13th G-20 Summit \hang dingin Prime Minister Narendra Modi chun zani zantieng khan New Delhi suoksanin Buenos Aires khawpui a pan. G-20 Summit thupui chu “ Building Consensus for a Fair and Sustainable Development” ti ning a tih. Summit meeting bakah

PM Modi chun China Pres-ident, German Chancellor, Spain Prime Minister le UN Secretary General hai \hangin khawvel rambung tum tum \huoituhai inbiek-pui bawk a tih. Chun, Summit huna in BRICS head of states le member rambung \huoitu-hai khawmin Buenos Aires khawpuia hin meeting an nei bawk ding a nih.

Mi nuoi 3 in Health scheme an sawr tah: JaitleyNew delhi: Ayush-man Bharat Health Scheme chu hawng a nia inthawk thla khat le a chanve sungin mirethei le pasie 3 lakh ve-lin an sawr \an mek ta a nih tiin Finance minister Arun jaitley chun a hril. Hi thu hi zanita New Delhi hmuna ‘Making of New India: Transformation under Modi Government’ ti lekhabu tlangzarna hunah

Mr Jaitley in a hril a ni a. In-dia sawrkar chun retheina sukbona dingin resources tamlem a a mamaw a, hi lei hin NDA sawrkar chu pro-business le pro-poor a nih tiin a hril. ‘Making of New India: Transformation under Modi Government’ ti lekhabu a hin thusep (essays) 51 a chuong a, hieng thusep hai chu economy, diplomacy,

education le public health tieng hai an nih. Ayushman Bharat- Prad-han Mantri Jan Aarogya Yojana/ Health Scheme hi September thlaa kha PM Modi in a hawng a ni a, hi scheme hnuoia beneficiaries sungkuo hai chun kum kha-tah Rs. 5 lakh anghu chen damnaw huna inenkawlna ding \hangpuina (sumfai ni lo) an dawng thei a nih.

J&K Assembly dissolved-nah ah central an rawl nawh

Jammu: Jammu and Kashmir Governor Satya Pal Malik chun, Jammu and Kashmir Assembly \hiek (dissolved) na dinga thutlukna siemnaah sawrkar thlungpuiin inrawlna a nei nawh a, a ni ding dan tak le thlier bik nei loa thutlukna siem a nih tiin a hril. Hi thu hi Raj Bhavan in zanita official handout an suoa an ziek a ni a. Assem-bly dissolved dinga nawrna iengkhawm a um naw a, sawrkar thlungpuiin inrawl-na iengkhawm a nei bawk nawh tiin a hril. Assembly dissolved phut a nina thua sawiselna um le inzawma hi thu hi Governor Malik in a hril a nih.

Mr Malik hin Inrinni khan Madhya Pradesh-a Gwalior hmuna Congress leader Girdhari Lal Dogra thi champha hmangnaa thu a hrilnaah, “Centre ena an thu ka lak ding a ni chun thawluina in Sajad Lone sawrkar siem dinga inkotir ka ni el thei. Centre dit dan anga Sajad Lone sawrkar siem dinga ka ko chun his-tory in min thiem ngainaw ni a, mi ringumlo/indiklo taka thil thawtu tia hriet ka ni zing ta ding a nih. Hi lei hin indika ka hriet angin thlier bik nei loin khang thil kha thawin ka suktawp a nih, a nuom nuom chun mi hrilse hai sien, kei chun thil indik thawin kan ngai tiin a hril a nih.

Hieng thu a hril lei hin Mr Malik chun a sin chan naw sienkhawm hmun dan-ga sawnhmang a ni el thei thu hrilin, a hun ding ruok chu a hrietnaw thu a hril. Mehbooba inrawi PDP in Congress le NC thlaw-pnaa sawrkar siem a tum bakah member pahni chau nei Sajad Lone in BJP thlaw-pnaa sawrkar siem tumna a um le inzawma Governor Malik khan Assembly a dis-solved phut a ni a. A thu hril hi an dik a ni chun BJP mi le sa lo ni hlak sienkhawm a nina le thuneina huoisen taka hmang, thil indiklo taka tlung ding ditlo leia thudik ngirpui ngam a ni leiin ngai-sang um tak a nih. A san chu Sawrkar siem tum Sa-jad Lone kha member pahni chau nei a ni a, sawrkar siemna dingah horse trading nasa tak um ding a ni leiin. Goa, Manipur le Meghalaya haia BJP in namphu (by hook or by crook) a sawrkar an siem ding lakah J&K a sanhim niin an lang.

Alok Verma chu CVC office-ah file

enfel phal pek

New delhi: Delhi High Court chun CBI Di-rector Alok Verma le Joint Director AK Sharma hai chu CBI Special Direc-tor Rakesh Asthana chunga FIR file-a um le inzawma file hai CVC Office-ah an enfel a phal pek. Justice Najmi Waziri chun Mr Verma chu No-vember 29, 2018 hin Cen-tral Vigilance Commission Office-ah fe a file enfel din-gin a hril a nih. Hi thil hi Asthana in a (Verma) chunga petition a file le inzawma a lawyer in intumna indiklo a siem tia petition a file le inzawma CVC office-ah file hi enfel phal pek a nih.

Australia Northeast Kangmei Rapthlak Tak Suok Nawk

brisbaNe: Tulai khuo an \hal leiin kangmei a suok awl em em a. Thla bul laia California kangmei suok khawm a la rem \hat hmain Australia ramah khawm kangmei rapthlak takel a lo suok ve nawk tah. Nilaini khan Australia hmarsak tienga Queensland state a hmun hran hran 138 zet a kangmei a suok a, school le buiding tamtak hai inkhartir vawng an nih a,

mipui tamtak chu an In le Lo maksanin hmun him lemah tir suok an nih, tiin a hril. Queensland Premier Ms Annastacia Palaszczuk chun, Centre Queensland laia kangmei suok chu a history a ding khawma la rapthlak tak a nih. School khawm 34 zet khar pek an nih” tiin mi tuhaw tuol suok mei mei lo dingin a ngen nghal bawk. Queensland Fire and E m e r g e n c y S e r v i c e s

Commissioner, Ms. Katarina Carroll chun, Inrinni a inthawka khan in tamtak a kang ral vawng a, a kang sa pei ding a nih” tiin a hril a. Tuchena chu mimal in chan tah po chu 10 vel niin a hril. “Thlipui hrat le hul lei dam, khuo lum taluo lei damin kangmei chu a zuolkaia \helmit an tak pha a nih. Nilaini chenah khan hmun 138 ah meipui hrat tak takin a chawk zur zur tah. Hi thu ka hril zing lai khawm hin van inrum le meipuiin ramhai nasatakin a kang zawm pei a nih” tiin a hril. Van inrumin mei a that naw maw? tia an zawna dawnin. Van inrumin ruotui a pai naw leiin mei a that thei nawh. Hieng ang sietna hi kan la tuok ngai nawh” tiin a hril.

Brexit Thuah UK PM May-in US President Trump A ZilwashiNgtoN: British Prime Minister Ms Theresa May chun European Union le an in\hena ding Brexit le inzawma inremna ‘deal’ \hatak tia MP hai po po pawmpui dinga a campaign zing laia US President Donald Trump-in a Brexit deal a sawisel ti ti deuna thuah Trump chu a zilhau met a. EU puotieng khawm UK chun agreement (US leh khawm) a ziek thei zing thu a tarlang bawk. Brexit deal lai po poa UK ta dinga \haka a ngai hi MP tamlem le Opposition hai chun UK thina ding niin an ngai a. Northern Ireland le Wales hai khawm convinced an ngai a. Thil umdan indik tak hril ding le a Brexit plan hi UK damna ding thlawp seng dinga campaign a fe hma metin, US President Trump hi a \awngbau leiin a bukhat met a nih. President Trump chun, UK le EU han Brexit deal an siem, PM Theresa May-in ‘deal \ha a nih’ tia a hril EU hotuhaiin an pawmpui hi, EU ta dingin a tha a. Britian le US an insumdawng tawnna dingah harsatna a siem met el thei a nih, tiin zani khan White House lawn-a journalist hai kuomah a hril. Tuta EU a inthawka UK suokna

dinga inremna, sumdawng tawn pei dan ding le thil dang danga inthlungzawmna la nei zingna dinga an ‘deal’ hi UK House of Common-in a la passed a ngai a. December 11 khin Brexit Deal hi pawm ding am pawm lo ding ti thuah vote an lak ding a nih. MP hai khawm ngaidan an phir a. A \an pawl le ditnaw pawl an inkat nuk a nih. Sumdawng thiem hausa Donald Trump chun, Prime Minister May chun hmatieng peia London le Washington an insumdawngna tawnna ding dal theitu ding awm, EU hai ham\hatna ding ‘deal’ a siempui ding nia a hriet thu a hril a. Tuta deal hi chu “EU ta dinga deal \hatak a nih. UK te

sumdawng la phalpek pei a nih ding am ti khawm enfel a \ul a nih” tin UK hmakhuo ngaina leiin a hril. “Tuta ‘deal’ um dan takah chun. US leh insumdawng tawn thei nawng an ta, chu chu an dit/nuom ka ring nawh. A deal hi ‘negative impact’ tamtak a um ding a nih. Chu chu PM hin dit naw nia, iemani tak chu a thaw ka ring” tiin a hril. PM May chun, US chungchang thuah chu anni le agreement hran nei dan dinghai kan hriltlang sa vawng an tah an nawm. Independent Trade Policy nei ei ta, chu chun rambung hran hran leh ei nuom ang ang Trade Agreement ei nei thei ding a nih” tiin a hril. Ei sumdawngna Brussels-in mi control ta nawng a ta. Ei thu thu ni tang ata, tu ram leh khawm inremna siem thei zing ei ta, ei economy in\hang a ta, sin hung pung a ta, khawsakna an hawi lem ding a nih, tiin a hril bawk. Theresa May chun thla 17 zet an inbiek hnunga ‘deal \ha tak’ dinga ngai chu a khat tah a. Vote lak chauh a hmabak tah. Labour Party (Oppositon) Leader Jeremy Corbyn chun, “National self-harm” lientak a nih, tiin a hril.

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlaphal (November) 29, 2018 NiNgaNi (thursday)

sun ZAWMnA.......

Cdsa second division league results : 28th november, 2018 (wednesday)

1. Zenhang Lamka YC 1-0 Hill Town FC. 2. Korte Brothers SC 0-5 B. Ebenezer YC.

3. FC Zion 0-3 FC Linq. Fixtures : 29th november, 2018 (thursday)

1. Mata Mualtam YC vs B. Aijalon SC @ 11:00 am. 2. Songdo YC vs Muolvaiphei YC @ 12:30 pm.

Champions League Round-up:

Man. United, Juventus, Real Madrid, Bayern Munich, Roma, Ajax le Man. city hai knockout stage an lut

old traFFord: Man-chester United chun Nilaini zan khan Group H match an home Old Trafford-ah Young Boys an mikhuol a, injury time minute 90+1 a Marouane Fellaini in United ta dinga goal a thun hman-gin Young Boys 1-0 in an hne a, Group H game 5-ah point 10 hmuin pahnina an ni leiin knock out stage an lut. Fellaini in United ta ding hratna goal a thun zo hin manager Mourinho chu che invetin an tui bur hai a deng dar bakah a pet bawk. Lawm-lungsen ni awm tak

a nih. Hiengang bawk hin Ju-ventus khawmin an home-ah Mario Manduzkic (59) goal hmangin 1-0 in Valen-cia an hne leiin Group stage game 5-ah point 12 hmuin group-ah a chunghnung tak an ni a, anni khawm knock-out stage an lut bawk a nih. Group G match-a chun Roma in an home Stadio Olimpico-ah Real Madrid an mikhuol a, Real Madrid chun a mikhuoltu Roma 2-0 a hnein game 5 ah point 12 hmuin group-ah a chungh-nung tak an ni a, knockout

stage/ last 16 an lut. Roma khawmin Real Madrid hne zonaw hai sienkhawm group stage match 5-ah point 9 hmuin a pahnina an ni leiin group G a inthawk knockout stage an lut ve. Group E match-ah Bay-ern chun an home-ah Ben-fica a mikhuol a, Bayern Munich chun Benfica 5-1 a hnein match 5-ah point 13 hmuin a chunghnung tak an ni leiin knockout round an lut. Argen Robben in min-ute 13 le 30 na haiah Bayern ta dingin goal a thun a, Rob-

ert Lewandowski chun min-ute 36 le 51 haiah Bayern ta dingin goal a thun bakah Franck Ribery chun minute 76-naah goal a thun bawk a nih. Benfica ta dinga goal khat thuntu chu Gedson Fernandes (46) a nih. Chun, Group E match dangah AEK chun an home-ah Ajax a mikhuol a. Ajax chun a mikhuoltu AEK 2-0 in an hne leiin game 5-ah point 11 hmuin a pahnina an ni a, knock-out round an lut ve bawk a nih. Ajax hi kum 12 liemta sunga last 16 an lutna hmasa

tak a nih. Group F match-a chun Lyon in an home-ah Pre-mier League hma\huoitu Manchester City a mikhuol a, 2-2 in an indraw. Man. City chun Lyon hne naw hai sienkhawm group matches 5-ah point 10 hmuin group-ah a chunghnung tak an ni leiin knockout stage an lut bakah Lyon khawmin game 5-ah point 7 hmuin group-ah a pahnina an ni leiin knockout round an lut ve. Manchester City hin Lyan hi an hne zonaw \ep a nih. First-half chenah goal a lut naw a. Second-half minute 55 naah Maxwell Cornet chun Lyon ta din-gin goal hmasa a hung thun a, hi hnung minute 82-naah a hung thun bawk a, City tieng chu Aymeric Laporte in minute 62 naah an goal hmasa a hung thun ve a, Sergio Aquero in minute 83 naah an goal bat a hung thungkir hram leiin 2-2 in an indraw pha a nih.

EFL/ Carabao Cup

Leicester City in Penalty in Southampton an hneKiNg power sta-dium: Leicester City chun zanikhan an home-ah Southampton an mikhuol a, inkhel hun bo chenah goal thun bik um loa 0-0 a an in-draw leiin penalty pet a ni a, Penalty-ah an mikhuol Southampton 6-5 a hnein quarterfinals an lut tah. Leicester in Southamp-ton hnea quarter-finals an lut le inzawm hin Man-chester United leh quarter-finals-ah an inhmu ding a nih. Leicester City laka Southampton an tlawm le inzawm hin Southampton boss Mark Hughes chun VAR a sawisel. Minute 82 naah substitute Steven Davis chun goal a thun niin

a hriet a, sienkhawm Ref-eree Roger East in VAR a enfel hnungah goal in a lak pek naw a nih. Hi lei hin Hughes chun VAR hman-ga referee in thutlukna a siem chu an diknaw a nih tiin a hril. Quarter-finals hi De-cember 18, 2018 ah Leicester City le Man.

City inkhel an ta, Decem-ber 19, 2018 in Middles-brough le Burton inkhel an ta; December 20, 2018 in Chelsea le Bournemouth han quarter-finals inkhel an ta, hi ni ma hin Arsenal le Tottenham han quarter-finals an inkhel bawk ding a nih.

Copa Libertadores final second leg Argen-tina hmuna inkhel a ninaw ding

bueNos aires: In-rinni liemtaa River Plate le Boco Juniors han Copa Libertadores final second leg an inkhel dinga ti buoi-na suok leia \hul le sawn hlat a ni a. Hi dungzui hin Copa Libertadores finals second leg hi Argentina ram sunga inkhel ninaw ni a, December 8 or 9, 2018 vel khin Argentina ram puotieng inkhel ning a tih tiin report chun a hril.

Buoina suok leia inkhel \hul a ni hnunga South American football govern-ing body CONMEBOL in hi thu hi a puong a ni a, inkhel ding ni (date) le hmun ding chu an hmatieng sukfel le puong ni dingin CONMEBOL thu-suok chun a hril. Paraguay, Brazil le Italy hai chun second leg final mikhuol an nuom thu an hril. River Plate supporters

han Boco players hai chu-ongna Bus an suosam leia buoina suok leia inkhel ding hi \hul le sawnhlat a nih. Final first leg-a khan River Plate le Boco Juniors hi 2-2 in an lo indraw a nih. River Plate supporter han Boco players hai chu-ongna Bus an bei \um hin Boco players \henkhat chu an chuongna Bus kawi in a sukhliem a, Bus beitu mipui hai hnawtdarna din-gin Police han tear gas an kap bawk. Tear Gas kap leia Play-ers hliem hai lai hin Man-chester City, United le Ju-ventus striker hlui Carlos Tevez khawm a \hang a, an luok bawk leiin club doc-tors hai enkawl \ul khaw-pin a um a nih.

Olympic Gold Medal lak ngei ka thiltum a nih: Mary KomNew delhi: AIBA Women’s World Boxing Championship, New Delhi hmuna nei zo hlima World Championship medal 6-na a lak zo hnungin kum 36-a upa khawvela nuhmei box-er hlawtling tak hung nitah Mary Kom chun Olympic Gold medal lak ngei chu a thil tum (dream) a ni thu a hril. MC Mary Kom hin World Championship-ah Gold medal 6 bakah medals 7 a lak ta a, kum 2012 khan Olympic-ah bronze medal a lo lak ta bawk a nih. Mary Kom chun, ‘ kum 2012 khan Olympic medal

(bronze) chu ka lo lak ta a, sienkhawm Gold medal lak ngei chu ka thil tum a nih, Championship Gold medal ka hung lak nawk chun a mi sukhlim bakah hmatieng fe pei dinga phur-na nasa lem a mi pek bakah

keiah inringzona nasa takin a sukpung a nih tiin a hril a. Tokyo khawpuia Olym-pic Games hung um dinga Gold medal lak ngei ka tum a, chu ding chun nasa nawk zuolin training ka lak a nih tiin a hril.

Lady Gaga Chu Best Actress Award Inhlan A Nih

los aNgeles: Hlasakthiem acting thiem bawk a lo nih, Lady Gaga hi. Award dang dang hlasakna tieng lo dawng tah sienkhawm acting tieng kher chu a la dawng meu nawh a. Film puitling a changna hmasatak ‘A Star Is Born’ ah acting a thiem leiin National Board of Review chun Best Actress an inhlan a nih. A changpui a co-star Bradley Cooper le Sam Elliot hai khawm Best Director le Best Supporting Actor award hi film ah bawk in an dawng ve. Lady Gaga hi a thiem an ti chu ning a tih, a film an release hma daia inthawka an siem lai khawm critics hai chun Lady Gaga hi an inpak em em a nih. Critics han a film an sawisel dan chu, ‘sensationally good’ ti dam ‘charismatic’ ti le ‘nothing sort of beakthrough’ tihai a nih tiin W Magazine chun a ziek a. Critics khir tak tak haiin hieng chauva an sawisel a nih chun a film \ha an ti hle tina a nih tiin a ziek bawk. 32-a upa Lady Gaga hin a film ahAlly lem a chang a. Music inhnik em em, zakzum deu si, hmalak dan ding khawm hre chuong lova um nunghak chu Rock star pakhat Jackson (Bradley Cooper) in a hung hmu fuk a. Chutaka inthawka inchuktira hlasakthiem Star hung kai chanchin a nih a. Film vawi khawt ve ve acting-na ding chun an thiem dun hle. The National Board Of Review hi mi thiem tak tak le khir tak tak, film enthusiasts, industry professionals, academics le filmmakers hran hran infin khawma siem a nih a. Pawl (organization) hminga Award pesuoktu tu kuma dinga hmasatak a la nih. Green Book chu Best Film of 2018 pek a nih a. A changtupa Viggo Mortsen chu Best Actor a nih. Tu kuma Winner hai hi January 8, 2019 khin New York ah inhlan ning an tih. Lawmman dang dang latuhai chu a hnuoia hai hi an nih:2018 National board of review -- winners list:Best Film: Green BookBest Director: Bradley Cooper, A Star is Born Best Actor: Viggo Mortensen, Green BookBest Actress: Lady Gaga, A Star is BornBest Supporting Actor: Sam Elliott, A Star is BornBest Supporting Actress: Regina King, If Beale Street Could TalkBest Original Screenplay: Paul Schrader, First ReformedBest Adapted Screenplay: Barry Jenkins, If Beale Street Could TalkBest Animated Feature: Incredibles 2Breakthrough Performance: Thomasin McKenzie, Leave No TraceBest Directorial Debut: Bo Burnham, Eighth GradeBest Foreign Language Film: Cold WarBest Documentary: RBGBest Ensemble: Crazy Rich AsiansWilliam K. Everson Film History Award: The Other Side of the Wind and They’ll Love Me When I’m DeadNBR Freedom of Expression Award: 22 JulyNBR Freedom of Expression Award: On Her Shoulders

Katie Price Sum Thilah A Tlusie Der, A |ap Tawplos aNgeles: Celebrity inlar ve tak le tulaia chanchin hau em em Katie Price chu a sum le pai ngirhmunah a tlusie der (bankrupted) tah a, a ngaizawng hluihai le pasal hlui haiin an fak siet zo vawng niin a hril. Kum 40-a upa model inlar tak khawm lo nih hlak Katie Price hin My Crazy Life ti TV program a interview an thawnaa a hril dan chun, a pawisa nei po po chu USD 45 million a nih hlak a. Amiruokchu, a pasal hlui le ngaizawng haiin an chenpui nasa taluoa a tlusie

tah niin tap pumin a hril. A ngaizawng hlui le tawite te pasala a nei sum chen ralpuituhai chu Kieran Hayler, Peter Andre le Alex Reid hai ni takin a hril. ‘Tuhin ka tlusie vawng taa

chu, kum khat vel hnungah chu hung intungding nawk el tho ka tih. Chuong lawm lawma sie chu an nawh” tiin a beiseina a hril. Quest Reality Show ah The Sun a hril dan chun,

“Iengkhawm inzakna ding umin ka hriet tah nawh. Mi tamtak khawm ka tuok ang hi an lo tuok tah hlak tho. Hringnun lamtluona hun khat chu a nih. A ni ding ding chu a nih zo tah” tiin light deuvin a hril. Nau panga nei tah Katie Price hin October t h l a k h a w m k h a n a bathai rul dinga \hinna le Bankrupted-a puongna ding a tuok vang a. Pawisa inpuktirtuhai a bathai rulna dinga chawlkar 12 pekin la nghak a nih a. A ukil chun London High Court ah Tax

a bat a rul zo dan ding a hung hril a. A bat po hisap dinga an ti chun Loose Women star hin Pound 250, 000 a inthawka 500, 000 (Rs. 2.25 crore to 1.50 crore vel) a nih. K a t i e P r i c e c h u December 4 khin Court ah inlanga a bat a rul thei le rul thei naw, tuta a rul thei naw leh a rul dan ding ruohmanna iem a siem a, tihai hearing nei ding a nih a. Tuchena thil umdan en chun, a rul thei naw thu hril dinga fe el naw chu thaw ding a nei nawh.

Meghan Burton Hanson Mani Inthat A Lo Tum Hlak

los aNgeles: Love Island Star tuta Reality TV show a inlar tung pei tah Megan Burton Hanson chun, Love Island program an nei hma thla ruk velah khan a lungril sawl thei taluo leiin an khai hlum tum a, a nu kuoma khawm permission a lak niin a hril. Megan Barton Hanson chun ITV2 dating series a an program le inzawma interview ka peknaa chun Love Island program kha \hang naw sien chu a dam tah khawm a ring nawh a. An khai hlum ngei a ring a nih. “Love Island program kan nei hma khan la lungril a sawl thei taluo a. Thaw dan ka hriet si nawh. Anachu, ruolhai le kan hei inpawlaa buoina dang dang ka hei nei khan ka lungril a zang met theia, ka hung hlim thei nawk chau a nih” tiin a hril. Musician pakhat Hussain Manawer le an titina a chun, “Ka hringnun ah hieng ang depression (lungril sawlna) hi ka nei rawp hlak a. Vawi khat khawm, ka nu leh Sofa chungah a \hunga kei a mal khamin ka zal a. “Nu kei le kei kan that el aw?” tiin kan dawn a. Ka nu chun 111 ko dingin a mi hrila. Anchu, ka ko tah em nawh” tiin a hril. A ngaizawngpa Wes Nelson leh Love Island a pathumna la phak Megan chun, “Ei hmangai ngirhmun \ha naw tak, mani inthat hiel nuomna ngirhmunah an ngira iengkhawm thawpek thei lova ei hei um chu a rinum a nih” tiin a hril. Meghan hi a pate kha ama le ama an khai hlum a. A pa zuorpuinu khawm an khai hlum bawk. “Hieng thuhai hi hrillang an \hain ka hriet. Mi leh ei inbieka ei lungril natna chu a zang deu a nih. Chu leiin, tawng rawn ding a nih” tiin a hril. Meghan hril dan chun, a ta ding chun Love

Island khan a thina dinga inthawkin a sansuok niin a hril. “Ka ta ding chun Love Island kha ‘Rehab’ ang a nih. Ka lut phut hlim khan ngaizawng or pasal ruol \ha ding khawm ka nei ka ring nawh. Anachu, model ka nina angin pawisa tlawmte lam suokna ding chu ka hmu chu ka beisie a. Mihai \hangpui le mihai hlimna ding zawng hin eini tieng hlimna ei dawng lem ti ka hmusuok bawkin kan hrie tiin a hril. Megan chun World Mental Health Day khawm hi neka umzie nei lema hmang dan um sien \ha a ti thu a hril bawk. “Ni tina ni khat pei ding hun hmanga hmatienga ding ngaituona sei rak nei iengkhawm a tangkaina a um nawh. Ka tleirawl a inthawkin ‘depression’ hi on-off in ka nei hlak. A chang chu tho kang tah lova zal (insawng) tawpa thi ka nuom chang a tam el” tiin a hril.

pakhat a Bike rawsiet peka vote inthlaktir lo le Kamal Nath-in vote a thlak zova a kutpar (Congress symbol) a suklang kher-na thuah BJP han EC ah an sawiselna ti lo chu buoina bek bek hril ding a um ve nawh. Madhya Pradesh hi chu BJP inlalna a ni a, term lina dinga hrat inbeiseiin Chief Minister Shivraj Singh Chouhan chun hrat nawk ngei an beisei. Candidate 2, 899 an um a, BJP le Congress inkhingna tak a ni a. Seat 190 ve ve ah an inbei a nih. Election nuhnungtak 2013 khan BJP chun vote share 45% a lak a, seat 165 hnein. Congress chun seat 58 changin per cent 36% a chang phak a nih. BSP-in 6% le a dang 3% po chu independent in an lak. Tuta \um Madhya Pradesh chu opinion poll lak khawm dan chun Congress-in BJP sawrkar a thlengna ding kum ni awm ta-kin an hril. An dik dim, December 11 zoah inhrieng a tih. Mizoram ah chu, term hni chel tah Congress chun Mizoram record siemna dingin Term thumna sawrkar siem ngei tumin an bei a. Chief Minister Mr Lalthan-hawla chun, seat 40 lakah a tlawm takah 27

bek chu an hrat a beisei thu a hril. “Seat 27 ah kan hrat chun, record kan siem ding a nih” tiin a hril a. Pu Hawla chun, Mizo hai vote bakah Congress chun Chakma hai vote khawm tamtak a hmu ding a ni leiin chance an nei \ha niin a hril a. Bru voter hai laia ding chun, “BJP han Bru voter hai po po chu an inchawk vawng ta niin kan hriet” tiin chu leia an ngaisak naw niin a hril. Vawi hni CM ve tah MNF President Zoramthanga khawm hrat an ring em em a. “Sawrkar thar chu kan siem ding a nih. Congres hlawsamna ah kan hung hlawtling ding a nih. Congress chun Kohran theida tak Zu an zawr hem hem a. Sum thuah an fel naw bawka a. Development tieng an sie der bawk” tiin a hril. Pu Zoramthanga chun Hung Assembly a um naw ding niin a hril a. MNF chun sawrkarna an siem tei tei ding niin a hril leiin BJP le inthuruolna iemani tak an nei ring pawl an um bawk. Hung Assembly a um a, BJP sawrkar am Congress sawrkar a ngir ding ti chu Dec.11 zoah in hrie thei tang a tih. (PTI/AIR/NIE)

Mizoram ah 75%, MP ah 75.82% Vote Thlak,

economy hmasawn mekah chun hi pro-cess hi ngai pawimaw ding a nih. Private company an nih tlangpui leiin Centrally Sponsored Schemes hai khawm an hmu a pawimaw thu a hril. Sawrkar scheme hai hi tuolsung \awng ngeia an tiem thei dinga siem ding a nih tiin a hril. ASSOCHAM hmalakna chu inpakum tiin, Northeast a MSM hai sukchangtlung-na dingin entrepreneur hung in\hang me-khai support \ha tak tak a hung pek pei a

beisei thu a hril bawk. Deputy Chief Minister Mr. Yumnam Joykumar Singh khawmin, tulai agriculture le horticulture khawm nisienla, bio-tech-nology le crop rotation ei uor tah laia hieng ang conference an hung rawt hi an thaw chi hle niin a hril a. Ei ram leilung pilhang sukbo si lova fak le dawn ding tamlem ei inthar suok theina dinga pawimawtak chu bio-technology thiemna le varna a nih tah tiin a hril. (DIPR)

Food Processing Industry hi sin tamtak siemtu a nih

ramsung districts 244 thlang an ni a, chu lai chun CCPur khawm a \hang niin a hril a. Nuhmei pieng tlawm tieng an pan pei leia thlang ve a ni thu a hril bawk. A hril peinaah National Sex ratio-ah pasal 1000 a ni lai nuhmei 918 a ni a, CCPur district-a sex ratio ngirhmun pasal 1000 ah nuhmei 948 niin a hril. CCPur-ah nuhmei le pasal enhrangna um naw sienkhawm lekha inchukna kawngah nu le pa \henkhatin nau nuhmei hai class XII an zo hnunga lekha inchukzawm tir tum lo \henkhat an um a. Hiengang ngaidan

hi peihmang a \ul thu. A bikin numei tam takin an hrilsuok ngam lo harsatna an nei hlak a, chuong hai chu nu le pa han ngaiven le ngaisak an pawimaw thu, nuhmei nau-pang kum 2-10 inkar nei han Post office-ah Sukanya Samriddhi Yojana huoia Bank Account hawng thei; kum tin Rs. 11000-1 lakh deposit thei a ni a, sum deposit hai kum khatah 8.1percent in a pung a, kum 14 sie ding a ni a, kum 21 hnungah mature a ta, pawisa deposit dan izirin Rs. 14 lakh to Rs. 46 lakh a pung leh lak thei a ni ding thu a hril.

BBBP le inzawmin Orientation nei

Ukraine chu Russia Le Indo Thei Zing A Nih: Petro PoroshenkoKiev: Ukraine President Petro Poroshenko chun, R u s s i a s i p a i h a i c h u Ukraine ramri hnaiah an hung intawl lut nawk \eu tah leiin Ukraine le Russia chu indo thut thei zing kan nih tah tiin zani khan a hril. Full scale war suok thut thei zing a nih leiin Ukraine sipaihai chu inral ring zing dingin an fui tawl. TV le interview an neinaa chun, Russia chun sipai le Tank tam tak a hung tirlut sa a. Ramri zulah army a sie lut \eu bawkah, ieng zat chie am an nia ti an hriet thei nawa chu indona puitling (full scale war) a hmang thei ding khawp an nih, tiin

intelligence report a hril. Ukra ine le Russ ia buoina lei hin Ukraine chun khau lema hma a lak theina ding le ram dang mihai man suok theina dinga awlsem lem ding le dan le thupek ngirhmun a \halem beiseinain ni 30 sung Martial Law hnuoia um dingin Parliament-in a lo remtih tah a nih.

Russia chun mi a cho phawk deu zing a. Abikin Cremia a lak lui a inthawk lem khan chu Ukraine khawm a nuom dan dana lak el thei dinga ngai leiin a thaw niin a hril. Petro hril pei dan chun, 2014 kuma a laklui Crimea a Russia sipai hai khawm a let tamtakin an pung tah, niin a hril.