Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-21-12... · 2018-12-21 · setu hai chunga iengpo khawm tlung...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 34/78 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy MiMtukthla (deceMber) 21, 2018 zirtawpni (friday) GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking: 7th. OCt., 2018 to 26th.nov., 2018 delivery :21-12-2018 (FrI) Time :10:30-AM - ll stock Stock : @ ` 928 19 & 5kg available * Big bhas available for NGOs, Churches, Hostels, Hotels etc. Agency : SAS Booking :27th. Oct. , 2018 to 19th nov., 2018 delivery :21-12-2018 (FrI) Time : 9AM -ll stock stOCK : 306 @rate:Rs. 928/- NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI EKIN/SEPTIC TANK SUKFAI DINGA KO THEI ZING KAN NIH. Contact Numbers: 8119035096 & 8119083548 JSSK Backlog sum sem ding ccpur: Hospital-a nuh- mei nau nei hai kuoma sem hlak July, 2018 a inthawk JSSK Backlog sum chu December 21, 2018 (Zir- tawpni) 10:30AM a in- thawk hin District Hospi- tal, CCPur-a JSSK Cell-ah sem ning a tih. Saidan VA in inhri- ettirna an siem ccpur: Saidan Village Authority, Saidan, CCPur chun December 19, 2018 khan inhriettirna siemin, Saidan khaw sungah zan dar 9 hnung tieng khaw- sunga lut le Zurui a buoina siem phal a ni naw thu an ziek. Hi inhriettirna baw- setu hai chunga iengpo khawm tlung sien an nin mawphur an ta, hnam thila lak thei ni naw bawk a tih tiin Saidan VA thusuok chun a hril. preSbyterian church Of india Manipur Synod: Manipur Area Churachandpur, Manipur |awnG|aipui tura SawMna Dated 20-12-2018 Anmahni duthlanna ngeia MPCS Kohhhrana lo lut, ni 28-5-2017 a Branch Church-a Lamka Pastor Bialin a dah, ni 4-11-2018 a Lamka North Presbytery-in Ko- hhran puitlinga a hlankai tak Neihsial Veng Kohhranin harsatna a tawk hi a pawi takzet a, inremna boruak \ha tak a awm theihnan leh Remna Lal lo piang hlim taka anlawm tlan theihnan Manipur ram chhunga Kohhran hote min \awng\aipui turin kan sawm a che u. Sd/- rev. c. zorammawia Administrative Secretary, Mizoram Synod Manipur Area Bank Strikes le Holiday leiin Banks ni 5 sung khar a ni ding new delhi: All India Bank Officers Confedera- tion (AIBOC) in Decem- ber 21, 2018 hin Strike an thaw ding bakah Decem- ber 22, 2018 chu (fourth Saturday) Bank Chawl a ni a, a zing December 23, 2018 chu Pathienni chawl a ni a, December 24, 2018 chun Bank in- hawng a ta, sienkhawm a zing December 25, 2018 chu Christmas chawl a ni bakah December 26, 2018 chu United Forum of Bank Unions (UFBU) in strike an thaw ding thu an puong leiin Ni 5 sung zet Bank khar ni dingin ei thu dawngna chun a hril. Tukum Christmas hmaa ding chun December 24, 2018 hin Banks hai hawng ning an ta, chu ti lo Decem- ber 21 a inthawk December 26, 2018 inkar sung chu Public Sector Banks hai khar an ni ding a nih. AIBOC hin May, 2017-a charter of De- mands an lo nei hai a renga sukpuitling dinga nawrnaa strike hi thaw an tum a nih. Pu Phungzathang ruong vawisun Imphal hung phurtlung ding ccpur: December 19, 2018 zan dar 9 Vela enkaw- la a umna Apollo Hospital, New Delhi hmuna Chuop Cancer leia thi Manipur Politician hlun Pu Phung- zathang Tonsing ruong chu December 21, 2018 hin Delhi a inthawk Chartered Flight in Imphal Airport hung phurtlung ni dingin ei thu dawngna chun a hril. A ruong hi zantieng 3-4 PM inkar velin Imphal hung phurtlung ring a ni a, hi huna hin Manipur Chief Minister N. Biren Singh bakah Ministers le MLAs han lo tuok an ta. Hi zo hin Paite Veng, Imphal-a a chengna in phurlut ning a ta, hi hmuna hin zankhat a ruong mengpui ning a tih. A vuina ding hmun hi thu ei sut chena hin sukfel a la ninaw a, CCPur-a vui a remnaw ding chun Imphal tieng khawm vui ni el theia hril a nih. Zani zan dar 6:30 a inthawk khan Ministe- rial Committee, EBCC, Delhi inrawinain Mizoram House, Vasant Vihar, New Delhi hmunah sunna hun an hmang. Pu Phungzathang Tons- ing hi tuta hma khaw- min Singapore-ah doctor lo pan tah a ni a, Octob- ger 24, 2018 a inthawka kha Apollo Hospital, New Delhi panpui niin Cancer natna nei a nih ti hmusuok a ni hnungin November 16, 2018 a inthawk khan Can- cer treatment \an a ni a, US tienga inenkawl tumin biopsy report le thil \ul hai US tieng thawn hman a ni a, sienkhawm study thaw a ni sungin a lo na inrik ta leiin US tienga inenkawl hman loin a thi ta a nih. Thu dawngna \henkhat ei hmu danin a naupa Khanthang Tonsing chun New Lamka-a an cheng- nain compound-a a nu ru- ong phumna bulah a pa ru- ong hi phum dingin YPA New Lamka Block kuomah ngenna a pek a, sienkhawm YPA New Lamka Block chun YPA New Lamka >>sunzawmna phek 4-ah tuolthat tumtuhai man ding Jan. 6 chen hun an pek ccpur: Young Paite As- sociation (YPA) GHQ a General Secretary Lian- muanthang Valte that dinga vauna le that umna chungth- uah PTC GHQ le YPA-GHQ chun December 20, 2018 khan Manipur CM kuomah lekha an thawn a, January 6, 2019 chenah hi thila in- rawlna nei hai man dingin an ngen a. Hun tiemsunga man an ninaw chun nuorna dang dang an \an ding thu le, thil ditumlo a tlung chun state sawrkarin mawphur a tih tiin an inhriettir. CM kuoma lekha an thawn a chun, Lianmuan- thang Valte that tumna le inzawm hin CCPur Police Station-ah FIR No. 105 (9) 2018 CCP-PS u/s 506/120- B/307/34 IPC registered a ni thu, DC/CCPur fethlengin October 3, 2018 khan Mem- orandum khawm an lo pek ta thu an zieklang a, additional evidence khawm November 15, 2018 khan OC, Police station-ah an peklut ta thu le, Lianmuanthang Valte that tumnaa case a hin a tirtu Thanglianpau hming khawm zieklut a ni thu an zieklang bawk. Phungzathang Tonsing an sun thu an puong tawl ccpur: Young Paite Association (YPA) GHQ chun December 19, 2018 a Chuop Cancer leia Apol- lo Hospital, New Delhi hmuna lo thi tah Pu T. Phungzathang, Life Mem- ber, YPA GHQ an sun thu an puong bakah zanikhan YPA GHQ chun an Office- ah sunnna hun hmangin minute khat sun to\awkin hun an hmang. YPA GHQ bakah YPA New Lamka Block; Zomi Students’ Federation (ZSF) GHQ le Zomi Coun- cil GHQ hai khawmin Pu Phungzathang Tonsing an sun thu an puong. Anni baka hin L. Thangmawia, MLA, 21- Lengteng A/C, Mizoram khawmin Pu Phungzathang a sunthu a puong. HKI GHQ GB meeting-cum-Election nei ccpur: December 19, 2018 khan EFCI Cente- nary Hall, Senvong, Pher- zawl District-ah Hmarram Kohran Inzawmkhawm (HKI) General Headquar- ter, Parbung, Pherzawl Dis- trict General Body Meet- ing-cum-General Election nei a ni a, hi huna hin mem- bers 34 an \hang. General Body meeting chun HKI kalchawina \ha le fel lem theina dingin a sung le puotien (Internal le External) \huoitu ding siem \ha ti a ni a, chu dungzui chun kum 2018-2021 sunga HKI Internal le External \huoitu ding thlang an nih. Revival meet-cum- Seminar nei dinga thurawn um ngaituo a ni hnungin remti a ni a, a hun, hmun ding le programme kim- chang lem chu Internal le External OB hai sukfel din- gin an sie. Ram sunga Tax lakna umhai suktawp a ni theina dingin Press release siem nisien ti a ni a, hi thua hin HKI Unit tin han mani umna khuo VA, HYA, HSA, HWA, Val Upa hai le inrawntlanga ngaituo le siem nisien, chu ding chun December thla sung Secretary kuomah pe- klut nisien tiin an rel bawk. Biel sung (internal) |huoitu dinga thlang hai chu- Chairman, Rev. Lal- hma\huoi, Senvawn; Vice Chairman Pastor \huoituhai po; Secretary Rev. Chawn- grosiem, Parbung; Asst. Secy. Capt. Laldawngliana, Senvawn; F. Secy. Pastor Lalchanglien, Pherzawl; >>sunzawmna phek 4-ah pMJay le cMht hmu thei ding han ngaiven ding ccpur: Prahan Mantri Jan Arogya Yojana (PMJAY) le Chief Minister-gi Hakshelgi Tengbang (CMHT) health scheme hnuoia ham\hatna hmu thei ding hai chun District Hospital, CCPur- a CMHT-PMJAY Counter, Opposite Maternity Ward –ah an hmatienga ngaiven ding a nih. CMHT Card nei hai hi PMJAY hmu thei dinga transfer a ni leiin SECC 2011 fethlenga CMHT Health Card nei han PM- JAY a dingin Registration a thar-a thaw a \ul leiin an hmatienga ngaiven ding a nih. Registration thawna ding hin Biometric hmang a ni leiin mani ngei inlang ngai a ta, Registration thaw hunah Health Card, Aadhaar Card le sungkuo hming umna Ration Card chawi ding a nih. Registration thaw hai po Bangalore-ah approval dinga thawn ning a ta, ap- proval hung pek hai po chauin PMJAY Green Card nei thei an tih. CMHT hnuoiah Rs. 2lakh chen damnaw huna \hangpuina dawng thei le PMJAY hnuoia hin Rs. 5 lakh chen dawng thei a nih. UNC thil ngen le inzawma inbiek- na Jan. 25-ah Senapati: UNC thil ngen le inzawma inbiekna (Tripartite Talks) chu hun- gtlung ding January 25, 2019 khin Senapati-ah nei nawk ning a tih tiin United Naga Council (UNC) thu- suok chun a hril. Ministry of Home Affairs (MHA), New Delhi chun inbiekna hi Jan 25, 2019 a nei dingin fielna a hung siem a, hi fiel- na hi UNC chun a hmu ta tiin UNC President, S.Kho John chun a hril. Tuta in- biekna hi S.Kho John in UNC President sin a chela inthawka a hmasa takna ding a nih. UNC thil ngen chu District thar siema um hai hnuokkir ni raw se ti a nih. 11th Manipur legistative assembly in\hung vawi 6-na nei PM Vajpayee, Governor hlui SS Sidhu le Minister hlui Phungzathang hai s<n iMphal: Christmas ding le inza- wma boruok leh Churachandpur district MLA ni lak Minister hlui Mr Phungzathang Tonsing thina thu le chanchin dang dangin Ma- nipur a tuom vel laiin 11th Mani- pur Legislative Assemblyrorel in\ hung (session) vawi 6-na chu zani December 20 khan Assembly Hall, Chingmeirong, Imphal ah nei a nih. Assembly Inpui rorelna hi ro dang danghai hril le rel a ni hmain tu kum, abikin Assembly ses- sion kar laka fam lo chang ta mi pawimawhai, Prime Minister hlui Mr Atal Behari Vajpayee, Manipur Governor hlui Dr Shivinder Singh Sidhu (SS Sidhu) le Mr Phung- zathang Tonsing, 56-Thanlon le 58-Churachandpur A/C haia MLA le Minister lo ni hlak, National People’s Party (NPP) National Vice President hlui ni bawk hai sunna hun nei a nih. Sunna hun (Obituary Refer- ence) hi Inpui \huoitu le Chief Minister Mr N. Biren Singh-in an rawi a. Opposition \hoitu le CM hlui Mr O Ibobi Singh, Deputy CM Mr Y. Joykumar Singh, Agricul- ture, Veterinary and Animal Hus- bandry Minister Mr. V. Hangkha- lian, MLA hai Mr Ak. Mirabai le Mr Vungzagin Valte hai khawmin sunna thu an hril. Sunna hunser-a thuhrilhai po po hin mithi ta haiin ram le hnam an hmangai zie, ram hmasawnna dinga an thaw hlawk zie hai an hril seng a. An maksan an sunghai an sunpui takzet thu hrilin Pathienin thlamuong taka a umpui pei an dit- sakna thu an hril bawk. Sunna thu \ha tak takhai hril zovin Inpui \huoitu hma\huoina hnuoiah mithihai inza suklangna le sunnain minute hni to \awka sunna ngirin nei a nih. Prime Minister hlui Mr AB Va- jpayee sunna thu a hrilna hunah, Pu Mr N. Biren Singh chun, Pu Vajpayee kha inremna le muongna ngainatu a ni a. India ram \huoitu tlin tak a nih tiin a hril. Prime Min- ister a nih lai khan, India a inthaw- ka Pakistan (Lahore) chen mipui naranhai inzinna Bus-in Pakistan \henum rambung a ngainat zie le inrem taka um a \hat zie suklangna dingin Bus chuongin a fe (an zin) ngat a nih. Pu Vajpayee khan Pakistan le inrem taka um kha a nuom em em a, \henum rambung danghai le khawm a nuom vawng laiin a dan- ghai leh chu iemani chenah chu um theiin an hriet a. Pakistan danglam- tak ruok chu an President (Dicta- tor) General Pervez Musharaf kha Agra ah inbiekna nei dingin a fiel ngat a nih. Pu AB Vajpayee kha politi- cian el a ni nawh a. Hla phuok thiem (Poet) khawm a nih. Kawng hran hrana India ram ta dinga thaw hlawktu, mi mei mei an naw leiin India rama Civil mihai chawimawi- na insangtak ‘Bharat Ratna” khawm 2015 khan inhlan a nih. Governor hlui Dr. Shivinder Singh Sidhu khawm kha mi \ha tak el, Gentleman, Manipur hmangaitu indiktak a nih tiin CM chun a hril. Politics a lut hmain lekhathiem bureaucrat a lo nih tah bawk. Ma- nipur Governor dinga a hung hma khan Meghalaya le Goa Governor khawm a lo chel tah. Pu Biren chun, Pu Phung- zathang Tonsing kha mi ropui tak, danglam bik rieu (unique) \huoitu a nih tiin, state inpumkhatna din- gin a thaw hlawk hle niin a hril. A pawimaw le \ul hunah chu pum- khata ngirin, “Pumkhat ei Nih” a tih hlak niin a hril. Pu Biren chun, Pu Phung- zathang Tonsing kha mi huoisen tak, mi tumru le inpezo (commit- ted) tak niin a hril a. Ama ang \huoitu ei chan hi channa nasa tak a nih, tiin a hril. A ruong hi New Delhi a inthawkin Dec. 21 hin >>sunzawmna phek 4-ah NHIDCL in Lampui keklienna ding measurement an lak ccpur: National High- way & Infrastructure De- velopment Corporation Ltd. (NHIDCL) team chun National Highway-102B (Teddim Road) lampui keklienna ding le inzawmin servey thawin an inkhi. Survey hi SDO a in- thawk Jangminlen Lupho, SDC/Settlement enkaina hnuoiah nei a ni a, NHID- CL a inthawk Bhankar Jana, Highway Engineer le Dipak Bhattacharjee, R&R Expert hai le deparment tum tum DFO, PWD, PHED, MSPDCL, DAO, Horti & SC bakah Fishery Department Staff hai \hang- nain measurement thaw a nih. Zani hmasa khan Thingkangphai a inthawk Tualnuam inkar chen zo a ni a, zani zingkar khan Lingsiphai a inthawk sur- vey thaw a ni a, lampui kawi zuolna hai a khinghni in metre 12 a keklien dinga inkhi a ni a, lampui tlunna hmunhai ruok chu metre 10 le metre 7 chena inkhi niin, lampui keklienna in In le thil tum tum hai an inchik (record) nghal pei bawk. Survey hi Lamjang khuo chena nei ding a nih. 11th Manipur State Assembly ah Bill 4 putlut a nih iMphal: 11th Manipur State Leislative Assem- bly rorel in\hung (session) vawi 6-na ni 2 sung aw ding chu Dec. 20 khan \an nih. Inpui thaw dan pan- gai angin Chief Minister le Deputy Chief Minister, Finance Minister ni bawk Mr Joykumar chun Bill pawimaw tak tak pahni a putlut a. Chuonghai chu: ‘The Manipur Protection From Mob Violence Ordi- nance, 2018 (Manipur Or- dinance No.3 of 2018) le ‘The Manipur Goods and Services Tax (Amendment) Ordinance, 2018 (Manipur Ordinance No. 2 of 2018) hai an nih. Power Minister Mr. Th. Biswajit Singh chun, Amendment bill, Electricity Supply Code Regulations, 2017 a putlut a. Secretary, Manipur Legislative As- sembly chun, President of India-in ‘The Indian For- est (Manipur Amendment) Bill, 2018 chu a pawmpui ta ti thu a inpui an hriettir bawk. Inpui hotu CM Pu Bi- ren Singh khawmin, ‘The Seventh Report of the Busi- ness Advisory Committee, 2018’ a putlut a. MLA Mr Surjakumar Okram chun, Imphal-Moreh Highway No.102 (Manipur Universi- ty a inthawka Moreh chen) suklienna ding hmalakna ieng chen am a phak tah a, hringna tamtak channa chu, tiin an dawn a. Works Min- ister Mr Biswajit Singh-in tu takah thil umdanhai fel takin a hrilfie pek (DIPR) pradhan inah bomb a puok iMphal: Zani khan Imphal East district a Prad- han pakhat inah bomb hrat tak a puoka, vangnei thlak takin mithi le hliem an um nawh. A kawl vela mipui ruok chu an chiai nasa hle a, an lung a seng hle bawk. Police hai hril dan chun, bomb hi phairam helpawl PREPAK (PRO) hai sukpuok ring a nih a. Nongpok Awang Lei- kai, Lamlia Police Station huom sunga mi khaw la Pradhan pa inah puok a nih. Imphal a inthawkin Km.15 vel a nih a. Helpawl hai hin an thawna san iengkhawm an hril nawh, tiin a hril. h&w centre-ah population based screening nei ccpur: CMO, CCPur in December 18, 2018 a thu- suok a lo siem dungzuiin December 20, 2018 khan Mission Compound Health & Wellness Centre-ah Non- Communicable disease hnu- oia National Programme for Prevention and Control of Cancer, Diabetes, Cardio- vascular Diseases & stroke fethlengin Population based screening nei a nih. Popula- tion based screening hi natna inkaisawng thei lo, Cancer, Zunthlum le a dang dang natna nei iengzam ei um ti zawngsuok a ni ding a nih. Zanita screening huna hin Dr J Son Gokham samte, CMO/CCpur; Dr Seanboi, Surgeon; Dr Ne- ngcha, Gynaecologist; Dr Chingnunsiam, Dentist le Dr Jire Pudaite, District Nodal Officer hai an \hang. December 21, 2018 hin Leisang Health & Well- ness Centre-ah Screening nei ning a ta, December 22, 2018 in Khoirentak H & W Centre , December 27, 2018 in Charoi Khullen le Decem- ber 28, 2018 in Suangdoh ah screening nei ni bawk a tih. SaubhaGya Manipur hnuoiah target tlung tah iMphal: Manipur-a Pradhan Mantri Sahaj Bijli Har Ghar Yojana (SAUB- HAGYA) hnuoia sungkuo kawlphemeivar pek dinga target bitum zat chu int- lungtir an tah, tiin Rural Electricfication Corpora- tion (REC) record chun a hril/tarlang. An website, REC Portal-a tarlang dan chun, Ministry of Power-in Oc- tober 2017 chena approved a thaw danin, sungkuo (in) nuoi khat le sang hni (1.02 houeholds) chu sukvar vawng an ni tah, tiin a hril. Pradhan Mantri Sahaj Bijli Har Ghar Yojana - ‘SAUBHAGYA’ hi PM Modi-in Sept.25, 2017-a a hlen \an a nih a. Manipur ah chu Union Minister of State (IC) for Power and New & Renewable Energy, Mr R.K. Singh le CM N. Biren Singh han an hlen. SECC (Socio Economic Caste Census) 2011 dungzuiin beneficiary thlang suokin chu sungkuo chu meivar pek a nih. Ministry of Power hnuoia Rural Electrifica- tion Corporation Limited (REC) a Navratna CPSE chu hi scheme thawtu/en- kaitu Nodal Agency a ni a, Manipur State Power Distribution Company Ltd. chu implementing agency a nih. Hi scheme hnuoia ben- eficiary la cover lohai chu March 2019 chenah cover fai vawng ding ti a na, MSPDCL ah thu kimchang hriet thei ning a tih. (DIPR)

Transcript of Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-21-12... · 2018-12-21 · setu hai chunga iengpo khawm tlung...

Page 1: Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-21-12... · 2018-12-21 · setu hai chunga iengpo khawm tlung sien an nin mawphur an ta, hnam thila lak thei ni naw bawk a tih tiin Saidan VA

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

Hmasawnna Thar Vol - 34/78 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

MiMtukthla (deceMber) 21, 2018 zirtawpni (friday)

GAS NEWSAgency : KIM JOEBooking : 7th. OCt., 2018 to 26th.nov., 2018 delivery :21-12-2018 (FrI) Time :10:30-AM - till stockStock : @ ` 92819 & 5kg available

* Big bhattis available for NGOs, Churches, Hostels,

Hotels etc.

Agency : SASBooking :27th. Oct. , 2018 to 19th nov., 2018delivery :21-12-2018 (FrI) Time : 9AM -till stockstOCK : 306 @rate:Rs. 928/-

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

EKIN/SEPTIC TANK

SUKFAI DINGA KO THEI ZING

KAN NIH.

Contact Numbers:8119035096 &

8119083548

JSSK Backlog sum sem ding

ccpur: Hospital-a nuh-mei nau nei hai kuoma sem hlak July, 2018 a inthawk JSSK Backlog sum chu December 21, 2018 (Zir-tawpni) 10:30AM a in-thawk hin District Hospi-tal, CCPur-a JSSK Cell-ah sem ning a tih.

Saidan VA in inhri-ettirna an siem

ccpur: Saidan Village Authority, Saidan, CCPur chun December 19, 2018 khan inhriettirna siemin, Saidan khaw sungah zan dar 9 hnung tieng khaw-sunga lut le Zurui a buoina siem phal a ni naw thu an ziek. Hi inhriettirna baw-setu hai chunga iengpo khawm tlung sien an nin mawphur an ta, hnam thila lak thei ni naw bawk a tih tiin Saidan VA thusuok chun a hril.

preSbyterian church Of indiaManipur Synod: Manipur Area

Churachandpur, Manipur

|awnG|aipui tura SawMnaDated 20-12-2018

Anmahni duthlanna ngeia MPCS Kohhhrana lo lut, ni 28-5-2017 a Branch Church-a Lamka Pastor Bialin a dah, ni 4-11-2018 a Lamka North Presbytery-in Ko-hhran puitlinga a hlankai tak Neihsial Veng Kohhranin harsatna a tawk hi a pawi takzet a, inremna boruak \ha tak a awm theihnan leh Remna Lal lo piang hlim taka anlawm tlan theihnan Manipur ram chhunga Kohhran hote min \awng\aipui turin kan sawm a che u.

Sd/- rev. c. zorammawiaAdministrative Secretary,

Mizoram Synod Manipur Area

Bank Strikes le Holiday leiin

Banks ni 5 sung khar a ni ding

new delhi: All India Bank Officers Confedera-tion (AIBOC) in Decem-ber 21, 2018 hin Strike an thaw ding bakah Decem-ber 22, 2018 chu (fourth Saturday) Bank Chawl a ni a, a zing December 23, 2018 chu Pathienni chawl a ni a, December 24, 2018 chun Bank in-hawng a ta, sienkhawm a zing December 25, 2018 chu Christmas chawl a ni bakah December 26, 2018 chu United Forum of Bank Unions (UFBU) in strike an thaw ding thu an puong leiin Ni 5 sung zet Bank khar ni dingin ei thu dawngna chun a hril. Tukum Christmas hmaa ding chun December 24, 2018 hin Banks hai hawng ning an ta, chu ti lo Decem-ber 21 a inthawk December 26, 2018 inkar sung chu Public Sector Banks hai khar an ni ding a nih. AIBOC hin May, 2017-a charter of De-mands an lo nei hai a renga sukpuitling dinga nawrnaa strike hi thaw an tum a nih.

Pu Phungzathang ruong vawisun Imphal hung phurtlung dingccpur: December 19, 2018 zan dar 9 Vela enkaw-la a umna Apollo Hospital, New Delhi hmuna Chuop Cancer leia thi Manipur Politician hlun Pu Phung-zathang Tonsing ruong chu December 21, 2018 hin Delhi a inthawk Chartered Flight in Imphal Airport hung phurtlung ni dingin ei thu dawngna chun a hril. A ruong hi zantieng 3-4 PM inkar velin Imphal hung phurtlung ring a ni a, hi huna hin Manipur Chief Minister N. Biren Singh bakah Ministers le MLAs

han lo tuok an ta. Hi zo hin Paite Veng, Imphal-a a chengna in phurlut ning a ta, hi hmuna hin zankhat a ruong mengpui ning a tih. A vuina ding hmun hi

thu ei sut chena hin sukfel a la ninaw a, CCPur-a vui a remnaw ding chun Imphal tieng khawm vui ni el theia hril a nih. Zani zan dar 6:30 a

inthawk khan Ministe-rial Committee, EBCC, Delhi inrawinain Mizoram House, Vasant Vihar, New Delhi hmunah sunna hun an hmang. Pu Phungzathang Tons-ing hi tuta hma khaw-min Singapore-ah doctor lo pan tah a ni a, Octob-ger 24, 2018 a inthawka kha Apollo Hospital, New Delhi panpui niin Cancer natna nei a nih ti hmusuok a ni hnungin November 16, 2018 a inthawk khan Can-cer treatment \an a ni a, US tienga inenkawl tumin

biopsy report le thil \ul hai US tieng thawn hman a ni a, sienkhawm study thaw a ni sungin a lo na inrik ta leiin US tienga inenkawl hman loin a thi ta a nih. Thu dawngna \henkhat ei hmu danin a naupa Khanthang Tonsing chun New Lamka-a an cheng-nain compound-a a nu ru-ong phumna bulah a pa ru-ong hi phum dingin YPA New Lamka Block kuomah ngenna a pek a, sienkhawm YPA New Lamka Block chun YPA New Lamka >>sunzawmna phek 4-ah

tuolthat tumtuhai man ding Jan. 6 chen hun an pekccpur: Young Paite As-sociation (YPA) GHQ a General Secretary Lian-muanthang Valte that dinga vauna le that umna chungth-uah PTC GHQ le YPA-GHQ chun December 20, 2018 khan Manipur CM kuomah lekha an thawn a, January 6, 2019 chenah hi thila in-rawlna nei hai man dingin an ngen a. Hun tiemsunga man

an ninaw chun nuorna dang dang an \an ding thu le, thil ditumlo a tlung chun state sawrkarin mawphur a tih tiin an inhriettir. CM kuoma lekha an thawn a chun, Lianmuan-thang Valte that tumna le inzawm hin CCPur Police Station-ah FIR No. 105 (9) 2018 CCP-PS u/s 506/120-B/307/34 IPC registered a ni

thu, DC/CCPur fethlengin October 3, 2018 khan Mem-orandum khawm an lo pek ta thu an zieklang a, additional evidence khawm November 15, 2018 khan OC, Police station-ah an peklut ta thu le, Lianmuanthang Valte that tumnaa case a hin a tirtu Thanglianpau hming khawm zieklut a ni thu an zieklang bawk.

Phungzathang Tonsing an sun thu

an puong tawlccpur: Young Paite Association (YPA) GHQ chun December 19, 2018 a Chuop Cancer leia Apol-lo Hospital, New Delhi hmuna lo thi tah Pu T. Phungzathang, Life Mem-ber, YPA GHQ an sun thu an puong bakah zanikhan YPA GHQ chun an Office-ah sunnna hun hmangin minute khat sun to\awkin hun an hmang. YPA GHQ bakah YPA New Lamka Block; Zomi Students’ Federation (ZSF) GHQ le Zomi Coun-cil GHQ hai khawmin Pu Phungzathang Tonsing an sun thu an puong. Anni baka hin L. Thangmawia, MLA, 21- Lengteng A/C, Mizoram khawmin Pu Phungzathang a sunthu a puong.

HKI GHQ GB meeting-cum-Election nei

ccpur: December 19, 2018 khan EFCI Cente-nary Hall, Senvong, Pher-zawl District-ah Hmarram Kohran Inzawmkhawm (HKI) General Headquar-ter, Parbung, Pherzawl Dis-trict General Body Meet-ing-cum-General Election nei a ni a, hi huna hin mem-bers 34 an \hang. General Body meeting chun HKI kalchawina \ha le fel lem theina dingin a sung le puotien (Internal le External) \huoitu ding siem \ha ti a ni a, chu dungzui chun kum 2018-2021 sunga HKI Internal le External \huoitu ding thlang an nih. Revival meet-cum-Seminar nei dinga thurawn um ngaituo a ni hnungin remti a ni a, a hun, hmun ding le programme kim-

chang lem chu Internal le External OB hai sukfel din-gin an sie. Ram sunga Tax lakna umhai suktawp a ni theina dingin Press release siem nisien ti a ni a, hi thua hin HKI Unit tin han mani umna khuo VA, HYA, HSA, HWA, Val Upa hai le inrawntlanga ngaituo le siem nisien, chu ding chun December thla sung Secretary kuomah pe-klut nisien tiin an rel bawk. Biel sung (internal) |huoitu dinga thlang hai chu- Chairman, Rev. Lal-hma\huoi, Senvawn; Vice Chairman Pastor \huoituhai po; Secretary Rev. Chawn-grosiem, Parbung; Asst. Secy. Capt. Laldawngliana, Senvawn; F. Secy. Pastor Lalchanglien, Pherzawl; >>sunzawmna phek 4-ah

pMJay le cMht hmu thei ding han ngaiven dingccpur: Prahan Mantri Jan Arogya Yojana (PMJAY) le Chief Minister-gi Hakshelgi Tengbang (CMHT) health scheme hnuoia ham\hatna hmu thei ding hai chun District Hospital, CCPur-a CMHT-PMJAY Counter, Opposite Maternity Ward –ah an hmatienga ngaiven ding a nih. CMHT Card nei hai hi PMJAY hmu thei dinga

transfer a ni leiin SECC 2011 fethlenga CMHT Health Card nei han PM-JAY a dingin Registration a thar-a thaw a \ul leiin an hmatienga ngaiven ding a nih. Registration thawna ding hin Biometric hmang a ni leiin mani ngei inlang ngai a ta, Registration thaw hunah Health Card, Aadhaar Card le sungkuo

hming umna Ration Card chawi ding a nih. Registration thaw hai po Bangalore-ah approval dinga thawn ning a ta, ap-proval hung pek hai po chauin PMJAY Green Card nei thei an tih. CMHT hnuoiah Rs. 2lakh chen damnaw huna \hangpuina dawng thei le PMJAY hnuoia hin Rs. 5 lakh chen dawng thei a nih.

UNC thil ngen le inzawma inbiek-

na Jan. 25-ahSenapati: UNC thil ngen le inzawma inbiekna (Tripartite Talks) chu hun-gtlung ding January 25, 2019 khin Senapati-ah nei nawk ning a tih tiin United Naga Council (UNC) thu-suok chun a hril. Ministry of Home Affairs (MHA), New Delhi chun inbiekna hi Jan 25, 2019 a nei dingin fielna a hung siem a, hi fiel-na hi UNC chun a hmu ta tiin UNC President, S.Kho John chun a hril. Tuta in-biekna hi S.Kho John in UNC President sin a chela inthawka a hmasa takna ding a nih. UNC thil ngen chu District thar siema um hai hnuokkir ni raw se ti a nih.

11th Manipur legistative assembly in\hung vawi 6-na neiPM Vajpayee, Governor hlui SS Sidhu le Minister hlui Phungzathang hai s<n

iMphal: Christmas ding le inza-wma boruok leh Churachandpur district MLA ni lak Minister hlui Mr Phungzathang Tonsing thina thu le chanchin dang dangin Ma-nipur a tuom vel laiin 11th Mani-pur Legislative Assemblyrorel in\hung (session) vawi 6-na chu zani December 20 khan Assembly Hall, Chingmeirong, Imphal ah nei a nih. Assembly Inpui rorelna hi ro dang danghai hril le rel a ni hmain tu kum, abikin Assembly ses-sion kar laka fam lo chang ta mi pawimawhai, Prime Minister hlui Mr Atal Behari Vajpayee, Manipur Governor hlui Dr Shivinder Singh Sidhu (SS Sidhu) le Mr Phung-zathang Tonsing, 56-Thanlon le 58-Churachandpur A/C haia MLA le Minister lo ni hlak, National People’s Party (NPP) National Vice President hlui ni bawk hai sunna hun nei a nih. Sunna hun (Obituary Refer-ence) hi Inpui \huoitu le Chief Minister Mr N. Biren Singh-in an rawi a. Opposition \hoitu le CM hlui Mr O Ibobi Singh, Deputy CM Mr Y. Joykumar Singh, Agricul-ture, Veterinary and Animal Hus-bandry Minister Mr. V. Hangkha-lian, MLA hai Mr Ak. Mirabai le

Mr Vungzagin Valte hai khawmin sunna thu an hril. Sunna hunser-a thuhrilhai po po hin mithi ta haiin ram le hnam an hmangai zie, ram hmasawnna dinga an thaw hlawk zie hai an hril seng a. An maksan an sunghai an sunpui takzet thu hrilin Pathienin thlamuong taka a umpui pei an dit-sakna thu an hril bawk. Sunna thu \ha tak takhai hril zovin Inpui \huoitu hma\huoina hnuoiah mithihai inza suklangna le sunnain minute hni to \awka sunna ngirin nei a nih. Prime Minister hlui Mr AB Va-jpayee sunna thu a hrilna hunah, Pu Mr N. Biren Singh chun, Pu Vajpayee kha inremna le muongna

ngainatu a ni a. India ram \huoitu tlin tak a nih tiin a hril. Prime Min-ister a nih lai khan, India a inthaw-ka Pakistan (Lahore) chen mipui naranhai inzinna Bus-in Pakistan \henum rambung a ngainat zie le inrem taka um a \hat zie suklangna dingin Bus chuongin a fe (an zin) ngat a nih. Pu Vajpayee khan Pakistan le inrem taka um kha a nuom em em a, \henum rambung danghai le khawm a nuom vawng laiin a dan-ghai leh chu iemani chenah chu um theiin an hriet a. Pakistan danglam-tak ruok chu an President (Dicta-tor) General Pervez Musharaf kha Agra ah inbiekna nei dingin a fiel ngat a nih.

Pu AB Vajpayee kha politi-cian el a ni nawh a. Hla phuok thiem (Poet) khawm a nih. Kawng hran hrana India ram ta dinga thaw hlawktu, mi mei mei an naw leiin India rama Civil mihai chawimawi-na insangtak ‘Bharat Ratna” khawm 2015 khan inhlan a nih. Governor hlui Dr. Shivinder Singh Sidhu khawm kha mi \ha tak el, Gentleman, Manipur hmangaitu indiktak a nih tiin CM chun a hril. Politics a lut hmain lekhathiem bureaucrat a lo nih tah bawk. Ma-nipur Governor dinga a hung hma khan Meghalaya le Goa Governor khawm a lo chel tah. Pu Biren chun, Pu Phung-zathang Tonsing kha mi ropui tak, danglam bik rieu (unique) \huoitu a nih tiin, state inpumkhatna din-gin a thaw hlawk hle niin a hril. A pawimaw le \ul hunah chu pum-khata ngirin, “Pumkhat ei Nih” a tih hlak niin a hril. Pu Biren chun, Pu Phung-zathang Tonsing kha mi huoisen tak, mi tumru le inpezo (commit-ted) tak niin a hril a. Ama ang \huoitu ei chan hi channa nasa tak a nih, tiin a hril. A ruong hi New Delhi a inthawkin Dec. 21 hin >>sunzawmna phek 4-ah

NHIDcL in Lampui keklienna ding measurement an lak

ccpur: National High-way & Infrastructure De-velopment Corporation Ltd. (NHIDCL) team chun National Highway-102B (Teddim Road) lampui keklienna ding le inzawmin servey thawin an inkhi. Survey hi SDO a in-

thawk Jangminlen Lupho, SDC/Settlement enkaina hnuoiah nei a ni a, NHID-CL a inthawk Bhankar Jana, Highway Engineer le Dipak Bhattacharjee, R&R Expert hai le deparment tum tum DFO, PWD, PHED, MSPDCL, DAO,

Horti & SC bakah Fishery Department Staff hai \hang-nain measurement thaw a nih. Zani hmasa khan Thingkangphai a inthawk Tualnuam inkar chen zo a ni a, zani zingkar khan Lingsiphai a inthawk sur-vey thaw a ni a, lampui kawi zuolna hai a khinghni in metre 12 a keklien dinga inkhi a ni a, lampui tlunna hmunhai ruok chu metre 10 le metre 7 chena inkhi niin, lampui keklienna in In le thil tum tum hai an inchik (record) nghal pei bawk. Survey hi Lamjang khuo chena nei ding a nih.

11th Manipur State Assembly ah Bill 4 putlut a nihiMphal: 11th Manipur State Leislative Assem-bly rorel in\hung (session) vawi 6-na ni 2 sung aw ding chu Dec. 20 khan \an nih. Inpui thaw dan pan-gai angin Chief Minister le Deputy Chief Minister, Finance Minister ni bawk Mr Joykumar chun Bill pawimaw tak tak pahni a putlut a. Chuonghai chu: ‘The Manipur Protection From Mob Violence Ordi-nance, 2018 (Manipur Or-dinance No.3 of 2018) le ‘The Manipur Goods and Services Tax (Amendment) Ordinance, 2018 (Manipur Ordinance No. 2 of 2018) hai an nih. Power Minister Mr. Th. Biswajit Singh chun,

Amendment bill, Electricity Supply Code Regulations, 2017 a putlut a. Secretary, Manipur Legislative As-sembly chun, President of India-in ‘The Indian For-est (Manipur Amendment) Bill, 2018 chu a pawmpui ta ti thu a inpui an hriettir bawk. Inpui hotu CM Pu Bi-ren Singh khawmin, ‘The Seventh Report of the Busi-

ness Advisory Committee, 2018’ a putlut a. MLA Mr Surjakumar Okram chun, Imphal-Moreh Highway No.102 (Manipur Universi-ty a inthawka Moreh chen) suklienna ding hmalakna ieng chen am a phak tah a, hringna tamtak channa chu, tiin an dawn a. Works Min-ister Mr Biswajit Singh-in tu takah thil umdanhai fel takin a hrilfie pek (DIPR)

pradhan inah bomb a puok

iMphal: Zani khan Imphal East district a Prad-han pakhat inah bomb hrat tak a puoka, vangnei thlak takin mithi le hliem an um nawh. A kawl vela mipui ruok chu an chiai nasa hle a, an lung a seng hle bawk. Police hai hril dan chun, bomb hi phairam helpawl PREPAK (PRO) hai sukpuok ring a nih a. Nongpok Awang Lei-kai, Lamlia Police Station huom sunga mi khaw la Pradhan pa inah puok a nih. Imphal a inthawkin Km.15 vel a nih a. Helpawl hai hin an thawna san iengkhawm an hril nawh, tiin a hril.

h&w centre-ah population based screening neiccpur: CMO, CCPur in December 18, 2018 a thu-suok a lo siem dungzuiin December 20, 2018 khan Mission Compound Health & Wellness Centre-ah Non-Communicable disease hnu-oia National Programme for Prevention and Control of Cancer, Diabetes, Cardio-vascular Diseases & stroke fethlengin Population based screening nei a nih. Popula-tion based screening hi natna inkaisawng thei lo, Cancer, Zunthlum le a dang dang natna nei iengzam ei um ti zawngsuok a ni ding a nih. Zanita screening huna

hin Dr J Son Gokham samte, CMO/CCpur; Dr Seanboi, Surgeon; Dr Ne-ngcha, Gynaecologist; Dr Chingnunsiam, Dentist le Dr Jire Pudaite, District Nodal Officer hai an \hang. December 21, 2018 hin

Leisang Health & Well-ness Centre-ah Screening nei ning a ta, December 22, 2018 in Khoirentak H & W Centre , December 27, 2018 in Charoi Khullen le Decem-ber 28, 2018 in Suangdoh ah screening nei ni bawk a tih.

SaubhaGya Manipur hnuoiah target tlung tahiMphal: Manipur-a Pradhan Mantri Sahaj Bijli Har Ghar Yojana (SAUB-HAGYA) hnuoia sungkuo kawlphemeivar pek dinga target bitum zat chu int-lungtir an tah, tiin Rural Electricfication Corpora-tion (REC) record chun a hril/tarlang. An website, REC Portal-a tarlang dan chun, Ministry of Power-in Oc-tober 2017 chena approved a thaw danin, sungkuo (in) nuoi khat le sang hni (1.02

houeholds) chu sukvar vawng an ni tah, tiin a hril. Pradhan Mantri Sahaj Bijli Har Ghar Yojana - ‘SAUBHAGYA’ hi PM Modi-in Sept.25, 2017-a a hlen \an a nih a. Manipur ah chu Union Minister of State (IC) for Power and New & Renewable Energy, Mr R.K. Singh le CM N. Biren Singh han an hlen. SECC (Socio Economic Caste Census) 2011 dungzuiin beneficiary thlang suokin chu sungkuo chu meivar

pek a nih. Ministry of Power hnuoia Rural Electrifica-tion Corporation Limited (REC) a Navratna CPSE chu hi scheme thawtu/en-kaitu Nodal Agency a ni a, Manipur State Power Distribution Company Ltd. chu implementing agency a nih. Hi scheme hnuoia ben-eficiary la cover lohai chu March 2019 chenah cover fai vawng ding ti a na, MSPDCL ah thu kimchang hriet thei ning a tih. (DIPR)

Page 2: Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-21-12... · 2018-12-21 · setu hai chunga iengpo khawm tlung sien an nin mawphur an ta, hnam thila lak thei ni naw bawk a tih tiin Saidan VA

Hmasawnna Thar2 MiMtukthla (deceMber) 21, 2018 zirtawpni (friday) article/health & eMplOyMent newS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Co-Editor : Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

EditorialMidanghai ta dinga luongsuok-na christmas in hmang ei tiu

VAWISUN THUPUIChun Marin “Ka nunin Lalpa a chawimawi a, Ka thlarau khawm ami sandamtu Pathien chungah a lawm ta emem a, A bawinu hnam tlawmzie a hmu a, a lunginsieta. Ngai rawh, tuta inthawkin ruolthar popovin ham\ha an mi ti ding a nih. -LUKA 1: 46-48

Dam \ha a, hriselna a \ha a, nun a hlim hin chu ni le thla hai hi an fe hratin an liem zung zung el hi a lo ni a, dit tak le hmangai takhai bulah lem chun a fe hrat bik hlak. Hilei hin nunghak le tlangval inngaizawng hai chun zankhuo var inlakhawm innghawk nawng ei tih’ tiin hlain an lo sak hlak. Sawtnawte mani ei ti laiin ei hma elah Lal Isu piengchampha Christmas le kum thar hun hai chu tlungin ei chuongkai nawk el ta ding a nih. Ei varna, ei thiemna, ei theina le ei hratna hai lei ni loin, Lalpa Pathien lunginsietna, hmangaina le \huoina zar le malsawmna leia hi hun hi tlung thei ding ei nih. Hieng a ni lei hin, hi hunpui, hun \ha le hun law-mum ei lo hmuokna ding tiin mitin le sungkuo tin hai khawm mani thei ang tawk tawkin ei inbuotsai \an tawl ta a. Ei bazar khawm a lunin, khawlaia hang in-lawn vel khawm a harsa \an ta hle. Chun, Biekin chei-mawi, mani In le a velhai cheimawi khawm hmu theiin a um nuol tah. Khawlai hang leng suok a, zan boruok le zingkar boruok thienghlim dawng dinga ei kawppui le ei ruolhai, ei sunghai le hang invak vel khawm an hawi \an ta hle. Christmas a hung hnai a, a hung tlung hnai meu hin chu khawdang le hmun danga sin thaw lei amani, lekha inchuk lei amania umhai khawm mani khuo nge-iah hmang tumin ankhuo tieng an pan sang sang \an ta a, an ruolhai, an hmangai le an ngaizawnghai leh ngeia an hmang theina dingin. Ei Lal Isu piengcham-pha hi chu a hluin a ropui a, mitin lungril a tawk a nih. Christian-hai lungril chau a tawk naw a, Christian ni lo hai lungril khawm a tawk hlak a nih. Hi hun hlu le ropui hungtlung ding hi mimal tin, sungkuo tin le kohran tin hai hin iengtin am ei hmang ding, iengtin am ei lawm ding ti chu ei inhrietpui lem naw el thei a, sienkhawm hlim le lawm taka ei hmang tlang ngei dingah ngai ta inla ei ring suol naw ring a um. Kumpui lingleta ei nghakhla em em, ei tung nasa seng, kum bula inthawka tlumte tlira ei lo thlir takzet a ni leiin hmang suol lo ding le lawm suol lo dingin ei pathienin mi vengin mi thunun seng sienla nuom a um. Hieng hun \ha le hun hlu, ni ropui le ni lawmum hmang thei le lawm thei dinga ei um hi ei Pathienin a mi hmangai a, a mi lunginsiet bik lei a nih ti hi hrie thar seng inla nuom a um. Minute tin, darkar tin le nitinin mi tam takin hi khawvel hi natna le thina leiin an suoksan lai, nang le keiin Christmas le kum thar hmang le lawm nawk thei ding ngirhmuna ei la hang um bik el hi, a thi tahai neka Pathien zar ei zo bik lei lieu lieu a nih ti hi hriefu naw pal ei tih ti hi inlau a um em em el a nih. Hi le inruol hin, ei Lal Isu piengchampha hi ei ni neka harsa lem le ngirhmun se lem han hlim le lawm taka an hmang ve theina dingin luongsuok ve inla chu, tu-kum Christmas hi ka ta ding le i ta dingin Christmas hrietzing tlak le sinsie tlak ning a ta, kum dang neka Christmas danglam hung ni bawk a tih. Ni lawmum le ropui Christmas hungtlung ding hi ringtuhai ta dingin nghakhlaum le hlimum, hun inhawi a ni ding laizingin, mi tam tak ta ding ruok chun thina ni, lusunna ni, beidawngni le lungngai rawng rawngna ni, khawsawtna ni le hun nghakhlaum lo tak a ni rawp hlak. Chuleiin, hiengang mihai hnem theitu, thlamu-ong theitu, \hangpui le sawmdawl theitu bakah mal-sawmna ni tum ei tiu. Nang chun i dit ang ang, \ha i tizawng dam, nal i ti zawng dam le inhme intizawng dam inchawkna ding pawisa i nei khelah, nangma hmangai em emtu nu le pa, u le nau i nei a, kawppui \ha tak bakah ruol\ha tak i nei lei khan hi hun “Christmas” hi hlim le lawm takin hmang thei ngei i tih. Nisienlakhawm, mi \henkhat chun an ditzawng le nal tizawng inchawkna ding sum annei ve naw ding lei dam, hmangaitu nu le pa, u le nau, sungkhat laina, ruol\ha le kawppui an neinaw lei dam, bawrsawmna lei damin lungril rinum le harsa ta-kin an um a, an ngai em em a nih ti hriezing la, chu-ongang mihan Bethlehem-a nau hung pieng ding hi lungril hlim tak le hadam taka chibai an buk ve theina dingin an ni \hangpuitu ni tum ei tiu a, tu kum Christ-mas hi “Midanghai ta dinga luongsuokna” in hmang seng tum ei tiu. Midanghai \hangpuina ding sum le pai ei nei naw khawmin buhum, hmeruo, sil le bil, puonchei le thil dang dang fak seng lo, hak seng lo, bi seng lo tam tak ei neihai hi a neinawhai kuomah ei pek phal naw ding maw? Hi el chau hi a la ni le, midanghai ta dinga pa-thien kuoma \awng\ai pek theitu ei nih. Ei pheikawk, ei zakuolum, ei puonlumle thil dang dang hai hi a neizo ve nawhai ta dingin pe phal ei tiu. Luongsuok hun a nih.

kriSMaS‘krismas thuom le bethlehem b^wngin’

-ThangsawihmangKhawvela Krismas inserh hmasatak chu Rome, kristien lal hmasatak, Constantine hun lai, 261 A. D. niin hril a nih. Manipura Hmar kohran Krismas hmasatak chu kum 1913, a hmun chu Senvon le Parbung ramri k^wn, chu chu Parbunga inthawka 1 km. n>ka hla met a nih. Hi huna hin chu ringtu an la tl^wm \i dawr dawra krismas ni hi an inserh nia hril a nih. Hi huna kristmas hmang mipui ei hriet d^n chu hieng ang hi a nih. SENVON: 1. Singa Lung\au (thannu pa), 2. Tinsawi (|huomluoi pa), 3. V. T. Kappu, 4. Thanglienzo (Hrangtawn nu), 5. Neite (Taithu khuoa Bata nu), 6. Rev. Taisen (Lalrem pa), 7. Thangngur (Lalthang pa), 8. Thanga (Jam. Khuma pa) le 9. Zakhum (Tlana pa) an nih. (Thu l^kna: Rev. Buonkhawthang) Parbung mi, ka nu Thatz$ng mi hril d^n chu hieng ang hi a nih. PARBUNG: 1. Chawnglienhmang (Lawmnu pa), 2. Enga (Chawngsing pa), 3. Buoia (Thana pa), 4. Hrangsavung (lalzing pa), 5. Hrangkapchin (Hlingkhum pa), 6. S^wia (Gena pa), 7. Kh<ma (Ngamnu pa), 8. Hauchontling (Hlingkhum nu) le 9. Thatz$ng (Chawngsing nu) an nih. anni naw khawm hi Krismas hmasataka \hang si, an hming hriet hmaih pal a um ngei chu ring a um. Kristmas hmasatak an ran that chu P^wl mazu le ar khai kh^wm a nih. Kum 1914 ruok hin chu Tuibum dungah sazuk an that leiin chu chu kristmas ruoiin an hmang a nih. Kum 1913-a inthawk hin kristmas chu intan loin kum tin inserh zawm pei a nih. Chun, Hmar kohran hi Manipur-a kristmas hmang hmasatak ei ni ring a um.KRISTMAS THUOM LE BETHLEHEM BAWNGIN Ei thupui tak chu Kristmas Thuom Le Bethlehem B^wngin inhme naw thu hi a nih.Saphai hin kristienna hmangruoa hmangin ei hnam nun (culture) an mi rawk a. Ringtu hmasahai chu an inthuom d^n anga inthuom dingin an lo zirtir a. Ringlo huna chun pasal chun an sam hnungtieng an intawm a, Hmar kohrana ei hotu hmasa R. Dala le H. K. Dohnun thlal^k ka hmu chu sam an intawm ve ve a nih. Amiruokchu, saphai zirt$rna hnuoiah pasal chu sam intawm lo ding, anni ang bawka lu vaw ve dingin an hril leiin sam intawm chu ringlo nuna ngaina an hung nei leiin pasaal chun sam intawm an hung b^n a nih. ka hriet china khawm ringlo zu la d^wn pasal chun an sam an la’n tawm a nih. Ringtu hmasahai chun damte te’n saphai inchei d^n (western style) an hung l^k a, Hmar inchei d^n indik tak chu an hung b^n pei a. Kohran nipui ni, kristmas huna chun tlangval \henkhat chun second-hand kawrchung an h^k a, pheikhawk bun lo d^min nectie an awr zer hlak. Pastor khawm second hand kawrchung h^kin, pheikhawk bun loin an dierkei a, pulpitah thu an hril hlak. Parbung khuoa kekawrtluon bun hmasatak chu ringtu hmasatak ei t^rlang hai hi an nih. Ei ram kohrana pastorhai kha mansapui pai a, pheikhawk bun lova biel fang hlak an lo nih. Hun a

hung fe pei chun kristienna leiin Hmar inthuom d^n indik tak chu ei hung b^n tiel tiel a, tuhin chu chuong anga inthuom chu nuizat thl^k chauhin ei ngai tah. Chuong anga inthuom zing khawmin Pathien chu ei biek thei tho, Pathien khawmin saphai ang ni lovin, ei nina anga am ach^wim^wi le inp^k chu a l^wm a nih.“Chun, hi in ta dingin inchikna ning a tih, naute puona tuom ran bu p>kna thl>nga z^l hmung in tih, a ta.” (Lk. 2:12) V^ntirkoin Berampuhai kuoma Lalpa Isu naute inchikna dinga a hril chu vawis<n chen khawm hin a la danglam chuong d>r nawh. “Naute puona tuom, ran bu p>kna thl>nga z^l” chu a la ni zing a nih. Tulai kristmas huna ei inthuomna hi Bethlehem b^wngin tl^wm taka l<t ding leh an hme naw >m a, chu chu a nih, ei hril nuom chuh. Saphai inthuom d^n hi ei l^k taluo >m >m a, pulpit thu hril ding chun suit anal zer zawra inthuoma necktie awr chu lo thei lo (compulsory) angina ei ngai khawm hi kohran fe suolna pakhat niin ei hriet. Kristmas huna chauh ni lo, kohran nipui hun, Assembly huna d^m hin ei hotuhai hi hei en hman ro, suit le nectie awr chu lo thei lo anga ngaiin suit dum khupin an inthuom a. Silchar phaia va^k bawk kh^wm ang el an ni t^wl hi, UNO inkh^wmpui palaia \hang ding khawm an hawi t^wl. Pathien chawimawi le inp^k ding chun thuom \ha taka inthuom chu a \ha, ei sawis>l nawh. Amiruokchu, Bethlehem b^wngin tl^wm taka l<t ding chun ei thuomin mi dang rawi a tih, ti inlau a um. Pasal inthuom d^n chu a zie a la um, nuhmei inthuom d^n hi chu a taluo b>k b>kin ei hriet. Nungh^k chauh an ni nawh, nupui tebawp tak tak hi inchei an uor, an hmu ph^k lo, TV-a nuhmei incheina nal an ti z^wng an hmu chun tu hril ngai loin chuong anga inthuom chu an tum ngh^l hlak. Mipui inkh^wm, function ropui deuh ni d^ma nuhmei inthuom d^n hi hei en hman ro, an nina’n ph^k lo, Hollywood film stars, Demi Rose, Emma Stone, Angelina Jolie, Selena Gomez hail eh thuhmun vawng an ni ta hih. Tribal product ni bawk si, nuhmei inthuom d^n hi a ropui b>ka la zuk pawt sei deuh ei tih. Sap nuhmeihai chun pasal inthuom d^n an l^kp>k a, kekawrtluon an bun, kekawrb<l an bun, puonbil an bil hlak chun malpui bul chen thl>r naw hlak chu dit lo hai. Chuong anga inthuom chu mawi an ti ngei ning a ta, tl^ng mi, nuhmeihai khawm sap nuhmei inchei d^nin an inchei ta hih. Kekawrtluon an bun hlak chun intar t>n t^wn, kalak p^wng t<ta inlang naw hlak chu dit lo hai. Kekawrb<l an bun hlak chun b<l dawbawla b<l, elpui chenve inlang naw hlak chu dit lo hai. Zakuo khawm pasal zakuo naw hlak chu dit lo hai, beidawng chu a um. Thuom chauh ni loin, make-up, vun rawng tum tum an inbel a, eyebrow, lipstic chi tum tum an hmai an n^l a. An inthuom d^n en chun Bethlehem b^wngin

tl^wm taka l<t nuom ziez^ng ding an ni nawh. Thuom \ha inbela Pathien chawimawi le inp^k chu a \ha, ei sawis>l nawh. Amiruokchu, b^wngina ran bu p>kna thl>nga z^l naute hi a tl^wm >m >m a, ei thuomin mi dang r^wi a tih, ti inlau a um.“Z^l ding le thing kraws put dingin, Tu’m lal puon leh feng an ta?”

“V^n hmangaina tuipui intling, Kalvaria hung luong suok khan; Ka v>lin a mi ch$m a nih, Haleluia Amen.” (Rev. Thangngur) Tui chu hmun (level) inhnuoina tieng tieng a luong hlak. V^n hmangaina tuipui intling hung \e thla khaw hmun inhnuoina tak Bethlehem b^wngina luong l<t a nih. Chuong ang pei chun v^n hmangaina tuipui chu Bethlehem b^wngina inthawkin khawv>la hmun inhnuoina tak Kalvariah a luong l<t a. Chutaka inthawk chun hnam tin sukdamna dingin hringna tuiin a luong suok a nih. Lalpa Isu z^lna hmun Bethlehem b^wngin le a kraws put pui ding chun lal puon sil puma fe thei an d>r nawh. Hi lungril Kristaa um kha einiah a um naw chun Bethlehem bawngin tl^wma l<t d^n a um nawh. Lalpa Isu inngaitl^wmna, a mi hung zawng d^n hi chu a tl^wm b>k a, mihriem \awnga hril suok ruol ding an nawh; hril naw hlawl el ka tih. V^n Lal Nau, Lalpa Isu piengna hmun le a thina hmun hin chu a mi r<n a n^ a nih; thlarau inhriettirna lem chun mitthli a s<r naw thei nawh. Amiruokchu, a piengna hmun Bethlehem b^wngin chu tl^wmin inhnuoi hle sien khawm a ropui a nih. Bethlehem khawm khawv>l khawpui po po lai Lalpa Isu piengna hmun an leiin a hming s^m r^wn tak a nih. Khawv>l lal an pieng chun hnuoi miha’n an chawim^wi a. V^n Lal Nau a hung pieng ruok chun v^n mipuiin an hung ch^wim^wi a, Bethlehem ph<la Christmas carol hla an hung sak a, “A chunghnung takah Pathien ropui takin um raw seh,” tiin. Lal-\hungphaa \hung le Lal-lukhum khumtu a um naw chun v^n mipui khawm an hung thla hlawl el chu a nih. Dr. Talmez chun arasi, Bethlehem chung z^wna ng$r kha ‘Lallukhum V^kv^i’ a khumtu piengna chunga arasi anga var niin a hril. A va ropui de aw. Chuleiin,“Aw ringtuhai hung ro, Hlim tl^ng tak le l^wm tl^ng takin; Bethlehem tl^ng chu hung pan seng ro,” tiin, Lalpa Isu inp^k tak tak ei tiu aw. Ei thuom \hain mi dang naw raw se, ei pheikhawk ins^ng (high heel)-in mi dang bawk naw raw seh. Kum 2018 Kristmas chu Hmar Kohran Special Christmas angin hmang tum seng ei tiu; kohran indaidanna bang khawm kraws tubaua hmangin hlap se vawng ei tiu aw. A chunghnung takah Pathien ropui takin um raw se, Hmar kohran lai inremna thu inl>ng raw seh.

KNP ah security sukhrat zuol tumGuwahati: Assam-a Kaziranga National Park (KNP) a chun venghimna sin a hma neka sukkhau zuol ning a tih tiin Assam Forest and Environment minister Parimal Suk-labaidya chun Nilaini-a KNP a zu sir huna a hril. December 16, 2018-a Bagori Range, KNP a Samak pakhat kap hlum le a ki lakhmang a ni le inzawma minister hin KNP a zu sir a nih.

Assam sawrkarin kut sinthawtuhai ta dingin scheme pathum

Guwahati: Assam sawrkar chun loneitu/kutsinthawtuhai ham\hatna ding scheme thar pathum a puong. Scheme thar puonga um hai chu, Assam Farmers’ Credit Subsidy Scheme (AFCSS), Assam Farmers’ Interest Relief Scheme (AFIRS) le Assam Farmers’ Incentive Scheme (AFIS) hai an nih. Hieng pathumhai hin first phase-ah loneitu 5

lakh hai huom a tih tiin Assam Finance Minis-ter Himanta Biswa Sarma chun a hril. AFCSS hnuoia hin lo-neitu Banks a loan la hai chu an loan laka inthawk 25% chu state sawrkarin a letkir (reimburse) ding a ni a, AFIRs le AFIS hai khawm hiengang bank loan le inzawma interest tlawm lem pekna ding thil le inza-wm a nih.

Kristmas Tree-Rev. Joseph R Joute

Kohran ta dinga Kristmas ni a pawimaw zie le ropui taka lawm aphu zie chu hril rawn hran a ngai ring a um ta nawh. Ei ram inthim dup khawm chanchin\ha in a lút chil le inruola Kohran (naupang te) in a i phur emem le hril hlaw emem hlak chu Kristmas hun hi a nih. |hangthar haiin (a ziektu \hangsain) tienami hriet chaua an hriet ta. Kum upa lem deu hai Krismas hun bi (Christmas season) an lo inser/lawmdan hi a nih. Thanghlui hai Krismas lo hmang dan kha a thupuiin a lo inhawi bawk tho ding ani ti kha ringhla chi ani mawi nawh. Vawisuna |halai hai hi an Pi le Pu / Nu le Pa haiin an vanglai huna mas an lo hmangdan - mas thingphur, mas ramsuok, mas sa pel, mas sa kap, mas tui phur, mas ran kei, mas bu suk, mas sawl phun, mas bei suk le but, mas lengkhawm, mas meipui, mas ruoi, mas hlim, le a dang dang hai phurtak le khawsawt emem a anin zawt ngaithlatu deu vawng an nih. Thupui hril nuom umtak, hril rawn tak le phur um tak ani dana inthawkin mas hunbi kha chu anta ding bikin a lo thupui hle ning a tih. Chun, Kohran naupangte ani lai daia Kristmas hla ei lo phuok hai kha Lal Isu hung nawk hma po chu ei ram Kohran sunga chu hring zing an tih. Kristmas hi a thupui ang hrimin eini khawma ei lo ngai thupui ve hle el. Vawisun kristmas Kum za tel, ei ni neka ram hmasa lem le khawsakna kawnga changkang lem hieng, Europe le America rama hai hin Kristmas hi khawtlang (community) le mani insung cheimawina tieng hi nasa takin an ursun hlak a. Thil cheina dinga an thil hmang bik hai chu var/eng (lights) le Krismas tree hai hi an nih. Var/eng

(lights) le Krismas tree hi thlangtieng haiin an uor nasat zie le a thupui thei zie chu mit ngeia hmunaw chu a zuk hrilfie rak ngaina khawm a um nawh. Kum 1999 Kristmas season kha kei khawm Colorado, USA (Pu Rochung hai khawsak na) hmun ah hun ka hmang ve a. December thla a hungin hersuok meu chu, Rengkai village a pieng le seilien ta ding chun an khawtlang, mall (bazar pui), lampui sir le intuol zawl le insunga an Kristmas decoration haiin thuok a suktawp ngun hle el. “A ropui nasa hle” ti hin a hrilfie zonaw hle ani tak. An hril dan chun, USA a ringawt hin Kristmas lights Crore khat le chanve (150 million) zet el kum tin zawr suok hlak a nih. Awle, hi a chunga sap hai Krismas kalchar hi thil tamtak ang bawkin ei ni khawma ei lo laklut nasa hle ta zing a. Aizawl khawpuia lem chu kum iemanizat liemta a inthawk khan Kristmas season ah vengbuk var/eng a cheimaw nal/ropui tak lawmman \hatawk pek ani hlak a. Tui\haphaia khawm Kohran KTP tin deuthawin thei tawpa nasa in decoration tieng hi buoipui hlak ani. Abiktakin Saikot le Rengkai Kohran \henkhat hai decoration lem hi chu hmunuom a um biek thei ang hrimin Tui\haphai kohran pawl le hnam dang dang haiin an hung en hlak hrim ani. Eini tawka chu ei bei nasa ve thei kher el. kristmas tree le kristien na hin inzawmna a nei am? Kristmas tree a var/eng (lights) a chei hi German thlangval mihrang Martin Luther in 1530 lai vel bawra a lo \an nia ngai a nih. Martin Luther chu Christmas sermon ding thlasik tuol deia a buoipui lai chungtieng

a zuk ngha a, van zautak le hringdup laia arasi hai mawizie chun a lungril a suktui hne em em el ta a, ina a kir hnungin a sung le kuo hai kuoma a thil tawng a hrilfie tumna ah Kristmas tree ah candle var a khai a nih. A ziek ngeia inchik (written document) a chu 1660 laia Germany a lo thaw ta hlak ani. USA a ruok chu Pennsylvania ah Germany a inthawka inpem haiin 1830s laia an \an nia pawm tlangpui ani. Kum 2004 khan Pope John Paul chun, “Kristmas tree hin Krista an entir ani” a lo ti a. Ama chun, hi thil hun sawttak lo ching ta hin hringna hlutna a chawisang a, thil hringzing chu thlasik huna hin ala hringzing zie a sukchieng bik a, chuongang pei chun Kristien hai, Genesis 2:9 a “hringna thingkung” hi an hrietsuok tir a, Krista limthla (image of Christ), hringnau hai ta dinga Pathien thilpek ropui tak el chu an entir a nih. Chuongang tak chun, eini \hangthar hai khawma hieng lawma Kristmas decoration (tree le lights) ei rama ei hung uor tung pei naa hin, mi neka thaw ropui lem tumna le a pawngpaw khawtlang, biekin le insung chei var el niloin, hringna siemtu Krista an entir na dam, ei Lalpa Isu khawvel thim a hung el var dan dam, thim laia var ni dinga ko ei nina dam, chatuonin Krista a hringzing zie ding dam, suol thimin Krista a hnenaw zie dam le Krista in suol a hne ban dan le Ama ah chau. Var Ropui dittak hi nei le hmuthei ani zie hai hi mi’n hrietsuoktir tu le mi’n hrilsuok rawn tirtu ni ngei lem sien ti hi ei duthusam le \awng\aina ani seng hi Pa vana mi ditdan ni ngei a tih. “En ta u, Pathien Berâmte khawvêl suol fepuitu ding saw!” - Johnan 1:29.

Mizoram Kohran le NGO Hai An Lawm Hle, Dry christmasaizawl: Mizoram chun BJP sawrkar hnuoiah Christmas an hmang tah naw ding el bakah, MNF-in a thuthiem anga Zu khapa sawrkar dawr hai a khar nghalna thuah Kohran le NGO, civil society YMA le a dang danghai an lawm hle. Chief Minister Pu Zoramthanga chun, an party thutiem ang le state Cabinet-in a rel ta angin, sawrkarin zu a za-wrna Agency lien pathumhai le Mizoram Police Battalion hai chu a khar nghal a. An state a Bar iemani zat le zu dawr chin met 50 hai khawm khar nih vat tang an tih, tiin MNF party thusuok chun a hril. Sawrkar chun mi tinin Christmas risie lo le inrui buoia hmang a ni nawa dingin December 21 a inthawka Janu-ary 14 chen chu ‘Dry Days’ a puong a. Hi hun sunga Zu khapna Dan (Act) siem/pass hman a nih naw chun ‘Dry Days’ hi la suksei pei a nih ding niin a hril bawk. Kohran lien \hal 14 inzawmkhawm Mizoram Kohhran

Hruaitute Committee President Rev. F. Lalrinnunga chun, “Sawrkarin sawrkar zu dawrhai a khar hi lawmum kan tih takzet a. Zu hi \halai tamtai thina a nih leiin Kohran chun iengtiklai khawm \ha a ti nawh a, a do zing a nih” tiin a hril. Thil thaw thei tak le hrat tak Young Mizo Association (YMA) khawmin sawrkar thil thaw hi \ha tiin a welcome thu a hril a. President Mr Vanlalruata chun, zu le drugs hin Mizohai nun a suksiet nasa em em niin a hril. Mizoram hin tiena tlanga inthawkin zu hi a do nasa em em a. Sawrkar mumal tak a hung ngir thei hnung khawm kum 17 chu zu hi a lo do tah a nih. Congress sawrkar khawmin Total Prohibition le Partial re-enforcement hai hmangin a lo khap tah a. Khap hmak a \angkaia a hriet naw leiin tuta sawrkar nuhnungtaka khan chu zu zawr phalin zawr dan ding le dawn dan dinghai a regulate a nih.(PTI)

Page 3: Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-21-12... · 2018-12-21 · setu hai chunga iengpo khawm tlung sien an nin mawphur an ta, hnam thila lak thei ni naw bawk a tih tiin Saidan VA

laktawi

3MiMtukthla (deceMber) 21, 2018 zirtawpni (friday) natiOnal/internatiOnal & adVertiSeMent Hmasawnna Thar

Office of the principal

Shepherd acadeMySaikawt, Near SDO Office, CCPur, Manipur- 795128

(Govt. Recognised No. 12/1/2007-SE(S) Pt.)

teacherS wantedno. of post Subject Qualification1. Mathematics Graduate2. Social Science Graduate

Date of Interview: 24th December, 2018Time: 10.00 a.m.

Sd/- principal(20,21)

ne time zone hran nei remti a ni nawh: Vardhan

new delhi: India hmarsak biel (NE) hai India ram hmundang hai leh nisa suok le thlak hun an angnaw leia time zone hran siem dinga ngenna um chu “strategic reasons” leiin time zone hran nei lo dinga recommended a nih tiin Union Science and Technology Minister Harsh Vardhan chun Lok Sabha hmuna indawnna dawnin zani hmasa khan Lok Sabha an hriettir. Nikum khawm khan

Arunachal Pradesh Chief Minister Pema Khandu chun nisa suok inhmat leia working hours tam tak inhmang pha a ni hlak tia hmarsak states hai time zone hran siem dingin ngenna a lo siem ta a nih. Khawvel rambung dang France chun time zones 12 a nei a, US in 11 le Australia in time zones 8 a nei a, India le China ram hai chun time zone pakhat char an hmang a nih.

Goa hmunah British khuolzin nuhmei suollui

panaJi: Goa-a Cana-cona town a chun Ningani zingkar dar 4 vel khan Brit-ain mi khuolzin nuhmei kum 48 mi chu Palolem beach, South Goa pana a fe lai mekin hriet ngailo pasal pakhatin a suollui niin za-nita Police thusuok chun a hril. Suolluia um nu in Po-lice-a complaint a pek dan chun Canacona Railway station-ah Beach pana a fe mek laiin pasal pakhatin lampui sir-ah keipengin a thu le hla loin a suollui niin Police kuomah a hril. A hril pei danin a suol-luitu hin a mit takah a ben a, a khawhmu a hung buoi a, chu hnunga suolluina hi a tuok niin a hril. Mi suolluitu hi Police chun man tumin hmun tum dapin an zawng mek.

Jharkhand in kum 2020 chenah

In nei lo hai In ranchi: Jarkhand sawrkar chun kum 2020 chenah khawpui sunga cheng In nei lo hai kuomah In pek vawng tumin hma a lak a nih tiin Chief Minister Raghubar Das chun a hril. A hun taka project zo a ni theina dingin tuta thla tawp hin tenders ko dinga buoipui mek a ni a, sin chu January, 2019 a \an hman beisei a nih tiin a hril. Hi thil hi Prime Minis-ter Narendra Modi hmath-lir (vision) 2022 lungrila nei zing puma thaw tum a ni thu Das chun a hril bawk.

Lalu in IRCTC hotel scam-ah interim bail phal pek

new delhi: Indian Railway Catering and Tourism Corporation (IRCTC) hotel land scam chungchang case pahniah Bihar CM hlui le Rash-triya Janata Dal (RJD) chief Lalu Prasad Yadav chu January 19, 2019 che-na dingin Delhi’s Patiala Court chun interim bail a phal pek. Lalu Prasad hi ranbu inchawkna ding (foder scam) case-ah jail intang mek a ni a, a hriselna \hat-

naw leia video-conferenc-ing fethlenga zani hmasaa IRCTC case-a anlang huna court in interim bail hi a phal pek a ni a, hearing nawk chu January 19, 2019 a nei dingin Court chun a ruot bawk. IRCTC case a hin Lalu nuhmei le CM hlui Rabri Devi bakah an naupa Te-jaswi Yadav hai khawm Court chun bail a lo phal pek ta a nih. IRCTC hotel-for-land scam hi UPA-I (2004-09) a Lalu in Railway Minister a chel laia mi a nitah. Hieng laizing hin Patna khawpuia Lalu le a sung-hai ram/plot acre 3 a lien, Rs. 44.7 crore manhu chu Enforcement Directorate (ED) in an hrentang pek.

chhattisgarh in BJP hnuoia Smartphone semna a sukchawlraipur: Chhattisgarh Chief Minister Bhupesh Ba-ghel chun, sawrkar hma-saa BJP in Sanchar Kranti Yojna (SKY) hnuoia a thlawna smartphone semna a lo fepui chu la sukchawl phawt dingin Order an suo. Mr Baghel chun dis-tricts 27 haia district Col-lectors le superintendent of Police hai video conference fethlenga meeting neipuiin smartphone semna fepui mek chu thuthar um nawk hma khata dingin la suk-chawl dingin an hriettir niin government spokesman

chun a hril. Smartphone semna chu a hnunga fepui/sunzawm nawk ni dingin a hril. Mr Raman Singh in-rawinaa Chhattisgarh-a BJP sawrkar khan As-sembly election hung um ding le inzawma July thlaa kha SKY scheme hi a lo \an a ni a, hi scheme hnuoia hin nuh-mei le students 50 lakh vel kuomah a thlawna smartphones sem a lo tum a ni a, tuchena hin smartphones 30 lakh vel sem nitain state official

thusuok chun a hril. Mr Baghel chun video conference fethlenga dis-trict thuneitu hai meeting a neipui huna hin Congress in election huna thaw dinga an lo tiem manifestos hai an rang thei anga sukpuitling dingin thu a pek tawl a nih. SKY scheme Congress sawrkarin a hung suktawp chu thil indik a ninaw thu BJP MLA Shivratan Sharma chun a hril a, SKY scheme chu sungkuo har-saa inthawk nuhmei hai ngirhmun dawmsang tum-naa a thaw a ni thu a hril.

NIA in IS ringhla chengnain an dapnew delhi: Nation-al Investigation Agency (NIA) chun September thla laia Chennai mi Is-lamic State (IS) terrorist ringhla 7 man an ni le inza-wmin Ningani khan Tamil Nadu-a hmun tum tum 7 haia hieng mana um hai chengnain hai an dap. Chennai-ah hmun pathum, Coimbatore-ah hmun pathum le Trivan-drum, District Villupuram) haia mi 7 mana umhai chengna in hai dap a nih tiin NIA thusuok chun a hril. Hieng hmun pasari hai dap a ni huna hin Mobile phone, SIM Card, Memory Cards, CDs/DVDs le pen-drives hai \hangin digital hmangruo \hahnemtawk tak bakah pawisa khawm man niin NIA thusuok chun a hril.

India rama Train hrat tak ‘Train 18” PM in Dec. 29-ah a vailiem dingnew delhi: India rama Train/ Rel hrat tak ‘Train 18’ chu December 29, 2018 khin Prime Minister Naren-dra Modi chun a home con-stituency Varanasi hmuna inthawk a vailiem ding niin official thusuok chun a hril. Train 18 hi India rama engine bo Rel/Train hmasa tak le hrat tak ding niin, Delhi-Rajdhani route-a trail-run nei huna khan darkar khatah km. 180 neka hratin a tlan a nih. Hi Train 18 hin Shatab-di trains thlakthleng a ta, Delhi le Varanasi inkarah a

service/tlan ding a nih. Train 18 hi ICF Chen-nai in Rs. 100 crore senga an siem a ni a, khawvel pum huopa Rel \ha le changkang hai ang bawk a sungah WiFI , GPS-based pas-senger information system,

touch-free bio-vacuum toi-lets, LED lighting, mobile charging points bakah tem-perature dit ang tawk chara siem theina ding climate control system a um bawk a nih. Executive compartments

2, seats 52 ve ve umna le mi 78 pei in\hung theina Trail-er coaches a um ding a nih. Tentative plan dungzui chun zing dar 6 in New Del-hi station a inthawk suok a ta, zantieng 2PM in Varanasi tlung a ta, zantieng 2:30PM in Varanasi a intawk suokin zan dar 10:30 in Delhi a tlung nawk hlak ding ti a nih. Railway Minister Piyush Goyal chun Trial-run nei huna khan ICF chu hien-gang Rel hi tuta financial year sung 4 dang siemnawk dingin a hril a nih.

PM in Dec. 30 ah Mann Ki Baat

new delhi: Prime Min-ister Narendra Modi chun thla tina All India Radio fethlenga India mipui hai kuoma thucha a hril hlak Mann Ki Baat program ep-isode 51-na chu December 30, 2018 khin hril nawk a tih. Hi le inzawm hin mipui han Narendra Modi App le MyGov Open Forum-ah ngaidanle thurawn peklut thei a nih.

India chu khawvela journalist hai ta dinga

ram him lo tak 4-na new delhi: Report-ers Without Borders (RSF) in report thar tak a peklut dungzuiin India ram chu khawvel rambung tum tumhai laia Jounalist hai ta ding ram himlo tak (dead-liest) a nih. Manipur TV journalist Kishorchandra Wangkhem in Manipur-a BJP sawrkar le Chief Minister N. Biren Singh nasa taka a sawisel leia National Security Act (NSA) hnuoia kum 1 sung jail intang dinga a chun-gthu rel a ni hnunga RSF in report hi an pek a nih.

Lok Sabha in Bills pahni a passed; RS ah rorelna um thei lo

new delhi: Parliament Winter Session fe mekah Ningani khan Lok Sabha-a chun Opposition party han Rafale deal le Couvery vadung khuop tumna thu haiah risie siemin rorelna sukbuoi hai sienkhawm Bills pahni passed a nih. Rajya Sabha a ruok chun Opposition han risie nasa tak an siem leiin ro rel thei a ninaw leiin zanita dingin in\hung sukchawl a nih. Lok Sabha-a Bills pahni passed-a um hai chu, Consumer Protection Bill, 2018 le the National Trust for Welfare of Per-

sons with Autism, Cerebral Palsy, Mental Retardation and Multiple Disabilities (Amendment) Bill, 2018 hai an nih. Rajya Sabha a chun AIADMK le DMK han Couvery vadung chunga Dam bawl tumna thuah risie nasa tak an siem bakah Congress chun Rafale jet deal thuah Joint Parliamen-tary Committee (JPC) sui-zui phutin slogan dang dang khekpuiin risie an siem a, Treasury benches tieng hai ruok chun Supreme Court in clean chit a lo pek ta a ni leiin Congress chu ngaidam

inhni dingin an phut ve thung a nih. Rajya Sabha Chairman M. Venkaiah Naidu chun hriltlang thei a ni thu hrilin Inpui \ha taka infunction tir dingin member hai a ngen a, sienkhawm a khap dei hnenaw leiin zanita dingin Rajya Sabha in\hung a suk-chawl ta a nih. Lok Sabha a chun Bills pahni passed a ni baka hin Triple Talaq bill chu De-cember 27, 2018 a hriltlang (debate) dinga Speaker Sumitra Mahajan in a remti hnungin zanita dingin in\hung a sukchawl ta a nih.

uS-a india ambassador thar dingin harsh Vardhan Shringla

new delhi: 1984 batch Indian Foreign Service (IFS) Officer Harsh Vard-han Shringla chu US-a India ram palai (Ambas-sador) thar dinga ruot a nih. Mr Shringla hi tuhin

Indian High Commissner to Bangladesh sin thaw lai mek a ni a, Navtjet Sarna a thlakthleng ding a nih. Mr Shringla hin a sin thar ding hi a zawm vat nghal ding thu Ministry of External Affairs thusuok chun a hril. Director General of Indian Council for Cultural Relations sin chel lai mek senior diplomat Riva Gan-guly chu Bangladesh-a In-dia High Commissioner sin chel dinga ruot a ni bawk.

RLSP in NDA suoksanin UPA zawm tah

new delhi: Kum 2019 Lok Sabha Election hung um ding le inzawma Bi-har-a NDA a \hang party sunga seats insem/pek tum dana lungawi lo leia NDA a inthawk suokdawk Up-endra Kushwaha inrawi Rashtriya Lok Samata Party (RLSP) chun Nin-gani khan official takin Congress inrawi United

Progessive Alliance (UPA) a zawm tah. Mr Kushwaha hin De-cember 10, 2018-a kha BJP inrawi NDA a lo suoksan ta a ni a, NDA a suoksan le inzawm hin Union Min-ister of State for Human Resource Development a ninaa inthawk khawmin an ban nghal a nih. Mr Kushwaha hin

AICC Headquarters, Delhi hmuna UPA zawm a ni a, hi huna hin senior Con-gressleader Ahmed Pa-tel, AICC state in-charge Shaktisinh Gohil; Rash-triya Janata Dal Leader Te-jaswi Yadav le Opposition leader Sharad Yadav hai khawm an \hang. Kum thara Lok Sabha Election hung um dingah BJP le Bihar-a sawrkarna siem mektu Nitish Kumar inrawi JD(S) chun Mr Kushwaha hi seat 2 neka tam pek an tumnaw leia Kushwaha hi lungawi lo a ni a, Congress/UPA chun kum 2019 Lok Sabha Elec-tion hung um dinga hin seat 4-5 pek dingin an offer niin thu dawngna chun a hril.

China PLA Goodwill Mission-in India An Hung SirbeiJinG/new delhi: China People Liberation Army (PLA) palai hawn khat Goodwill Mission chun India le inlaichinna \halem nei theina dingin Delegate 12 an hung inzin. December 18 khan India an hung tlunga, hmun pawimaw tamtak le Army hotu iemani zat inhmupuiin khawpui hai fang bawk an tih. India palai a hming hril nuom lo senior officer pakhat chun, China PLA Goodwill Mission hai hin Indian Army Military Intelligence le Military operations hotuhai inhmupuiin, South Block ah innghat an tih, tiin a hril. China Delegata t ion hi Deputy Chief of Staff, Western Theatre Command. Chinese Military, Major General Deng Zhiphing-in

an rawi a, mi 11 an rawi. A danghai chu Colonel dam Senior Colonel rank dam an nih. China army khi Command panga-in an \he a, Western Theatre Command khin India le inrina Line of Actual Control, Km. 2, 488 a enkai a nih. I n d i a n A r m y h a i h e a d q u a r t e r l e h m u n pawimaw hai bakah, South Block a National Museum dam, Gandhi Smriti hai

dam an fang kuol bawka, boruok zang takin India ram zalenna an intem ve a nih, tiin Military thusuok chun a hril. China Delegate hai hin Agra-a um 50 Para Brigade hai khawm December 20 khan an sir a. Kolkata-a um Eastern Army Command, China le inrina ramri Doklam hai le AP hai khawm enkaitu December 21 hin sir bawk an ta. Kolkata a inthawkin China pan an tih.

Christmas Hi Fashion Ang Mei Mein Hmang Nawng Ei Tiu: PopeVatican city, rOMe: Kum tina a thaw hlak angin Pope Francis chun Vatician C i t y - a k o h r a n m i p u i inkhawmhai laia Christmas thucha hrilin, “Christmas hi fashion ang mei meiin hmang (nei) nawng ei tiu. Christmas thiltum le bulpuitak chu Isu Krista pieng lawm a nih” tiin a hril. Pope chun, “Advertising machines (press-media) haia inthawka ei hmu dan le an lang dan chun Christmas chu present inpektuona, light sitvar insiekna le fashion danglam tak tak pholangna an chang tah niin an lang a. Hi hi a ni Chirstmas ei hmang nuom dan chu? “Nih love! Christmas chu Pathien rawl to \awka ngaithlakna le zawmna, chu Thu a inthawka lawmna a nih. Christmas chu van tieng rawl hrietna hun a nih. Lunginsiet takin ka ngen cheu, Christmas hi

fashion ang mei meiin hmang nawng ei tiu! Light var tak tak ei sitvar thei a, present \ha \ha ei inpektuo a, mirethei le inhnuoihai ei tlung phak si naw chun Christmas a nih nawh!” tiin nun insang ngaisang lo tak Pope chun a hril. A hril pei a. “Isu Krista lo lawm ding chun khawvel mi hausahai le mivarhai an tling nawh. Berampu le phuola riek, mi hnuoia inhlawfahai kuom a tlung

lem daih a nih. Zana hin a nih thilmak tak a tlungna chu: hnuoi le vana an sangtak pa chu hnuoi hmun tlawm takah a hung pieng! Christmas ni chu thilmak (surprise) hung tlungna hi a nih. Chuleiin, Christmas indiktak lawm dan ding chu Van a inthawka thilmak hmu/nghak a nih” tiin a hril. Hieng thu a hril hi khawvel rambung \huoitu politician hai kuomah mani rambung hmangai taluotna

nei lo dinga an fui zova a hril a nih. Khawvela society hai kei khawmin mi po po inrem taka umna dinga pawimaw chu mani rambung chauh hmangai lova mi dang (foreigner) hai khawm an inleng vena ding siempek a nih, tiin a lo hril. Hieng thu hi January 1, 2019 World Peace Day anga inserna ding le inzawma a hril a nih a. Thutak besana politics khel khawm an tak tah em em a, hlawsam khawm a awl. Thutak ngir suokpui khawm a mei mei nawh. Asan chu mihriem lungril hi a complex a, nun hi a khirkhan a. Abikin, eini hunah lem hin chu mihriem lungril hi a khir tah em em. Mi dang ring zonawna, theidana, mani inhmangaina le inngaisangna, mikhuol ringhlana hai a tam taa, mimal himna ding ngaituona an sang tah lei a nih” tiin a hril. (Reuters)

Drone Haiin Vuongna Traffic Le Passenger An SukbuoilOndOn: Tulai hin sipai tienghai hmang bik Drone chi hran hran a tam taluo tah leiin airport a vuongna vuong suok ding le \um dinghai traffic a sukbuoia, flight tamtak cancelled dam a ngai leiin Christmas tawm bazar kai inditthaw lai mi a sukbuoi nasa hle. Abikin Gatwick, England airport le kawl vela Drone hai chun air traffic an sukbuoi hle a, runway chen an sukbuoi leiin flight delay pei an ngai niin an hril a, chuong chun passenger tamtak hunbi hnawthai a chawkbuoi a nih. Gatwick airpot a traffic control

hai chun, “Drone haiin zana traffic an chawkbuoi hlak leiin fligth tamtak \hul or sukhnukin an um hlak” tiin an hril. Zani zan khawm khan zan dar 9pm a inthawka zing tieng dar 3am chen chu Drone hai leiin air traffic a buoia, vuongna an vuong suok thei nawh tiin an hril. Hi lei hin London police tamtak chu Airport hai ah Drone hai chungchang thu buoipui ding ringawtin an duty hlawl niin an hril. Passenger tamtak chun Christmas bazar kai ding le in tieng pa inhmaw laia flight minute

tlawmte delay khawm an theida hlea, airport authority hai leh buoina an nei ran el tah niin an hril. British Law dungzui chun Drone hrim hrim feet 400 a insanga, airport a inthawka Km.1 biela vuong chu man an ni chun Jail intang theina a nih. Hieng Drone hai hi a \hen chu mimal company hai ta dam an nih a. Vuongna \um le vuong suok ding a sukbuoi thei a. Engine-in a hip lut nawleh a vuongna tukver darthlalanghai khawm a bawkawi chun boruok lutin accident um thei vawng a nih.(Reuters)

Kan theinghil ngailo

Stephen Thangtinlal Zate

Khawvel rinum le harsatna le beidawngna tamtakhai i suoksan ni tarik 21/12/2017 a hungtlung hin kan ngaina che le kan khawsawtna a ngai zingin kan tour a, kan theinghil lul naw che. A ngai em emtu le nangkhawma i hmangaih a i ngai em em. I nu: Lalbiektluong Saikawt kanan Veng.

cNN Journalist of the Year 2014 chu Fake News Ziektuberlin: Germany \awnga kar tin chanchinbu inzaum pakhat Der Spiegel chun, CNN Journalist of the Year 29014 dawngtu journalist chun thu phuokfawm (fake news) hmangin thu a ziek hlak ti puongin khawvel a suk barakhai hle. Ms Claas Relotius chun a artcile (news report0 60 laia 40 vel chu thu phuokfawm (fake news) siem fawmin khawvela chanchinbu le magazine inlar tak tak hai le online news tamtak ah an suo a. Award a dawngna khawm ‘fake news’ a nih leiin mi danghai khawm lo fimkhur ro tiin Spiegel chun a ziek. A hril dan chun, Claas Relotius hin German newspaper inlar Welt le The Frankgurter Allgemeine Sunday Edition hai khawm a thu phuokfawm hai hi an suo hlak niin a hril a. TV news channel tam tak khawm, CNN \hangin a thu phuokfawm hi an puongtir a, ngai nuom um takin an insuo hlak niin a hril. Mr Relotius (33) khawmin a thil thaw (dan) hi an dik nawh a, Yellow Journalism a hmang niin an hriet leiin an thiem thei naw leiin ama le ama an puong suok tah a nih. Investigation Journalism thawin Award tam tak a lo dawng tah a, CNN Journalist of the Year 2014 dam, German Reporter of the Year dam, Sysian naupang raltlan chanchin phuokfawm hmangin a lo dawng tah niin a hril.

Hi thu hi a ruolpa pakhat leh tulaia US-Mexico border laia migrants hai chanchin suinaa story pakhat an ziekna le inzawma, Relotius-in report a thaw danhai a ringhlanaa inthawkin a hung hmu suok a nih. A ruolpa hin Relotius-in a report-a a hril ngun em em mi pahni source a laknahai a zawng dawk a. Anni chun Relotius an lan hmupui ngai nawh a, a kuomah iengkhawm an hril naw thu an lo hrila inthawkin a ringhla \an tah a nih. A story phuok fawm \henkhat hai chu; kuta ziek sign-baord “Mexicans Keep Out” ti thu le Yemen naupang pakhat, Guantanamo Bay Jail-a intang anga a hril le NFL star Colin Kaepernick chanchin a ziekhai dam an nih. Speigel magazine chun, hienga thu phuokfawm anni khawmin an lo insuo an hriet suok hin mak an tiin na an tih em em a, an reader hai kuomah nasatakin an inthiem nawa, ngaidam an inhni bawk.(AFP/Reuters)

Page 4: Hmasawnna Thar Thar/2018/December/HT-21-12... · 2018-12-21 · setu hai chunga iengpo khawm tlung sien an nin mawphur an ta, hnam thila lak thei ni naw bawk a tih tiin Saidan VA

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSMiMtukthla (deceMber) 21, 2018 zirtawpni (friday)

sun ZAWMnA.......

EFL/Carabao Cup :

Chelsea le Tottenham semifinals an lut

StaMfOrd bridGe: Chelsea chun Ningani zingkar khan an home Stamford Bridge-ah Bournemouth an mikhuol a, Chelsea chun Eden Hazard goal hmanga Bournemouth 1-0 a hnein Semifinals an lut. First-half chenah goal

a lut naw a, second-half hun bo hnai tieng minute 84-naah Eden Hazard in Chelsea ta dingin goal a hung thun a, inkhel tawp chenah Bournemouth in a thungkir tanaw leiin Chel-sea chun hratna changing semifinals an lut a nih. Chun, zani zingkar-

a quarter-finals match dangah Arsenal chun an home Emirates Stadium-ah Tottenham an mikhuol a. Tottenham chun Son Hueng-min le Dele Alli hai goal hmanga Arsenal 2-0 a hnein semifinals an lut bawk. First-half minute 20

naah Son Heung-min chun Tottenham ta dinga goal hmasa a thun a, second-half minute 59 naah Dele Alli chun Tottenham ta dinga goal a hung thun nawk leiin Tottenham chun inkhel tawp chenah Arsenal 2-0 in an hne ta a nih. Tottenham le Chelsea chun January 8, 2019 khin semi-finals first leg inkhel an ta, Manchester City le Burton han hi ni ma hin semifinals first leg inkhel bawk an ta. Second leg semifinals chu January 22, 2019 khin inkhel an tih.

Club World Cup:

Real Madrid chun Gareth Bale hat-trick hmangin Kashima Antlers an hne; final an lut

abu dhabi: Real Ma-drid chu semifinals-ah zani hmasa zan khan Ja-pan club Kashima Antlers in an home ground ZSC Stadium-ah an mikhuol a. Gareth Bale chun hat-trick hmuin Real Madrid chu Club World Cup final a lu-tpui. First-half minute 44 naah Gareth Bale hin Real Madrid ta dinga goal thunin first-half chenah hma an \huoi a. Second-half minute 53 na le minute 55-na haiah Real Madrid ta dinga goal a

hung thun nawk a. Shoma Doi chun minute 78-naah Kashima Antlers ta dingin goal khat a hung thun ve a, sienkhawm inkhel tawp

chenah Kashima Antlers chun an goal bat hi an thun-gkir zo tanaw leiin Bale hat-trick hmangin Real Ma-drid chun Kashima Antlers

hi 3-1 in an hne a nih. Real Madrid chun final an lut le inzawm hin De-cember 22, 2018, 10:00PM khin final lo lut tasa Al Ain leh FIFA Club World Cup final inkhel an tih. Al Ain hin December 18, 2018 khan River Plate 2-2 a an indrawpui hnungah penalty –ah 5-4 in River Plate hne-a final lo lut an nih. December 22, 2018, 7:00PM khin Kashima Antlers le River Plate chun third place inchu/inkhel an tih.

Bundesliga:

Bayern Munich chun Frank Riberry goal hmangin RB Leipzig an hneMunich: Ningani khan Bayern Munich chun an home-ah RB Leipzig an mikhuol a, Frank Rib-ery goal hmangin Bayern chun RB Leipzig 1-0 in an hne. First-half-ah goal a lut naw a, second-half min-ute 83 naah Frank Ribery chun Bayern ta dingin goal a thun a, inkhel tawp chenah RB Leipzig in an thungkir tanaw leiin Bay-ern chun hratna an chang a nih. Inkhel minute 90+1

ah RB Leipzig player Ste-fan Ilsanker in Red Card a hmu bakah injurity time 90+2 ah Bayern player Renato Sanches chun Red

Card a hmu bawk. Ningani zingkar inkhel dang haia chun Mainz le Eintracht 2-2 in an indraw bakah Werder le Hoffen-

heim 1-1 in an indraw a, SC Freiburg le Hannover 1-1 in an indraw bawk. Bayern Munich chun zani zingkara hratna an chang lei hin games 16-ah point 33 hmuin pathumna an ni a, pahnina ni mek Monchengladbach leh an point hmu an ang char. Dortmund chun games 16-ah point 39 hmuin hma an \huoi a, RB Leipzig le Eintracht chun point 28 le point 27 hmuin palina le pangana an nih.

Indian Footballer Gourav Mukhi chu kum indiklo a hril leiin thla 6 sung suspended a nih

new delhi: Indian Football player le tuta Jamshedpur FC a strik-er-a khel mek Gourav Mukhi chun a kum indiklo a peklut leiin thla 6 sung football khel thei lo dingin suspended/hrem a nih. Mukhi hin kum 28 ni siin kum 16 chau ni angin information in-diklo a pek a. A hmasa takin kum 2015 khan training camp hunah a kum indiklo hi mansuok a lo ni bawk. Kum 16 mi chau nia an hril lei hin October thla khan kum 16 mi niin Indian Super League-a goal thuntu hai laia naupang taka hriet a lo ni a. Sienkhawm a hnungin a kum indiktak chu 23 a nih ti hriet-suok a hung ni leiin All India Football Federation (AIFF) Disciplin-ary Committee chun thla 6 sung khel thei lo dingin a hrem ta a nih. Thla 6 sung suspended a ni le inzawm hin Central Registration System (CRS) le Competition Management System (CMS) hai khawm cancelled le revoked nghal a nih tiin AIFF Disciplinary Com-mittee thusuok chun a hril. CRS le CMS hnuoia registration a thara thawna dingin Original valid document a peklut \hat a \ul ding a nih. Tuta \um hi a vawikhatna a ninaw a, kum 2015 khawm khan India U-16 National Camp-ah a um laiin a kum indiklo hmang hi mandawk a lo ni ta a nih.

Britney Spears-in Fans Hai Christmas Tree Leh HmuoklOS anGeleS: Christmas boruokin mi tin a man a, celebrity hai khawm an inlar ta hlea chu an inlar zuolna dim a nih an fans hai suklawm vena ding hrim hrim amanih, Pathien thu bek a ni naw khawmin Christmas rawng kaiin an hun le sum neihai an hmang ve bawk. Britney Spears khawm social media a hnungzuitu million 119.5 hai kuomah Christmas rim an nam ve zie suklangna dingin Christmas Tree a thei tawpa nala a siem chu a share ve a. “Kum 2018 kha ka ta dinga malsawmna a nih takzet leiin ka fans hai kuomah lawmthu hrilna dingin Christmas Tree ka siem zo hlawl hei share ve cheu ka nuom” tiin a Christmas Tree siem chu a share ve a nih. “Kum thara ka Show thar ding khawm ka nghakhla tah em em a. Abiktakin ka fans hai iengkim inentir cheu ka thlakhla takzet tah. See you guys very soon. Merry Christmas!” tiin a post bawk a. Mississippi nunghak ni hlak nau pahni nei tah Britney Spears, in ropui maktaduoi 7.4 man, khum room 5 neka tam le acre 20 zeta lien compound-a cheng chun a fans hai a wish a nih. Nang khawm a wish che.

Britney Spears hi a khatin an langa chu Kevin Federline nau pahni a nei tah a, Jayden (13) le Sean (12) hai, tuhin aman a umpui ve ve. Anachu, a khata um an nawh, sailai di chu a nei ve zing tho. Kum

24 chauva tlangval thisen hrat lai Sam Asghari leh an inngaizawng a, Christmas khawm hmang dun an tum a nih. Britney Spears le Sam Asghari hi October 2016 khan Slumber Party an neinaah video an siem lai an inhmu a. Video camera a lak hlak a, Britney chu camera hmatienga um a nih bawk leiin an inmil vel chara, chutaka inthawka inzui kha an lan zui zing a nih. Britney Spears hi a thaw hlawk em em a, sawl khawm a sawl a nih. Tukhawm hin a um mei mei nawh a. Kum thara a show ding inbuotsaiin hun a hmang mek a. Las Vegas residency program ah February 13 a inthawkin Park Theatre ah \an a ta, concert vawi khat a neinaah USD 507, 000 vel pei a hlaw ding a nih. Concert vawi 32 a nei a ngai a, Piece of Me ti hla ngawt khawm vawi 32 a saka a lampui a \ul tina a nih. Britney Spears hin kum 2013 a inthawka 2017 chen khan Planet Hollywood ah Piece of Me residency program ah hla vawi 248 a sak a, USD 137.7 million a hlaw suok tah bawk. A damsung bakah a nauhai tuhai chenin fa ngat ngat hai sienkhawm fa seng ta nawng an tih.

Kim Kardashian le Kylie Jenner, App Hai That ding

lOS anGeleS: Kum a hung thar ding an ta a mihai chun inlar nawk zuol dan ding le App thar hmang dan an ngaituo mek laiin ‘Keeping Up With The Kardashian’ reality TV Show kum 20 neka tam lo inlang tah Kim Kardashian le a sangnu Kylie Jenner hai chun 2019 a inthawkin an App hai po po suktawp (that) vawng an tum. Kim Kardashian chun, “Hun kha chen kha nangni leh inzawmna dingin hieng App hai hmang hin hun ei lo hmang a. Ngai khawm a um hle a. Kan ngai taluo cheua kan hmangai bawk cheu. Anachu, kum thar 2019 a inthawk chu hieng App hai hi suktawp kan tum tah a nih. Nangni le hun hmang inhawi kan ti ang bawkin in ti ve kan beisei. A neka hun hlimum ei la hmang dun pei kan beisei bawk” tiin Ningani khan post-in a hril. Kardashian hai unau hin 2015 a inthawk khan an fans hai le inpawna dingin App hran hran an hmang a. Kylie Jenner chu fashion tieng bik a nih leiin chu tieng

chun a focus a. Kylie chun Tutorial dam siemin, health and fitness an leh Kim-in thaw vein, fans hai leh an lo inzawm anih. An App le website hai hi a tlangpuiin Free-a lut thei le hmang thei dam an nia chu Premium ruok chu inchawk a ngai a, USD 2-3 dam a nih a. Chuonga Dollar hni le thum man chau chau App chi hran hran an fans hai kuomah inbiekpawna ding ringawta an zawr suok phat khawm million telin sum an hmu thei a nih. H i e n g a a n A p p hmanghai an hmang tah naw ding lei hin Kim le Kylie chun an thlalak nal tak tak tuta hmaa an la pholang ngai \hak lohai dam an fans hai an share a, an hlim hle. Kha hma August khawm khan Kim le Kylie hin kum 12 lai an hmang tah DASH chu an suktawp tah bwak. DASH hin Los Angeles, Miami le New York haiah hmunpui a nei hman a nih. “Nangni leh hun hlimum tak sawt tak ei lo hmang dun taa chu kan suktawp a \ul tlat. DASH hmang kha inhawi kan ti veileh, kan ngaina tak tak hman cheu a nih” tiin official statement insuoin a suktawp. “Hmun tin ram tin, in khat nu le nangni hai ruolnu niin hun kan lo hmang a, sinthawna le balance chu ring nekin sawl a um. Tuhin chu tlawmte focus a hmatieng pan pei hi \hain kan hriet tah a nih” tiin a hril bawk. Kylie Jenner khawmin December 2017 khan hieng ang hi a lo suktawp tah.

Janet Jackson Le Unaupa Court Case Siemkhum An Nih

lOS anGeleS: Michael Jackson a unaunu Janet Jackson, Muslim pasal millionaire neia nau pakhat an nei hnunga in\he nawk tah chun, a unaupa dang pakhat leh an Tour Manager hlui mi pakhat Danny O’Donovan a inthawkin court case an nei ve tlat. Janet Jackson le a unaupa Randy jackson hai pahni chu, an Manager hlui hin an Tour huoihawtna haiah a hlaw ding anga USD 300 00 an la pek nawh tiin courtah a hek a nih. Hi pawisa hi Janet Jackson-in 2016 kuma State of the World Tour a nei laia a hlaw ding niin a hril.

Court lekha-a a hril dan chun, Janet Jackson le a unaupa hin O’Donovan hi thla tinin USD 25, 000 an pek ding a na, thla 17 sung Concert neiin tour an neia, a thla hlaw hi an la pek naw niin a hril. A hril pei dan chun, thla hmasatak thla 5 chu an pek a, thla 17 la bak po an la pek naw niin a hril niin TMZ chun a hril. State of the World Tour kha Janet Jackson a Tour vawi 8na a nih a. A studio album 11-na ‘Unbreakable’ a promote na tour a nih. A Tour kha September 2017 in North America Leg chu Cajundome in Lafayette, Louisiana ah an \an a. Thla

thum sung chawl \hak lova concert an nei hnungin December 2017 khan Philips Arena, Atlanta ah a tawp a nih. Tu kum 2018 a hma tieng thla rukna chena khan First Leg a la a nei zawm pei a. Second Leg chu Mercedes-Benz Superdome, New Orleans ah July 2018 khan a \an nawk a. Mark G. Atess Arena, Atlantic City, New Jersey ah October 2018 khan a tawp nawk chauh a nih. Janet Jackson hi a vawi thum nominate na dingah tu kum khan Rock and Roll Hall of Fame ah lak lut ve a nih tah. A hlasak career sung hin hla (records) maktaduoi 100 neka tam a zawr suok tah. Hlasak el bakah acting khawm a thiem a, ‘Poetic Justice’ ti le TV shows ‘Good Times and Fame’ tihai khawm a chang a nih. Tulai hnaia a film thar tak chu 2010 a siem tah Tyler Perry le an siem ‘For Colored Girls’ ti a nih.

cVfa christmas carnival Semifinal ccpur: Creative Vi-sion Football Academy in TAYC le \hangruola Indoor Stadium, Tuibong Peace Ground, CCPur hmuna Christmas Carni-val throught Futsal & Mu-sic an huoihawt Semifinal December 21, 2018 hin nei ning a tih. Semifinal programme hi 5:30PM in \an ning a ta, 1st semifinal match chu Boys U-13-ah PEHLUM

LAMHIL LAWM (PLL) le Pool B 2nd place 2nd semifinal 7:10PM ah Girls Open: Tuining YC le Gold Cross Football inkhel an ta, 8:05 PM in 3rd semifinals-ah United Tangnuam Footbal Club (UTFC) le Pool B 2nd place inkhel an ta, 9:05PM in 4th semifinals Girls

Open- Siloam Wielding (SW) le Kuki Profession-al Fans hai inkhel an tih. Hieng hun haia hin Pu Jamchinthang, MDC, Thanlon; Pu CT Lian, MDC, New Lamka West le Pu Khaikhopau Ngai-hte, AC to DC/CCpur hai Special Guest in \hang an tih.

Imphal hung phur tlung ding a ni leiin Member hai po povin lungril taka lo sung dingin a ngen bawk. Opposition \huoitu Pu O Ibobi Singh chun, Prime Minister hlui AB Vajpayee kha mi ropui tak le thuhril thiem tak a nih a. Prime Minister hmasatak Pandit Jawaha-rlal Nehru chun AB Vajpayee tlangval lai a hmu a, ni khat chu Prime Minister a la hung nih ding thu a hril pek niin a hril. PM hlui Vajpayee kha mi tamtakin an dema chu, 1998-a Pokran Nuclear Test kha sawiselna tamtak karah a neipui a, India chu Nuclear State ah siemin a sukhrat a nih. Chun, 1999-a Pakistan le indona Kar-gil War khawm ama PM na hnuoiah hnena ei chang a nih, tiin a hril.

Pu Ibobi chun, hun sawt tak an thlawp-pui Pu Phungzathang Tonsing chu Non-Naga tribe hai \huoitu le aiawtu a nih tiin a hril. Thanlon le Churachandpur A/C haia inthawkin vawi ruk zet MLA a tling hma khawmin grassroot level-a politician a nina chu ADC ah 1970s lai daih khan ADC member lo nih thei niin a hril bawk. “Phungzathang kha tawnhriet hau tak, inhawng le tumru politican a nih a. Mani-pur chu hnam hran hran um khawm ei ni leiin buoina a suok inzing a. Buoina a suok phata chingfeltu chu Phungzathang a nih. A thina hi state ta dinga channa nasatak a ni a, a hmun ruok suksip hi chu harsa hleng a tih” tiin an pam hle thu mitthli paw ku-ouin a hril. (DIPR)

11th Manipur Legistative Assembly in\hung vawi 6-na

Treasurer Pastor Lalsanghuol, Senvawn; Secy. Information- Pu Dr Vanlallien Pu-lamte le Pu Lalnunthang Songate; Execu-tive Committee members dingin Hmarbiel sunga Pastor hai po; Kohran Pawl tina Pres-bytery Chairmanhai- Upa RAmdinglien, Rawvakawt (EFCI); Upa Laltluonglien, Parbung (ICI-N); Upa L. Remsang, Sen-vawn (ICI-S) Upa Lalhlunsang, Senvawn (RPC); Upa Lalhrilmawi, Parbung (AGEI); Upa Ramthlenglien, Damdiei (AG-Lo-

cal); Upa Lalsiemlien, Senvawn (EAC); Upa ML Rolien, Damdiei (SA); WMCEI; Ngurpawllien, Damdiei (UPC) le Catholic & HTUS Office Bearer hai. Biel puotieng (external) \huoitu dinghai chu- Chairman Rev. Hrangchunghnung, Imphal; Vice Chairman- Rev. Lalnghillo, Jiribam; Rev. Lalrohlu, Trivandrum; Secre-tary- Rev. John Vanlalsan, Rengkai le Asst. Secy. Rev. Lalruotsang, Kangreng hai an nih.

HKI GHQ GB meeting-cum-Election nei

Block Thlanmuol danbu, sut 7-na Dated 1st October, 2018, Article X, Section 15(i) a inziek “New Lamka Thlanmuol member hai chu thlanmuola vui ding, tukhawmin anni ditthlangnain mani Inhmuna invui

thei ni naw nih” ti \hangsanin a Inhmuna a ruong vui ding hi an remti peknaw nia hril a nih. Hi lei hin a ruong hi CCPur a vui ding le dingnaw hi thu ei sut chena hrietna ei la nei hri nawh.

Pu Phungzathang ruong vawisun Imphal hung

ShG leadership trainingccpur: NABARD le Community Devel-opment Society (CDS) huoihawtnain zani 11:30AM a inthawk khan Dorcas Veng, YPA Hall-ah nikhat sung aw Self Help Group (SHG) Leadership Training nei a nih. Hi huna hin Sarah Moite, Administra-tor, CDS chun SHG fed an, record siem dan

le Account chungchang hrilhrietna a nei a, P. Thangbiakdik Guite, Manager, IDBI in SHG Bank Linkage & Credit Link-age chungchang a hril a, Thangchinkhup Guite, AGM/DDM, NABARD, CCPur chun Micro Credit or Micro Credit Plan-ning tiengpang hrilhrietna a nei.

advent christmas an hmangccpur: Food Safety Office staff han za-nikhan Ms Sunita Devi, Designated Offi-cer, Food Safety Office, CCPur inrawinain Advent Christmas an hmangin, Advent Christmas hmangnain ruoi an kiltlang.

Food Safety Office chun Manipur Ga-zetted Notification \hangsanin kum thar hin CCPur khawpui sunga sumdawngna hmun haiah drive an sunzawm nawk ding a nih.

Motor two-wheelers 1,500 zet inrutu kum 50 mi manVadOdara: Motor inrutu le misuol dang dang man an ni huna thu indawnna nei hu-nah an thil lo inruk hai puonglang el harsa an ti hlak laiin Gujarat-a motor inrutu mana um Arvindkumar Jayantilal Vyas chun kum 20 liemta sung khan motor ke pahninei (two-wheelers) 1,500 vel an ruk ta niin a thil inruk awlsam takin a puong. Vyas (50) hi Mehsana district-a Kheralu Taluka huopsunga Lunva village mi a ni a,

Nilaini-a kha Godhra hmuna motorcycle-a a tlanvel laia man a nih. Motor inrukna hi kum 1996 a inthawka a lo \an ta niin Vyas chun a hril a, vawi tam tak a thil ching \halo hi tawpsan tumin hotel le security guard sin hai dam a lo thaw ta hlak a, sienkhawm mi han an enhrangna a bo chuongnaw leia a thilthaw hi a sunzawm nawk pei el ta niin a hril.

Mamata in minister 4 lalutin ministry a suklienkOlkata: Thla 31-a upa Ms Mamata inrawi West Bengal-a Trinamool Congress sawrkar chun Ningani khan minister thar 4 lalutin ministry a suklien. Minister dinga laklut thar hai chu Tapas Roy, Sujit Bose, Ratna Ghosh (Kar) le Nirmal Majhi hai an ni a, Raj Bhavan-ah Governor KN Tripathi hmaah minister dinga intiem-kamna an nei. Hi huna hin Chief Minister Ms Mamata Banerjee bakah Ministers le MLA hai an \hang. Roy hin Minister of state with indepen-

dent charge (Planning and Parliamentary Af-fairs) le Bose hin Minister of state Indepen-dent charge (fire services) chel a ta. Ratna Ghosh (Kar) chun Minister of state (MSE) le Nirmal Majhi chu Minister of state (Labour) chel a tih. Chun, Minister of state for Health chel lai mek Chandrima Bhattacharya chu additional charge in Housing Department enkawl sa din-ga pek a nih. Trinamool Congress hi kum 2016 election-ah hratna an chang hnunga a term hnina dinga sawrkar siemmek an nih.