1 | გ ვ ე რ დ ი

მცირე და საშუალო ბიზნესის/ინოვაციების განვითარება

II ფაზა

2018 წლის 2 თებერვალს, რეფორმეტრის მეორე ფაზა მცირე და საშუალო მეწარმეთა/ინოვაციებისგანვითარების სტრატეგიის შესრულების შეფასებით გაგრძელდა.

სამთავრობო კვლევამ აჩვენა, რომ ამ ეტაპისთვის, 2020 წლამდე გაწერილი რეფორმის 39.2% არისშესრულებული. აღნიშნული მაჩვენებელი I ფაზაში (6 თვის წინ) 24.7%-ს შეადგენდა. აღსანიშნავია,რომ ინსტიტუციური მოწყობის, კომპეტენციის გაძლიერებისა და ინფრასტრუქტურის ნაწილშიპროგრესის ერთნაირი ტემპი შეინიშნება - აღნიშნულ კომპონენტებში რეფორმის 40% არისშესრულებული. გასათვალისინებელია, რომ სტრატეგიის ფარგლებში 2020 წლისათვის დაგეგმილისამიზნე ინდიკატორები, 2016 წლის მდგომარეობით, უკვე შესრულებულია.

2020 2016

მცირე და საშუალო საწარმოების გამოშვების ზრდა წლიურად 10% 14.8%

მცირე და საშუალო საწარმოებში დასაქმებულთა ზრდა 15% 20.5%მცირე და საშუალო საწარმოების მწარმოებლურობის ზრდა 7% 19.6%

ინსტიტუციური მოწყობის კომპონენტში ხაზგასასმელია, რომ მეწარმეობის სააგენტო კარგიმმართველობის ფონდთან და PwC-თან ერთად ახორციელებს საქართველოში მცირე და საშუალოსაწარმოების ზრდის ხელშეწყობის პროექტს, რომელიც ითვალისწინებს საერთაშორისო დაადგილობრივი მეწარმეების დაკავშირებასაც. ასევე, გასულ წელს მეწარმეობის სააგენტომ ჩაატარაკვლევა, რის შედეგადაც პროექტს „აწარმოე საქართველოში“ დაემატა სასტუმროებისა და ფილმებისკომპონენტი.

კომპეტენციის გაძლიერების კუთხით, აღნიშნვნის ღირსია მეწარმეობის სწავლების გაძლიერებისსაკითხი პროფესიულ სასწავლებლებში, რაც გამოხატა არა მხოლოდ მეწარმეობის, როგორც საგნისდამატებით პროფესიულ პროგრამებში, არამედ თავად მოდულის გაუმჯობესებასა და მეწარმეობისლექტორების გადამზადებაში.

ხაზგასასმელია, რომ იზრდება სტატისტიკური მონაცემები მცირე და საშუალო მეწარმეობისსექტორში, კერძოდ, ჩატარდა SME სექტორის სუსტი მხარეების კვლევა. ამასთან უკვე რეგულარულიხასიათი მიიღო „საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენება საწარმოებში“ და„საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენება შინამეურნეობებში“ კვლევებმა.

2 | გ ვ ე რ დ ი

დაინტერესებულ მხარეთა ჯგუფმა რეფორმას 10 მაქსიმალური ქულიდან 4.33 ქულა დაუწერა, რაცმცირედით ჩამოუვარდება წინა ფაზის შეფასებას, სადაც რეფორმამ 4.78 ქულა მიიღო.

დისკუსიაზე, რომელსაც დაინტერესებული მხარეები, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადიგანვითარების სამინისტროს წარმომადგენლები და მოწვეული სტუმრები ესწრებოდნენ, გაიჟღერარამდენიმე მნიშვნელოვანმა მოსაზრებამ, რომელიც რეფორმის მიმდინარეობას უკავშირდება,კერძოდ:

საქპატენტში შემოსული განაცხადების რაოდენობა პატენტებზე და სასარგებლო მოდელებზეძალიან დაბალია და წლიდან წლამდე მცირდება. ასევე, არ არსებობს კავშირი მეცნიერებასა დაკერძო სექტორს შორის, რაც გამოიხატება იმაში, რომ მეცნიერება, ძირითადად, ვითარდებაფუნდამეტური და არა პრაქტიკული მიმართულებით.

მისასალმებელია, რომ შოთა რუსთაველის ფონდის გასცემს სხვადასხვა საფეხურისსამეცნიერო გრანტებს, თუმცა გრანტების ის მოცულობა, რაც დღეს არის გათვალისწინებულიძალიან მცირეა და მნიშვნელოვან გავლენას ვერ ახდენს ქვეყნაში სამეცნიერო სფეროს

რეფორმის შესრულება მთავრობის მიხედვით - II ფაზარეფორმა: მცირე და საშუალო ბიზნესის/ინოვაციების განვითარება

დაინტერესებულ მხარეთა შეფასება - II ფაზარეფორმა: მცირე და საშუალო

ბიზნესის/ინოვაციების განვითარება

3 | გ ვ ე რ დ ი

განვითარებაზე. თუმცა ასეთი დაფინანსების პირობებშიც კი, აუცილებელია იმის შესწავლა თურა მიმართულებებზე მიდის დაფინანსება და ამით რამდენად ხდება პრაქტიკულიგამოყენებითი მეცნიერების პოპულარიზაცია.

მცირე და საშუალო მეწარმეთა ხელშესაწყობად გამართლებული იქნება საქართველოსგაერთიანება COSME პროგრამაში. ეს არის ევროკავშირის პროგრამა მცირე და საშუალომეწარმეებისათვის, რაც საშუალებას აძლევს მათ ხელი მიუწვდებოდეთ არა მხოლოდფინანსურ რესურსებზე, არამედ ევროკავშირის ბაზარზეც.

GITA-ს მიერ გაჟღერდა ის საკითხი, რომ ბოლო ჩატარებული კვლევის თანახმად გამოირკვარომ ქვეყნაში არსებობს ინოვაციების პოტენციალი, მაგრამ არ ხდება ინოვაციებისკომერციალიზაცია. ამიტომ იგეგმება ტექნოლოგიური გადაცემის ცენტრალიზებული ცენტრისშექმნა ინოვაციების კომერციალიზაციისთვის.

მართალია, საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური გადავიდა მცირე და საშუალომეწარმეობის ახალ განმარტებაზე, რომელიც ემთხვევა ევროკავშირის მეთოდოლოგიას, თუმცაახალ სისტემაზე გადასვლა ეტაპობრივად მიმდინარეობს, რაც გარდამავალ პერიოდშიართულებს სტატისტიკური მონაცემების შედარების შესაძლებლობას. თუმცა 2018 წლიდანიგეგმება, რომ ყველა დაწესებულება გადავიდეს ახალ მეთოდოლოგიაზე, ამით იქნებაშესაძლებლობა მოვახდინოთ საქართველოს შედარება სხვა ქვეყნებთან.

GITA აგრეთვე გეგმავს კერძო სექტორის ჩართულობის გაზრდას მიმდინარე პროექტებში.ჩართულობა გულისხმობს კერძო სექტორის პროექტებში ჩართვას და მათ სუბსიდირებას,საკუთარი ინფრასტრუქტურის განვითარებისა და გაფართოების ნაცვლად.

გამომდინარე ადგილობრივ ბაზარზე ინოვაციური პროდუქციის სიმცირისა და ასევესაექსპორტო ბაზარზე მათი გატანის ხელისშემშლელი ფაქტორებისა, აუცილებელია ქვეყნისშიგნით სახელმწიფოს მხრიდან მოხდეს ინოვაციური პროდუქტების წახალისება დასახელმწიფო შესყიდვებში მათი წილის გაზრდა.

შედეგად, რეფორმვერდიქტი - მთავრობის ერთიანი შეფასება მცირედით შემცირდა და მან 4.71შეადგენს. აღნიშნული შემცირება გამოწვეულია მცირე და საშუალო ბიზნესის/ინოვაციების რეფორმისმეორე ფაზაშო შეფასების შემცირებით.

4 | გ ვ ე რ დ ი

ცვლილებები რეფორმის ინდიკატორებში

2017 წლის I-III კვარტალში, მცირე და საშუალო ზომის საწარმოების მთლიანი გამოშვება გაზრდილია+18%-ით, მათ შორის მნიშვნელოვნი ზრდა დაფიქსირდა მშენებლობის სექტორში +41%-ით.

2016 I-III 2017 I-IIIცვლილება

(%)

მშენებლობა 733.9 1,036.1 41%

ვაჭრობა 906.4 968.0 7%

დამამუშავებელი მრეწველობა 753.7 889.5 18%

უძრავი ქონება 809.5 874.0 8%

ტრანსპორტი და კომუნიკაცია 425.3 565.4 33%

სხვა სექტორი 922.3 1,045.4 13.3%

2017 წლის მესამე კვარტლის მდგომარეობით, კომერციული ბანკების მიერ ბიზნეს სექტორზეგაცემული სესხების 56% მცირე და საშუალო ზომის ბიზნესზე მოდის.

2017 წლის ნოემბრის მდგომარეობით, კომერციული ბანკების მიერ მცირე და საშუალო ზომისსაწარმოებზე ლარში გაცემული სესხების მოცულობა გაზრდილია +43%-ით. აღსანიშნავია, რომსესხების საპროცენტო განაკვეთი კლების ტენდენციით ხასიათდება.

2017 წლის ნოემბრის მდგომარეობით, საკუთარი უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილი სესხებისმოცულობა მნიშვნელოვნადაა გაზრდილი (+57%), მაშინ როცა კომერციული უძრავი ქონებითუზრუნველყოფილი და არაუზრუნველყოფილი სესხების მოცულობა მნიშვნელოვნად არშეცვლილა.

0%

5%

10%

15%

20%

25%

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

იან

თებ მარ

აპრ

მაი

ივნ

ივლ აგვ

სექტ

ოქტ

ნოემ

დეკ იან

თებ მარ

აპრ

მაი

ივნ

ივლ აგვ

სექტ

ოქტ

ნოემ

2016 2017

საპრ

ოცე

ნტო

გან

აკვე

თი(%)

მილ

იონი

ლარ

ი

სესხები ლარში საპროცენტო განაკვეთი (%)

5 | გ ვ ე რ დ ი

2017 წელს საქპატენტში გამოგონებასა და სასარგებლო მოდელებზე შესული განაცხადების რაოდენობამნიშვნელოვნადაა შემცირებული (-16%). შემცირებულია როგორც უნივერსიტეტების, ასევეფიზიკური პირების მიერ შეტანილი განცხადებების რაოდენობა.

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1,000

იან

თებ მარ

აპრ

მაი

ივნ

ივლ აგვ

სექტ

ოქტ

ნოემ

დეკ იან

თებ მარ

აპრ

მაი

ივნ

ივლ აგვ

სექტ

ოქტ

ნოემ

2016 2017

მილ

იონი

ლარ

ი

საკუთარი უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილი

კომერციული უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილი

არაუზრუნველყოფილი

339 344

289

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2015 2016 2017

რაო

დენ

ობა

განაცხადები გამოგონებებზე და სასარგებლო მოდელებზე

სამთავრობო კვლევაGovernment Survey

მცირე და საშუალო ბიზნესის/ინოვაციების განვითარებაII ფაზა

რა არის სამთავრობო კვლევა?სამთავრობო კვლევა – სპეციალური, შეთანხმებული კითხვარის საშუალებით ზომავსკონკრეტული რეფორმის გეგმის შესრულებას

კითხვარი შედგება 4 სეგმენტისგანსეგმენტი აღწერა აქტივობის მაგალითი შედეგის მაგალითი

1. ინსტიტუციური მოწყობა ფუნქციების განაწილება სტრატეგია და

სამოქმედო გეგმა

სტრატეგია გეგმით გათვალისწინებულიაქტივობების შესრულება

2. ადამიანური რესურსები ადამიანური რესურსებისმობილიზაცია დაგანვითარება

სააგენტოსოპერაციონალარიმოწყობა

ტრენინგები

3. ინფრასტრუქტურა დაბიუჯეტი

ბიუჯეტი შენობა და

მოწყობილობები

ბიუჯეტისმობილიზება

გრანტების გაცემა

4. კანონმდებლობა დარეგულაცია

საკანონმდებლო დარეგულატორული ჩარჩო

კანონდებლობისანალიზი

ახალი კანონი

საქართველოს მცირე და საშუალო მეწარმეობისგანვითარების სტრატეგია 2016-2020 წლებისთვის

ინოვაციური საქართველო 2020 - საქართველოსინოვაციების სტრატეგია 2016-2020 (პროექტი)

ოფიციალური დოკუმენტები

რეფორმის შესრულება მთავრობის მიხედვითI ფაზა

0% - გეგმის შესრულება არ დაწყებულა 100% - გეგმა სრულად შესრულდა

რეფორმის შესრულება მთავრობის მიხედვითII ფაზა

0% - გეგმის შესრულება არ დაწყებულა 100% - გეგმა სრულად შესრულდა

რეფორმის შესრულება მთავრობის მიხედვით სტრატეგიის სამიზნე მაჩვენებლები (საბაზისო წელი- 2013):

მცირე და საშუალო ბიზნესის მხრიდან ბიზნესის ხელშემწყობ სერვისებზე მოთხოვნის კვლევამეწარმეობის სააგენტომ ჩაატარა კვლევა, რის შედეგადაც პროექტს „აწარმოე საქართველოში“დაემატა სასტუმროებისა და ფილმების კომპონენტი

FDI-SMEდამაკავშირებელი ინსტრუმენტიმეწარმეობის სააგენტო კარგი მმართველობის ფონდთან და PwC-თან ერთად ახორციელებსსაქართველოში მცირე და საშუალო საწარმოების ზრდის ხელშეწყობის პროექტს, რომელიცითვალისწინებს საერთაშორისო და ადგილობრივი მეწარმეების დაკავშირებასაც.

2020 2016

მცირე და საშუალო საწარმოების გამოშვების ზრდა წლიურად 10% 14.8%

მცირე და საშუალო საწარმოებში დასაქმებულთა ზრდა 15% 20.5%

მცირე და საშუალო საწარმოების მწარმოებლურობის ზრდა 7% 19.6%

რეფორმის შესრულება მთავრობის მიხედვითუწყვეტი სამეწარმეო სწავლება (LLEL)

მეწარმეობის სწავლება 2017-2021 წლების განათლებისა და მეცნიერების სტრატეგიის ერთ-ერთი კომპონენტია

მეწარმეობის მოდული პროფესიული განათლების ყველა პროგრამისთვის სავალდებულოგახდა

მეწარმეობის მოდული გაუმჯობესდა და მეწარმეობის ლექტორები გადამზადდნენ

ინფორმაცია მცირე ბიზნესის დაწყებისა და მართვის შესახებ

მიკრო და მცირე მეწარმეობის ხელშეწყობის პროგრამის ფარგლებში 11,460 ბენეფიციარმამიიღო ინფორმაცია ბიზნესის დაწყებისა და მართვის შესახებ

გზამკვლევი „როგორ დავიწყოთ ბიზნესი“- www.economy.ge/uploads/gzamkvlevi/Business_Guide-_2013.pdf

რეფორმის შესრულება მთავრობის მიხედვით SME სექტორის სუსტი მხარეების კვლევა - SMEPolicy Index, 2016

ინოვაციების სტატისტიკა

საქსტატი:• საწარმოთა ინოვაციური აქტივობა• საინფორმაციო და საკომუნიკაციო

ტექნოლოგიების გამოყენება საწარმოებში• საინფორმაციო და საკომუნიკაციო

ტექნოლოგიების გამოყენება შინამეურნეობებში

ინოვაციების ინდიკატორების მუდმივიმონიტორინგი

ინოვაციების სააგენტო ახორციელებს ინოვაციებისინდიკატორების მონიტორინგსგანხორციელებული პროგრამების ფარგლებში

კვლევაზე და განვითარებაზე საგადასახადოშეღავათები ჯერ არ დაწესებულა

0

1

2

3

4

51. სამეწარმეო განათლება

2. გადახდისუუნარობა

3. რეგულაციები

4. საოპერაციო გარემო

5a. მხარდამჭერისერვისები

5b. საჯარო შესყიდვები

6. ფინანსებზე წვდომა

7. სტანდარტები დატექნიკური

რეგულაციები

8a. სამეწარმეო უნარები

8b. ინოვაცია

9. მწვანე ეკონომიკა

10.ინტერნაციონალიზაცია

რეფორმის შესრულება მთავრობის მიხედვით ფინანსური მხარდაჭერის ინსტრუმენტების დამოუკიდებელი შეფასება

• სტარტაპ საქართველოს პროექტები 2016-ში შეფასდა სილიკონ ველის ექსპერტებისმიერ

• დამოუკიდებელი შეფასების მექანიზმის გრანტებთან მიმართებით ამოქმედდება 2018წლის თებერვლიდან

GITA-ს პროექტები:მცირე გრანტები სექტორების მიხედვით:

• საინფორმაციო ტექნოლოგია• ბიოტექნოლოგია• გარემოს დაცვა და

ენერგოეფექტურობა• ვირტუალური რეალობა• ტურიზმი• ნანოტექნოლოგია• სოფლის მეურნეობა• ელექტრონიკა

რეფორმის შესრულება მთავრობის მიხედვითII ფაზა

0% - გეგმის შესრულება არ დაწყებულა 100% - გეგმა სრულად შესრულდა

სტრატეგია 2018-2020

საშედეგო ინდიკატორები

მცირე და საშუალო მეწარმეობისა და ინოვაციების განვითარება2017 – მეორე ფაზა

ზომის განსაზღვრის კრიტერიუმები:

• მსხვილი ზომის საწარმოებს განეკუთვნება საწარმო, სადაც დასაქმებულთასაშუალოწლიური რაოდენობა აღემატება 100 კაცს ან საშუალო წლიური ბრუნვისმოცულობა 1.5 მლნ ლარს.

• საშუალო ზომის საწარმოებს მიეკუთვნება ყველაორგანიზაციულ‐სამართლებრივი ფორმის საწარმო, რომელშიც დასაქმებულთასაშუალო წლიური რაოდენობა მერყეობს 20‐დან 100 კაცამდე, ხოლო საშუალოწლიური ბრუნვის მოცულობა – 0.5 მლნ ლარიდან 1.5 მლნ ლარამდე.

• მცირე ზომის საწარმოებს მიეკუთვნება ყველა ორგანიზაციულ‐სამართლებრივიფორმის საწარმო, რომელშიც დასაქმებულთა საშუალო წლიური რაოდენობა არაღემატება 20 დასაქმებულს და საშუალო წლიური ბრუნვის მოცულობა არაღემატება 0.5 მლნ ლარს.

მცირე და საშუალო საწარმოების მთლიანი გამოშვება

4.1 4.5 5.2 5.9 6.9 5.4

19.0 19.020.9

24.127.3

21.1

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

2012 2013 2014 2015 2016 2017 I-III*

მლრ

დ.ლ

არი

მცირე და საშუალო მსხვილი

წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური

1.5% 1.9% 2.7% 2.8% 3.3% 3.7%

18.5%

7.9%

12.3% 10.5%

15.9%

0.0%

5.0%

10.0%

15.0%

20.0%

25.0%

2012 2013 2014 2015 2016 2017 I-III*

ზრ

და(

%)

მცირე და საშუალო მსხვილი

მცირე და საშუალო საწარმოების გამოშვება სექტორების მიხედვით(I-III კვარტალი 2017)

2016 I-III 2017 I-III ცვლილება(%)

მშენებლობა 733.9 1,036.1 41%

ვაჭრობა 906.4 968.0 7%

დამამუშავებელიმრეწველობა 753.7 889.5 18%

უძრავი ქონება 809.5 874.0 8%

ტრანსპორტი დაკომუნიკაცია 425.3 565.4 33%

სხვა სექტორი 922.3 1,045.4 13.3%

მლნ.₾

წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური

მცირე და საშუალო საწარმოებში დასაქმებულთა რაოდენობა

229.1 235.4 259.4 270.2 278.0230.1

305.3 315.4332.7 356.5

388.8396.6

0.0

100.0

200.0

300.0

400.0

500.0

600.0

700.0

800.0

2012 2013 2014 2015 2016 2017 I-III*

ათას

ი კა

ცი

მცირე და საშუალო მსხვილი

-0.1%

1.2%

4.4%

1.8% 1.2%

-0.2%

6.3%1.9%

3.1%

4.0% 5.1%5.5%

-5.0%

0.0%

5.0%

10.0%

2012 2013 2014 2015 2016 2017 I-III*

ზრ

და(

%)

მცირე და საშუალო მსხვილი

წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური

მცირე და საშუალო საწარმოებში დასაქმებულთა რაოდენობასექტორების მიხედვით

(I-III კვარტალი 2017)

2016 I-III 2017 I-III ცვლილება(%)

ვაჭრობა 66,639.9 63,352.4 -4.9%

უძრავი ქონება 33,031.8 32,032.6 -3.0%დამამუშავებელიმრეწველობა 28,750.3 30,790.2 7.1%

მშენებლობა 21,090.5 22,586.9 7.1%სასტუმროები დარესტორნები 18,643.3 17,298.4 -7.2%

სხვა სექტორები 62,344.7 64,037.4 2.7%

წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური

0.000.010.020.030.040.050.060.070.08

თბილისი

აჭარა

გურია

იმერეთი

კახეთი

მცხეთა-მთიანეთირაჭა-ლეჩხუმი ქვემო

სვანეთი

სამეგრელო ზემო-სვანეთი

სამცხე-ჯავახეთი

ქვემო ქართლი

შიდა ქართლი

2016 2017

0.00

0.01

0.01

0.02

0.02

0.03

0.03თბილისი

აჭარა

გურია

იმერეთი

კახეთი

მცხეთა-მთიანეთირაჭა-ლეჩხუმი ქვემო

სვანეთი

სამეგრელო ზემო-სვანეთი

სამცხე-ჯავახეთი

ქვემო ქართლი

შიდა ქართლი

2016 2017

მცირე და საშუალო საწარმოების პროდუქტიულობარეგიონების მიხედვით

გამოშვება ერთ აქტიურ კომპანიაზე

(მლნ.ლარი)

გამოშვება ერთ დასაქმებულზე(მლნ .ლარი)

წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური

0.0

0.1

0.1

0.2

0.2განათლება

დამამუშავებელიმრეწველობა

ვაჭრობა

სხვა სერვისები

მშენებლობა

უძრავი ქონებასამთომომპოვებელი

მრეწველობა

სასტუმროები დარესტორნები

სოფლის მეურნეობა

ტრანსპორტი დაკავშირგაბმულობა

ჯანდაცვა

2016 2017

0.00

0.01

0.02

0.03

0.04

0.05განათლება

დამამუშავებელი მრეწველობა

ენერგეტიკა

ვაჭრობა

თევზჭერა

სხვა სერვისები

მშენებლობაუძრავი ქონება

სამთომომპოვებელი მრეწველობა

სასტუმროებიდა რესტორნები

სოფლისმეურნეობა

ტრანსპორტი დაკავშირგაბმულო

ბა

ჯანდაცვა

2016 2017

მცირე და საშუალო საწარმოების პროდუქტიულობასექტორების მიხედვით

წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური

გამოშვება ერთ აქტიურ კომპანიაზე

(მლნ.ლარი)

გამოშვება ერთ დასაქმებულზე(მლნ.ლარი)

მცირე და საშუალო საწარმოების სესხების წილი მთლიან ბიზნესსესხებში

0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

60.0%

70.0%

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

იან

თებ მარ

აპრ

მაი

ივნ

ივლ აგვ

სექტ

ოქტ

ნოემ

დეკ იან

თებ მარ

აპრ

მაი

ივნ

ივლ აგვ

სექტ

ოქტ

ნოემ

დეკ

2016 2017

წილ

ი(%

)

მლნ,

ლარ

ი

მცირე და საშუალო საწარმოების სესხი

წილი მთლიან ბიზნეს სესხებში (%)

წყარო: საქართველოს ეროვნული ბანკი

წელი 2016 2017

სექტმბერი 3895 4499

ოქტომბერი 3939 4713

ნოემბერი 4125 4995

მცირე და საშუალო საწარმოებისსესხების მოცულობა (მლნ.ლარი)

0%

5%

10%

15%

20%

25%

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ

2016 2017

საპრ

ოცე

ნტო

გან

აკვე

თი

(%)

მილ

იონი

ლარ

ი

სესხები ლარში საპროცენტო განაკვეთი (%)

0%

5%

10%

15%

20%

25%

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ

2016 2017

საპრ

ოცე

ნტო

გან

აკვე

თი

(%)

მილ

იონი

დო

ლარ

ი

სესხები დოლარში საპროცენტო განაკვეთი (%)

მცირე და საშუალო საწარმოების სესხები ლარში და დოლარში(მოცულობა და საპროცენტო განაკვეთები)

წყარო: საქართველოს ეროვნული ბანკი

0100200300400500600700800900

1,000

იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ

2016 2017

მილ

იონი

ლარ

ი

საკუთარი უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილი

კომერციული უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილი

არაუზრუნველყოფილი

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ

2016 2017

საპრ

ოცე

ნტო

გან

აკვე

თი

(%)

საკუთარი უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილიკომერციული უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილიარაუზრუნველყოფილი

მცირე და საშუალო საწარმოების

უზრუნველყოფილი და არაუზრუნველყოფილი სესხები ლარში

წყარო: საქართველოს ეროვნული ბანკი

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ

2016 2017

მილ

იონი

ლარ

ი

ვაჭრობა მშენებლობასოფლის მეურნეობა კვების მრეწველობასამთომომპოვებელი მრეწველობა

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ

2016 2017

მილ

იონი

დო

ლარ

ი

ვაჭრობა მშენებლობასოფლის მეურნეობა კვების მრეწველობასამთომომპოვებელი მრეწველობა

მცირე და საშუალო საწარმოების სესხები სექტორების მიხედვით(ლარში და დოლარში)

წყარო: საქართველოს ეროვნული ბანკი

0.7%0.8%

0.8% 0.8%0.7%

0.9%1.0%

0.0%

0.2%

0.4%

0.6%

0.8%

1.0%

1.2%

1.4%

1.6%

1.8%

2.0%

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 I - III კვ

წილ

ი(%

)

ინფორმაციულ ტექნოლოგიებში ექსპორტის წილიმთლიან ექსპორტში

წელი მლნ.დოლარი

2011 39.12012 49.72013 54.52014 56.42015 45.02016 56.2

2017 I - III კვ 58.0

ინფორმაციულ ტექნოლოგიებშიექსპორტის მოცულობა

წყარო: საქართველოს ეროვნული ბანკი

მაღალ-ტექნოლოგიური პროდუქციის ექსპორტი(წილი სამრეწველო პროდუქციის ექსპორტში)

„მაღალ-ტექნოლოგიურიპროდუქციის ექსპორტი

მოიცავს თვითმფრინავების,კომპიუტერების,

მედიკამენტების, სამეცნიეროინსტრუმენტებისა და

ელექტრო მოწყობილობებისექსპორტს.“

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

10.0%

12.0%

14.0%

16.0%

2011 2012 2013 2014 2015 2016

წილ

ი(%

)

საქართველო ესტონეთი ლიტვა ლატვია

წყარო: მსოფლიო ბანკი

წელი მლნ. დოლარი

2011 10.9

2012 19.2

2013 20.1

2014 25.9

2015 34.7

2016 19.8

მაღალ-ტექნოლოგიურიპროდუქციის ექსპორტის მოცულობა

წყარო: საქპატენტი

339 344

289

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2015 2016 2017

რაო

დენ

ობა

განაცხადები გამოგონებებზე და სასარგებლომოდელებზე

პროდუქციაში წარმოებული ინოვაციები

13.1%13.9%

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

საქონელი მომსახურება

წილ

ი (%

)

წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური

-10

0

10

20

30

40

50

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV

2014 2015 2016 2017

ინდ

ექსი

მცირე და საშუალომსხვილი

ბიზნესის განწყობის ინდექსი (BCI) საწარმოთა ზომისმიხედვით

წყარო: ISET კვლევითი ცენტრი

მცირე და საშუალო საწარმოთა რაოდენობა,(2017 წლის III კვარტალი)

2016 2017 III Q. Change (%)

ვაჭრობა 46,810 44,148 -6%

უძრავი ქონება 10,087 10,678 6%

დამამუშავებელიმრეწველობა 9,458 8,967 -5%

ტრანსპორტი დაკაბშირგაბმულობა 6,680 6,482 -3%

მშენებლობა 6,203 5,778 -7%

სხვა სექტორები 14,263 20,234 41.9%

წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური

-20.0%

-10.0%

0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

60.0%

70.0%

იან თებ მარ აპრ მაი ივნ ივლ აგვ სექტ Oct Nov

2017

ზრ

და(

%)

ლარი დოლარი ევრო

მცირე და საშუალო საწარმოებზე გაცემული სესხების ზრდა

წელი მლნ.ლარი

მლნ.დოლარი

მლნ.ევრო

2016სექტემბერი 1,359.6 1,056.7 36.0

ოქტომბერი 1,363.8 1,051.8 35.8

ნოემბერი 1,397.0 1,062.5 36.3

2017სექტემბერი 1,891.1 998.2 49.4

ოქტომბერი 1,946.9 1,046.8 51.7

ნოემბერი 1,991.2 1,060.1 54.2

0.0%

5.0%

10.0%

15.0%

20.0%

25.0%

30.0%

იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ

2017 2017

საპრ

ოცე

ნტო

გან

აკვე

თი

(%)

სამომხმარებლო სესხი (%)

მცირე და საშუალო (%)

საპროცენტრო განაკვეთები მცირე და საშუალო ბიზნესის სესხებზედა სამომხმარებლო სესხიბზე

0.0%

5.0%

10.0%

15.0%

20.0%

25.0%

30.0%

იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ

2017 2017

საპრ

ოცე

ნტო

გან

აკვე

თი

(%)

სამომხმარებლო (%)

მცირე და საშუალო (%)

წყარო: საქართველოს ეროვნული ბანკი

0

100

200

300

400

500

600

იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ ია

ნ

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ

2016 2017

მლნ.

დო

ლარ

ი

საკუთარი უძრავო ქონებით უზრუნველყოფილიკომერციული უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილიაარაუზრუნველყოფილი

0%

5%

10%

15%

20%

25%

იან

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ ია

ნ

მარ

მაი

ივლ

სექტ

ნოემ

2016 2017

საპრ

ოცე

ნტო

გან

აკვე

თი

(%)

საკუთარი უძრავო ქონებით უზრუნველყოფილიკომერციული უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილიაარაუზრუნველყოფილი

მცირე და საშუალო საწარმოებზე უზრუნველყოფილი დაარაუზრუნველყოფილი სესხები (დოლარი)

წყარო: საქართველოს ეროვნული ბანკი

მცირე და საშუალო საწარმოთა რაოდენობა 1,000 კაცზე(2017 III კვ.)

2016 2017 III კვ. ცვლილება (%)

თბილისი 43,451.0 45,976.0 5.8%

იმერეთო 11,532.0 11,556.0 0.2%

აჭარა 9,791.0 10,217.0 4.4%

ქვემო ქართლი 6,503.0 6,519.0 0.2%

სამეგრელო-ზემო სვანეთი 6,343.0 6,136.0 -3.3%

კახეთი 5,458.0 5,434.0 -0.4%

შიდა ქართლი 4,159.0 4,148.0 -0.3%

სამცხე-ჯავახეთი 2,217.0 2,231.0 0.6%

გურია 1,984.0 1,996.0 0.6%

მცხეთა-მთიანეთი 1,513.0 1,513.0 0.0%

რაჭა-ლეჩხუმი და ქვემო სვანეთი 550.0 519.0 -5.6%

წყარო: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური