ระบบสารสนเทศภมศาสตรเบองตน

สรพร กมลธรรม

ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)

1. ความหมายของระบบสารสนเทศภมศาสตร

ระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System : GIS) เปนระบบสารสนเทศ

ขอมลเชงพนทหรอขอมลทมพกดต าแหนง ซงเปนการผสมผสานการท างานระหวางกระบวนวธวเคราะห

รวมกบระบบฐานขอมลทมการอางองเชงพกด ระบบสารสนเทศภมศาสตรจงหมายรวมถงทงระบบของ

การใหค าตอบเชงพนท ซงใชเทคโนโลยเพอด าเนนการในขนตอนตางๆ เรมตงแตการรวบรวมและ

น าเขาขอมล การจดเกบขอมลอยางเปนระบบ การก าหนดเงอนไขส าหรบเลอกใชขอมลเพอน าไป

วเคราะห หรอสรางแบบจ าลองเชงพนท และในทายทสดจะท าการแสดงผลซงเปนการตอบค าถามเชง

พนใหแกผใช

ฐานขอมลเปนองคประกอบส าคญในระบบสารสนเทศทวไปรวมทงระบบสารสนเทศภมศาสตร

ในระยะแรกฐานขอมลไดจดเกบโดยใชโปรแกรมกระดาษค านวณ (Spreadsheet) และพฒนาเปน

ระบบฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database) และในปจจบนมการพฒนาระบบ

ฐานขอมลเชงวตถ (Object-oriented Database) สงทเกบอยในฐานขอมลประกอบดวยขอมล

ตวเลข และตวอกษร ขอมลเพยง 2 รปแบบนไมเพยงพอส าหรบระบบสารสนเทศภมศาสตร ท

จ าเปนตองมการแทนลกษณะของสงตางๆ ทมอยจรงเชงพนท เชน โรงเรยน แมน า แปลงพนทนาขาว

ดงนนระบบสารสนเทศภมศาสตรจงจ าเปนตองใชวตถเชงนามธรรมเพอแทนสงตางๆ ทมอยจรง วตถ

เชงนามธรรม เรยกวา ฟเชอร (Feature) ซงแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก จด (Point) เสน

(Line) และอาณาบรเวณ (Area)

ฟเชอรประเภทจดใชแทนต าแหนงของสงใดสงหนง เชน โรงเรยน ดงรปท 1.1 ฟเชอรประเภท

เสนใชแทนต าแหนงทเรยงตอเนองกนไปตามล าดบ เชน แมน า ซงแสดงในรปท 1.2 สวนการใชฟเชอร

ประเภทอาณาบรเวณซงประกอบขนจากฟเชอรประเภทเสนตงแต 1 เสนขนไปตอเนองกนจนเปนรปปด

ใชแทนพนท เชน แปลงนาขาว ดงรปท 1.3

รปท 1 ประเภทของฟเชอร

1.1 จด 1.2 เสน 1.3 อาณา

บรเวณ

โรงเรยน แมน า

นาขาว

2

นอกจากนฟเชอรยงสามารถใชแสดงกจกรรมของสงมชวต เชน การแพรกระจายของประชากร

แหลงทอยอาศยของสตวปา และการแพรกระจายของโรคระบาด เปนตน กจกรรมเหลานมกจะเกดใน

ชวงเวลาหนงๆ เมอเวลาผานไปกจกรรมของสงมชวตอาจเปลยนไป ท าใหขอมลลกษณะสมพนธ

(Attribute Data) ของฟเชอรเปลยนไป ดงเชนในรป 1.3 เมอฤดกาลเปลยนแปลงไปเกษตรกรอาจ

เปลยนจากการปลกขาวไปปลกถวเหลอง การเปลยนแปลงของเวลายงอาจสงผลกระทบตอรปรางของฟ

เชอรอกดวย ดงเชนในรป 1.2 เมอเวลาผานไปหลายป เสนทางการไหลของแมน าอาจเปลยนไปจาก

เดม แตขอมลลกษณะสมพนธยงคงเหมอนเดม คอ ฟเชอรนนยงคงเปนแมน า ดงนนเวลาจงจดเปน

คณสมบตทส าคญอกประการหนงของขอมล ขอมลแตละประเภทมอายการใชงานแตกตางกน เชน

ขอมลอาณาบรเวณทถกน าทวมมอายการใชงานสนกวาขอมลเสนชนความสง เปนตน

ระบบสารสนเทศภมศาสตรสามารถวเคราะหขอมลเพอสนองตอบความตองการหลากหลาย

รปแบบของผใช เชน เพอตรวจสอบขอมล ใชประกอบการแกปญหา หรอเพอสรางแบบจ าลองเชงพนท

ดงนนการจดเกบขอมลจงจ าเปนตองเกบในลกษณะเชงเลข (Digital) เพอใหการเรยกใชขอมลม

ความสะดวก และสามารถตอบสนองความตองการของผใชหลายคนซงมวตถประสงคในการใชงานท

หลากหลายแตกตางกนไป

2. องคประกอบของระบบสารสนเทศภมศาสตร

การใชระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอวเคราะหขอมลเชงพนท ระบบตองมองคประกอบทง 4

ประการครบถวนและสอดรบกน อนไดแก ขอมลเชงพนท บคลากร ฮารดแวร และซอฟตแวร

2.1 ขอมลเชงพนท

ขอมลเชงพนทมกจะจดสรางโดยหลายหนวยงาน สวนใหญจะแสดงในรปของแผนท

ภาพถายดาวเทยม ภาพถายทางอากาศ ขอมลจาก Global Positioning System (GPS) ตลอดจนขอมล

จากรายงานตางๆ ซงเปนขอมลตวเลข ตวอกษร หรอตาราง เนองจากขอมลมทมาจากหลายแหลง

ท าใหมรปแบบการจดเกบทหลากหลาย และขอมลอาจมระบบพกดทใชในการอางองแตกตางกน

คณลกษณะดานความหลากหลายเชนนเองจงสงผลกระทบถงองคประกอบอนๆ ของระบบสารสนเทศ

ภมศาสตรใหตองมสมรรถนะเพยงพอเพอใหสามารถด าเนนการกบขอมลเชงพนทได

2.2 บคลากร

เนองจากงานดานระบบสารสนเทศภมศาสตรประกอบดวยกระบวนการทซบซอน ดงนน

ผปฏบตงานจงจ าเปนตองมความช านาญเฉพาะทาง มประสบการณ ตลอดจนมความรในสาขาวชาอน

เพอการน าระบบสารสนเทศภมศาสตรไปประยกตใช โดยพนฐานแลวบคลากรดานนควรมความรดาน

ภมศาสตร การแผนท สารสนเทศ และคอมพวเตอร นอกจากนควรมประสบการณในการใชซอฟตแวร

ระบบสารสนเทศภมศาสตร อกทงมความเขาใจในขอมลเชงพนท และมความสามารถในการคดและ

ผสมผสานกระบวนการวเคราะหขอมล

2.3 ฮารดแวร

ขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตรมปรมาณมากจงตองจดเกบแบบเชงเลข ดงนน

ฮารดแวรคอมพวเตอรจงมบทบาทส าคญในการสนบสนนกระบวนการท างาน โดยฮารดแวร

3

ประกอบดวยเครองคอมพวเตอร อปกรณน าเขาขอมล สอบนทกขอมล และอปกรณส าหรบแสดงผล

ฮารดแวรทงหมดจะตองมสมรรถนะเพยงพอส าหรบการจดเกบและจดการขอมลทมปรมาณมาก และม

ความเขากนไดกบอปกรณตอพวงอนๆ อกทงยงตองสามารถรองรบการท างานของซอฟตแวรได

2.4 ซอฟตแวร

ซอฟตแวรในระบบสารสนเทศภมศาสตรตองมความสามารถเชงกราฟฟกในการแสดงภาพ

รปแบบตางๆ และตองมความสามารถในการจดการฐานขอมลหรอสามารถเชอมโยงไปยงโปรแกรม

ระบบจดการฐานขอมลอนได นอกจากนซอฟตแวรยงตองมความสามารถในการน าเขา แกไข และแปลง

รปแบบขอมล มกระบวนการจดเกบขอมลลงสอ สามารถเขาถงขอมลไดตามเงอนไขทก าหนด ม

ความสามารถในการวเคราะหขอมลเชงพนทในฟงกชนพนฐาน ไดแก การซอนทบขอมล (Overlay) การ

สรางพนทกนชน (Buffers) การวเคราะหพนผว อกทงยงตองมความสามารถในการแปลงระบบพกด

ภมศาสตร และทายสดตองสามารถแสดงผลขอมลไดสอดคลองกบความตองการของผใช

3. โครงสรางขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร

ขอมลเชงพนทมอยางนอย 2 มต ดงเชนแผนทซงมการอางองพกดตามแนวแกน X และ Y

การแทนรปรางเชงพนทดวยฟเชอรแบบจด เสน และอาณาบรเวณ ดงทบรรยายในขอ 1 กจดเปน

โครงสรางขอมลชนดหนง เรยกวา เวคเตอร (Vector) นอกจากนยงมโครงสรางขอมลอกชนดหนงท

แทนขอมลพนทดวยคาตวเลขทเรยงตอเนองกนทงแนวแกน X และ Y ในลกษณะของเมตรก

โครงสรางขอมลแบบน เรยกวา แรสเตอร (Raster) ตวอยางภาพทมโครงสรางแบบนกคอ ภาพบน

จอโทรทศน ในจอภาพประกอบดวยจดภาพ (Pixel) จ านวนมากเรยงตอเนองกนทงในแนวราบและ

แนวดง แตละจดภาพจะแสดงสได 1 ส เมอจดภาพทงหมดแสดงส เราจงเหนภาพบนจอโทรทศน ขอมล

แบบเวคเตอร และแรสเตอร มการจดการโครงสรางแตกตางกนดงน

3.1 โครงสรางขอมลแบบเวคเตอร

ในทางคณตศาสตรคณสมบตของเวคเตอรตองประกอบดวย จดเรมตน ขนาด และทศทาง

ขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตรทมโครงสรางแบบเวคเตอร ไดแก ขอมลประเภทจด เสน

และอาณาบรเวณ โดยขอมลเหลานมคณสมบตของเวคเตอร ดงน

จด เปนหนวยยอยทสดของเวคเตอร ซงมจดเรมตน โดยขนาดและทศทางมคา 0 จด

เปนเพยงต าแหนงซงไมสามารถวดพนทได

เสน ประกอบดวยเวคเตอรซงมลกษณะเปนเสนตรงเรยงตอเนองกนเปนล าดบ เสนม

เพยง 1 มต คอ มความยาว แตไมมความกวาง

อาณาบรเวณ ประกอบดวยเวคเตอรทเรยงตอเนองกนเปนอนกรม ซงมลกษณะเปน

เสนปด ดงนนขอมลประเภทอาณาบรเวณจงสามารถวดพนทได

การแทนขอมลในพนทจรงโดยใชโครงสรางขอมลแบบเวคเตอร เชน การแทนต าแหนงของ

บานดวยจด แมน าแทนดวยเสน และพนทปาแทนดวยอาณาบรเวณ ไดแสดงในรปท 2

4

รปท 2 การแทนขอมลในพนทจรงโดยใชโครงสรางขอมลแบบเวคเตอร

ต าแหนงหรอรปรางของสงทปรากฏบนพนโลกสามารถแทนดวยฟเชอรชนดตางๆ ซงจดวา

เปนขอมลกราฟฟก (Graphic Data) แตขอมลในพนทจรงยงมรายละเอยดบงบอกลกษณะตางๆ

เชน บานมขอมลเลขทบาน ต าบล อ าเภอ จงหวด และชอของเจาบาน แมน ามขอมลชอแมน า ปาไมม

ขอมลชนดปา ขอมลเหลานเรยกวา ขอมลลกษณะสมพนธ ซงอาจเปนขอมลตวเลขหรอขอมลตวอกษรก

ได ขอมลลกษณะสมพนธมการจดเกบในฐานขอมล และมรหสส าหรบเชอมโยงไปยงขอมลกราฟฟก

ไดอยางเจาะจง ในปจจบนฐานขอมลลกษณะสมพนธนยมใชโครงสรางตามหลกการของฐานขอมลเชง

สมพนธ (Relational Database) ซงสามารถใชระบบจดการฐานขอมลเชงสมพนธ

(Relational Database Management System: RDBMS) ทวไปเพอการจดการ

ฐานขอมล เชน Microsoft Access, Oracle และ dBase การเชอมโยงระหวางขอมล

กราฟฟกและขอมลลกษณะสมพนธไดแสดงในรปท 3

ขอมลกราฟฟก

อาณาบรเวณ

รหส_

A

พกด (X,Y)

A1 (Xa1,Ya1),…,(Xan,Yan),(

Xa1,Ya1)

เสน

รหส_

L

พกด (X,Y)

L1 (Xl1,Yl1),…,(X

ln,Yln)

จด

รหส_ พกด

A1

P1

L

1

5

P (X,Y)

P1 (Xp,Yp

)

ขอมลลกษณะสมพนธ

จด เสน อาณาบรเวณ

รหส_

P

ทอย ชอเจาบาน รหส_

L

ชอแมน า รหส_

A

ชนดปา

P1 11 ม.7 ต.กลางดง อ.ปาก

ชอง

จ.นครราชสมา

นางพร รกษสจจะ L1 รวกนอย A1 ปาผลดใบ

รปท 3 การเชอมโยงระหวางขอมลกราฟฟกและขอมลลกษณะสมพนธ

โครงสรางขอมลแบบเวคเตอรมจดเดนในดานไฟลขอมลมขนาดเลก จงใชพนทส าหรบ

การจดเกบนอย และยงเหมาะส าหรบใชแทนลกษณะของพนทซงมขอบเขตคดโคงท าใหสามารถแบง

ขอบเขตของพนทไดอยางชดเจน นอกจากนยงสามารถแทนขอมลไดอยางมความแมนย าเชงต าแหนง

3.2 โครงสรางขอมลแบบแรสเตอร

ขอมลแบบแรสเตอรมโครงสรางเปนชองสเหลยม เรยกวา จดภาพ หรอ กรดเซลล (Grid

cell) เรยงตอเนองกนในแนวราบและแนวดง ในแตละจดภาพสามารถเกบคาได 1 คา โครงสราง

ขอมลแบบแรสเตอรสามารถจดเกบขอมลเชงพนทโดยการแทนคาขอมลจากพนทจรงลงในจดภาพซงม

ต าแหนงตามแนวแกน X และ Y ตรงกน คาทเกบในแตละจดภาพสามารถเปนไดทงขอมลลกษณะ

สมพนธ หรอรหสทใชอางองถงขอมลลกษณะสมพนธทเกบอยในฐานขอมลกได ตวอยางการแทนขอมล

โดยใชโครงสรางแบบแรสเตอรไดแสดงในรปท 4

ขอมลลกษณะสมพนธ

รหส ประเภท

0 ไมมขอมล

1 บาน

2 แมน า

3 ปาไม

ขอมลบาน ขอมลแมนา ขอมลปาไม

พนทจรง ขอมลแรสเตอร

6

รหส ทอย ชอเจาบาน รหส ชอแมน า รหส ชนดปา

1 11 ม.7 ต.กลางดง อ.ปาก

ชอง

จ.นครราชสมา

นางพร รกษสจจะ 2 รวกนอย 3 ปาผลดใบ

รปท 4 การแทนขอมลในพนทจรงโดยใชโครงสรางขอมลแบบแรสเตอร

ขอมลแบบแรสเตอรมจดเดนในดานโครงสรางซงไมซบซอน ท าใหการประมวลผลในระดบ

จดภาพมความสะดวก ไมวาจะเปนการเปรยบระหวางจดภาพหรอการซอนทบขอมลเชงพนท ตลอดจน

การน าขอมลไปใชรวมกบภาพถายดาวเทยม หรอภาพถายทางอากาศทสแกนแลวเกบเปนไฟลเชงเลข

นอกจากนขอมลแบบแรสเตอรยงมความเหมาะสมกบการแทนลกษณะของพนผว (Surface) ทม

ความตอเนองกน แตขอมลแรสเตอรกมจดดอย คอ ไฟลมขนาดใหญจงใชพนทในการจดเกบมาก และ

ยงไมมความเหมาะสมในการแทนขอมลทเปนเสนโคง หรอแทนต าแหนงของจด เพราะตองใช 1

จดภาพส าหรบแทนต าแหนง 1 ต าแหนง

4. การจดการฐานขอมล

ทงขอมลแบบเวคเตอรและแรสเตอรสามารถเชอมโยงไปยงขอมลลกษณะสมพนธได โดยการใช

รหสทสามารถเขาถงขอมลไดอยางจ าเพาะเจาะจงดงทไดแสดงในรปท 3 และ 4 ขอมลลกษณะสมพนธ

มการจดเกบในรปแบบตาราง หากขอมลมปรมาณมากหรอมผใชขอมลหลายคน การเพม ลบ หรอแกไข

ขอมลอาจท าใหขอมลขดแยงกน และขาดความนาเชอถอในทสด เชน ขอมลโรงเรยนซงประกอบดวยชอ

โรงเรยน ระดบการใหบรการการศกษา จ านวนนกเรยน และจงหวดซงเปนทตงของโรงเรยน ดงแสดงใน

ตารางท 1

ตารางท 1 ขอมลโรงเรยน

(1)

ชอโรงเรยน

(2)

ระดบการใหบรการ

(3)

จานวนนกเรยน (คน)

(4)

จงหวด

การศกษา อนบาล ประถมศกษา

ทาวาร ประถมศกษา 0 425 กรงเทพฯ

ชมชนบงเหนอ ประถม - 387 สกลนคร

สองดาววทยา อนบาล, ประถม 29 296 นครราชสมา

ปทมวาป ประถมศกษา - 334 โคราช

วดไทร อนบาล และประถม 18 219 กรงเทพมหานคร

เจาพระยา ประถมศกษา 0 289 กทม.

วดไผ อนบาล 76 0 กรงเทพฯ

ชมพล ประถม 0 634 สกลนคร

วดดอน อนบาล และประถม 42 397 สลกนคร

7

จากตารางท 1 พบวาขอมลในสดมภท 2 ระดบการใหบรการการศกษา และสดมภท 4 จงหวด

เกดความซ าซอน ขดแยง และไมนาเชอถอมากทสด โดยขาดมาตรฐานของการก าหนดชอ และรปแบบ

การจดเกบขอมล ปญหาเหลานสามารถแกไขไดดวยการจดระบบขอมลตามหลกการของฐานขอมล

โดยก าหนดรหสใหกบขอมลทเปนหลกของเรอง คอ ชอโรงเรยน และก าหนดรหสใหกบขอมลทม

การอางถงบอยๆ ไดแก ระดบการศกษา และจงหวด เพอใหขอมลเหลานสะดวกในการอางองซ าๆ

ฐานขอมลโรงเรยนจงประกอบดวยตารางยอยๆ เชอมโยงกนโดยใชรหส ตามหลกการของฐานขอมลเชง

สมพนธซงแสดงในรปท 5 หลกการออกแบบฐานขอมลสามารถศกษาเพมเตมไดจากหนงสอระบบจดการ

ฐานขอมลทวไป

การแสดงทตงของโรงเรยนในระบบสารสนเทศภมศาสตรสามารถแทนดวยฟเชอรประเภทจด

และขอมลลกษณะสมพนธสามารถเชอมโยงไปยงฟเชอรประเภทจดโดยการก าหนดรหสโรงเรยนใหตรง

กบรหสของจด ส าหรบขอมลในตารางจงหวดและการใหบรการสามารถรวม (Join) เขากบตารางโรงเรยน

ซงเปนตารางขอมลหลกเพอใชเชอมโยงกบฟเชอรประเภทจดไดตอไป

โรงเรยน ระดบการศกษา

รหสโรงเรยน ชอโรงเรยน รหสจงหวด รหสระดบ ระดบการศกษา

1 ทาวาร 1 1 อนบาล

2 ชมชนบงเหนอ 3 2 ประถมศกษา

3 สองดาววทยา 2

4 ปทมวาป 2 การใหบรการ

5 วดไทร 1 รหสโรงเรยน รหสระดบ จ านวนนกเรยน

6 เจาพระยา 1 1 2 425

7 วดไผ 1 2 2 387

8 ชมพล 3 3 1 29

9 วดดอน 3 3 2 296

4 2 334

จงหวด 5 1 18

รหสจงหวด ชอจงหวด 5 2 219

1 กรงเทพมหานคร 6 2 289

2 นครราชสมา 7 1 76

3 สกลนคร 8 2 634

9 1 42

9 2 397

รปท 5 ตวอยางฐานขอมลเชงสมพนธ

การใชระบบฐานขอมลมขอดดงตอไปน

8

ลดความซาซอนของขอมล การน าขอมลเรองเดยวกนมาจดเกบอยางเปนระบบในฐานขอมล

หนงและใหบรการแกผใชซงอาจมไดมากกวา 1 กลม เปนการประหยดทรพยากรและมความ

สะดวกในการควบคมคณภาพของขอมล

เลยงความขดแยงของขอมล ในการด าเนนการกบขอมลไมวาจะเปนการ เพม ลบ หรอแกไข

ขอมลอาจท าใหเกดความขดแยงของขอมลได เชน กรงเทพมหานคร กรงเทพฯ และ กทม .

ในตารางท 1 หมายถงจงหวดเดยวกนถงแมจะพมพไมเหมอนกน เมอจดเกบในฐานขอมล

โดยใชรหสจงหวดในการอางองดงรปท 5 สามารถหลกเลยงความขดแยงของขอมลได

สามารถกาหนดสทธในการใชขอมลของผใชได การเกบขอมลไวในฐานขอมลซงเปน

ศนยกลางและจดการบรการใหกบผใชหลายกลม ผจดการฐานขอมลสามารถก าหนดสทธใน

การใชขอมลใหกบผใชแตละกลมไดตามระดบความจ าเปนในการใชงาน

สามารถควบคมมาตรฐาน ผบรหารฐานขอมลเปนผควบคมมาตรฐานดานตางๆ ของขอมล

การรวมขอมลไวทศนยกลางท าใหการบรหารมาตรฐานด าเนนการไดสะดวก

สามารถควบคมความปลอดภยของฐานขอมล เนองจากผใชหลายกลมถกก าหนดมสทธใน

การเขาใชขอมลแตกตางกนไป การก าหนดระดบของผใชจงเปนกลไกส าคญในการรกษา

ความปลอดภยของขอมล

สามารถควบคมความคงสภาพ (Integrity) ของขอมล ความคงสภาพขอขอมล หมายถง

การทขอมลมคณสมบตสอดคลองกบความเปนจรง เชน ขอมลจ านวนนกเรยนตองมคา

ไมนอยกวา 0 เปนตน ในกระบวนการจดการฐานขอมลสามารถก าหนดกฎความคงสภาพ

ของขอมลได

ประโยชนของการใชฐานขอมลจะเดนชดขนส าหรบระบบใหญๆ ซงมผใชหลายคน และขอมลม

ปรมาณมาก ซอฟตแวรระบบสารสนเทศภมศาสตรโดยทวไปไมไดเปนระบบทมผใชหลายคน (Multi-

user) ดงนนการใชฐานขอมลจงมจดประสงคเพอจดการขอมลปรมาณมากๆ เทานน บทบาทของการ

จดการฐานขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตรจะเดนชดขน หากมการใชเรยกใชขอมลเชงพนทและท า

การวเคราะหผานระบบเครอขายคอมพวเตอรซงปจจบนมการพฒนาขนตามล าดบ

ในระบบสารสนเทศภมศาสตรมทงขอมลลกษณะสมพนธ และขอมลกราฟฟกซงจดเกบในรปแบบ

เวคเตอร หรอแรสเตอร ดงนนในการคนหาขอมลจงสามารถใชเงอนไขตามขอมลลกษณะสมพนธ หรอ

ใชเงอนไขเชงพนทกได

การคนหาโดยกาหนดเงอนไขตามขอมลลกษณะสมพนธ การคนหาขอมลวธนเปนการ

ก าหนดเงอนไขตามขอมลซงเกบอยในตารางขอมล เชน ตองการคนหาแมน าทมน าไหล

ตลอดป โดยใชเงอนไขดงน

str_cl_t = “ทางน ามน าตลอดป”

9

โดย str_cl_t เปนชอของสดมภในตารางขอมลซงเกบขอมลวา ทางน ามน าไหลตลอดปหรอไม

ตารางขอมลและผลจากการคนหาขอมลไดแสดงในรปท 6

รปท 6 การคนหาโดยก าหนดเงอนไขตามขอมลลกษณะสมพนธ

การคนหาโดยกาหนดเงอนไขเชงพนท เปนการคนหาขอมลโดยอางองจากต าแหนงของ

พนททใชเปนเงอนไข เชน หาแมน าทไหลผานเขตสขาภบาล โดยขอมลทใชในการพจารณา

ประกอบดวย ขอมลแมน า และขอบเขตสขาภบาล ผลของการคนหาขอมลไดแสดงในรปท 7

รปท 7 การคนหาโดยก าหนดเงอนไขเชงพนท

ความสามารถในการคนหาขอมลโดยใชเงอนไขทซบซอนมากนอยเพยงใดขนอยกบสมรรถนะของ

ซอฟตแวรระบบสารสนเทศภมศาสตร นอกจากนซอฟตแวรบางชนดยงเปดกวางในการยอมรบชดค าสง

ทผใชเขยนเพมเตมลงไปอกดวย

5. การวเคราะหขอมล

ระบบสารสนเทศภมศาสตรมกระบวนวธในการวเคราะหขอมลหลายรปแบบ ซงในเอกสารนจะ

บรรยายถงการวเคราะห 4 รปแบบหลกๆ ดงน

5.1 พนทกนชน

10

การสรางแนวพนทรอบสงใดสงหนงเปนระยะทางตามทก าหนด เรยกวา การสรางพนทกน

ชน ส าหรบขอมลแบบเวคเตอร สามารถสรางพนทกนชนรอบจด เสน และอาณาบรเวณ ได สวนขอมล

แรสเตอรกสามารถสรางพนทกนชนไดเชนกน แตดวยลกษณะโครงสรางขอมลซงเปนกรดเซลล

โดยเฉพาะอยางยงถากรดเซลลมขนาดใหญ การสรางพนทกนชนกจะยงมความคลาดเคลอนเชงระยะทาง

ดงนนการสรางพนทกนชนจงมกจะใชส าหรบขอมลแบบเวคเตอร ส าหรบฟเชอรหนงๆ สามารถสราง

พนทกนชนไดหลายชวงตามระยะทางทก าหนด โดยพนทกนชน 1 ชนและ 2 ชนของฟเชอรประเภทจด

และพนทกนชนของเสนไดแสดงในรปท 8 ตามล าดบ

รปท 8 พนทกนชนของฟเชอรประเภทจดและเสน

ส าหรบพนทกนชนของอาณาบรเวณสามารถสรางไดหลายลกษณะ โดยสรางออกไปดานนอก

ของอาณาบรเวณ และสรางเขามาภายในอาณาบรเวณ ทงนขนอยกบวตถประสงคของการใชงาน เชน

ฟเชอรอาณาบรเวณถกใชเปนสญลกษณแทนหนองน าแหงหนง แหลงทอยอาศยของกวางตองอยหาง

แหลงน าไมเกน 1 กโลเมตร ดงนนในการพจารณาพนททกวางอาจอาศยอย จะตองสรางพนทกนชน

ออกไปดานนอกของหนองน าเปนระยะ 1 กโลเมตร หรอพนทอนบาลสตวน าตองอยหางจากตลงไมเกน

2 เมตร ดงนนตองสรางพนทกนชนเขามาดานในหนองน าเปนระยะ 2 เมตร เปนตน ตวอยางพนท

กนชนทสรางออกไปดานนอกและเขามาดานในของอาณาบรเวณ พนทกนชนทสรางออกไปดานนอก

ของอาณาบรเวณ และพนทกนชนทสรางเขามาดานในของอาณาบรเวณ ไดแสดงตามล าดบในรปท 9

รปท 9 พนทกนชนของฟเชอรประเภทอาณาบรเวณ

ผลการจากสรางพนทกนชนของฟเชอรทกชนดจะไดฟเชอรประเภทอาณาบรเวณ ซงผ

วเคราะหสามารถก าหนดขอมลลกษณะสมพนธของพนทกนชน เชน การก าหนดคาคะแนนใหพนทกนชน

ทอยใกลฟเชอรมคะแนนเปน 10 สวนพนทกนชนทอยไกลมคาคะแนนเปน 5 ขอมลกราฟฟกและขอมล

ลกษณะสมพนธของพนทกนชนสามารถใชวเคราะหเชงพนทไดตอไป

5.2 การซอนทบขอมลเชงพนท

11

การซอนทบขอมลเชงพนทเปนการวเคราะหขอมลหลายชนรวมกน โดยขอมลเหลานน

ตองอยในบรเวณเดยวกนและมคณลกษณะตางกน ผลจากการวเคราะหจะท าใหไดชนขอมลใหม เชน

การวเคราะหความเสยงตอการสญพนธของสงมชวต A โดยชนขอมลทน ามาวเคราะหรวมกน

ประกอบดวย การกระจายของสงมชวตชนด X, Y และ Z ซงมอทธพลตอสงมชวต A ชนขอมลภมประเทศ

ชนขอมลการใชประโยชนทดน ชนขอมลการถอครองกรรมสทธทดน และชนขอมลพนทอนรกษ แผนผง

การวเคราะหขอมลไดแสดงในรปท 10

ซอนทบขอมลเชงพนท

รปท 10 การวเคราะหขอมลโดยการซอนทบขอมลเชงพนท

ในการซอนทบขอมลมกระบวนการในการค านวณโดยใชหลกพชคณตบลน (Boolean

Algebra) ซงมตวด าเนนการ คอ NOT, AND, OR และ XOR โดยก าหนดใหมพนท A และ B เมอใชตว

ด าเนนการแบบตางๆ กระท ากบพนท A และ B จะไดผลลพธดงรปท 11

รปท 11 ผลจากการใชตวด าเนนการแบบบลน

ซอฟตแวรสวนใหญจะมตวด าเนนการเพยง NOT, AND และ OR ถาหากการวเคราะห

จ าเปนตองใช XOR กสามารถผสมผสานตวด าเนนการอนๆ เขาดวยกนโดย

A XOR B = (A OR B) AND NOT (A AND B)

ในการก าหนดตวด าเนนการเพอซอนทบขอมลตองเปนไปตามเงอนไขของการวเคราะห

เชน ในหนองน าแหงหนงก าหนดพนทอนบาลสตวน าตองอยหางจากตลงไมเกน 2 เมตร และตองม

การกระจายของสงมชวต

X การกระจายของสงมชวต

Y

การกระจายของสงมชวต Z

ภมประเทศ

การใชประโยชนทดน

การถอครองกรรมสทธ

พนทอนรกษ

พนทเสยงตอการสญพนธ

ของสงมชวต A

12

ความลกไมเกน 1 เมตร ดงนนการหาพนททเหมาะสมตองใชชนขอมล 2 ชน โดยชนขอมลแรกเปน

พนทกนชนทสรางเขาไปในหนองน าเปนระยะ 2 เมตร สวนชนขอมลทสองเปนพนทในหนองน าทม

ความลกไมเกน 1 เมตร ในการวเคราะหตองน าชนขอมลทงสองมาซอนทบกนโดยใชตวด าเนนการแบบ

AND เปนตน

5.3 การวเคราะหโครงขาย (Network Analysis)

ในการวเคราะหโครงขายจะเปนการวเคราะหฟเชอรเสนเทานน ฟเชอรเสนในระบบ

สารสนเทศภมศาสตรประกอบดวยเสนสมมต เชน เสนรง เสนแวง และเสนขอบเขตการปกครอง

สวนเสนอกประเภทหนงเปนเสนทปรากฏอยจรง เชน เสนถนน เสนแมน า และเสนทางสายไฟฟา

ในการวเคราะหโครงขายจะวเคราะหเฉพาะขอมลเสนทปรากฏอยจรง

สวนใหญการวเคราะหโครงขายจะถกน าไปประยกตใชกบเสนทางคมนาคม เชน การเดนทาง

จากบานไปทท างานตองใชเสนทางใดจงจะเปนระยะทางทสนทสด ในบางกรณการหาระยะทางทสน

ทสดไมใชค าตอบทผวเคราะหตองการ แตสงทตองการกคอเสนทางทดทสดในการเดนทางจากบาน

ไปทท างาน ในการหาค าตอบทดทสดขนอยกบปจจยทผวเคราะหตองการน ามาพจารณารวมดวย เชน

ระยะทางตองสนทสด และใชเวลาเดนทางนอยทสด และประหยดคาใชจายมากทสด ดงนนการหา

เสนทางจากบานไปยงทท างานโดยใชเงอนไขระยะทางสนทสด กบเสนทางทดทสดอาจไดผลจากการ

วเคราะหแตกตางกน ดงรปท 12

รปท 12 การวเคราะหโครงขายหาเสนทางสนทสด และเสนทางดทสด

ในการวเคราะหหาเสนทางจากบานไปยงทท างานเปนตวอยางการวเคราะหหาเสนทางจาก

จดหนงไปยงอกจดหนง แตการวเคราะหโครงขายยงมวธการวเคราะหในอกรปแบบหนงกคอ

การเดนทางจากจดหนงไปใหถงทวทกจดทตองการและกลบมายงจดเรมตน เชน บรษไปรษณยตองสง

จดหมายใหกบบานแตละหลงในพนทรบผดชอบและกลบมายงทท าการไปรษณย ตวอยางการวเคราะห

โครงขายเชนนไดแสดงในรปท 13

13

รปท 13 การเดนทางจากจดหนงไปยงทกจดทตองการและกลบมาทจดเรมตน

ในการวเคราะหเสนทางคมนาคมอยางมประสทธภาพจ าเปนตองมฐานขอมลททนสมย

ไมวาจะเปนเสนทางทตดขนมาใหม และสภาพการจราจร ตลอดจนการน ากฎจราจรเขามารวมพจารณา

ในการวเคราะห การวเคราะหในรปแบบนจงตองมความละเอยดในการก าหนดปจจยเพอใหไดผลการ

วเคราะหทถกตองและสามารถน าไปใชไดจรง

5.4 การวเคราะหพนผว (Surface Analysis)

การวเคราะหพนผวเปนการวเคราะหการกระจายของคาตวแปรหนงซงเปรยบเสมอนเปน

มตท 3 ของขอมลเชงพนท โดยขอมลเชงพนทมคาพกดตามแนวแกน X และ Y สวนตวแปรทน ามา

วเคราะหเปนคา Z ทมการกระจายตวครอบคมทงพนท ตวอยางของคา Z ไดแก ขอมลความสงของพนท

ปรมาณน าฝน อณหภม และราคาทดน เปนตน ผลจากการวเคราะหพนผวสามารถแสดงเปนภาพ 3

มตใหเหนถงความแปรผนของขอมลดวยลกษณะสงต าของพนผวนน การแสดงขอมลพนผวสามารถใช

โครงสรางขอมลแบบเวคเตอรโดยการใช Triangulated Irregular Network (TIN) หรอใชโครงสรางแบบ

แรสเตอรโดยการใช Digital Elevation Model (DEM)

TIN แสดงลกษณะของพนผวโดยการใชรปสามเหลยมหลายรปซงมดานประชดกนและ

ใชจดยอดรวมกนเรยงตอเนองกนไป โดยคา Z จดเกบอยทจดยอดของสามเหลยม จด

เหลานจะกระจายตวไมสม าเสมอ โดยพนททมความแตกตางของคา Z มากๆ จดจะอย

ใกลๆ กน แตพนททมคา Z ไมแตกตางกนนก จดจะอยหางกนดงทแสดงในรปท 14

ดานซายมอ

DEM มลกษณะเปนกรดเซลลขนาดเทากนเรยงตอเนองกนครอบคลมทงพนท คา

ประจ ากรดเซลลคอคา Z ดงนนคา Z ในพนทจงมการกระจายตวอยางสม าเสมอ ดงรป

ท 14 ดานขวามอ

รปท 14 ลกษณะของ TIN และ DEM

ในเบองตนขอมลคา Z ทใชในการวเคราะหพนผวมอยเพยงบางจดในพนทศกษา เชน

ขอมลน าฝนมอยทต าแหนงของสถานน าฝนซงกระจายอยในพนทศกษาเทานน การจะวเคราะหคา Z จง

จ าเปนตองใชการประมาณคาเชงพนท (Spatial Interpolation) ภายใตสมมตฐาน 2 ขอคอ คา Z ตองม

14

การเปลยนแปลงแบบตอเนองคอยเปนคอยไป และคา Z ตองมความสมพนธเชงพนท โดยคา Z ของจด

ทไมทราบคาจะมคาใกลเคยงกบจดททราบคาทอยไกลออกไปเปนระยะทางนอยทสด

ผลจากการวเคราะหพนผวนอกจากจะแสดงขอมลในแบบ 3 มต ยงสามารถแสดงแบบ 2

มตไดเชนกน ดงเชนผลจากการประมาณคาปรมาณน าฝนสามารถแสดงในรปของเสนชนน าฝน การ

แสดงขอมลในลกษณะนจะตองมการแบงชนขอมลออกเปนชวงๆ ดงรปท 15 ซงเปนขอมลน าฝนเฉลย

ตอปของจงหวดนครพนม

รปท 15 ผลการวเคราะหพนผวซงแสดงในลกษณะ 2 มต

การวเคราะหพนผวสามารถน าไปประยกตใชไดหลายแนวทาง ไมวาจะเปนการวเคราะห

ภาพตดขวาง การแสดงลกษณะของพนผว การวเคราะหความสามารถในการมองเหนภมประเทศจาก

มมมองตางๆ การค านวณปรมาตรของพนท และการแสดงลกษณะภมประเทศรวมกบแผนท หรอ

ภาพถาย เชน ภาพถายจากดาวเทยม Landsat ดงแสดงในรปท 16

รปท 16 การแสดงขอมลจากภาพถายดาวเทยมรวมกบ DEM

6. การประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร

ในการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรจ าเปนตองใชองคประกอบของขอมลเชงพนท

บคลากร ฮารดแวร และซอฟตแวรรวมกน ตวอยางทน ามาบรรยายในเอกสารนเปนการน าระบบ

สารสนเทศภมศาสตรไปประยกตใชในหลายเรอง โดยแตละเรองมความแตกตางดานขอมลและ

กระบวนการวเคราะห อกทงยงมพนทศกษาแตกตางกนไป

6.1 การทาแบบจาลองเชงพนทสาหรบพนทเสยงตอการเกดโรคพยาธใบไมตบโค-กระบอ

(จตรวทย, มาณวกา และชรตน, 2544)

15

ในการวจยนใชหลกการเชงบรณาการของปจจยสงแวดลอมทเกยวของตอการเกดโรคพยาธ

ใบไมตบในโค-กระบอเพอน ามาสรางแบบจ าลองเชงพนทและก าหนดพนทเสยงตอการเกดโรคพยาธ

ใบไมตบของโค-กระบอดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร โดยเลอกท าการศกษาทจงหวดกาฬสนธ ซง

ตงอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย เนองจากเปนจงหวดทมความหลากหลายของระบบ

นเวศวทยา และมรายงานการระบาดของโรคพยาธใบไมตบในหลายพนทของจงหวด การสราง

แบบจ าลองอาศยกระบวนการซอนทบของชนขอมลปจจยสงแวดลอมทเออตอการเกดโรคพยาธใบไมตบ

ซงไดจากการวเคราะหขอมลในภาคสนาม และรายงานจากกรมปศสตว ปจจยทเกยวของ ไดแก แหลง

น าผวดน แมน า คลองชลประทาน ปรมาณ น าฝนโดยเฉลยในแตละเดอน อณหภมโดยเฉลยต าสดใน

แตละเดอน พนทชมน าและพนทลม ระดบความลาดชนของพนท และพนททงหญา โดยน าปจจยตางๆ

เหลานมาจดอนดบความส าคญและก าหนดคาพสยเพอใชประเมนความเหมาะสมของพนทเสยงตอการ

เกดโรคพยาธใบไมตบโค-กระบอ แบบจ าลองทางคณตศาสตรทใชครงนอยในรปของการคณคาพสย

ของปจจยแตละตว โดยใหคาพสยเทากบ 1 เมอปจจยนนท าใหเสยงตอการเกดโรคพยาธใบไมตบสง

และใหคาพสยเทากบ 0.8, 0.5 และ 0 เมอปจจยนนท าใหมความเสยงปานกลาง มความเสยง

เลกนอย และไมมความเสยงตอการเกดโรคพยาธใบไมตบเลย ตามล าดบ แผนผงวธวเคราะหได

แสดงในรปท 17

รปท 17 แผนผงวธการด าเนนงานท าแผนทแสดงพนททมความเสยงตอการเกดโรคพยาธใบไมตบโค-กระบอ ในแตละเดอน ของจงหวดกาฬสนธ

แผนทภมประเทศ

แผนทต าบล

ภาพถายดาวเทยม

แผนทภมประเทศ

ขอมลปรมาณน าฝน

เฉลยในแตละเดอน

ขอมลอณหภมโดยเฉลย

ต าสดในแตละเดอน

ลากเสนขอบเขต

เชอมโยงช นขอมล

ประมาณคาชวงและก าหนดคาชวง

แปลภาพ ลากเสนขอบเขต เชอมโยงช นขอมล ท า

Buffer

ประมาณคาจากขอมล ใน Coverage

Contour โดยวธ TIN

ขอบเขตการปกครอง ระดบจงหวด และอ าเภอ

ระดบจงหวด, อ าเภอ

ขอบเขตการปกครอง

ระดบต าบล

ระดบต าบล

ปรมาณน าฝนเฉลยรายเดอน

อณหภมโดยเฉลยต าสดรายเดอน

ขอบเขตความลาดชนของพ นท

แหลงน าผวดน

Buffer = 950

m.

แมน า

Buffer =

650 m.

คลองชลประทาน

คลองชลประทาน

Buffer =

400 m.

พ นทชมน าและพ นทลม

หญารมน า

แหลงขอมล ชนขอมล (GIS

Layer)

ก าหนดคา

พสยของปจจย

ทท าใหเกดโรค

การซอนทบขอมล

(Overlay) คณคาพสยและ

ก าหนดคาความ

เสยงในระดบ

ตางๆ

พ นทเสยงตอการเกด

โรคพยาธใบไมตบโค-กระบอในแตละเดอน

ตรวจสอบ

ความถกตอง

Ye

s.

No.

15

16

ผลการวเคราะหทไดคอแผนทแสดงพนทเสยงในระดบอ าเภอและต าบลของแตละเดอนในป

นนๆ และเพอใหคาทไดจากวธการทพฒนาขนนมความเชอถอไดจงท าการตรวจสอบอกครงโดยน าผล

ทไดจากการศกษามาเปรยบเทยบกบผลจากการออกส ารวจและผลจากการตรวจอจาระโค-กระบอใน

หองปฏบตการ การศกษานแสดงใหเหนวาอ าเภอหวยเมก และอ าเภอสหสขนธเปนอ าเภอทมความเสยง

ตอการเกดโรคพยาธใบไมตบในโค-กระบอมากทสด นอกจากนยงพบวาเดอนกมภาพนธและเดอน

พฤศจกายนเปนเดอนทมโอกาสเกดโรคพยาธใบไมตบในโค-กระบอมากทสดดงแสดงในรปท 18 และ

19 ตามล าดบ

รปท 18 แผนทแสดงพนททมความเสยงตอการเกดโรคพยาธใบไมตบในโค-กระบอของจงหวด

กาฬสนธ ประจ าเดอนกมภาพนธ

รปท 19 แผนทแสดงพนททมความเสยงตอการเกดโรคพยาธใบไมตบในโค-กระบอของจงหวด

กาฬสนธ ประจ าเดอนพฤศจกายน

17

การศกษาครงนสามารถพฒนาเปนแบบจ าลองในการก าหนดพนทเสยงตอการเกดโรค

พยาธใบไมตบในภาค ตะวนออกเฉยงเหนอไดและยงสามารถพฒนาเปนแผนทแสดงความเสยงตอการ

เกดโรคพยาธใบไมตบเพอเปนสญญาณบอกเหตในการปองกนโรคไดอกดวย

6.2 ระบบสารสนเทศพนทเสยงภยแลง (ศนยคอมพวเตอร มหาวทยาลยขอนแกน, 2543)

ความแหงแลงเปนปญหาหลกทส าคญอยางหนงของประเทศไทย ภยแลงทเกดขนมหลาย

สาเหตดวยกน ทงปญหาปรมาณน าฝนไมเพยงพอและการกระจายของฝนไมท วถง พนทไมมแหลง

เกบกกน าเพยงพอและความสามารถทจะอมน าของดนต า ตลอดจนแหลงน าตางๆ ทมอยตนเขน ท าให

น าไหลบาลงสแมน าสายหลกตางๆ และไหลลงทะเล สถานะภาพของภยแลงเปนปญหาทรฐบาลทกยค

ทกสมยใหความส าคญมาเปนล าดบ

ภาพถายดาวเทยมส ารวจทรพยากร เปนเครองมอชนดหนงทสามารถใหขอมลเปนบรเวณ

กวางบงบอกสถานะของภยแลงไดทงทางตรงและทางออม การวเคราะหขอมลเชงพนททจะก าหนด

ขอบเขตภยแลงสามารถจดท าดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร ซงจะก าหนดความหนกเบาของพนท

ทงนจะมขอมลทเปนแหลงในการวเคราะหหลายอยางดวยกน เชน ภาพถายดาวเทยม แผนทภมประเทศ

ขอมลธรณวทยา เปนตน ขอมลทเปนองคประกอบเหลานสามารถปรบแปลงแกไขได เมอมเหตการณ

เปลยนไปหรอมการพฒนาองคความรใหมขน ฐานขอมลทไดรบจะจดเปนชนๆ และเออประโยชนโดยตรง

ในการเปนฐานใชวเคราะหเชงผสมผสาน และหากปรบปรงใหทนตอเหตการณกจะสามารถใชประโยชน

ในดานอนๆ ไดดวย ดง นนการท าโครงการพฒนาระบบสารสนเทศพนท เสยงภยแลงภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ จะเปนประโยชนตอการก าหนดมาตรการวางแผนงานชวยเหลอราษฎรไดอยางม

ประสทธภาพตามล าดบความส าคญ

โครงการนมวตถประสงคเพอสรางขอมลเชงพนทและพฒนาระบบสารสนเทศพนทเกยวกบ

สถานะภาพพนทเสยงตอการเกดภยแลงดวยระบบสารสนเทศภมศาสตรและขอมลดาวเทยมส ารวจ

ทรพยากร

พนทศกษาครอบคม 19 จงหวดของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ การวเคราะหพนทเสยงภย

แลงใชการซอนทบเชงเมตรก (Matrix Overlay) ของพนทเสยงภยแลงเชงอตนยมวทยา แผนทเสยงภย

แลงเชงอทกวทยา และแผนทเสยงภยแลงเชงกายภาพ

แผนทเสยงภยแลงเชงอตนยมวทยา ไดจากการวเคราะหขอมลน าฝนเฉลยรายป 264 สถาน

และประมาณคาดวยวธ Kriging และแบงระดบพนทเสยงภยแลงดวยวธ Decile Range

แผนทเสยงภยแลงเชงอทกวทยา ไดจากขอมลแหลงน าผวดน ขอมลขอบเขตชลประทาน

โดยพจารณาความเสยงเปนระยะทางดวยการใชการสรางพนทกนชนหางจากแหลงน า และน าไป

ซอนทบกบแผนทซงไดจากการใชขอมลความหนาแนนของล าน า กบแหลงน าใตดน

แผนทเสยงภยแลงเชงกายภาพ ไดจากการวเคราะหซอนทบระหวางภมสณฐานกบสภาพ

การระบายน าของดนรวมกบสภาพการใชทดน ในกรณของภมสณฐานถอวาพนทต ามความชมชน

มากกวาพนทสง สวนการระบายน าเรวจะแหงกวาการระบายน าชา การใชทดนจะเปนสงทบงบอกถง

ความชมชนหรอแหงแลงของดน เชน ปาไมผลดใบจะชนกวาปาผลดใบ หรอนาขาวจะชนกวาพชไร เปน

ตน

18

การทจะก าหนดวาพนทใดเสยงภยแลงมากหรอนอยไดใชการวเคราะหรวมโดยใชแผนท

เสยงภยเชงอตนยมวทยา เชงอทกวทยา และเชงกายภาพ นอกจากนไดประมวลผลหมบานทมปญหา

เกยวกบความแหงแลงเชงเกษตรกรรม และหมบานทมปญหาเกยวกบน าดม โดยแสดงการกระจายเชง

พนทในระดบตางๆ ทวภมภาค การผสมผสานขอมลเพอวเคราะหพนทเสยงภยแลงไดแสดงในรปท 20

รปท 20 แนวทางการวเคราะหพนทเสยงภยแลง

การส ารวจภาคสนามในเชงเศรษฐกจและสงคมเกยวกบปญหาความแหงแลง ไดด าเนนการท า

แบบสอบถามจากกลมหมบานทประสบภาวะภยแลงซ าซาก รวมกบขอมล กชช2ค ขอมลจากส านกงาน

ปองกนจงหวด ขอมลการสงเสรมการเกษตรของกรมสงเสรมการเกษตร

ผลการศกษาในครงนไดแสดงแผนทของขอมลองคประกอบการวเคราะหจ านวนทงสน 19

ชนขอมล รวมทงแผนทเสยงภยแลงเชงอตนยมวทยา เชงอทกวทยา และเชงกายภาพ ตลอดจนแผนท

ภยแลงโดยรวมจากลกษณะความเสยงแบบตางๆ ดงทแสดงในรปท 21

รปท 21 แผนทเสยงภยแลง

19

บรรณานกรม

จตรวทย จารสน, มาณวกา ผลภาค และชรตน มงคลสวสด. การท าแบบจ าลองเชงพนทส าหรบพนท

เสยงตอการเกดโรคพยาธใบไมตบโค-กระบอ. ว.สมาคมสารวจขอมลระยะไกลและ

สารสนเทศภมศาสตร ม.ค. - เม.ย. 2544; 2(1): 17 - 32.

ชรตน มงคลสวสด. 2540. การสารวจขอมลระยะไกล. ขอนแกนการพมพ: ขอนแกน.

พธษด ศรแสงตระกล. 2539. ระบบจดการฐานขอมล. มหาวทยาลยขอนแกน: ขอนแกน.

ศนยคอมพวเตอร มหาวทยาลยขอนแกน. 2543. โครงการพฒนาระบบสารสนเทศพนทเสยงภย

แลง. มหาวทยาลยขอนแกน: ขอนแกน.

Chou, Y. 1996. Exploring Spatial Analysis in Geographic

Information Systems. OnWord Press: New York.

Clarke, K.C. 1999. Getting Started with Geographic Information

Systems. 2ndEd. Prentice-Hall: New Jersey.

Davis, B. 1996. GIS A Visual Approach. Onword Press: Santa Fe.

DeMers, M.N. 1997. Fundamentals of Geographic Information

Systems. John Wiley &

Sons: New York.

Maguire, D., Goodchild, M.F. and Rhind, D. 1991. Geographical

Information Systems.

Longman Scientific & Technical: New York.

Raper, J. 1989. Three Dimensional Applications in Geographic

Information Systems. Taylor & Francis: London.

Star, J. and Estes, J. 1990. Geographic Information Systems: An

Introduction. Prentice-Hall: New Jersey.