ژمارە ١٤٩ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

24ژماره ١٤٩ - خەزەڵوەری ١٣٩٣

23ژمارە 14٩ -نوامبری 2014

ئایا ده زانن؟

‌70له‌‌سه‌دی‌کەرەسەی‌یارییه‌کانی‌مندااڵن‌له‌‌واڵتی‌چین‌دروست‌ده‌کرێن؟

به‌رز‌ خۆیان‌ سه‌ری‌ ناتوانن‌ به‌رازه‌کان‌بکه‌نه‌وەو‌چاو‌له‌‌سه‌رێ)ئاسمان‌(‌بکه‌ن؟

له‌سه‌دی‌ ‌50 سه‌ره‌کیی‌ خواردنی‌ برینج،‌خه‌ڵکی‌جیهانه؟

له‌‌باوه‌ش‌کردنی‌دار‌له‌‌واڵتی‌چین‌قه‌ده‌غه‌یه؟

زه‌ڕافه‌‌و‌مشک‌ده‌توانن‌زیاتر‌له‌‌وشتر‌به‌‌بێ‌ئاو‌بژین؟


ماڵه‌که‌ی‌خۆی،‌چه‌کوچ‌و‌بزماری‌هێنا‌و‌ده‌گه‌ل‌سمۆره‌‌خه‌ریکی‌چاککردنی‌خانوویه‌کی‌ ئاژەڵه‌کان‌ هه‌موو‌ هاوکاریی‌ به‌‌ به‌و‌شێوه‌یه‌‌ بوون.‌ خانووه‌که‌‌جوانیان‌بۆ‌که‌روێشک‌سازکردو‌که‌روێشک‌زۆر‌خۆشحاڵ‌بوو‌و‌سپاسی‌

هاوڕێکانی‌کرد.

و. بۆ کوردی: شیالن


له‌‌نێو‌دارستانێکی‌گه‌وره‌‌و‌سه‌رسه‌وزدا،‌کۆمه‌ڵێک‌ئاژه‌ڵ‌پێکه‌وه‌‌ده‌ژیان‌و‌هه‌موویان‌هاوڕێی‌یه‌کتر‌بوون.‌یه‌کێک‌له‌وان‌که‌روێشکێکی‌ئازا‌و‌زیره‌ک‌بوو.‌هه‌موو‌رۆژێ‌بۆ‌ئاو‌خواردنه‌وه‌‌ده‌چووە‌ده‌م‌ئه‌و‌چۆمه‌ی‌که‌‌به‌‌نێوه‌ڕاستی‌

دارستانه‌که‌دا‌ده‌ڕۆیشت،‌دواتر‌بۆ‌کایه‌کردن‌ده‌چوو‌الی‌هاوڕێکانی.‌له‌ناکاو‌ بوون،‌ کایه‌کردن‌ دیکه‌‌خه‌ریکی‌ ئاژه‌ڵه‌کانی‌ له‌گه‌ڵ‌ که‌‌ رۆژێکیان‌ره‌شه‌بایه‌کی‌به‌هیز‌هه‌ڵیکرد‌و‌بارانیکی‌به‌خوڕ‌دایدا.‌که‌روێشکه‌‌بچکۆله‌‌به‌‌هاوڕێکانی‌گوت‌وه‌رن‌تا‌باران‌لێی‌ده‌کاته‌وه‌‌با‌چینه‌‌بن‌ئه‌و‌دار‌به‌ڕوویه‌.

تێک‌ که‌روێشکه‌که‌ی‌ خانووی‌ که‌ بوو‌ به‌هێز‌ ئه‌وه‌نده‌‌‌ بۆرانه‌که‌‌ باو‌‌ ‌شکاندبوو.

ماڵی‌ بۆ‌ گه‌ڕانه‌وه‌‌ گیانداره‌کان‌ له‌‌ هه‌رکام‌ بارانه‌که‌،‌ ته‌واوبوونی‌ دوای‌خۆیان.‌کاتێک‌که‌روێشکەکه‌‌چۆوه،‌دیتی‌خانووه‌که‌ی‌خرابووه‌.‌زۆر‌ناره‌حه‌ت‌بوو،‌و‌گریا‌و‌به‌‌په‌له‌‌چووه‌‌الی‌هاوڕێکانی‌و‌پێی‌گوتن‌که‌‌باران‌و‌ڕه‌شه‌با‌

خانووه‌که‌ی‌وێران‌کردووه‌.هاوڕێکانی‌که‌روێشک‌به‌‌بیستنی‌ئه‌و‌هه‌واڵه‌‌زۆر‌ناره‌حه‌ت‌بوون‌و‌له‌‌له‌‌ ده‌وری‌که‌روێشک‌کۆ‌بوونه‌وه‌‌و‌دڵنه‌واییان‌ده‌داوه‌،‌به‌ڵێنیشیان‌پێدا‌که‌‌

دروست‌کردنی‌خانوویه‌کی‌نوێ‌دا،‌هاوکاری‌بکه‌ن.‌هاوڕێکانی‌که‌روێشکی‌ده‌سبه‌کار‌بوون.‌ورچ‌و‌سه‌گه‌که‌‌چوون‌داریان‌هێنا‌و‌به‌‌مشار‌خه‌ریکی‌بڕینه‌وه‌ی‌داره‌کان‌بوون.‌مه‌یموونه‌که‌ش‌چوو‌له‌‌

هاوکاریی ئاژه النی دارستان


منداڵەکان بە دڵی خۆتان بمڕەنگێنن!


ئەوەی بتوانێ ئەم مەتەڵە واڵم بداتەوە، ناوی و واڵمەکەی لە ژمارەی داهاتووی »دنیای مندااڵن«دا باڵو دەکەینەوە. بۆمان بنووسن کێشی مریشک و کەروێشک و پڵینگەکە، چەند کیلۆیە؟ و هەموویان بەسەر

یەکەوە، دەبن بە چەند کلیۆ؟


خۆزگه من‌مناڵم،‌من‌مناڵم

به‌‌پێی‌ته‌مه‌ن‌شه‌ش‌‌حه‌وت‌ساڵمهه‌ست‌و‌هۆشم‌پاک‌و‌به‌رزه‌وه‌ک‌شوێنی‌باران‌و‌ته‌رزه‌

دڵم‌به‌‌چه‌شنی‌ئاوێنه‌سپی‌و‌روناک‌و‌خاوێنه‌ناخی‌ده‌رونم‌بێگه‌رده‌

ئه‌ڵێی‌نێرگزی‌ناو‌هه‌رده‌ئه‌وه‌ی‌پێی‌ئه‌ڵێن‌ڕق‌و‌قیننازانم‌چۆنن!‌یاخو‌چین

شه‌ڕ‌و‌درۆو‌بوختان‌و‌جوێننازنم‌کێن‌و‌خه‌ڵکی‌كوێن

په‌په‌له‌م‌حه‌ز‌به‌‌گشت‌ئه‌که‌مئاره‌زووی‌ده‌روده‌شت‌ئه‌که‌م

وه‌کو‌هه‌نگ‌حه‌ز‌به‌‌شاخ‌ئه‌که‌متاسه‌ی‌بۆنی‌گوڵه‌‌باخ‌ئه‌که‌م

په‌ستم‌به‌‌بینینی‌داوێچاره‌ی‌ئازاردانم‌ناوێ

خۆزگه‌‌هه‌موو‌گیانله‌به‌رێ‌رێگای‌منی‌ئه‌کرد‌به‌رێ

کاکه ی فه الح


کاردەستی


سووده‌کانی‌گه‌نمه‌شامیگه‌نمه‌شامی‌گیایه‌که‌‌که‌‌سه‌ره‌تا‌له‌‌ناوچه‌کانی‌ئامریکای‌ناوه‌ندی‌و‌مکزیک‌

دیتراوه‌ته‌وه‌‌و‌دواتر‌له‌و‌ناوچانه‌‌ڕا‌به‌‌هه‌موو‌جیهان‌به‌ڕێ‌کراوه‌،‌که‌‌ئیستا‌له‌‌زۆربه‌ی‌والتانی‌جیهان‌ئه‌و‌به‌رهه‌مه‌‌ده‌چێنن.

سووده‌کانی‌گه‌نمه‌شامی:‌٣50کالۆری‌وزه‌‌تێدایه،‌ ‌-1

به‌‌رێژه‌یه‌کی‌زۆر‌ڤیتامین‌آ‌ب‌‌1،‌ب‌‌‌2و‌ب‌٣ی‌تێدایه‌، ‌-2‌هه‌روه‌ها‌به‌‌رێژه‌یه‌کی‌زۆر‌ئاسن،‌پڕۆتئین،‌سۆدیۆم‌و‌فۆسفۆری‌له‌‌ ‌-٣

گه‌نمه‌شامی‌دا‌هه‌یه‌.‌‌به‌‌خواردنی‌گه‌نمه‌شامی‌ده‌توانن‌به‌رگری‌له‌‌خراپ‌بوونی‌ددانه‌کانتان‌ ‌-4

بکه‌ن.‌گه‌نمه‌شامی‌رێژه‌ی‌چه‌وریی‌خوێن‌دادەبه‌زێنێ. ‌-5

‌له‌‌ڕۆنی‌گه‌نمه‌شامی‌بۆ‌چاره‌سه‌ری‌نه‌خۆشیه‌کانی‌پێست‌که‌ڵک‌ ‌-6وه‌رده‌گرن.

په یام


باشترین‌کات‌بۆ‌ئاودانی‌باخچەو‌دارەکان!منداڵینە!‌ئێوه‌‌دەزانن‌باشترین‌کات‌بۆ‌ئاودانی‌باخچەو‌دارەکان‌

چ‌کاتێکە؟‌ڕاست‌وایه‌،‌بەیانی‌زوو‌یان‌ئێوارەێ‌و‌کاتی‌رۆژ‌ئاوا‌بوون.‌چونکە‌ئەگەر‌جیا‌لەو‌دوو‌کاتە‌ئێوە‌باخچەکه‌تان‌ئاو‌بدەن،‌هەم‌

ئاوەکه‌‌بە‌فیڕۆ‌دەچێ‌و‌هەم‌گوڵ‌و‌دارەکانیش‌تێر‌ئاو‌نابن؛‌چونکە‌ئاوەکە‌بە‌هۆی‌تینی‌خۆر‌دەبێتە‌هەڵم.

بۆیە‌لە‌بیرتان‌نەچێ‌کاتێک‌دەتانهەوێ‌لە‌ئاودانی‌باخچەو‌دارەکان‌یارمەتیی‌دایك‌و‌باوکتان‌بدەن‌ئەوە‌دەبێ‌لەو‌دوو‌کاتەی‌

کە‌باسمان‌کرد‌ئاویان‌بدەن.


منداڵی دراوسێکە

ەرێ‌تۆ‌چەند‌_‌کاکە‌ئ

منداڵت‌هەیە؟

ر‌قامکی‌بەرز‌=‌هەر‌چوا

گوتی‌‌٣منداڵ.کردەوەو‌

دەستی چڵکن

مامۆستا:‌ئاخر‌کوڕم‌چاو‌لەو‌

دەستانەت‌بکە‌بزانە‌چەند‌چڵکنن،‌

باشە‌ئەگەر‌دەستی‌من‌ئاوا‌بوایە‌ئەتۆ‌دەتگوت‌چی؟

قوتابی:‌مامۆستا‌ئەمن‌ئەوەندە‌

دڵ‌گەورەو‌میهرەبانم‌کە‌قەت‌ئەوەم‌

بە‌چاوی‌تۆ‌دا‌نەدەدایەوە!

پەنیرمامۆستا:‌پەنیری‌ماوه‌‌بەسەرچوو‌بۆ‌ساڵمەتی‌

زۆر‌مەترسیدارە،‌بە‌بڕوای‌ئێوە‌باشترین‌ڕێگە‌بۆ‌پێشگیری‌لە‌

خراپ‌بوونی‌پەنیر‌چییە؟قوتابی:‌مامۆستا‌نێو‌

زگمان‌باشترین‌شوێنە‌بۆ‌ئه‌و‌کاره‌.

دیاریی: نارین کەنکاش

قسەی خۆش بۆ پێکەنین


هەیە‌وەک:‌کوندی‌ئەنبار،‌کوندی‌

دارستانی،‌کوندی‌شاخدار،‌کوندی‌ماسیخۆرو‌هتد...کوندێکی‌دیکە‌بەناوی‌شاکوند‌

هەیە‌کە‌چاوەکانی‌گەورەو‌باڵەکانی‌

قاوەیی‌و‌زەردن.‌ئەوان‌زۆرتر‌ئێوارێ‌

تاریکان‌و‌بەری‌بەیانان‌ڕاو‌دەکەن‌و‌

بۆ‌پشوودانیش‌دەچنە‌کەلێنی‌بەردەکانه‌وه‌و‌

خواردنیان‌زۆرتر‌مشک‌و‌کەروێشکە.

و. بۆ کوردی: مینا


کوند‌باڵندەیەکی‌ڕاوچییە‌کە‌زۆرتر‌شەوانە‌دەچێ‌بۆ‌ڕاو.‌کوند‌سەری‌و‌هەروەها‌چاوەکانی‌گەورەن‌و‌چاوە‌

گەورەکانی‌یارمەتیی‌دەدا‌تاکوو‌لە‌ڕووناکاییەکی‌کەمیش‌دا‌

بتوانێ‌ڕاوی‌خۆی‌بکا.کوندیش‌وەکوو‌مرۆڤ‌چاوەکانی‌لە‌پێش‌سەرێتی‌

بەاڵم‌ناتوانێ‌بیانجوڵێنێ‌و‌چاو‌لە‌دەوروبەری‌خۆ‌بکا.‌کوند‌لە‌

کاتی‌هەڵفڕین‌دا‌دەنگی‌باڵی‌نایەو‌هەروەها‌ده‌نووک‌و‌چنگەکانی‌زۆر‌تیژن‌و‌لە‌کاتی‌ڕاوکردن‌دا‌

یارمەتیی‌زۆری‌دەدەن.

گوێیەکانی‌کوند‌لە‌دوورەوە‌دەنگ‌دەبیستن‌و‌ئەوە‌هۆکارێکە‌بۆ‌ئەوەی‌شەوانە‌بتوانێ‌بە‌ئاسانی‌

خواردنی‌خۆی‌بدۆزێتەوە.کوندەکان‌جیا‌لە‌»جه‌مسه‌ری‌

باشوور«‌لە‌هەموو‌شوێنێک‌ده‌ژین.‌وەک:‌دارستان،‌کێو،‌دەشتاییەکان‌و...‌ئەوان‌له‌و‌

شوێنانه‌ی‌پێیان‌خۆش‌بێ‌هێالنە‌ساز‌دەکەن‌و‌تێیدا‌دەژین‌.

‌لە‌واڵتی‌ئێران‌‌12جۆر‌کوندی‌

ژیانی کوندەکان


منداڵینە! جیاوازییەکانی نێوان ئەم دوو وێنەیە ببیننەوە!


ری زیاتربۆ زانیا

بۆ چاومان له تاریکی دا نابینی؟

چاوی‌ئێمە‌وەك‌کامێرای‌وێنه‌گرتن‌وایە.‌وێنە‌لە‌شتەكانی‌دەوروبەری‌هەڵ‌دەگرێ‌و‌ئەو‌وێنانە‌لە‌رێگەی‌دەمارە‌هەستیارەكانی‌مێشكەوە‌بۆ‌مێشك‌

دەنێرێ‌و‌ئێمەش‌ئەوكات‌شتەكان‌دەبینین.‌ئەو‌وێنە‌هەڵگرتن‌و‌ناردن‌و‌بینینەش‌هەمووی‌لە‌ماوەی‌چاو‌تروكاندنێك‌دایە.‌جا‌ئەگەر‌ڕووناكی‌لە‌شتی‌دەوروبەرمان‌نەدا،‌نە‌دووربینی‌عەكاسی‌

دەتوانێ‌وێنە‌لە‌شتی‌دەوروبەر‌هەڵ‌بگرێ‌و‌نە‌دووربینی‌چاوەكانی‌ئێمەش‌دەتوانێ‌وێنە‌لە‌شتەكان‌بگرێ‌و‌بۆ‌مێشكی‌بنێرێ.‌بۆیەش‌لەو‌كاتەدا‌ئێمە‌هیچ‌

نابینین.‌شوانە بۆكان


مندااڵن ساڵو!وانه ی ئه مجاره مان تایبه ته به ژماره کانی 11 تا 100. هه وڵ بده ن بینووسنه وه و

له به ری بکه ن.

How many mice? چه ند مشک ؟One mouse مشکێکTwo mice دو مشک

Three mice سێ مشکTwenty mice بیست مشک

Mouse = مشک مشکه کان کۆ =Mice کاوە ئاهەنگەری

ئینگلیزیەی زمانی

فێرگ

کان س�ومندا�ھ

ن.ری بکھبھوه و لھن بینووسنھوڵ بده. ھھ١٠٠تا ١١کانی تھ بھ ژمارهمان تایبھمجارهی ئھوانھ

رب�ینی دهش�وه بھ کوردی نوسین بھ ئینگلیسی ژماره١١ Eleven ئیل��ن یازده 12 Twelve تو�� دوازده ١٣ Thirteen س�رتین س��ده ١٤ Fourteen فۆرتین چارده ١٥ Fifteen فیفتین پازده ١٦ Sixteen سیکستین شازده ١٧ Seventeen س��نتین ڤدهحھ ١٨ eighteen یتینئھ ژدهھھ ١٩ Ninteen ناینتین نۆزده ٢٠ Twenty تو�نتی بیست ٢١ Twenty-one تو�نتی وان کبیست و یھ 30 Thirty سرتی سی 40 Forty فۆرتی چل 50 Fifty فیفتی نجاپھ 60 Sixty سیکستی ش�ست ٧٠ Seventy س��نتی فتاحھ ٨٠ Eighty یتیئھ شتاھھ ٩٠ Ninety ناینتی دوهنھ

١٠٠ One hundred وان ھاندر�د دسھ

How many mice? ند مشک ؟چھ

One mouse مشک�ک

Two mice دو مشک

Three mice س� مشک

Twenty mice بیست مشک

Mouse مشک =

Miceکۆکان = مشکھ)(

رینگھکاوه ئاھھ


ئینگلیزیەی زمانی

فێرگ

ژنه‌که‌‌ده‌ڵی:‌گه‌وره‌م!‌من‌ده‌زانم‌که‌‌وانییە‌به‌اڵم‌من‌دایکی‌ئه‌وم‌و‌له‌به‌ر‌چاوی‌دایک‌منداڵه‌که‌ی‌جوانترین‌منداڵی‌دنیایه‌.

ئه‌ی‌خۆ‌تۆش‌ئه‌وه‌نده‌‌جوان‌نی‌و‌بۆ‌کوره‌که‌ت‌ئه‌وه‌‌شاره‌ی‌هه‌ژاند‌که‌‌گوتی‌دایکی‌من‌جوانترین‌دایکی‌دنیایه‌؟.

له‌و‌کاته‌دا‌کوڕه‌که‌‌واڵمی‌پاشای‌دایەوه‌‌و‌گوتی:‌گه‌وره‌م!‌من‌‌نه‌مگوت‌دایکی‌من‌جوانترین‌ژنی‌دنیایه‌!‌گوتم:‌دایکی‌من‌جوانترین‌دایکی‌دنیایه‌.‌‌‌‌

‌نەسرین یوسف زادە


رۆژێک‌له‌‌شارێکی‌دوورو‌کوڕیکی‌جوانی‌خنجیالنه‌‌له‌گه‌ڵ‌دایکی‌ده‌ژیا،‌ئه‌و‌دایکی‌زۆر‌خۆش‌ده‌ویست‌و‌زۆریشی‌دایکی‌پێ‌جوان‌بوو.

یه‌کێک‌له‌و‌رۆژانه‌‌که‌‌دایکی‌کوڕه‌که‌‌رۆێشتبوو‌بۆ‌بازار‌و‌دره‌نگ‌هاته‌وه‌،‌کوڕه‌که‌‌نیگه‌ران‌بوو‌بۆیه‌‌بۆ‌دیتنه‌وه‌ی‌دایکی‌له‌‌ماڵ‌رۆیشته‌‌ده‌رێ،‌به‌اڵم‌

له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ی‌به‌‌هیچ‌جێگایه‌کی‌‌نه‌ده‌زانی،‌‌زوو‌ون‌بوو.ئه‌و‌زۆر‌ترسابوو.‌له‌‌ناو‌کۆاڵنێک‌دا‌راوه‌ستابوو‌ده‌گریا‌که‌‌له‌و‌کاته‌دا‌

پاشای‌شاره‌که‌‌له‌و‌کۆاڵنه‌‌تێپه‌ڕی.‌پاش‌که‌‌ئه‌و‌دیمه‌نه‌ی‌دیت‌له‌‌کوڕه‌که‌‌چووه‌‌‌پێشێ‌و‌لێی‌پرسی‌که‌‌بۆ‌وا‌ده‌گری؟‌کوڕه‌که‌ش‌هه‌موو‌شتێکی‌بۆ‌پاشاو‌ئه‌و‌

که‌سانه‌ی‌که‌‌له‌گه‌ڵی‌بوون‌گێرایه‌وه‌و‌گوتی‌که‌‌دایکی‌من‌جوانترین‌دایکی‌دنیایه‌‌و‌ئه‌گه‌‌من‌دایکم‌نه‌بینمه‌وه‌‌چی‌و‌چی‌ده‌بێ!

پاشا‌که‌‌ئه‌وه‌ی‌بیست‌فه‌رمانی‌دا‌که‌‌هه‌موو‌ژنانی‌جوانی‌ئه‌و‌شاره‌‌کۆکه‌نه‌وه‌و‌بۆ‌کۆشکی‌ئه‌و‌ی‌به‌رن.

دوای‌کاتژمێرێک‌کۆشکی‌پاشا‌پڕ‌بوو‌له‌‌جوانترین‌ژنانی‌شار،‌به‌اڵم‌دایکی‌ئه‌و‌کوره‌یان‌تێدا‌‌نه‌بوو.‌پاشا‌زۆری‌پێ‌سه‌یر‌بوو‌بۆیه‌‌فه‌رمانی‌دا‌که‌‌دووباره‌‌

بگه‌رێن‌و‌ژنانی‌جوان‌بدۆزنه‌وه.‌له‌و‌کاته‌دا‌ژنێکی‌زۆر‌ساده‌‌و‌ئاسایی‌له‌‌به‌ر‌دەرگای‌کۆشکه‌که‌‌وه‌ده‌ر‌که‌وت‌وبه‌‌پارێزه‌ره‌کانی‌کۆشکه‌که‌ی‌گوت:‌من‌

کوڕه‌که‌م‌لێ‌ونبووه‌؛‌کوری‌من‌جوانترین‌کوڕی‌دنیایه‌.پاشا‌که‌‌ئه‌و‌قسه‌یه‌ی‌بیست‌‌له‌و‌کاته‌دا‌زانی‌که‌‌ئه‌و‌ژنه‌‌ده‌بێ‌دایکی‌‌

منداڵه‌که‌‌بێ‌بۆیه‌‌فه‌رمانی‌دا‌که‌‌ئه‌و‌ژنه‌‌بانگ‌بکه‌ن‌‌بچێت‌بۆالی‌تا‌بزانێ‌که‌‌ئه‌و‌دایک‌و‌کوره‌‌بۆ‌ئاوایان‌گوتووه‌؟

کاتێک‌ئه‌و‌ژنه‌‌ده‌چێت‌بۆالی‌پاشا،‌پاشا‌لێی‌ده‌پرسێ‌که‌‌تۆ‌بۆچی‌ده‌ڵێی‌کوڕه‌که‌ت‌جوانترین‌کوڕی‌دونیایه‌؟‌خۆ‌وانییه‌؟‌

دایکی من جوانترین دایکی دنیایه


لە‌واڵتێکی‌دوور‌دووری‌ئەم‌جیهانەدا‌دارستانێکی‌سەرسەوزو‌

جوان،‌بەاڵم‌سەرسوڕهێنەر‌هەبوو.‌لە‌سووچێکی‌ئەو‌دارستانەدا‌ماڵێکی‌بچووکی‌لێ‌بوو‌کە‌کۆپۆلی‌لێ‌دەژیا.‌

هەرچەند‌ئەو‌دارستانە‌زۆر‌مەترسیدار‌بوو‌بەاڵم‌کۆپۆلی‌لە‌هیچ‌شتێک‌

نەدەترسا.‌ئه‌و‌زۆر‌ئاسایی‌دەژیاو‌هەموو‌شەوێک‌بەبێ‌ترس‌لە‌نێو‌

دارستان‌دا‌پیاسەی‌دەکردو‌خواردنی‌بۆ‌گیانەوەرە‌بچووکەکان‌دەبردو‌گۆرانیی‌

بۆ‌دەگوتن.شەوێکیان‌کە‌کۆپۆلی‌لەگەڵ‌دارەکان‌قسەی‌دەکرد،‌گورگێک‌هاتە‌دەرێ.‌ئەو‌

تا‌ئێستا‌ئەو‌گورگەی‌نەدیتبوو،‌بەاڵم‌چونکە‌لەو‌دارستانەدا‌هەموو‌شتێک‌سەیرو‌سەمەرە‌بوو،‌نەترساو‌بە‌میهرەبانییەوە‌ساڵوی‌لە‌گورگەکە‌کرد.

گورگەکە‌زۆری‌پێ‌سەیر‌بوو‌که‌‌کۆپۆلی‌لێی‌‌نەترساوه‌.‌کۆپۆلی‌پێکەنی‌و‌گوتی‌پێت‌سەیر‌بوو‌کە‌نەترسام؟!‌ئەو‌دارستانە‌هەموو‌شتێکی‌سەیرو‌سەمەرەو‌

سەرسوڕهێنەرە.‌ئەمنیش‌لێرە‌دەژیم‌و‌لە‌هیچ‌شتێک‌ناترسم.‌ئەرێ‌بەراست‌شامت‌خواردوە؟‌ئەمن‌ئەمشەو‌خواردنی‌خۆشم‌لێناوه‌،‌پێکه‌وه‌‌بچین‌بیخۆین؟

گورگ‌و‌کۆپۆلی‌بەیەکەوە‌چوونه‌‌ماڵه‌که‌ی‌و‌خواردنه‌‌بە‌تامه‌که‌یان‌خواردو‌لە‌تەنیشت‌یەکتر‌لێی‌خەوتن.

و. بۆ کوردی: مینا

چیرۆکی کۆپۆلی و دارستانی سەرسوڕهێنەر


زمانی کوردیزمانی‌کوردیم‌خۆش‌ده‌وێخه‌می‌دڵمی‌پێ‌ده‌ڕه‌وێزمانی‌کوردی‌سامانمه‌خوێنی‌ده‌ماری‌گیانمه‌

به‌‌زمانی‌کوردی‌به‌‌جۆشده‌نووسم‌هۆنراوه‌ی‌زۆر‌خۆش

له‌گه‌ڵ‌برا‌و‌باوکمداله‌گه‌ڵ‌خوشک‌و‌دایکمدابه‌‌زمانی‌کوردی‌ده‌دوێمسروود‌بۆ‌نیشتمان‌ده‌ڵێمچریکه‌ی‌گۆرانیی‌به‌سۆز

به‌‌کوردی‌ده‌ڵێم‌بۆ‌نه‌ورۆزسااڵنیکی‌دوورو‌درێژ

زه‌حاکی‌زۆردار‌و‌خوێنڕێژئه‌م‌نیشتمانه‌ی‌راگیرکردزمانی‌کوردی‌داگیر‌کردله‌‌نه‌ورۆزدا‌کاوه‌ی‌نه‌به‌زهه‌ڵی‌ته‌کاند‌قه‌الی‌ناحه‌ز

وتی‌گه‌لی‌کورد‌له‌‌هه‌ر‌کوێنئیتر‌هه‌ر‌به‌‌کوردی‌بدوێن

کوردی‌زمانی‌‌خۆتانه‌هه‌نگوینی‌گفت‌وگۆتانه‌

زمانی‌کوردیم‌خۆش‌ده‌وێخه‌می‌دڵمی‌پێ‌ده‌ڕه‌وێ‌‌

له تیف هه لمه ت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌


ئیبراهیم باڵدار

له‌‌ساڵی‌1920ی‌زایینی‌له‌‌شاری‌سلیمانی‌له‌‌دایک‌بووه‌،‌دوای‌خویندنی‌سه‌ره‌تایی‌له‌‌شاری‌سلێمانی‌بۆ‌درێژادن‌به‌‌خوێندن‌ده‌چێته‌‌به‌غدا.‌دوای‌ته‌واوکردنی‌خوێندنه‌که‌ی‌له‌‌ساڵی‌‌1940

ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌شاری‌سڵیمانی‌و‌ده‌بێته‌‌مامۆستا.مامۆستا‌باڵدار‌جیا‌له‌وه‌‌که‌‌له‌‌زۆر‌لە‌شار‌و‌گونده‌کانی‌پارێزگای‌سلئیمانی‌مامۆستا‌بووه‌‌بۆ‌ماوه‌یه‌کیش‌له‌‌ناوچه‌ی‌هه‌ورامان‌و‌ده‌وروبه‌ری‌ده‌رسی‌گوتووه‌ته‌وه‌.‌هه‌ر‌له‌و‌کاته‌شدا‌ئه‌لف‌و‌بێیه‌کی‌کوردیی‌نوی‌بۆ‌فێرکردنی‌زمانی‌کوردی‌دادێنێ‌و‌ده‌ستنووسه‌که‌ی‌بۆ‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‌

په‌روه‌ده‌ی‌سلیمانی‌ده‌نێڕێ،‌که‌‌دوای‌په‌سه‌ند‌کرانی،‌ده‌نێردرێ‌بۆ‌به‌غدا‌که‌‌هه‌م‌له‌‌الیه‌ن‌حکوومەتی‌به‌غدا‌و‌هه‌م‌له‌‌الیه‌ن‌رێکخراوی‌یۆنسکۆ‌په‌سه‌ند‌ده‌کرێ.

مامۆستا‌باڵدار‌ساڵی‌‌1950ده‌چێته‌‌شاری‌هه‌ولێر‌و‌له‌‌قوتابخانه‌کانی‌ئه‌و‌شاره‌‌ئه‌لف‌و‌بێی‌نوێی‌کوردی‌ده‌ڵێته‌وه‌‌که‌‌بۆ‌خۆی‌نووسیویه‌تی.

مامۆستا‌ئیبڕاهیم‌له‌ساڵه‌کانی‌60ی‌زایینی‌ده‌ست‌ده‌کاته‌وه‌‌به‌‌خوێندن‌و‌به‌‌هه‌وڵ‌و‌ماندووبوونی‌زۆر‌له‌‌شاری‌به‌غدا‌لیسانس‌)ماجستێر(ی‌بازه‌رگانی‌و‌ئابووری‌وه‌رده‌گرێ،‌

دواتر‌ده‌چێته‌‌ئه‌مریکا،‌‌له‌‌به‌شی‌په‌روه‌ده‌‌له‌‌زانکۆی‌سان‌فرانسیسکۆ‌ماسته‌ر‌ته‌واو‌ده‌کا،‌دوای‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌له‌‌ئه‌مریکا‌له‌‌زانکۆی‌سه‌الحه‌دین‌له‌‌شاری‌هه‌ولێر‌ده‌بێته‌‌مامۆستا،‌دواتر‌ده‌چێته‌وه‌‌به‌غدا‌و‌هه‌تا‌ساڵی‌‌1998که‌‌کۆچی‌دوایی‌ده‌کا،‌له‌‌زانکۆی‌موسته‌نسیرییه‌ی‌به‌غدا‌مامۆستایه‌تی‌

ده‌کا.دوو‌به‌رهه‌می‌گرنگی‌مامۆستا‌باڵدار‌که‌‌خزمه‌تی‌زۆریان‌به‌‌زمانی‌کوردی‌کردوه‌‌و‌هه‌تا‌ئیستا‌

به‌‌ده‌یان‌جار‌چاپکراونه‌ته‌وه‌.‌ئه‌وانه‌ن:ئه‌لف‌و‌بێی‌نوێی‌کوردی‌ساڵی‌‌1951له‌‌به‌غدا‌چاپ‌کراوه‌.

ئه‌لف‌و‌بێ‌بۆ‌گه‌وران،‌به‌غدا،‌ساڵی‌1955 ئا: نێمەت مەال


ەمجارەمانوتەی ئ

منداڵه‌‌ئازیزو‌خۆشه‌ویسته‌کانی‌دنیای‌مندااڵن!‌ئه‌و‌کاته‌تان‌باش.ئەمجاره‌ش‌ده‌مهه‌وێ‌باسی‌رۆژێکی‌گرنگتان‌بۆ‌بکه‌م،‌ئه‌ویش‌رۆژی‌جیهانی‌

قوربانیانی‌هاتوچۆیه‌.‌به‌‌هۆی‌زۆربوونی‌رووداوی‌هاتوچۆ‌له‌‌سه‌رتاسه‌ری‌جیهان‌‌نه‌ته‌وه‌‌یه‌کگرتووه‌کان‌له‌‌ساڵی‌2005وه‌،‌11ی‌نوڤامبری‌وه‌ک‌رۆژی‌

جیهانیی‌قوربانیانی‌هاتوچۆ‌دیاری‌کردوه،‌‌‌هه‌روه‌ها‌سااڵنه‌‌له‌‌زۆربه‌ی‌واڵتانی‌جیهان‌یادی‌ئه‌و‌رۆژه‌‌ده‌که‌نه‌وه‌‌تا‌وه‌بیر‌خه‌ڵکی‌بێێنه‌وه‌‌که‌‌کاتی‌ئوتۆمبێل‌

لێخوڕێن‌یان‌کاتی‌په‌ڕێنه‌وە‌له‌‌شه‌قامه‌کان‌زیاتر‌ئاگایان‌له‌‌خۆیان‌بێ.ئازیزان!‌که‌وابوو‌ئێوه‌ش‌ده‌بێ‌هێماکانی‌هاتوچۆ‌باش‌بناسن‌و‌یاساکانی‌

هاتوچۆ‌له‌به‌ر‌چاو‌بگرن.‌کاتێک‌ده‌چنه‌‌قوتابخانه‌‌یا‌هه‌ر‌جێگایه‌کی‌دیکە،‌کاتێک‌ده‌تانهه‌وێ‌له‌‌شه‌قام‌بپه‌ڕنه‌وه‌‌ده‌بێ‌زۆر‌باش‌ئاگاتان‌له‌‌خۆتان‌بێ‌چاو‌له‌‌الی‌

راست‌و‌چه‌پی‌خۆتان‌بکه‌ن.به‌‌هیوای‌ساغ‌و‌ساڵمه‌تی‌و‌سه‌رکه‌وتن‌بۆ‌هه‌موو‌ئێوه‌ی‌ئازیز

سەرنووسەر


مینا‌سوڵتانزادەئاهه‌نگه‌ری،‌هانا‌وریا،‌نێعمه‌ت‌مه‌ال،‌دەستەی‌نووسەران:‌کاوه‌‌‌سه‌رنووسه‌ر:‌شیالن‌قوربانی‌فه‌ر‌

مندااڵن دنیای

گۆڤارێکی مانگانه ی مندااڵنه، ناوەندی

منداڵپارێزیی رۆژهەاڵتی كوردستان دەری دەكا

‌‌‌‌‌په‌یوه‌ندی:‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌www.facebook.com/nawendy.mndal.paryzy.kurdistan

www.Kurdistanukurd.com


١٤٩

ژمارە ١٤٩ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

Documents

Transcript of ژمارە ١٤٩ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە