ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

24
24 2014 سێپتامبری- 14٧ ژمارە

description

ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

Transcript of ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

Page 1: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

24ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

Page 2: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

23ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

نیان بداغی زەریا ئیبراهیمی لیندا فەتحی

مێلینا قادرپوور هۆنیا قادرحاجی تەوار سادقی میران قارەمانی

کیان خانزادی کانی هەیکەلی سانا حاجی رەحیمی

Page 3: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

22ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

هه‌موو‌منداڵێکی‌که‌م‌ئه‌ندام‌مافی‌چاوه‌دێریی‌تایبه‌تی،‌خوێندن،‌فێربوون‌و‌په‌روه‌رده‌ی‌هه‌یه‌‌و‌ده‌بێ‌ژیانێکی‌شیاو‌و‌شه‌ڕافه‌تمه‌ندانه‌ی‌بۆ‌دابین‌بکرێ.

)جاڕنامه‌ی‌جیهانیی‌مافی‌مندااڵن(

Page 4: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

21ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

سووده کانی ترێترێ،‌میوه‌یه‌کی‌وه‌رزی‌هاوینه‌‌و‌خواردنی‌ئه‌و‌میوه‌یه‌‌سوودێکی‌زۆری‌

بۆ‌له‌شی‌مرۆڤ‌هه‌یه،‌‌‌هێندێک‌له‌‌سووده‌کانی‌ترێ:

له‌‌میوه‌ی‌ترێ‌دا‌بڕێکی‌زۆر‌ڤیتامین‌A،‌ڤیتامین‌‌Cو‌ڤیتامین‌‌Bو‌ ‌.1هه‌روه‌ها‌پوتاسیۆم،‌ئاسن،‌فۆسفۆر‌و‌که‌لسیۆم‌هه‌یه‌.

خواردنی‌ترێ‌بۆ‌ئه‌و‌که‌سانه‌‌باشه‌‌که‌‌که‌م‌خوێنن. ‌.2بۆ‌به‌رگری‌له‌‌شێرپه‌نجه‌‌زۆر‌باشه‌. ‌.3

بۆ‌ئه‌و‌که‌سانه‌‌که‌‌رۆماتیسمیان‌هه‌یه‌‌زۆر‌به‌‌سووده‌ ‌.4خواردنی‌ترێ‌قه‌ندی‌خوێن‌ته‌نزیم‌ده‌کا. ‌.5

ترێ‌بۆ‌چڵک‌)هەوکردن(ی‌گەدەو‌ریخۆڵه‌کان‌زۆر‌باشه‌. ‌.6خواردنی‌ترێ‌بۆنی‌ناخۆشی‌ده‌م‌الده‌با. ‌.7

په‌یام

Page 5: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

20ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

کاردەستیدرووستکردنی کرمێکی ڕەنگاوڕەنگ

له کاغەزکەلوپەلی پێویست

یان‌ ڕەنگ‌ ‌2 بکرێت‌ ئەگەر‌ کاغەز‌ ‌_1زیاتر.

2_‌‌مقەست.3_‌ماژیکی‌ڕەش.

4_‌چەسپی‌ئاوی‌یان‌چەسپی‌نەواری‌)لەزگه(.شێوەی درووست کردنی: -

‌11پارچه‌کاغەز‌به‌مقەستەکه‌ببڕه‌به‌شێوەیەک‌که‌پانییەکەی‌‌2.2سەنتیمەتر‌بێت‌و‌درێژییەکەشی‌‌22سەنتیمەتر‌بێت.

یەکێک‌له‌پارچه‌کاغەزەکان‌به‌شێوەی‌بازنه‌دروست‌بکه‌و‌کۆتاییەکانی‌به‌چەسپەکه‌به‌یەک‌بگەیەنه‌ودواتر‌پارچه‌کاغەزێکی‌تری‌ڕەنگ‌جیاواز‌به‌هەمان‌شێوه‌دروست‌بکه،‌بەاڵم‌پێش‌ئەوەی‌‌2کۆتاییەکەی‌به‌یەک‌بگەیەنی‌به‌ناوەڕاستی‌ئەو‌بازنەیه‌دا‌ڕەتی‌بکه‌که‌یەکەم‌جار‌دروستت‌کردوه.‌به‌هەمان‌شێوه‌ئەم‌کرداره‌دووباره‌و‌چەند‌

باره‌بکەوه‌هەتا‌هەر‌‌11پارچه‌کاغەزەکه‌بەیەکەوه‌دەبەستییەوه.درێژایی‌ که‌ بکه‌ ئاماده‌ کەغەز‌ پارچه‌ ‌2 کرمەکەش،‌ شاخی‌ کردنی‌ دروست‌ بۆ‌هەریەکەیان‌‌12سەنتیمەتر‌بێت‌و‌به‌دەمی‌مقەستەکه‌بڕێک‌بای‌بده‌بۆ‌ئەوەی‌بڕێک‌

بچەمێتەوه‌و‌دواتر‌به‌چەسپەکه‌له‌سەرەوەی‌بازنەی‌یەکەمی‌بده.دەتوانن‌چاوی‌کردمەش‌به‌ماژیکی‌ڕەش‌بکێشنەوه‌یان‌له‌بازاڕ‌ئەو‌چاوانه‌بکڕن‌

که‌بۆ‌دروست‌کردنی‌بووکه‌شووشه‌ئاماده‌کراون. هانا وریا

Page 6: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

19ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

مندااڵن به ر له قسه كردن د ەنگەكان ده ناسنله‌نوێترین‌توێژینه‌وه‌‌زانستییەکاندا‌هاتووه‌‌كه‌‌مندااڵن‌به‌ر‌له‌‌قسه‌‌كردنهه‌وڵی‌ڕێكخستنی‌د‌ەنگەكان‌ده‌ده‌ن‌تا‌به‌‌ته‌واوه‌تی‌ئاشنای‌ده‌بن‌و‌دواتر

هه‌وڵی‌قسه‌‌كردن‌ده‌ده‌ن.له‌و‌لێكۆڵینه‌وه‌یەدا‌كه‌‌گۆڤاری‌»برۆسید‌نه‌جز«‌سه‌ر‌به‌‌ئه‌كادیمیای

زانستیی‌ئه‌مه‌ریكی‌باڵوی‌كردۆته‌وه،‌‌هاتوه‌‌كه‌‌ماوه‌یه‌كی‌زۆربه‌ر‌له‌‌قسه‌‌كردن‌مندااڵن‌پرۆڤه‌‌له‌سه‌ر‌چۆنیه‌تی‌و‌شێوازی‌قسه‌كردنیان

ده‌كه‌ن.‌هه‌ر‌له‌‌‌9حەوتووی‌سەرەتای‌ته‌مه‌نیاندا‌جۆرێك‌له‌‌ڕاهێنان‌له‌سه‌رچۆنیه‌تیی‌گوێگرتن‌و‌جووڵه‌كان‌ئه‌نجام‌ده‌ده‌ن‌و‌له‌‌‌11حەوتووشدا‌هه‌وڵی

ده‌ربڕینی‌به‌شێك‌له‌و‌دەنگانەی‌گوێبیستی‌ده‌بن،‌ده‌ده‌ن.

Page 7: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

18ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

فێرگەی نەققاشی

Page 8: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

17ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

هونه ری پشیله و رێویپیاسه‌کردن‌ خه‌ریکی‌ که‌‌ پشیله‌یه‌ک‌ رۆژێکیان‌پشیله‌که‌‌ ده‌بێ.‌ رێویه‌ک‌ تووشی‌ رێگا‌ له‌‌ ده‌بێ،‌بۆیه‌‌ زیره‌که‌،‌ رۆز‌ ئاژه‌ڵێکی‌ ڕێوی‌ که‌‌ وادەبێ‌‌ پێی‌ئه‌حواڵی‌ و‌ ده‌کا‌ لێ‌ و‌ساڵوی‌ ده‌بێته‌وه‌‌ نزیک‌ لێی‌

ده‌پرسێ.رێوییه‌که‌‌چاوێک‌له‌‌پشیله‌که‌‌ده‌کا‌و‌پێی‌ده‌ڵێ:‌ئه‌ی‌خۆت‌ به‌‌ ئیزن‌ چۆن‌ ئه‌تۆ‌ مشک!‌ راوچیی‌ بێچاره!‌ده‌ده‌ی‌ساڵو‌له‌‌من‌بکه‌ی؟‌مه‌گه‌ر‌ئه‌من‌ناناسی؟‌پێم‌

بڵێ‌بزانم‌ئه‌تۆ‌چه‌ند‌هونه‌رت‌هه‌ن‌؟یه‌ک‌ ته‌نیا‌ من‌ ده‌ڵێ‌ به‌‌شه‌رمه‌وه‌‌ زۆر‌ پشیله‌که‌‌هونه‌رم‌هه‌یه‌‌ئه‌ویش‌ئه‌وه‌یه‌‌کاتێک‌سه‌گه‌کان‌ڕاوم‌ده‌نێن‌ده‌توانم‌بچمه‌‌سه‌ر‌دارێک‌و‌گیانی‌خۆم‌رزگار‌

بکه‌م.ده‌زانی؟‌ ئه‌وه‌‌ هه‌ر‌ وتی:‌ لێدا‌ قاقایه‌کی‌ رێوییه‌که‌‌به‌اڵم‌من‌سه‌د‌هونه‌رم‌هه‌ن‌،‌من‌زۆرم‌به‌زه‌یی‌به‌‌تۆ‌دادێ.‌پێت‌خۆشه‌‌فێرت‌بکه‌م‌کاتێک‌سه‌گه‌کان‌ڕاوت‌

ده‌نێن‌بتوانی‌ڕا‌بکه‌ی؟به‌‌ پشیله‌که‌‌ ده‌بێ،‌ په‌یدای‌ سه‌گه‌کانی‌ و‌ خۆی‌ به‌‌ راوچیه‌ک‌ له‌وکاته‌دا‌ هه‌ر‌و‌ بجووڵێ‌ ویستی‌ تا‌ رێویه‌که‌‌ به‌اڵم‌ دارێک،‌ ده‌گه‌یه‌نێته‌‌سه‌ر‌ ‌خۆی‌ گورجێک‌رابکا،‌سه‌گه‌کان‌گرتیان.‌له‌وکاته‌دا‌پشیله‌که‌‌هاواری‌کرد‌و‌وتی‌هۆی‌کاکی‌رێوی!‌ئه‌تۆ‌به‌و‌سه‌د‌هونه‌ری‌که‌‌هه‌تن‌‌نه‌توانی‌خۆت‌رزگار‌بکه‌ی،‌ئه‌گه‌ر‌وه‌ک‌من‌ته‌نیا‌هۆنه‌رێکت‌هه‌بوایه‌‌و‌ئاوا‌له‌خۆبایی‌نه‌‌بای،‌ئێستا‌سه‌گه‌کان‌نه‌یانده‌توانی‌بتگرن.و: دایکی پەیام

Page 9: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

16ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

گۆرانیی کانیلە‌ بەرهەیوان.‌ چوومە‌ و‌ چیرۆكەكەم‌ كتێبی‌ دایە‌ دەستم‌ هەستام،‌ خەو‌ لە‌

كتێبەكەدا‌خوێندبوومەوە‌كە‌لە‌بەهاردا‌كانی‌یەكان‌شێعرو‌گۆرانی‌دەڵێن.ئەمن‌پێم‌وانەبوو‌كە‌كانی‌یەكان‌بتوانن‌گۆرانی‌بڵێن‌و‌بەخۆمم‌دەگوت:‌هەبێ‌و‌نەبێ‌ئەوەیان‌بە‌هەڵە‌لە‌كتێبەكەدا‌نوسیوە.‌چوومە‌الی‌دایكم‌و‌لێم‌پرسی:‌دایە‌وا‌هەیە‌كانی‌شێعر‌و‌گۆرانی‌بڵێ؟‌دایكم‌پێكەنی‌و‌گوتی‌جا‌بۆ‌خۆت‌بۆ‌ناچیە‌

سەركانی‌یەكەی‌به‌ر‌مااڵن،‌بزانی‌وایە‌یا‌نا؟بە‌پەلە‌چوومە‌سەر‌كانی.‌دەنگی‌خوڕەی‌ئاو‌لە‌دوورەوە‌دەهات.‌لە‌بن‌دارێك‌گوێیان‌ باڵندەكان‌ جریوی‌ جریوە‌ ئاوو‌ خوڕەی‌ بحەسێمەوە.‌ بڕێك‌ تا‌ دانیشتم‌پرسیارەكەت‌ وەاڵمی‌ لە‌ لێبكەوە،‌ بیری‌ دەڵێ‌ پێم‌ كەسێك‌ دەتگوت‌ ئاخنیبووم.‌

نزیك‌بوویەتەوە.لە‌پڕ‌گوتم:‌وایە،‌شێعرو‌گۆرانیی‌كانی‌قەڵبەزەو‌خوڕەو‌هاژەكەیەتی.

مەهسا‌رەحمەتیوه رگیڕان له فارسییه وه : باوکی نیان

Page 10: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

15ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

بە دڵی خۆتان بمڕەنگێنن!

Page 11: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

14ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

مـــن و نەشمیل ئاواڵـــینهــەردووكمان زۆر منداڵین

ئــەمساڵ یــەكەم ساڵمانەدەچــین بــۆ قــوتــابخانـە

كتێبــی نـوێمان پــێدراوەهیچی شـــەقڵی نـەشكاوە

قوتابخانە

بـەباشی دەیــانخـوێنـمپـەڕیـــان لێ نادڕێنــــم

مـــــامـــۆستامان زانایـەپسپـــــــۆر و شـــارەزایـە

هـــەركەس كە باش بخوێنێخـــەاڵتــی بـــــۆ دەهێنێ

نیڵتا

سوڵ

سورە

Page 12: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

13ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

چاالکیی زۆر

شم‌هەمووی‌نازانم‌بۆ‌ڕی

م‌سەرم‌هەر‌سپی‌بووە،‌بەاڵ

ەک‌خۆیەتی؟!و

ی‌تۆ‌چەنەت‌لەبەر‌ئەوە

وە‌تا‌مێشکت!ر‌ماندوو‌کرد

پت

توڕەبوونی ماسیگر

رۆژێکیان‌ماسیگرێک‌ماسییەکی‌

گرت‌و‌فڕێی‌دایە‌سەر‌زەوی.‌

ماسییەکەش‌هێندەی‌خۆ‌بۆ‌الی‌

ئاوەکە‌هەاڵویشت‌تا‌کابرای‌ماسیگر‌

توڕە‌بوو،‌ماسییەکەی‌گرت‌و‌خستیە‌

ناو‌ئاوەکەو‌گوتی:‌دە‌بڕۆ‌دەی‌

ئەوەندە‌لە‌ناو‌ئاوەکەدا‌بمێنەوە‌تا‌

بخنکێی‌.‌با‌فێربی‌جارێکی‌دیکە‌ئاوا‌خۆتی‌بۆ‌هەڵناوێی.

شێری دارستان

ماوەیەک‌لەمەوبەر‌چوومە‌ناو‌دارستان‌و‌لەپڕدا‌

شێرێکم‌لێ‌پەیدا‌بوو،‌ئەمنی‌گرت‌و‌خواردی.

ئەی‌ئەوەنیە‌زیندووی‌و‌ژیان‌بەسەر‌دەبەی!جا‌ماڵتە‌ئەوە‌ژیانە؟!

دیاریی: نارین کەنکاش

قسەی خۆش بۆ پێکەنین

Page 13: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

12ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

ددان هاتنی منداڵددان‌هاتن‌پرۆسەیەكی‌گرنگە‌كە‌لەتەمەنی‌‌6مانگی‌دا‌دەست‌پێ‌دەكا.

بەاڵم‌ددان‌هاتن‌لەهەر‌كاتێكی‌نێوان‌‌3بۆ‌‌12مانگیی‌تەمەنیش‌هەر‌بە‌ئاسایی‌دادەنرێ‌و‌هەتاكوو‌دەگاتە‌نیزیكەی‌تەمەنی‌‌3سااڵن‌.

.‌ددانەكانی‌پێشەوەی‌ ددانەكانی‌پیشەوەی‌شەویلکەی‌خوارەوە‌یەكەم‌جار‌دەردەكەون‌ئەوانەوەی‌پێشەوەی‌شەویلکەی‌خوارەوە‌دەردێن‌ شەویلکەی‌سەرەوە‌‌1بۆ‌‌2مانگ‌پاش‌كزانەوە‌و‌ لەبەر‌هەبوونی‌ ئەمەش‌ دەبن‌ نارەحەت‌ دیکه‌‌ لەهەندێكی‌ زیاتر‌ منداڵ‌ و‌هەندێک‌ئاوسانی‌پووكیانه‌‌پێش‌ئەوەی‌ددانەكەیان‌دەربێ.‌ئەم‌ناڕەحەتی‌و‌ژانه‌ش‌نزیكەی‌‌5ڕۆژ‌

پێش‌ئەوەی‌ددانیان‌دەربكەوێ‌دەیانبێ‌و‌هەركە‌ددانەكە‌ده‌ر‌بێ،‌ئێش‌و‌ئازاریان‌نامێنێ.لەسەر‌ كە‌ پەستانەی‌ ئەو‌ هێوركردنەوەی‌ بۆ‌ بگرن‌ پەنجەیان‌ لە‌ قەپ‌ لەوانەیە‌ مندااڵن‌ددانیان‌هەیە‌.‌لەوانەیە‌هیچ‌نەخۆن‌و‌نەخۆنەوە‌بەهۆی‌زیاتر‌ناڕەحەتیان‌كەبەهۆی‌خواردنەوە‌

زیاد‌دەكا.بۆ‌ئەوەی‌ددانی‌مندااڵنمان‌بە‌هێوری‌بێنەوە،‌باشتر‌ئەوەیه‌گەزەی‌الستیكی‌بەكاربهێنن‌

چونكە‌ناڕەحەتییەكەیان‌كەم‌دەكاتەوە‌.زۆر‌وشیار‌و‌ئاگادار‌بن‌لەو‌دەرمان‌و‌چارەسەرە‌كیمیاویانەی‌كە‌بەكاری‌دەهێنن‌بۆ‌زیانی‌ هۆی‌ دەبنە‌ دەرمانانە‌ ئەو‌ چونكە‌ منداڵەكەت،‌ لە‌ ددان‌ دەركەوتنی‌ ئازاری‌ نەهێشتنی‌ڕاستەوخۆ‌بۆ‌سەر‌پووكی‌منداڵەكە،‌لەگەڵ‌ئەوەش‌ئەو‌دەرمان‌و‌چارەسەرانە‌ڕاستەوخۆ‌دەبنە‌هۆی‌ڕاگرتنی‌لیكاو‌‌پێش‌ئەوەی‌فرسەتێكی‌بۆ‌بڕەخسێ‌تا‌كاریگەری‌هەبێ‌لە‌سەر‌

پووك‌و‌ددانی،‌زۆرێك‌لەو‌دەرمانانە‌دەبێتە‌هۆی‌سڕكردنی‌قوڕگی‌منداڵەكە.لە‌سەر‌شانی‌هەر‌دایك‌و‌باوكێك‌پێویستە‌هەر‌بارێكی‌نائاسایی‌بە‌سەر‌منداڵەكەی‌دا‌هات‌ئەوا‌بە‌زووترین‌كات‌بیگەیەنێتە‌پزیشكی‌ددان‌كە‌ئەوان‌شارەزان‌لە‌بواری‌تەندروستیی‌

بواری‌مندااڵن‌دا.

Page 14: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

11ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ئاسۆیی:-

منداڵی‌تازه‌‌درووست‌بوو.‌ ‌.1یه‌کێک‌له‌‌پارێزگاکانی‌واڵتی‌عێراق.‌ ‌.2

ستوونی:-‌شارێک‌له‌‌ڕۆژهه‌اڵتی‌کوردستان.‌ ‌.1ناوی‌واڵتێکه‌‌)نیشتمانی‌پاکی(.‌ ‌.2

سه‌وداسه‌ر،‌وێڵ‌به‌‌دوای‌شتێک‌دا.‌ ‌.3

Page 15: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

10ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

بۆ ئه گه ر پیواز چاک ده که ین ئاو به چاوماندا دێته خوارێ؟

ئێمه‌‌ئەگەر‌پیواز‌پاك‌دەكەین،‌ئاو‌به‌‌چاماندا‌دێته‌‌خوارێ،‌به‌اڵم‌ئێوه‌‌ده‌زانن‌بۆ؟

لە‌سووچی‌چاوەكانی‌ئێوەدا‌زۆر‌غوددەی‌فرمێسكیی‌چكۆڵە‌هەن‌كە‌بۆ‌بەرگری‌لە‌وشك‌بوونی‌چاوەكانتان‌فرمێسك‌دەدەڵێنن.‌

بەهۆی‌تەپ‌و‌تۆزیان‌شتی‌بزوێنەر‌ئەو‌غوددانە‌لەخۆوە‌فرمێسك‌دەدەڵێنن‌تاكوو‌ئەو‌تەپ‌و‌تۆز‌و‌ماددە‌ناخاوێنانە‌لە‌چاودا‌بشۆنەوە.‌لە‌پیوازدا‌

ماددەیەك‌بە‌ناوی‌سولفۆر‌هەیە‌كە‌دەبێتە‌هۆی‌بزواندنی‌رەشایی‌چاوو‌دەاڵندنی‌غوددە‌فرمێسكییەكە‌هەر‌بۆیە‌كاتێك‌ئێمە‌پیواز‌پاك‌دەكەین‌بە‌

خۆمان‌نیە‌دەست‌دەكەین‌بە‌گریان.‌

Page 16: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

9ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

پێویستیی جوان ڕاگرتنی که لوپه لی قوتابخانه منداڵە ئازیزەكان!ئێستا‌كاتی‌دەرس‌

خوێندنەوە‌و‌هەموومان‌دەرچووین‌بۆ‌پۆلێكی‌نوێی‌

خوێندن.‌جا‌دەبێ‌باش‌بزانین‌كە‌كەلوپەلەكانی‌

قوتابخانەكەمان‌جوان‌رابگرین‌و‌ئاگامان‌لێیان‌بێ،‌بۆ‌وێنە:كاتێك‌ئێمە‌لە‌ماڵەوەین،‌نابێ‌بە‌دەستی‌پیسەوە‌بچین‌وانەكانمان‌

بنووسینەوە،‌چونكی‌دەفتەر‌و‌كتێبەكان‌پیس‌دەبن،‌یان‌ئەگەر‌وانەكەمان‌نووسیەوە‌تا‌كتێب‌و‌دەفتەر‌و‌..‌بە‌جوانی‌نەپێچینەوە،‌نابێ‌هەستین‌بچین‌بۆ‌دەرەوە‌چوونكە‌خوشك‌و‌برا‌بچوكەكانیشمان‌حەزیان‌لە‌نووسین‌و‌

وێنەكێشانەوەیە‌و‌یەكسەر‌هەموومان‌لێ‌خراپ‌دەكەن!كاتێك‌وانەیەكمان‌تەواو‌كرد،‌لەڕێوە‌كتێب‌و‌دەفتەرەكانمان‌دەخەینەوە‌نێو‌جانتاکانمان،‌با‌تا‌وانەیەكی‌دیكە‌نەكەونە‌بەرپێ‌و‌ون‌نەبن.‌لەبیرتان‌

نەچێ،‌نابێ‌بە‌هیچ‌شێوەیەك‌الپەڕەی‌كتێبەكانی‌خۆمان‌بنوسین!‌دەفتەر‌جێی‌نووسینە،‌نەك‌كتێبەكان‌مەگەر‌نەتان‌خوێندۆتەوە‌لەسەر‌الپەڕەی‌یەكەمی‌

كتێبەكان‌نووسراوە:«‌پاك‌و‌خاوێنیی‌پەرتووك‌بپارێزە.«جا‌بۆیە‌پاراستنی‌كەلوپەلەكانی‌قوتابخانە‌نیشانەی‌زیرەكی،‌ژیری‌و،‌ئاقڵیی‌

تۆیە‌و،‌ئاوا،‌مامۆستاكانیش‌تۆیان‌خۆشتر‌دەوێ.كەواتە‌با‌هەوڵبدەین‌كەل‌و‌پەلەكانی‌خۆمانمان‌خۆش‌بوێ‌و‌بیانپارێزین.

Page 17: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

8ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

خۆشته‌،‌ خه‌تای‌ بکەم،‌ سوارت‌ ناتوانم‌ که‌‌ ببوورە‌ گوتی:‌ فڕۆکەوانه‌که‌‌ئاخر‌ئەتۆ‌کێشت‌زۆر‌زۆرە.

‌مانگا‌زۆری‌ئه‌و‌قسه‌یه‌‌پێ‌ناخۆش‌بوو،‌بەاڵم‌دواتر‌گوتی:‌شتێکم‌وەبیر‌ئێستا‌ ڕاوه‌سته‌‌ تۆزێک‌ ئاوده‌ستێ.‌ نەچوومەتە‌ بەیانییە‌ ئەو‌ ئەمن‌ هاتەوە‌

ورگم‌بچووک‌دەبێتەوە.کاکی‌مانگا‌چوو‌بۆ‌ئاوده‌ست‌و‌هاتەوە،‌هەستی‌دەکرد‌ورگی‌بچووکتر‌شۆفێرەکە‌ تەنیشت‌ لە‌ بۆوەو‌ جێگەی‌ فڕۆکەکەدا‌ لە‌ بۆیە‌ هەر‌ بۆتەوە،‌

دانیشت‌و‌بەرەو‌ئاسمان‌هەڵفڕین.

داڕشتنەوەی: مینا

Page 18: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

7ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

هه‌بوو‌نه‌بوو‌له‌‌کتێبی‌چیرۆکه‌کاندا‌مانگایه‌ک‌هه‌بوو.ئه‌و‌مانگایه‌‌لە‌مەزرا‌خەریکی‌لەوەڕ‌بوو‌که‌‌لە‌پڕ‌شتێک‌بەربۆوە‌خوارێ!‌مانگا‌چوو‌بۆ‌الی‌تا‌بزانێ‌ئەو‌شتە‌قورسە‌چییە‌بەربۆتەوە.‌دیتی‌فڕۆکەیەکی‌تێک‌شکاوه‌و‌لە‌ئاسمان‌ڕا‌بەربۆتەوە.‌فڕۆکەوانەکەی‌دابەزی‌و‌گوتی:‌تکایە‌

یارمەتیم‌بدەن،‌فڕۆکەکەم‌لەو‌نێو‌دارانەدا‌حاسێ‌بووە.مانگای‌چیرۆکه‌که‌ی‌ئێمه‌‌لێی‌چووە‌پێشێ‌و‌گوتی:‌ئەگەر‌یارمەتیت‌بدەم‌سوارم‌دەکەی؟‌فڕۆکەوانەکە‌گوتی:‌ئەگەر‌چاک‌بێتەوە،‌دوو‌ده‌وریشت‌پێ‌

لێ‌ده‌ده‌م.مانگا‌شاخەکانی‌خستە‌ژێر‌فڕۆکەکەو‌بەرزی‌کردەوەو‌هێنایەوە‌دەرێ،‌چاککردنەوەی‌ بە‌ کرد‌ دەستی‌ پاشان‌ بوو‌ دڵخۆش‌ زۆر‌ به‌وه‌‌ فڕۆکەوان‌

فڕۆکەکەی‌و‌مانگاش‌یارمەتیی‌زۆری‌دا‌تا‌چاکیان‌کردەوە.‌فڕۆکەوانەکە‌سوار‌بوو‌و‌بە‌مانگاکەی‌گوت:‌ئەتۆش‌وەرە‌‌سوار‌بە‌با‌دەورێک‌لێدەین،‌بەاڵم‌فڕۆکەکە‌زۆر‌لەوە‌بچوکتر‌بوو‌کە‌‌مانگاکه‌ی‌تێدا‌جێ‌بێتەوە.‌ئاخر‌مانگاکە‌ورگی‌زۆر‌گەورە‌بوو‌فڕۆکەوان‌گوتی:‌دەی‌کێشە‌نییە‌بڕۆ‌لە‌سەربانی‌فڕۆکەکە‌سوار‌بە.‌مانگاکە‌خۆی‌هاویشتە‌سەربانی‌فڕۆکەکە،‌به‌اڵم‌کاکی‌فڕۆکه‌وان‌هەرچی‌کردی‌نەیتوانی‌فڕۆکەکە‌له‌‌عه‌رزی‌

به‌رز‌بکاته‌وه‌،‌چونکە‌زۆر‌قورس‌ببوو!‌

مانگای ورگن

Page 19: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

6ژمارە 14٧ -سێپتامبری 2014

ساڵو منداڵەکان!

له وانەی ئه مجارەماندا هەندێک شێوەو قه باره فێر دەبین.

What shape is this? ئەمه چ شێوەیەکه؟

It’s a rectangle. ئەوه چوارگۆشەیه

It’s a heart. ئەوه دڵه

It’s a black triangleئەوه سێ گۆشەیەکی ڕەشه

A small yellow starئەوه ئەستێرەیەکی بچووکی زەرده

A big red starئەوه ئەستێرەیەکی سووری گەورەیه

A green squareئەوه چوارگۆشەیەکی کەسکه

It’s a red circle.

ئەوه بازنەیەکی سووره

کاوەی ئاهەنگەری

ئینگلیزیەی زمانی

فێرگ

Page 20: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

5ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

بـــۆ مــەكتـەب وادێمەوەبــەخــوێنــــدن دا دێمەوە

دێمـــەوە الی هـــاوڕێیاندڵخــۆش دەبمـــەوە پێیان

وەرزش، ســروود و نیگارپەیڕەو دەكـەین وەكوو پار

رێزی مـامــۆستا دەگریننمرەی زۆر باش وەردەگرین

بێگـــومان قــوتــابخانەمــاڵی هـەر هەموومانە

بۆیـــە دەبــێ بەچاكیرایبـــگریـن زۆر بەپاكی

وەرزی مەكتەب زۆر خۆشەخوێندن سەرچاوەی هۆشە

محەممەد داریاس

کرانه وه ی قوتابخانه کان له هه رێمی کوردستان

Page 21: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

4ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

رەزا سەقایی

گۆرانی‌بێژی‌به‌ناوبانگی‌لۆڕ،‌ره‌زا‌سه‌قایی‌ڕۆژی‌20ی‌خاکه‌لێوه‌ی‌ساڵی‌‌1318له‌‌شاری‌خووڕه‌م‌ئاباد‌سه‌ر‌به‌‌پارێزگای‌لۆڕستان‌له‌‌دایک‌بووه‌.

سه‌قایی‌به‌‌هۆی‌بارودۆخی‌ناله‌باری‌ئه‌و‌سه‌رده‌م‌ته‌نیا‌قۆناغی‌سه‌ره‌تایی‌خوێندنی‌ته‌واو‌کرد.‌هه‌ر‌ئه‌و‌کات‌فێری‌پیشه‌ی‌به‌رگدووری‌بوو،‌‌به‌‌پێی‌قسه‌ی‌دۆستان‌و‌هاوڕێیانی‌هه‌ر‌له‌‌منداڵیه‌وه‌‌

ده‌نگێکی‌زۆر‌خۆشی‌هه‌بوو‌‌به‌‌جۆرێک‌که‌‌ته‌واوی‌خه‌ڵکی‌شار‌ده‌یانناسی.سه‌قایی‌ساڵی‌1343ی‌هه‌تاوی‌یه‌که‌م‌گۆرانیی‌خۆی‌تۆمار‌ده‌کا‌و‌له‌‌رادیۆ‌دا‌باڵوده‌بێته‌وه.‌دواتر‌چه‌ندین‌گۆرانیی‌دیکه‌‌به‌‌ناوه‌کانی:‌‌حالوه‌‌گنم‌خره‌،‌کوش‌ته‌ال،‌قه‌ده‌م‌خێر،‌سیت‌بیارم‌و‌مەریەم‌

مەریەم‌باڵو‌ده‌کاته‌وه‌.ساڵی‌‌1354به‌‌وتنی‌گۆرانیی‌»‌زندگی‌بی‌چشم‌تو«‌)لە‌ژیان‌بێ‌چاوەکانی‌تۆ(‌ناوبانگ‌ده‌رده‌کا.ساڵی‌‌1356به‌‌یارمه‌تیی‌موجته‌با‌میرزاده‌‌ئاوازدانه‌ری‌به‌ناوبانگ‌چه‌ند‌گۆرانییه‌کی‌دیکه‌‌وه‌ک:‌»دالکه‌،‌تفه‌نگ،‌زندگی،‌ژیان«،‌قه‌ده‌م‌خێر،‌دایه‌‌دایه‌‌و‌مۆتۆرچی‌تۆمار‌ده‌کا،‌به‌‌باڵوبوونه‌وه‌ی‌ئه‌و‌

گۆرانیانه‌‌ناوبانگێکی‌زۆری‌ده‌رکرد‌و‌گۆرانی‌و‌مۆسیقیی‌لۆڕی‌گه‌شه‌ی‌‌کرد.سه‌قایی‌ساڵی‌‌1366له‌‌شه‌ڕی‌ئێران‌و‌عێراق‌به‌‌سه‌ختی‌بریندار‌ده‌بێ‌و‌ناتوانێ‌درێژه‌‌به‌‌کاره‌‌به‌ربه‌ره‌کانی‌ دوای‌چه‌ند‌ساڵ‌ ده‌دا‌و‌ لێی‌ مێشک‌ ناوبراو‌ساڵی‌‌1385سه‌کته‌ی‌ بدا.‌ هونه‌رییه‌کانی‌

له‌گه‌ڵ‌نه‌خۆشی،‌له‌‌‌1389/4/8ماڵئاوایی‌له‌‌ژیان‌ده‌کا.

ئامادەکردنی: مەتین

Page 22: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

3ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

ساڵو له مندااڵنی نیشتمان و هیوای دواڕۆژی کوردستان!هه‌ر‌وه‌ک‌ده‌بینن‌باڵوبوونه‌وه‌ی‌ژماره‌ی‌نوێی‌دنیای‌مندااڵن‌هاوکاته‌‌له‌گه‌ڵ‌کردنه‌وه‌ی‌پشووی‌ هیوادارم‌ خۆشەویستەکان‌ منداڵە‌ خوێندن.‌ نوێی‌ ساڵێکی‌ ده‌سپێکی‌ قوتابخانه‌کان‌و‌نوێی‌خوێندن‌ بۆ‌ساڵی‌ بردبێ‌و‌خۆتان‌ بەسەر‌ بە‌خۆشی‌و‌حه‌سانه‌وه‌‌ ئەمساڵتان‌ هاوینیی‌

ئامادە‌کردبێ.‌ئازیزانم‌هەر‌وەک‌خۆتان‌دەزانن‌ساڵی‌نوێی‌خوێندن‌دەستی‌پێ‌کردوەو‌ئێوەش‌چەند‌

ئەرکێک‌ده‌که‌وێته‌‌سەر‌شانتان‌و‌ئەو‌ئەرکانەش‌ئەوانەن:‌دەبێ‌هەمووتان‌ڕێز‌لە‌مامۆستاکانتان‌بگرن‌و‌لە‌کاتی‌وانە‌گوتنەوەدا‌بە‌باشی‌گوێیان‌لێ‌بگرن،‌چونکە‌ئەوان‌هەموو‌هەوڵیان‌ئەوەیە‌ئێوە‌فێری‌زانست‌‌بن‌و‌ببنە‌هیوای‌دواڕۆژی‌

واڵت‌.‌بزانن‌،‌ بەرپرسیار‌ بە‌ پۆلەکانتان‌ قوتابخانەو‌ ڕاگرتنی‌ خاوێن‌ پاراستن‌و‌ لە‌ خۆتان‌ دەبێ‌بجووڵێنه‌وه‌.‌ باشی‌ بە‌ هاوڕێکانتان‌دا‌ لەگەڵ‌ دەبێ‌ ئێوەیە.‌ دووهەمی‌ ماڵی‌ قوتابخانە‌ چونکە‌هەروەها‌له‌‌گەڕانەوە‌بۆ‌ماڵەوەدا‌بە‌چاوی‌ڕێزەوە‌بڕواننە‌دایک‌و‌باوکتان‌،‌چونکە‌بێ‌گومان‌

ئەوان‌هەموو‌هەوڵ‌و‌هیوایان‌پێگەیاندنی‌ئێوەیە.‌منداڵە‌خۆشەویستەکان!‌ئێوە‌دەبێ‌ئەوەش‌بزانن‌هەموو‌منداڵێک‌حەزی‌لە‌خوێندن‌و‌فێر‌بوونە،‌بەاڵم‌لەوانەیە‌لەبەر‌بارودۆخی‌ژیان‌و‌نەبوونی‌قوتابخانە‌و‌بوونی‌شەڕ‌لە‌واڵتەکەیان‌لە‌خوێندن‌بێ‌بەش‌کرابن،‌بۆیە‌دەبێ‌ئەوانیش‌لەبیر‌نەکەن.‌هەروەها‌دەبێ‌هەوڵ‌بدەن‌ئه‌گه‌ر‌له‌‌قوتابخانه‌ش‌ناهێڵن‌به‌‌زمانی‌زگماکی‌واتە‌زمانی‌دایک‌بخوێنن‌و‌بنووسن،‌ئێوه‌‌له‌‌ماڵه‌وه‌و‌له‌‌ڕێگه‌ی‌دایک‌و‌باوک،‌یان‌خوشک‌و‌برا‌گه‌وره‌کانتان‌فێری‌بن،‌چونکە‌نووسین‌و‌خوێندنه‌وه‌‌

به‌‌زمانی‌دایک‌مافی‌بێ‌ئەمالو‌ئەوالی‌ئێوەیەو‌نابێ‌خۆی‌لێ‌‌البدەن.کێشەیەک‌و‌ شەڕو‌ هەموو‌ لە‌ بن‌ دوور‌ کوردستان‌ مندااڵنی‌ که‌‌ بێ‌‌ ڕۆژێک‌ هیوادارم‌خوێندن‌دا‌ نوێی‌ ساڵی‌ لە‌ هیوادارم‌ بخوێنن.‌ زمان‌‌ یەک‌ بە‌ سەربەخۆدا‌ ئازادو‌ واڵتێکی‌ لە‌

سەرکەوتنی‌گه‌وره‌‌بەدەست‌بێنن.مینا سوڵتانزادە

ەمجارەمانوتەی ئ

Page 23: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

2ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

وربانی‌فه‌ره‌ر:‌شیالن‌ق

سه‌رنووس

ەران:‌کاوه‌‌ستەی‌نووس

دە

عمه‌ت‌مه‌ال،‌هانا‌وریا،‌نێ

اهه‌نگه‌ری،‌ئ

‌سوڵتانزادەمینا

‌‌‌‌‌په‌یوه‌ندی:‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌www.facebook.com/nawendy.mndal.paryzy.kurdistan

www.Kurdistanukurd.com

مندااڵن دنیای گۆڤارێکی مانگانه ی مندااڵنه، ناوەندی منداڵپارێزیی رۆژهەاڵتی كوردستان دەری دەكا

Page 24: ژمارە ١٤٧ی دنیای منداڵان چاپ و بڵاو بۆوە

1ژماره ١٤٧ - خەرمانانی ١٣٩٣

١٤٧