“მეტალები და არამეტალები”

მეტალურგია მეცნიერებაა, რომელიც

შეისწავლის მადნების და მეტალის

შემცველი სხვა ნივთიერებებისაგან

მეტალებისა და მისი შენადნობების

მიღების ხერხებსა და საწარმოო

პროცესებს.

არქეოლოგიური მასალის შესწავლამ

დაამტკიცა, რომ მეტალურგიას უძველეს

დროში ჩაეყარა საფუძველი. მცირე აზიაში

ჩატარებული გათხრებიდან ჩანს, რომ

სპილენძს ძვ. წ. VII - VI ათასწლეულებში

ადნობდნენ. უფრო ადრე ადამიანი გაეცნო

თვითნაბად ოქროს, ვერცხლს, სპილენძს,

მეტეორიტულ რკინას.

საქართველოს ტერიტორიაზე ლითონის დამუშავება

ქრისტესშობამდე VI-V ათასწლეულების მიჯნაზე იწყება.

ამას ხელს უწყობდა სამხრეთ კავკასიაში არსებული

ხელსაყრელი პირობები:

• ლითონის მადნების მრავალგვაროვნება და

ნაირსახეობები (ოქრო, საპილენძი, დარიშხანი, ტყვია,

თუთია, ვერცხლი, რკინა, ვოლფრამი, მოლიბდენი,

მანგანუმი, პოლიმეტალური საბადოები).

• საწვავი მასალის სიუხვე (სხვადასხვა ჯიშის ხეები და

ნახშირი),

• წყლის უზომოდ დიდი რესურსები და რა თქმა უნდა

• ხელოსანთა ის მაღალი დონე, რომელიც ნელ-ნელა,

საუკუნეების მანძილზე მუდმივად იხვეწებოდა

• გეოლოგიური მონაცემებით

საქართველოში ცნობილია

200-ზე მეტი სპილენძის,

დარიშხანის, ანთიმონის,

რკინისა და პოლიმეტალური

საბადოებისა და

ზედაპირული

გამოვლინებების ადგილები.

ძალიან მნიშვნელოვანია

ის ფაქტი, რომ თითქმის

ყველა უმთავრეს

საბადოზე აღმოჩენილია

მადნის მოპოვებისა და

დამუშავების კვალი.

სამჭედლო ჩხოროწყუს რაიონში

საყდრისის მიწისქვეშა

მაღაროში აღმოჩენილია

ძვლის სამთო იარაღები,

რომელიც თარიღდება

ძვ.წ. VI ათასწლეულით!

საყდრისი

•

პირველი ლითონი, რომელიც ადამიანმა

გაიცნო, იყო სპილენძი (Cu).

მაგრამ ამ ლითონმა თავისი თვისებების

გამო (მყიფე და არა ჭედვადი) ვერ

ჩაანაცვლა ქვის იარაღი და იგი ქვასთან

ერთად იხმარებოდა.

2 000 წელი დასჭირდა

კაცობრიობას, რომ

სპილენძი (Cu) და

დარიშხანი (As)

ერთმანეთთან შეედნო

და მიეღო ბრინჯაო!

ამ პერიოდის იარღები

დაბალი ხარისხისაა და

დამუშავების კვალიც

ნაკლებად ჩანს.

ისტორიის ამ პერიოდს

მტკვარ–არაქსის

კულტურად მოიხსენიებენ.

ძეგლები აღმოჩენილია

ნაცარგორაში,

ქვაცხელებში, ამირანის

გორაზე და სხვა მრავალ

ადგილზე...

ნაჭედი იარაღის

დასამზადებლად

განკუთვნილი ბრინჯაო

შეიცავდა 0,5-7%

დარიშხანს,

სამკაულებისათვის

განკუთვნილი კი - 7-22%-ს.

თუმცა ოქროს დამუშავება

უკვე კარგად

განვითარებული ჩანს

ქინძისთავი ბედენის აკლდამიდან

ამ პერიოდის

იარაღში ჩნდება

მხატვრული

დამუშავების

ელემენტები,

გეომეტრიული და

ცხოველური

ორნამენტები

ძვ. წ. III

ათასწლეულეულის

დასაწყისიდან

კომპლექსური მადნებიდან

იღებდნენ

მრავალკომპონენტიან

სპილენძს. შენადნობის

შედგენილობაში იყო

დარიშხანი, სტიბიუმი(St),

ტყვია (Pb) …

ანანაურის ყორღანიდან წნორის ყორღანიდან

თრიალეთის ყორღანებიდან

უმაღლესი ხარისხის ბრინჯაო

ადამიანმა მიიღო სპილენძზე

კალის(Sn) დამატებით. ამ რთული

შედგენილობის შენადნობს

იყენებდნენ საომარი (შუბები,

მახვილები, სატევრები,)

სამეურნეო იარაღის (ცულები),

მონეტების, მხატვრული

ნაკეთობებისა და სამკაულების

დასამზადებლად.

ბრინჯაოს აბზინდა. თრელის სამაროვანი. ძვ. წ. XIII ს

კოლხური ცული

კოლხურ კულტურაში

განსაკუთებულად

წარმოდგენილია

საბრძოლო და

სამეურნეო ცულების

ფართო სპექტრი.

სამკაული, ოქრო, ძვ. წ. 350-300 წ.

ჭვირული თავსამკაული და ცვარას ტექნიკა

„გავემართე სალაშქროდ

კულხას ქვეყნის წინააღმდეგ...

ეს ქვეყანა მე დავიპყარი...

მისი მოსახლეობა დავწვი...

მოხელენი გავჟლიტე...

რკინის ბეჭედი

გავაკეთებინე...

წარწერა დავდგი ქალაქ

ილდამუშაში...

უეჭველია, რომ

ძლევამოსილი

ურარტუს მეფის

კოლხაში ლაშქრობის

მიზანი

ახალაღმოჩენილი

ლითონის - რკინის

საბადოებია!

•

•

•

ჭვარტლმა

ხის ნახშირს

რკინის იარაღებიქვემო ქართლის მუზეუმიდან

•

•

•

•

•

•

•

620 000 ტ. კოქსს

1 200 000 ტ. აგლომერატს

1 450 000 ტ. ფოლადს

700 000 ტ. თუჯს

500 000 ტ. უნაკერო მილებს

130 000 ტ. ფურცლოვან

ნაგლინს

130 000 ტ. სორტულ ნაგლინს

1 200 000 ტ. მილნამზადს

•

•

• HTTP://WWW.SAUNJE.GE/INDEX.PHP?ID=19

•