TUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi … Thar/2018/January/HT-10-01...2018/01/10  · a um a, hi laia...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 30th. sept. , 2017 to 15th. nOV.,2017 delivery :10-01-2018 (wed) Time :9AM-ll stock Stock : 306 (first come first ) 19 kg. & 5kg available Hmasawnna Thar Vol - 33/88 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy TUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi (wedNesdAY) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI GAS NEWS Agency : SAS Booking : 7th. Oct. , 2017 to 7th. nOV. 2017 delivery :10-01-2018 (wed) Time : 9AM ll stock last stOCK : 306/-rate:Rs. 848/- District TB Office report CCPUR: Revised National TB Control Programme/ District TB Office, CCPur a chun January-December, 2017 inkar kum khat liemta sung khan OPD case 23764 a um a, hi laia mi 1602 hai khaksaw test thaw thar a ni a, case hlui (follow up case) 346 a um. Kum khat liemta sung hin TB positive 108 hmu- suok a ni a, TB damdawi course zo le damfel 129 an um a. TB damdawi course zo, sienkhawm damfel zo lo 1 a um a, mi 180 hai enkawl thar an nih. Hi hun sung ma hin New Smear negative 33 a um a, extra Pulmonary negative 31 a um a, kum 2017 sung TB leia thi official record-ah a um nawh. Tripartite talk nei ding CCPUR: UPF le KNO \huoitu hai chun January 10, 2018 hin New Delhi hmu- nah ‘5th Round of Tripar- tite talks’ nei nawk an tih. November 23, 2017 a UPF le KNO joint meeting a an rel dungzuiin Bodo Terrori- torial Council model Ter- ritorial Council ngen dinga thutlukna siem a nih. Online Registration thaw 573 tling CCPUR: Manipur phairam district 4 le Hill district-a a hmasa tak dinga CCPur district-a July 22, 2015 a inthawk Food Safety le inza- wma Online Registration CMO Office Campus, CC- Pur-a Food Safety/CCPur office a chun kum 2015-17 sung khan Online Registra- tion thaw mi 573 an um. Kum 2015 khan Online reg- istration 5 thaw a ni a, kum 2016 in 32 le kum 2017 khan 536 a nih. Chun, Online Registra- tion thaw \an a ni hnung kum 2015 khan Food Safety Office chun licence 5 an pekdawk a, kum 2016 in 65 le kum 2017 khan 82 an pe- kdawk bawk. Online Registration thaw tamna san chu Mid Day Meal hmu school hai bakah National Food Security Act fethlenga Fair Price Schop agent han registration an thaw lei a ni a, Licence pek thar hai chu Dawr lien deu hai le sumdawngna hmun lien deu hai an nih tiin Food Safety Office-a inthawk ei thu dawngna chun a hril. Opium inchawtu Police han man tumin an zawng mek CCPUR: January 4 le 5, 2018 inkar zana inruithei (Opium) a sumdawngtu mi 3 - Chingsuankim Ngai- hte (41) w/o Gualianthang Ngaihte of T Mimjang, Thingkaiphai; Thangkholet Haokip (40) s/o (L) Ngulk- hosei Haokip of S Canan Veng, Tuibong le Lhai- khohat (37) w/o Thangk- holet Haokip of S Canan Veng, Tuibong hai man an nina thuah January 9, 2017, 12:00Noon khan Pu Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur chun tuolsung chanchinbu reporter hai inhmupuiin mana um hai hmel suklangna le man an ni dan report a pek. Hi huna hin Lunkhomang Khong- sai, Addl. SP (Law & Or- der) le SI Pau Tunglut hai khawm an \hang. January 4 le 5, 2018 inkar zan khan Old Ba- zar area-ah Opium in- peksawng tumna a um ti report dawng a ni dungzuia SI Thanglyanmang le SI James Lianzagou Vaiphei hai inrawinaa zan dar 11 vela search Operation an thaw hnungah January 5, 2018 zingkar dar 8 a hi lai hmun ma an dap huna hieng mi 3 hai hi an man niin Police chun an hril. Mana um hai inpuongna dungzuiin Opium inchaw- tu Nengkhongah Baite khawm Police chun man tumin an zawng mek thu SP, CCPur chun a hril. Hieng mi pathum hai kuta inthawk hin Rs 12,99,000/- bakah Mobile Handset 3 man a ni a, Po- lice chun FIR No. 02(01) 2018 CCP-PS Under sec- tion 27A/29 ND & PS Act. an registered a nih. ZeO in Feb. 20 chena la le pelut dingin CCPUR: DDO code 0707001/Zonal Education Officer, CCPur hnuoia Head of Instituttions hai chu Annexure-I le II laa February 20, 2018 chenin ZEO, CCPur Office-ah fil- lup hnungin color passport size ( 3cmx4cm) leh pelut dingin January 8, 2018 khan inhriettirna a siem. Paper size chu 14.9 cm (B) x 21.1cm (L) (A4 size pa- per chanve) a ni ding ti a nih. Hi hun sunga la le pelut lo han harsatna an lo nei khawmin ZEO in mawphur naw nih tiin N. Chingkhei Singh, ZEO, CCPur chun inhriettirna a siem. Hmun hniah mithiruong hmu imPhAL: Zanikhan Ma- nipur hmun hran hranah mithiruong 2, pasal le nuh- mei hmu an nih. Pasal thisa ruong hi zani zingkar dar 6:30 vel khan Tangkhul Baptist Church, Dewlaland tuol zawna D.M. College Campus inhuonna bul lai hmu a ni a, Police han an va lak a, RIMS Morgue-ah en thei dingin an va sie. A hmel inlang danin kum 30 vel hmel a put. Mithiruong hi January 12, 2018 chena a ngaiven le latu an umnaw chun dan angin hre hmang ning a tih tiin Lamphel Po- lice station thusuok chun a hril. Chun, zanikhan nau- pang Nga man dinga fe han Thoubal District a Yai- ripok Kekru an ti hmuna nuhmei pakhat thisa ruong an hmu bawk. Mithiruon ghi a thu ta hle a, hi lei hin a thina a sawt ta ring a nih. Mithiruong hi Police han an va lak a, District Hospi- tal, Thoubal Morgue-ah en thei dingin an va sie. DTO in Dec. thla sung Revenue Rs. 1272742/- le Motor 374 registered CCPUR: District Transport Office, CCPur chun Decem- ber, 2017 thla sung khan Revenue Rs. 1272742 an hmusuok a, kum 2017 sunga Revenue an hmusuok popo Rs. 14688350 a tling phak. Kum 2017 sunga Revenue an hmuna hai chu Token Tax Rs. 9612417/-; Goods tax Rs. 546021/-; Passenger Tax Rs. 599680/-; Permit Fee Rs. 402857/-; Inspec- tion Fee Rs. 519560/-; Reg- istration Fee Rs. 630740/-; PUC Fee Rs. 10755/-; Com- pounding Fee Rs. 16700/-; Penalty Fee Rs. 188970 le Misc Rs. 2160650/- a nih. Chun, December, 2017 thla sung khan DTO, CC- Pur chun Motor 374 an reg- istered. Hi lai Heavy Truck 16, LGV 23; Maxi Cab 03; Auto Rickshaw 28; LMV Car 108; Jeep/Gypsy 26; Motorcycle 167, Others 3 a \hang. Kum 2017 sunga motor registration thawa um chu a rengin 2730 a nih. Hi lai hin Heavy Truck 50; Med. Truck 10; LGV 151; Heavy Bus 2; Med. Bus 1; LPV 9; Maxi Cab 5; Au- torickshaw 247; LMV Car 932; Jeep/Gypsy 102; Mo- torcycle 1195 le Others 23 a \hang. Minister in ‘Organic Manipur’ Brand a hawng Manipur siemsuok hai ‘Organic Manipur’ ni tang a tih: Minister Th Shyamkumar Manipur Inpumkhat ei nuom chun hma- sielna le duamna ei bansan a \ul: CM imPhAL: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, history ei en chun ei hrat nawna le mihai mi hnena san chu ei inthuruol nawna lei a nih ti ei hmu thei a. Manipur inumpkhata um zing ei nuom chu mani hmasielna le duamnahai ei bansanin a \ul tiin a hril. Hi thu hi State Ar- chaeology, Department of Art and Culture, Govern- ment of Manipur ibuotsai, Maharaja Gambhir Singh 184thDeath Anniversary, Gambhihr Singh Sama- dhi, Langthabal-a a hril a nih a. Chief Minister chun Langthabal-a Maharaja Gambhir Singh Samadhi ah ‘historical importance’ nei hmun siem a ni ding thu a hril. Chief Minister chun, mipui pung khawmhai kuomah, mani hmasielna bansanin state pumpui hmasawnna ding thilhai ngaituo hlak ding le, hun \ ha sukhmang mei mei nekin State ta dinga thil \ha chite bek iemani tak thaw seng tum dingin a fiel bawk. Politician han ethics an hmang ding thu ah, ram pum hmasawnna dinga ngaituona le ‘national char- acteristic’ nei lo politician chu hlawtling ngai naw nih tiin a hril. Chuong ang chu nei seng inla chu ei ramah hmasawnna le danglamna tlung ngei ngei a tih tiin, chan ngamin commitment leh mipui hmasawnna ding sin thaw inla chu danglam ngei ngei ei tih tiin a hril bawk. “Mani ram ta dinga \hahnem ngaina le hman- gaina nei nawhai chun iengtiklai khawm ram le hnam siem\ha ngai nawng an tih” tiin a hril. Chief Minister chun, kum sari sung Manipur ah sietna (tam) nasatak a tlung zing laia Myanmar thununna hnuoia inthawka intal dawkna dinga Maha- raja Gambhir Singh, Nara Singh le Herachandra hai inpumpekna le sinthaw the- inghil ngai lo ding a nizie a hril a. History chu eini suk- danglam thei an naw zie a hril bawk. “Foreign power haiin an mi thuhne theina san pakhat chu eini le eini in- remna le inthuruolna ei thlaksam lei a nih. Det taka ngir zing ei nuom chun mani hmasielna le duamna ei ban a \ul” tiin a hril. Chief Minister chun, kum sari harsatna rapthlak (1819-1826) a tlung laia Manipur sansuok a ni dan le pi le puhai lo thaw hlawk dan \hangtharin an hrietz- ingna dingin Samadhi ah hin Museum bawl a nih ding thu a hril a. A hmun sukchangtlungna dingin Art and Culture Depart- ment chu international consultancy agency rawna siem dingin a hril. Maharaja Gambhir Singh Samadhi sungah Nara Sing le Herachandra hai lim sie dingin a hril bawk a. Samadhi siemna dinga Blue Print le Detailed Project Report siemna din- gin historian hai rawn dingin an fui bawk. DPR chu Planning Department kuoma pelut dingin a hril a. >>sunzawmna phek 4-ah UGC NET a hlawtling ve CCPUR: Central Board of Secondary Educa- tion (CBSE) huoihawtna hnuoia University Grants Commission (UGC) National Eligibility Test (NET) Exam November, 2017- a nei tulai hnai ela result puong a khan Nk. Irene L. Sellate, s/o Thil\hakung Sellate of Lunglei Mizoram khawm hlawtlingna a chang ve. Nk. Irene hi Mizoram University, Aizawl-a in- thawk M.Sc. (Environmen- tal Science) zo niin Gold Medallist ni ve ngat a nih. Tuhin M.Phil an chuk mek a, tukum hin a zo beisei a nih. AC to DC Ajay Arora in training a hawng CCPUR: Ministry of Do- NER, Govt. of India huoi- hawtnain January 24, 2018 chen aw ding NIELIT CC- Pur Extension Centre, Hill Town, Tipaimukh Road-ah zanikhan training hawng le \an a nih. Training hi zani 11AM khan Ajay Arora, IAS, AC to DC/CCPur in a hawng a, District sunga Govt. Depart- ment tum tuma inthawk Of- ficers 19 an \hang. Department tum tuma inthawk training \hang dinga thlangsuok hai chu- Jang- minlien Lupho, SDC, SDO Office, CCPur; Thingbeijam Kamaljit Singh, SDC, SDO Office Henglep; Laisharam Bhagat Singh, SDC, SDO Office Kangvai; Irungbam Julius Singh, SDC, SDO Office, Singngat; Arow Kayina, SDC, SDO Office Mualnuam; Glory Chingthi- ankim, SP, SDC, DC CCPur Office; Solomon Fimate, SDC, SDO Office Saikot; Lalsuong Gangte, SDO Of- fice Tuibong; L. Vedanta Sing, EE/KCD-I/IFCD; N. Chingkhei, ZEO/CCPur; H. Doungel, DYA/NYK, CC- Pur; Umarani Devi, DSWO/ CCPur; Dr. Romeo Sanate, DACO/CCPur; Dr. Rosang- zoul Khawlum, Jt. Director/ Vety, CCPur; G. Vunglian, Asst. Director, Sericulture, CCPur; Mangminthang, Dy. Manager (IT), MSPDCL, CCPur; Shashi Kumar, PO, DRDA/CCPur; Haukhan- siam, SO, PHED/CCPur le Chinsianlam Taithul, SO, PWD/CCPur hai an nih. imPhAL: Horticulture and Soil Conservation Minister Pu Thounaojam Shyamkumar in zanikhan a office quarter, Kangla Park, Imphal-ah Manipur thil siem suok hai kona ding brand hming ‘Organic Manipur’ ti a hawng a, Ma- nipur horticulture depart- ment hnuoia loneitu han an thar suok thil hai kona dingin ‘Organic Manipur’ ti hi a brand hminga hmang ni tang a tih tiin Pu Th Shy- amkumar chun a hril. Pu Shyamkumar hin Organic Manipur yearly calendar, 2018 tlangzarna a nei le inzawma ‘brand’ hming hi a hawng sa a nih. Pu Shyamkumar chun, scheme tum tum hnuoiah central in ‘organic farmers’ dam khawsuokna ding thil tum tum a thaw hlak thu a hril a, ‘Organic Manipur’ ti brand hming chawiin loneituhai lohma suok hai chu zawr a ni hlak ta ding leiin losinthawtu hai lungn- gai lo dingin an fui tawl. Natna chi tum tum leia hriselna kawnga har- satna tam tak a um ta chu a ngaimaw thu , damdawi a siem ‘chemical fertilis- ers’ nekin ransa ek hai thlai ch$ngna a hnuoi suk\hatu dinga hmang uor lem hlak dingin a hril. Bank hai le \hangruolin loneituhai hnuoi \hatna chi tum tum horticulture department in peksuok vat dingin hmal- akna an fepui mek thu Pu Shyamkumar in a hril a, hi le inzawmin depart- ment hmalakna thlawp a, ra \hatak a hung insuo peina dinga \hang tlang dingin Pu Shyamkumar in fielna a siem. ‘Organic Manipur’ tlangzarna huna hin K. Debadutta Sharma, Proj- ect Officer, MOMA; Pu L. Radhakishore Singh, MLA Oinam A/C le Ma- nipur Pollution Control Board (MPCB) Chairman le Miss Parul Mehta, Junior Marketing Officer, Union Ministry of Agriculture and Farmers Welfare, Govern- ment of India hai khawm \hangin thuhrilna an nei ve. Imphal-Mumbai Flight um vat ta ding; PM in ISC a hawng ding imPhAL: Raj Bhavan, Imphal-ah zanikhan Gov- ernor Dr. Nejma Heptulla in press conference a ko a, Imphal-Delhi direct flight chau ni loin tuta inthawk hun sawtnawte hnungah Imphal-Mumbai direct flight khawm a hung um ta ding a nih. Hi chun- gchanga hin PM Narendra Modi khawm ka ngen ta a, Union Civil Aviation min- ister khawm ka hrilpui ta bawk a, Union Civil Avia- tion minister chun Imphal- Mumbai direct flight in- fetir a remti ta a nih tiin Chanchinbumihai kuomah a hril a. January 2, 2018 khan Air India in Manipur mipuihai mamawna leiin Delhi le Imphal inkar direct flight an vuongtir tah tiin a hril. Chun, March 16-20, 2018 inkar sung khin Ma- nipur University-ah Indian Science Congress um a ta, Indian Science Congress hi March 16, 2018 khin PM Narendra Modi in a hawng ding a nih tiin Dr Heptullah chun a hril. Delhi le Imphal inkar direct flight chu chawlkar khat sung vawi hni, Thawleni le Pathienni zat a um ding niin a hril a, hi thu hi Sangai Festival huna khan Union minister of Civil Aviation in thupuong a lo siem ta niin a hril bawk. Delhi le Imphal inkar direct flight a um ta leiin Imphal le Delhi inkar chu a hma nekin a sukhnai lem tah a, chuong ang bawkin, Mum- bai, Banglore, Chennai le India khawpui tum tum le Imphal khawpui inkar hi sukhnai pei ning a tih tiin Governor chun a hril. Science Congress le hin hun sawt taka inthawk inzawmna kan nei tah a, ISC hi institution \ha tak a nih. Hi huna hin India rama Scientist hmingthang tak tak han Manipur hung sir an ta, scientists hai thiltum tak ding chu biodiversity ngirhmun enfel le ‘natural resources’ haiah research tam lem thaw a nih. Scien- tist le mi pawimaw tam tak hung ding hai lai ISC huna hin Nobel laureates khawm Manipur-ah an hung beisei a nih tiin Governor chun a hril. Loktak lake sukfai a ni hnungin water skating, boat race, para sailing le thil dang dang thaw thei a ni ding thu Governor chun a hril. Loktak sukfaitu dingin DoNER Minister fielna pek a ni tah a, a vadung enkaitu dingin Water Resources ministry inhriettir an ni tah. Laktak lake sukfai le suk- thienghlim a ni theina ding chun vakam-ah thing tam- lem phun a \ul ding a nih tiin Governor chun a hril. Naupang inru tum sawnin an vuok imPhAL: Zani zing dar 10 vel khan Laipham Khu- nou, Imphal West District veng mipui chun naupang inru tum sawnin pasal pakhat an vuok hrep a, a hnungin Police han an va sansuok. Vuok hrepa um pasal hi Thounaojam Germa alias Honja (38), s/o Thounao- jam Modhumangol Singh of Chingmeirong Mamang Leikai a nih. Police han a chanchin a chanchin an hang suizui chun Thou- naojam Germa hi mi anglo, lungril buoi/kimlo a ni a, RIMS panpui nghal a nih. Hriet suol le thaw suol leiin kut a tuor hrep pha a nih. Germa hin naupang pakhat kutah a va man a, chuleia naupang \huoih- mang tum sawna Laipham Khonou veng mipui han an lo vuok pha niin ei thu dawngna chun a hril. Sai le Sakei ru leh mi pahni man KOhimA: January 8, 2018 khan HQ IGAR (N) hnuoia Assam Rifles han Kukidolong, Na- galand-ah Tata Winger MN01S-9491 sukchaw- lin an dap a, Sai le Sakei ru kgs. 13 an dapdawk. Sai le Sakei ru neitu Sum John Ngaihte of Gangpimual, Chura- chandpur District Ma- nipur chu sumfai Rs. 61,455 le Bank transfer slip Rs. 40,000 leh an man. Sakei ruhai lai hin a zângru, a luru, a keru, a mei, a nakru, a rîngru le a Ha hai a \hang. Sai ruhai lai a nakawr le a hnar ruhai a \hang. Crawford naunu Kaia Gerber chu kum 16 niin fashion magazine Vogue American cover a hluo.

Transcript of TUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi … Thar/2018/January/HT-10-01...2018/01/10  · a um a, hi laia...

Page 1: TUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi … Thar/2018/January/HT-10-01...2018/01/10  · a um a, hi laia mi 1602 hai khaksaw test thaw thar a ni a, case hlui (follow up case) 346 a um.

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 30th. sept. , 2017 to 15th. nOV.,2017delivery :10-01-2018 (wed) Time :9AM-tillstockStock :306(firstcomefirst)19 kg. & 5kg available

HmasawnnaTharVol-33/88 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

TUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi (wedNesdAY)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

GAS NEWS Agency : SASBooking : 7th. Oct. , 2017 to 7th. nOV. 2017delivery :10-01-2018 (wed) Time : 9AM till stock laststOCK : 306/-rate:Rs. 848/-

District TB Office reportCCPUR: Revised National TB Control Programme/District TB Office, CCPur a chun January-December, 2017 inkar kum khat liemta sung khan OPD case 23764 a um a, hi laia mi 1602 hai khaksaw test thaw thar a ni a, case hlui (follow up case) 346 a um. Kum khat liemta sung hin TB positive 108 hmu-

suok a ni a, TB damdawi course zo le damfel 129 an um a. TB damdawi course zo, sienkhawm damfel zo lo 1 a um a, mi 180 hai enkawl thar an nih. Hi hun sung ma hin New Smear negative 33 a um a, extra Pulmonary negative 31 a um a, kum 2017 sung TB leia thi official record-ah a um nawh.

Tripartite talk nei dingCCPUR: UPF le KNO \huoitu hai chun January 10, 2018 hin New Delhi hmu-nah ‘5th Round of Tripar-tite talks’ nei nawk an tih. November 23, 2017 a UPF le KNO joint meeting a an rel dungzuiin Bodo Terrori-torial Council model Ter-ritorial Council ngen dinga thutlukna siem a nih.

Online Registration thaw 573 tlingCCPUR: Manipur phairam district 4 le Hill district-a a hmasa tak dinga CCPur district-a July 22, 2015 a inthawk Food Safety le inza-wma Online Registration CMO Office Campus, CC-Pur-a Food Safety/CCPur office a chun kum 2015-17 sung khan Online Registra-tion thaw mi 573 an um. Kum 2015 khan Online reg-istration 5 thaw a ni a, kum 2016 in 32 le kum 2017 khan 536 a nih. Chun, Online Registra-tion thaw \an a ni hnung

kum 2015 khan Food Safety Office chun licence 5 an pekdawk a, kum 2016 in 65 le kum 2017 khan 82 an pe-kdawk bawk. Online Registration thaw tamna san chu Mid Day Meal hmu school hai bakah National Food Security Act fethlenga Fair Price Schop agent han registration an thaw lei a ni a, Licence pek thar hai chu Dawr lien deu hai le sumdawngna hmun lien deu hai an nih tiin Food Safety Office-a inthawk ei thu dawngna chun a hril.

Opium inchawtu Police han man tumin an zawng mek

CCPUR: January 4 le 5, 2018 inkar zana inruithei (Opium) a sumdawngtu mi 3 - Chingsuankim Ngai-hte (41) w/o Gualianthang Ngaihte of T Mimjang, Thingkaiphai; Thangkholet Haokip (40) s/o (L) Ngulk-hosei Haokip of S Canan Veng, Tuibong le Lhai-khohat (37) w/o Thangk-holet Haokip of S Canan Veng, Tuibong hai man an nina thuah January 9, 2017, 12:00Noon khan Pu Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur chun tuolsung chanchinbu reporter hai inhmupuiin mana um hai hmel suklangna le man an ni dan report a pek. Hi huna hin Lunkhomang Khong-

sai, Addl. SP (Law & Or-der) le SI Pau Tunglut hai khawm an \hang. January 4 le 5, 2018 inkar zan khan Old Ba-zar area-ah Opium in-peksawng tumna a um ti report dawng a ni dungzuia SI Thanglyanmang le SI James Lianzagou Vaiphei hai inrawinaa zan dar 11 vela search Operation an thaw hnungah January 5, 2018 zingkar dar 8 a hi lai hmun ma an dap huna hieng mi 3 hai hi an man niin Police chun an hril. Mana um hai inpuongna dungzuiin Opium inchaw-tu Nengkhongah Baite khawm Police chun man tumin an zawng mek thu

SP, CCPur chun a hril. Hieng mi pathum hai kuta inthawk hin Rs 12,99,000/- bakah Mobile Handset 3 man a ni a, Po-lice chun FIR No. 02(01) 2018 CCP-PS Under sec-tion 27A/29 ND & PS Act. an registered a nih.

ZeO in Feb. 20 chena la le pelut dingin

CCPUR: DDO code 0707001/Zonal Education Officer, CCPur hnuoia Head of Instituttions hai chu Annexure-I le II laa February 20, 2018 chenin ZEO, CCPur Office-ah fil-lup hnungin color passport size ( 3cmx4cm) leh pelut dingin January 8, 2018 khan inhriettirna a siem. Paper size chu 14.9 cm (B) x 21.1cm (L) (A4 size pa-per chanve) a ni ding ti a nih. Hi hun sunga la le pelut lo han harsatna an lo nei khawmin ZEO in mawphur naw nih tiin N. Chingkhei Singh, ZEO, CCPur chun inhriettirna a siem.

Hmun hniah mithiruong hmuimPhAL: Zanikhan Ma-nipur hmun hran hranah mithiruong 2, pasal le nuh-mei hmu an nih. Pasal thisa ruong hi zani zingkar dar 6:30 vel khan Tangkhul Baptist Church, Dewlaland tuol zawna D.M. College Campus inhuonna bul lai hmu a ni a, Police han an va lak a, RIMS Morgue-ah en thei dingin an va sie. A hmel inlang danin kum 30 vel hmel a put. Mithiruong hi January 12, 2018 chena a ngaiven le latu an umnaw chun dan angin hre hmang ning a tih tiin Lamphel Po-lice station thusuok chun a hril. Chun, zanikhan nau-pang Nga man dinga fe han Thoubal District a Yai-ripok Kekru an ti hmuna nuhmei pakhat thisa ruong an hmu bawk. Mithiruon ghi a thu ta hle a, hi lei hin a thina a sawt ta ring a nih. Mithiruong hi Police han an va lak a, District Hospi-tal, Thoubal Morgue-ah en thei dingin an va sie.

DTO in Dec. thla sung Revenue Rs. 1272742/- le Motor 374 registered

CCPUR: District Transport Office, CCPur chun Decem-ber, 2017 thla sung khan Revenue Rs. 1272742 an hmusuok a, kum 2017 sunga Revenue an hmusuok popo Rs. 14688350 a tling phak. Kum 2017 sunga Revenue an hmuna hai chu Token Tax Rs. 9612417/-; Goods tax Rs. 546021/-; Passenger Tax Rs. 599680/-; Permit Fee Rs. 402857/-; Inspec-tion Fee Rs. 519560/-; Reg-istration Fee Rs. 630740/-; PUC Fee Rs. 10755/-; Com-pounding Fee Rs. 16700/-; Penalty Fee Rs. 188970 le Misc Rs. 2160650/- a nih.

Chun, December, 2017 thla sung khan DTO, CC-Pur chun Motor 374 an reg-istered. Hi lai Heavy Truck 16, LGV 23; Maxi Cab 03; Auto Rickshaw 28; LMV Car 108; Jeep/Gypsy 26; Motorcycle 167, Others 3 a \hang. Kum 2017 sunga motor registration thawa um chu a rengin 2730 a nih. Hi lai hin Heavy Truck 50; Med. Truck 10; LGV 151; Heavy Bus 2; Med. Bus 1; LPV 9; Maxi Cab 5; Au-torickshaw 247; LMV Car 932; Jeep/Gypsy 102; Mo-torcycle 1195 le Others 23 a \hang.

Minister in ‘Organic Manipur’ Brand a hawngManipur siemsuok hai ‘Organic Manipur’ ni

tang a tih: Minister Th Shyamkumar

Manipur Inpumkhat ei nuom chun hma-sielna le duamna ei bansan a \ul: CM

imPhAL: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, history ei en chun ei hrat nawna le mihai mi hnena san chu ei inthuruol nawna lei a nih ti ei hmu thei a. Manipur inumpkhata um zing ei nuom chu mani hmasielna le duamnahai ei bansanin a \ul tiin a hril. Hi thu hi State Ar-chaeology, Department of Art and Culture, Govern-ment of Manipur ibuotsai, Maharaja Gambhir Singh 184thDeath Anniversary, Gambhihr Singh Sama-dhi, Langthabal-a a hril a nih a. Chief Minister chun Langthabal-a Maharaja Gambhir Singh Samadhi ah ‘historical importance’ nei hmun siem a ni ding thu a hril. Chief Minister chun, mipui pung khawmhai kuomah, mani hmasielna bansanin state pumpui hmasawnna ding thilhai

ngaituo hlak ding le, hun \ha sukhmang mei mei nekin State ta dinga thil \ha chite bek iemani tak thaw seng tum dingin a fiel bawk. Politician han ethics an hmang ding thu ah, ram pum hmasawnna dinga ngaituona le ‘national char-acteristic’ nei lo politician chu hlawtling ngai naw nih

tiin a hril. Chuong ang chu nei seng inla chu ei ramah hmasawnna le danglamna tlung ngei ngei a tih tiin, chan ngamin commitment leh mipui hmasawnna ding sin thaw inla chu danglam ngei ngei ei tih tiin a hril bawk. “Mani ram ta dinga \hahnem ngaina le hman-

gaina nei nawhai chun iengtiklai khawm ram le hnam siem\ha ngai nawng an tih” tiin a hril. Chief Minister chun, kum sari sung Manipur ah sietna (tam) nasatak a tlung zing laia Myanmar thununna hnuoia inthawka intal dawkna dinga Maha-raja Gambhir Singh, Nara Singh le Herachandra hai inpumpekna le sinthaw the-inghil ngai lo ding a nizie a hril a. History chu eini suk-danglam thei an naw zie a hril bawk. “Foreign power haiin an mi thuhne theina san pakhat chu eini le eini in-remna le inthuruolna ei thlaksam lei a nih. Det taka ngir zing ei nuom chun mani hmasielna le duamna ei ban a \ul” tiin a hril. Chief Minister chun, kum sari harsatna rapthlak (1819-1826) a tlung laia Manipur sansuok a ni dan

le pi le puhai lo thaw hlawk dan \hangtharin an hrietz-ingna dingin Samadhi ah hin Museum bawl a nih ding thu a hril a. A hmun sukchangtlungna dingin Art and Culture Depart-ment chu international consultancy agency rawna siem dingin a hril. Maharaja Gambhir Singh Samadhi sungah Nara Sing le Herachandra hai lim sie dingin a hril bawk a. Samadhi siemna dinga Blue Print le Detailed Project Report siemna din-gin historian hai rawn dingin an fui bawk. DPR chu Planning Department kuoma pelut dingin a hril a. >>sunzawmna phek 4-ah

UGC NET a hlawtling ve

CCPUR: Central Board of Secondary Educa-tion (CBSE) huoihawtna hnuoia University Grants Commission (UGC) National Eligibility Test (NET) Exam November, 2017- a nei tulai hnai ela result puong a khan Nk. Irene L. Sellate, s/o Thil\hakung Sellate of Lunglei Mizoram khawm hlawtlingna a chang ve. Nk. Irene hi Mizoram University, Aizawl-a in-thawk M.Sc. (Environmen-tal Science) zo niin Gold Medallist ni ve ngat a nih. Tuhin M.Phil an chuk mek a, tukum hin a zo beisei a nih.

AC to DC Ajay Arora in training a hawngCCPUR: Ministry of Do-NER, Govt. of India huoi-hawtnain January 24, 2018 chen aw ding NIELIT CC-Pur Extension Centre, Hill Town, Tipaimukh Road-ah zanikhan training hawng le \an a nih. Training hi zani 11AM khan Ajay Arora, IAS, AC to DC/CCPur in a hawng a, District sunga Govt. Depart-ment tum tuma inthawk Of-ficers 19 an \hang. Department tum tuma inthawk training \hang dinga thlangsuok hai chu- Jang-minlien Lupho, SDC, SDO

Office, CCPur; Thingbeijam Kamaljit Singh, SDC, SDO Office Henglep; Laisharam Bhagat Singh, SDC, SDO Office Kangvai; Irungbam Julius Singh, SDC, SDO

Office, Singngat; Arow Kayina, SDC, SDO Office Mualnuam; Glory Chingthi-ankim, SP, SDC, DC CCPur Office; Solomon Fimate, SDC, SDO Office Saikot;

Lalsuong Gangte, SDO Of-fice Tuibong; L. Vedanta Sing, EE/KCD-I/IFCD; N. Chingkhei, ZEO/CCPur; H. Doungel, DYA/NYK, CC-Pur; Umarani Devi, DSWO/ CCPur; Dr. Romeo Sanate, DACO/CCPur; Dr. Rosang-zoul Khawlum, Jt. Director/Vety, CCPur; G. Vunglian, Asst. Director, Sericulture, CCPur; Mangminthang, Dy. Manager (IT), MSPDCL, CCPur; Shashi Kumar, PO, DRDA/CCPur; Haukhan-siam, SO, PHED/CCPur le Chinsianlam Taithul, SO, PWD/CCPur hai an nih.

imPhAL: Horticulture and Soil Conservation Minister Pu Thounaojam Shyamkumar in zanikhan a office quarter, Kangla Park, Imphal-ah Manipur thil siem suok hai kona ding brand hming ‘Organic Manipur’ ti a hawng a, Ma-nipur horticulture depart-ment hnuoia loneitu han an thar suok thil hai kona dingin ‘Organic Manipur’ ti hi a brand hminga hmang ni tang a tih tiin Pu Th Shy-amkumar chun a hril. Pu Shyamkumar hin Organic Manipur yearly calendar, 2018 tlangzarna a nei le inzawma ‘brand’ hming hi a hawng sa a nih. Pu Shyamkumar chun, scheme tum tum hnuoiah central in ‘organic farmers’ dam khawsuokna ding thil tum tum a thaw hlak thu a hril a, ‘Organic Manipur’ ti brand hming chawiin loneituhai lohma suok hai

chu zawr a ni hlak ta ding leiin losinthawtu hai lungn-gai lo dingin an fui tawl. Natna chi tum tum leia hriselna kawnga har-satna tam tak a um ta chu a ngaimaw thu , damdawi a siem ‘chemical fertilis-ers’ nekin ransa ek hai thlai ch$ngna a hnuoi suk\hatu dinga hmang uor lem hlak dingin a hril. Bank hai le \hangruolin loneituhai hnuoi \hatna chi tum tum horticulture department in peksuok vat dingin hmal-akna an fepui mek thu Pu Shyamkumar in a hril a, hi le inzawmin depart-

ment hmalakna thlawp a, ra \hatak a hung insuo peina dinga \hang tlang dingin Pu Shyamkumar in fielna a siem. ‘Organic Manipur’ tlangzarna huna hin K. Debadutta Sharma, Proj-ect Officer, MOMA; Pu L. Radhakishore Singh, MLA Oinam A/C le Ma-nipur Pollution Control Board (MPCB) Chairman le Miss Parul Mehta, Junior Marketing Officer, Union Ministry of Agriculture and Farmers Welfare, Govern-ment of India hai khawm \hangin thuhrilna an nei ve.

Imphal-Mumbai Flight um vat ta ding; PM in ISc a hawng dingimPhAL: Raj Bhavan, Imphal-ah zanikhan Gov-ernor Dr. Nejma Heptulla in press conference a ko a, Imphal-Delhi direct flight chau ni loin tuta inthawk hun sawtnawte hnungah Imphal-Mumbai direct flight khawm a hung um ta ding a nih. Hi chun-gchanga hin PM Narendra Modi khawm ka ngen ta a, Union Civil Aviation min-ister khawm ka hrilpui ta bawk a, Union Civil Avia-tion minister chun Imphal-Mumbai direct flight in-fetir a remti ta a nih tiin Chanchinbumihai kuomah a hril a. January 2, 2018 khan Air India in Manipur mipuihai mamawna leiin Delhi le Imphal inkar direct flight an vuongtir tah tiin a hril. Chun, March 16-20, 2018 inkar sung khin Ma-

nipur University-ah Indian Science Congress um a ta, Indian Science Congress hi March 16, 2018 khin PM Narendra Modi in a hawng ding a nih tiin Dr Heptullah chun a hril. Delhi le Imphal inkar direct flight chu chawlkar khat sung vawi hni, Thawleni le Pathienni zat a um ding niin a hril a, hi thu hi Sangai Festival huna khan Union minister of Civil Aviation in thupuong a lo siem ta niin a hril bawk.

Delhi le Imphal inkar direct flight a um ta leiin Imphal le Delhi inkar chu a hma nekin a sukhnai lem tah a, chuong ang bawkin, Mum-bai, Banglore, Chennai le India khawpui tum tum le Imphal khawpui inkar hi sukhnai pei ning a tih tiin Governor chun a hril. Science Congress le hin hun sawt taka inthawk inzawmna kan nei tah a, ISC hi institution \ha tak a nih. Hi huna hin India rama Scientist hmingthang tak

tak han Manipur hung sir an ta, scientists hai thiltum tak ding chu biodiversity ngirhmun enfel le ‘natural resources’ haiah research tam lem thaw a nih. Scien-tist le mi pawimaw tam tak hung ding hai lai ISC huna hin Nobel laureates khawm Manipur-ah an hung beisei a nih tiin Governor chun a hril. Loktak lake sukfai a ni hnungin water skating, boat race, para sailing le thil dang dang thaw thei a ni ding thu Governor chun a hril. Loktak sukfaitu dingin DoNER Minister fielna pek a ni tah a, a vadung enkaitu dingin Water Resources ministry inhriettir an ni tah. Laktak lake sukfai le suk-thienghlim a ni theina ding chun vakam-ah thing tam-lem phun a \ul ding a nih tiin Governor chun a hril.

Naupang inru tum sawnin an vuok

imPhAL: Zani zing dar 10 vel khan Laipham Khu-nou, Imphal West District veng mipui chun naupang inru tum sawnin pasal pakhat an vuok hrep a, a hnungin Police han an va sansuok. Vuok hrepa um pasal hi Thounaojam Germa alias Honja (38), s/o Thounao-jam Modhumangol Singh of Chingmeirong Mamang Leikai a nih. Police han

a chanchin a chanchin an hang suizui chun Thou-naojam Germa hi mi anglo, lungril buoi/kimlo a ni a, RIMS panpui nghal a nih. Hriet suol le thaw suol leiin kut a tuor hrep pha a nih. Germa hin naupang pakhat kutah a va man a, chuleia naupang \huoih-mang tum sawna Laipham Khonou veng mipui han an lo vuok pha niin ei thu dawngna chun a hril.

Sai le Sakei ru leh mi pahni man

KOhimA: January 8, 2018 khan HQ IGAR (N) hnuoia Assam Rifles han Kukidolong, Na-

galand-ah Tata Winger MN01S-9491 sukchaw-lin an dap a, Sai le Sakei ru kgs. 13 an dapdawk.

Sai le Sakei ru neitu Sum John Ngaihte of Gangpimual, Chura-chandpur District Ma-nipur chu sumfai Rs. 61,455 le Bank transfer slip Rs. 40,000 leh an man. Sakei ruhai lai hin a zângru, a luru, a keru, a mei, a nakru, a rîngru le a Ha hai a \hang. Sai ruhai lai a nakawr le a hnar ruhai a \hang.

Crawford naunu Kaia Gerber chu kum 16 niin fashion magazine

Vogue American cover a hluo.

Page 2: TUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi … Thar/2018/January/HT-10-01...2018/01/10  · a um a, hi laia mi 1602 hai khaksaw test thaw thar a ni a, case hlui (follow up case) 346 a um.

Hmasawnna Thar2hNieKhNUNG sUi

(Tracing Footprints)By: L.Keivom

Lives of great men all remind uswe can make our lives sublime,

And, departing, leave behind usFootprints on the sands of time.

-h.w.Longfellow

TUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi (wedNesdAY) ARTiCLe/heALTh & emPLOYmeNT News

EditorialBoardlalmalsawm sellate:Editor&Publisherroding l. sellate: Jt.Editorramditum ralsun:Asst.EditorJoseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

EditorialKum thar Resolution

VAWISUN THUPUIChun lunginsiet intuoa lainatna neiin um unla, Pathienin Kristaa a ngaidam ang bawk cheuvin inngaidam tuo ro. ~ Efesi 4:32

Kum thar, kum bul le kum tirah ei um mek a. Vawisun hi January 10, 2018 a ni a. Kum 2018 hmangzona ding chun Ni 356 ei la hmabak a nih. Hring le dama ei um pei chun hun ei la hau hle. Sap thuvar chun a bul \an \hat chu a zatve annawleh a chanve zo ang tluk a nih a ti a. Hi thuvar hi thudik, inkhel ngai lo a ni leiin a bul \an \hat chu a pawimaw hle ding a nih. Mi tinin kum 2018 a ei kum thar resolution ding chu a bul \an \hat ni seng sienla nuom a um. Kum thar ni le tu chen hin kum thar chibai ei lan buk tuo a, kum thara dingin thil \ha tinreng ei inditsak a, lawm a um hle. Thil \ha ei inditsak tawl a, kum tharah hin chu mani ta ding chau ni lova midanghai ta ding khawma thil \ha thaw pektu le mihai ta dinga malsawmna ni thei dingin a bul hang \an seng tum ei tiu. Kum a hung thar le inruolin hmasawn, changkang, malsawmna tinreng le hlawtlingna hai hmu, dawng le chang ei nuom seng a. Hieng thil hai po po ei hmu theina ding chun, kum hlui, kum fe liem ta haia ei um dan le ei thil thaw dan hai kha ei thlirkir a \ul. Kum hlui liem ta ang bawka ei um dan le ei thil thaw dan anga ei um nawk chun kum thara ei thil beiseihai hi ei hmu naw ding a nih. Hi lei hin kum tharah hin chu a bultira inthawka taimakna le tumruna leh hma la a, sin ei thaw hi a \ul a nih. Hmasawn tlak, changkang tlak, hlawtling tlak le malsawmna dawng tlaka sin ei thaw a ni phawt chun ei Pathien chun ei beiseina hai hi a mi pek ngei ring a um. Kum thar ei hmang mek le hun la hung um ding haiah hin harsatna le buoina hran hran ei tuok el thei. Sienkhawm chuongang harsatna le buoina hung um ding le la hungtlung dinghai chu tuor huom a, hneban ei tum ngei ngei ding a nih. Mi \henkhat chun hien-gang harsatna le buoina hai hi vangduoina a ngaiin an ni le an ni an insuk lungzingpui a, hmatieng pan pei tum nekin an khak dawmin an innam kum hlak. Hien-gang mihai hi patling le nuting an ni ngai nawh. Chul-eiin, buoina le harsatna ei lo tuok a ni khawma patling le nutling taka hmasawn ngam ding a nih. Buoina le harsatna hai hi hnawl el thei a ni naw a, Khawvela ei cheng damsunga ei tuok ding hrima ngai ding a nih. Mani chauin ei tuok naw a, midanghai khawma an tuok ve tho a nih. Khawvel hmasawn le changkang ang peia inher mil a \ul ta a nih. Lekha inchukhai khawm nikum khan ni khatah darkar 3 lekha tiem hlak ei ni chun, tu kum hin chu ni khatah darkar 6 bek tiemzie ding a nih. Hiengang pei hin kut sinthawtu, sumdawng, office kai, lo nei le huon nei hai khawma ni kuma ei thaw hlak hai neka a let thuma thaw tam lem dinga lungril ei put a, kum thar resolution-a ei nei nuom a um. Ei thei tawk neka tlawm ei thaw hlak leiin, ei hlawtling ding angin ei hlawtling thei ngai naw a, malsawmna ei dawng ding angin ei dawng thei ngai naw a nih. Ei Pathien chun tlawmte chau thaw dingin a mi phut naw a, ei thaw thei tawk thaw ngei dingin a mi phut a nih. Ei Pathien chun ei thaw thei bakah \hangpui dingin a mi tiem a, inpeisa zingin a um a nih. Hi lei hin a thaw nawtu chun a fak khawm fa naw raw se a ti hiel a nih. Kum tina pasie kum tiem thaw hin \angkaina em em a nei ngai nawh. Ei hriet seng angin pasie kum tiem chu, “kum nawk chu” ti a nih. Kum nawk chu chuongang khangang chu thawng ka tih ei ti a, thaw dinga ei tihai ei thaw ngai naw el bakah ei sukpuitling ngai nawh. Hi lei hin hmasawn chuong lo le chang-kang chuong lovin, ei um pangngai le ei ni pangngaiin ei um hlak. Ei Bible chun lum leh lum law law, dei leh dei law law dingin a min chuktir a nih. Entirna dingin kum thara inthawk chu Zu nghei tang ka tih, dumziel hawp tawpsan tang ka tih, kuva fak bansan tang ka tih ei ti rawp hlak. Amiruokchu, ei kum thar thutlukna (resolution) hai hi ei sukpuitling ngai naw a, ei dawn, ei fak le hawp pangngai ang bawkin ei sunzawm nawk pei hlak. Hi lei tak hin hma-sawn thei chuong lo, changkang thei chuong lovin ei nina le ei umdan pangngai ang bawkin khawvel ei hmang nawk el hlak. Thabo hlak ei ni chun taima ta ding, faru hlak ei ni chun faru ta lo ding, thamna la hlak ei ni chun la ta lo ding, khel hril hlak ei ni chun hril ta lo ding, mihai hlem hlak ei ni chun hlem ta lo ding, thil indiklo taka thaw hlak ei ni chun thaw ta lo ding, mi ringum lo ei ni chun ringum ta ding le mi indik lo ei ni chun mi indik ni ta dingin kum thar resolution siem ei tiu.

december 20, 2017, Pastor Thangngur thi champha vawi- 74na le Sinlung Academy of Letters (SAL)

piengcham vawi-4na khan Delhi le Sielmatah ka lekhabu buotsai HMAR HLA SUINA (Hmar History, Culture & Literature) Sut Hnina, phek 408 a sa, Library Edition chu tlangzar a ni a. Hi lekhabu hi hla hmanga sir tina inthawka Hmar khawvel thlirna um sun a ni leiin, library changkang taka sie ding khawma inzapui um lo dinga international standard hawl phaka duong a nih. Eini rawi lekhabu insuo a tam lem hi ei inchawk thei tawk ding hisapa lekhapuon man tlawm chi, zing le zana tiem zoa dehawn el ding, chanchinbu sutnaa hmang hlak, tlawmtea inchawk thei dinga sawrkarin sie (tax) an sukhnuoi, newsprint hmanga sut a ni tlangpui a. Hieng lei hin lekhabu changkang chu mihai nei thei ding chauh anga ngaina a um. Sura pelte lo syndrome mi khuopna hi sût a, mihai thaw thei le nei thei thil \ha chu eini khawmin ei nei ve thei ti a tak ngeia hriltu dinga tuta Hmar Hla Suina (Library Edition) hi sut a nih. A kawm duongtu chu Tv. Blessing Buhril a nih. A ruongam ding awm ieng khawm kan hril tlang naw a, thurawn khawm ka pek bawk nawh. Thla nga lai liem taa suok, ka thu ziek lawr khawm, ‘Ka Tukvera Inthawkin’ ti kawm khah ama duong suok a ni leiin, iemani chuh mawl le inril takin a hung phu suok ka ring tlat a. Editing le proofreading infawma a Manuscript a tiem zo pha a kawm ding ruongam chu hung inlang el dingin a ring a. A text ding kan sukfel hnung, sut dinga kan pek suok hmain, a hma tieng phek pakhata inchuon dingin, BC parukna laia Chinese mivar, Taoism hmu suoktu, dawnril Lao Tzu (c.605-531 BC) hla, Tao Te Ching No.21 Sap\awnga ‘Knowing the Collective Origin’ tia inlettuin a sie, a chang tawpna, From ancient times to the present, Its name ever remains, Through the experience of the Collective Origin. How do I know the way of the Collective Origin? Through this (Translated by R.L.Wing)chuh ka na rilah a hung inbu vang vang a. Chu chu kan hlu lut nghal a, press-a pek dinga lo rem fel dingin ka rawipa, printer le graphic designer Mani Rai kuomah ka thawn phei a. A kawm ding ruok chu dizain a la ni naw leiin kan la thawn thei hri nawh. A kawm thu ei hril zawm hmain ‘Collective Origin’ ti-a an inlet hi ieng tina am ni tang a ta? Chinese hawrawpa a lim an ziek dan chun thil hung \o suokna bul, \obul, hringna hung mawr suoktu (life force) ti ang deuh, Pathienin atira hnuoi le van a’n umtir zut zut lai kha kawka hril fie thei a nih. Hi lekhabu le inzawma ei hmang nuom dan ruok chu Collective Memory ang deua ei hung thlang tlak pei dan chanchin, ei sulhnung ei suinaa ei thil hriethai intling khawm, pi le pu-a inthawka an lo inhlan sawng pei, lekhabu pakhata ei hlu lut a nizie tieng kawk zawngin ei hmang a nih. ‘Thu Tlingkhawm’ amanih, bu fŭn ang deua thu fŭn ei \hetna lekhabu a nih. Hniekhnung sui hi thil awlsam a ni nawh. Hnam bing hniekhnung sui lem chu sa hniek chier dup laia sa pakhat chauh hniek sui bing tum ang a ni leiin, thil hautak tawp a nih. A ruola an tlat khawm lai lem chu hniek a’n mat vawng leiin hang sui bing ngaina a um nawh. A hnunga mani tlatna muol senga an peng darh pha sui nawk theiin a um a, an infin khawm nawk pha leh sui hran thei a ni tah ngai nawh. Hnam hrang hranga hung insiem pei mihriemhai chanchin sui khawm chuong ang tho chu a nih. Kawlphai (Kabaw Valley) a Zo hnathlakhai le hnam hrang hrang ei hung infin khawm lai dam kha histawri hlama inkhi chun hnai te ni sien khawm, chieng faka tu hnam bing khawm sui nal nal thei ei um naw khawm a ni el thei. Bungpui thusim khawm hi tu chen hin ei la’n \awm tlang vawng thei niin a’n lang bawk. Chin Hills ei lut hnunga tlang hrang hrang hluoa ei hung indar hnungin hnam hrang hrang hmingin ei hung inko hrang tah leiin, iemani chenah ei chanchinhai khawm sui hrang theiin a hung um tah niin a’n lang. Hnam tum tuma insâlhai hi ei \obul ei hang sui chun, suon thum vel hnunga chuh ei inmat nawk \hup el a nih. Kawng khata hril chun, chu chu ei ‘Collective Origin’ a nih. Hmar Hla Suina kawma lim chuong hi ‘kepha lim’ (footprint) a nih. Chu chu ka tunu suong Thangi Ruolngul chun Denmark-a inthawkin lekhabu kan tlangzar zan WhatsApp-ah, “Ke lim hi chuh a fe nawh ie, khawvela thil tirdakum tawp symbol a ni si a” tiin a hung thluoi a. Chu chun kum sawmnga panga liem taa Oliver Goldsmith tienami ziek ka tiem chu a min hriet suoktir a. Lemziektu pakhat hin a lemziek mawi tak el chu tuolah a tar a, a nuom nuomin an ngaidan anga siem \hat a phal thu a

ziek a. Chawhma tienga entuhai chun mawi an tizie le ngaisangzie an hril sap sap a. Chawhnung tienga entuhai chun, hieng lai hi, khang lai kha hieng ding hi a ni lem tiin an hung thai tawl a, ni tlak tawm chun an thai \iel nasat leiin ieng lim am a nih ti hriet thei a ni ta nawh. A zirtir: Mi ngaidan ei lak vawng chun ieng khawm puocha thei a ni nawh. Kepha lim khawm a tirdakum zawnga lak chun Bethlehem bawng in tluka pawrchea ngai thei, hnâr hupa kristmas hmang tluon suok thei a nih. Nunghak hmel \ha tak khawm a êk pai leh ei suongtuo kawp tlat chun, a hnaia in\hung inhawkna khawm a hnawt bo dai thei. Thil fâk châk leiin chil a pût a, tensiet leiin chilin a mi riel thei. Vawk thau beng pŭk pûk châka chil pût an um laiin an hmu chara luok suoka inuok an um. Shakespeare-in Hamlet-a, “Iengkhawm hi a \ha a sie a um nawh, thlir dana innghat a nih” a lo ti khan a hawl kim tak a nih. Ziektu ropui Dante Alighieri (1265-1321), khawthlang khawvelin lekhabu hlu le ropuia an ngai Divine Comedy (Divina Commedia) phuoktu le a lekhabu phĕna Italian \awng sertu chun “The whole universe is but the footprint of the Divine goodness” (Vanvêl po po hi Khuonu \hatna hnuhma vawng a nih” a lo ti ang elin, Hmar Hla Suina kawma kepha hmawr huol vela rimawi lim (musical signs) chuong hin hla sirsana hmanga Hmar hnathlakhai hnuhma suina lekhabu a nizie hriltu a nih. Kephaa ngotekher/Hmar-âm zie chuong hi hnam aiawtua hmang a nih. A tawi zawnga hril chun, kepha lim chuong hi Hmarhai hniekhnung suina a nizie hriltu symbol a nih. A bu hming le kepha lim po hi tle senga inlang dinga UV Printing Technology hmanga sut a nih. Hniekhnung pawimawzie hi hrilin a siek a nawh. Kawlrama kan um laia thilpek an ngaihlut bek bek laia pakhat chu, thing phek amanih hnâng, inphân taka met le mawi taka ta, thing hnai (lacquer) \ha chi-a tle senga an chŭl nam chunga rangkachak tuia Buddha kepha lem inziek, dawkana in\hut thei le banga tar theia an siem chu a nih. Asia ramah Buddha hniekhnunga ngai 3000 neka tam a um a, chuong laia 1000 neka tam chu Sri Lanka-ah a ni a, a lien tak chu Adam’s Peak (Sri Pada) a lungpui chunga hniek hi a nih. Hinduhai chun an pathien Shiva hniek niin an hril a; British-haiin a ram an hung awp hnung chun ‘Adam hniek’ an ti ve thung a , an t lang khawm Adam’s Peak an hung ti tah pei a nih. Thailand, Myanmar, Laos, Cambodia, Japan le China rama hai Buddha hniekhnunga ngai a tam a, Japan ram ringawta khawm 300 chuong a um. China Rengpui, Tang Dynasty laia Kumpinu (Empress) Wu Zetian lem khan chuh kum 701 A.D laia Chengzhou-a Buddha hniek an hmu suok khan, an inlalna kum tiem \anin Dazu (Big Foot) Era (Hniek Lien inlal hun) tiin hming thar a ser hiel a nih. Muslim-hai inza le ngaisang pakhat chu an hmun thienghlim Kaaba lutna kawtsuo ăna lungpuia hniek um, Abraham hniekhnung (Abraham’s Footprint) chu a nih. Abraham naulutir, Hagar le an naupa Ismail hai nufa hnawt suoka an um thu le thlalera an vakvai thu, dangchara Ismail a thi el ding laia Hagarin tuikul a hmu thu le tui chu a naupa a’n dawntir thu chu Genesis 21: 8-21 ah ei hmu a. Muslimhai chun khang po po kha an hmun thienghlim Mecca (Maka) a thil tlung vawng niin an hril thung a. Kha tuikhur kha Zamzam tuikhur an ti a, Abraham hniekhnung a umna lungpui bula inthawka hung inchik suok a nih. Hi tui hi hnuoi rilah luong peiin, Jerusalem Tempul Muola tempul \huta an hmang lungpui lien take la tuikhur hi a zuk fin niin an hril a. Hi hmun, Solomon Tempul ngirnaa hin Muslim tempul Al Aqsa Mosque, Muslimhaiin hmun thienghlim taka an ngai pathumna, an zawlnei Mohamed khawm vana a kaina hmuna an hril hi, an bawl a nih. Zamzam tui hi Abraham hniek umna bula hung luong suoka an ngai leiin tui thienghlim takah an ngai a, India rama inthawka hung hai chun hawn tung ngei ngei an nuom a. Chuleiin, Jeddah-a kan um lai khan Mecca-a fe ruol \hahai kan incha hlak a, tui bel (jerrycan) iemani zat sip hi kan kawl zing a, khuolzin le biekzina hung haiin an lawm thei hle. Hniekhnung pawimawna le hlutna hi nuom ela hang ziek seng ding a ni nawh. Pathienin Joshua kuoma, “ ke-a in sirna taphawt chu pe vawng ka ti cheu” (1:3) a ti ang khan, eini rawi khawm Tuiruong ting an hung tum laia awm dawra ei lo dodal ngamna san tak chu ei mihrang, dawithiem hmingthang Lalruong hai, Hrangsaipui hai le mihrang pasal\ha tam tak sulhnung a chier dupna hmun le ram, Hmar hnathlak tam lem Sinlung-2 a ni lei a nih. Chuong po po aiawa ngir symbol chu Hmar Hla Suina kawma kepha lim le a lekhabu sunga hniekhnung an maksan po po hi a nih.

(December 28, 2017, Delhi).

J&K council-ah opposition hai an suok tauJAmmU: Zanikhan Jam-mu and Kashmir Legisla-ture Council in\hung a na, opposition hai chu kawng tum tuma an lungawi naw-na suklangin Assembly hall a inthawk an suok tau. Na-tional Conference le Con-gress members han Budget session le meetings tum tum-ah Council Chairman Anayat Ali a \hang ngai

naw thu le, a mawphurna a ngaitha thu uor takin an hril, inpui-ah inselna nasa-tak a suksuok pha. Council Chairman chun intuma a umna le a harsatna thu hai hrilfiena nei sien khawm, opposition han an pawm nuom nawh a, risie nasataka siem zawmin in-puia inthawk an suok tau a nih.

meghalaya-ah CAPF com-panies 107 hni belsa

shiLLONG: Meghalaya Assembly election huna security sinthaw dingin zanikhan state Election Commission chun Cen-tral Armed Police Force (CAPF) companies 107 Meghalaya state-ah tir-lut pek dingin Ministry of Home Affairs-ah ngenna a siem. Meghalaya As-sembly term chu March 6, 2018 a tawp ding a na, hi hma ngeia inthlangna chu nei dinga ti a nih. Assem-bly election huna security ding state force le CAPF Meghalaya-ah tam tak an

um a, tuta companies 107 hai hi hni belsa an nih tiin Chief Electoral Officer FR Kharkongor chun a hril. Meghalaya inthlang hi kum dang neka fel le thienghlim lema huoihawt tum a na, chuleiin, dan le thupek indik taka kengkaw a ni theina dingin security sinthaw ding hi tam tak an pawimaw a. Hi le inzawma State Election Department in thurawn a siem dungzuia CAPF hi EC in MHA-ah a hni belsa a nih tiin Khar-kongor chun chanchinbu-mihai a hril.

AR han NsCN (U) cadre 1 an maniTANAGAR: Longding, Arunachal Pradesh-ah January 8, 2018 zan khan NSCN (U) a Self Styled Private Khungam Pansa Assam Rifles han an man. Zedua colony, Longding lai buoina siema pawisa dawl hlak an um thu AR han an dawng le inzawmin Longding battalion AR han dappui an thaw a, chu huna Khungam Pansa hi man niin

Defence PRO (Kohima) Col C Konwer chun a hril a, a kuta inthawk pistol le a mu bakah opium iemanizat an man niin a hril bawk. Khungam Pansa chun 2016 a NSCN (U) a zawm thu le NSCN training camp-ah training nei lai mek niin an hril a, Longding district sunga hin buoina tum tum a siem hlak niin Defence PRO chun a hril.

J&K-ah Jem 2 le a thlawptu 9 manJAmmU: Sopore town, Jammu and Kashmir-ah za-nikhan Jaish-e-Muhammad (JeM) members pahni, Mushtaq Ahmad Chopan le Shuja-u-din Sheikh le anni thlawptu Over-Ground Workers (OGWs) 9 man an nih. Army’s marine com-mandos, Rashtriya Rifles, Central Reserve Police Force le state police hai \hangruola

dappui an thawna a hieng mi 11 hai hi man an na, anni hi Jammu and Kashmir hmun tum tumah inzin kuola \halai hai JeM a \hang dinga infui huoia thlem hlaktu an nih tiin Harmeet Singh, Senior Superintendent of Police, Sopore police station chun a hril. Mana um haia inthawk hin AK-47 rifle 1, pistol le grenades 2 man sa a nih.

Chandigarh civic election-ah BJP hratChANdiGARh: Zan-ikhan Chandigarh Munici-pal Corporation inthlang result puong a na, Mayor, Senior Deputy Mayor le Deputy Mayor post haiah BJP in hratna an chang vawng. Mayor dingin Davesh Moudgil thlang tling a na, Gurpreet Singh Dhillon le Vinod Aggar-wal hai chu Senior Deputy Mayor le Deputy Mayor dinga thlang tling an nih. Chandigarh Municipal Corporation hin member

27 a nei a nih. Moudgil hi Chandi-garh Municipal Corpora-tion Mayor a 22-na a na, ama hin a khingpui Con-gress candidate le vote 5 chau hmu Davinder Singh Babla chu a hnebawn a nih. Dhillon hin votes 21 hmu in a khingpui Con-gress member Sheela Phool Singh a hne a, vote 4 hmutu Congress mem-ber Ravinder Kaur chu votes 22 hmu in Aggarwal hin a hne bawk.

Cinema hall-ah national anthem makmaw an nawh: SC New deLhi: 2016 huna Supreme Court in India rama cinema hall tum tum han movies an suksuok hma in national anthem play ding le, movies entu ding hai khawmin an inza-na suklangna in khawng deua ngir puma national an-them chu sak ve dinga thu-suok a siem thu zanikhan ngaituo nawn a na, national anthem chu cinema hall-ah makmaw a ni ta nawh tiin zanita Supreme Court ror-elna chun thutlukna a siem. Hi thu hi sawrkar thlung-puiin ennawnna nei ding a ti dungzuia SC in a ngaituo a nih.

October, 2016 khan Delhi High Court in hi thu hi Supreme Court ngaituo dingin a peklut a, Novem-ber 30, 2016 khan Supreme Court rorelna chun India-a cinema hall taphawtah na-tional anthem chu makmaw

a play hlak dingin thusuok a siem a nih. Supreme Court thusuok dungzui chun, national anthem play sung hin cinema screen-ah India puonzar suklang ning a ta, movies en ding han lemchang le inlekna um der

lovin khawng taka ngirin national anthem chu an lo sak ve dinga ti a nih. Cinema hall haia na-tional anthem play le sak thu hi India ram pum huopa inselna (debate) ‘hot’ tak suksuoktu pakhat a nih. Mi \henkhatin SC thupek anga inza taka an z^wm laiin, \henkhatin hun khawralna mei meia ngaiin thupek zawm lovin an um a, nu-izat siemna a hmang pawl an um bawk. Tamil Nadu \hangin hmun \henkhata hai hi lei hin buoina a suok pha a, intuolvuok pha hiel khawm tam tak an um a nih.

Bihar-ah electronic cigarettes bannedPATNA: Bihar sawrkarin a state sungah electronic cigarettes a banned-na thu zanikhan a puong. Elec-tronic cigarettes hi battery hmanga siem niin, a haw-ptu han cigarettes ang cha-rin an ngai a, an cigarettes du na khawm a sukre thei a nih. Hi cigarettes haw-ptu hai hin cigarettes in a sunga tui sukluma ‘aero-sol’ a siem suok an h$plut hlak a nih. Hi thila a za-

wrtu le an chawtu hai an inbiekpaw theina le an in-pek tawnna online portals hai khawm Bihar sawrkar chun a banned sa bawk. Hi khapna dan bawsietu chu kum 3 chen jail intang le Rs. 5,000 chawi dinga ti an nih. Bihar sawrkar chun Gutka, pan masala le to-bacco hai zawr, siem, sem suok, suklang le advertise hai hi hma khan a lo banned ta bawk a nih.

Page 3: TUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi … Thar/2018/January/HT-10-01...2018/01/10  · a um a, hi laia mi 1602 hai khaksaw test thaw thar a ni a, case hlui (follow up case) 346 a um.

3TUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi (wedNesdAY) NATiONAL/iNTeRNATiONAL & AdveRTisemeNT Hmasawnna Thar

LAKTAwi

Zia-ul Haque chunga lawmthu hrilna Hun sawt taka ka natna hai chu, a changa thla tin thi nei tlawm, a changa thla tin thi nei tam taluo, thi nei tawma taina, thi nei infuk lo, thi var tam leia a rim a sie em em el, ser le a bul hai inthak, luna, kawngna, tha kham, mawnga thisen suok, bu du lo, Sa le Nga hme thei lo, hnarping, inthuok harsa le sawl huom huom hai an nih. Ka beidawngin Md. Zia-ul Haque Phusam ka pan a, hun iemani chen a mi enkawl a, tuhin ka dam ta leiin ka lawm hle a, ama le Pathien chungah lawmthu ka hril.Pan theina hmun hai :1. Old Bazar, Zomi Colony, Opp. Muslim Masjid, Ccpur.2. Kekru Villa, North AOC, AMUCO/UCM Gate, Imphal.3. Contact Nos. : 8014254414 / 9615391873.

Lawmthu hriltu, - vahneo Tuibong, CCPur

tHe pAtHFInder sCHOOlSahei Road, Vengnuam, New Lamka.

I. Admission notice:Admission opens from 5th to 26th January, 2018 forclasses fromNursery toClassX.AdmissionFormscanbeobtainedfromtheschoolofficeduringofficehour.II. teachers wanted: 1.Mathematics:2 2.Science:2Interestedpersonsmayapplyforthefollowinggradu-atepostsbysubmittingtheirhand-writtenapplicationalong with their bio-data on or before 11th January,2018.Dateofwritteninterview:12thJanuary2018at10:00am.

(4,5,10) Contact us at: 8414879571/7005274475

led tV InstAlMentLED TV/Monitor pendrive support mitin ta dingin in-stalment in kan pek thei. TV la neinaw hai ta ding lem chun lak ngei ngei chi. TV hmaipuom chi nei hai ta ding khawma en inhawi lem le electric bill tlawm lem na dinga thlengna remchang, chun bedroom a special deua en ding khawma \ha takel a nih.Tablet instalment a la nuom hai ta dingin a stock um lai tak a nih.

Hung ro, hung ro.

Add: sinlung TechNear Appolo Junction

# 8729905213/ 8258051965

(4,6,8,10,12)

(8-14)

v.K. TAwNA hiGhVengnuam,CollegeRoad,NewLamkaChurachandpur,Manipur-795128

Motto- “Wisdom, Strength and Mercy”

The School is inviting from dedicated and sincere in-dividual (s) interested to be a school Librarian with a qualification of B.A. B. Lib.

Application can be submitted from 9th January-11th January, 2018 between 10:00 a.m - 1:00 p.m.

sd/- headmistress(9,10)

TEACHERS WANTEDInterested persons are informed to apply for the Vacant post of Teachers at ARCADIA School, Mol-nom Bazar, Molnom, Churachandpur, Manipur with their Bio Data on or before 15th January 2018. For more details please contact the School Of-fice during office hours.

Sd/-John L. VarteProject & Human Resource

Arcadia School.(10, 14)

(10-15)

PM in meeting a nei pui ding

New deLhi: Prime Min-ister Narendra Modi in vawisun hin New Delhi-ah India rama economist inlar tak tak, sectoral experts le Niti Aayog hai meeting nei pui a tih. Meeting a hin India-ah sin tam lem siem dan ding le hmasawnna sir-bi sukhrat dan ding ngaitu-ong an tih. Meeting a chun Niti Aayog Vice Chairman le members, Economic Advisory Council to the Prime Minister (EAC-PM), economists and sectoral ex-perts hai an \hang ding niin Prime Minister’s office (PMO) thusuok chun a hril. Central Statistics Office (CSO) in GDP estimate a suksuokna le inzawma meeting hi nei ding a na, Modi inrawina sawrkar hn-uoiah India GDP chu 6.5% in a tlahnuoi ding niin CSO date chun a suklang a nih.

Assam in Feb-ah Aad-har card

GUwAhATi: February, 2018 a inthawk hin Assam state-ah Aadhar card a ding biometric data lakhawm ve tang an tih. Assam a hin National Register of Citi-zen (NRC) update an thaw leia tuchen hin state dang hai angin Aadhar card hi an la peksuok ve naw a nih. Aadhar card data lak khawmna ding hin Gram Panchayat hnuoiah cen-tres 7,995 hawng ning a ta, district 33 haiah thaw suok vawng ning a tih. Assam state sungah Aadhaar Seva Kendras 28 khawm hawng ni bawk a tih.

HP Assembly winter session \an

dhARAmsALA: Him-achal Pradesh Assembly election nei zoa BJP in sawrkarna a siem a inthaw-ka Assembly session hma-satak le Himachal Pradesh Assembly winter session chu zanikhan Tapovan Complex, Dharamsala-ah \an a nih. Assembly ses-sion sung hin buoina ieng-khawm a suok nawna din-gin security arrangement fel taka siem a na, session chu January 12, 2018 a suk-tawp ning a tih.

CBI in CBEC of-ficial an man

New deLhi: Central Bu-reau of investigation (CBI) han zanikhan thamna sum lak le pekna thuah Central Board of Excise and Cus-toms (CBEC) officials pahni an man. Mana um hai chu Ashish Thakur le SK Swam-inathan hai an na, Ashish Thakur hi Assistant Sec-tion Officer, CBEC office, Finance Ministry sin chel lai niin, SK Swaminathan hi GST, Mumbai office-ah Superintendent of Central Excise and Customs sin chel lai a nih. CBI han thubuoi an suina le inzawmin Mumbai mi Ravindra Kumar Mandal khawm an man sa bawk.

Delhi-ah Jignesh Mevani Rally police remti naw sa a huoihawtNew deLhi: Police han remtina an pek naw sa in zanikhan dalit \halai ruolin an huoihawt ‘Youth rally of Jignesh Mevani’ thaw lui tho a nih. Rally chu Delhi Connaught Place a inthaw-ka \an niin, rally a \hang hai chu police le paramili-tary forces han an inhuol zing a nih. Security forces 15,000 neka tam rally ding lei hin security a hmang an na, security personnel hai chu ralthuom \ha le bukima inthuom le water cannons, tear gas le wearing riot gear hai le inthawk an nih. Pune hmuna buoina leiin kum 37 mi lawyer activist le Guja-rat MLA Mevani hi thubuoi siem khum a na, chu dodal-na a zanita rally hi huoihawt a nih. Mevani chun, India khawpuia rally an huoihawt tum phal pek lova an um chu dalit hnam hai tadingin thil vangduoi thlak tak a nih tiin a hril. Rally an huoihawt tum police han an remti naw hunah, “buoina siem lo le ralmuong taka demonstra-tion thaw tum chau kan na,

sawrkar hin a mi tum bik hrim hrim tawl a nih, state pakhata representatives din-ga thlang tling hi ka \awng an phal naw a nih” tiin Mev-ani chun a hril. Phalna an hmu naw khawmin rally nei lui tho an tum leiin, zani zingkar a inthawk khan Jantar Mantar, Parliament Street le mi lunna hmun tum tuma hai security personnel a tam thei ang tak tirlut an nih. An rally huoi-hawt tum hi Green Court khawm in a banned-na thu a puong bawk. Chu lai zing chun, rally zo a ni pha Mev-ani chun Prime Minister Narendra Modi inhmupui a tum thu a hril zing a. Liem-tah Zirtawpni khan Mevani hin PM a kawtkhar chu le-

khabu pahni, Manusmriti le Indian Constitution haia nawk hawng a nuom thu chanchinbumihai hmaah a lo hril ta hrim a nih. Delhi sawrkar chun Na-tional Green Tribunal (NGT) in Jantar Mantar hmuna pro-test huoihawt a khap leia an rally nei tum chu khap a ni thu a hril a. Chu lai zing chun, rally huoihawttu Mo-hit Kumar Pandey chun, police han an rally huoihawt tum an phal naw thu an in-tlun naw niin a hril thung. “Hi hma khan BMS le lonei-tu pawl han Jantar Mantar a hin rally an huoihawt a, chu ang bawkin, ‘constitutional arena’ a hin rally kan huoi-hawt nuom ve a nih” tiin Pandey chun a hril.

SIELMAT CHRISTIAN HIGHER SECONDARY SCHOOLSielmat, Churachandpur

TEACHERS REQUIREDApplications are invited for teaching posts in the High School and Middle Sections of the School.

Qualified, born-again and committed Christians may submit their curriculum vitae in person to the Principal not later than 16th January, 2018.

Sd/- PrincipalSCHSS(10, 12)

indian ram suok lawmakers hai india in\hang mekna-ah hmangruo \ha tak an ni thei: Pm

New deLhi: Prime Min-ister Narendra Modi in khawvel pum huopa India ram suok \huoitu (lawmak-ers) hai chu India in hma-sawnna sirbi a hraw mek-ah \hang ve dingin a fiel a, In-dia economy in\hang mek-ah hmangruo \angkai tak ni dingin a fiel tawl bawk. Prime Minister hin zanita New Delhi hmuna ‘Persons of Indian Origin (PIO) Par-liamentarians Conference’ hmasataka thu a hril huna hi thu hi a hril a nih. Lawmak-ers hai hin India in\hang dan chanchin hrildarin India-ah Foreign Direct Investment hai tam tak an h$plut thei a nih tiin PM chun a hril. PM in a hril pei dan chun, hi hma kum ieman-izat liemtah khan India-ah FDI 16 billion dollars a hung lut hlak a, a sawrkarin policy thar siemin, a hma neka changkang le changt-lung lemin India chu a suk-danglamin a thlakthleng niin a hril. India hin hma

nasatakin a sawn tah a, In-dia mipui han kawng tum tum-ah chu hmasawnna chu an hmu thei a nih. Ka sawrkarin inthlakdanglam-na a siem hai laia lientak chu GST hi a na, hi thil hin ‘taxation system’ a kawp a thuoa um hlak a suktawp a nih tiin PM chun a hril. PM chun, infrastructure le transport haiah lungril le ngaituona tam tak sengin corruption suktawp dinga hma lak zing a nih tiin a hril. A hril peina-ah, India nunp-hung le civilization hlut zie India ram suok hmun tum tuma inthawka hung hai a hril a, “Indian culture le civilisation hai hin mihriem nun thlak thlengin khawvel changkang takin a siem thei a nih” tiin a hril. India sawrkar hmalakna hai hrim hrim chu a \ha tieng thil thlirna le siem\hat tumna lungril neia hma-sawn tumna a na, chuleiin, hmun tum tuma um India ram suok hai khawmin In-

dia hmadawm \hatna le an \hang pei dan hi khawvel pum huopin thedar ei tiu tiin PM chun a hril. NRI Parliamentarians hai hlawtlingna thu thiem takin PM in a hrilmawi a, India rammi hrim hrim khawlai khawm um hai sien, an umna chu an In hmun ang charin an ngai a, chu lai zingin, India mi an nina an vawng hring zing hlak a nih tiin PM chun a hril. Khawvel hmun tum tum-ah India ram suok miropui tak tak an um a, chu hai lai chun Mauritius, Portugal le Ireland Prime Minister hai an \hang a nih tiin PM chun a hril. External Affairs Minis-ter Sushma Swaraj khawmin hi hma khan black money le terrorism hai \hangin ‘glob-al agenda’ siem danglamtu tak chu India a nih tiin a lo hril tah a. New Delhi hmuna conference hmang ding le inzawma an zin hunah, a Ministry khawvel rambung tum tum han an lo dawng-sawng dan chu mak le thu-pui tak a ni thu Sushma Swaraj chun a hril a nih. PIO Parliamentarians Conference hi ni khat chau hmang a na, MPs ni lai mek 124, Mayors 17 le India ramsuok rambung tum tum 23 a mi hai conference a hin an \hang a nih. MPs hai chu United Kingdom, Canada, New Zealand, South Africa le Sri Lanka a inthawka hung an nih.

Australia ah Gay Marriage Phal |an, An Thaw Sup Sup NghalsYdNeY: Zani (Thawlenni) zanril lai chu Australia ramah la um ngai \hak lo history-a bo ta lo dingin Same Sex Marriage, nuhmei le nuhmei, pasal le pasal inneina an thaw sup sup a hlimna ri a nasa hle. Nupa anga innei kar nghakhla taka lo nghaktuhaiin darbi an ri charin an innei sup sup el a nih. Australia sawrkar chun December 9 a inthawk khan Marriage Equality (pasal le pasal, nuhmei le nuhmei khawm innei phalna) Law a hmang \an a. Amiruokchu, hi dan hnuoia innnei nuomhai chun thla khat hmaa an lo hrillawk a \ul tiin, January 9 kha thla khat a tlingna char a ni leiin lo hrillawkhai chu an innei tah a nih. Innei dinga lo nghak ve, Athletes Craig Burns le a ngaizawngpa Luke Sullivan khawm zanril a pel charin, Australia saktienga khawpui Tweed Heads ah an innei. An inneina hi, kum 29-a upa Burns chun, “Mihai hmaa i kawppui i hmangaina suklangna a nih” tiin a hril. Burns hi April thlaa Commonwalth Games, Gold Coast-a \hang ding a nih. Sydney khawpui hmartienga Newcastle ah chun, Rebecca

Hickson (32) chun kum 9 zet an kawppui tah Sarah Turnbill (34) chu a nei ve a. Rebecca chun, Australaia rama history ah Lesbian nupa dan anga innei hmasatak ni an nuom leia innei an ni thu a hril a. Innei theina hun ding Parliament-in a la pass hma po hun lo nghak kha chu hun harsa tak niin a hril. Australia thlangtieng pangah chu, Perth khawpui ah Kelly le Sam Pilgrim-Byrne han kum 24 zet an um kawp hnungin Western Australia State Legislature kailawnah an innei a. Tasmania thlierkar-a Franklin

khuo ah, nuhmei ve ve Lainey Carmichael (51) le Roz Kitschke (46) hai khawm khawvar hlimin an ruolhai le sunghai mi 65 vel hmaah an innei bawk. Zingkar inhma taka an innei kherna san chu nisa lum taluo laka inthawka inveng lei niin a hril a. New day, new era. Nisa lum hi kan dit bek nawa a nih” tiin Roz chun a hril. Tasmanians United for Marriage Equality thupuongtu le Marriage Equali ty hri lmawitu Rodney Croome chun, “Vawituka inneina

hin nuhmei pahni hai hringnunah chau ni lovin Australia pumpui ah history a siem a nih” tiin a hril. Australia Parliament chun Same Sex marriage phalna ding dan Marriage Equality law hi 62% zetin a lo passed tah a. Official date \an hma thla khat sung la nghak ding ti lai khawm khan thenkhat chu natna lei dam, Australia ram an um thei chen ding harsatna lei damin an lo innei tah tho. Dan pass hnunga thla khat la nghak nawk hi sawt an ti em ema chu Kohran (Church) ngenna sawrkarin an za leia a la thaw a nih. Kohran chun sakhuo \henkhat inneina an dodalna ding sanhai an hril/insingsat theina dinga hun a ngen a nih. Ireland chun hieng ang hin ‘waiting period’ thla thum a lo nei ve. Australia le Ireland char hi an la nih khawvela Gay Marriage dana phalna dinga mipui vote latu chu. Ireland chun 2015 khan an Constitution thlengna dinga mipui ngaidan lakna Refrendum a nei a. Mipui 62% chun Gay Marriage an dit leiin Dana phal a ni tah.

Nuhmei Pakhat Ui Le Sex Nei Lai Mobile camera Inlak ManLONdON: Khawvel hi a mak thei ngei, nuhmei le nuhmei, pasal le pasal innei sawrkar haiin an phal sup supa an inei sup sup laiin ransa (Ui) le sex neia Mobile phone camera mani inlak nuom khawm an lo um nawk pei a. Sawrkar ta ding khawma dan siem an tak ta hle awm. Livingston, Scotland-a nunghak pakhat Suzy Cairns (39) chu a Uichal leh inpawlin sex an nei lai a Mobile phone camera-in a lak hlak leiin police han an man. Suzy hin a zamaw ah ‘whipped creame’ nalin an Uichal an pawlpui hlak a nih.Police han a video turu tak an mana inthawka an lang dan chun, naupang hai le sex nei lai thlalak khawm tamtak a nei \eu a nih. Abikin, naupang sawisak puma an nuom nawsaa sex neipui lai thlalak hi en inhawi a ti niin a hril. Prosecutor Jim Robertson in Livingston Sheriff le Court a hril dan chun, Suzy hin an Ui

vai (Labrador) hi a vai ngam a, a zamaw a thempek hlaka, a pawl thei dan ding inchuktirin ‘whipped creame’ innalin a zalpui hlak a, naupangte a sawisak or an zamaw an hnelpui haia khawm hin ‘whipped creame’ a hmang hlak niin a hril. Daily Record zieklang dan chun, Suzy in hi March 2017

khan police han an dap a, hieng video hai hi an man a. Thu indawnna an nei dungzuiin ama khawm an puong pei tah niin an hril. Tulai hnai khan a chungthu hi rel a nih. Suzy Cairns chun February 2016 a inthawka April 2017 sung khan \um hni chu hieng ang sex hmanglai lim le thlalak (pronographic meterial) nei leia man a tuok tah thu khawm a hril. Naupang le sex nei lai thlalak le lim kawl hlak khawmin an puong a. Ui (rannung) leh sex nei a, a thlalak video khawm siem le kawla en hlakin ama le ama an puong bawk.

USD 4,80,200 a ruka phur tum Jet Airways thawktu nuhmei manNew deLhi: Jet Airways a nuhmei flight attendant pakhat chu India rama in-thawk US dollar 4,80,200 (Rs. 3.21 crore anghu) zet a ruka phurdawk a tum tia in-tumna leiin Directorate of Revenue Intelligence (DRI) han an man tiin zanita offi-cial thusuok chun a hril.

Mana um flight atten-dant hi DRI han thu an in-dawn hunah Vivek Vihar a cheng mi pakhat Amit Mal-hotra hnuoia thawk/agent a ni thu hrietsuok a nih. Mr Amit Malhotra hin Vuon-gna sunga thawktu \henkhat inhmelhrietpuia hiengang Forex (foreign exchange

market) sum an phur tir hlak a nih. Hi thila hin thawktu dang khawm inrawlna nei an um a, DRI chun an suizui mek. Hi thil tlung le inzawm hin Mr Malhotra le nuhmei vuongna sunga thawktu hi man an nih.

Kejriwal in Ncc Republic Day camp a kan

New deLhi: Republic Day, 2018 hmangna ding le inzawma in camp mek NCC cadet hai chu zan-ikhan Delhi Chief Minister Arvind Kejriwal in a kan a, cadet hai parade le cultural programme hai chu a thlir. Kejriwal hi zanikhan khuol-liena hmang a na, NCC ca-dets hai hi Army, Navy le Air Force haia inthawk niin, Delhi Chief Minister chu inz^na, ‘Guard of Honour’ an lo pek. NCC Republic Day Camp a hin NCC cadets 2,070 an um mek a, Janu-ary 28 huna PM rally nei a ni pha hi camp hi khar ning a tih. NCC cadets hai lai chun marching contingents

2 le marching bands 2 an um a, cadets hai chu nuhmei le pasal inkawp niin, January 26, 2018 Republic Day ni hin Rajpath-ah perform an tih. Delhi CM Kejriwal in thu a hrilna a chun, National Cadet Corps (NCC) hai in-pumpekna lawmum a ti thu a hril a, India rama \halai hai nun siem \hatna kawngah an thaw hlawk leiin a theitaw-pin an pak tawl bawk. Za-nita rehearsal an nei huna an performance chu a \ha tawk hle thu Kejriwal in a hril a, 17 NCC directorates a NCC cadets han India puonzar an keipharna hmun khawm Kejriwal hin a sir a, India mipuihai nunzie le inmil tak taka thupui an siem le, India puonzar hmanga India rammi mi tum tum hai ei in-pumkhat zie an suklangna chu mawi a ti hle thu a hril.

Page 4: TUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi … Thar/2018/January/HT-10-01...2018/01/10  · a um a, hi laia mi 1602 hai khaksaw test thaw thar a ni a, case hlui (follow up case) 346 a um.

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTUOLBUOL (JANUARY) 10, 2018 NiLAiNi (wedNesdAY)

sun ZAWMnA.......

Prince Philip (96) Le Inrai Kate Biekin La Kai Thei

LONdON: Duke of Edinburg, Prince Philip chu kum 96 a ni taa chu, an compound velah Sakawr le Buggy chung a la chuong thei el chau an nawh, Biekin inkhawm khawm a la kai thei. Pathienni khawm khan Sandringham Palace-a St Mary Magdalene Church ah, nau pai lai Duchess of Cambridge, Kate le Prince William hai leh Biekin inkhawm an fe. A la hrat hle. Ni dang chu Prince Philip hi Queen Eliza-beth leh motor-in an inkhawm hlaka, hi tuk hin chu thafan takin a tuhai leh kea fein inkhawm a la kai a nih. Queen Elizabeth ruok chu a dan pangngaiin a motor-in a hung a, kawrchung (Over Coat) sen dang, a lukhum khawm a puon inang char, lallukhum intung ut chi khumin Bag dum chawiin mawza boa pheikhawk dum bunin a lan khawm thei a nih. Kate khawm April thlaa an nau pathumna

ding nei el ding a nih taa chu Russian overcoat dum, taksa rawng hakin an pa William, coat pawl suit hak leh an hung a. Vur rama khum chi le bun chi, Russian hai lukhum inhmul thur khumin kutbawm a bun a, a nal kher el. Kate-in tuta an inthuomna char Overcoat inhmul hi 2014 Christmas khan a hak. Nau thla 5 pai a phing le awm an ruol vawng taa chu a lan bel nawh. Tuta an inkhawmna St Mary Magdalene Church hi Sandringham ah Royal Family hai an um pha phaa an inkhawma hlak a nih. Mipui khawm an la tam thei em em a, tulaia England a hawi naw rak el a nih. England-a Biekin danghai chu inkhawm an um meu ta nawh. Lal sungkuo ring lo taka hung zawma inkhawm ve chu Pippa Middleton le James Matthews, May thlaa innei hai kha an nih. Pippa hi a u Kate hai leh tuta kar po chu Norfolk, Anmer Hall ah Harry hai leh um tlang an tih. Royal Family hai hi khaw mipui han an lo hmu nuom em em a, tamtak chu Biekin lampui panna sir intluonin dai puotieng an lo ngir sip vawng a. Pathienni zing nisa lum huntawk lai vel char a nia chu mipui tam leiin boruok khawm a lum hut hut a, putar pakhat lem chu Lalnu hmu naw inlau taluo, damnaw puma hung a tlu a, Police han an la kei tho hlawl. Hienglai zing hin lalnu tuhai laia pakhat, a tunu Zara le a pasal Mike Tindall hai chun nau an nei thu a hung puong a, Queen Eliza-beth chun tu sawng indiktak a nei ta ding a nih, great-grandmother a ni tah. Tu kum chu a vangnei kum a nih. April ah a tunu Kate-in nau nei nawk a ta, a tupa Harry in nuhmei thar nei bawk a ta, malsawmna a la dawng nasa hle. Prince Philip khawm kum 96 e ti lovin a tha a la fan hle a, Biekin a pan khawm a ke pen a la zang hle. Queen Elizabeth kum 91 nekin a la hrat lem ti thei dingin a um.

i-League fixtureJanuary 10, 2018

Mohun Bagan v/s Minerva - 5:30PMJanuary 9, 2018 Result

Chennai City 0-0 NEROCA

indian super League (isL) FixtureJanuary 10, 2018

Delhi Dynamos v/s Kerala Blasters - 8:00PM

Martin caceres in Lazio leh contractmiLAN: Uruguyan de-fender Martin Caceres chun Verona a inthawk Lazio leh kum khata dingin zani hmasa khan contract an ziek. Kum 30-a upa Mar-tin Caceres hi Barcelona, Sevilla le Juventus haia lo khel ta hlak a nih. Premier League club Southampton-a thla 3 a um zoin nikum Au-gust thlaa inthawk khan Ve-rona a zawm a, sienkhawm an sukhliem leiin season nuhnung taka khan vawi 13 chau a khel hman. Juventus a um laiin Serie A title a lak bakah

Barcelona-ah Champions League, La Liga le Span-ish cup hai a lo lak bawk. Kum 2007 a inthawk Uru-guay ram ta dingin vawi 75 a khel a, kum 2011 khan Coppa America a lo lak. Lazio hi Serie A table-ah palina an ni mek a, hma\huoitu Napoli le an karah points 11 a um.

claressa Shield le Tori Nelson Jan. 12 ah an inhnek ding

sOUThFieLd, miCh: Unified Women’s Su-per Middleweight World Champion Claressa Shield chun a 168-pound title

defend dingin January 12, 2018 khin Turning Stone Casino, Verona, New York hmunah undefeated IBF challenger Tori Nelson

inhnekpui a tih. WBC le IBF super-middleweight title hau mektu Shields hi Olympic Gold medal vawihni lo la tah (4-0, 2Kos) niin Au-gust 4 khan Nikki Adler hnebanin WBC title hi a lak a nih. Nelson (41) hi kum 2011 a middleweight world champion (17-0-3, 2 Kos) niin tuta hma khan unbeat-en Alicia Napoleon le Mia St. John hai a lo hneban ta bakah tulai hnaia Latashia Burton lo hnebantu a nih.

Shields Tori Nelson

Joseph Parker le Anthony Joshua inhnek ding tutakar sung sukfel ringLONdON: Khawvel mipui le boxing inhnik han an lo thlir \hup Joseph Park-er le Anthony Joshua hai inhnek ding chu tuta kar hin thil \ul hai sukfel hman beisei a nih. Parker promoter David Higgins chu hi inhnekna dinga thil \ul hai sukfel din-gin zani hmasa khan United Kingdom a pan a, Joshua Anthony promoter Ed-die Hearn hmaisana inbiekpuina neiin an inhnek ding hi sukfel an tih. Joshua Anthony (28) le Parker (25) hai hi boxing an khelna haiah an inkh-ingpui hai hnenaw la neilo ve ve an ni a, Joshua hin boxing vawi 20 a khelna haiah knockout vawnga hratna chang a ni a, parker khawm hi boxing vawi 24 a khelna haiah hratna la chang vawng le hi laia 18 hai chu knockout-a hratna chang

a nih. Tuhin Heavyeight boxing champion pathum an um mek a, Anthony Joshua hi WBA/IBF/IBA Champion a ni a, Jo-

seph Parker hi WBO champion a ni a, WBC Champion Deontay Wilder hai an nih. Anthony Joshua chun American

boxer WBC Champion Deontay Wilder an hnekpui hmain tuta WBA le IBF title a kawl mek hai bakah Parker in a hau mek WBO title lak belsa ngei a tum a nih. Tuchena hin heavyweight title belt a zawna la vawng chu an la umnaw a nih. Tuta Joshua le Parker inhnek dinga sukfel \ul la um chu American broad-cast rights a ni a, an inhnekna ding hmun khawm sukfel thawkkhata ngai a nita a, U.K. Tabloids, The Daily Mail le The Sun hai report dan chun Joshua le Park-er hi March 31, 2018 khin Principality Stadium-ah an inhnek ding nia hril a nih. Tukum March thla sung ma hin WBC heavyweight champion Deontay Wilder le Luis Ortiz hai chu March 3, 2018 khin Barclays Centre, Brooklyn, NY hmuna an inhnek el theia hril a ni bawk.

Joseph Parker Anthony Joshua

FA cup Fourth round draw: Yeovil in Manchester United an hmasawn pui ding London: Football competition upa tak FA Cup 2017-18 season fe mekah Third round khel zo a ni hnungin Fourth round draw chu zani hmasa khan nei a ni a, League Two a relegation zone a um mek, round hmasaa FA Cup a inthawk Bradford City petdawktu le competition-a rank inhnuoi tak Yeovil chun FA Cup Fourth round a hin Manchester United inhmasuon pui an tih. United hin kum 2015 khan third round-ah Yeovil hi 2-0 in an lo hneban ta a, Pathiennia Championship side Leed lo hnebantu Newport County chun FA Cup vawi 8 lo latah Totten-ham Hotspur chu Rodney Parade hmuna inhmasuon pui an tih. January, 1960 a third-round fixture-a an inkhing hnungah tuta \um hi Newport le Hotspur an inhmasawn nawk vawikhatna ding a nih. FA Cup chawi mektu Arsenal chu Nottingham Forest in 4-2 a hnebana an lo petdawk ta leiin FA Cup fourth round-a hin an \hang phak ta nawh. Manchester United

chun Cardiff le replay-ah hratna an chang chun fourth-tier Mansfield inhmasuon pui an tih. FA Cup fourth round hi January 26-29 inkar sung khel ning a tih. Season fe mek hi a vawi 137-na a nita a, Fourth Round Proper winners (16) han lawm-man £90,000; Fifth Round Proper winners (8) han £180,000; Quarter-Final winners (4); £360,000; Semi-Final winners (2)

£900,000; Semi-Final losers (2) £450,000; Final runners-up (1) in Rs. £900,000 le Fi-nal winners in (1) £1,800,000 lawmman an dawng ding a nih. Fourth round draw:

LiverpoolvsWestBromPeterboroughUnitedvsFleetwoodTown/

LeicesterCityHuddersfieldTownvsBirminghamCityNottsCountyvsWolves/SwanseaCityYeovilTownvsManchesterUnited

CarlisleUnited/SheffieldWednesdayvsStevenage/Reading

CardiffCity/MansfieldTownvsMan.CityMKDonsvsCoventryCity

MillwallvsRochdaleSouthamptonvsWatfordMiddlesbroughvsBrighton

Bournemouth/WiganAthleticvsShrews-buryTown/WestHam

HullCityvsNottinghamForestNewportCountyvsTottenham

NorwichCity/ChelseavsNewcastleSheffieldUnitedvsPrestonNorthEnd

Project hin pawisa a mamaw rawn ding a ni chun NEC or NLCPR hai ngen a ni ding thu a hril bawk. Pasal\ha famtah Gambhir Singh le Nara Singh hai inzana suklangna dingin an lim parte an hlitir a. Mi dang dang khawmin an hung inhlitir. Manipur Rifles haiin Guard of Honour le General Salute pein minute 2 to \awka ngirna nei a nih. Functional Presidential, Art and Cul-ture Minister Mr. L. Jayantakumar Singh sawrkar mawphurna chu ram inpumkhat-na le thuneina venghim a nih tiin a hril. “Sawrkar mawphurna chu state mipuihai hmasawnna ding ngaituo a nih” tiin a hril. Minister chun iengkim \awngbaua inbieka sukfel thei vawng a nih thu hri-

lin, sawrkar chun hmangaina, ditsakna le mipui thlawpna/\hangpuina a mamaw thu a hril. “Sawrkar mawphurna chu ram inpum-khatna humhal le mipuihai hmasawnna ding ngaituo a ni lai zingin, mipuihai thlawpna le \hangpuina sawrkarin a ma-maw ve a nih, mipui sawrkar a nih leiin” tiin Pu L. Jayantakumar Singh chun a hril. Hi huna hin CAF and PD Minister Mr. Karam Shyam, Education Minister Shri Th. Radheshyam, Chairman MANIDCO, Dr. Y. Radheshyam, MLAs S. Subhaschandra, P. Brojen, S. Bira Singh, Y. Surchandra, L. Susindro Meitei le, police le civil officer tamtak an \hang bawk. IDIPR)

Manipur Inpumkhat ei nuom chun hmasielna le duamna ei bansanKareena Kapoor, Taimur Ali

Khan Mumbai Hung Kir

mUmBAi: Kareena Kapoor le Saif Ali Khan hai chu an naupa Taimur Ali Khan leh Christmas le Kum Thar chawl hmanga Swtizerland, Gstaad inzin chu dittawka hun le pawisa an hmang hnung le Switzerland vur dei dittawka an chen hnungin Mumbai boruok lum tak hip nawk ta dingin Mumbai Shivaji International Airport an hung tlung nawk tah. An naupa kum khat tlingna Birthday a ni bawka dittawkin a hlim thei dan ding ang takin hun an hmang a. Airport an hung tlung khawmin paparazzi han an hnawtzui nasa hle. Kum khat tling thar Taimur Ali Khan khawm a nu pawm pumin a hmel hlim surin a um a, hadam takin hun hlimum tak a hmang ve ti hriet thei a nih. Taimur chu a sam dum inbuk lurin zakuo a var le sen tiel ban tluon loose deu a haka, Jean kekawr pawl le pheikhawk sen leh. A nu Kareena Kapoor chun a sam hlim vawngin tarmit dum

bunin lipstick sen tak deu a nal a, zakuo lum dum leh Taimur a pawm a, an Nanny-in an hnung a zui a. Saif Ali Khan ruok chu a film thar “Kaalakaandi” tlangzar ding leiin ni khat an hmaa lo hung tlung a ni leiin anni leh a hung kawp ve tah nawh. Switzerland an cham sung hin an thlalakhai social media ah an share pei bawka, Taimur naute hi fans hai khawmin an lawm tak a hawi. Kum khat a tling khawmuol a hriet thei hmain khawvela ram inhawi taka hril Switzerland vur ram intawlna Sledge ah an tawl hem hem a nih. Tuta mi h i Taimur foreign fe vawi hnina a ni tah. A hmasatak chu kum khat a tling hmain Europe ah bawk an inzinpui a. Kha huna khan chu lawm a la um rak nawh a, camera a thlalak umzie khawm a la hriet nawh. Tuta \um chu camera a hriet em em a, in pose khawm a thiem hle, a nu le pa chu sun chieng hleng a tih.

Kaia Gerber, Kum 16-in Vogue Paris cover A HluoPARis: Supermodel Cindy Crawford chu kum 20 mi nunghak a ni laiin khawvela fashion magazine inlar tak Vogue American cover a hluo phak a, khawvela Jean kekawr le Jacket inlartak Calvin Klein a pholang bawk a. A naunu Kaia Gerber ruok chu kum 16 niin Vogue Paris (February issue) cover a hluo mawi a, kum 4 zetin a nu a khum a nih. American Catwalk Star thar Kaia Gerber chu tleirawltein khawvela fashion magazine inlar le ropui a hluo a, a nu Cindy Crawford chun nunghak kum 20 mi niin Vogue American cover a hluo a. Model nau na na na chu, khawvel fe dana nu neka nauhai an hung changkang pei ding ti angin a hraw indik hle. Kaia Gerber chun kum 16 niin September 2017 khan khawvela fashion khawpui ropuitaka hril Paris Fashion Week ah bul a \an a. A nu Cindy Crawford ruok chun kum 20 mi niin 1986 khan American Vogue magazine cover a chuong ve a, catwalk ruok chu a nei nawh. Kaia hin tleirawlhai ta ding bika siem Teen Vogue cover khawm a lo hluo mawi tah. Kaia Gerber hi kum 16 chau niin tulai mi nisienla khawm 1980s laia style inchei dan fashion hmangin Vogue Paris cover a hluo mawi a. A model career fe tluong dan le a kaisang hrat dan (a nu zarin) a hrietin awi harsa a tih hiel a, “Ka mang ka sawn rak el...Vogue Paris ngat cover-a hei chuong chu...hitaka dinga mi \hangpuituhai po po THANK YOU! Chun @emmanuellealt, khawvel nuhmei hlimtakah i mi siem a nih, SO MUCH LOVE!” tiin lawmthu a hril. Kaia’n lawmthu a hrilna san chu Vogue cover a chuong el bakah an inpak dan lei a nih. An official page ah, cover a chuong leia an uong zie hrilin “Kan February Star kan hung pholang...Kaia Gerber! (Fashion Week nuhnungtaka in sukchim vang khawpa inlar le mi hip thei hi introduction hran pa tul tain kan hriet nawh. A solo Cover hmasatak, thla latu @DavidSims. Official

and styled by @EmmanuelleAlt in @YSL by @AnthonyVaccarello, supermodel @CindyCrawfrod naunu hin Stardom lampui a hraw chieng hle!” tiin an ziek.Vogue paris (February issue) hi January 23 a inthawkin hmu thei ning a tih. Vanity Fair editor George Wayne chun The New York Times kuomah Kaia Gerber an pak hle a. “Sel ruollovin Kaia Gerber chu a to a nih. Omega sana thar ta dinga campaign a thawna thlalakhai ka hmu a, a nal a nih. A nu ang tho a nih. A nu nek hmanin a nalin an hmepui lem a nih. She is the Future, ti chu sel ruol an nawh” tiin a comment. Kaia Gerber hi a mimalin contract hran hran a hmu tah bakah a nu le pa leh khawm tamtak an lo thaw tah bawk a. Chuonghai khelah tuhin contract thar Calvin Klein leh bawk Spring 2018 Campaign “Our Youth” ti program an nei bawk. Hitaka hin chu a u Presley Gerber khawm a \hang. Calvin Klein Jeans le puon hran hran a hei hak chu dit naw ruol an kuo nawh. Model nau nghe nghe mdoel hlawtling tak chu a nih.

North Korea-in Winter Olympics ah Team A Tir DingseOUL: North Korea-in South Korea le inbiekpawna kum hni vel a suktan hnunga nuclear bomb ngawt a buoipuia khawvel a suklum zo hnungin, thla nawka Winter Olympic ah \hang ve a nuomna leia inbiekna nei nawk a hung rawt dungzuia Thawlennia high-ranking official inbiekna chun North Korea-in Olympic Team hung tir ve dingin an inrem niin South Korea offcial hai chun an hril. South Korea palaihai hotu Hae-sung chun, February thlaa Pyeongchang Winter Olympics ah Team le Cheer Group hung tir dingin an remtih a. A thei chun Opening Ceremony ah khawm Korea pahni Team hai Joint Parade a \hang ding ti a nih, tiin a hril. Olympic thu hriltlanga inrem thei a ni lai zingin Mr Chun chun, South Korea chun inter-Korean Military Talks neia Korean Peninsula laia boruok sukdeia February thla Korean hai ta dinga Lunar New Year a nih angin sungkuo inthe tahai

inzawmkhawm nawkna hun khawm siem thei nisien ti thu khawm hril a nih tiin a hril. Inbiekna hi Thawlenni khan ramr ia Demi l i ta r ized Zone , Panmunjom khuo ah dar 10am-a nei a nih a. Ramri khuo laia Peace House an ti in sawng thum a nei a nih. North Korea palaihai hotu Ri Son Gwon chun, a suitcase thuomhnaw iemani zat khaiin innui sui suiin,

“Hi inbieknaa hin kan unauhaiin an beisei inbiekna tak tak nei nawka, kum a thar le inruola inlaichinna thar ra \ha tak insuo ngei dinga inbie dinga hung kan nih” tiin inbiekna chun ra \ha insuo ngei sien a nuom thu a hril. South Korea palaihai \huoitu Mr Chun Hae-sung khawmin, “Kan unauhai chun ra \ha insuo ngei inbiekna nei an nuom a. Keini khawm kan nuom a. Keini lem chun

Nuclear program thu chen khawm hrilkai thei nisien kan nuoma chu hun remchang a la um hri nawa a nih” tiin a hril. Hrilna hun a la um nawa chu North Korea palai haia inthawk hin inbiekna sunzawm peiin inpumkhat nawkna le remna le muongna thuhai khawm la hril zawm pei an nuom thu an hril niin a hril. North Korea-a Committee for the Peaceful Reunification of the Fatherland, Chairman Ri Son Fwon chun, “North Korea palaihai chun titakzet le ringum takin inbieknaa \hang dingin kan hung a nih” tiin a hril a. Olympic thu chau ni lovin inpumkhatna nawkna ding thuhai khawma la zui pei thei ding niawmin reporter hai a hril. South Koraen Unification Minister Mr Cho Myoung-gyon khawmin, hi inbiekna hin Inpumkhat nawkna dinga sirbi pawimaw tak siemin Korea pahni hai chu an inpumkhat nawk ngei a beisei thu a hril ve.

GsC le Lenlai hai lawmpuina an nei

CCPUR: Chiengkawnpang Village Au-thority (CVA) chun zani 11:30AM khan Chiengkawnpang Community Hall-ah Zou Gal Centenary Shield 2017-18 Champion Ganggam Soccer Club (GSC) le Runners-up Lenlai Club hai lawmpuina hun an

hmang a, Rev. Kamkhanlal chun hieng Club pahni hai ta dinga Pathien kuoma malsawm \awng\aipekna a nei. Hi hun hmangnaa hin ST Solomon, Chief of Chiengkawnpang \hangin MPC Chiengkawn Unit le YMA Chiengkawn-pang Branch \huoitu hai khawma uopin thuhrilna hun an hmang a, GSC le Lenlai Club hai ditsakna thu an hril a, Club man-ager hai khawmin thuhrilna hun an hmang bawk. Lenlai Club manager TK Simte in-rawinain Lenlai Club chun GSC officials le players hai lawmpuina par\hi inhlitirna an nei bawk.

Zu \hahnemtawk tak an manimPhAL: SP Imphal East K. Kabib, IPS le Addl. SP Imphal East Wungpam Kaser hai enkaina le DSP CAR Roni Mayeng-bam inrawinaa Police le Narcotics team chun zani zan 6:30PM khan mi pahni hai chu Zu \hahnemtawk tak leh an man a, Ex-cise Department kutah an peklut. Mana um hai chu M. Rakesh Singh (35), s/o Sami Singh of Spinal Leikai,

Merry Leirak, Imphal East le Heiyam Boby Singh (26), s/o (L) H. Babu Singh of Soibam Leikai, Merry Leirak hai an nih. An kuta inthawk Zu an man hai lai Kingfisher Beer bottles 60; Turborg Cane Beer 24; Diablo Cane Beer 16; Fort Beer 8, Blender Pride Whishky 28, OC Blue Whisky 21 le AC Black whishky 24 a \hang.