İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARI ve DÜŞÜK KARBON EKONOMİSİ ve DÜŞÜK KARBON EKONOMİSİ

28 Nisan 2010, İSTANBUL28 Nisan 2010, İSTANBUL

LİTİ

Evren TÜRKMENOĞLUUzman Yardımcısı

İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Haziran 1992 de yapılan BM Cevre ve Kalkınma Rio Konferansında imzaya açılmıştır.

BMİDÇS 21 Mart 1994 yılında resmen yürürlüğe girmiştir.

Türkiye 2001 yılında Marakeşte gerçekleştirilen 7. Taraflar Konferansında (COP.7),

“Sözleşmenin Ek-I listesinde yer alan diğer taraflardan farklı bir konumda olan Türkiye’nin özel şartlarının tanınarak, isminin EK-I’de kalarak EK-II’den silinmesi” yönünde karar alınmıştır.

Türkiye, Sözleşmeye 24 Mayıs 2004 tarihi itibariyle taraf olmuştur.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ (BMİDÇS)ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ (BMİDÇS)

Sözleşme Listeleri

Ülkeler Sorumluluklar

Ek-1

OECD + AB + PEGSÜ (*)

(41 ülke)

Türkiye (Özel şartları tanınarak)Emisyon Azaltımı

Ek-2

OECD + AB-15

(24 ülke)

Türkiye (hariç)

Teknoloji Transferi ve Mali Destek Sağlamak

Ek-1 DışıDiğer Ülkeler (Çin, Hindistan,

Pakistan, Meksika, Brezilya, …)Yükümlülükleri yok…

(*) PEGSÜ: Pazar Ekonomisine Geçiş Sürecindeki Ülkeler (Doğu Bloku Ülkeleri)

BMİDÇS ve TÜRKİYE

Sözleşme kapsamında ülkeler 3 gruba ayrılmıştır:

3

KYOTO PROTOKOLÜKYOTO PROTOKOLÜ

Kyoto Protokolü; 1997 yılında imzaya açılmış ve 2005 yılında yürürlüğe girmiştir.

Protokole 189 ülke ve 1 Ekonomik Topluluk (AB) taraftır.

BMİDÇS’ nin sera gazı emisyonlarının azaltılmasına veya sınırlandırılmasına yönelik hukuki açıdan bağlayıcı belgesidir.

Protokolün Ek-B listesinde yer alan ülkelerin toplam sera gazı emisyonlarını 2008-2012 döneminde (ilk yükümlülük dönemi),

1990 yılı (temel yıl) seviyesinin ortalama en az %5 altına indirmesini taahhüt etme zorunluluğu bulunmaktadır.

KYOTO PROTOKOLÜ ve TÜRKİYE

Türkiye, 26 Ağustos 2009 tarihi itibari ile Kyoto Protokolü’ne resmen taraf olmuştur.

5

6

KYOTO PROTOKOLÜ ve TÜRKİYE

Türkiye, Protokol kabul edildiğinde Sözleşmeye taraf olmadığı için Protokolün EK-B listesinde yer almamıştır.

Türkiye’nin ilk yükümlülük döneminde (2008-2012) sayısallaştırılmış sera gazı emisyon azaltım veya sınırlama yükümlülüğü yoktur.

2012 sonrası uluslararası iklim rejimine yönelik müzakereler devam etmektedir.

TÜRKİYE’NİN SERA GAZI EMİSYONLARI

7

1990-2008 yılları arası Toplam Sera Gazı Emisyonu

SERA GAZI EMİSYON ENVANTERİ

2007 yılı, Sektörlere Göre Toplam Sera Gazı Emisyonları (Milyon ton CO2 eşdeğeri)

(Kaynak: Dünya Kalkınma Göstergeleri - 2005, BMİDSÇ Envanteri)

TÜRKİYE VE DİĞER ÜLKELERTÜRKİYE VE DİĞER ÜLKELER

KİŞİ BAŞI SERA GAZI EMİSYONLARI

Kişi başı sera gazı emisyon değerleri (ton CO2 eşd.):

Amerika : 19,1 (2007 yılı)

Kanada : 17,4 (2007 yılı)

Rusya : 11,2 (2007 yılı)

OECD : 15,0 (2007 yılı)

AB-27 : 10,2 (2007 yılı)

Çin : 4,6 (2005 Yılı)

Hindistan : 1,2 (2005 Yılı)

Türkiye : 5,3 (2007 Yılı)

Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)

10

Kaynak: Eurostat, 2008

ENERJİ YOĞUNLUĞU DEĞİŞİMİ

Enerji Yoğunluğu:

Enerji Tüketimi (tep=ton eşdeğer petrol) /GDP-Gayri Safi Milli Hasıla (1000 $) Enerji Yoğunluğu:

Enerji Tüketimi (tep=ton eşdeğer petrol) /GDP-Gayri Safi Milli Hasıla (1000 $)

12Kaynak: Avrupa Komisyonu Ulaşım ve Enerji Daire Başkanlığı, 2006

Avrupa Ülkeleri Sanayi Sektörü Emisyon Yoğunluğu (t CO2/ tpe)

ÜLKELER İNDEKSTürkiye 2,8Slovakya 2,23Polanya 2,23Bulgaristan 2,11Romanya 2,08Yunanistan 2,07Almanya 1,8Macaristan 1,76İngiltere 1,76Avusturya 1,71Lüksemburg 1,63Portekiz 1,54Hollanda 1,5İspanya 1,49İsveç 0,97Norveç 0,83

13

KOPENHAG TARAFLAR KONFERANSI

Ülkemiz Sn. Cumhurbaşkanımızın nezaretinde;

İlgili kamu kurumları, Üniversiteler, İş dünyası, Yerel yönetimler, Sivil toplum kuruluşları

115 kişilik bir heyet ile katılım sağlamıştır.

KOPENHAG MUTABAKATIKOPENHAG MUTABAKATIKOPENHAG MUTABAKATIKOPENHAG MUTABAKATI

Yasal bağlayıcı bulunmayan ve daha çok “uzlaşı” ve “yol haritası” niteliği taşıyan “KOPENHAG MUTABAKATI” metninde özetle;

Artan ortalama küresel sıcaklığın 2°C nin altında tutulması,

EK-I ülkelerinin sera gazı emisyonu 2020 hedeflerini ; EK-I Dışı ülkelerin ise, ulusal programlarına uygun azaltım faaliyetlerini (NAMAs) Sekretarya’ya iletmesi,

Afrika, Az Gelişmiş Ülkeler ve Küçük Ada Devletlerinin uyum faaliyetlerinin finansmanına öncelik verilmesi,

KOPENHAG MUTABAKATIKOPENHAG MUTABAKATI KOPENHAG MUTABAKATIKOPENHAG MUTABAKATI

Gelişmekte olan ülkelerin uyum ve azaltım faaliyetlerinin finansmanı için 2010-2012 periyodunda 30 milyar $, 2012-2020 arasında yıllık 100 milyar $ fonun harekete geçirilmesi,

“Kopenhag Yeşil Çevre Fonu” nun oluşturulması,

2015 yılında bu mutabakatın uygulanmasına yönelik değerlendirmenin yapılması,

KOPENHAG MUTABAKATIEk-I Ülkelerinin emisyon azaltım taahhütleriEk-I Ülkelerinin emisyon azaltım taahhütleri

Ülke 2020 Yılı Referans Yılı

Avustralya %5 - %15 veya -%25 2000

Belarus %5 - %10 1990

Kanada %20 2006

AB %20 - %30

%80-95 (2050)1990

İzlanda %15 1990

Japonya %25 1990

Rusya %10 - %15 1990

Norveç %40 1990

İsviçre %20 - %50 1990

ABD %17(2020) -%30 (2025)-83(2050) 2005

2012 SONRASINDAN NE BEKLİYORUZ

Ülkemizin özel durumunu teyit eden 26/CP.7 kararı çerçevesinde müzakerelerini sürdürmesi,

Envanter ve projeksiyon çalışmalarını yeniden gözden geçirmesi ve eylem planı çalışmalarını tamamlaması,

Uyum, kapasite geliştirme ve teknoloji transferi fonlarından faydalanılması yönünde girişimlerini sürdürmesi,

Düşük karbonlu ekonomiye geçiş sürecine yönelik çalışmaların başlatılması,

Ağaçlandırma ve diğer ormancılık faaliyetlerine ağırlık verilmesi,

DÜŞÜK KARBONLU EKONOMİ

Üretilen bir değerin, tüketiciye ulaştırılmasında ve tüketim sonrasındaki aşamalarda atmosfere en az miktarda sera gazı (karbondioksit) salımı verecek şekildeki bir ekonomik yapının oluşturulmasıdır.

Düşük Karbon Ekonomisine geçişte ulusal ve veya sektörel kalkınma stratejileri ile iklim değişikliği politikalarının, kurumsal yapılanma ve mevzuatların entegrasyonu gerekmektedir.

DÜŞÜK KARBONLU EKONOMİYE GEÇİŞ

“Çevreci ekonomi” oluşturmak için büyük yatırımlar gerektiği aşikardır.

İklim değişikliği ile mücadelede mali fonların yetersiz kalması sebebiyle yeni ve yenilikçi mekanizmaların oluşturulması gerekmektedir.

Yeni mekanizmalar tüm tarafların erişimine açık olmalıdır.

20

FİNANSMAN ve TEKNOLOJİ

Yeni bir teknoloji transferi

mekanizmasının oluşturulması,

Bu mekanizmadan sağlanan

desteğin emisyon azaltımı ve

teknolojiyi kullanma

potansiyellerine göre kullanılması

gerekmektedir.

21

TEKNOLOJİ TRANSFERİ

Yeni enerji teknolojilerinin geliştirilmesi, enerji tasarruflu ve iklim değişikliğine uyumlu binaların ve altyapının oluşturulması

Yeni enerji teknolojilerinin geliştirilmesi ve kabul edilmesi için mühendislik ve inşa becerileri ile teknik becerilerin geliştirilmesi,

“Yeşil yakalılar”ın istihdamının artması

Yeni enerji teknolojilerinin geliştirilmesi, enerji tasarruflu ve iklim değişikliğine uyumlu binaların ve altyapının oluşturulması

Yeni enerji teknolojilerinin geliştirilmesi ve kabul edilmesi için mühendislik ve inşa becerileri ile teknik becerilerin geliştirilmesi,

“Yeşil yakalılar”ın istihdamının artması

DÜŞÜK KARBON EKONOMİSİ YÖNETİMİ

23

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ STRATEJİ BELGESİ

Ulusal İklim Değişikliği Strateji

Belgesinde Enerji, Sanayi, Ulaştırma, Tarım ve Ormancılık Atık

gibi sektörlere ait kısa, orta ve uzun

vadeli politika hedefleri belirlenmiştir.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE

Enerji Sektörü

2007 yılında “Enerji Verimliliği Kanunu” çıkarılmış ve

enerji tasarrufuna önem verilmiştir.

2020 yılında yaklaşık 75 milyon ton karbondioksit emisyonu

önlenebilecektir.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE

Yeni ve yenilenebilir enerji

kaynaklarının kullanımının

arttırılması,

Enerji verimliliği,

Enerji yoğunluğunun

azaltılması,

Yanma sonucu düşük CO2 emisyonu çıkaran yakıtlara geçilmesi,

Enerji Sektöründeki Politikalar

25

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE

Yakıt kalitesinin iyileştirilmesi,

Termik santrallerin rehabilitasyonu,

Enerji üretiminde kaynak çeşitliliğine gidilmesi,

Nükleer enerji güç santrallerinin kurulması.

Enerji Sektöründeki Politikalar

26

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE

Yük taşımacılığında demiryolu ve deniz yollarının

kullanımına ağırlık verilecektir.

Şehiriçi ulaştırma strateji ve planları hazırlanacaktır.

Ulaştırma Politikaları

27

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE

Ulaştırma Sektörü:

Özellikle büyük şehirlerde metro ve hafif raylı sistemler

ile toplu taşıma sistemleri yaygınlaştırılacaktır.

Alternatif yakıt ve yeni teknoloji ürünü motorların

kullanımını yaygınlaştıracak politikalar belirlenecektir.

28

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE

Düzenli depolama ve geri dönüşüm metotlarının

kullanılması sağlanacaktır.

Çöp depolama alanlarından geri kazanılan deponi

gazının değerlendirilmesi için çalışmalar

yapılacaktır.

2020 yılına kadar elde edilecek emisyon azaltımı

25 Milyon ton CO2 eşdeğeridir.

Atık Yönetimi

29

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE

Atık Sektörü:

Yeniden kullanım ve atık geri kazanım miktarının

artırılmasına yönelik oluşturulan Atık Eylem Planı (2008–

2012) uygulanmaktadır.

Düzenli depolama tesislerine giden organik madde miktarı

azaltılacaktır.

30

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE

Ormancılık Sektörü: Milli Ağaçlandırma Seferberliği (2008–2012)

kapsamında 2,3 milyon ha alan ağaçlandırılacak ve

bozuk ormanlar rehabilite edilecektir.

Bu sayede 2020 yılına kadar toplam 181,4 milyon ton

karbon tutulmuş olacaktır.

31

GELECEĞİN KURGUSU

Yeni bir Kalkınma Kavramı (Düşük karbonlu Kalkınma)

Bilimin İklim değişikliği ile ilgili verdiği mesaj; yaşam biçimlerinin değişmek zorunda oluşudur.

Temiz üretim, verimlilik ve düşük karbonlu kalkınma geleceğin stratejisidir.

AB ve ABD’nin 2050 hedefleri tüm dünyada yeni bir düzenin kurulacağının işaretidir.

GELECEĞİN GÜNDEMİ

Temiz üretim ve üretimde verimlilik,

Ar-Ge

Yeni istihdam alanları

Teknoloji Transferi

Geleneksel enerji kaynaklarından yeni enerji kaynaklarına geçiş

Yeni Finansman kaynakları ve Fonlar (Kopenhag Yeşil İklim Fonu)

Dünyada yeni dengeler ve yıldızı parlayacak yeni ülkeler

BEKLEYEN ZORLUK

Oyunun dışında kalmak!!

GÖNÜLLÜ KARBON PİYASALARI

Gönüllü Karbon Ticareti kapsamında faaliyet gösteren firmalar için bir kayıt sistemi oluşturulmak üzere çalışmalar başlatılmıştır.

2010 yılı sonuna kadar mevzuat hazırlanacaktır.

Proje Tipi Proje Sayısı Gerçekleştirilen Azaltım (Milyon ton)

Sağlanan Karbon Finansı (USD, yıllık)

Rüzgar 37 3.575.000 35.750.000

Hidroelektrik 21 725.000 7.250.000

Biyogaz 4 1.640.000 16.400.000

Jeotermal 3 105.000 1.050.000

TOPLAM 65 6 Mt CO2 eşdeğer/yıl 60 Milyon ABD Doları

TÜRKİYE’DE GELİŞTİRİLEN PROJELER, AZALTIM MİKTARI VE SAĞLANAN KARBON FİNANSI

T.C. T.C.

ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞIÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI T.C. T.C.

ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞIÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI

TEŞEKKÜRLER…