Gazeta Mendimi 28

8/9/2019 Gazeta Mendimi 28

1/12

MendimiMendimiFORUMI INTELEKTUAL MYSLIMAN www.gazetamendimi.com NR. 1 28 JANAR 2015

Profeti Muhamed(paqja qoft mbi t) ka thn:

Perla profetike

1. Nuk ka pesimizm bestytnor, por mua m plqenoptimizmi. Kur u pyet se far sht optimizmi, tha: Fjala emir q e dgjon dikush prej jush

Buhariu, Muslimi

2. Shpirtrat jan nj ushtri e mobilizuar. Ato t cilatprputhen midis tyre, afrohen me njra-tjetrn dhe ato t

cilat nuk prputhen midis tyre largohen nga njra-tjetra.Buhariu

3. T orientosh dik q t gjej rrugn e humbur shtsadaka pr ty (shprblimi i nj lmoshe).

Tirmidhiu

faqe 10

Shndeti,Turizmi

dhe

Turqia (7)

faqe 2

faqe 8

faqe 6

faqe 9

Shkenctart Mysliman (5)

faqe 10

faqe 11

faqe 7

NgaArens GJEVORI

Nderii Qarkut

Kshilli i Qarkut vlerson Myftinin Elbasan

Flet Drejtori i Sigurimeve

Shoqrore n Elbasan

Shklqim Duka

faqe 4

Problemet n spitale. Deri kur!? faqe 5

Feja dhe rinia

Praktikat alternative q

t refuzojm kredin

Profeti i mshirs

Martesa dhe Divorci n Islam

Madjid Ait-Abass, francezi q

la Francn, pr fshatin Qerret

t Komuns Labinot Mal

Arben Feim RamkajKryetar i Kshillit t Mytinis Elbasan

Antar i Kshillit t Prgjithshm i KMSHAntar i Kshillit t eologve

Ai i cili nuk

falnderon njerzit

nuk ka falnderuar

Zotin

Kriza e shtypit t

informacionitNgaGazmend FEKOLLI

faqe 5

Koncepti i barazis

n islam faqe 8


2/12

Mendimi / Janar 2015 / 2

e - m a i l : g a z e t a m e n d i m i @ g m a i l . c o m / m o b i l e : 0 6 9 6 7 8 5 0 9 9

Duke marr shkas nga evenimenti iundit n qytetin e Elbasanit, n cer-emonin e organizuar n salln e teatrit Skampa,ku ishin prezent shum zyrtar e drejtues insti-tucional vendas dhe t huaj n t cilin Mytinia eElbasanit u nderua me titullin Nderi i Qarkut,si antar i Kshillit t Prgjithshm t KMSH-s, ndjehem shum i nderuar pr vlersimin ebr nga Qarku i Elbasanit. Mytinia e Elbasa-nit, gjat 25 viteve t undit ka br nj pun tmadhe humanitare n shrbim t komunitetitmysliman dhe n shrbim t qytetarve tan.Puna e palodhshme e t gjith antarve dhepraqsuesve t mytinis bri q t vlersohejnga autoritetet m t larta vendore.

Mytinia Elbasan pr disa vite rresht, kadhn nj ndihmes t madhe n ndrtimine qendrave shndetsore, shkollave, qendravesociale, dhnien e ndihms financiare dhe ma-teriale pr m shum se 400 mij n nevojdhe organizimin e shum aktiviteteve bamirsen Qarkun e Elbasanit. Kshtu, Mytinia El-basan ka ndrtuar mbi 8 Qendra Shndetsoren t gjith qarkun, duke u ardhur n ndihmt gjith atyre banorve, t cilt deri para se tndrtoheshin kto qendra nuk kishin mundsit arta trajtimi mjeksor. Gjithashtu, kjoMytini ka ndrtuar dhe rikonstruktuar mbi 5shkolla n t gjith qarkun, duke u ardhur nndihm nxnsve n nevoj n zona t ndry-shme. Jan hapur rreth 150 puse uji t pijshm,si dhe pr t ndihmuar bujqsin n zona tndryshme. N t gjith qarkun Mytinia El-basan, trajton me ndihm ekonomike rreth400 mij jetim. Jan ndrtuar, gjithashtu ngakjo Mytini, 5 shtpi pr jetimt dhe njerzit nnevoj si dhe jan rikonstruktuar 10 t tjera.

gjitha kto arritje t Mytinis do tishin t pamundura pa kontributin e aktorvet tjer, t cilt kan qen pjes e bashkpun-imit t rytshm me Mytinin e Elbasanit.Duke patur parasysh kshilln proetike Ai icili nuk alnderon njerzit nuk ka alnderuarZotin, un alnderoj pr kontributin e tyre,Mytiun e Elbasanit z. Agim Duka, Kshillin e

Mytinis Elbasan, Imamt e palodhur, t ciltedukojn brezat pr harmonin, tolerancndhe kontributin social e shum vepra t tjerat mira. Bashkin Elbasan dhe kryetarin e sajz.Qazim Sejdini, i cili ka qen kontribues dhembshtets n shum projekte, Kshillin e Qa-rkut t Elbasanit dhe kryetarin Eugen Isai, i cilibashk me antart e tjer e nderoi mytininme titullin Nderi i Qarkut. Nuk mund t mosprmendim edhe Komunitetin Mysliman tShqipris dhe kryetarin e tij z.Sknder Brucaj,gjithashtu kontribut t madh kan dhn OJF-t dhe ndrkombtart, t cilt jan shteti turknprmjet ambasads turke n iran, Agjenciapr Zhvillim dhe Koordinim (IKA) me Kor-dinator Pro.Dr Birol etin, shteti i Kuvajtitdhe shum bashkpuntor t tjer.

Bashkpunimi i rytshm midis My-

tinis Elbasan dhe t gjith partnerve tlartprmendur, por edhe me partner t tjerdo t vazhdoj t intesifikohet, pasi sht nprojektet aatgjata dhe n strategjit zhvilli-more t ksaj Mytinie.

Arben Feim RamkajKryetar i Kshillit t Mytinis Elbasan

Antar i Kshillit t Prgjithshm i KMSHAntar i Kshillit t eologve

Nderi i Qarkut Elbasan sht titullime t cilin sht vlersuar Mytinia El-basan nga Kshilli i Qarkut Elbasan.N mbledhjen e dats 14 Janar 2015 tKshillit t Qarkut Elbasan, nj prej pi-kave t rendit t dits ishte dhe miratimii krkess pr dhnien e titullit Nderi iQarkut Elbasan, Mytinis s Elbasanit.Kryetari i Kshillit t Qarkut z.EugenIsaj lexoi vendimin ku theksoi se Mekrkes t Kryesis s Kshillit t QarkutElbasan, ky institucion, n mbledhjen edats 14.01.2015, vendosi ti jap titul-lin Nderi i Qarkut Elbasan, MytinisElbasan, me motivacionin Pr aktivite-

tin social dhe human, pr kontributine madh t dhn n ndihm t komu-nitetit, n t gjith qarkun e Elbasan-it- u shpreh Eugen Isaj. Pas leximit tktij vendimi, t gjith kshilltart una-nimisht kan votuar kt vendim, dukei akorduar Mytinis Elbasan kt titullmirnjohjeje.

Ky titull, vjen pas nj pune t vazh-dueshme t br do dit nga MytiniaElbasan, n ndihm t komunitetit dheshtresave n nevoj. Mytinia Elbasan prdisa vite rresht, ka dhn nj ndihmest madhe n ndrtimin e qendrave shn-detsore, shkollave, qendrave sociale,dhnien e ndihms financiare dhe ma-

teriale pr m shum se 400 mij nnevoj dhe organizimin e shum aktiv-iteve bamirse n Qarkun e Elbasanit.

Eugen Isaj:Ky sht vlersimi mi lart q mund t jap institucioniyn. Por nse do t kishte akoma mt rndsishm, ne srish do ta rezer-vonim pr nj nga besimet e shklqyerat komunitetit ton si sht besimi is-lam.

Pas miratimit n Mbledhjen e Kshil-lit t Qarkut t krkess pr dhnien etitullit Nderi i Qarkut Elbasan Myt-inis Elbasan, sht zhvilluar edhe cer-emonia e dorzimit t ktij titulli ngaana e Kryetarit t Kshillit t Qarkut

z.Eugen Isaj pr Mytiun e Elbasanit.N ceremonin e zhvilluar n teatrinSkampa, merrnin pjes, Kryetari i Ko-munitetit Mysliman Shqiptar z.Sknder

Kshilli i Qarkut vlerson MyftininElbasan me titullin Nderi i Qarkut

Brucaj, Kryetari i Bashkis z.Qazim Sej-dini, kryetari i Komitetit t Kulteve z.IlirHoxholli, Preekti i Elbasanit ArbenKamami, Atasheu Kulturor i Ambasa-ds urke n Shqipri z.Shaban Ishlek,Kryetari i Partis Demokratike Elbasanz.Aurel Bylykbashi si dhe shum person-alitete dhe qytetar t tjer t Elbasanit.

N faln e tij Kryetari i Kshillit tQarkut Elbasan, z.Eugen Isaj vlersoi mefal t przemrta kontributin e Myt-inis Elbasan n dobi t komunitetit. Aitha se vlersimi q i bhet Mytinis sElbasanit sht trsisht i merituar dhense do t kishte nj vlersim akoma dhe

m t lart ai srish do ti shkonte Myt-inis Elbasan.Ju alenderoj pr pjesmarrjen

dhe q jeni pjes e ktij aktiviteti trndsishm! Njkohsisht ndihem mjati privilegjuar, q n cilsin e Kryetarit tKshillit t Qarkut, t nderoj me titullinNderi i Qarkut Elbasan Mytinin eElbasanit.Ky sht vlersimi m i lart qmund t jap institucioni yn. Por nsedo t kishte akoma m t rndsishm nesrish do ta rezervonim pr nj nga besi-met e shklqyera t komunitetit ton, sisht besimi islam. Ky nuk sht thjeshtnj konstatim, ai sht nj realitet. Histo-rikisht, besimtart mysliman t Qarkut

Elbasan kan dshmuar se jan shembul-li i tolerancs, mirkuptimit, vllazris,paqes dhe harmonis. Ata maniestojnvirtytet m t larta njerzore dhe kantreguar se ndodhen gjithnj e m pranmsimeve t Librit t Shenjt t Kuranit

dhe proetit Muhamed. Kto mesazhemarrin akoma m shum kuptim n

ngjarjet e kohve t undit.-tha ndr ttjera Eugen Isaj.

N faln e tij kreu i Kshillit t Qa-rkut, vlersoi ve t tjerash edhe rymne kohezionit vllazror dhe bashkpun-imit, q ka prcjell Mytinia Elbasan nkomunitetin ku ushtron veprimtarin esaj.

N 25 vite demokraci, besimtartmysliman n Elbasan dhe n mbarShqiprin, nuk kan dshmuar thjeshtvetm kohezion vllazror dhe bashk-punim. Ata kan pruar kulturn dhevlerat njerzore. Jan nj shembull, vetmodeli i emancipimit t shoqris.Po eilustroj kt me nj akt. rinjt q kan

praktikuar kt besim, rezultojn m pakose aspak t inkriminuar dhe ndodhenlarg veseve t kqija t kohs son. Dhepadyshim nj merit t madhe n ktdrejtim kan drejtuesit e Mytinis sElbasanit. Ky sht nj nga institucionetmodel n prbrje t Komunitetit Mys-liman Shqiptar, ku punohet aq shumpr prhapjen e msimeve t Allahut dheintegritetin e besimtarve.- u shprehz.Eugen Isaj

M tej, Kryetari i Kshillit t Qarkutn faln e tij renditi disa prej shum pu-nve n dobi t komunitetit q ka brMytinia Elbasan dhe q sipas Eugen Isa-

jit kan ndikuar n prmirsimin e jetss komunitetit.

Mytinia Elbasan u ka qndruarpran, jo vetm besimtarve mysliman,por t gjith komuniteteve pa dallim,me synimin e prmirsimit t jets snjerzve. Kshtu gjat ktyre viteve nQarkun Elbasan jan ndrtuar 8 qen-dra shndetsore, jan rikonstruktuar 5shkolla, jan hapur 150 puse uji n ndih-m t banorve n zonat rurale, trajtohenme ndihm ekonomike mbi 400 mij

jetim, jan ndrtuar 5 shtpi pr mi-jt jetim dhe jan rikonstruktuar 10t tjera pr amiljet n nevoj.Ky insti-tucion ka bashkpunuar me organizmakombtar e ndrkombtar pr eviden-timin dhe ruajtjen e trashgimis etaredhe kulturore. Mytinia Elbasan dallohetpr bashkpunimin e prsosur q ka meKshillin e Qarkut dhe njsit vendoren prbrje t tij. Shquhet pr organiz-imin e prsosur q ka n do drejtim.-prundoi faln e tij Kryetari i Kshillitt Qarkut z.Eugen Isaj.

Pas fals q mbajti para t pranish-mve n salln e teatrit Skampa nga kurenditi kontributin e Mytinis Elbasann dobi t komunitetit, Kreu i Kshillitt Qarkut, Eugen Isaj i ka dorzuar my-tiut t Elbasanit z.Agim Duka titullinNder i Qarkut Mytinis Elbasan.

Nga ana e tij, mytiu i ElbasanitAgim Duka alnderoi Kshillin e Qar-kut pr kt vlersim, ndrsa premtoi seMytinia Elbasan do t vazhdoj t japkontribut n dobi t komunitetit t qar-

Ai i cili nuk falnderon njerzit

nuk ka falnderuar Zotin


3/12


kut t Elbasanit, pr t`iu ardhur n ndi-hm shtresave n nevoj.

Pr Mytinin e rrethit Elbasan sotsht nj dit e veant, ku mytinia eElbasanit merr kt simbol mirnjohjejepr kontributin e saj jo vetm n ngritjene besimit mysliman por dhe n ndihmt amiljeve n nevoj, q sht nj ngapikat kryesore t puns s saj. Un do ti

alnderoja t gjith institucionet, t ciltkan qen t gatshm, q kan mbshte-tur mytinin n do pun q ajo ka br.Mytinia Elbasan do t vazhdoj t japkontributin e saj n dobi t qytetarvedhe t komunitetit- tha Mytiu i El-basanit z.Agim Duka.

Tpranishmit prshndesin nak-tivitetin e vlersimit t Myftinis metitullin Nderi i Qarkut Elbasan

Ilir Hoxholli: Myftinia Elbasanmodel i tgjithmyftinive nShqipri

I pari q ka marr faln e prshn-detjes, n ceremonin e zhvilluar prdhnien e titullit Nderi i Qarkut El-

basan mytinis s Elbasanit, ishte Krye-

tari i Komitetit Shtetror t Kulteve z.IlirHoxholli. N faln e tij z.Hoxholli ushpreh se Mytinia Elbasan sht modeli t gjith mytinive n Shqipri dhe qunskionon m s miri.

Ajo q do t thoja sht se Mytiniae Elbasanit, un e kam thn shpesh dhedo t vazhdoj ta them, sht nj modeln prgjithsi i t gjith mytinive nShqipri. sht nj model q i ka dh-n hapsir, sepse do komunitet ngabrenda saj kur unksionon m s miri,

jep mundsi q t kemi dhe nj toler-anc midis komuniteteve etare. ashmka ardhur koha ta themi me krenari qkomunitetet etare jan pjes e domos-

doshme e s ardhmes s ktij vendi, janpjes e domosdoshme pr t ecur pr-para, pasi jo m pak, por rastet e unditqot edhe t programeve t qeveris, delq n komunitetet etare sht pjesa m eshndosh e shoqris dhe q sht pjesam e rregullt e taksapaguesve.- tha z.IlirHoxholli

Sknder Brucaj: Ky vlersim shumi rndsishm pr t vazhduar ktkontribut

Ndrsa Kryetari i Komunitetit Mysli-man Shqiptar, z.Sknder Brucaj u shprehse ky vlersim q i bhet Mytinis El-basan sht motivacion pr t vazhduarn t njjtn rrug, duke dhn kon-

tribut n dobi t komunitetit.Jam ktu pr t alnderuar edhe

kryetarin e qarkut pr nderimin q i kabr mytinis s Elbasanit, pr aktiv-itetet e tij, pr kontributin q ka pasurky institucion n t mirn e shoqris,

n promovimin e vlerave universale dhebesoj se ky motivacion sht shum irndsishm q ky kontribut do t vazh-doj t rritet. Besoj se sht nj shembullkonkret, nj shembull pr ta ndjekur,alnderoj edhe mytiun e Elbasanitpr kontributin e tij dhe pr vlerat q

jan prcjell. Nuk sht e leht t flitetpr historin e nj vendi nse ne nuk endiejm memorien e nj vendi, memo-

rien e nj qyteti. Un besoj se elbasanasitkan ditur ta vlersojn qytetin e tyre-tha kreu i KMSH-s.

Qazim Sejdini: Do t mbshtesimrritjen e praktikimit t fes islame nqytet

N faln e tij Kryetari i Bashkis,z.Qazim Sejdini u shpreh se pushtetilokal do jet n mbshtetje t komu-

niteteve etare, me qllim rritjen e prak-tikimit t besimit n qytet.sht knaqsi pr mua sot, q jam

ktu midis jush n nj eveniment shumt rndsishm, n at t memories his-torike t es islame n qytetin e Elbasa-nit. Freskimi i ksaj memorie historikeka t bj jo vetm me ata t cilt e kanprjetuar, por sidomos me t rinjt tcilt sot kan mbushur xhamit dhe qkan prqauar islamin, t cilt sot jant prkushtuar me shembuj n qndri-min e tyre amiljar, shoqror dhe qytetar.Qyteti i Elbasanit sht nj qytet q edo en, sht nj qytet i but, nj qytet

i qet, ashtu si themi ne elbasanllin-jt, qytet i cili ka nj harmoni etare tmrekullueshme q meriton respekt. Natakon ne si pushtet vendor, q ashtu sikemi qen ar dhe vazhdojm t jemiar komunitetit mysliman t Elbasanitdhe komuniteteve t tjera etare, pr tugjendur n t gjith veprimtarit e tyredhe njkohsisht pr t mbshtetur n

rritjen e praktikimit t islamit n qyte-tin e Elbasanit,- tha Kryetari i BashkisQazim Sejdini.

Atasheu Kulturor i Ambasads urken Shqipri, z.Shaban Ishlek prshn-deti kt aktivitet duke u shprehur seshpresonte q t gjitha mytinit n Shq-ipri do t vazhdojn t punojn, dukedhn kontribut pr komunitetin. Mtej t pranishmit kan ndjekur nj doku-mentar t quajtur Rrugtim, q i kush-tohej historis s qytetit t Elbasanit.

GAZEAR: JULIAN HOXHAJ

Kt ves kush nuk e do, le t marr nj udhzim:S pari, t krkoj m shum ndihm nga Zoti.ek vetvetja le t ket m tepr besim,kohn kurr mos e kaloj, ashtu, kotnasikoti!

Vet All-llah i Madhruar ia hap dyert pendimit,shin mkatet q ne mbjellim, me dor a me goj.Kush nj sendi i largohet ve pr hir t Zotit,kjo mshir e ij hyjnore n shpirt do ti buroj!

Fillo lutu, duhanxhi, ndihmn nde, Zot, krkoj,bm q duhanin ta shoh si dmtues t urryer.Shpejt haramin ta braktis dhe hallallin t uroj,vetm nga Mshira Jote un pres me u shprblyer!

Dhe kur dell i zemrimit z e ryhet me trbim,pa mendo, pak qetuar, do krijes tek hyn n varr...Tuaj: Eudhu bil-lahi minesh-shejtanirr-rraxhim,merr avdes se zemrimi, smund t shuhet, jo, me zjarr!

Dhe kur epsh t nikotins, oh, nuk mundesh ta durosh,misvakun e amakizin z prdori ti, shpenguar.Me mburoj t agjrimit fillo duhanin ta lutosh,do t ndjehesh m pas i qet, aman Zot, i mrekulluar!

Mos harro dhe kurr kshilln, q t jep mjeku i mir:Vitaminat C ti marrsh, ti prdorsh pa ngurrim.

Qumsht, kos, mos i reno, mos i ndaj ato pagdhir,mos u bj aspak zevzek, ja kshtu, o miku im!

Po ashtu, kurr mos iu ndaj, veprimtaris sportive,piknikun amiljar praktikoje sa m shpesh.Bj nj jet sa m t rregullt, t ndershme, aktive,krejt t leht, si nj flutur, trupin do ta ndjesh!

N gzim a hidhrime, jo, cigare mos servit,m t urtin vizitor, mos e mundo, jo, aspak.Plot me ash e buzqeshje, jo, t lign mos e prit,t kqijat, besimtari, hi pa fal tutje i flak!

Nse djeg nj lek, thon: bn kshtu, o i vrar,si e bn ti kt gj, mos vall je i mendur?!Dhe ata q duhanin e pin si t marr,

na qenkan njerz t mir, na qenkan t menur!...

Shrimin e gjen kur vrtet ndjen neveri,kur mendon dyert e errta q tii hapen atit.A se ndjen ern e keqe t gojs, o njeri,pr pa elur do ta mbyssh ti gonxhen e shtratit?!...

Duhani duhet ln menjher, pa fal,kot pretendohet pr braktisje graduale...Cigarja do t mbetet nj els i gjall,i paketit t zi dhe i undeve m atale!

Rrallimi i duhanit nuk i mbyt dshirat,q ndizen, ca m tepr, nga ulja e nikotinit...Jo, aspak ktu nuk mbarojn udirat,po na duket vetja si loj e Nastradinit!...

Vetm n t prin nj mendje e shndosh,mund ti bsh t tuat vendimet e drejta...Mos t t mashtoj jeta q bjn ca kodosh,vetm dituria t on nga e vrteta!

Mbi gjithka, Besimi tek Zot i Lartsuar,t jep orc n zemr, t al drit n shpirt.Nga shkenca e dituria kush ngel i privuar,ndr kthetra t shejtanit do t hyj pa rik!

Ndaj mos tako duhanxhinjt, u largo sa m shum,prej tyre dhe utu n gjelbrim dhe kaltrsi.Vullneti islam do t t bj t lum,mos u kridh n tymnajn e duhanit dhe kotsi!

Aher do vresh se ret e zeza t nnmimit,jan tretur larg nga trupi edhe shpirti yt.

Do t ndjehesh i lumtur n kraht e Besimit,larg honeve t errta ku helmi djeg e mbyt!

Dhe ti, kushdo qosh, mos hesht kshtu shkujdesur,ngrije zrin e ol pr t keqen q pllakos.Nga ne, n kt jet, vall ka pr t mbetur,e keqja, jo rrallher, virtytin e undos!

Dikur dhe un pash me syt e errsuardhe sot, ve ndaj eje, o Zot, vjen alenderimi.Mbi terrin e tymnajs un kam triumuar,duhanin lash dhe shpejt m erdhi ngushllimi!...

EPILOG:

Po kush iu mbshtet Zotit edhe nuk fitoi,

kush ndoqi Fen islame edhe u pendua?...O All-llah, i je Nj, lum kush t dgjoi,lum kush i zbatoi msimet e ua!...

Shkputur nga libri : DUHANI DHE PADREJSIA

Duhani Nga Behauddin GASHI


4/12


Personat prgjegjs pr mashtriminme mosdeklarimin e kontributeve duhet tndiqen penalisht pr mashtrim me pensio-net.

N nj intervist ekskluzive pr gazetnMendimi, Drejtori i Institutit t SigurimeveShoqrore n Elbasan, z.Shklqim Dukaflet pr ligjin e ri t pensioneve. Z.Duka fletmbi pensionin social, nj risi ligjore, q i jepmundsi do personi q ka mbushur 70 vje,por q pr arsye t ndryshme nuk ka vite tmjatueshme pune, t prfitoj nj pensionq mund t plotsoj nevojat. Shklqim Dukatregon kategorit e personave q prfitojn ngapensioni social, procedurat q do t ndiqen prt prfituar at si dhe shumn q do t marrdo i moshuar q do t trajtohet me pensionsocial. Sakaq kreu i ISSH Elbasan flet edhe prproblemin e mos derdhjes s kontributeve tsigurimeve shoqrore nga ana e shum institu-cioneve private dhe publike pr punmarrsit.Shklqim Duka deklaron se ka shum institu-cione n qarkun e Elbasanit q edhe pse kanpunsuar pr vite t tra njerz duke i deklaruart siguruar, n akt atyre nuk u kan derdhurvlerat financiare pr sigurimet shoqrore. Sipastij ky sht nj mashtrim me pensionet dheprgjegjsit duhet t dnohen sipas Kodit Penalpr veprn penale t mashtrimit.

Zoti Duka prshndetje. 31 Dhjetori i

vitit 2014 ishte afati i fundit pr t gjith tvetpunsuarit q t blinin vitet e prapamb-etura pr pension pleqrie, duke prfituarnjkohsisht edhe nga falja e kamatvonesavepr vitet e prapambetura. A mund t na tho-ni si u mbyll qarku i Elbasanit?

Viti 2014 sa i prket mbledhjes s kontrib-uteve pr ermert rezultoi nj vit i suksesshm,kjo dhe al aljes s kamatvoness q bri qe-veria shqiptare nprmjet ndryshimeve ligjore.Konkretisht ne mund t themi se n rajonin eElbasanit plani i muajit dhjetor u realizua nmasn 13 her m shum dhe plani vjetor u re-alizua n masn 300%. Numri fizik i ermerveka shkuar n rreth 12 mij ermer, t cilt uutn n skemn e sigurimeve shoqrore npr-mjet pagimit t ktyre kontributeve. Fermer tcilt blen periudha kontributesh nga viti 1993

deri n vitin 2014. Pra mund t themi q kaqen nj vit shum shum i mir prsa i prketrealizimit t t ardhurave dhe utjes n skem tshum ermerve.

Q do t thot q kta fermer tashm ikan siguruar vitet e puns?

Nj pjes e konsiderueshme e ktyre er-merve ka prfituar vite t mjatueshme tpuns pr t`i lidhur pension maksimal. Pjesatjetr ka bler kontribute dhe jan n moshpr t bler akoma kontribute, q do t thotse duhet t sigurohen n vazhdimsi n mnyrq t shkojn drejt prfitimit t nj pensionimaksimal. Ka edhe t rinj q jan utur nskem pr her t par, por q jan akoma trinj n mosh pr t prfituar pension pleqrie,por q kan bler aq vite sa korenspodon midismoshs dhe vitit 2014.

M 1 janar t ktij viti fillioi zbatimi iligjit t ri t pensioneve, mund t na tregonidisa nga ndryshimet kryesore n ligj?

Ligji i ri pr Sigurimet Shoqrore p-soi ndryshime n vitin 2014, ndryshime tcilat hyn n uqi m 1 janar t vitit 2015.Pr her t par sht utur pensioni social,sht nj trajtim financiar i veant q jepet

Flet Drejtori i Sigurimeve Shoqrore n Elbasan

SHKLQIM

DUKApr ato kategori shtetasish q nuk prfitojndhe nuk uten dot n kushtet e pensionistvedhe pensioneve t pleqris. N baz t statis-tikave t nxjerra pran zyrave t gjendjes civilepran regjistrit t gjendjes civile, n baz tt dhnave q ka vet Instituti i SigurimeveShoqrore, rezultonte se numri i ktyre per-sonave q nuk trajtoheshin me pension ple-qrie shkonte n 5 mij n vitin 2015, ka dot thot q ishin 5 mij persona t moshs stret pa asnj lloj trajtimi financiar. Personaq kan dhe ata nevojat e tyre ekonomike, prtu ushqyer, pr t jetuar, pr t bler ilae etj.Realisht pensioni social, kur ai merret i plot,shkon n masn 67500 lek, por ka edhe pen-sion social t pjesshm dhe kjo do t dal sirezultat i verifikimit t dokumentacionit apot t ardhurave q mund t ken pensionistt ndryshm. Ligji dhe aktet nnligjore tdala pr pensionin social parashikojn disakritere pr tu prfituar ky pension. Konkre-tisht shtetasit meshkuj apo emra q prfito-

jn kt pension social duhet t ken mbushurmoshn 70 vje. Dhe pastaj kufiri se sa shkon71, 75, 90 nuk ka rndsi, mjaton t jesh mbi70 vje sht kushti baz. Kushti i dyt shtq kta shtetas t jen rezident n territorinShqiptar n Republikn e Shqipris pesvjearin e undit. Kushti i tret sht q ktashtetas t mos prfitojn asnj lloj pensionitjetr. Kushti i katrt sht q kta shtetas t

mos ken asnj lloj aktiviteti fitimprurs. Ktuka nj parantez sepse veprimtari ekonomikeapo aktivitet fitimprurs konsiderohet pr atoshtetas q banojn n shat ose q kan pr-fituar sipas ligjit 7501, konsiderohet pasja metok bujqsore. Realisht ktu sht saktsuarnprmjet akteve nnligjore se sa do t jetmasa e prfitimit t t ardhurave q realizonermeri 7- vjear nga toka q ai e ka marr si-pas ligjit dhe bhet zbritja sipas koefientveprkats dhe pensionisti nuk merr m 6750lek por merr dika m pak, duke u zbriturpikrisht kompesimi.

Nj ndryshim tjetr shum i rndsishmsht heqja e tavanit pr derdhjen e mass skontributit pr pension. Mund ta shpjegonipr qytetart se far sht kjo?

Deri n vitin 2014 kishte nj kufi n pen-

sionin maksimal, pra pavarsisht nivelit tpags q kishe marr dhe nivelit t kontributitq kishe paguar deri n vitin 2014, pavarsishtsasis s viteve t puns q do t kishe, pensionimaksimal nuk shkonte m shum se 240 000mij lek t vjetra. Duke iu reeruar ormulsq bnte llogaritjen e pensionit, edhe n rast semasa e pensionit shkonte 270 mij lek, struk-turat e sigurimeve shoqrore pr shkak t njkufiri q ishte vendosur n ligj, nuk mund t

jepnin dot m shum se 240 mij lek. Kjopenges ligjore realisht ndikonte pr keq, qotn shtimin e vjetrsis s puns apo qot ndeklarimin e pags reale, kryesisht n sektorinprivat. Kjo ishte nj padrejtsi q bhej pr atokategori t punsuarish n sektorin publik, tcilt derdhnin kontribute nga pagat e tyre tlarta mbi 300 mij lek e sipr, por q nuk e

prfitonin kt kontribut n mas pensionin kohn kur dilnin n pension. Pikrishtkt ka pasur parasysh ligjvnsi n momentinq ka br ndryshimin e ligjit pr sigurimeveshoqrore, duke e hequr kufirin maksimal tpensionit t pleqris. Gjithashtu duke i dhnprioritet blerjes apo pagimit t kontributeve prdo vit m shum se 35 vjet. Q do t thot

se, nse n vitin 2014 q t prfitoje pensionmaksimal duheshin t paktn 35 vite kontribu-

tive dhe nse kishe m shum ato nuk kishinasnj lloj eekti n masn e pensionit, sot mbas1 janarit 2015, nse ke mbi 35 vjet pun,vjetrisa shtes e puns do tiu llogaritet me njprqindje t caktuar pensioni q do t marrsh.

Pra do t jet shtes?Do t jet shtes. Gjithashtu llogaritja e

mass s pensionit nuk kushtzohet nga tavani,nga pensioni tavan. Nse n 2014 dikush sipasormuls i takonte 270 dhe ne do ti jepnim 240mij lek, aktualisht nj shtetas q del n 2015dhe q del n mas pensioni 270 mij lek au-tomatikisht ai do marr 270 mij lekshin, apo300 mij lekshin plus prqindjen e vjetrsis spuns pr do vit mbi 35 vjet pun.

A do t dalin n pension ata q nuk kanvitet e nevojshme t puns?

Kufiri minimal pr t dal n pension sht

sasia prej 15 vitesh, ata q nuk kan 15 vite, porq kan 14 vite 11 muaj dhe 29 dit, automa-tikisht ata do trajtohen me pension social.

Po sa i prket rritjes s moshs s pen-sionit?

Ndryshimet q ka psuar ligji pr siguri-met shoqrore parashikon nj rritje graduale tmoshs s daljes n pension vetm pr grat,q do t thot se nga 1 janari 2015 do gruaq mbush moshn pr t dal n pension nukdo dal m si n kushtet e vitit 2014, por dymuaj plus. Pra, ajo q i plotson kto kushtepr t dal n 1 janar 2015 tashm do dal npension n 1 mars 2015. Kjo sht ngritje e pandjeshme realisht pr shkak t moshs me 2muaj, e cila do shoqrohet do vit deri n vitin2032, ku mosha e grave do rritet nga 2 muaj.Kjo sht e pandjeshme, nuk ka ndonj eeketshum negative tek kategoria q do prfitojnpensionin e pleqris. Prse ligjvnsi e ka brkt rritje n mosh, kjo sht n planet dhestrategjit aatgjata q ka skema e sigurimeveshoqrore pr t dal nga kolapsi ku sht ak-tualisht.

Problem i mos derdhjes s kontributevenga shum institucione shtetrore dhe pri-

vate pr njerzit q ata kan marr t pun-suar, do t doja t dija se si paraqitet situatan qarkun e Elbasanit. A sht shqetsuese?

sht e vrtet q ka shum institucionepublike, buxhetore, jo buxhetore apo edhekompani private, t cilat nuk kan paguarkontributet e sigurimeve shoqrore prpunonjsit e deklaruar t punsuar pran tyre.Realisht nga vitit 2005 e n vazhdim kto tdhna t detajuara jan pran drejtoris statim taksave. sht pikrisht ky organ, i cili

ka menaxhuar t gjith situatn e mbledhjess kontributeve t sigurimeve shoqrore ngado ent publik dhe privat nga 2005 deri sot.Dhe sht pikrisht ky organ, i cili ka njlistim t qart t t gjith ktyre debitorve.Hapat q do merren pr pagimin e ktyrekontributeve do t speciikohen m qart

dhe m sakt n ditt n vijim dhe realishtsht organi tatimor ai q do t merret

saktsisht me vjeljen e ktyre detyrimeve.Strukturat e sigurimeve shoqrore nuk mundt thon se sa sht sasia apo numri i ktyrekompanive apo ktyre institucioneve qnuk kan derdhur kontributet e sigurimeveshoqrore. Edhe disa element teknik, sepsene nuk jemi t azhornuar akoma pr vitin2013 dhe 2014 n sistemin e t dhnave qka drejtoria e tatimeve. Nga kontaktet qkemi pasur me titullar t organit tatimorElbasan, jemi inormuar se sht gati lista et gjith subjekteve debitore pr mospagimine kontributeve t sigurimeve shoqrore.

Kto kan nj afat?Realisht procedura se si do t vilet ky

detyrim, aati se kur duhet t paguhen ktodetyrime n mnyr vullnetare prcaktohenn udhzime. Dhe nuk azhornon drejtorin

rajonale t sigurimeve shoqrore n kt llojveprimtarie. Ne thjesht jemi ata q pritojmme t drejt nga pagimi i kontributeve t ktyrepunonjsve t deklaruar. Tjesht do kreditohetllogaria e drejtoris s sigurimeve shoqrore.

Gjithsesi njerzit nuk rrezikojn nga kjo.Jo, rrezikojn dhe rrezikojn uqishm.

sht nj risk goxha i madh pr t gjith atat cilt kan punuar dhe nuk u jan paguarkontributet, sepse nse nuk u jan paguar kon-tributet e sigurimeve shoqrore, ne si drejtorinuk e njohim kt vit pune, si vit kontributivdhe bhet automatikisht zbritja e ktyre vitevenga totali i viteve t puns dhe pr pasoj ktashtetas penalizohen dhe dalin n pensionme shum pak vite. ar do t thot masae pensionit del shum e ult. sht goxha epaalshme, ka do t thoja un dhe kt e kathn m prpara ligji i kodit penal, ky shtmashtrim me sigurimet. sht vepr penale emirfillt. Gjithkush ka ditur n kohn q kaqen i punsuar ka qen edhe i siguruar dhesot kta shtetas vijn dhe prplasen tek dyerte sigurimeve shoqrore dhe kjo periudh nukrezulton e siguruar.

Keni pasur konkretisht njerz t till?Po, kemi pasur dhe ne po bjm verifikimet

rast pas rasti, kompani pas do kompanie prt par nse jan paguar kontributet pr ktoperiudha. Sjell n vmendjen tuaj shoqrit eruajtjes fizike t objekteve, kto firma privateq ruajn me polic privat, i kan siguruar pu-nonjsit e tyre thjesht me disa muaj n vit. Prasht nj sigurim pjesor. Dhe punmarrsi kaditur se ka qen i siguruar gjat gjith vitit dhei sht thn se ka qen i siguruar dhe ndrysherezulton. Dhe un ar bj, mbledh vetm

muajt q ka qen i siguruar dhe nuk ia marrvitin e plot. Atij nuk i dalin 10 vjet kontributepor i dalin tre vjet. N gjykimin tim sht e pa-alshme. Pra ndryshimet q ka psuar ligji prsigurimet shoqrore jan n sensin pozitiv.

Faleminderit.Intervistoi Julian HOXHAJ


5/12


N 10 vjearin e undit u pasqyrua nmnyr sistematike kriza e madheglobale q preku botn, sidomos Europn, ecila e vuajti m shum nga do kontinent.Shtypi ishte shum i zn n prcjelljen ekrizs q pllakosi shtetet dhe shum pak umor me krizn n gjirin e tij. Kriza e shtypitprek sidomos shtypin e inormacionit, krye-

sisht t prditshmet e inormacionit. M tkrcnuara nga ky rrezik kan qen t prdit-shmet kombtare t inormacionit, pasi janm t kushtueshmet pr tu prodhuar. Shtypii prditshm i inormacionit krcnohet ngadisa arsye: braktisja e lexuesve, avancimi iteknologjis (rrugt e shumta t marrjes sinormacionit) dhe zvoglimi i t ardhuravepublicitare.

Kjo kriz e shtypit t inormacionit e kafillesn q n vitet 1980. Q nga viti 1985,shprndarja e shtypit kombtar t inorma-

Kriza e shtypit t informacionitcionit shnon nj rnie prej 25%. Ndrsashtypi lokal i inormacionit ka rn me 15%.N shekullin e ri, duke filluar q nga viti2000, shtypi i inormacionit po vazhdon tbjer me hapa galopant. Sipas publikimevestatistikore t vazhdueshme t DGMIC,nj krahasim aatgjat, n euro konstant, ievoluimit t t ardhurave t shitjes me atot t ardhurave t lidhura me publicitetin,tregon se rnia e madhe dhe e vazhdueshmeq nga viti 2000 sht paralele me at t t ar-dhurave nga publiciteti. Pra, t ardhurat ngashitja nuk e kompesojn uljen e t ardhuravenga publiciteti.

Botues t shumt jan munduar q t pa-surojn ose t ndryshojn sa m shum or-matin e gazets ose revists s tyre n mnyrq t sjellin dika t re ose trheqse teklexuesi. Por, edhe kjo duket se nuk e ndaloihovin zbrits t interesit t publikut. Mja-ton t prmendim t prditshmen rancezeLe Figaro, e cila prpos ormatit shfletues mecilsi t lart t letrs, i bashkangjiti asaj edhe

DVD apo libra. Kjo nism q mori Le Figarou pasua edhe nga shum t prditshme ttjera ndrkombtare, por eekti prmirsuesishte shum m i vogl nga pritej.

Statistikat tregojn se investimet e mdhapublicitare po shkojn prdit e m shumdrejt internetit. N vitin 2007 t ardhuratpublicitare q u hodhn n internet ishin488 milion dollar. Dhe automatikisht in-terneti prorcoi shum pozitat e tij, dukepraqsuar 4.2% t tregut publicitar t me-diave t mdha. Q nga viti 2007 shuma e

sponsorizimeve q kalon pr internetin ekalon me 2 ose 3 fish shumn publicitareq prfiton shtypi i inormacionit. Braktisjae lexuesve gjithashtu lidhet ngusht me ar-syen e tret, pra me zhvillimin e madh tteknologjis. Lindja e rrjeteve sociale dhemjeteve t shumta t komunikimit ka revolu-cionuar zhvillimin e medias dhe rolin e gaze-tarit. Mjaton t merret shembull nj shtet ivogl si Shqipria me 3 milion banor dheme rreth 1.5 milion llogari n acebook. Nfillim u mendua nj mnyr argtimi pr trinjt, por me kalimin e kohs u b nj mjeti domosdoshm pr t gjith grupmoshat.Integrimi i aplikacionit n aparatetet ce-lulare bri q t gjith t bjn kontroll ther pas hershm t acebook-ut, edhe nse

je n pun n shkoll apo n nj mbledhjet rndsishme, sht br pothuajse e pash-mangshme. Kjo ka br q t gjith prparase t shkojn t blejn nj gazet apo revist,ose jan inormuar pothuajse pr do gjq n mbrmje ose ia kan ln n dor t

nesrmes duke naviguar n internet.jetr arsye e ksaj krize sht avancimi i

teknologjis, gj q lidhet ort edhe me arsyete msiprme. N vitin 2006 nj media e re ushaq n peizazhin rancez t inormacionit.Siti i inormacionit online, pure playe, i lin-dur n rrjet, pa ekuivalent t shtypur bash-konte kshtu gazetarin tradicionale me kul-turn e Web-it. Prball krizs s shtypit tinormacionit shum gazetar proesionist,amerikan dhe europian, e lan gazetarine shtypit dhe u drejtuan drejt ktij trendi t

ri, i cili po sillte realisht m shum prfitime.Siti i inormacionit dhe hetimit Bak-

chich u krijua n maj t vitit 2006 nga Xavi-er Monnier, me t cilin u bashkuan NicolasBeau i ardhur nga Canard enchained dheVincent Nouzille nga LExspress. Ish-drejtorii redaksis Le Monde, Philipe Labarde u bpresident i ktij komuniteti botues n vitin2008. Duke par kt grumbullim vlerashdhe duke orcuar seriozitetin e ksaj medie,lexuesi dhe investitori dal-ngadal filloindryshimin e drejtimit dhe thellimin e krizss shtypit t shkruar.

Gazetart m t mir tashm shum lehtmund ti gjesh t inkoorporuar npr sitetonline. eknologjia, interneti n kt rast,fitoi shum terren mbi shtypin e shkruar, spari i mori gazetart e m pas lexuesit. Ktody shkaqe madhore solln dhe prfitimet.

Gazeta do t vdes vetm kur askush nukdo investoj m pr t. Do t vdes, vetmnse drejtuesit e saj, t kapur n kurthin sen-timental t tradicionales, do t reuzojn t

rrokin ndryshimet q dikton zhvillimi skizo-ren i teknologjis dixhitale, ku gjrat ndry-shojn me shpejtsin e lajmit. Kjo sht njthnie nga pedagogu i teorive t komunikim-it dhe ish-deputeti z. Gilman Bakalli. Edhepse t gjith jan kritik ndaj ndryshimevet mdha teknologjike, t gjith e prqaojndhe jan t vetdijshm q teknologjia sado erytshme t jet, mbetet vrasse e tradiciona-les dhe rreziku numr nj i thellimit t krizss shtypit t inormacionit.

Prgatiti: Gazmend Fekolli

sht olur dhe prolur shum herrreth ksaj teme. Ka pasur debatedhe kronika t gjata rreth sistemit t spitalevetona. Ikin dhe vijn pushtetet njri pas tjetritdhe n okus kan po ato: spitalet. Gjendjae tyre duket sikur, prve falve dhe masavet shumta q jan marr, nuk ka ndryshuarasgj. Jan po ato, t njjtat kushte, i njjtishrbim, pothuajse edhe i njjti sta mjeksor.

Njerzit, q jan t interesuarit e drejt-prdrejt dhe q e prekin m nga ar kt re-alitet, komentet e tyre rreth ksaj gjendjeje, ikan t njjta. Nuk ka rndsi nse takon njperson nga jugu apo nga veriu, t dyja palti bashkon nj e vrtet e hidhur. Gjendja espitaleve tona.

Q n ballaaqimin e par me t, shikon

nj anomali t theksuar: a thua se po shkonn treg. Njerz t smur, q kan zbarkuarme t gjith fisin, tek dera e spitalit, n pritjet nj prgjigjeje nga ana e stafit mjeksor,nse jan pr tu drguar n shtpi apo janpr rikuperim shtrati. Mjekt dhe inermi-ert, q e ndiejn veten t zott e shtpis,e marrin me nge, sepse zyra e caktuar prta sht shum e vogl pr t qndruar dhenj kae jasht, n orarin e puns, shijon mtepr. Nuk ka rndsi se i pret nj i smurte dera, n und t undit si ata shohin medhjetra ose ndoshta edhe me qindra n dit.Nuk ka rndsi nse i smuri ka dhembje,n und t undit nuk sht as i pari dhe asi undit. Durim! Durim, sepse do t gjejmshrim.

Po sikur t mos na mungonte kjo, kor-rupsioni sht hall m vete. Dgjojm lart eposht, e t mos themi q na ka rastisur edhevet personalisht t jemi dshmitar, se po uute n spital, je utur n goj t ujkut. Shr-bimi prtok, mjek t babzitur, q para set ekzaminojn t smurin, bjn pazarin. Epastaj thon q vjen i tr fisi. Domosdo, vi-

Problemet n spitale. Deri kur!?jn t karikuar.

Spitalet e rretheve jan ato q e kan mt theksuar nj gj t till, por edhe qendra,metropoli, nuk mbetet pas. Vetm pr tmarr nj shrbim t thjesht duhet t presshsa t gjesh mjekun, e pasi ta gjesh, duhet tdurosh edhe arrogancn me t ciln ti kthenprgjigjet.

Por prve ksaj, duke kaluar pak tekgjendja higjeno-sanitare, spitalet tona lnpr t dshiruar. Krevate t prishura, arat vjetruar, dritare t shkatrruara, sistemii ngrohjes dhe tohjes pothuajse nuk unk-sionon dhe sanitaret q shpesh marrin rolin einermiereve. sht po ajo er karakteristikee spitaleve q t kujton se jemi n nj t till.Sepse emr spital, qendra pr shrbimin e pa-

cientve, nuk e meriton. Viti 2015 dhe spital-et tona akoma nuk e kan marr nj identitett tyren, akoma nuk mund t konkurrojnme simotrat e tyre npr bot. Jan vite dritlarg. Spitalet e reja, t ngritura prkrah atyre tvjetr, vn n sintez t kaluarn dhe t tash-men, duket qart se nuk ka ndryshuar kushe di ar, q nga koha e 25 viteve m par.Gjithmon n qendr t vmendjes, si tasaj qytetare si t asaj qeveritare, spitalettona jan n vend numro. Nuk sht brasgj e mirfillt, asnj reorm si duhet,madje edhe mjekt m t dalluar nukkan asnj prestigj, prvese ktij t un-dit, i dhn nga kryeministri, ku mjekte dalluar u shprblyen me rrogn e 13-.Munges e theksuar e stafit mjeksor, mjekt dal me koh n pension por q nuk largo-hen dot nga sallat sepse nuk ka zvendsues,t rinj t paprgatitur, t paspecializuar, nnj vend ku krkohet tu jepet prparsi trinjve dhe arsimimit. Po si mund ket pr-parsi nj nj vend ku nuk ka mundsi. Simund t specializohen kta t rinj ku edhespecializimi kishte mse tre vjet q ishte mb-

yllur. rinjt q shkojn jasht, nuk kanm dshir t kthehen ktu, pasi vendi mik-prits i oron m shum sesa vendi am.

Nuk jan t pakt pacientt q hyjn nspital dhe dalin prej andej me arkivol. Pran-daj spitali sht kthyer n nj qendr biznesipr agjensit unerale. Jo pak na z syri sek-ser q vijn vrdall npr ambientet spital-ore, n krkim t klientit t radhs. E neveri-tshme! E turpshme! E rikshme!

Institucionet prkatse duhet t bjn mshum rreth prmirsimit t gjendjes s spit-aleve. Duhet ti ln pas falt, ti uten punsdhe t flasin me gjuhn e puns. Ka ardhurkoha (madje ka kaluar koha) q t shihen re-zultatet konkrete, t shihen prmirsime tqarta, t largohen mitet e krijuara vitet e un-

dit dhe t hapet nj aqe e re ose m sakt njlibr i ri. Ka ardhur koha q njerzit t nji-hen me nj spital shembullor shtetror, q tmos i identifikojn m ato si mbeturina t skaluars. Ku spitalet private, t hapura vitete undit si krpudhat pas shiut apo si shkol-lat piramid q u mbylln kt vit, t moslulzojn mbi batakun e spitaleve publike. Jot gjith njerzit kan mundsi t kurohenatje, jo t gjith jan elit, por po trajtohen tgjith njsoj, ku para jets zgjedhin t shpen-zojn shuma t mdha parash. Nj operacionq n spitalin publik normalisht nuk duhett kushtoj asgj, n spitalet private shkonnga disa dhjetra, n mijra euro. Po, poeuro! Edhe pse nuk jemi pjes e BashkimitEuropian, n vendin ton t gjitha llogarit emdha bhen n euro.

sht pr t ardhur keq q sot flitetpr skandale n spitale. Skandali m i un-dit sht ai i disa javve m par, ku disa trinj adoleshent, bhen pjes e nj filmimit realizuar nga vet ata, t cilt po abuzo-nin seksualisht me nj t mitur. Videojabri xhiro n internet derisa ra n duart e

organeve kompetente. Paka se ar ndodhim pas, pyetja kryesore ishte: ku ishte stafimjeksor?! Pse disa t rinj qndronin prannj t smure n gjendje shoku?! Pse nukduket asnj bluz e bardh n video!? arpo ndodh me sistemin ton shndetsor?!

Jo pak her bluzat e bardha jan hedhur ngjyq apo kan rn pre e vetgjyqsis prshkak se jan akuzuar pr munges proe-sionalizmi. Kemi raste plot, si ai i Kors,Pogradecit, n iran etj.

Proesionalizmi i mjekve tan sht vngjithmon n pikpyetje dhe jo vetm kjo.Sipas nj raporti t ransparency Interna-tional, mjekt jan perceptuar si proesionim i korruptuar, pas gjyqtarit. Edhe pse kyenomen nuk shihet m si i till, pasi njerzit

jan msuar me kt dhe u duket krejt nor-male, duke mos paraqitur asnj ankes apodenoncim pran organeve kompetente.Me gjith thirrjet e shumta, drejtuar publi-kut, pr nj ndrgjegjsim ndaj sistemit tonshndetsor, sht e pamundur q t rikthe-het besimi i tyre. Po si mund t rikthehet kursot kan kaluar dekada dhe gjendja e tyrenuk ka ndryshuar.

sht pr t ardhur keq kur sheh akomagjurm t viteve 30, vit kur spitalet filluant merrnin orm. njjtat mure, e njjtangjyr boje, mund t themi pa rik se ndisa spitale kan mbetur akoma t njjttkrevat dhe dyshek. Q nga koha e post ko-munizmit ka ndryshuar vetm nj gj: janmbyllur pothuajse t gjitha qendrat shnde-tsore q ndodheshin n do lagje, n doshat t art apo malor qot. ani banort eshatrave m t thell duhet t bjn kilome-tra t tra rrug, q t arrijn n qendrn mt art shndetsore. Dhe dihet, qendra mee art shndetsore sht n qytet.

vijon n faqen 6


6/12


Feja n ditt e sotme, nga mjat njerz,kryesisht t rinj, shihet si dika ndry-she nga ar perceptojn apo imagjinojn.Koht e undit sht vn re se drejtuesitkryesor t besimeve etare, kan krkuar ngainstitucionet, q ata praqsojn, t bjnnj qasje t re ndaj shoqris n trsi dherinis n veanti.

Fatmirsisht kto ndryshime jo vetm qerdhn duke u realizuar n nj koh t shpe-

jt, por interesante dhe e rndsishme shtakti se rinia i prkrahu dhe e gjeti veten tekkto ndryshime n sistemin etar. M intere-

sant sht akti se prqafimi i es dhe percep-timi si pjes e jets s tyre u b jo vetm ngat rinjt e vendeve t ndryshme t bots, kueja sht enomen q e ka bashkshoqruar

jetn e tyre, por dhe n vende si Shqipria,ku eja ishte e ndaluar dhe e vshtir pr tuperceptuar si pjes e jets dhe si sistem vler-ash botrore, kombtare apo lokale.

N kt er t re ndryshimesh, eja is-lame pati nj hapje dhe prkrahje t shpejttek popullsia jon, pasi n themel t saj ishtehapja dhe arimi i t rinjve n Xhami. Ktoaltore u kthyen dhe u bn nj vend paqejeshpirtrore pr pjesn m t madhe t rinisshqiptare, e cila e ndiente peshn e rnd ttranzicionit q po prjetonte shoqria dhevendi yn. Ktu nuk duhet harruar apo lnmnjan roli i bashksive t tjera etare apodrejtuesve t tyre, t cilt q n krye t herss ndryshimeve t mdha n vendin ton,kan br prpjekje maksimale pr rikthimine besimit etar. Ata i kushtuan dhe vazhdojnti kushtojn nj vmendje t madhe arimitt rinis dhe pastrimit t saj nga veset aposjelljet negative, q mund t ken influencuarkta t undit.

Me fillimin e nj sistemi t ri shoqror, nt cilin mbyllja dhe ateizmi morn und, atoq luajtn rolin m t rndsishm n shoqriishin imamt dhe drejtuesit e xhamive nmbar vendin. Mbas kulturs dhe edukats,e cila prcillej n amilje, ishte xhamia vendiku t rinjt msonin tolerancn, besimin dhevirtytet. Komuniteti Mysliman Shqiptar kabr dhe sht n vazhdimsi t nj pune t

madhe, e cila bhet kryesisht n emr t trinjve.Hapja e institucioneve kulturore dhe

e kampeve sportive vazhdon ti mbaj trinjt larg veseve t kqija. Xhamia, vendiku predikohet mirsia, toleranca dhe dashu-ria, sht nj shtpi e dyt jo vetm pr t

FEJA DHE RINIA

rinjt, ku ata gjejn paqen shpirtrore, poredhe vlerat dhe moralin e jets. Feja shtnj shtyll mjat e rndsishme n krijimine marrdhnieve t individit me botn. Nseky individ pr t cilin po flasim sht n njmosh t njom, n t ciln akoma nuk shti at t vendos pr veten e tij, ather ejashndrrohet n shtylln e tij m t ort,bashk me amiljen. Besimi do ta ndihmojpr t menduar pozitivisht pr t ardhmendhe n vendimmarrjen e duhur.

Kjo sht aza m dinamike dhe m kom-plekse e jets s njeriut. Karakteristikat krye-

sore t atyre q jan n kt stad t jets janzhvillimi m i shpejt psikologjik dhe fizik,emocionaliteti, mosdurimi, vrulli, entu-ziazmi, gjallria kulminante ose pesimizmi,krkimi i identitetit etj. Vitet e rinis jannj az kur fitohen vlerat e personalitetit,q jan t duhura pr kryerjen e detyraveproesionale dhe amiljare. sht az pr-gatitore ku individi fillon t gjykoj nmnyr m t pavarur dhe t prgjegjshme.Duke ia ln institucionit arsimor, shkolls,t gjitha prgjegjsit e shkollimit, fitimitt moralit t mir dhe personalitetit, kemidshtuar n ormimin e brezit t ri, i cili dot jet shoqria e s nesrmes. Nuk mundti krkojm t rinjve ose adoleshentve t

jen t sjellshm, t edukuar, t virtytshmnse puna jon fillon dhe mbaron n insti-tucionin arsimor, ku i riu studion. I ndarmidis t mirs dhe t keqes; midis shkollsdhe lnies pas dore t msimeve; pasditeve namilje dhe daljen me orare t pa kufizuara;t shkuarit n bibliotek ose kaeneve; i riugjendet midis t mirs dhe t keqes. Pikrishtkjo mosh kaq delikate dhe e njom nuk elejon at t bj zgjedhjen e duhur. Pa pasureksperienc n jet dhe duke u influencuarnga nj shoqri jo e prshtatshme arrin tdevijoj nga rruga e duhur. Mjaton t hed-hsh nj sy rreth e prqark dhe shikon t rinjt cilt rrijn gjith ditn rrugve, ln orte msimit, konsumojn alkool, pijn duhan,bhen pre e lndve narkotike. Kujt mundtia vm ajin? Shkolls? Jo, asnj shkollnuk i mson vese t kqija. Familjes? N

asnj mnyr. Asnj prind nuk dshiron qmija e tij t ndjek nj rrug t keqe dhe tmos arsimohet. Po kujt? Padyshim q edheamilja ka nj pjes t ajit nse mija nuksht i mbar. Duke vendosur orare t cak-tuara, duke vn n dukje vlerat dhe virtytete mira t shoqris dhe amiljes, mija do t

arrij t bj dallimin e duhur. N und tundit ajo q vlen m shum sht koha qprindi kalon me mijn, sesa ar i blen dheparat q harxhon pr edukimin e tij. Pr att keq kjo sht situata n t ciln ndodhetnj pjes e mir e t rinjve dhe adoleshentve.

Duke mos dashur q mijt e tyre tdevijojn nga rruga e duhur nga vlerat dhemorali, shum amilje marrin iniciativn tishkollojn mijt e tyre pran institucionevet Medreses, ose Kolegjet urke. Kto in-stitucione arsimore jan t shprndara gjeo-grafikisht n pjesn m t madhe t qyteteve.

Mjaton t kryesh vetm nj vizit pran k-tyre institucioneve dhe vren nj ndryshimradikal nga panorama e gjimnazeve. Nj staedukativo-msimor nga m t przgjedhuritdhe m t kualifikuarit sht n dispoziciont nxnsve, jo vetm gjat orarit t msimit,por edhe pasditeve, duke krijuar orare dis-kutimi dhe debate rreth lndve msimore.Kto institucione jan t pajisura me kampesportive dhe argtimi, ku nxnsit jan nkontakt me aktivitete t ndryshme sportive.

Jeta kulturore sht mjat e larmishme, mean t aktiviteteve, eskursioneve, vizitave tndryshme brenda dhe jasht vendit. Por ajoka bie m tepr n sy sht sjellja e kulturu-ar dhe e matur e nxnsve q studiojn atje.Vrehet nj ndryshim radikal me nxnsit egjimnazeve t tjera. Prve vijueshmris nmsime dhe prgatitjes s lart, ku nxnsitpraqsojn me dinjitet kolegjin, duke fituarmime n kompeticone dhe maratona bren-da ose jasht vendit, kta nxns kan njsjellje pr tu admiruar. urt, t sjellshmdhe prgjegjs pr veprimet e tyre; ky shtimpakti i par nga nj bashkbisedim ishkurtr me ta.

Shumkush mund t pyes veten, psenj ndryshim kaq rrnjsor? Ndikim mjatt madh n edukimin e ktyre t rinjve, qstudiojn n Medrese, sht kultura etareq ata pritojn gjat studimit t tyre tprditshm. msuarit e virtyteve, esjelljeve t mira, e moralit t lart i bn ktanxns shum ndryshe nga t tjert.

Islami, eja e paqes dhe e dashuris u m-

son ktyre nxnsve si t jen m t sjellshm,t respektojn prindrit dhe amiljen, t duannjri-tjetrin dhe t mos bien pre e veseve tkqija, si alkooli, lndt narkotike etj. Kul-tura etare, e prcjell nga islami, t bn njnjeri m t ndrgjegjshm, t prgjegjshmpr aktet dhe veprimet e tua, m tolerant, m

ar duhet t bj nj pacient i till, icili edhe undin e muajit duhet ta mendojse si do ta nxjerr, kjo pr tu ushqyer, jo mt lviz deri n qendr pr t br nj kon-troll t thjesht. N kt mnyr ln vetenpas dore dhe shkojn te mjeku ather kursmundja ka prparuar dhe ku mjeku nuk doishte n gjendje t bnte asgj.

sht shum e rndsishme q t rikthe-het besimi tek kta njerz, q mos ta shohinm spitalin si nj vend q t smur m keq,n vend q t shroj, dhe jo vetm pr zbras-

jen e xhepave sesa pr kushtet katastrofike nt cilt jan spitalet. N kto ambiente, nseshrohesh nga nj smundje t kap nj tjetr.

Sepse kushtet higjeno-sanitare jan alarman-te, muret me lagshtir, mbipopullimi i dho-mave, tualetet cop-cop e shum t tjera,rrezikon q t dalsh nga spitali me smundjetjetr mbartse. Nuk jan t pakt pacienttq sot diagnostifikohen me hepatit B, s-mundje kjo e marr nga ambientet e spitalit,e transmetueshme nga veglat e pasterilizuara.Nuk jemi t vetmit q na ka rn n sy kybatak. Edhe shtypi i huaj, jo m shum se njher ka pasqyruar gjendjen e mjerueshme tspitaleve tona. Ka ardhur koha q n radht par, ne si popull duhet t ndrgjegjso-hemi dhe t mos e pranojm m nj realitett till. Ka ardhur koha q tu themi SOPpadrejtsive, korrupsionit, kushteve katastro-fike (edhe pse pr mua fala m me vend do

t ishte lliqse) dhe ti denocojm t gjitharastet q na dmtojn, neve personalisht, poredhe gjith shoqrin ton. Sepse jemi njvend q po aspirojm pr Bashkimin Euro-pian dhe kemi munges t elementeve bazpr nj jet t shndetshme.

Prgatiti: Jonilda Zaimaj

t but dhe m t njerzishm. Qndrimi largveseve t kqija, larg ndjenjs s xhelozis,larg kriminalitetit, jan vlera t shtuara prshoqrin e s nesrmes. Normalisht q jo

do amilje mund tia lejoj vetes ti drgojmijt e tyre pran ktyre institucioneve, prm tepr q e drejta pr t studiuar n to fito-het n baz t konkursit.

Pran do xhamie gjendet nj qendr kul-turore, e cila u vjen n ndihm t rinjve. Dukefilluar nga kurset e gjuhve t huaja, kryesishtpr vajzat, kampet dhe aktivitete sportive prdjemt, por m e rndsishmja sht bash-kbisedimi me hoxhn ose imamin. Nga kybashkbisedim prfitohen t gjitha vlerat tcilat gjenden n islam. I riu fiton kulturn e-tare, e cila do t jet bashkudhtare e tij gjatgjith jets. Msimi i Kuranit dhe i vleravet islamit si e, n t ciln predikohet paqjadhe dashuria, e bn t riun m t sjellshm,m t dashur dhe t ket m shum vetv-lersim dhe vetbesim. Ky i ri do t jet i at

q t kuptoj se n rrugn e duhur bashkm amiljen dhe besimin n Zot do t jet iat ti bj ball t gjitha sfidave n jet. shte vshtir t gjendet nj i ri, i cili rekuentonrregullisht xhamin, q t ket probleme nsjellje apo braktisje t shkolls. Familja, be-simi n Zot, dhe kultuara etare, e cila pr-cjell vetm paqe dhe dashuri, sht ajo drejts cils mbshteten vlerat e shoqris, pr njbrez t ri, t denj si qytetar t s nesrmesdhe prues t vlerave t larta morale-etare.

Prgatiti: Jona Koprencka

Problemet nspitale.

Deri kur!?vijon nga faqja 5


7/12


Fuqia e nj shoqrie dhe potenci-alet e saj varen nga atsia e saj pr

t prmbushur nevojat e antarve t sajme t mira dhe shrbime. Prodhimi dheshprndarja e ktyre t mirave dhe shr-bimeve padyshim q krkon resurse, jovetm financiare por edhe menaxherialedhe atsie. Prandaj ato duhen alokuarnga cilido vend, n mnyr q t prm-bushen nevojat e shoqris. Duke ditur seimponimi dhe detyrimi jan t ndaluaranga islami, ather alokimi duhet t bhetn mnyr t organizuar dhe e ngritur mbibaza drejtsie dhe altruizmi. Por si mundt ngrihet kjo pa utur n mes kamatndhe interesat e ndryshme financiare?

S pari shtetzimi apo privatizimi.Qeveria apo shteti duhet t ndrmarrnj rol administrativ efikas, duke dhnme konesione pra fitimprurse- asetete ndryshme publike n mnyr q ktot bhen rentabl, qot pr biznesinprivat, apo pr shtetin nga taksat q vjel.Nse shteti mund ti menaxhoj vet mmir disa sektor t aseteve t saj, si janminierat, nata, etj., ather do t ishten t mirn publike q ai ta bnte vetkt siprmarrje, pasiq itimi do t ishteshum her m i lart sesa vjelja e taksave.Pra si e shikojm, n t dyja rastet jemin marrdhnien itim-humbje.

S dyti. Financimi kapitalit. Njnumr i lart i bizneseve aplikon siste-min e financave islame n financimine kapitaleve t tyre. Si sht kjo orm?Pra financuesi kontribon me pjesn e vett ondit dhe n baz t peshs specifiket dhn, ai mbart humbjen ose fitimin.Kshtu kemi nj shprndarje t riskutedhe fitimit tek t gjith ortakt. Ndryshenga ndodh n rastin e kredive me interes(kamata), ku debitori duhet t mbaj tgjith barrn e borxhit dhe riskut t ali-mentit. Kshtu rritet edhe efienca e ad-ministrimit t siprmarrjes, pasiq ortaktdo t mbikqyrin aktivitetin dhe ecurine siprmarrjes, si ndodh n Amerik,dhe nuk do e ln at n dor t dikujt,

si sht rasti bankave, ku n dominancekzagjerohet me shirat e bilanceve, poredhe nse ato jan reale, prsri ecuria ebiznesit nuk sht e sigurt.

KANALET E FINANCIMITKanalet e investimit jan tre; njor-

takrija, shumortakria dhe shoqrit ak-sionere. Po ashtu edhe shoqatat bamirsendihmojn rymn etare n prgjithsi.

a- Ortak i vetmKtu biznesi mbetet vetm i pronarit

fillestar, edhe pas financimit t finan-cuesit. Nj orm e ksaj mund t jenedhe blersit nesieh (me mall). Pra, kli-enti e blen mallin tek distributori me njmim m t lart n t ardhmen. Pra, nuk

kemi t bjm me nj kredi me interes, kumerr parat kundrejt nj interesi, por menj shitblerje pr mimin e s cils bihetdakord n avanc. Kjo sht njra orm,orma e dyt ka t bj me marrjen borxhtek distributori i mallrave pa interes, in-teresi i distributorit n kt rast sht sh-

Praktikat alternative q t

refuzojm kredin

timi i shitjeve dhe kjo ndodh rndom njetn e prditshme.

Pra ky m lart ishte rasti i financimitme mall nga distributori, kurse finan-cimi me likuiditet mund t ndodh dukekrkuar fala bie, q t financohet njkargo apo nj urnizim i caktuar dhe prkt urnizim jo pr gjith biznesin- fi-nancuesi sht pronar x prqind dhe prrrjedhoj, pasiq t zhvishet nga gjithashpenzimet, mund t marr prqindjen efitimit t rn dakord, n rast t rezultatitpozitiv, ose mund t mbaj prsipr riskune humbjes. (Kjo orm quhet mudarabe).Nse edhe kjo orm nuk i mjaton prta financuar biznesin e tij, ather mundt inkoorporoj n biznesin e tij shumfinancues, t cilt bhen automatikishtortak n t, (musharakeh).

b- Shumortaksia (Partnershipi)Partnershipi n islam ndahet n dy

kategori: Mudarabe dhe sherikeh1- Mudarabe sht nj orm or-

ganizimi e njohur nga ligjet etare, e cilannkupton se personi i cili paraqet njprojekt t caktuar, ngarkohet me menax-himin e saj, duke ndar kshtu fitiminme investitort n baz t ndarjes s rndakord. Pra personi si ekspert humbetmundin e djersn, kurse inancuesitkapitalin. Kjo orm njihet edhe sot, siushatat e marketingut, ku agjentt e

marketingut vlersohen me prqindjeitimi, e jo me pag ikse. Pra inancuesitmarrin n und prqindjen e itimit e jokthimin e borxhit, + kamatn, si shtrasti i kredive inanciare me kamat.

Ai sht pronar i plot ose i pjesshm iaktivitetit dhe mallrave t biznesit dhekontribut i tij jan dijet dhe eksperiencatn ushn e biznesit, q ka marr prsiprt drejtoj apo administroj. Po ashtu, aiadministron edhe pasurit e investitorvesipas marrveshjes. Nse marrveshjalidhet me disa mallra t caktuar, apo medisa projekte t caktuara, ose lidhet vetmpr nj koh t caktuar, ato prundojnme prundimin e kushteve t rna

dakord, apo me prundimin e kohs sprcaktuar. Nse jan pa aat ato mbetenn uqi. Duhet theksuar se administratori,apo personi i cili sht ngarkuar pr tadministruar biznesin, nuk i lejohet tmarr pag mujore apo vlersim t caktuar,pasiq prndryshe do t kategorizohej

nn kategorit e kamats. Mundi tij shtinvestimi q ai i ka dhn kompanis.Shembull i ktij lloj biznesi pr rastin tonmund t jen sot, jala bie, bizneset e voglaartizanale apo bujqit e vetpunsuar, tcilt njkohsisht jan edhe ekspertt q egjallrojn biznesin.

2- MUSHARAKEH sht poashtu nj nga organizimet e njohura e-tarisht, nga ku dy apo m shum individfinancojn siprmarrjen dhe merren meadministrimin e saj, duke ndar fitimetose humbjet n baz t dakortsis apo nbaz t kapitalit t investuar.

3- Format e prziera midis ortakutt vetm, mudarabes dhe musharakes.Bhet fal kur investitort nuk kanmundsi t menaxhojn projektet, aposkan dshir t merren me kt, porthjesht kan dshir t diversifikojn por-toolin e tyre, duke investuar n sektort ndryshm rentabl. Kshtu, ata mundt financojn disa projekte t caktuara,duke u br ortak n riskun e humbjesapo itimit t tyre. Pra kta quhen ortakt jetur, nga ku mund t ngarkojn diktjetr pr tu marr me investimet e tyre.

c- Shoqrit aksionereShoqrit aksionere jan institucione

financiare, t cilat konsiderohen si mt prshtatshmet pr investim. Bhetfal pr ata investitor t cilt nuk kan

projekte konkrete, e as kan dshir tbhen ortak n biznes, por thjesht duant investojn n shoqri t ndryshmeaksionare. Pra aksionet e ndryshme tkompanive aksionere atyre u duken si matraktive.

Financimi i korporatave me aksione,e jo me kredi, ndihmon n eliminimin emundsis s ngritjes s nj superstruk-ture financiare t ryr, e ngritur n or-mn e nj piramide vice-versa, t ciline suporton sistemi financiar me kredi.Tn ndryshe, financimi me pjesmar-rje ndihmon n parashtrimin e parimit tprhapjes s ortaksis s projekteve dhendihmon n nj mas t madhe n realiz-

imin e objektivit t shprndarjes s drejtt t ardhurave dhe pasurive. Megjithat,vrehet q me prhapjen e pronsis nnj rrash t gjer, shum nga investitorte vegjl nuk marrin pjes n procesin evendimmarrjes. Kjo nga ana e saj on nprqendrimin e pushtetit tek nj dor e

vogl njerzish pr projekte madhore.Financimi kapitalit me pjesmarrje,

ndihmon n reduktimin e diskriminimitn huadhnie, midis qeveris dhe sektoritprivat njkohsisht, ka bjn bankat nprgjithsi. Kjo sepse mendohet q sek-tori publik ka risk ar zeros n aliment,apo n moskthim borxhi. Pra, bankat nukderdhin mund t mjatueshm n vlersi-min e qllimit pr t cilin do prdorethuaja, dhe kjo nuk mund t ndodh nsebanka nuk merr pjes n rytet e puns,t mira apo t kqija qoshin ato. Mirpokjo loj zbulohet kur banka alimentondhe zbardhen aktet, si rasti i kolapsit tPenn Square Bank, apo skandali i banks

Ambrosiano n Itali, problemet e HerstattBank n Gjermanin Perndimore, apovshtirsit e bankave t ndryshme nvende t tjera t globit.

KOOPERIMIPrve ormave t msiprme t or-

ganizimeve t legjislacionit islam, ka dheorma t tjera, t cilat synojn t jen fit-imprurse, synojn shprblimin dhe q

japin nj kontribut t muar n realizimine objektivave islame. Me nxitjen q islamii bn vllazrimit, bashkpunimi n ormat ndryshme pr t zgjidhur problemet eprbashkta pr prodhuesit, tregtart dhekonsumatort, atyre q kan kursimemnjan dhe atyre q krkojn onde prt financuar bizneset e tyre, prcakto-hen n mnyr q t ken nj rndsi tveant n shoqrin islame. Ndrsa dre-

jtimi i prgjithshm i projekteve n eko-nomiksin islam sht i vogl apo i mesm,pr nga orma, kooperimi ndihmon nrealizimn e prurjeve t mdha.

Koorporatat kan mundsi q tiorojn antarve t tyre shum shrbimet dobishme, si prshembull nj ond ako-modimi t prkohshm, kur kjo sht enevojshme, dhe kjo gj arrihet nprmjetnj ondi t prbashkt, si prshembull, tardhura pr t br blerje apo shitje n sasit mdha, lehtsira n mirmbajtje dheshrbime direkte, suportin dhe trajnimin

n zgjidhjen e problemeve administrativedhe teknike, si dhe sigurimin e prbash-kt.

Bashkpunimi tolerant (i pa kodifi-kuar) joormal midis zejtarve e bujqvenga njra an dhe tregtarve nga anatjetr, ka qen tepr i prhapur prgjathistoris islame dhe ka marr orma tndryshme, si pr shembull sindikatat,IBDA (dhurimi i gjith mallit n ormne biznesit social) etj.

Kto orma t ndryshme nuk shpre-hn vetm vllazri islame e besim re-ciprok, por zgjidhn shum probleme tprbashkta, midis biznesmenve mbibaza reciprociteti dhe suporti. Jodovitch

shkoi deri aty sa e konsideroi IBDA-njo vetm nj shrbim tregtar por, Veprtregtare sistematike, q e hasim shumkur krkojm pr siprmarrjet, depozitat,garancit dhe dorzanit.

Prgatiti: Enklid Pelari


8/12


Nga emrat e bukur t Zotit ton sht edheEl-Hak, q domethn se Allahu sht i Vr-teti pr t Cilin nuk ka asnj dyshim. Emrate bukur dhe cilsit e ij t prsosura jan tvrteta. Fjala e ij sht e vrtet, premtimidhe krcnimi i ij sht i vrtet dhe ve-prat e ij jan gjithashtu t vrteta. Urdhre-sat dhe ndalesat e ij jan t vrteta. Librin eij, Kuranin e zbriti me t vrtetn dhe prt vrtetn. drguarit e ij i drgoi tekmbar njerzimi pr t vrtetn q me an t

saj t ndrioj rrugt e tyre drejt Zotit dhe tshkatrroj e rrzoj do argumentim t pavr-tet t kundrshtarve t s vrtets. do gjq vepron Zoti e vepron n baz t nj urtsie,sepse rastsia dhe pavertetsia nuk jan cilsit Zotit. Allahu krijoi qiejt dhe okn pr njt vrtet t madhe q sht njsimi i ij meadhurim. El-Hak sht nga emrat m t bu-kur dhe m t mdhenj t Zotit sepse prej tijrrjedhin t gjitha ligjet, rregullat dhe diturit.Allahu sht i Madhruari i Vrtet dhe asnj

Emri i Allahut El-Hak (I Vrteti)

NgaArens GJEVORI

krijes nuk mund t dal nga gjykimi dhe pr-caktimi i ij dhe as nga sundimi dhe urdhrii ij. Kush e reuzoi dhe urreu t vrtetn,trhoqi pas vetes zemrimin e Zotit, t Vrtetitdhe fitoi nnmin dhe prbuzje nga krijesat.

Allahu i shprblen besimtart veprmirdhe i ndshkon zullumqart, sepse Ai sht iVrteti, Mbreti dhe Sunduesi absolut.

Ky shtAllahu, Zoti juaj i vrtet. E arka pass vrtets, prve humbjes? Ather, prse largoheni?

(Kuran: 10 32)

Nj element bazik n vlerat esistemit t islamit sht principii barazis, ose akoma m mir, paansia.Kjo vler e barazis nuk sht pr tukeqkuptuar me t dhe t ngatrroheshme mungesn e ngjashmris. Islami namson se, n rrugn e Zotit, t gjithnjerzit jan t barabart, por jo domos-doshmrisht t ngjashm. Ka dierencan atsi, n potenciale, ambicie, shndetdhe n shum t tjera. Ende asnjra ngakto dierenca nuk mund t vendos njstatus superioriteti t nj njeriu, race apot dikaje tjetr. Prbrja e njeriut, ngjyrae lkurs, pasuria q ai ka dhe shkalla eprestigjit q ai gzon, nuk kan asnjndikim n karakterin dhe personalitetine njeriut sa ka kujdesi i Zotit pr t.

Dallimi i vetm q njeh Zoti tek njerzitsht dallimi i devotshmris dhe i vet-mi kriter q vlen tek Zoti sht kriterii mirsis dhe prsosmris shpirtrore.N Kuran Zoti thot:

O njerz! N t vrtet, Ne ju krijuamju prej nj mashkulli dhe nj femre dhe jubm popuj dhe fise, pr ta njohur njri-tjetrin. M i nderuari prej jush tek Zotisht ai q i friksohet m shum Atij. Vr-tet, Zoti sht i Gjithdijshm dhe pr Atasgj nuk sht e fsheht. (49:13)

Dierenca racore, e ngjyrs, ose e sta-tuseve shoqrore jan vetm aksidentale.

Ato nuk ndikojn n strukturn e vrtett njeriut n rrugn e Zotit. Edhe nj

her, vlera e barazis nuk sht thjeshtnj shtje e t drejtave kushtetuese ose emarrveshjeve t zotrinjve apo e bamir-sive mosprfillse. sht nj pjes e be-simit q myslimant e marrin seriozishtdhe t cils ata duhet ti prmbahen se-

Koncepti i

barazis n islam

riozisht. Konceptet e vlers s barazisn Islam jan rrnjosur thell n struk-

turn e islamit. Ato burojn nga parimethemelore t tilla si n vijim:

1. gjith njerzit jan krijuarnga Nj Zot i Vetm dhe i Plotuqishm,nga Krijuesi Suprem.

2. I gjith njerzimi i prket racsnjerzore dhe ndajn barazin n mnyrt barabart me prindr t prbashkt

Adamin dhe Havan.3. Zoti shti drejt dhe i dashur

me t gjith njerzit. Ai nuk mban ann endonj race, moshe, apo populli. I gjithuniversi shti ij dhe t gjith njerzit

jan krijesat e ij.4. gjith njerzit kan lindur

njlloj, n sensin q askush nuk sjell

ndonj gj kur lind, dhe ata vdesin njl-loj n t njjtin sens me at t lindjes, pranuk marrin asgj q i prket ksaj bote.

5. Zoti gjykon kdo n baz tmeritave q ai ka dhe n baz t asaj qnjeriu mbjell.

6. Zoti i ka dhn njeriut titullin enderit dhe dinjitetin.

Kto jan disa nga parimet q qn-drojn n vlerat e barazis n islam. Kurky koncept t shrytzohet plotsisht, nasnj vend nuk do t ket paragjykimeose prndjekje. Dhe kur kjo urdhresHyjnore t zbatohet plotsisht, nuk do tket vend pr shtypje ose shuarje. Kon-ceptet e popujve t zgjedhur dhe t res-

pektueshm, fal si racat e privilegjuaradhe t dnuara, shprehje si klasat socialedhe klasat dytsore, t gjitha do bhen tpakuptimta dhe t vjetruara.

Prktheu: Gazmend FEKOLLI

Proeti Muhamed (paqja e Zotitqot mbi t) ushqente vet de-ven dhe lidhte litarin e saj, shinteshtpin, milte delet, ndreqte kpuctdhe pastronte vet rroben e tij, hantebashk me shrbtorin e tij, i shtrn-gonte duart me t pasurin dhe tvarrin, t riun dhe t vjetrin, gjith-mon prshndeste i pari, kushdoqot ai, i zi ose i bardh, i lir ose rob.

Ai ishte njeriu i zgjedhur nga Zoti nnivelet m t larta t virtytit pr t pr-cjell Mesazhin e madh pr t gjithnjerzimin. I mshirshm, shpirtbut,

tolerant, als, bujar, besnik, i nder-shm, adhurues, fal mbl, i buzqe-shur, i dashur...ky sht Muhamedi(paqja e Zotit qot mbi t) n jetn etij t prditshme. Nuk i reuzonte t-esat e njerzve t varr dhe t robrve.

Ai kurr nuk sht ngopur me ushqim, eas nuk sht ankuar pr kt dhe kurrnuk e shtriu dorn e tij nga lakmia. Edhense mngjesi do ta gjente t uritur kjonuk do ta ndalonte nga agjrimi gjatdits. Varria n kt bot ishte pasuriae tij dhe adhurimi i Zotit, lumturia e tij.

Asnjher nuk ndjehej rehat nse gjendejpasuri n shtpin e tij, derisa ta shprn-dante at pr t varrit e Medines.

Ai kurr nuk mrzitej pr jetn e ksajbote dhe shtjeve t saj, por kur shtshkelur nj e drejt e Allahut ngrihejme zemrim n mbrojtje t saj derisaajo korrigjohej. Heshtte gjat dhe kur-r nuk fliste pa nevoj. Asnjher nukhakmerrej pr veten, por alte dhe epranonte justifikimin. Fjalt e tij ishint sakta, t plota, asnjher m pak osem shum se ishte e nevojshme. Fal-enderonte n mnyrn m t mir prdo dhurat q i bhej edhe nse ajoishte e rndomt nuk e prbuzte at.Gjithmon ishte i gatshm t dgjonteshqetsimet dhe hallet e njerzve meqetsi dhe ti udhzonte ata drejt asajq ishte e drejt pr shtjet e tyre. Uprgjigjej me durim dhe u oronte mtepr se kishin nevoj t dinin. Vazhdi-misht interesohej pr gjendjen e pasuesvet tij dhe kur mungonte ndonjri prejtyre pyeste pr t.

Profeti i mshirs

Edukonte dhe rymzonte njerzitpr besim, drejtsi, morale t larta, mod-esti, sinqeritet, dituri etj. Kurr nukishte i pasjellshm, e ndalonte vetennga angazhimet pa dobi dhe hulumti-met pr njohjen e gabimeve t t tjerve.Gjithmon ka olur me qllim t mirdhe pr ide t mira. Nuk e ngrinte zrinn kuvendet e tij dhe kur ai fliste t gjithe dgjonin pa e ndrprer, me prulje dherespekt, sa zogjt mund t uleshin mbikokat e tyre. Nuk e ndrpriste asknd nfaln e tij dhe kur kritikonte askush nukndjehej i oenduar apo i prbuzur. Bnte

shaka, por nuk tallej dhe as gnjente. gjith e admironin dhe e donin mshum se vetvetet e tyre.

Asnjher nuk ulej dhe ngrihej paprmendur Allahun dhe kshillonte ttjert t bnin t njjtn gj. I prkush-tohej t gjithve dhe tregonte interespr ta, aq sa secili e mendonte veten sim t dashurin dhe m t artin teki Drguari (paqja e Zotit qot mbit). dokush q vinte tek ai me njnevoj nuk largohej pa e plotsuar at.Proett e Allahut ishin t gjith t bekuarme pamjen m t hijshme dhe karakterinm fisnik, i till ishte edhe Muhammedi

(paqja e Zotit qot mbi t), por prapmbetej nj njeri si t gjith njerzit e tjer.Hante, pinte dhe flinte si ata, lodhej dhelndohej, smurej dhe harronte, pra nukishte Zot dhe nuk kishte cilsi hyjnore.

Ai nuk ishte i pavdekshm dhe nuk enjihte shehtsin, ishte njjt si t gjithnjerzit, por n nivelin m t lart tvirtyteve q mund t ekzistojn tek njeriu.Udhheqs, trim, sakrifikues, i menurdhe i drejt. Nuk e lakmonte kt botdhe pr kt fitoi dashurin e Allahut enuk lakmonte ar kishin t tjert dhepr kt fitoi dashurin e njerzve. Dhu-ronte dhe nuk riksohej nga varria. Imbshtetur plotsisht tek Allahu, plot

shpres dhe mendim t mir pr Zotine tij. Falenderues dhe durimtar pr dogjndje t mir apo jo q i vinte nga Zoti.

Proeti Muhamed (paqja e Zotitqot mbi t) sht modeli i shklqyerdhe rruga e tij shptim pr njerzimin.


9/12


Nj nga ko ncep tet m t disku-tuara n islam sht kuptimii vrtet i martess. Martesa n islamnuk sht nj marrveshje biznesi eirmosur nga dy partner, nuk sht as

nj kontrat shekullore ku pritimetmateriale apo obligimet vlersohenn kontrast me tjetrin. sht dikasolemne, dika e shenjt dhe sht egabuar ta prkuizosh at si thjeshtdika izike apo materiale dhe termsekular.

Bamirsia shpirtrore, vlersimishpirtror, stabiliteti human,integriteti social, paqja dhe mshi-ra, prbjn pjesn m t madhe telementve t martess. sht njkontrat n t ciln Vet Zoti shtDshmitari i Par dhe Pjesmarrsii Par, ajo vuloset nn Emrin e ij,n bindje tek Ai duke iu bindur urd-

hrave t ij. sht nj shoqri e mirnjerzore, e autorizuar dhe supervi-zuar nga Zoti. sht nj shenj e be-kimeve t ij dhe mshirs s madhesi Ai e ka thn n Kuran, (30:21).

sht e qart, se martesa n islamsht nj kuptim i nj marrdhniejepermanente dhe i nj harmonie tvazhdueshme, jo vetm midis burritdhe gruas, por gjithashtu dhe midistyre dhe Zotit. Gjithashtu sht e qa-rt kur dy mysliman negociojn njkontrat martesore, me t gjitha ql-limet q ta bjn at nj vazhdimsi tsuksesshme, n t mir dhe n t keqe,pr m mir dhe pr m keq.

Pr t siguruar kt rezultat, Islamika n brendsi disa rregulla t qartapr t dhn sigurin e duhur. Ja disaprej tyre:

1. dy palt duhet t itojnnj njohuri t drejt pr njri-tjetrinn mnyr q t mos prshihet ndon-

j s jell je imora le.2. Burri n veanti, sht i nxi-

tur t zgjedh partneren e tij mbi ba-zat e vlerave t saj t dukshme, dev-otshmris etare, integritetit moral,karakteri, etj, dhe jo mbi bazat e shn-detit t saj apo prestigjit amiljar dhetrheqjes izike.

3. Gruas i sht dhn e drejta tsigurohet q mashkulli q e propozon,sht lidhja e prshtatshme, i vleshmpr dashurin dhe respektin e saj, dhei at q ta bj at t lumtur. N ktpik, ajo mund t reuzoj propozi-min e nj burri t cilin ajo e shikon si

Martesa dhe Divorci n Islam

n nj nivel m posht se vetja, sepsekjo mund t pengoj prmbushjen edetyrimeve t saj si nj grua dhe mad-

je mund t thyej mundsin e sa j prmartes.

4. Gruaja ka t drejt t krkojnga krkuesi i saj paj, bazuar n stan-dardet e saj dhe n qllimet e tij. Nseajo dshiron t mosprill kt tdrejt dhe ta pranoj at pa kt paj,ajo sht e lir ta b j. Krkesa e pajsndaj burrit sht pr tu siguruar qkjo sht gruaja q ai k rkon, dhe burrisht i gatshm t marr prgjegjsite tij, qoshin ato inanciare apo edhet tjera. Paja gjithashtu sht nj gjestsimbolik q tregon se gruaja do t jete sigurt dhe q mashkulli nuk po ekrkon pr ndonj pritim materialdhe qllimi i tij sht lidhja me mar-tes.

5. Martesa duhet t bhet pub-like dhe t celebrohet n mnyrn mt lumtur. Plqimi i lir i t dy palvesht nj kusht thelbsor pa t cilatmartesa nuk sht e vleshme.

6. do martes, q t jet eligjshme, duhet t ket dy dshmimtart rritur dhe t regjistrohet ndokumenta zyrtar.

7. Prmbushja e detyrimeve tplota t gruas sht detyra e burrit. Aie merr kt detyrim si virtyt t mar-tess. Nse gruaja ka prona ose pa-suri, ato do t jen t sajat para dhepas martess, burri nuk ka t drejt tmarr asnj pjes t ktyre pasurive.

Me gjith kto t dhna, shikohetse islami na ka dhn t gjitha siguri-met e mundshme pr ta b r martesnnj shoqrim t lumtur dhe nj on-dacion solid dhe t vazhdueshm tharmonis dhe t paqes s qart. Porduke par aktin se sjelljet humane

jan t ndryshueshme dhe ndonjhert paparashikueshme, Islami mban njqndrim realist t t parit t jets dhekrijon lejime pr ngjarjet e papritura.Martesa, si u tha, ka vlera t mrekul-lueshme me t cilat plotsohet. Islaminuk pranon apo njeh martesat t cilatnuk jan unksionale.

Nuk mund t ket martesa nomi-nale. Duhet t jet nj martes e suk-sesshme ose nuk njihet si e till. Pra,nse nuk i shrben qllimit t unk-sionalitetit, ajo mund t prundojme divorc, duke prshir t gjithashqetsimet e shaqura nga palt. Kjo

ndodh sepse nuk ka asnj arsye pr tmbajtur nj martes nominale dhe pavlera, dhe pr t shptuar njerzit ngat qenurit t lidhur nga dika q nuknderohet.

Kur nj martes islame, e cila ba-zohet n pikat e lartprmendura,nuk unksionon si duhet, duhet tket disa pengesa serioze gjat rrugs,dika q nuk kalohet duke u pajtuar.N nj situat si kjo, divorci sht iaplikueshm. Gjithsesi, mbetet zgjid-hja e undit sepse sht shpjeguar ngaProeti (paqja dhe bekimi i Zotit qotmbi t) si zgjidhja m e paplqyer nrrugn e Zotit. Por prpara se t mer-ret ky hap inal dhe i dshpruar, disarregulla duhen ndjekur si m posht:

1. dy palt e prshira duhett prpiqen t zgjidhin problemetmidis tyre.

2. Nse ata dshtojn, dy gjyki-met, nj nga burri dhe tjetri nga grua-

ja, duhe n shqyrtua r n komisione prt br t mundur pajtimin e tyre.

3. Nse dshton edhe kjo,ather aplikohet divorci.

Aplikimi i divorcit n nj situ-at kaq t vshtir, Islami krkonzbatimin e tij nga t dyja palt, dhegaranton t dyja palt n t drejtn etyre pr t krkuar divorcin. Nuk i jept drejt vetm mashkullit apo vetmemrs. dy mund ta zbatojn ktt drejt. Nse njra pal nuk pra-non divorcin pr arsye t ndryshme,ather ktu ndrhyn gjykata pr t

dhn vendimin nse duhet lejuar di-vorci apo jo.

Pasi vendoset pr divorc, atherduhet nj koh e caktuar e cila duhetzbatuar nga gruaja deri sa t plotsohettotalisht divorci. Gjat ksaj kohe, ajonuk mund t martohet me dik tjetr,e cila sht midis tre deri n 12 muaj,kjo varet nga rrethanat e gruas. Nsenj grua sht prekur (ka kryer mar-rdhnie) nga burri para se t ndahet,ather ajo duhet t pres ti kalojntri periudha kohore t periodave tsaj. Kjo vlen pr ato gra t cilat nuk

jan shtatzn. Ndrsa grat shtatz -na duhet t presin deri sa t lindin.Nse grat q pr arsye t ndryshmenuk kan perioda, duhet t presin tremuaj.

Koha e pritjes sht nj tjetrmundsi pr t dy t rikonsiderojnsjelljet e tyre dhe t relektojn mbi

shtjen prundimtare t divorcit.Nse gjat ksaj kohe, ata vendosin tribashkohen ata jan t lir ta bjn.N akt, ata inkurajohen t ribashko-hen sepse kjo ndarje i bn ata q ta

vlersojn m shum njri tjetrin. Kurmbaron koha e pritjes, t divorcuarit

jan t li r t martohen me dik tje tr.Nse midis ktij aati ka nj bash-

kim t dy palve dhe nse martesasrish nuk vazhdon, ather duhet tzbatojn nga e para kt periudh.

Duke lejuar divorcin, Islami pr-orcon politikn e tij, e cila nuk le-

jon paknaqsin, mart esa t e tohta,t cilat jan m t dmshme se vetdivorci. Islami sht i gatshm tballaaqohet me do problem dheme do situat. Ai nuk e v n rrezikmartesn, duke lejuar divorcin.Prkundrazi, ai e siguron at.

Duke marr parasysh rastin e trad-htis bashkshortore dhe miratimine saj nga disa sisteme si baz pr di-vorc, mund t themi vetm kt: ajosht shum poshtruese pr din-

jite tin njerzor dhe e dmshme prmoralin e nj personi i cili pretendonse e ka kryer at pr t marr nj di-vorc. Pikpamja e Islamit pr tradhti-n bashkshortore sht deklaruartashm. Ajo q ndodh n shumicne rasteve sht kjo: njerzit nuk di-vorcohen sepse ata kan shkelur ku-rorn ose pretendojn se kan kryerat, por kryejn shkelje t kurorsapo pretendojn at n mnyr q t

marrin dekretet e divorcit. Kjo shte papranueshme n kursin e marrd-hnieve njerzore.

Nj vrejtje e undit prundonkt diskutim. N pothuajse doshoqri dhe e t njohur, ka mnyrat ndryshme pr t prunduar domartes. Normat e divorcit n botn eindustrializuar po rriten me shpejtsidhe ligjet e divorcit jan liberalizuargjithnj e m shum. Megjithat,divorci n Islam mbetet nj akt morali shquar.

Njerzit jan urdhruar nga Zoti qt jen t sjellshm dhe t durueshm.

Ata jan t sigurua r me ndihmn e

Zotit n qot se ata kan qllime tmira pr t qndruar s bashku. Porn qot se ata duhet t jen pjes enj divorci, kjo sht pr t krkuar paqllim lndimin ose dmtimin e njri-tjetrit. Nse ata jan mirnjohs prgjithka, Zoti i siguron ata pr pasuri-min me t mirat e ij. I gjith kontek-sti martesor, nga illimi n und, shtprqendruar dhe orientuar me besimn Zot. Ajetet kuranore q kan tbjn me divorcin nuk jan dispozitat thata ligjore, ato illojn dhe pr-undojn me kshilla morale me ql-lim t lart. Angazhimet morale t tdyja palve shtrihen larg divorcit. Nt vrtet, e gjith shtja sht e pr-shir n nj sistem shum m moraldhe divorci sht konsideruar me tdrejt si nj akt kryesor moral.

Prktheu: Gazmend FEKOLLI


10/12


Shndeti, Turizmi dhe Turqia (7)

Shndetsia n periudhn e Perandoris Osmane

Elbasani qytet i dashur. Myslimantmodel i marrdhnieve me komunitetete tjera fetare n Shqipri.

A do t kishte investuar dikush prejjush, mijra euro mes malesh, n nj vendq pak prej jush ia ka dgjuar emrin dhejo m pr t shkelur?! Ndoshta do ta men-donit si nj menduri, pasi t gjithve do tna shkonte n mendje, q nse do t donimt ndrtonim nj biznes, restorant apo ho-tel, do t zgjidhnim nj zon t populluarnga njerzit, ar qendrave urbane dhe atyku fitimet do t ishin m t mdha. Porpr Madjid Ait-Abass, shtetasin rancez meorigjin algjeriane, duket se ia ka vlejturndrtimi i nj Fshati uristik n shatinQerret t Komuns Labinot-Mal.

N nj intervist pr gazetn Mendimi,Madjid Ait-Abass, tregon arsyet pse vendo-si t investoj n nj zon malore, arsyet qe shtyn pr t ndrtuar nj resort turistik,me emrin Albanik, n nj vend ku duhett bj vet gjithka. Ai komenton edhengjarjet e ndodhura pak jav m par nFranc, duke u shprehur se Islami n Shq-ipri sht model i bashkjetess, ndrsashprehet se Shqipria sht shembull pr

Madjid Ait-Abass, francezi q la Francn,pr fshatin Qerret t Komuns Labinot Mal

tu ndjekur, prsa i prket marrdhniesq ka Komuniteti Mysliman me besimet

e tjera etare. Nga ana tjetr Madjid, jepedhe sugjerimet e tij pr qeverin Shqip-tare, se si mund t prmirsoj sektorine turizmit, duke e shndrruar Shqiprinn nj destinacion turistik pr t gjith thuajt. Ai s undmi ka marr dhe lejen eprhershme t puns n Shqipri, ndrsado t aplikoj edhe pr nnshtetsin Shq-iptare, duke zgjedhur t jetoj ktu prun-dimisht.

Z. Madjid ju keni disa vite q jetonin Shqipri, dhe s fundmi keni vendo-sur t ndrtoni nj fshat turistik ktu nQerret, fshat n rrethin e Elbasanit.

sht e vrtet, jam tashm prej 7vitesh n Elbasan, q n 2008-n. Dojat krijoja nj qendr animacioni dhe

turistike n Shqipri, n mal. Sepse nplazh tashm sht investuar shum dhe kashum beton. Erdha n Elbasan sepse shtqendra e Shqipris, jemi ar kuirit, armalit dhe ar detit. sht nj qytet shumi qet, i mbl edhe shum i mir. sht eleht pr t jetuar n Elbasan.

A ka vlejtur ky investim n Qerret?Ishte nj risk n akt, por besoj shum

tek investimi q kam br sepse Shqipriasht nj vend n zhvillim t plot. Ajoq m intereson mua sht Shqipria nprgjithsi dhe jo specifikisht Qerreti. Pra,Elbasani prmbledh t gjitha ato q unkrkoja. Jeta tradicionale dhe autentike, kahapsir dhe sht sipraqja ujore aty ardhe pata nj mikpritje shum t mir nga

banort e zons dhe komuna.A keni menduar t investoni akoma,

duke e shtuar biznesin tuaj?Kjo sht aza e par, n nj biznes

duhen tre vite pr t kuptuar nse sht njbiznes i mir apo jo. Dhe sht viti i tretq un e kam hapur kt qendr turistike,sht akoma n azn e promocionit, sepseun pres njerz t Shqipris, qoshin ngairana, Elbasani, Durrsi apo Vlora, por ka

edhe t huaj q vijn ktu, sepse punojmdhe me agjensit turistike n iran. Dhe

sht ky viti q un do ta kuptoj nse ia vleninvestimi apo jo dhe nse do t vazhdoj tinvestoj apo jo, megjithse kam shpresn emir q po. Por ka dy probleme t mdhaq duhen zgjidhur. gjitha problemet qkam pasur me investimin tim dhe t ko-muns i kemi rregulluar, tani mbeten dyprobleme t mdha, q sht rruga dheelektricititeti. Dhe nga kto probleme tmdha q jan aktuale, do varet edhe nseun do t vazhdoj t investoj apo jo.

Pse duhet t vijn turistt n Alban-ik?

Kemi krijuar nj struktur dhe nj ambi-ent, i cili i bn turistt t ndihen shum rehatdhe si n shtpin e tyre. Prve shtpive tdrurit, kampingut indian dhe t gjitha ak-

tivitetet q ne propozojm ktu, m i rnd-sishmi mbetet komunikimi me klientt dheata q marin pjes ktu. Por u deshn shtatvjet q un ta krijoja kt ambient.

Kam dhe dy pyetje n fakt, me at qndodhi n Franc disa dit m par. Si eprjetuat aktin terrorist ndaj stafit t njgazete n Paris?

Si t gjith rancezt edhe un u ndjevai tronditur nga kjo. Gjithsesi, jemi apo nukjemi dakort me nj mendim apo nj ide,nuk kemi absolutisht t drejt t`i privojmjetn dikujt, sidomos n kt mnyr q kandodhur. Ka mnyra t tjera pr t shpre-hur dhe pr t shpjeguar, nse jemi dakortapo jo me nj ide.

Ju keni shtat vjet q jetoni n Shq-

ipri dhe padyshim q jeni njohur mekomunitetin mysliman t ktij vendi,ar mendimi keni pr kt?

Mendoj se nuk jan e njjta gj, sepseShqipria sht vrtet nj shembull prmnyrn se si jan marrdhniet e komu-nitetit mysliman me pjesn tjetr t ko-muniteteve. Mund ta konfirmoj si dsh-mitar q jetoj ktu, duke qen se jam dherancez, myslimant, katolikt, ortodokst

jetojn n harmoni me gjith t tjert.Un q kam jetuar prej shum kohsh n

Franc e v re kt ndryshim kaq t madh.Sipas jush, pas asaj q ndodhi, psendodhi pikrisht n Franc?

Nuk jam shum i kualifikuar pr t`iuprgjigjur ksaj pyetjeje, por duke qen seFranca sht vendi i liris dhe i shprehjes slir, sht shum e sigurt q kjo shqetsonshum m tepr se sa diku tjetr.

Le t kthehemi srish tek ju. Pasgjith ktij investimi, mendoni se e ar-dhmja juaj sht n Shqipri, apo do triktheheni n Franc?

ani sapo kam marr kartn e punsdhe qndrimin e prhershm n Shqipridhe tani do aplikoj pr nnshtetsin shq-iptare, kjo i prgjigjet edhe pyetjes.

Duke qen se jeni biznesmen n sek-

torin e turizmit, do t doja t bja edhenj pyetje t fundit. Kush do t ishinsugjerimet tuaja ndaj shtetit shqiptar,ndaj qeveris, pr t prmirsuar sekto-rin e turizmit?

Duhet promocioni, para disa ditshMinistrja e Kulturs ka qen n Francdhe ka takuar ambasadorin dhe t gjithnjerzit q meren me turizmin rancez dheky sht nj hap i mir. Kjo sht tashmnj gj shum e mir, promocioni q pobhet, por duhen mbshtetur investitori sipuna ime n inrastuktur, n rrug dhe nenergji elektrike. Ky sht minimumi qduhet t ket do biznes.

Pra Shqipria sht nj destinacionturistik pr t huajt?

Mendoj q Shqipria i ka t gj ith pr-brsit e duhur, pr t unksionuar si njdestinacion turistik. Ka malin, ka detin, kahistorin, ka kulturn, njerzit jan shumt mir, pra jan t gjitha gjrat e duhuradhe duhet nj projekt i madh zhvillimipr tia arritur kt. sht shtje vullneti,sepse gjithka q duhet ndodhet ktu.

Mercy. Faleminderit!Julian HOXHAJ

Rnia e flokve, e njohur n gjuhnshkencore si alopecia, sht nj ngasmundjet apo problemet m t prha-pura, q shum njerz prpiqen ti gjejnzgjidhje.

N kt seri t rubriks Shndeti, ur-izmi dhe urqia do t trajtojm rnien eflokve dhe mnyrat e kurimit t ksaj s-mundjeje. Por fillimisht ju njohim shkurti-misht me disa t vrteta rreth flokve tan.

Nj nga zgjatimet kozmetike m trndsishme t lkurs s njeriut janflokt, pa br dallim n ngjyrn dhe or-mn e tyre; pra t verdh, gshtenj apo tzinj; t drejt, me onde apo kaurrel. donjeri ka rreth 100.000-150.000 fije floku.

Nse jeni flokverdh, kjo do t thotse keni t paktn 20.000 fije floku mshum se njerzit flokkuq. Brenda fijevet flokve, q kan ormn e tubave teprt holl, gjendet nj pigment i quajturmelanin, e cila prcakton edhe ngjyrne flokve. Me kalimin e moshs, lngu

q mban kt substanc, paksohet osehumbet plotsisht dhe rrjedhimisht loktthinjen, pra zbardhen.

Flokt jan shum her m t ortsesa ju mund t mendoni. Ndoshta sht evshtir t besohet, por nj fije floku mundt trheq 100 gr. Flokt rriten mesatarishtderi n 1 cm n muaj dhe periudha q atozgjaten m shpejt sht mosha nga 15-30vje. Kurse jetgjatsia e nj fije floku shtvetm 4 vjet.

Sipas specialistve t ksaj ushe, shtnormale q n dit t bien deri n 100 fijefloku dhe do fije e rn t zvendsohetnga nj tjetr brenda 6-10 javve. Prgjatjets s njeriut, nga rrnja e do fije floku

mbijn deri n 20 fije t reja. Po t mar-rim parasysh se jetgjatsia e nj fije flokusht e kufizuar me 4 vjet, nuk do t ishtee gabuar t nxirrnim prundimin se nlkurn e koks s njeriut ka nj proces ri-novimi t vazhdueshm t flokve.

Problemi fillon kur n vend t flokve

q bien nuk mbijn m fije t reja. ulla-cllku i ormuar si pasoj e rnies s flokve,nj enomen ky q vihet re vaanrishttek burrat, paraqitet si nj nga problemetm t vjetra t bukuris dhe estetiks prnjerzimin.

Rnia e flokve, q arrin deri n at piksa shndrrohet n problem pr burrat dhegrat, mund t ket shum shkaqe. Prdor-imi i disa kimikateve (shampo, xhel, llak,bojra floksh etj.), menopauza, luajtjame flokt, mungesa e hekurit dhe zinkut,dobsimi i teprt, mungesa e proteinave nvarsi t dietave t orta, konsumi i alkoolitdhe duhanit, lindja dhe stresi jan vetmdisa kta aktor. Rnia e flokve si pasoj

e nj shkaku t caktuar, n prgjithsi zh-duket plotsisht menjher pasi eliminohetshkaku dhe personit i mbijn flok t rinj.

Forma m e prhapur e rnies s flokvesht ajo e natyrshmja, e tipit q vrehetkryesisht tek meshkujt, nga e cila disa bur-ra e kan t pamundur t shptojn. Kjo

orm e rnies s flokve, q ndryshe njihetedhe si alopecia fiziologjike apo androgjen-ike, sht makthi i shum burrave.

rashgimia sht nj aktor tepr irndsishm n kt lloj rnieje, por ak-tort e tjer nuk dihen me saktsi. ekmeshkujt kjo shaqet q n adoleshencapo rreth moshs 20-vjeare. Sipas ktijmodeli, rnia e flokut fillon n zonn e ku-rors dhe n dy ant e ballit. Ndrsa tekemrat kjo orm e alopecis vihet re n t40-tat e tyre ose m von. Ato vuajn nganj hollim i prgjithshm i flokut, me rniem t theksuar n kuror. N kt ormalopecie, q mendohet se kryesisht ka lid-hje me hormonet mashkullore, flokt nuk

bien vetm n pjesn e pasme t koks,ar qas, si dhe n zonat e tmthave.Edhe pse mund t ngadalsohet nprmjetdisa ilaeve, q merren me rrug orale, apodisa medikamenteve dhe produkteve koz-metike, q aplikohen nga jasht, pra mbilkurn e koks; pr at t keq alopecia an-


11/12


Shkenctart Mysliman (5)Ky cikl do t flas pr shkenctart mysliman

t cilt prfituan nga drita dhe dija e Kuranit.

drogjenike nuk mund t parandalohet nkushtet e sotme.

Rnia e flokve si tek burrat ashtu edhetek grat mund t ket disa aktor. Por

n rubrikn ton ne po trajtojm rnien enatyrshme t flokve tek meshkujt. Pjesam e madhe e burrave e pranojn pa kom-plekse ose pa krijuar probleme tullacllkun,q vjen si pasoj e rnies s flokve; mirpopjesa tjetr ndihet tej mase e shqetsuar ngaky problem, madje n disa raste prjetojnedhe rregullime psikologjike. Megjithat,tani ata jan shum her m me at se sameshkujt, q kishin t njjtat problemejo shum larg, por vetm 10-15 vjet mpar. Gjat dekads s undit, metoda ekurimit t rnies s flokve apo transplan-timi i flokve sht zhvilluar aq shum, saq tullacllku nuk konsiderohet m nj ati pashmangshm.

ransplantimi apo mbjellja e flokve

sht aktikisht nj metod, q aplikohetprej shum vitesh pr personat, t cilt vua-jn nga rnia e theksuar e flokve. Ajo shtrealizuar pr her t par n vitet 1940 ngadermatologu japonez, Dr. Okuda dhe shtpopullarizuar n vitet 1970, al metodss zhvilluar nga dermatologu amerikan,Dr. Normwn Arwntraik (Norman Orent-

reich). Por tek kjo mnyr dukej qart seflokt ishin t mbjella. Ndrsa n metodate reja t pereksionuara gjat viteve 2000,filluan t merren rezultate shum her m

t suksesshme, gj kjo q solli me vete njpopullarizim t jashtzakonshm dhe tvazhdueshm t mbjelljes s flokve.

Metoda e sotme e transplantimit tflokve shkurtimisht mund t shpjegohetsi mbjellja nj e nga nj e fijeve t flokutt marra nga pjesa e pasme e koks ose ngathmthat, zona kto ku flokt nuk bien,n pjest prreth kurors dhe sipr ballit,ku prgjithsisht flokt bien m shum oseplotsisht. Prpara ndrhyrjes s transplan-timit t flokve, bhet nj analiz e detajuare fijeve t flokve dhe lkurs s pacientit,mbi t cilin do t aplikohet kjo metod,si dhe prcaktohet sasia e flokve q do tmbillen dhe atyre q mund t merren. Re-alizimi me sukses i ktij veprimi sht n

varsi t shum aktorve q nga ngjyra dhetrashsia e fijes s flokut, e deri tek lloji dhengjyra e lkurs s pacientit. Sot mbjellja eflokve vlersohet n t gjith botn si njndrhyrje kirurgjike e vogl dhe zgjat 4-6or. Operacioni bhet me anestezi lokaledhe pacientt nuk ndiejn asnj lloj dhim-bje. Specialistt trheqin vmendjen mbi

rndsin e madhe t prvojs s ekipit tmjekve, q realizojn transplantimin eflokve, pasi vetm n kt mnyr mundt arrihen rezultate t suksesshme.

urqia renditet n krye t vendeve trajonit, q e realizojn n nivele tepr tavancuara kt ndrhyrje. Nj numri madh klinikash turke me prvoj, q

orojn mime t arsyeshme, e aplikojnme sukses t jashtzakonshm mbjelljene flokve mbi shum pacient, pjesa dr-rmuese e t cilve jan burra, si vendas

ashtu edhe t huaj. Ndrsa mimet ndry-shojn nga 1.000-2.500 euro, n varsit krkesave t pacientve dhe ndrhyrjeskirurgjike.

Ibn Rushdi (1126-1198)Ibn Rushdi ka qen dijetar n ushat e

mjeksis, matematiks, filozofis dhe ju-risprudencs islame.

N perndim ai njihet me emrin Averoesdhe ishte nj prej filozove, dijetarve is-lam, matematikanve dhe mjekve m tamshm Andaluzian. Vepra m e rnd-sishme n filozofi sht ehaut-ul ehaut(Kontradikta e Kontradiktave). Ai u mun-dua t shkrij sistemin e Aristotelit me at

islam. gjith trashgimin e Aristotelitia rizbuloi perndimit, duke prkthyer 12vepra t tij n latinisht. Kjo vepr e IbnRushdit u prkujtua me shekuj me radh.Nga Ibn Rushdi prfituan dijetari hebreIbn Mejmun, mendimtari kristian Aki-nolu Tomas dhe reormatori protestantMartin Luteri. Librat e tij u botuan n 10vllime n Itali dhe pr shekuj me radhvazhduan t prdoren si libra universitarn Itali dhe Franc.

Ibn Rushdi shkruan n librat e tij se;

Krijimi i njeriut prej Zotit sht nj ve-pr e jashtzakonshme, gjithashtu dukee studiuar trupin e njeriut n copa-copa,ende m shum t shtohet besimi n kri-jimin q ka br Zoti. Ibn Rushdi u moredhe me degt e neurologjis dhe ishte ipari q vrtetoi smundjen e Parkinsonitdhe gjithashtu tregoi veantit e otorecep-torit t retins.

N ushn e fiziks Ibn Rushdi ishte ipari q identifikoi edhe masat; norma e

puns s br n ndryshimin e gjendjes ki-netike e nj materiali sht orca.Bediuzaman Xhezeri (1136-1206)N burimet perndimore njihet si Inx-

hinieri mysliman i Mesjets s Hershme, icili u b kryeinxhinier i Pallatit Artukllkn qytetin e Dijaribakr n vitin 32. Ai kreushum studime n Dijarbakr dhe ishte ipari q u mor me mbledhjen e t dhnave,kontrol

Gazeta Mendimi 28

Documents

Transcript of Gazeta Mendimi 28