Gazeta Mendimi 15

8/13/2019 Gazeta Mendimi 15

1/12

MendimiMendimiFORUMI INTELEKTUAL MYSLIMAN www.gazetamendimi.com NR. 12 15 DHJETOR 2013

faqe 6-7

Profeti Muhamed (paqja qoft mbi t) ka thn:

Perla profetike

SI E NDAN BOTNARABE BRITANIKT

Zhvillimi i shtetevemoderne n t gjithbotn arabe isht njproces interesant dheq t copton zemrn.

Detyra e robrve ndaj Allahut sht q ta adhurojn At dhe t mos i shoqrojnasgj, ndrsa detyra e Allahut ndaj robrve sht q t mos i ndshkoj ata q

nuk i shoqrojn asgj Atij.Buhari, Muslimi

Kush dshmon se ska t adhuruar tjetr me t drejt prve Allahut t Vetm epa ortak, se Muhamedi sht robi dhe i Drguari i Tij, se Isai sht robi i Allahut, iDrguari i Tij dhe Fjala e Tij (bhu) t ciln ia ka drejtuar Merjemes, si dhe shpirt

( i krijuar ) prej Tij, dhe se Xheneti sht i vrtet e Zjarri sht i vrtet, Allahue fut n Xhenet, sido q t ket punuar.

Buhari, Muslimi

Kush e takon Allahun, duke mos i shoqruar Atij asgj, do t futet n Xhenet,

dhe kush e takon Allahun, duke i shoqruar Atij dik tjetr, hyn n Zjarr.Muslimi

faqe 3

faqe 5BE I THOT JOSHQIPRIS

Bie statusi pr her t katrtRrugtim mes t vdekurish

NgaArdi FRAHOLLI

Zoti ta bft mbar!NgaJolanda LILA

Kshilli Ndrakademikpr Gjuhn Shqipe nxorriprfundime pr disa shtje

morfologjike faqe 4

faqe 3

Pr far

shqetsohen

vllezrit e mi

zanaltist?

MigrimiNgaArens GJEVORI faqe 8

Bashkpunimi

midis Shqipris

dhe vendeve t

Konferencs Islamike- domosdoshmri e

prhershme historike

NgaMurat Maksut KRYEMADHI

faqe 9

Pr nj Shqipri t

pastr do dit, e jo

nj her n vit!

NgaAlketa Bekteshi faqe 11


2/12

Mendimi / Dhjetor 2013 / 2

e - m a i l : g a z e t a m e n d i m i @ g m a i l . c o m / m o b i l e : 0 6 9 6 7 8 5 0 9 9

EDI RAMALejomni t jemsot sinqerisht id r e j t p r d r e j t edhe me t tjertq sot jan nBashkimin Evro-pian, dhe posar-

isht me ud-hheqsit e politikant q kan barrn emadhe t vendosin pr t tjert, brendaapo ende jasht BE-s. Bota po ndry-shon me shpejtsi dhe kaq gj e dim tgjith, ashtu sikundr me siguri t gjithe dim se mbyllja n vetvete e BE-s,karshi shpejtsis s ndryshimit t bots,nuk e bn BE-n as m t ort, as m tsigurt. BE-ja ka padyshim kundr-shtart e vet t brendshm, por atmir-sisht jan ende shum m shum n dovend, qot brenda e qot ende jashtBE-s, evropiant q e duan BashkiminEvropian. E nse ideali i BE-s ishte

qysh n krye t hers, t siguronte paqene mirqenien pr miliona njerz, bilancisht spektakolar, jo vetm pr vendetbrenda BE-s, por edhe pr ato endejasht saj si pr shembull vendet e ra-jonit ton q, pikrisht n emr t sardhmes evropiane, kan gjetur m nund rrugn e paqes mesveti, kurserrugn e mirqenies s tyre e shohinnjsh me rrugn e integrimit n BE. Epra ky i Bashkimit Evropian sht njideal, pr t cilin ia vlen t lutohet memish e me shpirt, jo vetm kundrkrimit t organizuar e korrupsionit nvendet q aspirojn BE-n, si Shqipria,

po edhe kundr orcave ekstremiste qduan ti imponojn Familjes Evropianenj axhend antievropiane nga brendavendeve t BE-s. Prandaj nuk mun-dem t mos e shpreh edhe keqardhjen,q procesi historik i zgjerimit t Bash-kimit Evropian dhe ati evropian ivendeve n proces, si sht edhe vendiyn, t ndrlikohet nga rrethana tbrendshme politike apo vigjilje elekto-rale vendesh antare, ku nn ndikiminnegativ t orcave ekstremiste, prob-lemet me ekonomin, emigracionin apopapunsin, kthehen artificialisht npenges e politiks evropiane t zgjer-

imit q sht suksesi m i madh nhistorin e transormimit t kontinentitevropian.

SALI BERISHALeksioni bajatparanojak iRams: Fajin e kaEuropa q nukbeson gnjeshtrattona, largon mtej statusin e ven-

dit kandidat prShqiprin. Kurse pr Metn ajin e kaHollanda sepse Berisha sht br mehollandez se Basha. Ktyre zotrinjveora iu ka mbetur tek armiku i jashtm!

ILIR METAM habiti Beri-sha q n 3 vjetdgjuam jalimepa und ndaj al-banoobve tEurops q pen-gonin marrjen e

statusit t Shq-ipris dhe 3 dit jalime dhe retor-ik t papar kundrejt euroobve tirans, prshir dhe mua, ndrkohq sht pr t ardhur keq q neksperiencn e tij t gjat n politikeduhet t ishte m i prmbajtur, se nekemi qen koherent dhe kemi qengjithprshirs.Por Meta ka nj tjetr version prshtjen e Hollands: Drejtuesit eHolands ndoshta t painormuar,ndoshta dhe pr arsye politike prdo-rin nj retorik ndaj vendeve si Shq-ipria duke i akuzuar si vende islamike

q nuk i duhen Europs dhe ku pr-aqsues t saj e bn t qart sesimund t hyj n Europ nj vend qbn pjes n Konerencn Islamike,gj q e ka irmosur dhe Berisha. Ndajnuk i lejohet ktij nj krcim historiksi ky q bri. Holandn tha e briskeptike Ilir Meta, Rama, ndrkohq harron q zv/Ministri i tij krkoishpalljen nongrata t ambasadorit tasaj kohe.Personalisht e toj Berishn t vij memua n Holand e t sqarojm edhe atapolitikan, se Shqipria sht vrtetantare e praqsuesve t Samitit Is-

lamik, q e firmosi vet Berisha, apoedhe bn pjes n organizata t tjera,por Shqipria n radh t par sht njvend evropian.

BUJAR NISHANIShoqria shqiptarepo vihet, edhe njher, n prov -thot Bujar Nishanin mesazhin e tij,publikuar n aqenzyrtare t presi-

dencs. Mund tprparojm mbi bazn e pajtimeve dhe jot konflikteve. Klasa politike do tia dal tmbaj t gjall dialogun dhe t gjej kon-sensusin, kur ai krkohet. gjith ak-tort e skens shoqrore, politike dheshtetrore, do tia dalin t bhen bashk, tgjejn kohezionin e domosdoshm, kurbhet fal pr rrugtimin ton drejt Bash-kimit Evropian. prundon mesazhin e tijpresidenti Nishani.

LULZIM BASHAShtyrja sht

prgjegjsi e saj,vepr e saj. Prmesa r b i t r a r i t e t i t ,pa l i g j shmr i s skandaloze ttyre, goditjes sins t i tucioneve,

spastrimeve n administrat, goditjen epolicis s shtetit, kan ushqyer uqishmskeptikt dhe kan kthyer n skeptik uqit mdha evropiane q deri dje ishin prostatusit. sht goditja m e rnd pas ar-mve kimike. Po shkojn drejt zeros arsyetse pse duhet t vazhdoj t jet n qeveri.PD shpreson se shtyrja do t prjetohet si

nj dush i toht, dhe do ti shrbej asaj simsim pr tu angazhuar q t na mund-sojn kapjen e trenit t rradhs.

STEFAN FYLEKa pasur zhvil-lime dometh-nse n Shqipridhe Kshilli i BEi ka njohur, sikonsensusi, masapr gjyqsorin,Parlamentin, ad-

ministratn publike, zgjedhjet e qetanj hap prpara pr Shqiprin. Po ash-

tu, hapa n lutn kundr korrupsionitdhe krimit t organizuar. Pati nj pr-pjekje t veant nga qeveria e re dhesht nj moment i ri reormash.Ne

kemi nj ide t qart pr qershorin. Unpres plotsisht si ram dakord n tekst,si sugjeron teksti pr sa koh Shqipriat vazhdoj punn e mir do marr sta-tusin. sht n dorn e qeveris pr tpunuar dhe pr arritje domethnse

EDUART KUKANNuk sht pr tu habitur kaq shum qdisa vende antare t BE-s deklaruan

rezervat e tyre lid-hur me dhnien estatusit kandidatShqipris.Megjithat, tgjith shpresuamn nj vendim poz-itiv, q atkeqsisht

nuk ndodhi. Mendoj se shtyrja e statusitnuk ishte e drejt, sepse nisur nga natyra enj hapi t till n procesin e antarsimit,ai do t thot thjesht inkurajim pr orcatpolitike n vend pa asnj implikim t mte-jshm konkret n procesin e integrimit,

ETTORE SEQUIUn mendoj dhe sjam i vetmi q emendon se vendimi i Kshillit dhe gju-ha e prdorur duhet konsideruar pozi-

tive. Sepse umorn parasyshzhvillimet nShqipri prej njviti. Si konsensusindrpartiak q oin aprovimin edisa reormave, s

dyti zgjedhjet, q u vlersuan t sukse-shme dhe masat kundr krimit dhe kor-rupsionit. Pr her t par nuk u dhankushte shtes dhe kjo do t thot qkshilli pati parasysh progresin e arritur.Kshilli ka caktuar nj takim n qer-shor, duke pasur parasysh q Shqipriat ndrtoj m tej kt progres q shtarritur. Ajo q duhet t shohim sht qmesazhet konstruktive t jen kuptuarmir nga aktort politik. Kam vlersu-ar shum deklaratn e ministres s Inte-grimit dje. Ajo q duam t theksojmsht kjo: sht shtje kohe, nj takimsht caktuar n qershor, duhet t

shohim edhe ato vlersime q u dhannga 28 shtete antare.

Prgatiti Alban SHINGJERGJI

JA DEKLARATAT PAS REFUZIMIT T STATUSIT

BE i thot JO

Shqipris, bie statusipr her t katrt


3/12


do kush q ka udhtuar nj

her t vetme n rrugt tona,nuk mund t mos ket vn re buku-rit q oron vendi yn, nuk mund tmos jet rymzuar nga panorama qai oron, n t katrta ant e tij. Pyjete shumta t tojn pr nj shrim tshpirtit nga e prditshmja e qyetetevetona t zhurmshme. Nga veriu n juggjenden liqene q me bukurin e tyretrheqin qindra vizitor do vit, t huajdhe vendas. Ndrsa deti i kaltr t tonn ndrra mkatare.

Me kalimin e viteve do gj ndry-shoi, mes t cilave edhe rrugt, ku tash-m nj vizit n vendet m t bukura t

orohet m me komoditet dhe knaqsi.E nse gjith kto bukuri e karakteris-tika t vendit ton mund ti ken dheshum vende t tjera, e sigurt sht qnj nga veorit e vndit ton, ato sdomund dhe sdo ta ken kurr, t ash-tuquajturt lapidar apo prmendore,q tek ne jan me shumic.

Gjithkush q ka dshir t shohdramn ndr vite t ktij vndi t vock-l, mjaton t ndalet ktu. Mund ti gjeshn orma dhe madhsi t ndryshme,madje edhe ngjyra t larmishme, ma-terialet e prdorura jan q nga pllakate mermerit e deri tek gurt (shpesh t

sjell nga vende t ndryshme dhe t ska-litura me aq mjeshtri), apo edhe pemt stolisura n mnyr t prsosur. Por,edhe n rast se personi q ka humbur

jetn n kt aksident ka prunduartutje dhjetra metra, prsri lapidari i tijsht ngritur buz rruge.

Ja pra, prse udhtimi yn n ktorrug ka pr t qn gjithmon njrrugtim mes t vdekurish. Kurioz,prpara se t nis kt udhtim, nukmund t mos shpluhuros falorin egjuhs shqipe pr t gjetur kuptiminfals lapidar. Lapidar- prmendore engritur pr t prjetsuar nj ngjarje t

shnuar ose kujtimin e nj njeriu t rnpr atdhe.

Mosha e tyre e gdhendur n lapidarsht e ndryshme, aty gjen mij, t rri-tur, pleq, por askund nj emr t njohurt rn pr atdhe, ose q shkruhet q rapr atdhe. Ndoshta ato jan thjesht her-onj t nns dhe babait t tyre. Por, ameritojn ata nj prmendore q shpeshshkojn n disa metra lartsi, pr tmos olur pastaj pr vlern monetare ttyre q jan marramendse, edhe nseshpesh vijn nga amilje tepr t varra.

Rruga e vjetr e Kuksit ka numrinm t madh t aksidenteve dhe t lapi-

darve n krahasim me do rrug tjetrt vendit ton. Duke u nisur nga Kuksipr n iran nuk mund t mos t hyjrika, ku n vend t shenjave rrugoreq tregojn drejtimin e rrugs t gjeshshenjat e vdekjes q tregojn t rnt

Rrugtim mes t vdekurish

NgaJolanda LILA

Mngjeseve t vrullshme t kryeqytetit shqiptar, teksa nxitoj pr t mbr-ritur n pun, m bn prshtypje nj reren i prditshm: Zoti tabat mar! sht urata e nj gruaje q jeton mbi ur s bashku me oshnjen e saj.

Nuk e di nse kjo grua atkeqe ka ndonj strehz, por nj gj e di me siguri:

n do or t dits dhe t nats, n do dit t vitit, n do stin, n koh me

diell a me shi, ajo qndron mbi ur. Ura qndron mbi llumin e pisllkut dhevulgut t lumit t Lans. Atmosera gri mbivendoset n pamjen e ktij realiteti

t ububushm.

Me urimin Zoti ta bat mar, gruaja synon t zbus shpirtin indierent

t kalimtarve q rendin pas halleve t tyre, ajo krkon t ngjall mshir pr

t prfituar ndonj qindark e pr t ushqyer oshnjen e saj, prandaj me dor t

zgjatur krkon...na hidhni naj lek!.

Fmija, q duket se i prket moshs 2-vjeare dhe gjinis mashkullore, shikon

nga dora e nns s tij. Edhe shpirti m tinzar do t prekej nga vshtrimi engjl-

lor i trishtimit t ksaj mije q ka mbrritur n jet pr t vuajtur varrin. Ai

nuk prek lodra si mijt e tjer, ai nuk ka prkujdesje e prkdheli, ai nuk mson

vjersha, ai nuk shkon n kopsht, ai ka vetm nj privilegj: shoh paundsisht

qiellin.

Ata, nn e bir, qndrojn prball urs legjendare t abakve, n nj nga

urat lidhse midis dy anve t Lans. Ata jan vetm dy, nga qindra t tjer qkrkojn lmosh npr do ur dhe n do hapsir t kryeqytetin, por jo vetm.

Shpesh m ka rastisur ti shoh edhe t grinden pr vendin e puns, ose pr

pikat m strategjike nga ku kalojn m shum njerz dhe nga ku t lypurit sjell

m shum fitime pr ta.

Gruaja me shamin e zez n kok maskon moshn e saj t re, ndrsa me un-

din e zi t gjat t prlyer me pluhurin e bardh t rrugs, sheh kmbn e kpu-

tur cung. Ky torzo e bots moderne shpraq kujn dhe skamjen mbizotruese

t ktij vendi. Ajo ka przgjedhur urn, sepse ura bashkon dy hapsira t veuara.

Me uratn e saj, ajo prpiqet t bashkoj dy realitete kontradiktore: makinat e

luksit q prshkojn dy ant e Lans, duke djegur karburant paund dhe ndrrn

e saj pr t mbijetuar, pr t siguruar ushqim pr oshnjn dhe pr veten, duke

djegur shpirtin e saj pr ta kaprdir kt ushqim.

Me uratn e vet, ajo prpiqet t bashkoj me Zotin zemrat e njerzve ateist

e t pashpirt, njerz t cilt jan kthyer n makineri pune dhe jan robotizuarpas prfitimit t parave, njerz q shpenzojn paund pr knaqsi t kota,

njerz q blejn aq shum ushqim, saq kan edhe pr t hedhur, apo pr t

mbajtur qen e mace shtpiake, njerz q pr gjithka e kan mundsin, por

vetm pr t ndihmuar t varrit nuk munden. Jo, jo nuk munden, sepse ata

kan do gj, por jo NDJENJA!

Zoti ta bft mbar!

dhe q paralajmrojn vdekjen. Shpeshdhe burime aksidentesh Ka pasurkaq shum udhtar t huaj q kan viz-

ituar kt rrug dhe sjan kthyer m prher t dyt pasi kan ngelur t tmer-ruar. Sapo kalon urn e Drinit t Zi njlapidar n t majt t rrugs t kujtonq aty nga viti 1991, nj kamion i tipitZis u prmbys dhe ra n lum (athernjerzit n kto rrug udhtonin me ka-mion pasi ishin t vetmet mjete trans-porti si pr njerzit dhe pr mallrat). Narsi t qytetit t Kuksit n vitet 80kan humbur jetn 10 veta, dhe kt edshmon lapidari q ngrihet madhsh-tor buz rrugs, si pr t treguar q atyai sht zot-idhull. Por le t vazhdojmudhtimin pr n iran, ku papritur t

z rrugn nj tjetr prmendore, uniken ormn e saj, rrethuar nga kangjelladhe me lule natyrale t reskta, a thuaq dikush kujdeset do dit pr to dhepse gjendet n nj zon t pabanuar. Ait kujton se ne vitin 1997 nj tragjedikishte ndodhur ku kishin humbur jetnpes student kosovar t cilt vazh-donin shkolln me korrespondenc nShkodr, por koha pr ta ndali aty. Nukmbaron me kaq, n pllakn e mermertdisa fal jan shkruar : kur malli tjumarr, mua pr t m par, ejani e mshikoni, kt vend mallkoni. Fjalt

jan rrnqethse.

E nse do vazhdojm m tj rrugn,shum tragjedi t ndodhura n kohdhe vende t ndryshme t presin. Vendeku t tregojn humbje jetsh, shpeshmasive, si ajo e 20 adoleshentve qkan humbur jetn para shum vitesh.

A thua q ky lapidar do ti ringja ll. Kjoq sapo ju tregova ishte vetm nj pjese vogl e rrugtimit ton, sepse nsevazhdojm do t na duhen aqe t trapr t mbaruar.

Kjo rrug numron mijra t till,por dhe nga ata q nga banort e zo-ns quhen lapidart e plumbave, kubesoj nuk sht e vshtir t kuptosh

domethnien e ksaj fale. Pjesa m emadhe e tyre jan ndrtuar n vitet 90dhe n t amshmin, eksodin shqiptar.

E ndrsa treguam nj pjes tbrengs s shqipris s veriut, po jugu?Edhe n kt pjes t Shqipris nukmungojn, ndonse n nj mas m tvogl, ndrsa ne do tju tregojm vetmdisa nga ata q spikasin, atkeqsisht.

N segmentin rrugor Elbasan-Pogra-dec mund t gjesh dhjetra t till shumprej t cilve jan ndrtuar koht e un-dit. N vndin e quajtur Ura e Bushtricsmund t shohsh nj pllak t mermertq tregon vitet e lindjes dhe t vdekjes

s dikujt. Vendosur n nj vend t tillq nse humb vmendjen vetm pr njmoment pr t lexuar emrin, rrezikont dalsh nga rruga tragjikisht, pasi atygjendet nj kthes shum e ort, ndo-nse personi i gdhendur n pllak ska

humbur jetn nga nj aksident (njerzt ndryshm tregojn se ai sht hedhurnga ura). E m tej n hyrje t qytetit t

minatorve n Prrenjas gjendet nj gur inxjerr n buz t rrugs, vendosur messhinave t trenit dhe autostrads si pr ttreguar se me ardo q ne t udhto-

jm, vdekjen e kemi pas.Dhe pak dhe fillon ngjitja e Qa

Tans, segment ky i ndrtuar parapak vitesh, por me nj tregueshmri tlart aksidentesh, ka e tregojn dhelapidart. N kthesn m t ort tksaj rruge gjendet nj prkujtimore qtregon vdekjen e dy personave, ndonset vrar me arm zjarri.

Por, a shkruhet diku q personi apopersonat q kan humbur jetn n nj

NgaArdi FRAHOLLIaksident duhet tju ngrihet nj i till?

Jo, askund. Pjesa drrmuese jan Mys-liman dhe t Krishter, por Kurani

dnon ashpr ngritjen e tyre, as Biblanuk thot gjkundi pr t kujtuar t a-rmit tan n nj mnyr t till. Edhekodi rrugor ndalon ndrtimin e objek-teve n nj distanc prej 100 deri n150 metra. Askush nuk di t prgjigjetdrejt. Me kalimin e viteve sht kthyern nj kabll t pakputshm. Nse net gjith bjm dika pr parandalimine ktij enomeni t padobishm, jam isigurt q mund ta parandalojm, sigur-isht dhe me mbshtetje t strukturaveprkatse t shtetit q deri m sot kanqn t pauqishme prball dhembjesnjerzore.


4/12


Nisur nga lebetia e shpenzimevet vrullshme q kaploi qeverinton t re n ditt e para t saj pr luksedhe rregullime estetike t kryeministrisqoshe m qoshe, nuk mundemi dot t mosthemi tonn ngase nga ana tjetr, nj prob-lem akut dhe i dors s par na prplasetmenjher: numri i madh i njerzve n pa-mundsi t vazhdueshme pr t trhequr tdrejtn e tyre minimale t asistencs socialedhe gjithashtu numri tjetr i strmadh i ciliaderon n ndihma t tjera dhe versione tndryshme t asistencave t tjera sociale.

Ksisoj, si ne e dim njeriu jeton n dydimensione: Aspekti i Brendshm dhe For-ma e Jashtme. Aspekti yn i brendshm(shum prej nesh e quajn Shpirti) ka nevo-

j t ushqehet me dije, dashuri, prkrahje,vlersim, respekt etj. Forma e jashtme,trupi biologjik, ka nevoj pr dritn dhengrohtsin e diellit q e merr t gatshmenga natyra, si dhe pr ushqim fizik (uj, vi-tamina, karbohidrate, lyrna etj.) t cilin nuke merr t gatshm por duhet t veproj dhepunoj n mnyr q ta siguroj.

Mbi kt baz jan ngritur mijra sis-teme mendimore n filozofi, qindra teorin ekonomi dhe dhjetra dakordime mbi tdrejtat njeriut. Duke qen se n kt bot

bn pjes edhe Shqipria, vendi yn, poshtoj se kemi edhe ne kontributin ton tpamohueshm n kto zhvillime botrore.Dua t veoj firmosjet q ka hedhur edheShqipria teksa nisi udhtimin n anijene Demokracis, duke rn n nj mendjeme gjysmn tjetr t bots, se njeriu ka

Mendimi socialdisa t drejta dhe liri themelore. Sipas de-mokracis, do njeri ka t drejtn e liris smendimit, fals, liris s zgjedhjes s es,politiks apo filozofis q ai dshiron, etj.

Shteti i Shqipris, jo vetm i njeh ktot drejta, por edhe i garanton, duke thnkshtu n kushtetutn e tij: Organet epushtetit publik, n prmbushje t detyravet tyre, duhet t respektojn t drejtat dhelirit themelore t njeriut, si dhe t kon-tribuojn n realizimin e tyre. (Neni 15,Pika 2, Kreu I, Kushtetuta e Republiks sShqipris, iran, 21 etor 1998.) N ktmoment demokracia, thuajse sht n real-izimin e saj m perekt n raport me indivi-din. Duke br ksisoj, shteti padyshim se e

quan t mirqen garantimin e t mbrojtu-rit t jets s secilit prej antarve t tij. Nt njejtn kushtetut, n nenin 21, Kreu II,pohon: Jeta e personit mbrohet me ligj.

ani jam vendosur prpara njkuadrileme t madhe. Nuk do t doja as-pak t kthehesha n panik-brs, por ja qfalt e msiprme jan vetm kaq, fal.Nuk sht e vrtet se edhe de acto jetae do personi mbrohet me ligj. Shembullisht prvuajtja e prditshme e njerzveq aventurohen pr nj pjat sup apo prnja dy panine. Shembull po ashtu, jan tgjith kta njerz q do dit e nisin dhee mbyllin si lyps, xhamashirs, apo ple-hra-ngrns: Kjo n m t mirn e rasteve

sepse nga instikti i mbijetess njerzit povjedhin, po dhunojn dhe po dmtojn.Ndryshe nga do t duhej, e vrteta shtse ata q na qeverisin i len larg mshirs styre njerzit q sot jan n nevojn e pjatss sups. Jo vetm q nuk ua sigurojn kaq,por as nuk ia hedhin individit nj mundsi.

NgaBrenton KOTORRI

RAPORT NGA MBLEDHJA ERADHS E KSHILLIT NDRAKA-DEMIK PR GJUHN SHQIPE

M 6 dhjetor 2013, n Prishtin, nmjediset e Qendrs Leksikografike-Encik-lopedike t Akademis s Shkencave dhe t

Arteve t Kosovs u mbajt mbledhja e rad-hs e Kshillit Ndrakademik pr GjuhnShqipe. Mbledhja u mbajt nn drejtimine akademik Rexhep Ismajlit dhe akademik

Jani Tomait (bashkkryetar) me pjes-marrjen e: akademik Besim Bokshit, aka-demik Ethem Likajt, akademik GjovalinShkurtajt, akademik Kolec opallit, pro.dr. omor Osmanit, pro. dr. Seit Mansa-kut, pro dr. Imri Badallajt, pro. dr. EnverHyss, pro. dr. Bardh Rugovs, pro. dr.Shekije Islamajt, pro. dr. Abdullah Zym-berit dhe Isa Bajincs. N pamundsi pr

t marr pjes vet diskutimet lidhur mematerialet e drguara paraprakisht i kishindrguar me shkrim pro. dr. Franko Alti-mari dhe pro. dr. Mehmet eliku.

Mbledhja u mbajt sipas rendit t ditst parashtruar m hert. Pik qendrore erendit t dits ishte diskutimi i materialevet prgatitura nga komisionet pr shtjet morologjis n iran dhe n Prishtin.Komisionet kishin prmbledhur n dymateriale t ndara me detaje dhe lnd il-ustrimi pikat n rregullat ekzistuese t dre-

jtshkrimit pr t cilat ka pasur diskutimen opinion ose ato pr t cilat antart eKomisioneve e kan gjykuar t nevojshmet diskutohet. Materialet e paraqitura me

shkrim u diskutuan pr do pik ve e vedhe me rym t theksuar mirkuptimi.Pasi u dgjuan t gjitha diskutimet Kshilliarriti kto prundime:

1. Pas diskutimeve pr ormat eshumsit t disa emrave t gjinis mash-kullore q mbarojn me -i t theksuar tsanksionuar si shumsa me-nj, u arrit pr-undimi t propozohet q kta shumsa tprundojn me -j. Ktu prshihen rrjed-hojat q n tem kan nj shums t till;

2. U miratua propozimi q te oljetq psojn ndryshimin -t/-s t mbetetnormative vetm orma me -s;

3. U miratua propozimi q ormae rass kallzore t shquar tek emrat q

mbarojn me -ua: krua, kroit rrashohetsipas tipit t prgjithshm t ndrtimit tktyre ormave t emrave mashkullor, prakrua-kroi-kroin, ashtu si dhe trajta e kal-lzores s shquar t emrave mashkullor qdalin me -aose -et theksuar (again, ba-

bain, jubileun, atdheun);4. U konsideruan si gabime prirjet n

prdorim t ormave t zhdrejta t prem-

rave pronor t gjinis emrore ime, jon,jotedhe juajsi vajzs time,vajzs ton,vajzs tnde, vajzs tuaj dhe krkohetrespektimi i norms ekzisuese, pra vajzssime,vajzs sate,vajzs son,vajzs suaj;

5. Prdorimi i trajtave t lidhores paormantin t (p.sh. do laj) konsiderohetshkelje e norms; orm e vetme e drejtkonsiderohet orma me t: do t laj;

6. ek urdhrorja joveprore e oljeve t

Kshilli Ndrakademik pr Gjuhn Shqipenxorri prfundime pr disa shtje morfologjike

Kshilli Ndrakademik pr Gjuhn Shqipe, si trup i prbashkti Akademis s Shkencave dhe Arteve t Kosovs dhe

Akademis s Shkencave dhe Arteve t Shqipris, kapublikuar raportin nga mbledhja e radhs, e mbajtur t premten,m 6 dhjetor, n Prishtin. Raporti prfshin edhe prfundimete kshillit lidhur me disa shtje morfologjike, disa prej t cilavekan t bjn me shkelje t norms s drejtshkrimit ose me

tendenca t shfaqura s voni. N vijim po e japim t plotRaportin e Kshillit Ndrakademik pr Gjuhn Shqipe.

tipit kruaj, ruajduhet t mbetet norma-tive orma me -j (ruaju, kruaju), dhe jome -h(kruhu,ruhu);

7. Rastet e tjera t sistemit emror dheoljor, t cilat mund t dalin me zgjidhje tveanta, mbetet t studiohen dhe t disku-tohen n mbledhjen e radhs t Kshillit,bashk me shtjen e prdorimit t shkro-njs s madhe;

8. U arrit prundimi q t mosmbshtetet prirja pr respektimin e am-bigjinis tek emrat shums m -ra (fsha-tra t elektrizuara, ujra t ftohta) dhe

t konsiderohet si normative vetm ormae gjinis mashkullore (fshatra t elektri-zuar, ujra t ftoht).

9. U vendos q n mbledhjen e radhst Kshillit t merren n shqyrtim shtjet embetura nga kjo mbledhje dhe nga mbled-hja e kaluar, e q lidhen me drejtshkrimindhe me morologjin, si dhe ato q do tpropozojn grupet e puns pr shtje sin-taksore.

Kryesia e Kshillit Ndrakademik prGjuhn Shqipe

Prishtin, 7 dhjetor 2013

Pra sikur t flakej n rrug kjo mundsi, ado t punonin njerzit? Pa dyshim q po,n kt gjendje dokush do t vepronte, dot punonte. Askush nuk e pret kmbkryqn skamje undin nga uria, kjo sht ak-

siom. Por ja q drejtuesit e shtetit ku nebjm pjes, kt enomen nuk e njohin,e kan harruar. E kan harruar sepse nuke jetojn n rrug, ashtu si e jetojm tgjith ne.

Do t kisha dashur n kt rast t mosisha tragjik dhe t merresha me studimembi problemin e sistemit ideologjik pornuk mund t mos bj detyrn edhe mprioritare. Problemi im n kt rast, ngjuhn akademike sht: mungesa e shtetitsocial n minimumin e tij. N akt shteti isotm i Shqipris, mund t njihet pr tgjith ne, nga praqsuesit e pushtetit ttij: sundimtart. Jan ata q vendosin, ata

jan n akt sovrani. Dua tju flas pak atyre,

ju premtoj se do ti bie shkurt, me dy falisepse e di q nuk kan shum durim kurflasin njerzit e thjesht.

Prshndetje sundimtar! Prshn-detje, sundimtar, t njerzve q jetojn nkt territor, t quajtur Shqipri. Dua tjuthem dika me zrin gjashtdhjetvjecart nj njzetetre vjeari i cili ka marr rymvetm n tranzicion. Dua tju them sot sei dua shqiptart, dhe ndryshe nga ju, unbesoj se ata jan t zgjuar t paktn aq tzgjuar sa t kuptojn se sot duhen para prt mbijetuar. Edhe pse shqiptarve pr nganatyra iu plqen rehati. Shqiptart, edhepse dikush mund t besoj se kan njmijt zezat, t paktn, jan t gatshm t pu-

nojn sidomos sot, t punojn pr amiljene tyre, pr rymn e tyre. Mundsojinishqiptarit t punoj dhe ai do t dij si tmbijetoj. Vetm kaq mundim ju krkoj.Vetm kaq o sundimtart tan mund-sojini njeriut t mbijetoj, edhe pse n tvrtet ai duhet t jetoj!..


5/12


Tak-tak-tak,trokiti deradhe ja behu,myslimani,

buzqesh zot i shtpis,miku el si jargavani

Edhe ulen,kuvendojn,koh shum,pa u par,

miq t vjetr,t pandar

Gjer nj ast,zot i shtpis,pak nga pak,

tuj u prdredhur,z qllimin me e derdhur

- sht vakt dreke,buka sht gati,

le t ham e t shijojm,edhe sofrn ton bujare,

gjer n fund le ta nderojm

Gjith t mirat kish gatuar,gjellra t shijshme,

mblsiradhe m pas,

pas disa astesh,vijn gotat,

bret rakia

E ndal frymn,myslimani

edhe thot me z t plot:sht haram pr ne alkooli,e ka ndaluar i Madhi Zot!

Q n televizionin Klan Kosova,n ciklin e emisioneve Nektar,do dalin tre hoxhallar, vllezrit e mi: Dr.Sheqet Krasniqi, Enes Goga, Ahmed Ka-laja e t tjer.

Q Batoni (kt ende nuk ma ka pre-zantuar asnj si vlla) ul hundn dhe lejonn televizionin e tij nj program me tema-tik islame.

Q Batoni po tregohet hipokrit dhenjkohsisht komik.

Q jeta etare e vllezrve t mi zan-altist po pushtohet dhe monopolizohetnga disa hoxhallar, q jan vllezrit e mi.

Q disa hoxhallar, vllezr t mi, janfigurat m regresiste t bashksis son oset amiljes sime.

Q xhamit e ktyre hoxhallarve, qn akt jan shtpi t Allahut, jan kthyern kantone t ngurta.

Q xhamit e ktyre hoxhallarve jankthyer n celula klientelizmi politik.

Q hapsirat publike televizive po ndo-ten nga shaqja e ktyre hoxhallarve, q

jan vllezrit e mi, ashtu si ka ndodhur spari me rrjetet sociale.

Q mesazhi etar drita e Zotit pokthehet n nj karikatur ose po prudno-het nga kta hoxhallar, vllezr t mi.

Q kta hoxhallar, vllezrit e mi, jant varr intelektualisht.

Q kta hoxhallar, vllezrit e mi, janfigura t paprgjegjshme.

Q vllai im, Ermir Hoxha, dikur djali mir, por me sa duket tani i ka marrpak koka er, sht br pjes pa dashje eingranazhit prudnues t mesazhit etar,drits s Zotit.

Q vllai im, moderatori i emisionit,Ermir Hoxha po shkatrron at q kadashur t ngrej vet, bashk me vllezrite mi zanaltist.

Q zanaltist, vllezrit e mi, po pen-gohen nga kta hoxhallar, edhe ktavllezrit e mi, pr t gjetur gjuhn e dia-logut dhe t mirkuptimit me shoqrin.

Q zanaltistt, vllezrit e mi, kanlejuar hoxhallart, t mit edhe kta tkthehen n praqsues t tyre.

N akt, nga gjuha e prdorur, lexohetqart q t gjitha kto nuk jan thjeshtshqetsime. Aty gjen akuza t rnda, provo-kime dhe madje yerje. Sigurisht q duhett jen nj shumsi komplekse aktorsh qi kan uar zanaltistt deri ktu.

Un nuk besoj aspak se kemi t bjmme nj celul (ose anticelul- n prballjeme celulat e hoxhallarve) me objektivaantislame pr denigrimin e figurave etareapo pr prarjen e xhemateve. Jam i sig-urt, gjithashtu, q ata nuk jan ca njerzbler apo t shitur, pa integritet moral e padinjitet, q me t shara e poshtrime nxjer-rin bukn e gojs. Puna e tyre, kontributii tyre intelektual dhe miq t prbashkt

dshmojn pr kt.Ather, far e ka ndezur mrin e

tyre ndaj hoxhallarve?!Patjetr q ata i kan prgjigjet gati.

Kjo histori nuk nisi dje. Ata jan djem tmenur e me shkoll, q din ta vrtisindhe shoshisin mir faln. Ata jan kri-

Pr far shqetsohenvllezrit e mi zanaltist?

tik t ligjrimeve publike dhe qmtues tholl t shaqjeve reale e virtuale. Jan soci-olog, psikolog, politolog, jurist, artist,gjuhtar, gazetar etj. Shkurt, t japin ujme bisht t lugs, dhe ne (nuk besoj t

jem vetm un) jemi krenar pr kt. Jothjesht pse jan kaq t zot, por se jan tzot dhe besimtar musliman, se kan tndriuar mendjen dhe zemrn.

Po ku qndron problemi? Pse jan aq tashpr me vet praqsuesit institucionalt es dhe t besimtarve? Me ar kutii masin ata hoxhallart tan, dhe pikrishtata m t spikaturit? Me ar autoriteti ivlersojn ata metodat e thirrjes si t duhu-ra dhe si t gabuara, madje prudnuese tmesazhit islam?

Mbshtetur n faln e Allahut, kurbesimtart kan mosmarrveshje mes tyre,ata duhet ti drejtohen pr zgjidhje Libritt ij. N Librin e Zotit duhet t gjendetpatjetr gjuha e prbashkt. Me normat ees s Allahut duhet t pajtohen t gjith,nse i thon vetes besimtar.

Ather, kompetenca e pretenduar nshkencat shoqrore dhe t komunikimit,nse nuk mbshtetet n normat dhe pari-met e Islamit, nuk jep garanci pr sukses nshuarjen e kontradiktave.

Megjithat, prpara se t shkohet tereerenca e duhur, nevojiten njohuri tmjatueshme mbi kt reerenc. N ktmoment, vmendja shkon pikrisht tepersonalitetet q i jan kushtuar dijes dheaktivitetit etar. N t kundrt, qndrimilarg dijes dhe kuvendeve etare, angazhimime detyra t tjera (jo t parndsishme) tksaj bote, e vshtirson gjetjen e zgjidhjes.

Gjithashtu, duke zbritur n realitetin ekohs dhe vendit ku jetojm, duhet t jemit vetdijshm se figurat e kompletuara tdijes etare nuk i prkasin brezave tan.rashgimia e dijetarve t Islamit, qishin njherazi etar t devotshm, hafiz,muhadith, jurist, gjykats, shtetar, dok-tor, filozo, sociolog, psikolog e poet, sht aq e rnd pr shpatullat e dobta tumetit t sotm, saq mund ta gjesh vetmt shprndar pr do kok nj disiplin.

Rrallkush mund t shklqej me t njjtnorc n dy apo tre usha t dijes. Kshtu,thnia: Smbahen dy kunguj n nj sqet-ull duhet t jet shum moderne. Nsekjo sht gjendja e umetit n prgjithsi,ar mund t thuhet pr nivelin e tij nShqipri?!

Nga ana tjetr, kategorit e dijes nukt jan t gjitha t njvlershme. gjith

jemi dakord se dija mbi Zotin sht dijae dijeve. N Xhenet njeriu do t ngrihetn grad vetm aq sa ka msuar Kuranprmendsh, pavarsisht se mund t kethabitur dynjan duke recituar rrjedhshmLahutn e Malcis. Engjjt do ta pyesin:Kush sht Zoti yt? e Cila sht eja

jote? dhe jo: Cili qe proesori yt i soci-ologjis? e ar shkolle ke mbaruar?.

Ksisoj, n Islam respektohet dituriaetare dhe njerzit q bartin at, me kup-timin q n hierarkin e dijeve, ajo qn-dron n krye. Pr kt arsye, por s parit mbshtetur n kshilla t drejtprdrejta

I ngrys vetullat zot i shtpis,por z veten dhe e prmban,

e nis pyetjen,qesndiss,

sht kshtu, o mysliman?!...

Lejoni rrushin,ndaloni alkoolin,

kt smundem me e kuptuar?!...N nj koh q prej njrit,tjetri bukur sht krijuar?!...

E ia ktheu myslimani,me at z tejet t qart:

- A ke grua, o njeri,sille ktu,

me shpejtsi!...

Dhe vazhdoi zqetuar:- a ke vajz, o mik i vjetr,

nse mund,sille shpenguar

dhe tkuptosh ti tnden vepr!...

E u bn katr persona,nn e bab edhe bij,edhe miku i nderuar,

q n vend spo mund t rrij

- A se sheh, zemr bujare,se All-llahu tka lejuar,gruan tnde pr martesdhe jo vajzn e dalluar,

dhe pse bukur nga njra-tjetra,Fuqi e Tij i ka krijuar?!...

Uli kokn, pabesimtaridhe m sfoli,

turpruar,di e till si kish ngjar kurr

dhe m pas,me sy lotuar,

Shehadetin tha si burr

E pranoi fen islame,dhe i qeshi Mirsia,

hodhi posht jetn banale,

kuranore e proetike, muslimant i respe-ktojn thellsisht dijetart e tyre. Edhe nsenuk kan ndonj dijetar t rangut t lartmes tyre, ata respektojn pikrisht at q kam shum dije etare se t tjert.

Erdhm n pikn ku duhet. A e mohonkush se tre hoxhallart e lartprmendur ikan marr njohurit e mjatueshme e-tare? A e v kush n dyshim sinqeritetin ektyre imamve n punn e tyre? Por kaqnuk mjaton thon ata prandaj dhe rendisin akuzat.

Un pyes: A i mjaton nj muslimani

t ket grada n shkencat shoqrore e tkomunikimit pr t zhvlersuar t gjithpunn e nj imami q xhemati i vet e dodhe e pason? A i japin t drejt kto gradat akuzoj e t diskreditoj publikisht e fig-urn e nj hoxhe, pas t cilit bjn aminme qindra musliman, t cilt po ashtu

jan njlloj t prekur nga kto akuza? A eka menduar ndonjher se me ar pune

mund ta shlyej gjynahun e yerjes masivet muslimanve?Lus Zotin q kto pyetje t na bjn

t reflektojm me sinqeritet. Me energjitq lirojm si bashksi nuk duhet ti vmzjarrin vetes. Paknaqsit ti shuajm dukegjetur orma bashkpunimi dhe duke brdika konkrete pr korrigjim. Boshllqetq shohim te tjetri t mos i prdorim sihendeqe ndarse, por t ndihmojm per-sonalisht n mbushjen e tyre.

Falnderimi i takon Allahut, q nabashkoi zemrat!

I.H

MYSLIMANI DHE JOBESIMTARI

NgaBehauddin GASHI


6/12


Zhvillimi i shteteve moderne n t gjith botn arabe isht nj proces interesantdhe q t copton zemrn. 100 vjet m par, shumica e arabve ishin pjes ePerandoris Osmane / Kaliatit, nj shtet i madh multi-etnik me baz n Stamboll.

Sot, nj hart politike e bots arabe duket si nj bashkim i mistershm pjeszash tfigurave. Nj rrjedh komplekse dhe e ndrlikuar e ngjarjeve t viteve 1910 solliundin e osmanve dhe rritjen e ktyre kombeve t reja me kuij q shtriheshin n tgjith Lindjen e Mesme, duke i ndar myslimant nga njri-tjetri. Ndrkoh q kashum aktor t ndryshm q uan n kto ndodhi, roli q kan luajtur britaniktishte shum m i madh se i do antari tjetr n rajon. re marrveshje t veanta ubn premtime kontradiktore me t cilt britanikt duhej t prballeshin. Rezultatiishte nj rrmuj e madhe politike q ndau nj pjes t madhe t bots myslimane.

Shprthimi i Lufts s Par BotroreN vern e vitit 1914, shprtheu luta n Evrop. Nj sistem kompleks i aleancave,nj gar armsh lutarake, ambiciet koloniale, dhe keqmenaxhimi i prgjithshm n

nivelet m t larta t qeveris uan n kt lut shkatrruese q do t merrnin jett e12 milion njerzve nga 1914 deri n 1918. N ann e Aleatve qndronin peran-doria e Britanis, Franca, dhe Rusia. Fuqia qendrore prbhej prej Gjermanis dhe

Austro-Hungaris.

Perandoria osmane nfillim tlufts n1914Si fillim, Perandoria Osmane vendosi t qndronte neutrale. Ajo nuk ishte aq e ortsa asnj prej shteteve t tjera q merrnin pjes n lut, madje ishte dhe e shkatrruarnga krcnimet e brendshme dhe t jashtme. N kt pik Sulltani osman / kalifi nukishte asgj m shum se sa nj kukull, me sulltanin e undit t uqishm, AbdulhamidII, i rrzuar n vitin 1908 dhe i zvendsuar nga nj qeveri ushtarake e udhhequrnga re pashallar. Ata ishin nga grupi laik perndimor t europianizuar, turqit erinj. Financiarisht, osmant ishin t bllokuar keq, pr shkak borxheve t mdha ndajuqive evropiane t cilat nuk ishin n gjendje ti paguanin. Ata u prpoqn t bash-koheshin me ann e Aleatve por u reuzuan, ather osmant u bashkuan n ann eFuqive Qendrore n tetor t 1914.Britanikt menjher filluan t krijonin plane pr t shprbr Perandorin Osmanedhe pr t zgjeruar perandorin e tyre n Lindjen e Mesme. Ata tashm kishin nnkontroll Egjiptin, q nga viti 1888 dhe Indin q nga viti 1857. Osmant n Lindjene Mesme shtriheshin mu n mes t ktyre dy kolonive t rndsishme, dhe britaniktishin t vendosur ta sharosnin dhe at si pjes e luts botrore.

Revolta arabeNj nga strategjit e britanikve ishte ti kthente arabt e Perandorin Osmane kundrqeveris. Ata gjetn nj ndihm t gatshme n Hexhaz, rajonin perndimor t Gadi-shullit Arabik. Sheri Husein bin Ali, Emiri (guvernatori) i Meks hyri n nj mar-rveshje me qeverin britanike pr revolt kundr osmanve. Arsyet e tij pr aleanc

me britanikt e huaj kundr myslimanve t tjer mbeteshin ende t pasigurta. Arsyete mundshme pr revoltn e tij ishin: mospajtimi me qllimet nacionaliste turke ttre Pashallarve, nj grindje personale me qeverin osmane, ose thjesht dshira pr

mbretrin e tij.Por cilatdo qoshin arsyet e tij, Sheri Husein vendosi t revoltohej kundr qeverisosmane dhe t hynte n aleanc me britanikt. Si shprblim, britanikt i premtuan tioronin t holla dhe arm pr rebelt pr ta ndihmuar at t lutonte ushtrin shumm t organizuar Osmane. Gjithashtu, britanikt i premtuan atij se pas luts, do ti

jepnin mbretrin e vet arabe q do t mbulonte t gjith Gadishullin Arabik, dukeprshir Sirin dhe Irakun. Letrat me t cilat t dy palt negocionin dhe diskutoninpr revoltn ishin t njohura si Korrespondenca McMahon-Husein, sepse Sheri Hu-sein komunikonte me Komisionerin e Lart Britanik n Egjipt, Sir Henry McMahon.

Rebelt Arabme flamurin e dizenjuar na anglezt trevolts arabeN qershor t vitit 1916 Sheri Husein udhhoqi grupin e tij t luttarve t arma-tosur beduin nga Hexhaz n nj ushat t armatosur kundr osmanve. Brenda disamuajsh,me ndihmn e ushtris britanike dhe marins, kryengritsit arab arritn tmerrnin qytete t shumta n Hexhaz (duke prshir Xhedah dhe Mekn). Britan-ikt oronin mbshtetje n ormn e ushtarve, armve, parave, kshilltarve (dukeprshir edhe legjendarin Lawrence t Arabis), si edhe nj flamur. Britanikt nEgjipt dizenjuan nj flamur pr arabt pr ta prdorur n betej, i cili ishte i njohur siFlamuri i Revolts Arabe.Ky flamur m von do t bhej model pr flamuj t tjer

arab t vendeve t tilla si Jordania, Palestina, Sudani, Siria dhe Kuvajti.Ndrkoh q Luta e Par Botrore prparonte prmes viteve 1917 dhe 1918, re-belt arab kishin arritur t merrnin shum qytete t mdha nga osmant. N ktkoh britanikt kishin prparuar n Palestin dhe Irak, me marrjen e qyteteve t tillasi Jeruzalemit dhe Bagdadit,ata i ndihmuan arabt edhe duke marr Amanin dheDamaskun. sht e rndsishme t theksohet se revoltn arabe nuk e mbshteste njshumic e madhe e popullsis arabe. Kjo ishte nj lvizje pakice e udhhequr nga pakkrer t cilt krkonin t rrisnin pushtetin e tyre. Shumica drrmuese e njerzve arabqndruan larg nga konflikti dhe nuk i mbshtesnin rebelt apo qeverin osmane.Plani Sheri Huseinit pr t krijuar mbretrin e vet arabe kishte arritur sukses derim tani, por kjo sdo t ndodhte po t mos ishte pr premtimet e tjera q britaniktdo t bnin.

Marrveshja e Sykes-PicotKontrolli britanik dhe francez n baz tMarrveshjes Sykes-Picot

SI E NDAN BOTN


7/12


Para se t fillonte revolta Arabe dhe para se Sheri Husein t krijonte mbretrin etij arabe, britanikt dhe rancezt kishin plane t tjera. N dimrin e viteve 1915-1916, dy diplomatt, Sir Mark Sykes i Britanis dhe Francezi Georges-Picot utakuan shehurazi pr t vendosur atin e bots post-osmane arabe. Sipas asaj qdo t bhej e njohur si Marrveshja e Sykes-Picot, britanikt dhe rancezt randakord pr t ndar botn arabe ndrmjet tyre. Britanikt morn kontrollin easaj q sht tani Iraku, Kuvajti, dhe Jordania. Francezve iu dha Siria moderne,Libani, dhe urqia Jugore. Statusi i Palestins do t prcaktohej m von, ku dot merrej n konsiderat ambicia sioniste. Zonave q kontrollonin britanikt dherancezt iu lejua deri diku vetqeverisja, edhe pse me kontrollin Evropian mbi

mbretrit e tilla arabe. N zona t tjera, britanikve dhe rancezve u ishte prem-tuar kontroll i plot.Edhe pse ishte menduar q kjo t ishte nj marrveshje e sheht pr pas luts spar botrore pr Lindjen e Mesme, marrveshja u b e njohur pr publikun nvitin 1917, kur qeveria ruse Bolshevike e ekspozoi at. Marrveshja e Sykes-Picotbinte n kundrshtim direkt me premtimet q britanikt i kishin br SheriHuseinit dhe shkaktuan tensione t shumta n mes arabve dhe britanikve.Megjithat, kjo nuk do t ishte marrveshja e undit kontradiktore q do t bninbritanikt.

Deklarata BalfourNj grup tjetr q donte nj rol n skenn politike t Lindjes s Mesme ishinsionistt. Sionizmi isht nj lvizje politike q bnte thirrje pr krijimin e njshteti hebre n okn e Shenjt t Palestins. Ajo filloi n vitet 1800, si nj lvizjeq krkonte t gjente nj atdhe pr hebrenjt larg nga Evropa. (shumica e tcilve kishin jetuar n Gjermani, Poloni dhe Rusi).

Prundimisht sionistt vendosn t bnin presion ndaj qeveris bri-tanike gjat Luts s Par Botrore pr ti lejuar ata q t vendoseshinn Palestin pasi luta t mbaronte. Brenda qeveris britanike, kishteshum q ishin n avor t ksaj lvizjeje politike. Nj nga ata ishte Ar-thur Balour, Sekretari i Jashtm pr Britanin. M 2 nntor 1917, ai idrgoi nj letr Baron Rothschild, nj udhheqs n komunitetin sion-ist. Letra deklaroi mbshtetjen zyrtare t qeveris britanike ndaj ql-limeve t lvizjes sioniste pr t themeluar nj shtet iut n Palestin:Pikpamja e qeveris s Madhris s ij hartoi n avor t Palestins theme-limin e nj shtpie kombtare pr hebrenjt, dhe do t angazhohej trsishtpr t lehtsuar arritjen e ktij qllimi, duke br t qart se asgj nuk dot bhej q do t mund t paragjykoj t drejtat civile dhe etare ekzistueset komunitetit jo-hebre n Palestin, ose t drejtat dhe statusin politik tgzuar nga hebrenjt n ndonj vend tjet r. Tre Marrveshjet kontradiktore

Reth vitit 1917, britanikt kishin br tre marrveshje t ndryshme me tri grupet ndryshme q premtonin tre t ardhme t ndryshme politike pr botn arabe.Gjithsesi arabt kmbngulnin se ato e kishin marr mbretrin e tyre arabe q

ju ishte premtuar atyre prmes Sheri Huseinit. Francez t (dhe vet anglezt)pritnin t ndanin t njjtn tok ndrmjet tyre. Dhe sionistt pritnin tu jepejPalestina si u ishte premtuar nga Balour.

N 1918 luta prundoi me itoren e aleatve dhe shkatrrimin e plot tPerandoris Osmane. Edhe pse osmant vazhduan t ekzistonin si emr derin 1922 (dhe kaliati ekzistoi si emr deri n vitin 1924), tr vendet ish-

osmane tani ishin nn pushtimin evropian. Luta mbaroi, por e ardhmjae Lindjes s Mesme ishte ende n mosmarrveshje midis tre antarve tndryshm.Cila an fitoi? Asnj nuk mori plotsisht at q donte. Pas Luts s Par Botrore,u themelua Lidhja e Kombeve (nj paraardhs i Kombeve t Bashkuara). Nj ngadetyrat e saj ishte t ndante tokat e pushtuara osmane. Ajo hartoi mandate prbotn arabe. do mandat pr kto vende do t komandohej nga britanikt aporancezt deri sa ata t ishin n gjendje t qndronin vetm. Liga ishte pr har-timin e kufijve q ne shohim sot n hartat moderne politike t Lindjes s Mesme.Kuijt jan ndar pa marr parasysh dshirat e njerzve q jetonin atje, kufijtetnike, gjeografik, dhe etar ishin me t vrtet arbitrar. sht e rndsishmet theksohet se edhe sot, kufijt politik n Lindjen e Mesme nuk tregojn grupet ndryshme njerzish. Dallimet n mes irakianve, sirianve, jordanezve, etj ukrijuan nga kolonizatort evropian si nj metod e ndarjes s arabve kundrnjri-tjetrit.

Mandatet e formuara nga Liga e Kombeve pas luftss par botroreNprmjet sistemit t mandatit, britanikt dhe rancezt arritn t merrninkontrollin q donin mbi Lindjen e Mesme. Sheri Huseini dhe bijt e tij ulejuan t qeverisnin kto mandate sipas mbrojtjesbritanike. Princi Faisalu b mbret i Irakut dhe Siris dhe Princi Abdullah u b mbret i Jordanis.

Megjithat, n praktik britanikt dhe rancezt kishin autoritet t vrtetmbi kto zona.Sionistt u lejuan nga qeveria britanike t vendoseshin n Palestin, edhe pse mekuizime. Britanikt nuk dshironin t zemronin arabt t cilt tashm jetoninn Palestin, kshtu q ata u prpoqn t kufizonin numrin e hebrenjve q lejo-hej t emigronin n Palestin. Kjo i zemroi sionistt, t cilt krkonin mnyrat jashtligjshme pr t emigruar gjat 1920-1940, si dhe arabt, t cilt e panimigracionin si cnim t toks q kishte qen e tyre q nga lirimi i Salah al-Dinn 1187.Rrmuja politike q krijuan Britanikt si pasoj e Luts s Par Botrore mbetetedhe sot. Marrveshjet konkuruese dhe vendet e mvonshme q u krijuan prt veuar myslimant nga njri-tjetri, uan n paqendrueshmri politike n tgjith Lindjen e Mesme. Rritja e sionizmit shoqruar me prarje t myslimanven rajon oi n qeveri t korruptuara dhe rnie ekonomike pr Lindjen e Mesmen trsi. Ndarjet q britanikt solln n institucionalizmin e bots myslimane

jan t uqishme dhe sot, pavarsisht se jan rikrijuar trsisht brenda 100 viteve

t undit.

Lost Islamic History+++

ARABE BRITANIKT

Arthur Balfour dhe deklarata origjinale Balfour


8/12


Nga emrat e bukur t Zotit ton sht edhe emri Es-Samed,i cili ka disa kuptime madhshtore, si: i Prjetshmi, Atijt Cilit i drejtohet pr ndihm do krijes, i Prkryeri ncilsit e ij, Ai q nuk ka brendsi, Zotruesi absolut nzotrimin e ij etj.

Ne kemi nevoja, aspirata, dshira dhe shpresa dhe pr real-izimin e tyre nuk duhet t ndjehemi t hutuar, por duhet tidrejtohemi pr to vetm Allahut, sepse Ai sht Es-Samed,Prgjigjsi dhe Realizuesi i asaj ka dshirojm. Ndonjherkemi nevoj t flasim me dik apo t mbrohemi dhe t stre-hohemi nga rreziqet dhe kt duhet ta bjm vetm tek Al-lahu, i Cili sht Ndihmuesi dhe Mbrojtsi yn m i mir.

Allahu sht i Prkryeri n cilsit dhe veprat e ij, kurse ne

t mangt, i Drejti n gjykim, asnjher nuk bn padrejtsi,ndrsa cilsi e njeriut sht edhe padrejtsia. Allahu sht iPanevojshm pr ne, sepse Ai sht Zoti i Universit, ndrsanjeriu sht i nevojshm pr Zotin e tij n do moment,sepse zotrimi dhe orca e tij jan t dobta dhe t kufizuara.

Ai nuk ka nevoj t ushqehet, t shplodhet , as ka lindurknd dhe as Vet nuk sht i lindur, por i Prjetshmi pa fil-lim dhe pa mbarim.Ky emr sht prmendur n Kuran nj her, n ajetin kura-nor:Allahu sht Absoluti, t Cilit i prgjrohet gjithka n am-shim.(El-ihlas: 2)

Emri i Allahut Es-Samed

Karakteristik e veant e me-sazhit q Zoti ia zbriti t Dr-guarit t ij t undit, Muhamedit(paqja dhe bekimi i Zotit qot mbit), sht prgjithsia apo gjithpr-shirja pr t dy krijesat; njerzit dhexhindt, si dhe pr do aspekt t jetsnjerzore, pra ky mesazh nuk ishte ikushtzuar vetm me nj popull, am-bjent apo shtres t shoqris. Muha-medi (paqja dhe bekimi i Zoti qotmbi t) ishte i drguar nga Zoti prt gjith njerzimin, vul e proetvedhe mshir pr t gjitha krijesat. NKuran Zoti i Madhruar thot:

Thuaj: O njerz, un jam i Dr-guari i Al lahut pr t gji th ju (El-ara: 158) dhe:

Ne t drguam ty vetm si sjells

t lajmit t mir dhe paralajmrues

pr t g jit h nje rzimin, por shu mica e

njerzve nuk e din. (Sebe: 28)Feja e t gjith proetve k a qen e

njjt si na e tregon Zoti n Kuran:Ai ka urdhruar pr ju at Fe, t

ciln ta zbuloi ty dhe q e pati urd-

hruar pr Nuhun, Ibrahimin, Musain

dhe Isain . (Shura: 13).

Nse ne shohim n natyrn ethirrjes s Muhamedit (paqja dhebekimi i Zotit qot mbi t) dhekarakteristikat e saj, vem re se ajoka kaluar npr disa aza n baz turtsive hyjnore.

Faza e migrimit ( hixhreti) ngaMeka n Medine, sht ndr azatm t rndsishme t saj, nj pik eort kthese pr shtrirjen e thirrjesdhe qasjen e saj illimisht tek t gj ithaiset arabe dhe m pas tr popujvet bots, si dhe pr lirimin e Mekesdhe vendeve t tjera. N kt peri-udh shum delegacione q vinin nMedine do t njiheshin m e Islamin sie e Zotit dhe me Muhamedin (paq-

ja dhe bek imi i Zot i qo t mbi t) sinjeriun m t mir dhe t Drguarine undit nga Zoti.

Muhamedi (paqja dhe bekimi iZotit qot mbi t) e illoi thirrjene tij n Meke, n mnyr t sheht,pr nj periudh tre vjeare, pastaj

All ahu i Madhrua r e urdhr oi qti tonte njerzit haptas. Ai shkon-te n vendtubimet e njerzve, sido-mos gjat periudhs s Haxhit, dhei tonte ata n Islam si eja e vetmeq predikon njshmrin e Zotit,monoteizmin. Kjo periudh e re e t-ess, e cila tani bhej haptas, do tzgjaste rreth dhjet vjet. Kto viteishin shum t vshtira pr t dhe pa-suesit e tij, vite n t cilat do t tor-

turoheshin, dhe vriteshin mizorisht,t gjitha portat pr t propaganduarIslamin n Meke do t mbylleshinme vdekjen e Ebu alibit, duke mar-r trajtn e nj gjenocidi t vrtet,prandaj Allahu do ta urdhronte mpas q t ndrmerrte udhtimin e tijt amshm, nga Meka n Medine.

Migrimi nuk do t ishte thjeshtnj udhtim, por nj transormimdhe nj az e re n zhvillimin e Is-lamit.

Rezultat i ktij migrimi ishte edheormimi dhe ndrtimi i shtetit tpar islam dhe ndrtimi i Xhamis.

Me ardhjen e tij n Medine, ai do ttregonte se tani ka ardhur nj peri-udh e re pr kt qytet, periudh ecila do t karakterizohej me ngritjene vlerave shpirtrore, sociale, kul-turore, ekonomike dhe politike, kundr kto vlera jan:

BESIMI DHE ADHURIMII NJ ZOTI.

Islami let drejtprdrejt n zemrne njeriut dhe e ton pr nj adhurimt pastr dhe t thjesht t nj Zoti,

All ahut. Kjo ish te nj vle r e re prshoqrin pagane arabe dhe njkoh-

sisht revolucioni m i madh kundrpaganizmit dhe traditave t kqijamijra vjeare tek arabt. Muhamedi(paqja dhe bekimi i Zoti qot mbit) do ta gjente vendin e tij nj sht-pi t paganizmit, ku me qindra idhuj

adhuroheshin nga iset arabe n vendt Zotit, por me prpjekjet, sakrii-cat, menurin dhe mbi t gjitha ndi-hmn e Allahut, do ta shndrronte nnj qendr t monoteizmit dhe vler-ave t tij.

REZISTENCA KUNDRAARMI KUT.

Kjo rezistenc e suksesshme i brishum njerz dhe ise t njohuraarabe t kuptonin realitetin e tyre tgabuar pagan dhe t ndryshonin qn-drimin pr monoteizmin duke hyrm pas n Islam.

LIRIMI I SHOQRIS SSAPOFORMUAR ISLAME T

MEDINES NGA SUNDIMI DHEAUTO RITETI PAGAN.

Liria e shaqjes dhe praktiks sbesmit do t ishte nj tjetr ryt imigrimit t Muhamedit (paqja dhebekimi i Zotit qot mbi t) dhe njkusht i rndsishm pr theme limin ebashksis islame e cila me prgjegj-si do t merrte prsipr shtrirjen dheprhapjen e thirrjes, lutrat mbrojtsenga sulmet armike apo ato lirue se, sidhe rrnjosjen e besimit pagan nga

arabt dhe dobsimin e uqis s id-hujtarve.

VLL AZRIA ME SMUSLIMANVE.

Fiset arabe jetonin n nj konliktt gjat dhe lutra t prgjakshmemidis tyre. Me ardhjen e tij n Me-dine Muhamedi (paqja dhe bekimii Zotit qot mbi t) u tregoi atyrevlern e vllazris dhe ndrtimin esaj si nj institucion tepr t rnd-sishm pr qndrueshmrin e shtetitislam dhe shoqris nga cnimi ivlerave nprmjet antivlerave. Nga

kjo vllazri do t krijohej nj orme re e marrdhnieve njerzore dhesociale, krejt e ndryshme nga stili imarrdhnieve n periudhn pagane.Kto marrdhnie nuk njihnin privi-legje n baz t kombsis apo isit

dhe as nuk impononin skllavrimin enjeriut ndaj njeriut dhe nuk shkelninasnj t drejt njerzore. Fryt i tyredo t ishte paqja ndrmjet iseve dherespektimi i njeriut.

KRIJIMI I FORCS SMUSLIMANVE.

Kjo vler praqson nj az tzhvillimit social n strukturn ekomunitetit t sapoormuar islam.Menjher do t illonte proesi iorganizimit dhe mobilizimit pr njorc materiale dhe morale, me ql-lim lutn ndaj t padrejtve dhe

dokujt q paraqeste krcnim prmuslimant dhe shtetin e tyre.

NDRTIMI I XHAMIVE.Kjo do t ishte puna e par q do

t realizonte Proeti Muhamed (paqjadhe bekimi i Zotit qot mbi t) sapot shkelte n Medine, ai do t ndr-tonte xhamin e par n kt qytetdhe t dytn n historin islame pasasaj t Kubas t ndrtuar po ngavet ai.

Por cili ishte roli q pritej t lu-ante xhamia n shoqrin e re islame?

Xha mia do t ish te nj ven dadhur i-

mi, vend msimi pr burrat, gratdhe mijt, nj piklidhje ndrmjetqiellit dhe toks, nj vend ku mus-limant banues pran saj takoheshindo dit me njri-tjetrin dhe rinovo-nin vlerat e larta islame, nj vend ngaku i tregohej bots se si muslimantrreshtohen para Krijuesit t tyre tbarabart pa dallime dhe privilegje,por me nj unitet dhe vllazri sipasudhzimit hyjnor.

Natyrisht q kto vlera dhe t tjeranuk u pranuan nga shoqria men-

jher dhe as me leht si , por erdhnvetm pas dhjet vjet konlikt ide-

ologjik, persekutim, pun bindse dhebesim n vlerat q promovonte Islami.

Ndikimi i ktyre vlerave do tndryshonte shoqrin pagane arabe,e cila m von do t bhej edheshoqria e par muslimane e kohs.

MigrimiNgaArens GJEVORI


9/12


Vetm duke filluar nga viti 1992shqiptart filluan t belbzojn dhe tshtojn n falorin e tyre edhe nj emr-tim t ri: Organizata e Konerencs Is-lamike, vit kur Shqipria u b antareme t drejta t plota n kt organizat,e cila kishte 23 vjet q ishte krijuarSipas renditjjes alabetike Shqipriaka numrin 44 n listn e antarvet ksaj organizate. Organizata e Kon-erencs Islamike (OKI) u ormua m22 Shtator 1969 n Rabat t Marokut.Organizata e Bashkpunimit Islamik,dikur e quajtur Organizata e Koner-encs Islamike. (OKI), sht organizatndrkombtare me delegat permanentn OKB. Kjo organizat e ka selin e sajt prhershme n Xheddah t ArabisSaudite. Organizata ka 57 antar, shu-mica e t cilve jan me sistem shtetrorislamik dhe, prej tyre, disa shtrihen nLindjen e Mesme, n Veri, n Azin

Juglindore, n Azin Jugore dhe nAmerikn Jugore.

Gjuht zyrtare t ksaj organizatejan: a rabisht , angli sht, rngjisht.

Kjo organizat paraqitet si praq-suese e prgjithshme e botkuptimeveislame n bot.

Shtetet antare t organizats jan:1. Aganis tani. 2. Algjeria. 3.

Azerba jxhani. 4. Baharaini . 5. Bang-landeshi. 6. Benini. 7. Brunei. 8.Burkina Faso. 9. Kameruni. 10. adi.11. Komoros. 12. Bregu i Fildisht.13. Xhibuti. 14. Egjipti. 15. Gaboni.16. Gambia. 17. Guinea. 18. GuineaBissao. 19. Guajana. 20. Indonezia. 21.Irani. 22. Iraku. 23. Jordania. 24. Ka-zakistani. 25. Kuvajti. 26. Kirgistani.27. Libani. 28. Libia. 29 Malayzia.30. Maldivet. 31. Mali. 32. Maurita-nia. 33. Maroku. 34. Mozambiku. 35.Nigeri. 36. Nigeria. 37. Omani. 38.Pakistani. 39. Palestina. 40. Katari. 41.

Arabia Saudite . 42. Senegali . 43. SierraLeone. 44. Albania. 45. Somalia. 46.Sudani. 47. Surinami. 48. Siria. 49.axhikistani. 50. Stampa GO. 51.unizia. 52. urkia. 53. urkmenistani.54. Uganda. 55. Emiratet e Bashkuara

Arabe. 56. Uzbekistani. 57. Jemeni .Ndrsa vendet me statusin e vzh-

guesit n OKI jan:1. Bosnje - Hercegovina. 2. Re-

publika e Ariks Qendrore. 3. ailan-da. 4. Qipro Veriore. 5. Rusia.

2. Bashkpunimi midis Shq-ipris dhe vendeve t OKI ka filluar qnga antarsimi i Shqipris n t, edhepse, her-her, me ritme t ngadalsu-ara

Bashkpunimi midis Shqipris dhevendeve t Konferencs Islamike -

domosdoshmri e prhershme historikeMe aq dituri edhe ndjesi q m ka

dhuruar Zoti im i Ndritur dua ti sigu-roj bashkkombsit e mi, se nga orcimii bashkpunimit me vendet e OKI, dovendi, veanrisht Shqipris ton, ivjen vetm prparim, mirsi, mbarsi,zhvillim dhe begati n do ush tbashkpunimit, sepse kto vende prveflamujve t tyre kombtar, kan edhenj flamur t prbashkt, dhe ai sht fl-amuri i gjelbr, q shpalos paqe, begati,lumturi, pr kt bot edhe pr botne prjetshme n do vend ku valvitetky flamur i dashur prcilindo q e doZotin dhe q Zoti e do at

Po, ky sht flamuri i bamirsis pakufi

Nga bashkpunimi me vendet eOKI Shqipris i vjen do gj e mirdhe asgj e keqe, sikurse mundohen tdeormojn qllimisht dashakeqsit ektyre vendeve dhe t Shqipris mepenat dhe mikroonat e tyre terrorizu-es pr t mbjell helm, rik, prarje,mosmarrveshje artificiale dhe deri nkonflikte t armatosura pr t krijuarsa m shum mjegulla prfitimi prujqrit e pangopur si brenda gjirit tOKI, ashtu edhe duke u prpjekur medo orm djallzore pr ta mbajturShqiprin e gjelbr sa m larg ktyrevendeve t bekuar Dhe qllimi shti qart edhe i njjt: grabisim sa mshum pasuri toksore, nntoksore dhedetare, dhe pse jo, deri edhe prfitimeajrore, nga kto vende prmes embar-gosh t sajuara duke synuar q ktovende t qndrojn nn krcnimin eprhershm t varris ekonomike,edhe pse Zoti u ka dhuruar atyre pasuridhe begati prrallore, kjo q ata t jenplotsisht t varur nga grabitqart ma-fioz t pasurive t tyre Por ata har-rojn se, n und t undit, ujrat do trrjedhin atje ku dshiron Allahu i Lart-madhruar dhe jo atje ku dshirojnujqrit e trbuar edhe t babziturNj ari polar, q ka shkruar emrin e vetsi vzhgues n und t lists, kontrollonsituatn dhe projekton gjahun e radhsn gjirin e vendeve t OKI Por, megjith presionin dhe ndikimin e ha-pur apo t sheht t aktorve politikndrkombtar, tashm t njohura prcilindo, qot mbi vendet e OKI, pr timbajtur ato sa m larg nesh, qot mbiShqiprin, pr t na mbajtur ne sa mlarg tyre, Allahu i Lartmadhruar, qe do ort Shqiprin dhe shqiptart, eorcon prdit e m shum bashkpuni-min e vendit ton me vendet e OKIKshtu, ndr hapat e hedhur prpara,

mund t prmendim shtimin e num-rit t ambasadave t vendeve t OKI takredituara n iran, si dhe shtimin einvestimeve t ktyre vendeve n Shq-ipri prmes nnshkrimit dhe zbatimitt nj numri t madh marrveshjeshbashkpunimi si midis Shqipris dheKuvajtit, midis Shqipris dhe Katarit,midis Shqipris dhe Arabis Saudite,midis Shqipris dhe Emirateve tBashkuara Arabe, midis Shqipris dheurqis n sektor prioritar t eko-nomis shqiptare... Vlen t prmendet

gjithashtu bashkpunimi me Libin,Egjiptin, Iranin, Malajzin, Indone-zin e t tjera. Ktu dshiroj ti sugjerojpolitiks shqiptare rihapjen e rontit tbashkpunimit me Algjerin, q kon-siderohet edhe si porta e hyrjes n A-rik, dhe vendet e pellgut prreth saj,sepse aty flen interesa t shumta ngat cilat Shqipria do t mund t pr-fitonte shum

Poashtu vlen pr t rivlersuarprher me nota t larta mirnjohjejeinvestimi gjigand i Banks Islamiket Bashkuar n ndrtimin e Rrugs sKombit, n ndrtimin e tunelit dhe t

rrugs iran-Elbasan si dhe n projek-tin pr ndrtimin e Rrugs s Arbrit et tjera

Mirnjohje t prhershme duhett shprehim pr ndihmn humanitaret jashtzakonshme t disa vendeve tOKI, me n krye Arabin Saudite, Ku-vajtin, Katarin, Emiratet e Bashkuara

Arabe etj. pr shqiptart e Kosovs gja tluts pr lirimin nga pushtuesit ser-b Poashtu, ondacione dhe shoqatabamirsie nga vendet e OKI kan ndi-hmuar dhe ndihmojn n Shqiprisa e sa mij jetim, t smur fizikdhe mendor, individ dhe amilje t

varraKt bashkpunim po e orcojn

edhe m shum vizitat e delegacioneveprivate nga vendet e OKI n trojet shq-iptare si n Shqipri, Kosov, Maqedo-ni, Mali i Zi.

Ndaj, motrat dhe vllezrit shq-iptar, pa dallim, askush nga ne nukduhet t hezitoj dhe t ket rik seky aderim dhe bashkpunim me ven-det e OKI mund t pengoj aderimine Shqipris n BE, apo n ardollojbashkimi, koalicioni apo aleance qekzistojn sot n bot, apo q mund tkrijohen n t ardhmen

Pa vini re! Vet aleatt tan m tmdhenj, si SHBA dhe BE, vigjlojndit e nat syhapur dhe krahhapur,drejt vendeve t OKI, e sidomos ndajLindjes s Mesme q e kan m shumpr zemr, duke u munduar q asnj

ui, asnj pik nate apo bulz gazinatyror, asnj shur floriri dhe asnj pa-suri tjetr toksore, nntoksore, detareetj. t mos shkoj dm n kto vende

A nuk sht kjo nj politik e menure largpamse? Po ne, pse t emociono-hemi, t ndruhemi dhe t hezitojm norcimin e bashkpunimit me vendet eOKI, duke ulur veten, si dhe personal-itetin dhe dinjitetin kombtar shq iptar,duke u marr leje t tjerve pr t zh-villuar marrdhnie bashkpunimi mekto vende t bekuar dhe t begatuar

me pasuri prrallore nga vet Krijuesi igjithsis dhe q i duan Shqiprin dheshqiptart vetm pr hatr t Zotit tLartmadhruar, pr t fituar knaqsine ij, dhe pr asnj interes tjetr

Pse t mos marrim shembullin eurqis, me t ciln na ndan vetmnj vizore e zbeht gjeografike?!.... isheh syri, i bn dora Dhe nj vend qprodhon, ai ka t ardhme Ajo ka qnga ormimi i OKI q vazhdon t bash-kpunoj rutshm me vendet e OKI,ku sa e sa her ka luajtur rol primar dhevendimtar Bn pjes n do aleancq i sjell dobi kombit t vet, bn poli-

tikn e qinjsis t mir dhe t poli-tiks: mir me t gjith, ndjehet deacto n BE, ndrsa de juro pr t letratboshe nuk kan kurr vler Ajo nukpranon kushte q cnojn politikndhe dinjitetin e saj kombtar Mashea Allah!...

Ky sht nj komb i lir dhe i pavar-ur vrtet! I lutem Allahut q ta bjShqiprin si urqin dhe si gjith ven-det m t zhvilluara t OKI! Amin!

Vini re! N und t lists s OKI njari polar q nuk e ka aspak vendin emerituar aty, vzhgon non stop dheprojekton gjahun e radhs n kto

vende Ai ndihet i knaqur teksasheh ujqr si Asad dhe t tjer si ai, qshqyejn jet njerzish t paajshmvetm pse e duan me zemr en dheatdhen e tyre, se kshtu bn edhe aivet me besimtart musliman rreth errotull tij Ky mik i rrem, mashtruesi popujve dhe vendeve t OKI dhe iShqiprsis, vazhdon akoma lojrat dhekurthet e veta t stilit modern, por met njjtat qllime djallzore t vjetra,kundr nesh Me agjent t huaj, tmarr me qera, me sekrete tashm tskaduara, ai bn presion mbi politiknndrkombtare dhe ka mundur ta ndal

deri tani sulmin pr t rrzuar ujkun eSiris, q po sharos qindra mijra jett paajshme Por ariu plak djallzornuk knaqet me kaq

NgaMurat Maksut Kryemadhi

vijon n faqen 10


10/12


I mrzitur se ka mbetur i vetizolu-ar, ai thur ndrra e iluzione t mdhasi dikur dhe prpiqet t bhet m i ortidhe, ashtu i vetm, pa ortak, t zaptojbotn Dhe z ariu plak, veshur meqyrk modern, por me t brendshme dhemendsi t mesjets, t kujtoj t kalu-arn e vet: se ku ka qen e ku ska qen

Jo m kot plakushit kokkrisur iu kujtuaKosova dhe Shqipria Dhe filloi ariui vogl plak: hidh gur dhe shih dorn,hidh gur dhe shih dorn, duke brpresion mbi politikn ndrkombtareq armt kimike sharosse n mas qia ksihte shitur vet Siris, tani q ujratu trazuan edhe mjegulla u shtua, vendositia drgonte si dhurat anonime Shq-ipris, natyrisht, duke vendosur mbiarmt edhe nj mal me dollar allsosi shprblim Dhe ariu i rafinuar fil-loi t gzohej kur po shihte se orbnme helm pr t vrar shum zogj, disa,me dashje apo pa dashje, me dije apo padije, filluan ti marrin er orbs, por pae glltitur! Kur e pa se orbn nuk poe glltitte askush, ather gzimi i ariutmori und Vrtet, shum i djallzuar,por ja q ariu mjeran kishte br shumgabime t vogla

Ai kishte harruar Pashalimanin eVlors, kishte harruar nndetsen 105,largimin me turp nga ujrat territorialeshqiptare q nuk durojn dot pisllk

Ai kishte harruar se kjo tok nuk i durondot ibant e huaj, as dhe ibant vendas,ndaj kur i dalin n trup, i shkul ata meduart e veta edhe i djeg Harrojn disaegrsira grabitqare se mesi i nj kombiapo nj shteti konsiderohet kryeqyteti

Ata harrojn se mesi i Shqipris nuksht irana, por Shkupi, se kryeqytetii Shqipris nuk ka qen irana, por Shk-upi, se tokat shqiptare dhe shqiptart,t cilt, mbas njqind vjetsh, jan shtuarqindra her dhe jan po aty Harrojnata se kjo tok sht e bekuar nga Allahui Lartmadhruar, i cili i shton do dite m shum besimtart dhe altoret mbisipraqen e ksaj toke Harrojn atase do t xhuma vetm n iran, alenmbi 150 mij besimtar Ata jan tdashur dhe paqsor por, kur ndeshenme egrsirat grabitqare, ata kan vetmnj rik n shpirt edhe n trup: vetmrikn nga Allahu Fuqiplot I lartsuarqot Allahu, Zoti yn, q i bashkoi dhe ibashkon sa her t doj zemrat, mendjet,shpirtrat, po edhe trupat e shqiptarve,dhe u tha dhe u thot JO! gjithmonibanve me helm shaross n tokn eShqipris!... Allahu i bekot dhe i bega-tot edhe m shum popujt edhe vendete OKI, bashk me Shqiprin ton n t! lutemi, o Allah i Gjithmshirshm,na aro ne, shqiptart dhe Shqiprinton me ata njerz, amilje, fise, dhekombe q na arojn ne me y!...

lutemi, o Allah na e largo prar-jen e shejtanit t mallkuar, na mbro prejt keqes s egrsirave grabitqare, dhe nambaj gjithmon t bashkuar n rrugn qi dshiron pr ne!... lutemi, o Allah,na bj t lumtur n kt bot dhe ntjetrn na dhuro xhenetin e prjetshm!

Amin!

U

lind m 6 gusht n nj erm tGlasgout t Skocis. I ati, Hjui

Flemingu, u martua dy her. Ngamartesa e dyt pati katr djem: Grejsin,

Xhonin, Aleksandrin dhe Robertin . Aleksandri ishte nj djal leshverdh,me trup t ngjeshur, me ball t lart,me nj buzqeshje t but, q e kishtetrashguar nga e ma. N moshn pesvje Aleku shkoi n shkolln e ermss Glen-Uoterit q ishte nj miljelarg shtpis s tij. Msimet mijveua jepte nj msuese e re njzetvjee,Maroin Stirlingu. M pas n moshntet - dhjet vje Flemingt hynin nshkolln e qytetit qinj Daruell, por

Aleku gjith jetn thoshte se rolin m

t madh n edukimin e tij e ka luajturshkolla e erms. Flemingu nuk e kishte dshmin enevojshme pr t hyr n universitet.Q t regjistrohej n mjeksi duhet t

jepte provimet e shkolls s mesme.N koh rekord u prgatit dhe e moridiplomn e shkolls s mesme. Dhe hyrin universitetin Sent - Meri.Sent-Meri ishte nj qendr spitalore-universitare e vjetr, e themeluar m1854 n Padington. Flemingu hyrin kt shkoll mjeksore n tetor tvitit 1901, n moshn njzet vjeare.Njkohsisht filloi t prgatitej pr

provimet n universitet, t cilat i dha pashum mundim m 1902. Mori pjesn konkursin e studentve t shkollavemjeksore, ku zuri vendin e par. N fillim t shekullit XX spitaliSent-Meri kishte nj pamje shum tpaknaqshme, por leksionet e proesoritt anatomis ishin t mrekullueshme.Pasi fitonin nj prgatitje t caktuarteorike, studentt lejoheshin t punoninn spital. Edhe Flemingu qe nga ata qshrbeu n kt spital. N vitin 1905,pr nj muaj t tr, u caktua nga spitalit asistonte lindjet e grave n shtpi. Duke filluar nga viti 1902 nj nga

proesort m t shklqyer t Sent-Merit ishte Allmrot Rajti, q ishte n atkoh nj bakteriolog i njohur. Ai krijoin spital repartin bekteriologjik. SapoFlemingu mori diplomn e mjekut,Frimeni i propozoi q t hynte nlaboratorin e Rajtit. Laboratori n atkoh kur filloi t punoj Flemingu kishtevetm nj dhom. Atje ata punonin pau lodhur, dit e nat, duke ormuarnj ar vllazrie t vogl. Fleminguthot n kujtimet e tij: Nse nuk do tkisha hyr n laboratorin e Rajtit, sdot isha br kurr bakteriolog.sht interesante t dim sesi dukej

Flemingu, ky skocez i ri dhe i prmbajturn mes t shokve t shkatht tlaboratorit. Ai nuk mbetej prapa tyren asgj. Erdhi atje me amn e njstudenti t dalluar, me disa diploma emedalje, por ishte mjat i heshtur.

Aleksandr Fleming(1881 1955)

N at laborator e n spitalin Sent-Meri punoi fillimisht nn drejtimine Rajtit pr vaksinat. Shum shpejtFlemingu e njohu kt bot t re, kupuna i kalonte kufijt e mundsit enjeriut. Flemingu nxitonte t mbarontevizitn e t smurve, q m pas tmbyllej n laborator me qelqurinat etij. Pr kontroll ai prdorte gjakun e tijq ishte rrezik inektimi, kur shponte

gishtat dhe damart e tij me gjilpr. N konkursin e vitit 1908 nakultetin e Sent-Merit paraqitipunimin Ineksionet mikrobikedhe mori medaljen e art. Vepra eFlemingut mbi injeksionet jep nj idet qart mbi veprimtarin e mtejshmet shkenctarit t ardhshm. Filloi luta e par botrore ( 1914-1918 ). N Sent-Meri u shaq njushtar i nxir nga dielli me uniormne regjimentit skocez t Londrs. Kyishte Flemingu. Gjat luts ai bashkme Rajtin shrbyen n spitalet ushorepran rontit t luts. Flemingu u

martua n kohn e luts, kur ishtekthyer me leje. Kjo ndodhi m 28dhjetor 1915. Ai u martua me SaraElrej, nj kryeinermjere n qendr tLondrs. Flemingu, kundrshtar i flakt iantiseptikve, filloi t thoshte se nukishte kundr kimioterapis, vetm sepreparati q prdorej pr kt kur nukduhet t dmtonte aktort mbrojtsnatyror t gjakut t njeriut. Ai postudionte nj antiseptik t ri: merkurokromin, q dmtonte e vriste lehtstreptokokun. Flemingu thoshte:Ditn kur do t gjendet lnda q do

t mposht mikrobet, ather do tndryshojn mnyrat e mjekimit tineksioneve. N laboratorin e Rajtit, Flemingufilloi t punonte pr veprimin esulamideve, por vrejti se ky preparat

ishte bakteriostatik e jo baktericid (bakterje-vrass ).

Aleksandr Flemingu po studiontestafilokokt dhe kishte lamelat prejqelqi t mikroskopit plot me koloninga ky mikrob. N jav m par kishtengrn portokalle, q ia kishte sjellSara, e shoqja. Kur edhi pas 5-6 ditshn nj mngjes vuri re n mikroskopse kolonit e mikrobit ishin zhdukur. Ihabitur vuri re se myku jeshil si n tverdh i lkurave t portokallit veprontesi baktericid. Ather doli n prundimse ky myk duhet t pastrohej dhe e quajtipenicilin. Por penicilina ishte pakrezistente ndaj nxehtsis dhe drits dheishte mjat e vshtir ta nxirrje t pastr.

Pr kt pun u caktuan dy shkenctar,mjek t zot: australiani doktor HovardFlor dhe gjermani doktor ejni. Pas njpune t madhe disa vjeare ata mundnta nxjerrin penicilinn gjysm t pastrdhe vetm n vitin 1940 u b e mundurmarrja e 1 gram peniciline t pastr dhefilloi t prdorej gjrsisht n mjeksin kurimin e t gjitha smundjeve qshkaktoheshin nga mikrobet patogjen. Filloi, pra, epoka e antibiotikve dhe

Aleksandr Flemingu mori miminNobel n mjeksi n vitin 1945. Dhjetvjet m von, m 15 janar 1955 ShoqriaMikrobiologjike dha nj dark pr nder

t Flemingut. Por pas dy muajsh, m 11mars Flemingu u smur papritur. Ishtedit e premte dhe ai u ngrit nga shtratishum i gzuar. Vajti n banjo, por beasu kthye shum i zbeht dhe u ankua sei vinte pr t vjell. Amalia, inermjerjaq punonte me t n laborator, thirrimenjher mjekun. Ai erdhi pas njore dhe konstatoi se shkenctari imadh ishte prekur nga ethet e verdha.I dhimbte ezoagu q i shkonte derin stomak, ishte i oht akull dhe imbuluar i tri n djers. Por ishte i qet.Beas ra me ytyr prmbys. AleksandrFlemingu kishte vdekur.

Vdiq kshtu njeriu q i dha mjeksisarmn m t uqishme kundrsmundjeve t shekullit, vdiq n qendrt Londrs. Ai vdiq ashtu si donte tvdiste, i lumtur pr shpikjen e tij, plotorca. Vdiq me modesti, me trimri, nheshtje. Skocezi Aleksandr Fleming hyriplot lavdi n panteonin e koriejvet mjeksis botrore dhe gjith botambar sia harron kurr kontributin e tijn shptimin e jets s miliona njerzve. Pas dy ditsh, m 13 mars 1955Flemingu u varros n varrezat e Uest-Minsterit me nderime t mdha, i

prcjell n banesn e undit nga shumfigura t njohura t shkencs e mjeksisbotrore.

Shkroi : lirim Gega


11/12


Vendoseni veten n nj pik tlart, n maj t nj pallati tlart, n Krast, n Krrab apo kudotjetr n do or t dits. Do shihniparajsn n zemr t Shqipris, parajsntoksore ngjyr gri n kae t elt.

sht pikrisht tymi i KombinatitMetalurgjik q prej vitesh ka hedhurn qytetin e Elbasanit pluhurinvdekjeprurs n do skaj, n do cep en do gj t gjall.

Valt mjegulluese t grimcave tpluhurit me arom hekuri t shkrir,bakri e ardolloj tjetr fillojn t

shprndahen nga usha e Metalurgjikutdrejt qytetit rreth ors 19:00 t darks ederi n mngjes.

sht ky orari m tipik pr thedhur hi n natyr e pr tu hedhur hisyve t banorve me pretekstin se filtratpunojn dhe puna m mir bhet natn.

Sipas mjekve specialist, numrii t prekurve me kancer rritet do vitme 5%. Gjat vitit 2011 numri i tprekurve me kancer kishte shkuar n200 persona dhe n vitin 2012 ktijnumri iu shtuan dhe 5 persona t tjer,e ndrkoh, ende nuk ka shira pr vitinq jemi duke pasuar.

Sipas ktyre premisave, sasia e tsmurve me kancer, problemeve nrrugt e rymmarrjes, mutacionevegjenetike do vazhdoj t rritet derisanj dit ky qytet me komunat prretht vajtojn njeri- tjetrin mes ndotjes qsndalet kurr.

Mbi 250 mij banor n t gjith

Pun vullnetare: - dy falq mendohej se nuk do tdgjoheshin kaq shpesh kto dit, nkt dekad t tret t tranzicionit ttejzgjatur shqiptar, sepse aq shum upolitizuan dhe anatemuan kto fal nepokn e tranzicionit, sepse aq shumishte abuzuar me kt metod pune n tshkuarn ton jo shum t largt. Punvullnetare: - nj nevoj e prhershme eshoqris njerzore, nj domosdoshmrie shoqris s sotme shqiptare pr tshptuar sado pak nga plehrat dhembeturinat, apo nostalgji e krkimitt zgjidhjeve n metodat e kohve tshkuara!

Duket qart m n und se njerzit u

mrzitn shum me pranin e pirgjeve tplehrave dhe mbeturinave q i krijojnvet, ndaj filluan t krkojn pr triaktivizuar metodn e puns vullnetare,aq shum t shprdoruar n vitet e sshkuars, filluan t reflektojn mbi atpjes t kohs e t jets s tyre, n t cilnata ndjeheshin m mir e n harmonim t paqme me mjedisin ku punonine jetonin. Nostalgji pr rrugicat e pastrat Kors e t Shkodrs, t Elbasanit eirans, t Krujs dhe Beratit; rrugicat cilat sot si zor se i sheh m t tilla, tpastra e t bukura, prve rasteve kurndrmerren nisma si ajo e 22 nntorit.Nostalgji pr ditt dhe vitet e pastra e paajr t ndotur t qytetit ton, Elbasanit,i cili deri n vitet e ndrtimit tMetalurgjikut, kundrmonte nga aromate jargavanve dhe luleve t shumta q ehijeshonin. Nostalgji pr ditt e bukurakur lejlekt e bardh fluturonin ite -ite mbi kulmet e shtpive t ktij qyteti,n qiellin e t cilit tashm mungojn prejdisa dekadash kta lajmtar t natyrs spastr, q tashm kan mbetur thjeshtn kujtimet e t parve tan.

E sikur t mos mjatonin Metalurgjikudhe imentoja, do t krijoheshin edhegjenerator t tjer t smogjeve e helmeve,sikurse ndodhi me ushn e plehrave, tcilat s bashku ia shkurtojn do dit em shum jetn banorve t ktij qyteti

dhe zonave prqark tij. Nostalgji prpunn vullnetare, pun t ciln asokohenjerzit nuk e donin, pr t mos thnq shum e urrenin dhe nuk prisnin qt vinin m ato dit shrytzimi t punss papaguar.

uditrisht, si pr ironi, sot dgjojmq ditt e puns vullnetare t artikulohene t krkohen pr dit e m shum sinj zgjidhje pr daljen nga gjendja kundodhet ambienti q na rrethon. Punvullnetare, si pr t na kujtuar nj ngat drejtat tona; t jetojm n nj mjedist pastr e t shndetshm! Vall a jemiduke br nj jet ndrgjegjshmrisht tshndetshme? A sht mjatueshmrishti pastr mjedisi q na rrethon? Nj nism

si ajo e Green Line, n nivel lokal prqytetin e Elbasanit, koh m par undrmor edhe nga nj grup studentsht Universitetit t Elbasanit, Aleksandr

Xhuvani, por mbeti aty. Aktiviteti i tyrezgjati vetm dy vjet edhe pse ishte i pasurme aktivitete e nisma. Mbeti aty sepse

Pr nj Shqipri t pastr do dit,

e jo nj her n vit!puna vullnetare jo gjithmon prkrahet,e njerzit nuk jan prdit n gjendje tiprgjigjen thirrjeve pr pun e kontributevulllnetare; t thuash sikur vetm njdit n vit duhet t jemi t pastr, vetmnjeher n vit duhet t thithim ajrt pastr, apo nj dit n vit duhet t

jetojm ashtu si duhet jetuar!! u b mevullnetarizmin e 22 nntorit t ktij viti?Sa prej atyre dhjetra mijra t rinjvevazhdojn me kontributin vullnetar prmbajtjen pastr t ambientit qytets? Pasdats 22 t nntorit, u zgjuam m 23, m24, pastaj m 25, u zgjuam edhe sot qpo shkruajm kto rreshta. Kur hedh sytdhe shikon ngado prqark, konstaton segjendja sht vrtet pr t ardhur keq.

Dhe themi: jetojm n nj qytett pastr! mbajm pastr vendinton, sikurse mbajm shtpit tona! Anuk i lajm dhe pastrojm me merakambientet e shtpive tona do dit?! Anuk i przgjedhim me merak e kujdesedhe solucionet e larjes dhe pastrimit tbanesave tona?! Ata q nuk kan koh,por kan para e mundsi financiare, a

nuk marrin pastrues pr ti lar e pastruarshtpit e tyre?! Mos ndoshta kshtuduhet t ndodh edhe me Atdheun ton,me qytetin ton, me vendin ku jetojme punojm?

vijn nga jasht e t na i pastrojnplehrat dhe mbeturinat tona, apo tpranojm kushte si ajo e armve kimiket Siris, pr t qn m pas m tpastr nga papastrtit tona t do llojiqoshin? Por m n und n gjuhnpolitike t politikbrsve u prdorn faltshptimtare q shkuan n sinkron mendrgjegjen kombtare dhe me traditnm t mir t popullit shqiptar: Jo, nukkemi mundsi! - pra nuk duhet dhenuk mund t lejojm q Atdheun ton

t na e pastrojn t huajt. Prandaj duhenprshndetur dhe mbshtetur nismatqeveritare pr projektet q ojn drejt njShqiprie m t pastr e m ekologjike,drejt nj jete m t shndetshme em t dinjitetshme; t shpresojm dhem t mir, koh ku rrugicat e Kors,Shkodrs, Elbasanit, irans dhe t gjithShqipris, t jen t pastrta e t lulzuara

do dit! punojm e t prpiqemi dodit pr nj jet, ditt e s cils duhetti jetojm pa na shkuar ndr mendjenostalgjia e puns vullnetare. jetojmt tashmen duke menduar e punuar door pr t ardhmen ton! Ashtu si bnt rinjt demonstrues q maniestuanshesheve t qyteteve t Shqipris kundrardhjes s mbetjeve dhe armve kimiket Siris n vendin ton, t cilt pasidemonstruan paqsisht, i mblodhn dhepaketuan plehrat e mbeturinat q krijuan,duke i vendosur npr thas n kndete shesheve ku maniestuan. Pastrtia eshtpis dhe ambientit ku jetojm, kaqen e sht nj nga trashgimit m tmira t popullit ton, prandaj duhet t

ndrtohen programe dhe mekanizmaadekuate shtetrore dhe t shoqris civile,n prshtatje me rrethanat e kohs kur

jetojm dhe me mentalitetin e popullitton, t cilat t shndrrohen gradualishtn pjes t edukats ton qytetare.

Msc n Mbrojtje Mjedisi;Alketa Bekteshi

qarkun jetojn si t dnuar nn pluhurn shenj respekti t atyre 350puntorve t punsuar. Dhe e gjitha,pr ar? Pr ca ton eliqe q tregtohen

jasht, pr ca ton krom q prdoretjasht dhe pr ca ton imento qtregtohet po jasht.

Gjat analizave q kan brinstitucionet e specializuara prmatjen e ndotjes n vendin ton shtkonstatuar se, banort e Elbasanit kanprqindjen e Plumbit n gjak, nga 6miligram q sht e pranueshme, n 8miligram, ndrsa prqindja e Fenolit ngjak, nga 0- 40 miligram, sht rriturtej normave t pranueshme n 120miligram.

Specialistt theksojn se, kjo ndotjesht 4 her mbi normat e lejuara tBashkimit Europian.

Prve Metalurgjikut Kurum,shkaktar tjetr kryesor n Elbasan

jan mbetjet e skrapit dhe mbeturinaturbane.

Depozitimi i mbetjeve pran ujrave

t lumit Shkumbin vijon t mbetet njproblem serioz pr jetn . Sakaq ushae grumbullimit t mbeturinave vazhdont jet shqetsim i madh pr banort.

Djegia e ktyre mbeturinave dmtonm tepr banort e komuns Bradasheshdhe lagjet me ar Metalurgjikut.

Edhe pse vazhdimisht jan brkrkesa pr djegien e tyre larg qndravet banimit asnj mas nuk sht marr.

Kto mbeturina depozitohen nt njjtin vend q prej 60 vjetsh.Vetm brenda nj dite n kt ushdepozitohen 100 ton mbeturina.

Nse zri i banorve do t ishte aqi uqishm sa dshira e madhe q kanpr t jetuar ndoshta do ndryshontegjithcka. Jemi ne q heshtim sot, atoqe ia kemi pranuar vetes kt atkeqesit vazhdueshme dhe jemi po ne, ato qua lm dhurat brezave q do vijn,smundjet e ajrin e ndotur.

Nata ra, puna filloi, tymi prhapet,banort flen. Nj dit e re pritet t nis,mjegulla e pluhurit e ka mbuluar at.

Nata ra, tymi gjithashtuNgaArjola TOLLUMI


12/12

Gazeta Mendimi 15

Documents

Transcript of Gazeta Mendimi 15