AKCİĞER KANSERLİ AKCİĞER KANSERLİ HASTALARDA EVDE HASTALARDA EVDE

BAKIMBAKIMProf.Dr.İsmail Savaş Prof.Dr.İsmail Savaş

Ankara Üniversitesi Tıp Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Fakültesi Göğüs Hastalıkları

Anabilim DalıAnabilim Dalısavas@medicine.ankara.edu.trsavas@medicine.ankara.edu.tr

EVDE BAKIMEVDE BAKIM Onkolojide gelişmelerle çoğu hasta Onkolojide gelişmelerle çoğu hasta

daha uzun yaşamakta ve hastalar daha uzun yaşamakta ve hastalar hastalıklarının ileri evrelerinde birçok hastalıklarının ileri evrelerinde birçok problemle karşı karşıya kalmaktadır.problemle karşı karşıya kalmaktadır.

Kanser tedavisi gören hastaların Kanser tedavisi gören hastaların tedavi sonrasında gelişen yan tedavi sonrasında gelişen yan etkilerinin rahatlatılması etkilerinin rahatlatılması gerekmektedir.gerekmektedir.

EVDE BAKIMEVDE BAKIM Palyatif bakım ve hospice hasta Palyatif bakım ve hospice hasta

merkezli bir yaklaşımdır.merkezli bir yaklaşımdır. Bakımın zamanı ve geri ödeme Bakımın zamanı ve geri ödeme

metoduyla birbirinden ayrılır.metoduyla birbirinden ayrılır. Palyatif bakım ciddi tıbbi sıkıntısı olan Palyatif bakım ciddi tıbbi sıkıntısı olan

herhangibir yaştaki hastalarda herhangibir yaştaki hastalarda uygundur.uygundur.

Hospice daha çok yaşamın son Hospice daha çok yaşamın son dönemine odaklıdır.dönemine odaklıdır.

EVDE BAKIMEVDE BAKIM Palyatif bakım ve hospice gittikçe Palyatif bakım ve hospice gittikçe

yaygınlaşmaktadır. yaygınlaşmaktadır. Kronik hayatı tehdit eden Kronik hayatı tehdit eden

hastalıklarda yaşam süresi uzadıkça hastalıklarda yaşam süresi uzadıkça bu tip ihtiyaçlar artmaktadır.bu tip ihtiyaçlar artmaktadır.

EVDE BAKIMEVDE BAKIM Evde bakım akut hastalık, uzun Evde bakım akut hastalık, uzun

süreli sağlık problemleri, kalıcı süreli sağlık problemleri, kalıcı sakatlığı olan veya terminal hastalığı sakatlığı olan veya terminal hastalığı olan birey ve ailelerin yaşadıkları olan birey ve ailelerin yaşadıkları yerde verilen sağlık yardımı ve yerde verilen sağlık yardımı ve hizmetleridir.hizmetleridir.

EVDE BAKIMEVDE BAKIM Episodik, postakut ev sağlık bakımı belirli Episodik, postakut ev sağlık bakımı belirli

bir zaman penceresine kısıtlanmaktadır.bir zaman penceresine kısıtlanmaktadır. Hastane ve yeni tanı sonrasında Hospice Hastane ve yeni tanı sonrasında Hospice

servisi , beklenen yaşam süresi 6 aydan servisi , beklenen yaşam süresi 6 aydan daha az olan hastalar için planlanmaktadır.daha az olan hastalar için planlanmaktadır.

Kronik bakım hizmetleri özel hemşirelik Kronik bakım hizmetleri özel hemşirelik hizmetleri , evde sağlık hizmetleri , kronik hizmetleri , evde sağlık hizmetleri , kronik hastalıklı yetişkinlerde ve çocuklarda bakım. hastalıklı yetişkinlerde ve çocuklarda bakım.

Evdeki solunum cihazları ve bağlantılı Evdeki solunum cihazları ve bağlantılı servisler uzun süreli tedavi bakımlıların bir servisler uzun süreli tedavi bakımlıların bir parçasıdır. parçasıdır.

Sağlık ajanslarıSağlık ajansları Ev bakım hizmetine ihtiyaç olursa, Ev bakım hizmetine ihtiyaç olursa,

bu ajanslar devreye girmektedir.bu ajanslar devreye girmektedir. Hemşire, terapist, sosyal hizmet Hemşire, terapist, sosyal hizmet

uzmanı, yardımcı personel, tıbbi uzmanı, yardımcı personel, tıbbi cihaz ve gönüllüler sağlar.cihaz ve gönüllüler sağlar.

Bazı ajanslar sadece hemşire, bir Bazı ajanslar sadece hemşire, bir veya iki uzman sağlayabilir.veya iki uzman sağlayabilir.

Birden fazla uzman gerekirse Birden fazla uzman gerekirse ihtiyaca cevaben bir ekip kurulur.ihtiyaca cevaben bir ekip kurulur.

HOSPICEHOSPICE Hospice bakım; hastanın Hospice bakım; hastanın

hastalığının geç dönemlerinde hastalığının geç dönemlerinde başlatılan yoğun palyatif bakımdır.başlatılan yoğun palyatif bakımdır.

Hasta aktif kemoterapi, radyoterapi Hasta aktif kemoterapi, radyoterapi alamayacak duruma geldiğinde, alamayacak duruma geldiğinde, performans durumu kötüyse, yaşam performans durumu kötüyse, yaşam kalitesi bozuksa bu bakım başlatılır.kalitesi bozuksa bu bakım başlatılır.

HOSPICEHOSPICE Hospice kavramı 19. yy’da Katolik Hospice kavramı 19. yy’da Katolik

kilisesi tarafından İrlanda’da ortaya kilisesi tarafından İrlanda’da ortaya çıkmıştır.çıkmıştır.

Rahibeler kötü ve korkunç şartlarda Rahibeler kötü ve korkunç şartlarda hasta ölümlerinin olması ve aile hasta ölümlerinin olması ve aile üyelerinin de bakım yapamamaları üyelerinin de bakım yapamamaları nedeniyle bu tür yardımlara nedeniyle bu tür yardımlara başlamışlardır.başlamışlardır.

Hastalara ölebilecekleri alanlar Hastalara ölebilecekleri alanlar sağlamışlardır.sağlamışlardır.

HOSPICEHOSPICE Hospice bakımı fiziksel, psikolojik ve Hospice bakımı fiziksel, psikolojik ve

ruhani bir yardım olup hastanın ruhani bir yardım olup hastanın evinde sağlanabilir.evinde sağlanabilir.

Ancak bazı hemşire müdaheleleri Ancak bazı hemşire müdaheleleri nedeniyle bu bakım için hastane nedeniyle bu bakım için hastane şartları gerekebilir.şartları gerekebilir.

HOSPICEHOSPICE Hospice düşüncesi daha sonra Hospice düşüncesi daha sonra

İngiltereye geçmiş ve Ulusal İngiltereye geçmiş ve Ulusal sağlık fonları , özel girişimlerle sağlık fonları , özel girişimlerle 1960’lara dek 25 adet hospis 1960’lara dek 25 adet hospis açılmıştır.açılmıştır.

Cicely SaundersCicely Saunders, sosyal , sosyal konularda eğitimli bir hemşire, konularda eğitimli bir hemşire, Londra hastanesinde ölüm Londra hastanesinde ölüm yatağındaki hastalara bakım yatağındaki hastalara bakım sağlamıştır.sağlamıştır.

Bir hastasının son günlerinde Bir hastasının son günlerinde belli bir yerde bulunmak isteği belli bir yerde bulunmak isteği olmuştur.olmuştur.

Saunders daha sonra hastalarınca Saunders daha sonra hastalarınca yüreklendirilmiş ve tıp fakültesine yüreklendirilmiş ve tıp fakültesine gitmiştir.gitmiştir.

HOSPICEHOSPICE Mezuniyetten sonra 1967 Mezuniyetten sonra 1967

yılında Güney Londrada yılında Güney Londrada St.Christopher Hospice’inin St.Christopher Hospice’inin açılmasına yardım etmiştir.açılmasına yardım etmiştir.

St.Christopher pencereleri, St.Christopher pencereleri, bahçesi, ev tarzı döşenmesi, bahçesi, ev tarzı döşenmesi, hastalar için birçok aktivite hastalar için birçok aktivite sağlaması ve küçük sağlaması ve küçük detaylara dikkat edilmesi detaylara dikkat edilmesi sonucunda çok önemli bir sonucunda çok önemli bir merkez olmuştur.merkez olmuştur.

1969’da ev bakımı hospice 1969’da ev bakımı hospice programlarına başlamıştır.programlarına başlamıştır.

HOSPICEHOSPICE Dr.Saunders 1974 yılında ABD’de hospis Dr.Saunders 1974 yılında ABD’de hospis

kavramını tanıtmış ve ilk hospice 1979 kavramını tanıtmış ve ilk hospice 1979 yılında Connecticut, New Haven da yılında Connecticut, New Haven da açılmıştır.açılmıştır.

Ulusal Hospice Organizasyonu 1983 yılında Ulusal Hospice Organizasyonu 1983 yılında ABD’de kurulmuş , Medicare Hospice ABD’de kurulmuş , Medicare Hospice finansal destek sağlamıştır.finansal destek sağlamıştır.

1987 yılında palyatif tıp İngiltere’de 1987 yılında palyatif tıp İngiltere’de uzmanlık dalı olarak tanınmıştır.uzmanlık dalı olarak tanınmıştır.

1988 yılında Uluslararası Hospice 1988 yılında Uluslararası Hospice Enstitüsü kurulmuş, “Enstitüsü kurulmuş, “American Academi of American Academi of Hospice and Palliative MedicineHospice and Palliative Medicine “ olarak “ olarak sonradan adını değiştirmiştir.sonradan adını değiştirmiştir.

HOSPICE BAKIMIHOSPICE BAKIMI Hastalığın tedavisi sonuçsuzsa özelleşmiş Hastalığın tedavisi sonuçsuzsa özelleşmiş

çekirdek bir ekip ve gönüllülerden oluşan çekirdek bir ekip ve gönüllülerden oluşan bir tedavi ekibinin verdiği hizmettir.bir tedavi ekibinin verdiği hizmettir.

Hastanın bakımın da ailesinin de yer Hastanın bakımın da ailesinin de yer aldığı bir ev hizmetidir.aldığı bir ev hizmetidir.

Eğitimli personel 24 saat hizmet Eğitimli personel 24 saat hizmet vermektedir.vermektedir.

Hastanın konforu ve ağrısız bir yaşam Hastanın konforu ve ağrısız bir yaşam sağlamasını sağlarlar.sağlamasını sağlarlar.

Bu tip programlar medicare Bu tip programlar medicare sertifikasyonu altındadır.sertifikasyonu altındadır.

HOSPICE EKİBİHOSPICE EKİBİ Tıbbi DirektörTıbbi Direktör HemşireHemşire Sosyal uzmanSosyal uzman Din GörevlisiDin Görevlisi Sağlık hizmetlileriSağlık hizmetlileri GönüllülerGönüllüler Diğer yardımcı sağlık personeliDiğer yardımcı sağlık personeli

HOSPICEHOSPICE Ekip haftada bir kez toplanıp hasta Ekip haftada bir kez toplanıp hasta

ve ailesiyle konuşmalı,ve ailesiyle konuşmalı, Ekip birbirinden gerekli bilgileri Ekip birbirinden gerekli bilgileri

almalı ve bunu hasta lehinde almalı ve bunu hasta lehinde değerlendirmelidir.değerlendirmelidir.

Tıbbi yöneticiTıbbi yönetici Hospice hastasının tıbbi bakımını Hospice hastasının tıbbi bakımını

yönetmelidir.yönetmelidir. Diğer hekimlerle, uzman, asistan Diğer hekimlerle, uzman, asistan

gerekirse öğrencilerle bağlantı gerekirse öğrencilerle bağlantı kurmalıdır.kurmalıdır.

Başlangıç değerlendirme 6 aylık bir Başlangıç değerlendirme 6 aylık bir değerlendirmedir. Bu süre Medicare değerlendirmedir. Bu süre Medicare ödemeleri açısından 6 ay sonrasında ödemeleri açısından 6 ay sonrasında yeniden değerlendirilmelidir.yeniden değerlendirilmelidir.

Tıbbi yöneticiTıbbi yönetici Her türlü bakım ve birimler arası Her türlü bakım ve birimler arası

bağlantılardan sorumlu olup, günde bağlantılardan sorumlu olup, günde 24 saat haftanın her günü 24 saat haftanın her günü ulaşılabilecek bir konumda olmalıdır.ulaşılabilecek bir konumda olmalıdır.

Hastalar gereğinde hastaneye alınıp Hastalar gereğinde hastaneye alınıp bakımlarına devam edilmelidir. bakımlarına devam edilmelidir.

HEMŞİREHEMŞİRE Hasta hospice’e geldiğinde hemşire Hasta hospice’e geldiğinde hemşire

hasta ve yakınlarının bakımına atanır. hasta ve yakınlarının bakımına atanır. Bu hemşire doktorun gözü ve kulağıdır.Bu hemşire doktorun gözü ve kulağıdır. Bazen hastalar doktorun ofisine dahi Bazen hastalar doktorun ofisine dahi

gidemeyebilir. Hemşire hastayı doktora gidemeyebilir. Hemşire hastayı doktora tanımlayabilir.tanımlayabilir.

Hemşire ev vizitleri,telefon konuşmaları Hemşire ev vizitleri,telefon konuşmaları yapar ve doktora bilgi verir.yapar ve doktora bilgi verir.

HEMŞİREHEMŞİRE Hastaya, ailesine bilgi ve eğitim için Hastaya, ailesine bilgi ve eğitim için

çalışır.çalışır. Kullanılan ilaçlar hem aile üyelerine Kullanılan ilaçlar hem aile üyelerine

hem de hastaya anlatılır.hem de hastaya anlatılır. Palyatif tedavide rol oynar. Palyatif tedavide rol oynar. Cihazlar ve ayarlarıyla ilgili çalışır.Cihazlar ve ayarlarıyla ilgili çalışır. Hastanın ihtiyaçları temelinde doktorla Hastanın ihtiyaçları temelinde doktorla

bağlantı kurması gerekir.bağlantı kurması gerekir.

SOSYAL GÖREVLİSOSYAL GÖREVLİ Her hospice hastası master düzeyinde Her hospice hastası master düzeyinde

eğitimli bir sosyal görevli tarafından eğitimli bir sosyal görevli tarafından psikososyal olarak değerlendirilmelidir.psikososyal olarak değerlendirilmelidir.

Hasta ve ailesi için sosyal destek, kederli Hasta ve ailesi için sosyal destek, kederli durumlarını ortadan kaldıracak durumlarını ortadan kaldıracak yaklaşımda bulunmalıdır.yaklaşımda bulunmalıdır.

Hastanın mental durumu Hastanın mental durumu değerlendirilmelidir. değerlendirilmelidir.

Hasta ve ailesinin duygularını Hasta ve ailesinin duygularını paylaşmalarında sosyal görevliler rol paylaşmalarında sosyal görevliler rol oynamalı, cesaret vermelidirler. oynamalı, cesaret vermelidirler.

Ölüm , korkular tartışılmalıdır.Ölüm , korkular tartışılmalıdır.

Din GörevlisiDin Görevlisi Hospice din görevlisinin rolü hasta Hospice din görevlisinin rolü hasta

ve yakınlarına ruhani destek ve ve yakınlarına ruhani destek ve danışma sağlamaktır.danışma sağlamaktır.

Bazıları kendi tanıdıkları din Bazıları kendi tanıdıkları din görevlisini tercih etseler de, hasta ve görevlisini tercih etseler de, hasta ve ailesine bu konuda destek ailesine bu konuda destek olunmalıdır.olunmalıdır.

Ev sağlık görevlileriEv sağlık görevlileri Hospice programlarında yer alan sertifikalı Hospice programlarında yer alan sertifikalı

hemşirelerdir.hemşirelerdir. Hastalara evde veya kaldıkları yerde Hastalara evde veya kaldıkları yerde

fiziksel bakım sağlarlar.fiziksel bakım sağlarlar. Banyo , ağız bakımı, deri bakımında, yatak Banyo , ağız bakımı, deri bakımında, yatak

hareketlerinde yardımcı olurlar.hareketlerinde yardımcı olurlar. Hastanın konforu için gereken yardımı Hastanın konforu için gereken yardımı

sağlarlar ve gerekirse aile üyelerini bu sağlarlar ve gerekirse aile üyelerini bu konuda eğitirler.konuda eğitirler.

Hastanın yatağa bağımlılığı azsa , kendi Hastanın yatağa bağımlılığı azsa , kendi işlerini yapmada cesaret verirler.işlerini yapmada cesaret verirler.

Hospice gönüllüleriHospice gönüllüleri

Yoğun programlarla ölüm safhasını, Yoğun programlarla ölüm safhasını, güven, emniyet ve hasta, hasta güven, emniyet ve hasta, hasta yakını ihtiyaçlarını değerlendirirler.yakını ihtiyaçlarını değerlendirirler.

Hastalara kitap okuyabilir, müzik Hastalara kitap okuyabilir, müzik dinletebilir, telefonlara cevap dinletebilir, telefonlara cevap verebilir, hastayla sohbet edebilir.verebilir, hastayla sohbet edebilir.

Çok kritik konularda görevler Çok kritik konularda görevler alabilirler.alabilirler.

Diğer yardımcı sağlık Diğer yardımcı sağlık profesyonelleriprofesyonelleri

Hastanın ihtiyacına Hastanın ihtiyacına göre belirlenen göre belirlenen yardımcılardır.yardımcılardır.

Fizik tedavi, konuşma Fizik tedavi, konuşma tedavisi, beslenme tedavisi, beslenme desteği için ihtiyaç desteği için ihtiyaç duyulabilir.duyulabilir.

Masaj , müzik tedavileri Masaj , müzik tedavileri , sanat, evcil hayvan ve , sanat, evcil hayvan ve aromaterapiler….aromaterapiler….

Hospice seçim kriterleriHospice seçim kriterleri Hospice hasta için ne zaman Hospice hasta için ne zaman

uygundur?uygundur? Doktor için en zor kararlardan birisi Doktor için en zor kararlardan birisi

bu sorunun cevabıdır.bu sorunun cevabıdır. Çoğu hasta hospice’e hastalığın Çoğu hasta hospice’e hastalığın

oldukça geç döneminde gelmektedir.oldukça geç döneminde gelmektedir. Bazen hasta ve yakınları hospice’i Bazen hasta ve yakınları hospice’i

tartışacak durumda olmayabilir. tartışacak durumda olmayabilir.

Hospice seçim kriterleriHospice seçim kriterleri ABD’de medicaid, medicare ve özel ABD’de medicaid, medicare ve özel

sağlık sigortalarının hospice sağlık sigortalarının hospice bakımına uygun bulmada en önemli bakımına uygun bulmada en önemli kriter;kriter;

Hastanın hastalığının terminal Hastanın hastalığının terminal dönemde olması ve 6 aydan daha az dönemde olması ve 6 aydan daha az bir yaşam süresinin varlığıdır.bir yaşam süresinin varlığıdır.

ÖDEMEÖDEME Hospice ödemeleri özel sigorta Hospice ödemeleri özel sigorta

şirketleri ve medicaid ile yapılır.şirketleri ve medicaid ile yapılır. Hastalara bu hizmet atandıktan Hastalara bu hizmet atandıktan

sonra sonra “ Medicaid certified “ Medicaid certified agency” sorumluluğuna girer.agency” sorumluluğuna girer.

Hastalara tüm ağrı, semptom Hastalara tüm ağrı, semptom tedavileri, tıbbi cihazlar, hemşirelik tedavileri, tıbbi cihazlar, hemşirelik bakımı din adamı hizmeti ve diğer bakımı din adamı hizmeti ve diğer ihtiyaçlar sağlanır.ihtiyaçlar sağlanır.

EVDE BAKIM SAĞLAYAN EVDE BAKIM SAĞLAYAN AJANSLARAJANSLAR

Yemek hazırlanmasında ve banyo, Yemek hazırlanmasında ve banyo, giyinme ve ev temizliği konusunda giyinme ve ev temizliği konusunda yardımcı olmaktadır.yardımcı olmaktadır.

Bazen hastanın yalnız kalmaması için Bazen hastanın yalnız kalmaması için yanında birinin kalmasını sağlayan bir yanında birinin kalmasını sağlayan bir servis sağlamaktadır.servis sağlamaktadır.

Bu ajansların lisanslı olması ve Bu ajansların lisanslı olması ve minimum standartları sağlamaları minimum standartları sağlamaları gerekir.gerekir.

İLAÇ VE İNFÜZYON İLAÇ VE İNFÜZYON TEDAVİ ŞİRKETLERİTEDAVİ ŞİRKETLERİ

Bu şirketler intravenöz sıvı, beslenme Bu şirketler intravenöz sıvı, beslenme veya tedavi gereği olan hastalara ilaç, veya tedavi gereği olan hastalara ilaç, cihaz ve hemşire servisi sağlar.cihaz ve hemşire servisi sağlar.

Enteral beslenme konusunda yardımcı Enteral beslenme konusunda yardımcı olabilir.olabilir.

Hemşireler aileye ilaç, sıvı vermeyi, Hemşireler aileye ilaç, sıvı vermeyi, beslemeyi öğretebilir.beslemeyi öğretebilir.

Medicare sertifkasyonu gereklidir.Medicare sertifkasyonu gereklidir.

DAYANIKLI TIBBİ CİHAZ VE DAYANIKLI TIBBİ CİHAZ VE TEDARİK SAĞLAYICILARTEDARİK SAĞLAYICILAR

Bu şirketlerde solunum cihazları, Bu şirketlerde solunum cihazları, tekerlekli sandalye, yürüteç, tekerlekli sandalye, yürüteç, kateterler ve yara bakım kateterler ve yara bakım malzemeleri bulunur.malzemeleri bulunur.

ÖZEL AJANSLARÖZEL AJANSLAR Hemşirelik, evde bakım servisleri Hemşirelik, evde bakım servisleri

gibi hizmetleri özel olarak veren gibi hizmetleri özel olarak veren şirketler. Hükümetçe lisans şirketler. Hükümetçe lisans verilmemiştir.verilmemiştir.

Hasta ve kurucuların desteğiyle Hasta ve kurucuların desteğiyle yürütülür.yürütülür.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Hasta ve ailesine kanserle ve Hasta ve ailesine kanserle ve

tedavisiyle ilgili olarak tanı tedavisiyle ilgili olarak tanı konulmasından ölüme kadar devam konulmasından ölüme kadar devam eden yardıma DESTEK TEDAVİSİ eden yardıma DESTEK TEDAVİSİ denir.denir.

Tedavinin yararlarını maksimize Tedavinin yararlarını maksimize etmek için hastaya yardımcı olur.etmek için hastaya yardımcı olur.

Tanı ve tedavi boyunca yapılır.Tanı ve tedavi boyunca yapılır.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM İlerlemiş hastalıkta hastaların tüm İlerlemiş hastalıkta hastaların tüm

aktif bakımına palyatif bakım denir.aktif bakımına palyatif bakım denir. Ağrı ve diğer semptomların Ağrı ve diğer semptomların

psikolojik, sosyal ve ruhsal desteğin psikolojik, sosyal ve ruhsal desteğin sağlandığı durumlardır.sağlandığı durumlardır.

Palyatif bakımın amacı hasta ve Palyatif bakımın amacı hasta ve yakınlarının yaşamının kalitesini yakınlarının yaşamının kalitesini arttırmaktır.arttırmaktır.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Progressif, ilerlemiş hastalıklı Progressif, ilerlemiş hastalıklı

hastalarda konusunda uzmanlaşmış hastalarda konusunda uzmanlaşmış bir ekiple yapılan aktif total bakıma bir ekiple yapılan aktif total bakıma uzman palyatif bakımı denir.uzman palyatif bakımı denir.

Bu bakım fiziksel, psikolojik sosyal ve Bu bakım fiziksel, psikolojik sosyal ve dini destek sağlayan bir ekiple dini destek sağlayan bir ekiple gerçekleştirilir.gerçekleştirilir.

Tüm akciğer kanseri hastaları Tüm akciğer kanseri hastaları uzmanlaşmış palyatif bakım ekibiyle uzmanlaşmış palyatif bakım ekibiyle değerlendirilmelidir.değerlendirilmelidir.

AĞRIAĞRI Akciğer kanserli hastaların en Akciğer kanserli hastaların en

önemliönemli sıkıntılarından biridir.sıkıntılarından biridir. Akciğer kanserli hastaların yaklaşık Akciğer kanserli hastaların yaklaşık

%60’ında bu sorun vardır.%60’ında bu sorun vardır.

HALSİZLİKHALSİZLİK Kanserin kendisi ve tedavisinin Kanserin kendisi ve tedavisinin

halsizlik yapıcı etkisi vardır.halsizlik yapıcı etkisi vardır. Sağlık ekiplerinin bilinen nedenler Sağlık ekiplerinin bilinen nedenler

üzerine gitmeleri gerekir. üzerine gitmeleri gerekir. Uykusuzluğun düzeltilmesi, anemi Uykusuzluğun düzeltilmesi, anemi

tedavisi, ilaçların yan etkileriyle tedavisi, ilaçların yan etkileriyle mücadele, depresyonun tedavisi mücadele, depresyonun tedavisi gerekir.gerekir.

ANKSİYETE VE ANKSİYETE VE DEPRESYONDEPRESYON

Akciğer kanserli hastaların Akciğer kanserli hastaların %43’ünde psikolojik problemler %43’ünde psikolojik problemler vardır.vardır.

Emosyonel semptomların giderilmesi Emosyonel semptomların giderilmesi için uygun uzman doktorlardan fikir için uygun uzman doktorlardan fikir alınması gerekir.alınması gerekir.

NEFES DARLIĞI VE NEFES DARLIĞI VE ÖKSÜRÜKÖKSÜRÜK

Dispne en önemli problemlerden Dispne en önemli problemlerden biridir. Bu konuyla ilgili ciddi bir biridir. Bu konuyla ilgili ciddi bir ekip çalışması gerekir.ekip çalışması gerekir.

BESLENMEBESLENME Akciğer kanserli hastaların %46-Akciğer kanserli hastaların %46-

61’inde tanı konduğunda veya tedavi 61’inde tanı konduğunda veya tedavi süresince beslenme problemleri süresince beslenme problemleri nedeniyle kilo kaybı olur.nedeniyle kilo kaybı olur.

Beslenme konuları mutlaka uygun Beslenme konuları mutlaka uygun uzmanların desteğiyle uzmanların desteğiyle götürülmelidir. Hastaların kilo götürülmelidir. Hastaların kilo alması sağlanmalıdır.alması sağlanmalıdır.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Hemşire bakımı: yara bakımı, intravenöz ilaç Hemşire bakımı: yara bakımı, intravenöz ilaç

tedavisi, ilaçların kullanımını kontrol etmek, tedavisi, ilaçların kullanımını kontrol etmek, yan etkileri izlemek, destek tedavisi yan etkileri izlemek, destek tedavisi sağlamak ve duygusal destek vermek.sağlamak ve duygusal destek vermek.

Fiziksel tedavi: Zayıflamış kasların yeniden Fiziksel tedavi: Zayıflamış kasların yeniden kullanımına yönelik aktiviteler yaptırmak.kullanımına yönelik aktiviteler yaptırmak.

Mesleki tedavi: Beslenme, yeme,içme, Mesleki tedavi: Beslenme, yeme,içme, giyinme ve ev rutinlerini yapmak için gerekli giyinme ve ev rutinlerini yapmak için gerekli motivasyonu sağlamakmotivasyonu sağlamak

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Konuşma tedavisi: Konuşması bozulan Konuşma tedavisi: Konuşması bozulan

hastalarda özel tekniklerle yeniden hastalarda özel tekniklerle yeniden konuşmasını sağlamaya yönelik çalışır.konuşmasını sağlamaya yönelik çalışır.

Tıbbi sosyal hizmet uzmanı: Hastanın Tıbbi sosyal hizmet uzmanı: Hastanın kompleks ihtiyaçlarını sağlamaya kompleks ihtiyaçlarını sağlamaya yönelik çalışmalar yapar. Hastalara yönelik çalışmalar yapar. Hastalara finansal destek bulmaya çalışır.finansal destek bulmaya çalışır.

Ev görevlisi:Çamaşır, alışveriş gibi Ev görevlisi:Çamaşır, alışveriş gibi hafif ev işlerini düzenler.hafif ev işlerini düzenler.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Gönüllüler:Her türlü hizmette, Gönüllüler:Her türlü hizmette,

duygusal ve fiziksel yardım sağlar.duygusal ve fiziksel yardım sağlar. Diğerleri: Beslenme desteği, tıbbi Diğerleri: Beslenme desteği, tıbbi

cihaz ve tedarikçiler, lab ve röntgen cihaz ve tedarikçiler, lab ve röntgen çalışmaları, eczacılık servisi, solunum çalışmaları, eczacılık servisi, solunum terapisi, transport, eve sağlanan terapisi, transport, eve sağlanan yiyecek, telefonla konsültasyon, acil yiyecek, telefonla konsültasyon, acil monitor ve çağrı sistemlerimonitor ve çağrı sistemleri

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Çoğu zaman kanser hastalarına Çoğu zaman kanser hastalarına

verilen ev bakımı diğer hastalıklar verilen ev bakımı diğer hastalıklar nedeniyle verilen servisten farklı nedeniyle verilen servisten farklı değildir.değildir.

Ancak onkoloji dalında eğitim almış Ancak onkoloji dalında eğitim almış bir hemşire hastaya daha fazla bir hemşire hastaya daha fazla yardımcı olacaktır.yardımcı olacaktır.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIMPersonelin aşağıdaki konularda daha Personelin aşağıdaki konularda daha

tecrübeli olması gerekir.tecrübeli olması gerekir. KemoterapiKemoterapi İmmünoterapi ve biyolojik tedavilerİmmünoterapi ve biyolojik tedaviler Kan ürünleriKan ürünleri Ağrı tedavisiAğrı tedavisi Antibiyotik tedavisiAntibiyotik tedavisi Beslenme desteğiBeslenme desteği Antiemetik tedaviAntiemetik tedavi HidrasyonHidrasyon

Evde bakım masraflarını kim Evde bakım masraflarını kim ödeyecek?ödeyecek?

Hasta ve yakınlarıHasta ve yakınları Sağlık sigorta şirketleriSağlık sigorta şirketleri HükümetHükümet

ABD’deki durumABD’deki durum 65 yaş üzeri federal medicare programı için 65 yaş üzeri federal medicare programı için

uygun olabilir.uygun olabilir. 65 yaşın altı işgörmezliğin durumuna göre 65 yaşın altı işgörmezliğin durumuna göre

değerlendirilir.değerlendirilir. Bazı seçici özelliklerin olması gerekir.Bazı seçici özelliklerin olması gerekir. Evde bakıma doktorun karar vermesi Evde bakıma doktorun karar vermesi

gerekir.gerekir. Part time veya intermittent tecrübeli bir Part time veya intermittent tecrübeli bir

hemşire, fizyoterapist, konuşma tedavisi hemşire, fizyoterapist, konuşma tedavisi veya gündelik tedaviye ihtiyaç duyulmalıdır.veya gündelik tedaviye ihtiyaç duyulmalıdır.

Hastaların eve bağlı olması ve yardımsız Hastaların eve bağlı olması ve yardımsız evden çıkamıyor olması gerekir.evden çıkamıyor olması gerekir.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Evde bakıma karar veren doktor Evde bakıma karar veren doktor

bakım planını ve uygulamasını takip bakım planını ve uygulamasını takip eder.eder.

Hospice bakım dışında Medicare Hospice bakım dışında Medicare lisanslı bir ajans olmalıdır.lisanslı bir ajans olmalıdır.

Medicare 6 aydan az ömrü kalan Medicare 6 aydan az ömrü kalan kanser hastalarının hospis masrafını kanser hastalarının hospis masrafını karşılar.karşılar.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Amaç ; hastalığın tüm evrelerinde Amaç ; hastalığın tüm evrelerinde

hasta ve ailesinin en iyi şekilde yaşam hasta ve ailesinin en iyi şekilde yaşam kalitesini arttırmaya yönelik kalitesini arttırmaya yönelik müdahelelerdir.müdahelelerdir.

Palyatif bakım ağrının tedavisi, fiziksel Palyatif bakım ağrının tedavisi, fiziksel olarak sıkıntı yaratan durumların olarak sıkıntı yaratan durumların ortadan kaldırılması temelindedir.ortadan kaldırılması temelindedir.

Hospice’de olduğu gibi palyatif Hospice’de olduğu gibi palyatif bakımda birçok disiplinin birarada bakımda birçok disiplinin birarada olduğu ekip işidir.olduğu ekip işidir.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Doktor, hemşire, eczacı, psikolog, Doktor, hemşire, eczacı, psikolog,

sosyal görevli, din adamı,sosyal görevli, din adamı, diyetisyen,diyetisyen, konuşma ve fizyoterapist,konuşma ve fizyoterapist, vb..vb..

Palyatif bakım hastanede, Palyatif bakım hastanede, bakımevlerinde, ve evde yapılabilir.bakımevlerinde, ve evde yapılabilir.

Bazı yoğun bakımlar özel palyatif Bazı yoğun bakımlar özel palyatif bakım ekipleriyle yapılır.bakım ekipleriyle yapılır.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Palyatif bakım programları direkt Palyatif bakım programları direkt

hastane fonları, çeşitli servisler ve hastane fonları, çeşitli servisler ve finansal desteklerle sağlanır.finansal desteklerle sağlanır.

PALYATİF BAKIMPALYATİF BAKIM Palyatif bakım hospice temelinde Palyatif bakım hospice temelinde

gelişmiştir.gelişmiştir. Küratif tedavinin sonlandığı noktadan Küratif tedavinin sonlandığı noktadan

itibaren hastalığın son dönemlerinde itibaren hastalığın son dönemlerinde uygulanan hastanın rahatlamasını uygulanan hastanın rahatlamasını sağlayacak tedavi şeklidir.sağlayacak tedavi şeklidir.

2004 yılında 5 büyük palyatif bakım 2004 yılında 5 büyük palyatif bakım organizasyonu ulusal yapıda organizasyonu ulusal yapıda birleşmiştir.birleşmiştir.

Palyatif bakımdaki Palyatif bakımdaki bileşenleribileşenleri

Hasta populasyonuHasta populasyonu Hasta ve aile merkeziHasta ve aile merkezi Palyatif bakım zamanıPalyatif bakım zamanı Bakımın sınırlarıBakımın sınırları İnterdisipliner ekipİnterdisipliner ekip İletişim özellikleriİletişim özellikleri Bakımda devamlılıkBakımda devamlılık Kalitenin arttırılmasıKalitenin arttırılması