Kemoterapi Alan Kanserli Hastalarda Metoklopramide Bağ lı Akatizi

Nazmiye KAYA*, Betül ALTUĞ *, Seyhan DURA**, Rahim KUCUR*, Ş amil ECİRLİ **

ÖZET

Bu çalış mada kemoterapi alan kanser hastalarında sıkl ıkla antiemetik olarak kullan ı lan, dopamin antagonisti metoklopramide bağ lı akatizi prevalansı araş tı rı lm ış tır. Çalış maya alı nan 25 olgunun % 52'sinde (13 olgu) me-toklopramide bağ lı olarak akatizi ortaya çı ktığı saptandı . Bu çalış mayla kemoterapi esnasında antiemetik olarak metoklopramid kullanan hastalarda sı kl ıkla gözardı edilen akatiziye dikkat çekilmek istendi.

Anahtar kelimeler: Metoklopramid, akatizi

Düşünen Adam; 1995, 8 (4): 47-49

SUMMARY

In this study the prevalans of akathisia induced metoclopramide is reseacrhed in patients with cancer taking chemotherapy. In 52 % (13 cases) of the 25 cases, akathisia related to metaclopramide is established. It is aimed to pointed that akathisia which usually is neglected in patients taking metoclopramide as an antiemetic during chemotherapy.

Key words: Metoclopramide, akathisia

GİRİŞ

Metoklopramid (MKP), prokainamid ve sülpirid benzeri yap ıda, antiemetik etkili bir benzamid tü-revidir (132). Günümüzde kanser kemoterapisi ve AIDS'e bağ lı ş iddetli kusmalar ı önlemek için s ık-Ula kullanı lan metoklopramid daha önceki y ıllarda nörojenik mesane, ortostatik hipotansiyon, prolaktin artışı olmayan amenore, anoreksia nervoza, Tourette sendromu, luçlar ık ve migren türü baş ağnlannın te-davisinde de kullan ılmış tır (13) .

Gastroenterologlar, onkologlar, cerrahlar ve anes- tezistler tarafından geniş kullan ım alan ı olan bu ila-

cın nörolojik yan etkileri önemlidir. Bunlar erken dönemde ortaya ç ıkan akatizi, akut distoni, ilaca bağ lı parkinsonizm ve geç dönemde ortaya ç ıkan tar-div diskinezi gibi ekstra piramidal sistem bozuk-luklarıdır (6) . Etki mekanizmas ının periferik ve sant-ral kolinerjik aktiviteyi art ırmak ya da nöroleptik ilaç olan klorpromazin gibi santral dopamin resep-törlerinin bloke etmek şeklinde olduğu belirtilmek-tedir (4 ' 12) . Ortaya ç ıkan ekstrapramidal yan etkiler-den de antidopaminerjik etki sorumlu tutulmaktad ır (15) . Metoldorpraınidin bu yan etkilerinin doz ve plazma ilaç konsantrasyonu ile ilişkili olmadığı ve geçici olduğu bildirilmektedir (7 ' 15) .

Selçuk Üniversitesi T ı p Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dal ı

47

pecy

a

Kemoterapi Alan Kanserli Hastalarda Metoklopramide Bağ lı Kaya, Altuğ , Dura, Kucur, Ecirli Akatizi

MATERYEL ve METOD

Bu çalış ma Selçuk Üniversitesi T ıp Fakültesi Psi-kiyatri ve İç Hastal ıkları klinikleri tarafından ortak olarak yap ı ldı . Çal ış maya kanser tan ısı ald ıktan sonra ilk kez kemoterapi uygulanan 10 kad ın, 15 erkek olmak üzere 25 hasta al ındı . Hastalara ke-moterapi protokolu içinde ortalama 20-50 mg/gün metoklopramid İV olarak uyguland ı (8) . Kemotera-piyi takiben ilk üç gün içerisinde metoklopramide bağ l ı akatiziyi tayin etmek için Stewart ve ark. ta-rafından oluş turulan akatizi formu uyguland ı (5) . Ve-rilerin değerlendirilmesinde Mann-Whitney-U testi kullan ı ldı .

BULGULAR

25 olgu aldıkları akatizi puan ına göre akatizi olan ve olmayan olmak üzere iki gruba ayr ı ldı . Gruplar ara-s ında yaş , cinsiyet ve kanser tipi yönünden anlaml ı fark bulunamad ı (p>0.05). Akatizi saptanan 13 ol-gunun (% 54'ü (7 olgu) kad ın, % 46's ı (6 olgu) erkek idi (Tablo 1).

TARTIŞMA ve SONUÇ

Santral dopamin reseptör blokaj ı yapan ilaçlar ın kul-lan ı mı na bağ lı olarak ortaya ç ıkan akatizi, motor hu-zursuzluk, yerinde duramama, gezinip durma gibi semptomlarla kendini belli eden, s ık görülen ancak çoğu kez gözden kaçabilen, patofizyolojik temeli be-lirsiz bir ekstrapiramidal hareket bozuklu ğudur (14,19) .

Tablo 1. Metoklopramid verilen kanser hastalar ı n ın demo-grafik ve klinik özellikleri

Akatizi olan Akatizi olmayan (n=13, % 52) (n=12, % 48)

n % Cinsiyet

Kad ı n 7 54 3 25 Erkek 6 46 9 25

Kanser tipi Lenfoma 3 22 5 42 Barsak 4 31 3 25 Lösemi 4 31 2 17 Mesane 1 8 0 Safra kesesi 1 8 Akciğer 0 1 8 İ nsulinoma 1 8 0

Akatizi olan grubun yaş orta: 41 (SD=13.23) Akatizi olmayan grubun yaş art.: 49 (SD=17.54)

Akatiziye neden olan ilaçlar ın başı nda nöroleptikler bildirilmekte ise de meaklopramid ve proklorperazin gibi antiemetiklerin de akatizi yapt ığı saptanm ış tı r (5 ' 13) . Antiemetik olarak geni ş kullan ımı olan me-taklopramidin bu yan etkisi s ıklıkla ilac ı kullnan hekim tarafından tan ınmamakta ya da psikiyatrik bir bozukluk olarak de ğerlendirilip yanl ış tanı kon-maktad ır (4) .

Fakat yap ı lan araş tırmalar bu yan etki varl ığı nın üze-rinde durulmas ı gerektiğ ini göstermektedir. Stewart ve ark. (1994) ise, 24 olgu üzerinde yapt ıkları araş -tırmada bu oran ı % 50 (14) , Long (1988) 1031 olgu üzerinde metokloprarnide ba ğ lı hareket bozuklukla-rı nı araş tırdığı çalış mada akatizi oran ı % 10 (1 °), Jungmann' ın (1982) çal ış mas ında ise bu oran % 25 olarak bildirilmiş tir (9) . Bizim çalış mam ızda ise aka-tizi oranı % 52 olarak bulunmu ş olup, akatizi olan ve olmayan gruplar aras ında yaş , cins ve kanser tipi yönünden anlaml ı bir fark bulunmam ış tı r (p>0.05).

Akatizi her yaş ta görülmekle beraber 30-60 ya ş lar aras ında ve kad ınlarda daha s ık olduğu bildirilmek-tedir (18 ' 19) . Bizim çalış mam ızda akatizi saptanan ol-guların yaş ortalarnalar ı 41 olup % 54'ü (7 olgu) ka-dındı . Araş tırmam ızda kanser hastalar ına uygulanan kernoterapötik ilaç protokolü içinde ortalama 20-50 mg/gün metoklopramid verildi. Ancak bu ilaç 500- 1000 mg/gün gibi çok daha yüksek dozlarda da kul-lanı lmaktadır. Yüksek dozlarda metokloprarnidin klorpromazin gibi prolaktin düzeyini artt ı rdığı bil-dirilmektedir (17) . Metoklopramide bağ lı s ık gö-rülmeyen ancak literatürde bildirilen di ğer durumlar ise; organik affektif sendrom, ajite depresyon ve ma-lign nöroleptik sendrom olup bu klinik durumlar, kullan ı lan metoklopramid dozuna ba ğ lı değ ildir (3,16,17)

Metoklopramide bağ lı yan etkilerden akatizi ortaya ç ı ktığı nda difenhydramine gibi dopaminerjik etkili antihistaminik ilaçların veya benzodiazepinlerin ilave edilmeleri, ı srar eden akatizi olgular ında ise bi-periden, cogentin gibi ilaçlar ın kullanı labileceğ i bil-dirilmektedir (2 ' 11) .

Geni ş kullan ım alan ı olan metoklopramidin neden olabileceğ i yan etkilerden akatiziye dikkat çekmeyi amaçladığı m ız bu çal ış mada, akatizinin geçici ol-duğunu, ilac ı öneren hekimlerin bu belirti ko-

48

pecy

a

Kemoterapi Alan Kanserli Hastalarda Metoklopramide Bağ lı Kaya, Altu ğ , Dura, Kucur, Ecirli Akatizi

nusunda hastalar ına gerekli bilgiyi vermelerini veya uzun süreli antiemetik kullan ımında dopamin re-septörlerine etki etmeyen bir antiemetik seçmelerini öneriyoruz.

KAYNAKLAR

1. Albibi R, McCullum RW: Pharmacology and clinical app-lication. Ann Intern Med 98:86-95, 1983. 2. Cory DA: Adverse reaction to metaclopramide during en-teroclysis. Letter AJR Am I Roentgenol 163(2), 1984. 3. Ebad ı M, Pfeiffer RF, Murrin LC: Pathogenesis and treatment of neuropleptic malignant syndrome. Gen Pharmac 4:367-386, 1990. 4. Ferrando SJ, Eisendrath SJ: Adverse neuropsychiatric effects of dopamine antagonist medications. Psychosomatics 4:426-432, 1991. 5. Fleisman SB, Lavin MR, Sattler M, Szarka H: Antiemetic in-duced akathisia in cancer patients receiving chometherapy. Am J Psyc 151:5, 1994. 6. Ganzini L, Casey DE, Hoffman WF: The prevelance of me-toclopramide induced tardive dyskinesia and acute ext rapyramidal movement disorders. Arch Intern Med 153, June 28, 1993. 7. Hamilton FA: Metocloprarnide induced akathisia. Military Med 11:585, 1987. 8. Haskell: Cancer treatment. Principles and practice of cancer chemotherapy. 21-43, 1990.

9. Jungmann SC: Akathisa and metoclopramide. Lancet 11:221, 1982. 10.Lang HE: Akathisia and restlessleg syndrome. Inc Jankovic J, Tolasa E (ed). Parkinson's Disease and Movement Disorders. Bal-timore, Urban&Schwarzenberg, 349,364, 1988. 11.Lismhman WA: Movement disorders. In Organic Psychiatry Second Edition. Blackwell Sci Publ, Oxford 546-550, 1987. 12.McClelland GR, Sutton JA: A comparison of the gastric and central nervous system effects of two substituted benzemides in normal volunteers. Br J Clin Pharmac 21:503-509, 1986. 13. Miller LG, Jankovic J: Metoklopramide-induced movement disorders clinical findings with a review of the literature. Arch In-tern Med 149:2486-92, 1989. 14.Miller LG, Jankovic J: Neurologic approach to drug induced movement disorders: A study of 125 patients. South Med J 5:525- 32, 1990. 15.Saner R, Hellendbrecht D, Hellstern A, Hess H: Improved be-nefit risk ratio of higher dose metoclopramide therapy during cisplation induced emesis. Eur J Clin Pharmacol 29:311-12, 1985. 16.Shearer RM, Curran BP: Tardive akathisia and agitated dep-ression during metoclopramide therapy. Acta Psyc Scand 70:428- 31, 1984. 17.Weddington WW, Banner A: Organic affective syndrome as-sociated with metoclopramide: Case report. J Clin Psyc 47:4, 1986. 18.Wynne HA, Yelland C, Cope LH, et al: The associated of age and fraity with the pharmacokinetics and pharmacodynamics of metoclopramide. Age and Ageing 5:354-9, 1993. 19. Yüksel N, Köroğ lu E: Klinik uygulamala ı psikofarmakoloji. Hekimler Yay ı n Birliğ , Ankara, 17-39, 1991.

49

pecy

a

Fronto-eth ınoidal meningoensefalosel: Olgu sunumu Fronto-ethmoidal meningoencephalocele: A case report

İsmail ERMIŞ (*), Tahir HAYIRLIOĞ LU (*), Ali CANBOLAT (**), Atilla ARINCI (*), İ lhan ELMACI (***)

ÖZET

Burun kökünde büyük bir kitle (frontoetmoidal meningoensefalosel) ile do ğan altı yaşı nda bir erkek çocuğ u ol-gusu sunulmaktad ı r. Radyolojik incelemeleri takiben, protrüzyon gösteren kitle ekstrakraniyal olarak bikoronal ve fasiyal insizyonlarla ç ı karı lm ış ve fronto-bazal bölgedeki kemik defekti rekonstrüksiyonu yap ı lm ış tı r. Bu ya-z ıda, hastaya uygulanan cerrahi tedavi belirtilmekte ve literatür gözden geçirilmektedir.

Anahtar kelimeler: Ensefalosel, nazoetmoidal meningoensefalosel, frontoetmoidal meningoensefalosel

Düşünen Adam; 1995, 8 (4): 50-52

SUMMARY

A six-year-old boy is demonstrated who was born with a large swelling (fronto-ethmoidal me-nin goencephalocele) at the root of the nose. Following radiographic investigations, he underwent surgery by extracranial approach utilizing bicoronal and facial incions for removal of the protruding mass and re-construction of the fronto-bazal defect. In this paper, the surgical treatment of the patient is presented and the li-terature is reviewed.

Key words: Encephalocele, naso-ethmoidal meningoencephalocele, fronto-ethmoidal meningoencephalocele

INTRODUCTION

Encephaloceles result from congenital openings in the midline region of the skull, often at the junction of the chondro- and desmocranium, which permit meninges, brain substance or both from the cranial cavity. Data on the prevalence of encephaloceles range from 1 in 2500 to 1 in 25000 normal births. A meningocele is a cerebrospinal fluid (CSF)-filled hernial sac that is lined and covered by meninges. A

sac that additionally contains brain rissue or other glial matter is referred to as meningoencephalocele. An encephalocystocele is formed by the herniation of brain and fluid-filled paris of the ventricles through the osseous defect. The severest grade of *herniation is the encephalocystomeningocele, in which portions of the brain and ventricles are ac-companied by a large collection of CSF in the me-ningeal space (1'8).

(*) I. U. School of Medicine, Department of Plastic and Reconstructive Surgery (**) I. U. School of Medicine, Department of Neurosurgery (***) Bak ı rköy Mental Hospital, Department of Neurosurgery

50

pecy

a

Fronto-ethmoidal meningoensefalosel

Ermiş , Hay ırlı oğ lu, Canbolat, Arı nc ı , Elmac ı

Meningoencephaloceles may be subdivided into oc-cipital, parietal, basal and syncipital (6) . The syn-cipital group has been divided into three types which comprise fronto-ethmoidal (subdivided by facial skeleton exit site into naso-frontal, naso-ethmoidal and naso-orbital), interfrontal and those associated with craniofacial clefts (11). Naso-ethmodial me-ningocele is the herniation of meninges with or with-out brain tissue through the anterior cranial base in the region of the foramen caecum which displaces the cribriform plate and crista galli posteriorly and protrudes through the skull at between the nasal bones and nasal cartilage. In this paper, we report a case with fronto-ethmoidal meningoencephalocele which we had operated.

CASE REPORT

B G, a six-year-old male child was refererred to our clinic complining with a large swelling between his eyes. The little boy had been bom with this round and soft subcutaneous mass. The covering skin was normal in appearance with slight hyperpigmentation over the distal part. The lesion was not compress-ible, but was increasing slightly in size during cry-ing. Radiographic studies showed the mass to be cystic with the transverse diameter of 45 mm and there was an osseous defect in the fronto-basal re-gion. The sac seemed to project laterally between the frontal and nasal bones.

A bicoronal scalp incision was done to reach to the mass from above for removal. In addition, the over-lying skin of the lesion was incised on the midlateral line and the lesion was progressively isolated from the nose towards the cranial base. The hernial open-ing was located more laterally between the frontal and nasal bones. When the cranial defect had been reached trought the bony nasal framework, the her-nial sac was removed and the meningial defect was carefully closed throught the bicoronal scalp in-cision. Duraplasty was not required. A cranial bone graft was inserted to reconstruct the fronto-basal bony defect. Bilateral medial canthopexy was ac-complished. A Z-plasty skin closure was performed to prevent subsequent contracture of the skin. The histopathologic report of the removed cystic mass was "a cystic structure containing mature brain tis-sue. The features are those of an encephalocele".

The post-operative period was uneventful. Figures 5 and 6 show the post-operative appearance, There has not been any relapse and the patient has not re-quested a secondary surgical procedure to improve his aesthetic appearance.

DISCUSSION

Smith et al. states that cysts containing brain tissue, even if a link with the brain can not be demonstrat-ed, should be regarded as encephaloceles (1°) . As in the cases reported by various authours, our patient had a naso-ethmoidal meningoencephalocele of the fronto-ethmoidal type because the' hernial opening was situated more laterally between the frontal and nasal bones (8,11).

Because of their position and size, fronto-ethmoidal meningoceles and meningoencephaloceles cause al-terations and distortions of the surrounding facial structures such as displacement of the medial orbital walls, the entire orbits, telecanthus and hyper-

1 (2-5,9,12, 3) . telofism Patients with this malformation demonstrate swellings of varying size in the gla-bella- nasal region. These swelling may be sessile or pedinculated. On palpation the mass may be solid and firm or soft and cystic. The contents of the sac mostly consists of glial tissue, often infiltreted with fibrous trabeculae. The skin over the mass may be normal in appearance, thin and shiny or thick and wrinkled. Hyperpigmentation and hypertrichosis may be noted. Visual acuity may be decreased. Stra-bismus and lacrimal obstructions, resulting iq epi-phora and/or dacryocytitis can be observed (4 '7 ' 13) .

Differential diagnosis should be made from traumat-ic encephalocele, ethmoid-frontal sinus mucocele, neurinoma, hemangioma and glioma. Diagnosis or clinical recognition might not be easy if the cerebral hernia is confined mainly within the nose. A com-mon feature of encephaloceles that enter the nasal and nasopharyngeal space is impairment of nasal air-way. These lesions are easily mistaken clinically for nasal polyps or tonsiller hyperplasia. Not in-frequently, the diagnosis is made only after men-ingitis develops following an adenotomy or nasal polyp removal. In doubtful cases endoscopy of the nasophamx will reveal tha sacs as smooth and pul-sating masses (2 '8) . Conventional radiography and

51

pecy

a

Fronto-ethmoidal meningoensefalosel Ermiş , Hay ırlı oğ lu, Canbolat, Annc ı , Elmac ı

three dimensional computerized tomographic (3D-CT) investigations demonstrates the cranial and fa-cial exit holes of the encephaloceles and aid ir tret-ment planning (2) .

A surgeon treating a nasal fistula or cyst must be prepared for the necessity of opening the sub-arachnoid space and performing a duraplasty, as the lesion may communicate with the intracranial cav-ity. The same possibility exists in the patient who presents with a rounded, firm or tense swelling on the nasal dorsum, which may be a meningocele. It is recommended that large encephaloceles, especially those projecting into the nasopharynx, be exposed through a transfrontal intradural approach, reduced into the cranium and secured with a pericranial flap (8) .

Lello et al. describes one-stage correction of fronto-ethmoidal meningoencephaloceles and related stig-mata, via an orbito-cranial approach. A bifrontal craniotomy is only required when simultaneous cor-rection of hypertelorism is to be undertaken. The au-thours recommend a combined intra- and extracrani-al approach. The possibility of a high relapse rate for repaired fronto-ethmoidal meningoencephaloceles, together with the posibility of prolonged post-surgical cerebrospinal fluid leakage, meningitis and other complications is invited when either a trans-cranial bifrontal craniotomy surgical approach or an extracranial approach via the facial lesion, is under-taken alone.

They mention a modification of existing craniofacial surgical approaches in order to avoid a frontal cran-iotomy, to allow for good repair of the en-cephalocele, together with significant benefits in

terms of simplfication of the surgical procedure, op-erating time, blood loss, frontal lobe retraction and complications (4) .

In conclusion, comprehensive surgical treatment of patients with fronto-ethmoidal meningoencepha-loceles involves resection of the pathologic tissue, meningoplasty, repair of the osseous defect and re-construction of the facial deformities (bone and soft tissues).

REFERENCES

1. Charoonsmith T, Suwanwela C: Frontoethmoidal en-cephalomeningocele with special reference to plastic re-construction. Clin Plast Surg 1:27-47, 1974. 2. David DJ, Sheffield L, Simpson D, et al: Frontoethmoidal me-ningoencephaloceles: Morphology and treatment. Br J Plast Surg 37:271-278, 1984. 3. Fuente del Campo A: Frontoethmoidal encephalomeningocele: Surgical treatment and anthropometrical reconstruction. In: Cra-niofacial Surgery, Marchac D (ed), Springer-Verlag, Berlin, p 257-261, 1987. 4. Lello GE, Sparrow OC, Gopal R: The surgical correction of fronto-ethmoidal meningo-encephaloceles. J Cranio-Max-Fac Surg 17:293-298, 1989. 5. Mazzolla RF: Congenital malformations in the frontonasal area: Their pathogenesis and classification. Clin Plast Surg 3:573- 609, 1976. 6. Mc Carty JG, Thorne CHM, Wood-Smith D: Principles of cra-niofacial surgery: Orbital hypertelorism. In: Piastic Surgery, Mc Carty JG (ed), Vol 4, WB Saunders Company, Philadelphia, p 2974-3012, 1990. 7. Morris WMM, Losken HW, le Roux PAJ: Spheno-maxillary meningoencephalocele. J Cranio-Max-Fac Surg 17:359-362, 1989. 8. Samii M, Draf W: Surgery of malformations ofthe anterior skull bale. In Surgery of the Skull Base, Samii M, Draf W (eds), Springer-Verlag, Berlin, p 114-126, 1989. 9. Simpson DA, David DJ, White J: Cephaloces: Treatment, out-come and antenatal diagnosis. Neurosurg 15:14-17, 1984. 10.Smith KR, Schwartz HG, Luse SA, et al: Nasal glikorr ıa.s: A report of fı ve cases with electron microsurgery of one. J Neusurg 20:968, 1963. 11. Swanwela C, Suwanwela N: A morphological classification of sirıcipital encephalomeningocele. J Neusurg 36:201-211, 1972. 12.Tessier P: Anatomical classification of facial, cranofacial and latero-facial clefts. J Max-Fac Surg 4:69-75, 1976. 13.Van der Meulen J, Mazzola R, Stricker M, et al: Classifica-tion of croniofacial malformations. In: Craniofacial Malforma tions, Sticker M, Van der Meulen JC, Raphael, et al. (eds), Churchill Livingstone, Edinburgh, p 149-312, 1990.

52

pecy

a

Çocukluk Çağı nda Kraniyel Manyetik Rezonansda Saptanan Multipl Lezyonlar ve Klini ğ i

Hülya DEMIR*, Bar ış KORKMAZ**, Cengiz YALÇINKAYA***

ÖZET

Beyinde multipl lezyonlara neden olan birçok nörolojik tablo mevcuttur. Kraniyel MR bu tip lezyonlar ı n gö-rüntülenmesinde ve ayr ı ntı lı tanı mlanmas ı nda üstün bir teknik olup, klinik tablonun ay ırı c ı tanı s ında en önemli yardı mc ı araş tırma yöntelerinden biridir. Lezyonları n dağı lı m ı , özellikle seçti ğ i anatomik bölgeler, simetrik olup olmadığı , sinyal özellikleri gibi bir dizi parametre etiyoloji hakk ı nda bilgi vermektedir. Bu yaz ıda kraniyel MR' ı nda multipl lezyon görülen 21 olgunun klinik ve MR özellikleri ve bunlar aras ındaki ilişkiler literatür ışı -ğı nda değ erlendirilerek, supratentoriyel yerleş imin tüm olgularda görüldüğ ü, bununla bağ lantı lı olarak klinik tabloda nöbet ve mental tutulumun ön planda olduğ u dikkati çekmi ş tir.

Anahtar kelimeler: Kraniyel MR, multipl lezyonlar, çocuk

Düşünen Adam; 1995 8 (4): 53-55

SUMMARY

There are a number of neurological disorders which cause multiple lesions in the brain. MR1 is superior to the other major imaging techniques in the detection of such multiple lesions, so as to be most helpful in the dif-ferential diagnosis of their clinical pictures. Characteristics such as localisation, symmetry, demarcation and signal intensity are helpful in delineating the etiology of multipl lesions. In this study, it is aimed to set the cor-relation between clinical and MR1 features of patients, and it was found that supratentorial involvement oc-curred in all patients in accordance with the clinical picture dominated by seizures and mental retardation or deterioration found to have multiple lesions in their brains.

Key words: Cranial MR1, multiple lesions, child

GİRİŞ

Son y ıllarda yayg ın kullanıma girmesi ve birçok du-ruda diğer görüntülee yöntemlerinden daha hassas olması nedeniyle kraniyel manyetik rezonansda (MR) multipl lezyon görüntüleriyle klinisyenler daha s ık karşı laşmaktad ır. S ıklıkla tan ır destekle-yen veya yönlendiren MR bulg ılları klinisyen için bazen ş aşı rtıc ı olabilmektedir, özellikle multipl int-rakraniyel lezyonlar söz konusu olduğunda, ay ırıc ı

tanı hem radyolojik hem Minik aç ıdan zenginlik gös-termektedir. Çocuklarda beyinde multipl kitlelere neden olan birçok nörolojik tablo mevcuttur (Tablo 1) (1,2,3) . Bunlar aras ında, metastatik tümörler ve nö-rokutanöz sendromlar, metabolik ve dejeneratif sü-reçler yan ısıra demyelinizasyonla giden ADEM (akut dissemine ensefalomyelit) ve multipl skleroz (MS) oldukça önemli bir yer tutar (4,5) . Bu yaz ıda retrospektif olarak kraniyel MR'lerinde multipl lez-yonlar görülmü ş olguların klinik ve MR özellikleri

* Bakı rköy Ruh ve Sinir Hastal ıkları Hastanesi, Nöroloji Kliniğ i İ.Ü.** . Cerrahpaşa Tı p Fakültesi Nöroloji Anabilim Dal ı

53

pecy

a

Çocukluk Ça ğı nda Kraniyel Manyetik Rezonansda Saptanan

Demir, Korkmaz, Yalç ınkaya Muhip! Lezyonlar ve Klini ğ i

Tablo 1. Multipl lezyonlara neden olan ba ş l ıca çocuk nörolo-jisi hastal ıkları

1. metastatik tümörler 2. multipl tümörler (meningiom, nörinom) 3. anjiyopatiye bağ l ı hematomlar 4. multipl anevnzmalar 5. multipl enfarktlar (moya moya) 6. vaskülit 7. serebrit 8. abse 9. parazitoz

10, tüberküloz, sifiliz, lyme gibi enfeksiyonlara ba ğ l ı granülomatöz lezyonlar

11. kist 12. kalsifikasyonlar

(TORCH enfeksiyonlan, parazitozlar, nörokutanöz sendromiar, hiperparatiroidizm, Fahr hastal ığı )

13. multipl skleroz (MS) 14. akut dissemine ensefalomyelit (ADEM) 15, heterotopiler 16. lökodistrofiler (özellikle but aminoasidopati ve organik

asidopatiler) 17. mitokondriyal sitopatiler 18. hipoksik ve iskemik değ iş ikler 19. yabanc ı cisimler

arası ndaki baz ı ilişkiler literatür ışığı nda irdelen-miş tir.

MATERYEL ve METOD

Çalış maya 1990-1994 yı lları aras ında Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nörolojisi Bilim Dal ı 'nda iz-lenmiş ve kraniyel MR incelemesinde multipl lez-yon görülmü ş 21 olgu alınmış tır. Değerlendirmeye alınan olgular ın tümünde fizik ve nörolojik muayene yap ı lmış olup, öz ve soy geçmiş özellikleri araş -tı nlmış tır. Rutin kan tetkiklerinin yan ısıra olguları n tümünde EEG ve psikomotor incelemeleri, 9'unda bilgisayarl ı tomografi (BT), 6's ında beyin omurilik suyu (BOS) inceleme yap ı lmış tır. MR'de görülen tüm lezyonlar anatomik lokalizasyonlanna ve kal-sifikasyon özelliklerine göre değerlendirilip, klinik bulgularla ilişkileri aç ı sından ele al ınmış lard ır.

BULGULAR

Olguların 8'i erkek (% 38), 13'ü k ız (% 62) olup yaş -ları 6 ay-12 yaş aras ında4değ işmektedir. Olgular ın 5'inde nörokutanöz sendromlar, 5'inde MS ve/veya ADEM, 2'sinde serebral felç, 4'ünde nörometabolik hastal ık (bunlar ın 2'sinde infantil bilateral striatal nekroz), l'inde anilin intolcsikasyonu, l'inde beyin absesi, l'inde ensefalit, l'inde akut lenfoblastik lö-semi ve kemoterapi uygulan ım ı , l'inde migrasyon

Tablo 2. Hastalar ın klinik yak ı nmalara göre da ğı l ı m ı

Yakı nmalar

Olgu say ı sı

Nöbet Konuşma sorunu Motor gecikme ya da kötüye gitme

kusura tan ı ları konulmuş tur. Olgular ın başvuru ya-lanmalan Tablo 2'de özetlenmi ş olup s ıklık açı -sından nöbet (% 42.8) ve konuşma probleminin (% 28.5) ilk sırada yer aldığı dikkati çekmiş tir. Öz geç-miş lerinde belirgin bir özellik saptanmayan has-talann 7'sinde ailede hastal ık öyküsü (% 33.3), 5 ol-guda anne-baba akrabal ığı (% 23.8) dikkati çekmektedir. Sekiz olguda mental tutulum (% 38.1), 13 olguda nörolojik muayenede patolojik bulgu (% 61.9) saptanm ış tır. EEG'de bozukluk orn ının % 76.2 olduğu görülmüş tür.

Kraniyel MR incelemesinde, tüm hastalarda lez-yonlarda supratentoryel da ğı lım saptanımş (% 100), bunların 6'sında ek olarak infratentoriyel tutulma da (% 23.8) görülmü ştür. Beyaz cevher tutulumu 12 ol-guda (% 57.1), bazal ganglia tutulumu 5 olguda (% 23.8), ventriküler sistem tutulumu 7 olguda (% 33.3), kortikal tutulum 15 olguda (% 71.4), lez-yonlarda kalsifikasyon ise 5 olguda (% 23.8) gö-rülmüş olup bulgular Tablo 3'de gösterilmi ş tir.

TARTIŞMA

Kraniyel MR incelemesi nörolojik hastal ıkların ta-nısında bir ç ığı r açmakta birlikte, özellikle MR bul-gulanna rağmen belli bir tan ıya gidilemeyen ol-gularda kesin tan ı için klinisyenin bir dizi tetkik yapmas ı gerekmektedir. MR'nin bu tetkiklerin se-çiminde yönlendirici olduğu aç ıktır. Ancak bunun için radyolog ile nörologun daha s ıkı işbirliğ i yap-mas ı gerekmektedir. MR'yi de ğerlendiren radyolog bazen lezyonlar ı tarif edip bir yorum getirmemekte veya klinik tablodan bağı msız olarak gördüklerinden hareketle baz ı yorumlar yapmaktad ır. Klinisyenin radyologla daha verimli bir i şbirliğ ine girebilmesi için radyologa gerekli sorular ı soracak kadar film değ erlendirmeyi bilmesi gerekmektedir.

Özellikle dismyelinizasyonla giden hastal ıklarda saptanan lezyonlar ın tarifi için önerilen temel özel- likler aras ı nda tutulan baş lıca anatomik yap ı ların

9 42.8 6 28.5 4 19.0

54

pecy

a

Çocukluk Çağı nda Kraniyel Manyetik Rezonansda Saptanan

Demir, Korkmaz, Yalç ı nkaya Multipl Lezyonlar ve Klinigi

Tablo 3. Olgular ı n 11112 1 1erinde görülen lezyonlar ı n olgulara göre dağı l ı m özellikleri

kortikal (n:15)

Supratentoriyel (n:21) % 100 İ nfratentoriyel Kalsifikasyon (n:6) % 28.5 (n:5) % 23.8

beyaz e. (n:12)

bazal g. (n:5)

ventriküler s. (n:7)

% 71.4 % 57.1 % 23.8 % 33.3

Demyelinizan tablo 5 5 3 Nörometabolik hastal ı k 2 , 4 2 2 Serebral felç 2 Nörokutanöz sendrom 4 3 Enfeksiyon 2 2 Diger 3

(örneğ in bazall ganglion, arkuat lifler, derin beyaz cevher, periventriküler alan gibi) hangileri oldu ğu, bu lezyonlar ın simetrik olup olmad ığı , yayg ınlığı , birbiri ile devaml ı olup olmadığı , s ınırları , sinyal in-tansitesi ve multipl olup olmad ığı yer almış tır (6) .

Çocukluk çağı nda multipl lezyonlara neden olan nö-rolojik tablolar içinde nörokutanöz sendromlar, dem-yelinizan hastal ıklar, enfeksiyonlar, nörometabolik hastalıklar önemli bir yer tutmaktad ır. Olgularımızın % 50'ye yak ınında lezyonlar beyaz cevherde gö-rülmüş ve klinik olarak ilk planda ADEM ve/veya MS düşünülmüş tür. Özellikle periventriküler beyaz cevher ve sentrum semiovalede görülen multipl tez-yonlar demyelinizan bir hastal ığı düşündürebilir. ADEM'in ilk MS atağı ndan ayine' tan ısı her zaan mümkün olmadığı için bu olgularda BOS'da oli-goklonal band, myelin-bazik protein (MBP), im-rnunoglobulin G indeksi, multimodal uyandınlmış potansiyeller, HLA subgruplanna bak ı lmas ı yararl ı olabilir (7,8,9) . MR görünümü aç ısından ADEM'de de zaman zaan gri cevherin de tutulabilece ğ i unu-tulmamal ıdır ( 1 °).

Beş olgumuzda bazal ganglia tutulumu saptanm ış olup, bu olgulardaki tan ı nörometabolik hastal ıklar ve anilin intoksikasyonudur. Multipl lezyonlarla bir-likte veya olmaks ı zın bazal ganglia tutulu şunun ön-celikle metabolk hastal ıktan düş ündürdüğü bi-linmektedir ( 11 ). Multipl kalsifıkasyonlu 5 olguya nörokutanöz sendrom tan ısı konmuş tur (12) . De-ğerlendirmeye al ınan hasta populasyonunda ağı rlıklı olarak nörolojik yakınmalann ön planda oldu ğu has-talar yer aldığı için, hematolojik, kardiyolojik gibi sistemik nedenlerle olu şan serebral komplikasyon-lara bağ lı olgu say ısı nın düşük olduğu dikkati çek-miş tir.

Çocuklarda infratentoryel lezyonlar ın sık görülme-sine karşı n, multipl lezyonlarda supratentoryel tu-tuluş dikkat çekicidir. Buna ba ğ lı olarak kortikal gri cevher tutuluşu da oldukça s ıktır ve bu da klinik bul-gulardan mental tutulu ş ve nöbetlerin s ık olmas ını açıklamaktadır ( 13). Bu arş iv çalış mas ında MR ile multipl lezyonlar ı saptanm ış olgular klinik aç ıdan değerlendirilmiş ve klinisyen ile radyolog aras ındaki yakın işbirliğ inin önemi vurgulanmak istenmi ş tir.

KAYNAKLAR

1. Osborn AG: Acquired Metabolic. White Matter and De-generative Diseases of the Brain. in: Osborn AG (ed). Diagnostic neuroradiology. Mosby Year Book, Inc, Missouri, 771-2, 1994. 2. Goldberg H1, Lee SH: Stroke in: Lee SH, Rao RCVG, Zim-merman RA (eds). Cranial MRI and CT. 3rd ed. McGraw-Hill, New York, 1987. 3. Lange S, Grumme T, Kluge W, et al: Cerebral and spinal com-• puterized tomography. 2nd revised and enlarged edition. Schering AG, Germany, 1989. 4. Masters JJ: Ischemia, hydrocephalus, atrophy and ne-urodegenerative disorders. In: Pomeranz SJ (ed). Craniospinal magnetic resonance imaging. WB Saunders Co, 1989. 5. Barkovitch AJ: Pediatric neuroimaging. Vol 1, Raven Press, New York, 1990. 6. Valk J, Van der Knaap MS: Magnetic resonance of myelin myelination and myelin disorders. Springer Verlag, New York, 1989. 7. Kesselring J, Miller DH, Rabb SB, et al: Acute disseminated encephalomyelitis. MRI fı ndings and the distincstion from the multiple sclerosis in childhood. Acta Neurol Scand 88:339-43, 1993. 8. Van Lieshout HBM, van Engelen BGM, Sanders EACM, et al: Diagnosing multiple sclerosis in childhood. Acta Neurol Scand 88:339-43, 1993. 9. Scaioli V, Rumi V, Cimino C, et al: Childhood multiple scle-rosis (MS): Multimodal evoked potentials and magnetic re-sonance imaging (MRI) comparative study. Neuropediatrics 22:15-23, 1991. 10.Kimura S, Unayama T, Mori T: The natural history of acute disseminated leukoencephalitis: a serial magnetic resonance ima-ging study. Neuropediatrics 23:192-5, 1992. 11. Osborn AG: Inherited Metabolic, White Matter, and De- generative Diseases of the Brain. In: Diagnostic Neuroradiology. Mosby-Year Book Inc, Missouri, 743-6, 1994. 12. Roach ES: Neurocutaneous syndromes. Pediatr Clin North Am 39:591-620, 1992. 13.Carbollo EC: Detection of inherited neurometabolic disorders. A practical cliniçal approach. Pediatr Clin North Am 4:801-20, 1992. 14.Wolpert SM, et al: Metabolic and degenerative disorders. MRI in pediatric neruoradiology. Mosby Year Book, St Louis, 1992.

55

pecy

a

Moklobemid Kullan ımı ile Ortaya Ç ıkan Bir Manik Atak Olgusu

A.Ertan TEZCAN*, Nalan K. OĞ UZHANOĞ LU*

ÖZET

Antidepresan sağaltım ı ile bipolar depresyon tamil hastalarda manik atak ortaya çıkabileceğ i önceki ça-lış malarda bildirilmiştir. Bu çalış mada, ailesinde ve kendisinde duygulamm bozuklu ğu tanımlanmayan ago-rafobili panik bozukluk tan ıs ı konulan bir hastada moklobemid tedavisi sırası nda ortaya çıkan manik atak bul-gular' tartışı lacaktır.

Anahtar kelimeler: Agorafobi, panik bozukluk, mani, moklobemid

Düş ünen Adam; 1995, 8 (4 ): 56-58

SUMMARY

Previous reports indicated that antidepressants induce manic attack in cases of bipolar depression. In this ar-ticle, manic attack at a case of panic disorder with moclobemide, will be discussed. Both in this case and his fa-mily any affective disorder hasn't been diagnosed.

Key words: Agoraphobia, panic disorder, mania, moclobemide

OLGU

Moklobemid, monoaminooksidaz Ay ı reversibl ola-rak inhibe ederek beyin monoaminerjik nö-rotransmitter sistemini etkileyen benzamid yap ı sında bir antidepresand ır (1 ). Bu etkisi sonucunda, nö-repinefrin, dopamin ve serotonin metabolizmas ı ya-vaş lar ve böylece nöronal transmitterlerin hücree dışı konsantrasyonlan artar. Kontrollü çal ış malarda moklobemidin her türlü depresyonda, sosyal fobi, panik bozukluk gibi birçok psikiyatrik hastal ıkta en-dike olduğ u gösterilmiş tir (2,3)

Bu çal ış mada "agorafobili panik bozukluk" tan ı s ı ile izlenen ve moklobernid ile tedavi süreci içinde iken ortaya ç ıkan bir mani olgusu sunulmaktad ır.

Yirmialtı yaşı nda, lise mezunu, 6 y ı llık evli, bir çocuk annesi ve ev kad ını olan bir bayan hasta. Ken-disinden al ınan hastalık öyküsüne göre psikiyatri po-liklini'ğ ine başvurusundan 2 ay önce yatmaya ha-zırlandığı sırada aniden baş layn ve yarım saat kadar sürene nefes darl ığı , boğulma hissi, kalbinde çar-pıntı , göğ sünde ağn, baş dönmesi el ve ayaklarda uyu şma ve bay ı lma hissi tan ımlıyor.

Eş i tarafından götürüldüğü acil poliklinikte 10 mg 1M diazepam yap ı larak evine geri gönderilen hasta, ertesi gün dahiliye uzman ına müracaat ediyor ve ciddi bir rahats ızlığı olmadığı belirtilerek dü şük doz anksiyolitik kullanmas ı öneriliyor. İki ay süresinde

* Fı rat Üniversites T ıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dal ı

56

pecy

a

Moklobemid Kullan ı mı ile Ortaya Ç ı kan Bir Manik Atak Olgusu Tezcan, Oguzhanoglu

eş i tarafından 10-12 kez acil servise, 4 ayr ı dahiliye uzmanı na götürülmü ş . Son bir ayd ır evde yaln ız ka-lamadığı için çocuğu ile birlikte annesinin evinde kalmaya, son 15 gündür de "ald ımı yitirirsem" kor-kusu ile sokağ a çıkamamaya baş lamış ve bu dö-nemde "mahsus hastalanm ış gibi yaptığı nı , gerçekte bir rahats ızlığı olmadığı nı " söyleyen e ş i ile tar-tış maları baş lamış .

Psikiyatri poliklini ğ ine başvurusunda yap ı lan ruhsal muayenesinde; endi şeli, huzursuz görünümlü olan hastada, nöbeti yeniden ya şama korkusu belirgindi. Nöbetler s ıras ında otonoik hiperaktivite belirtileri ve zaman zaman ortaya ç ıkan depersonalizasyon, alg ı yan ı lmaları tan ımlan ıyordu. Panik ataklar sonras ı agorafobi ve kaç ınma davran ışı tabloya eklenmi ş ti. Agorafobili panik bozukluk tan ı sı konulan hastaya ve e ş ine hastal ıkla ilgili bilgi verilerek, 300 mg/G moklobemid+1 mg/G alprozolam tedavisine ba ş -landı . 15 gün sonra 0.5 mg/G dü ş ürülen alprozolam bir ay sonra kesildi. Moklobemid ayn ı dozda devam edildi. İki ay sonraki kontrolde hasta ola ğ an günlük yaşamına döndüğünü ifade etti. Tedavinin bir ay daha sürdürülmesi önerilen hasta bundan 14 gün sonra psikiyatri poliklini ğ ine yeniden müracaat etti ve bir haftad ır aşı rı konuşma, uykusuzluk, fazla ev iş i ile aşı rı yemek çe ş itleri yapma, e ş i ve kom-ş ularına aşı rı şakalar yapma, yersiz gülme, ş arkı söy-leme ve çabuk sinirlenme oldu ğ unu bildirdi. Ruhsal muayenede "manik atak" olarak de ğerlendirildi ve moklobemid kesilerek 9 mg/G haloperidol+3 mg/G biperiden verildi.

Onüç gün sonra kontrole çağ rı ldı . Ruhsal mu-ayenesinde herhangi bir psikopatoloji saptanmayan hastan ın ilaçları azalt ı larak 6 gün sonra tamamen ke-sildi. Bir hafa, 15 gün, bir ay ve iki ay sonra kontrol edilen hastada patolojik bir ruhsal belirti sap-tanmad ı .

TARTIŞMA

Manik epizodların bir çoğu organik kökenli olmayan bipolar bozukluk evreleridir (4) . Bununla birlikte afektif bozukluk öyküsü olan ya da olmayan organik durumlara ikincil olarak da manik epizod ç ı -kabilece ğ i bildirilmektedir (5) . Benzer olarak an-tidepresan kullan ı m ının maniye yol açabileceğ i uzun süredir bilinmektedir (4 '6) . Özellikle trisikliklerden

klomipramin, serotonin geri al ım inhibitörlerinden (SSRI) olan fluoksetin, paroksetin, tradazon, si-talopram ile tedavi edilen unipolar depresif has-talar ın maniye geçi ş oran ı yüksek bulunmu ş tur (7 12) . Tetrasiklik gruptan kabul edilen maprotilin ve yine SSRI gruptan fluvoksaminin de bipolar bo-zukluklu hastalarda manik ata ğ a yol açabilece ğ i bil- dirilmi ş t (13,14) . şr

Sunduğumuz yaka agorafobili panik bozukluk ta-nı sıyla moklobemid ile tedavi edilmi ş tir. Hastan ı n gerek kendi, gerek aile öyküsünde afektif bozukluk bildirilmemi ş tir. Vakan ın premorbid özellikleri sik-lotimi ile uyumlu değ ildir. Olgumuzda ortaya ç ıkan manik epizod, literatürde bildirildi ğ i gibi afektif bo-zukluk öykülü hastalarda kullan ılan antidepresan te-daviye sekonder olarak geli şen maniden farkl ıdır.

Tablonun son derece kı sa süreli olmas ı ve mok-lobemidin kesilmesi ile k ısa süreli dü şük doz an-tipsikotik tedaviye yan ıt vermesi, bizi olas ı bir bi-polar afektif bozukluk tan ısından uzakla ş tırmış tı r. Zira, ciddi bir mani nöbetinin en az bir hafta sür-düğü ve ortalama süresinin 4-6 haftaya uzayabile-ceğ i bilinmektedir (15) . Ayrıca antidepresanlara se-konder geli şen maninin, tedavinin hemen ba şı nda or-taya ç ıktığı (en geç iki hafta içinde? bildirilmi ş tir (10,11,13). Oysa ki olgumuzda 11. haftada manik epi-zod ortaya ç ıkmış ve bir haftadan k ı sa süre içinde antipsikotik tedaviye yanit al ınmış tır.

Antidepresan tedavilerin duygudurumu yükselttik-leri ve bu durumun duyarl ı baz ı hastalarda hipomani veya maniye yol açt ıkları bilinmektedir (4,16) Stoll ve ark. antidepresanlann hafif duyarl ı lığı olan has-talarda manik form olu ş turduklarını , ancak gerçek manik epizodlan tetikleyici özellikleri bulunma-dığı nı belirtmi ş lerdir (6) . Sunduğumuz olgunun duy-gudurum değ iş ikliklerine duyarl ı olduğu kanaatin-deyiz.

Bu duyarlı lığ a, literatürde rastlamamam ıza karşı n, agorafobili bozukluk nedeniyle ortaya ç ıkan biyolo-jik değ i ş iklikler mi, yoksa daha farkl ı biyokimyasal süreçler mi yol açt ı ? Bu soruların yan ıtlarını ko-laylaş tırabilecek biyokimyasal ara ş tı rmalar ı n ya-pılamamas ı çalış man ın bir eksikli ğ idir. Bu durum duyarl ı lığı n nedeni ile ilgili yorumları kı sı tlamak-tadır.

57

pecy

a

Moklobemid Kullan ımı ile Ortaya Çıkan Bir Manik Atak Olgusu Tezcan, Oguzhanoglu

Sonuç olarak herhangi bir tan ı ile trisiklik ve SSRI antidepresan kullanan hastalar ın sık kontrol edilmesi gerektiğ i uyarısma moklobemidin de ilave edil-mesini uygun buluyoruz.

KAYNAKLAR

L Guelfı JD, Payan C, Fermanian J, et al: Moclobemide versus clomipramine in endogenous depression. A double-blind ran-domised clinical trial. Br J Psyc 160:519-524, 1992. 2. Versiani M, Nardi AE, Mundim FD, et al: Pharmacotherapy of social phobia. A controlled study with moclobemide and phe-nelzine. Br J Psyc 16L353-360, 1992. 3. Tuğ lalar 1: Psikiyatride ilaç kullan ı mı . I. bask ı . Ege Oniv Ba-sı mevi, Izmir, s.176-77, 1991. 4. Hales RE, France AJ: Bipolar disorders. Review of Pyschiatry. Am Psyc Press, Washington DC, 6:16-17, 1987. 5. Krauthammer CD, Klerman GL: Secondary mania: manic syndromes associated with antecedent physical illness or drugs. Arch Gen Psyc 35:1333-39, 1978.

6. Stoll AL, Majer PV, Kolbrener M, et al: Antidepressant-associated mania: a controlled comparison with spontaneous mania. Am J Psyc 151:1642-45, 1994. 7. van Scheyen JD, van Kammen DP: Ciomipramine induced mania. Arch Gem Psyc 36:560-565, 1979. 8. Hon D, Preskhorn SH: Mania during fluoxetine t ı-eatment for recurrent depression. Am J Psyc 146:1638-39, 1989. 9. Dunbar G: Aspect of tolerability and safety for paroxetine. Nord J Psyc 27:41-46, 1992. 10.Knobler HX: Trasodone induced mania. Br J Psyc 149:787- 89, 1986. 11.Jabeen S, Fisher C'• Trasodon induced transcient hypomanic symptoms and their management. Br J Psyc 158:275-78, 1991. 12.Bryois C, Ferrero F: Mania induced by citalopram. Arch Gen Psyc 51:664-65, 1994. 13.°gel K, Şeker N: Antidepresan ilaçlar maniye yol aç ı yor mu? Psikiyatri Bülteni 2:131-34, 1993. 14.Burrai C, Boccheta A, Del Zompo P: Mania and fluvoxamine. Am J Psyc 148:1263-64, 1991. 15.Öztürk O: Ruh sağ lığı ve bozukluklara. 5. Bask ı (yenilemnis). Medikomat, Ankara, s.274, 1994. 16.Wehr TA, Goodwin FK: Can antidepressants cause mania and worsen the course of affective illness? Am J Psyc 144:1403-11, 1987.

58

pecy

a

Bir Olgu Nedeni ile İ skemik İnmede Oral Antikoagülan ve Antiagregan Kullan ı mı

Hayriye KÜÇÜKOĞ LU*, Ayten CEYHAN*, Ökkeş ÇAKMAK*, Sevim BAYBAŞ *, Serdar KÜÇÜKOĞ LU**

ÖZET

Gerek antiagregan, gerekse antikoagülan tedavi iskemik inmede uygun endikasyonlarda oldukça yaygtn olarak

kullan ı lmakta ise de, her ikisinin birlikte kullan ı m ı çoğu zaman tartış ma konusu olmakta ve literatürde s ık ir-

delenmektedir. Bu yaz ıda coumadin ve aspirin kullanım ı dramatik bir şekilde gerektiren bir olgu sunulmuş ve li-

teratür özden

Anahtar kelimeler: İnme, antiagregan, antikoagülan

Düşünen Adam; 1995, 8 (4): 59-60

SUMMARY

Antiplatelet and anticoagulant therapy are widely used in ischemic stroke in appropriate indications however, using both medications together is stili controversial and thes topic is discussed in literature rarely. In this ar-ticle, a patient, who needed both antiplatelet and anticoagulant medication dramatically, was presented and li-

terature on this topic reviewed.

Key words: Stroke, antiplatelet, anticoagulant

OLGU

20 y ı l önce geçirilmi ş miyokard infarktüsü (MI) ve 10 y ı ldır bilinen hipertansiyonu olan 59 yaşı ndaki erkek hasta, vertebrobaziler sisteme ait s ık geçirilen iskemik ataklar ard ından yerle şen minör inme tab-losunda yat ınldı . Erken bilgisayarl ı tomografisi (BT) normal olan hastaya ataklar ı nedeni ile an-tikoagülan tedavi ba ş landı . Rutin kan teticilderi nor-maldi. Manyetik rezonans görüntülemede (MRG) bi-lateral oksipital lobda düzensiz konturlu subakut infarkt alanlar ı tespit edildi.

Transtorasik ekokardiyografıde sol ventrikül hi-pertrofisi ve diastolik fonksiyon bozuklu ğu, tran-sözefagial ekokadiyografide de bu bulgulara ilaveten arkus aortada küçük bir aterom pla ğı saptandı . Ka-rotis ve vertebral arterlerin bilateral renkli doppler duplex ultrasonografık (USG) incelemesinde sa ğ bulbus posterior duvanndan ba ş layıp internal karotis arter proksimaline uzanan 1.08x0.04 cm, sol bulbus anterior duvannda 1.5x0.45 cm boyutlannda, be-lirgin stenoza yol açmayan ve hemodinamik de-ğ iş iklik yapmayan stabil plaldar izlendi. Yaklaşı k 3 hafta sonra bulgular ı minimal düzeye indi ve war-farin (coumadin) tedavisi ile eksterne edildi. Hasta

* Bak ı rköy Ruh ve Sinir Hastal ı klar ı Hastanesi 2. Nöroloji Kliniğ i ** 1,0. Kardiyoloji Enstitüsü

59

pecy

a

Bir Olgu Nedeni ile İskemik İnmede Oral Antikoagülan ve Küçültoglu, Ceyhan, Çakmak, Baybaş , Küçükoglu Antiagregan Kullan ı m ı

iki ay sonra ayn ı arter alan ına ait, günde 7-8 kez ge-lebilen, ancak iki defas ı nda bilincinin de kapand ığı , daha ciddi boyutlarda ataklarla yeniden ba ş -vurduğunda BT'de yeni bulgu yoktu ve tekrar ya-tı rı larak protrombin zaman ının (PT) yetersiz olmas ı nedeni ile 24 saatte 30.000 Ü ile heparinize edil-meye baş landı . 7. gününde tedaviye yeniden war-farin eklendi ve international normalized ratio (INR) 3-3.5 civar ına ç ıkıldığı nda, heparinizasyon kesildi. Bu ilk 10 gün boyunca ataklann süresi ve ş iddeti azaldı ancak s ıklığı değ işmedi. Gerek bu nedenle, gerekse bu dönemde yap ı lan MR anjiografisinde ba-ziler arter ve her iki posterior serebral arterde yava ş akım görüldüğ ünden, tedaviye 300 mg/aspirin/gün eklendi ve bu tarihten itibaren yeni atak gözlenmedi. Aspirin ve coumadinin birlikte kullan ı ldığı 6 ayl ık ataks ız izlem sonras ı nda belirgin emboli kayna ğı saptanamamas ı ve ataklann muhtemelen aspirinden yararland ığı dü ş ünülerek warfarini kesildi. Bundan 1 hafta kadar sonra ayn ı arter alan ında 3 atağı daha oldu ve yeniden warfarin ba ş landı . Halen 7 ayl ık iz-lemde, INR 2-3 düzeyinde tutularak warfarin ve as-pirin birlikte kullan ı l ı rken yeni atak gözlenmedi.

TARTİŞ MA

GİA ve iskemik inme sonras ı uzun dönem sekonder korunmada antiagregan tedavinin, atrial fibrilasyon-lu olgularda ise oral antikoagülanlann ve alternatif olarak yine antiagreganlann (1,3,8,9,10,11) inme ris-kini azaltmadaki rolleri bilinmektedir. Kardiyoloji pratiğ inde, özellikle prostetik kapak olgulannda ve Mİ erken dönemlerinde antiagregan+antikoagülan birlikte kullan ımı yaygınsa da nörolojide kullan ım ı ile ilgili bilgi yoktur. Bu konu ile ilgili s ını rlı ça-lış malardan biri mitral kapak replasmanl ı 195 ol-guyu kapsar ve 10 y ı llık izlem sonras ı warfarin+ an-tiagregan kornbinasyonunun inme insidans ını azaltmada oldukça etkili ve güvenilir bulundu ğu bil-dirilmiş tir. Bu çal ış mada warfarinle birlikte günde 50-300 mg dpyridamol veya 200-400 mg ticlopidine kullan ı lmış , bazı olgularda 10-40 mg kadar dü ş ük dozda aspirin tedaviye eklenmi ş tir (4) .

Başka bir çal ış mada, iskemik inmeli olgularda as-pirin warfarin kombine kullan ım ının güvenilirliğ i araş t ırılmış , warfarin kullan ım ı ile kombine kul-lanım aras ında kanama komplikasyonu aç ı sından fark görülmedi ğ i bildirilmiş tir (2) .

Hayvan deneyleri ile yap ı lan bir çal ış mada ise in vivo akut karotis trombüsünde kontrollerle, aspirin, heparin ve aspirin-heparin kombine tedavisi kar-şı laş tınlmış , sonuçlar, kombine tedavinin, akut ka-rotis trombüsü inhibisyonunda oldukça etkili ol-duğunu (p<0.001), karotis endotel hasanndan önce verildiğ inde antitrombotik etkinin tek ba şı na aspirin (p<0.01) ya da heparinden (p<0.01) anlaml ı olarak daha iyi olduğunu göstermi ş tir (5) .

Bizim olgumuzda aort aterom pla ğı nın mevcudiyeti embolik etyoloji olas ı tan ı sını alda getirdi ise de, bü-yüklüğü 4 mm altında olan aort aterom plaklann ın emboli riski taşı yıp taşı madığı henüz bilinmemek-tedir (6 '7) . Öte yandan öykü, Doppler USG ve MR anjiografı bulgulan, tablonun daha çok aterotrom-botik olduğunu telkin etmektedir.

Sonuç olarak gerek Warfarine aspirin eklendi ğ inde ataklann durmas ı , gerekse warfarin kesildikten son-raki 1 haftada yeniden ataklann gözlenmesi ve tek-rar warfarin eklenmesi ile ataklann yine kontrol al-tında tutulabilmesi bize muhtemel aterotrombotik etyolojili bu olgunun, biraz spekülatif özellik ta şı sa da, kombine tedaviden yararland ığı nı ve bu konu üze-rine daha fazla eğ ilim gerektiğ ini düşündürtmüş tür.

KAYNAKLAR

1. Bower S, Sandercock P: Antiplatelet and anticoagulant the-rapy. Curr Opin Neurol Neurosurg Feb 6(l) p 55-9, 1993. 2. Fagan SC, Kertland HR, Tietjen GE: Safety of combination as-pirin and anticoagulation in acute ischemic stroke. Ann Phar-macother Apr 28(4) p 441-3, 1994. 3. Hart RG: Prevention of stroke in atrial fibrillation. Health Rep 6(1)p 126-31, 1994. 4. Hayashi J, Nalcazawa S, Oguma F, et al: Combined warfarin and antiplatelet therapy after St. Jude Medical valve replasment for mitral valve disease. J Am Coll Cardiol Mar 23(3) p 672-7, 1994. 5. Huang ZS, Teng CM, Lee TK, et al: Combined use of aspirin and heparin inhibits in vivo acute carotid thrombosis. Stroke Jun 24(6):829-36, 1993. 6. Karalis DG, Chandraselcaran K, Victor MF, et al: Recognition and embolic potential of intraaortic atherosclerotic debris. J Am Coll Cardiol 17:73-8, 1991. 7. Katz ES, Tunick PA, Rusinek H, et al: Protruding aortic at-heromas predict stroke in elderly patients undergoing car-diopulmonary bypass: Experience with intraoperative tran-sesophageal echocardiyography. J Am Coll Cardiol 20:70-7, 1992. 8. Kienast J: Prevention of embolisms in atrial fibrillation: an-ticoagulation and antiplatelet thrapy. Z Cardiol 83:49-58, 1994. 9. Nelson KM, Talbert RL: Preventing stroke in patients with nonrheumatic atrial fibrillation. Am J Hosp Pharm May 51(9) p 1175-83, 1994. 10.Oczkowski WJ, Turpie AG: Antithrombotic treatment of ce-rebrovascular disease. Baillieres Clin Haematol Jul (3) p 781-813, 1990. 11. Zimmerman M: Atrial fibrillation anticoagulants or not? Schweiz Med Wochenschr Sep 124(35) p 1560-5, 1994.

60

pecy

a

Vertebro-Baziler İnme: Klinik Anatomik Lokalizasyon ile Nöroradyolojik Bulgular ı n

Korelasyonu

Hayriye KÜÇÜKOĞLU *, Hülya DEMİ R *, Ayten CEYHAN *, Betül YALÇINER *, Sevim BAYBA Ş *

ÖZET

İyi bir anamnez ile vertebrobaziler inme tan ı sına varmak kolayd ır. Ancak gelişen teknoloji olanakları ile tanıy ı doğ rulamanı n yararı da yadsınamaz. Bu çalış mada 1 y ı llık süreç içerisinde kliniğ imizde yatarak vertebrobaziler inme klinik tan ı s ı alan 42 olgunun klinik-anatoınik lokalizasyonları ile bilgisayarlı tomografi veya manyetik re-zonans görüntüleme tetkikleri karşı laş tı rı lm ış , bilgisayarlı tomografi yap ı lan olguların % 89 .9'unda, manyetik rezonans görüntüleme yap ı lanların da % 91 .7'sinde klinik-anatomik lokalizasyonla görüntüleme uyumlu bu-lunmuş tur. Manyetik rezonans görüntülemesinde klinikle uyumlu lezyonu olmayan 2 olgu, manyetik rezonans gö-rüntülemesi negatif infarkt kabul etmi ş tir.

Anahtar kelimeler: Vertebrobaziler inme, bilgisayarl ı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme

Düş ünen Adam; 1995, 8 (4): 61-63

SUMMARY

It is easy diagnose vertebrobasilar stroke using history. However it is still important to verify the diagnose by means of new techniques. We compared clinicoanatomical localisation and computerize tomography or mag-netic rezonance imaging rtsults of 42 patients who were diagnosed as vertebrobasiler stroke. The cli-nicoanatomical localisation was consistant with % 89.9 of computerize tomography and % 91.7 of magnetic re-sonance imaging resul t. t ıı o patients with no lesions on magnetic resonance imaging were regarded as magnetic resonance imaging negative infarcts.

Key words: Vertebrobasiler stroke, cranial computerize tomography, magnetic resonance imaging

GİRİŞ

Vertebro baziler inmelerde (VB İ ) ortaya ç ıkan bulgu ve semptomlarla klinik tan ı kolayl ıkla konulabilse de tan ıyı doğ rulamada görüntüleme yöntemlerine sıkl ıkla başvurulur. Bilgisayarl ı tomografi (BT) ile arka çukur incelemeleri kemik artefarktlar ından do-layı yetersiz kalabildi ğ inden, manyetik rezonans gö-rüntüleme (MRG) incelemesi bu bölgenin tetkikin-de, özellikle iskemik natür dü şünülüyorsa, tercih

edilmektedir. Ancak yüksek duyarl ı lığı na rağmen bazı kortikal ya da beyin sap ı lokalizasyonlu küçük infarktlarda ve lakünlerde MRG'nin yetersiz ka-labildiğ i bildirilmektedir.

MATERYEL ve METOD

Bu çal ış mada VB İ tablosu ile izlenen olgularda kli- nik-anatomik lokalizasyonla, görüntüleme yöntem- lerinde saptanan lezyonlar aras ındaki ilişkiyi araş -

Bak ırköy Ruh ve Sinir Hastal ıklar ı Hastanesi 2. Nöroloji Klinigi

61

pecy

a

Vertehro-Baziler inme: Klinik Anatomik Lokalizasyon ile Küçükoğ lu, Demir, Ceyhan, Yalçı ner, Bayhan Nöroradyolojk Bulgular ın Korelasyonu

tırmak amaçlanm ış ve MRG negatif enfarktlar tar-tışı lmış tır.

1 y ı llık süreç içerisinde akut geli şen VB İ tablosu ile kliniğ imizde yatınlarak BT ve/veya MRG in-celemesi yap ılan 42 olgu çalış maya al ınmış tır. Ol-guların tümünün ilk günkü semptom ve bulgular ına göre klinik-anatomik lokalizasyonlar ı iki ayrı uzman tarafından yap ı lmış , erken BT'sinde lezyonu gö-rülmeyen olgulara 3-30. günler aras ı nda beyin sap ı ağı rlıklı kontrol BT ve/veya MRG incelemeleri ya-pı lmış tır.

MRG incelemeleri 10 olguda 0.2 tesla cihaz ile 7 mm kesit kal ınlığı nda, SE tekniğ i kullanılarak, 14 olguda ise 1 tesla cihaz ile 5 mm kal ınlığı nda ke-sitlerle SE turbo tekni ğ i kullanı larak, aksial PD/T2 ve Tl, koronal T2 a ğı rl ıklı kesitlerle toplam 24 ol-guda yap ı lmış tır.

BULGULAR

Olgularım ızın 27'si erkek, 15'i kad ındı . Yaş aralığı 39-93 olup ortalama ya ş 59.2 idi. BT incelemesi ya-pı lan 27 olgu vard ı ; 24'ünde (% 88.9) klinik ile BT uyumlu idi. 2 olguda klinik ile BT korele edil-mezken, 1 olguda lezyon görülememi ş , bu olgunun MRG'si klinikle uygun görüntü vermi ş ti (Tablo 1)

MRG incelemesi yap ı lan 24 olgunun 22'sinde (% 91.7) mevcut lezyonlar klinik ile uyumlu bulundu. Diğer iki olgu, MRG negatif enfarkt olarak kabul edildi.

OLGU 1

40 yaşı nda erkek hasta ani geli şen ve dalgal ı seyir sonras ı yerle şen baş dönmesi, dengesizlik, ba şağ rıs ı , bulant ı , kusma, konu ş ma bozukluğu, ağı z çevresinde

Tablo 1.

uyuşma yakınmalan ile ba şvurdu. Nörolojik muaye-nesinde (NM) nistagmus, dismetri, disdiadokoki-nezi, gövde ataksisi ve sol piramidal irritasyon bul-guları saptand ı . Ayn ı gün çekilen BT'si ve 7. gün çe-kilen MRG'si normaldi. 1 ay sonra bulgulannda azalma ile eksterne edildi.

OLGU 2

70 yaşı nda kadın hasta ani baş lang ıçlı baş dönmesi, başağrıs ı , çift görme, bulant ı , kusma, dengesizlik, ağı z çevresinde uyu şma yakınmalan ile başvurdu. NM'de dizartri, lateral konjuge bakış kusuru ve tek yanl ı güçsüzlük, erken BT'sinde kortikal atrofi, 10. günüde çekilen MRG'de kortikal atrofi ve pe-rivenriküler iskemi saptand ı . 3 hafta sonra minör de-fisitle eksterne edildi.

TARTIŞ MA

Çeş itli çal ış malarda MRG'nin küçük lakünlerde ye-tersiz kalabileceğnden söz edilmi ş (7-13) , bu ye-tersizliğ in 9-10 mm kal ınlığı nda kesitlerin parsiyel volüm etkisine bağ lanabileğ i yorumu yap ı lmış t ır (1,3) . Literatürde 1.5 tesla cihazla dahi gösterile-meyen laküner lezyonlar ın yan ı sıra ( 1 ), otopsi ça-lış mas ı ile de kan ı tlanm ış MRG negatif lakünlerden söz edilmektedir (3) . Salgado ve ark. nonlaküner se-rebral infarktlarda % 19, laküner infarktlarda % 8 MRG baş arı s ı zlığı bildirmi ş lerdir (12) .

Lakünleri kapsayan ba şka bir çal ış mada ise % 74 MRG baş arı s ı ndan söz edilmi ş tir ( 11 ). VB İ ile ilgili bir çal ış mada (9) ve nörolojik bulgular ın referans olarak al ındığı başka bir çal ış mada (6) MRG has-sasiyeti % 94 bulunmu ş tur ki bu bulgular bizim ça-lış mam ızla da uyumludur. Yine klinik olarak muh-temel VB İ düşünülen ve akut disfaji ile prezente olan 10 olguda MRG negatif bulunmuş ve özellikle

Olgu

Klinik Anatomik lokalizasyon BBT MRG

62/E Vertigo, disartri, bilateral 9-10, ataksi

70/E Vertigo, konjuge yukar ı bak ış k ı s ı tl ı I ığı , disartri, kuadriparezi, ataksi

64/K Disartri, sağ 6-7, sol hemiparezi

Bulbus, serebellum Pontomezansefalik hipodens lezyon Yap ı lmad ı

Mezensefalon serebellum vermisi Ponsta hipodens lezyon Yap ı lmad ı

Sağ pons Normal Sağ üst pons

62

pecy

a

Vertehro-Baziler İ nme: Klinik Anatomik Lokalizasyon ile Plikoradyolojk Bulgular ın Korelasyonu

Kilçükoğ lu, Demir, Ceyhan, Yalç ı ner, Bayhaş

beyin sapma ait inmelerde negatif manyetik re-zonans görüntülemenin klinik tan ıyı dış lamayacağ i vurgulanm ış tı r (4) . Beyin sap ı iskemik inme ile ilgili 21 olgudan olu şan başka bir çal ış mada MRG % 79, BT % 33.3 ba ş arı lı bulunmu ş tur (I°).

175 olguluk bir çal ış mada MRG'nin BT'den daha hassas olduğu (8) , 70 olgudan oluşan akut inmede BT MRG karşı laş tı rmas ı çalış mas ında ise BT'nin MRG ile benzer performans gösterdi ğ i kaydedil-miş tir (2) . MRG'nin kortikal infarktlardaki ba ş arı sız-lığı BOS ile infarkt ın sinyallerinin birbirine ben-zemesi nedeni ile ay ı rı m ı nın güçlük yaratabilece ğ ine bağ lanm ış , bu olgulara koronal plan tetkiki öne-rilmiş tir ( I ) .

Beyin sapında ise BT'den daha hassas olmas ına rağ -men alan ın küçük olmas ı ve bu alanda çok say ıda nücleus ve tractusun bulunmas ı nedeni ile bu böl-gedeki küçük lezyonların atlanabilece ğ i yorumu ya-pı lmış tır (I). Godolinium kullan ı m ı MRG has-sasiyetini biraz daha art ırabilmekle birlikte, bir çalış mada godolinium kullan ımına rağmen kliniğ e yol açan lezyonlar ı n tümünün ç ıkmadığı bil-dirilmiş tir (I).

Sonuç olarak çal ış mam ızda olguların klinik anato-mik lokalizasyonlan ile görüntüleme yöntemlerinde saptanan anatomik lokalizasyonlar ının yüksek oran-da uyumlu olduğu (BT ile % 88.9, MRG ile % 91.7) dikkati çekmi ş tir. Bu bulgu geli şen tüm teknoloji olanaklarına rağ men, iyi bir klinik muayenenin hala önemini yitirmediğ i ve göz ard ı edilemeyeceğ i fik-rini (5,13) kuvvetle desteklemektedir.

Öte yandan iki olgumuz yüksek sensitivitesine ra ğ -men, düşük oranda da olsa (% 8.3) MRG'nin dahi görüntülemede yeterSiz kalabilece ğ ini göstermi ş tir ki, bu da iskemik beyin hasann ın belirlenmesi ge-rekliliğ inde, MR diffüsion ve MR spectroscopy gibi daha yeni tekniklere ihtiyaç oldu ğunu düşündürt-mektedir.

KAYNAKLAR

1.Alberts MJ, Faulstich MC, Gray L: Stroke with negative brain magnetice resonance imaging. Stroke May 23(5) p663-7, 1992. 2. Arias M, Requena I, Pereiro I, et al: CT vs MRI in the di-agnosis of acut stroke. Arc Neurobiol Mar-Apr 55(2) p50-6, 1992. 3. Besson G, Hommel M, Clavier 1, et al: Failure of magnetic re-sonance imaging in the detection of pontine lacune. Stroke 23 (10):1535-6, 1992. 4. Buchhlolz DW: Clinically probable brain stem stroke pre-senting primarily as dysphagia and nonvisualised by MRI. Dysphagia 8(3) p235-8, 1993. 5. Griewing B, Hielscher H, Lutcke A: The importance of MRI for the brainstem infarction. Biigdebung Jun 59(2):94-7, 1992. 6. Heiss WD, Herholz K, Bocher-Schwarz H, et al: PET, CT, and MR imaging in cerebrovascular disease. J Comput assist Tomogr 10:903-911, 1986. 7. Hommel M, Besson G, Le Bas JF, et al: Prospective study of lacuner infarction using magnetice resonance imaging. Stroke Apr 21(4):546-54, 1990. 8. Kertesz A, Black SE, Nicholson L, Carr T: The sensitivity and specificity of MRI in stroke. Neurology Oct 37(10) p1580-5, 1987. 9. Kistler J, Buonanno F, Dewitt L, et al: Vertebrobasiler pos-terior cerebral territory stroke: Delineation by proton nuclear magnetic resonance imaging. Stroke 15:417-426, 1984. 10.Roh JK, Kim KK, Han MH, et al: Magnetic resonance ima-ging in brain stem ischemic stroke. J Korean Med Sci Dec 6(4) p355-61, 1991. 11.Rothrock JF, Lyden PD, Hesselink JR, et al: Brain magnetic resonance imaging in the evaluation of lacuner stroke. Stroke Jul-Aug 18(4) p781-6, 1987. 12.Salgado ED, Weinstein M, Furlan AJ, et al: Proton magnetic resonance imaging in ischemic cerebrovascular disease. Ann Ne-urol 20:502-507, 1986. 13. Tazaki Y: Clinical aspects of brainstem infarction. Rinsho-Shinkeigaku. Dec 30(12):1291-300, 1990.

63

pecy

a

RUH IIASTALARINI READAPTASYON DERNEĞ I

Psikiyatride Re ıı daptasyon Çalış maları Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Uzman Ödülü

1996

1. "Psikiyatride Readaptasyon Çal ış maları Ödülü" Ruh Hastalar ını Readaptas-yon Derneğ i tarafından her y ıl düzenli olarak, psikiyatrik hastalar ın rehabilitas yon, reedüksiyon ve readaptasyonu alan ında, Türkiye'de yap ılmış en başarılı bi-limsel çalış maya verilecektir. Amaç, ruh hastalar ının toplum ve aile çevreleri için-de uyumlarm ı kolaylaş tınc ı ve üretkenliklerini art ırıc ı tedavi yöntemleri konu sunda akademik ara ş tırmalara özendirmek ve desteklemektir.

2. Çalış manın bilimsel koşullara uygun olarak yaz ılmış altı kopyas ının, en geç 31 Mayıs 1995 tarihine kadar a şağı da belirtilen adrese iadeli taahhütlü olarak posta-lannuş ya da imza karşı lığı elden teslim edilmi ş olmas ı gerekmektedir.

3. Başvuruların değerlendirmeye al ınmasında, çalış man ın 1994 ya da 1995 takvim yı l ı içinde, yerli ya da yabanc ı bir bilimsel dergide yay ınlanmış ya da yay ınlan-mak üzere kabul edilmi ş olmas ı (belgelendirme kayd ıyla) ön koşuldur.

4. Ödül miktarı 1995 yılı için; birinciye 10.000.000.- TL, ikinciye 7.000.000.- TL ve üçüncüye 5.000.000.- TL'dir.

5. Çalış malar seçici kurul tarafından değerlendirilecek; seçilecek en ba şarılı çalış ma-ya ödülü, 1995 y ılında yap ılacak XXXI. Ulusal Psikiyatri Kongresi'nde verile-cektir.

Saygı larımla, Dr. Faruk Bayülkem

Ruh Hastalar ın ı Readaptasyon Derne ğ i Başkan ı

Seçici Kural Dr. Cengiz Ataç, Dr. Faruk Bayülkem, Prof. Dr. Özcan Köknel,

Prof. Dr. Ayhan Songar, Doç. Dr. Arif Verimli

Başvuru adresi

Ruh Hastalannı Readaptasyon Derne ğ i, Şakayık Sok. Altılar Apt. No:42/14 80200 Ni şantaşı -İstanbul Tel: 247 69 41 - 248 21 31 - 573 04 66

Derneğ imiz, Bakanlar Kurulu'nun 21.7.1966 tarih ve 6-6789 say ı l ı kararı ile kamu yararına çalış an dernekler arası na girmiş tir.

64

pecy

a

AURORIX< Roch

Ya ş asin ya ş amak!

• Güçlü antidepresan etki gösterir

• Aktif ve çal ış an hastan ın antidepresan ı d ı r

• Ya ş l ı hastan ın antidepresan ı d ır • Anksiyolitik etki gösterir • Kognitif ve psikomotor

fonksiyonlar ı olumlu etkiler • Çok iyi tolere edilir

Hastan ız için bir huzur, sizin için bir k ı vanç!

,iin J Özellikleri, etkileri: id A tiprin,rocAsidaz ink bki Ruksai durirn ı, dizel, ve psikornotor okriv teyi etkisinin Pir so,cu olorok AURORIX ,asam steğ inin kaybolmosi aikkati

zoyilioin ,, gibi ,r ij de il ne,inde eikili

oiloo

sedosiyoria nedendr ı az AURORIX uyan ı kl ı k cLiumunu bozma, ve iyi tolere edilirr.Karaci Ğ er ya da kalbe toksik b i r etkisi gb,lenmerri ş tir Endikasyonlan: Depresif sendrom -

e. Standart Dee: Depiiesyoni_rii gd-e gurde i5C,C3 mg ik i.eva üçe bo ,e1 , 111- Uyar ı lar: ALRORIX ilaco 'Çar ş i duyarl ı l ığı n biliridi ğ i hallerde 're yeterli klinik deneyim olmamasindari dolayi çocuklarda kullariiirnamaildir Baskm klinik

depres f AURORIX b sedwifie biilikie ko ci,ilmalidir dikkai gerek, ren AURORIX pekbrrmrs bozukii, ğ una yol açma, oncok ieda: d6nemindeki tepkilerin sahiston sahisa de ğ i şebilece ğ i göz önünde Iutul

Gebelikte kullan ı m: Ge•-iel kural ii3arak y ıJ ed , en gebelig o erker, dariern d ı gerekmedik,e her ariimoktor ı koçir,ra Iki i göz iinunde bu ur,d , ı iiikrinu ,iir istenmeyen etkiler: Plossboyu göre istenmeyen etkilerin sikkül %5iden fazla

ozJklu ğ u sersemlik o e Lc ş a ,q s aras ra rastlanan etki eridir Etkileş imler:S,metdir moklcaemid rmetabol,z,,in, uzak , Miekk:iiiiiernci alki, le etki , men girrie., Aşı r ı doz: A ş e doz tedwisi i k le viial tanksiyoriiarm s dörülrrei r hede

Tican ş ekli: 100 mg, 30 adet blisterde Ocak 1996 ı KDV Dahil Per. Sat. Fi.: 100 mg 1.118.000 TL, 150 mg 1 567 000 TL Reçete ile sat ı l ı r. Daha detayl ı bilgi firmam ı zdan sağ lanabilir. Roche Mustahzarlan Sanayi A Ş PK 16 80622 Levent-

pecy

a

eroxat

SEROXAT Takdim şekli: Her bin hidroklorür tuzu şeklinde 20 mg paroksetin içeren tablet. Endikasyonlar ı : Anksiyetenin e ş lik ettiğ i depresyon dahil her çe ş it depresif hastal ı k sernptornlann ı n tedavisi. Kullan ı m Ş ekli ve Dozu: Eri ş kinlerde günde 20 mg. 2-3 haftal ı k tedaviden sonra terapötik cevap gözden geçirilir ve gerekiyorsa I (Yar mg'l ı k art ış lada doz, günde en çok 50 nng'a kadar yük-seltilir. Yaş l ı larda, terapötik cevaba göre 10'ar mg'l ı k art ış larla en çok 40 mg olmak üzere günde 20 mg verilir. Çocuklarda kullan ı lmas ı önerilmez Ag ı r böbrek yetmezliginde (kreatinin klirensi < 30 ml / dk) veya ağı r karaci ğer bozuklugunda günde 20 mg gerekti ğ inde, dozaj art ış lar ı en dü ş ük değerlerle s ı n ı rlanmal ı d ı r. Ilaç sabahlar kahvalt ı yla birlikte verilir. Tabletler çi ğnenmemeiidir. Tedaviye yeterli bir süre devam edilir, bu süre aylarla ifade edilebilir. Di ğer birçok psikoaktif ilaç gibi tedavinin birdenbire durdurulmas ı sak ı ncal ı d ı nAynnt ı l ı bilgi için prospektüse bak ı n ı z. Kontrendikasyonlar ı : Paroksetine karşı aşı r ı duyarl ı l ı k. Uyarı lar / Önlemler: Mani anamnezi. Kalple ilgili sorunlarda dikkatli olmak gerekir. Epilepsi hastalannda dikkatle kullanmal ı ve nöbet geli ş irse tedavi durdurulmal ı d ı r. Araba ve makine kullan ı rken dikkatli olunmal ı d ı r. Gebelik ve laktasyon durumunda yaln ı zca,sağ lanabilecek yararlar, olas ı risklerden aç ı kça daha fazla oldu ğu takdirde kullan ı l ı r. haç Etkile ş imleri: MAO inhibitörleri, triptofan, varfarin ve di ğer oral antikoagülanlar, lityum, fenitoin ile etkile ş ir. Aynnt ı l ı bilgi için prospektüse bak ı n ı z Yan Etkiler: Kontrol gruplar ı na yer veren klinik çal ış malarda en çok bulant ı , somnolans, terleme, tremor, asteni,ag ı z kurumas ı , uykusuzluk, cinsel fonksiyon bozuklu ğ u ( impotans ve ejakülasyon bozukluklan dahil). Aynca göz kararmas ı , kusura, ishal, huzursuzlukhallüsinasyonlar, hipomani, ka şı nt ı veya anjiyoödemle birlikte den döküntüsü ve postüral hipotansiyon dü ş ündüren semptomlar bildirilmi ştir. Seyrek olarak fon-siyon testlerinde reversibl bozukluklar ve hiponatremi. Seroxat tedavisinin birdenbire durdurulmas ı ndan sonra göz kararmas ı ,duyu bozukluklar ı , anksiyete, uyku bozukluklar ı , ajitasyon, tremor, bulant ı , terleme ve konfüzyon gibi semptomlar bildirilmi ştir. Antidepresan tedaviye art ı k ihtiyaç kalmad ığı takdirde tedaviye, doz yava ş yavaş azalt ı larak veya gün a şı n veril- erek son verilmesi dü ş ünülmelidir. Ticari Şekli ve Fiyat ı (KDV Dahil): Seroxat 20 mg 14 film kapl ı tablet I .500.000.-T.L.( Aral ı k 1995 ). Reçete ile sat ı l ı r. ® Tescilli O markad ı r. SmithKline Beecham Pharmaceuticals, Brentford- Ingiltere taraf ı ndan geli ştirilmi ştir. SmithKline Beecham Pharrnaceuticals , Brentford- Ingiltere lisans ı ile üretilmi ştir. r.?rı O O Ruhsat sahibi, üretim ve sat ış yeri: Ciba-Geigy Ilaç ve Kimya ürünleri Sanayi ve Ticaret A. Ş . P.K:245 Beş iktaş (80693) - Istanbul. Daha fazla bilgi için "Ciba-Geigy Ilaç ve Kimya Ürünler Sanayi ve Ticaret A. Ş . P.K:245 Be ş iktaş (80693) - Istanbul" adresine ba şvurtı nuz

pecy

a