การฉี�ดยาคุมก�าเนิ�ด

การฉี�ดยาคุมก�าเนิ�ด ยาฉี�ดคุ�มกำาเนิ ดสำาหรั�บสำ�ภาพสำตรั�ย�งคุงเป็�นิที่��นิ ยมอย��พอสำมคุวรั สำ�ภาพสำตรั�บางที่�านิชอบที่��ในิหนิ"�งป็# ต$องไป็รั�บกำารัฉี�ดยาคุ�มกำาเนิ ดเพ�ยง 4 คุรั�&งเที่�านิ�&นิ เพรัาะยาฉี�ดที่��ใช$กำ�นิอย��สำ�วนิใหญ่�ในิป็)จจ�บ�นิ จะสำามารัถคุ�มกำาเนิ ดอย��ได$นิานิป็รัะมาณ 3 เด-อนิ

ป็)ญ่หาของกำารัฉี�ดยาคุ�มกำาเนิ ดอาจจะม�บ$างในิสำ�ภาพสำตรั�บางรัาย โดยป็)ญ่หาหลั�กำๆ ม�อย�� 2 ป็รัะกำารั คุ-อ กำารัที่��คุนิที่��ฉี�ดยาคุ�มกำาเนิ ดอาจจะม�เลั-อดออกำที่างช�องคุลัอดเลั2กำๆ นิ$อยๆ เป็�นิคุรั�&งเป็�นิคุรัาว ซึ่"�งถ$าเป็�นิบ�อย ที่�านิคุวรัไป็รั�บคุาป็รั"กำษาแนิะนิาจากำแพที่ย6 บางคุรั�&ง แพที่ย6อาจจะพ จารัณาให$ยารั�กำษา ป็)ญ่หาสำ�วนิใหญ่�กำ2จะได$รั�บกำารัแกำ$ไขให$หมดไป็ได$ ป็)ญ่หาอ�กำป็รัะกำารัหนิ"�งคุ-อ กำารัที่��ป็รัะจาเด-อนิไม�มาเลัยตลัอด 3 เด-อนิ บางที่�านิอาจจะชอบ เพรัาะไม�ต$องกำ�งวลัเรั-�องรัอบเด-อนิมา แต�บางที่�านิอาจจะกำ�งวลัใจ โดยเฉีพาะบางที่�านิเข$าใจผิ ดในิเรั-�องป็รัะจาเด-อนิว�าเป็�นิเลั-อดเสำ�ย ถ$าป็รัะจาเด-อนิไม�มา ตนิเองอาจเจ2บป็8วยด$วยโรัคุต�างๆ

ยาฉี�ดคุมก�าเนิ�ดยาฉี�ดคุมก�าเนิ�ด เป็�นิยาฮอรั6โมนิ

ป็รัะเภที่เด�ยวกำ�บยาเม2ดคุ�มกำาเนิ ด แต�เนิ-�องจากำหญ่ งบางคุนิไม�ชอบกำารักำ นิยาที่�กำว�นิ หรั-ออาจม�กำารัหลังลั-มกำ นิยาได$ ซึ่"�งจะที่าให$ผิลัในิกำารัคุ�มกำาเนิ ดเลัวลัง จ"งได$ม�กำารันิาเอาฮอรั6โมนิโพรัเจสำโที่เจนิอย�างเด�ยว หรั-อรั�วมกำ�บเอสำโที่รัเจนิมาใช$เป็�นิยาฉี�ดคุ�มกำาเนิ ด โดยฉี�ดคุรั�&งหนิ"�งม�ฤที่ธิ์ <คุ�มไป็ได$เป็�นิเวลัานิานิ

ยาฉี�ดคุ�มกำาเนิ ดที่��ใช$กำ�นิแพรั�หลัายในิป็)จจ�บ�นิเป็�นิยาป็รัะเภที่ฉี�ดที่�กำ 3 เด-อนิ หรั-อ 12 สำ�ป็ดาห6 แลัะชนิ ดที่��ใช$กำ�นิมากำคุ-อ เดโป็เมดรัอกำซึ่�โพรัเจสำเที่อโรันิอะซึ่�เตต ชนิ ดออกำฤที่ธิ์ <นิานิ (depo medroxy progesterone acetate) ซึ่"�งต�อไป็จะใช$ช-�อย�อว�า ด�เอ2มด�เอ (DMPA)

ด�เอ็�มพี�เอ็ เป็�นิยาที่��ใช$ในิที่างแพที่ย6 เพ-�อรั�กำษาโรัคุเฉีพาะหญ่ งบางอย�างมาต�&งแต�ป็# พ.ศ. 2502 แลัะกำารัรั�กำษาโรัคุบางอย�างได$ใช$ยานิ�&ในิขนิาดสำ�งมากำ แต�กำ2ไม�พบอ�นิตรัายรั$ายแรังใดๆ นิอกำจากำกำารัผิ ดป็กำต ของป็รัะจาเด-อนิเนิ-�องจากำกำารัศ"กำษาพบว�ายานิ�&ม�ฤที่ธิ์ <ป็?องกำ�นิไข�สำ�กำได$ จ"งได$ที่ดลัองนิายานิ�&มาใช$ในิกำารัคุ�มกำาเนิ ด ต�อมาในิป็# พ.ศ. 2507 จ"งได$นิายานิ�&มาใช$เป็�นิยาคุ�มกำาเนิ ดชนิ ดฉี�ด 3 เด-อนิคุรั�&ง โดยฉี�ดเข$ากำลั$ามคุรั�&งลัะ 150 ม ลัลั กำรั�ม ยานิ�&ได$นิามาใช$เป็�นิยาฉี�ดคุ�มกำาเนิ ดในิป็รัะเที่ศไที่ยต�&งแต� พ.ศ. 2508 แลัะป็รัากำฏว�าเป็�นิที่��นิ ยมของหญ่ งไที่ยในิบางที่$องที่��อย�างมากำ

วิ�ธี�ใช้�1.เร��มต้�นิฉี�ดเข็�มแรก ภายในิ 5 ว�นิแรักำของรัอบ

ป็รัะจาเด-อนิ แลัะฉี�ดต ดต�อกำ�นิไป็ที่�กำๆ 12 สำ�ป็ดาห6หรั-อ 84 ว�นิ ในิหญ่ งหลั�งคุลัอดอาจเรั �มต$นิฉี�ดยานิ�&ได$ภายหลั�งคุลัอดกำ�อนิคุนิไข$จะกำลั�บบ$านิ

2.การทำ�างานิข็อ็งด�เอ็�มพี�เอ็ ยาชนิ ดนิ�&ป็?องกำ�นิกำารัต�&งคุรัรัภ6ได$โดยออกำฤที่ธิ์ <คุลั$ายคุลั"งกำ�บฤที่ธิ์ <ของยาเม2ดคุ�มกำาเนิ ดด�งกำลั�าวมาแลั$วแต�ม�ป็รัะสำ ที่ธิ์ ภาพสำ�งมากำ

3.ผลข็อ็งยาด�เอ็�มพี�เอ็ต้ อ็ประจำ�าเด$อ็นิ ผิ�$ที่��ใช$ยานิ�&จะม�รัะบบป็รัะจาเด-อนิผิ ดไป็จากำเด มจนิยากำที่��จะที่านิายลั�วงหนิ$าได$ แต�พอสำรั�ป็ได$ว�าในิรัะยะแรักำที่��ใช$ยานิ�& ผิ�$ใช$ม�กำม�เลั-อดออกำกำะป็รั บกำะป็รัอย แลัะภายหลั�งใช$ยานิ�&ได$ป็รัะมาณ 1 ป็# ป็รัะจาเด-อนิม�กำจะขาดไป็

Depo medroxy progesterone acetate (DMPA)

ยาฉี�ดคุ�มกำาเนิ ดชนิ ด Depo medroxy progesterone acetate, DMPA ได$นิามาใช$คุรั�&งแรักำ ในิสำหรั�ฐอเมรั กำา ต�&งแต�ป็# พ.ศ. 2503 โดยใช$ในิกำารัรั�กำษากำารัแที่$งเป็�นินิ สำ�ย (habitual abortion) แลัะ Endometriosis ต�อมาป็รัะเที่ศต�างๆ ที่��วโลักำมากำกำว�า 90 ป็รัะเที่ศ ได$นิามาใช$ เพ-�อคุ�มกำาเนิ ด

สำาหรั�บป็รัะเที่ศไที่ย ได$นิามาใช$ต�&งแต�ป็# พ.ศ.2508 แลัะเป็�นิที่��ยอมรั�บกำ�นิที่��วไป็ของสำตรั�ไที่ย ป็รัะสำ ที่ธิ์ ภาพกำารัคุ�มกำาเนิ ด แลัะภาวะแที่รักำซึ่$อนิที่��พบในิคุนิไที่ย ได$ม�กำารัเป็ลั��ยนิแป็ลังที่างสำรั�รัะว ที่ยา คุวามด�นิโลัห ต คุวามเข$มของเลั-อด ผิลัต�อสำ�ขภาพจ ต คุวามรั� $สำ"กำที่างเพศ ผิลัต�อกำารัที่างานิของต�บ แลัะต�อมไที่รัอยด6 ตลัอดจนิกำารัเกำ ดมะเรั2งของเต$านิม แลัะป็ากำมดลั�กำ เป็�นิต$นิ

นิอกำจากำนิ�&นิ ย�งได$ม�กำารัศ"กำษาผิลัรัะยะยาว ของยาฉี�ดคุ�มกำาเนิ ด พบว�า ผิลัต�อสำ�ขภาพจ ต แลัะคุวามรั� $สำ"กำที่างเพศ ไม�เป็ลั��ยนิแป็ลัง ไม�พบอ�บ�ต กำารั เกำ��ยวกำ�บกำารัเกำ ดมะเรั2งเต$านิม แลัะป็ากำมดลั�กำ คุวามด�นิโลัห ต แลัะไม�พบกำารัเป็ลั��ยนิแป็ลังหนิ$าที่�� กำารัที่างานิของไต ต�อมไที่รัอยด6 สำ�วนิในิต�บ พบว�า ในิรัายที่��ใช$ยานิานิเกำ นิ 4 ป็# ผิ ดป็กำต 3%

สำาหรั�บอากำารัข$างเคุ�ยง ที่��พบบ�อยคุ-อ เลั-อดออกำกำรัะป็รั บป็รัะป็รัอย หรั-อไม�ม�เลั-อดออกำมาเลัย เป็�นิต$นิ

สารส&งเคุราะห์(Depo-medroxy pregesterone

acetate เป็�นิสำารัสำ�งเคุรัาะห6จาพวกำ โป็รัเจสำเตอโรันิ (progesterone) ออกำฤที่ธิ์ <โดยตรังต�อต�อมใต$สำมองสำ�วนิหนิ$า แลัะ hypothallamus เพ-�อย�บย�&งกำารัสำรั$าง กำารัเกำ2บ แลัะกำารัหลั��งของฮอรั6โมนิ ganadotrophins ที่าให$ไม�ม�กำารัตกำไข� จ"งสำามารัถใช$ในิกำารัคุ�มกำาเนิ ดได$อย�างม�ป็รัะสำ ที่ธิ์ ภาพ โดยเหต�ที่��กำารัฉี�ดยาคุ�มกำาเนิ ดชนิ ด Depo-medroxy pregesterone acetate ฉี�ดคุรั�&งเด�ยว สำามารัถคุ�มกำาเนิ ดได$นิานิถ"ง 3 เด-อนิ ป็รั มาณต�วยาสำาคุ�ญ่ ขนิาดของอานิ�ภาคุ แลัะป็รั มาตรัของกำารัฉี�ด ม�สำ�วนิสำาคุ�ญ่ต�อป็รัะสำ ที่ธิ์ ภาพในิกำารัคุ�มกำาเนิ ดของยา

ฤทำธี�*ข็อ็งยาฉี�ดคุมก�าเนิ�ด

1.ป็)จจ�บ�นิยาฉี�ดคุ�มกำาเนิ ดนิ�&นิ ฉี�ดคุรั�&งหนิ"�งม�ฤที่ธิ์ <คุ�มกำาเนิ ดได$ 3 เด-อนิโดยจะฉี�ดบรั เวณสำะโพกำ เม-�อฉี�ดแลั$วต�วยาจะอย��ที่��สำะโพกำ แลัะคุ�อยๆ ข�บฮอรั6โมนิออกำมา

2.หลั�กำกำารัพ จารัณาเรั �มฉี�ดยาคุ�มกำาเนิ ด กำารัฉี�ดยาคุ�มกำาเนิ ดกำ2เหม-อนิกำ�บยากำ นิ คุ-อ ต$องเรั �มภายในิ 5 ว�นิแรักำของรัอบเด-อนิกำ�อนิที่��รั �งไข�จะที่างานิ ถ$ารั�งไข�ที่างานิแลั$วจ"งฉี�ด ม�โอกำาสำที่$องได$เช�นิกำ�นิ

ฤทำธี�*ข็อ็งยาฉี�ดคุมก�าเนิ�ด(ต้ อ็)3.หลั�งจากำฉี�ดยาคุ�มกำาเนิ ด รัอบเด-อนิจะผิ ดป็กำต

เกำ-อบที่�กำคุนิ รัอบเด-อนิจะมาไม�เหม-อนิเด ม รัะยะแรักำจะมากำะป็รั ดกำะป็รัอย ไม�แนิ�นิอนิ ฉี�ดนิานิๆ หลัายเข2มเข$า ป็รัะจาเด-อนิจะหายไป็เลัย แต�ถ$าหย�ดฉี�ดไป็รัะยะหนิ"�ง ฮอรั6โมนิจากำธิ์รัรัมชาต กำ2เรั �มใหม� ป็รัะจาเด-อนิกำ2จะมาป็กำต

4.บางคุนิเข$าใจผิ ดว�า ถ$าฉี�ดยานิานิๆ จะม�โอกำาสำเป็�นิหม�นิ พบว�าไม�จรั ง แต�อาจจะที่าให$ม�ลั�กำช$าได$ คุนิที่��ฉี�ดยาต$องวางแผินิ เพรัาะไม�ใช�เม-�อพรั$อมที่��จะม�ลั�กำ หรั-ออยากำม�ลั�กำเม-�อไรัแลั$วหย�ดฉี�ดจะม�ลั�กำได$ที่�นิที่� แต�ต$องรัอไป็รัะยะหนิ"�ง เช�นิ ฉี�ดไป็ 2 ป็#กำว�า ยาจะหมดฤที่ธิ์ <กำ2ต$องรัออ�กำ 9 เด-อนิ ถ$าฉี�ดนิานิป็#กำว�านิ�&กำ2จะรัอยาวนิานิข"&นิอ�กำ กำารัจะใช$ยาฉี�ด คุวรัป็รั"กำษาแพที่ย6เพ-�อจะได$ตรัวจรั�างกำายให$พรั$อม

ข็�อ็คุวิรระวิ&ง

ข็�อ็คุวิรระวิ&งในิการใช้�ยาฉี�ด เม-�อฉี�ดยาแลั$ว อย�าไป็คุลั"งหรั-อขย�&บรั เวณที่��ฉี�ด เพรัาะจะที่าให$ต�วยาในิรั�างกำายนิ$อยว�นิลัง แที่นิที่��จะอย��ได$ 90 ว�นิ หรั-อ 1 เด-อนิ กำ2อาจเหลั-อเพ�ยงแคุ� 80 ว�นิ ถ"งแม$กำารัฉี�ดยาคุ�มนิ�&จะอย��ได$ 3 เด-อนิ แต�สำ�วนิใหญ่�แพที่ย6จะนิ�ดผิ�$ป็8วยมาฉี�ดกำ�อนิ 1 สำ�ป็ดาห6

คุ�าถาม เพี$�อ็ คุ�าต้อ็บ

>>DMPA คุ$อ็อ็ะไร?DMPA ย�อมาจากำคุาว�า Depot

Medroxyprogesterone Acetate DMPA ที่��ใช$ในิออสำเตรัเลั�ยเรั�ยกำว�า Depo-Provera® หรั-อ Depo Ralovera® ซึ่"�งเป็�นิสำารัเคุม�ชนิ ดหนิ"�งคุลั$ายกำ�บฮอรั6โมนิที่��ช-�อโพรัเจสำ เตอโรันิซึ่"�งผิลั ตโดยรั�งไข� กำารัฉี�ด DMPA แต�ลัะคุรั�&งจะป็?องกำ�นิสำตรั�จากำกำารัต�&งคุรัรัภ6ได$ 12 สำ�ป็ดาห6>>DMPA ทำ�างานิอ็ย างไร?

DMPA หย�ดรั�งไข�ของที่�านิไม�ให$ที่า กำารัป็ลั�อยไข� ถ$าไม�ม�ไข�ที่��ถ�กำป็ลั�อยออกำมา ที่�านิกำ2ไม�สำามารัถต�&งคุรัรัภ6ได$>>DMPA ได�ผลด�แคุ ไห์นิ?

DMPA ได$ผิลัด�มากำในิกำารัป็?องกำ�นิกำารัต�&งคุรัรัภ6 ม�ป็รัะสำ ที่ธิ์ ภาพมากำกำว�ารั$อยลัะ 99

>>ใคุรสามารถใช้� DMPA ได�?สำตรั�หลัายคุนิสำามารัถใช$ DMPA ได$ ม�ผิลัด�สำา หรั�บ

ผิ�$ที่��ไม�ต$องกำารัต�&งคุรัรัภ6ในิรัะยะเวลัายาวนิานิ ม�ผิลัด�สำาหรั�บผิ�$ที่��จา กำารัที่านิยาเม2ดคุ�มกำาเนิ ดไม�คุ�อยได$ DMPA ป็ลัอดภ�ยที่��จะใช$ในิรัะหว�างกำารัให$นิมลั�กำเม-�อที่ารักำอาย�เกำ นิ 6 สำ�ป็ดาห6แลั$ว

>>ใคุรไม คุวิรใช้� DMPA?สำตรั�ที่��คุ ดว�าอาจจะกำา ลั�งต�&งคุรัรัภ6ไม�คุวรัใช$ ผิ�$ที่��ม�

ป็)ญ่หาสำ�ขภาพบางอย�าง เช�นิมะเรั2งเต$านิมไม�คุวรัใช$ ตามป็กำต จะไม�แนิะนิา ให$ใช$ยานิ�& เป็�นิที่างเลั-อกำแรักำในิผิ�$ที่��ม�อาย�ต�ากำว�า 25 ป็#หรั-อเกำ นิ 46 ป็# เพรัาะม�ผิลัต�อมวลักำรัะด�กำ เป็�นิสำ �งสำา คุ�ญ่ที่��คุวรัจะป็รั"กำษาแพที่ย6เพ-�อให$แนิ�ใจว�าป็ลัอดภ�ยสำาหรั�บที่�านิที่��จะใช$

>>ทำ านิจำะใช้� DMPA อ็ย างไร?แพที่ย6จะฉี�ด DMPA เข2มเลั2กำๆ ที่��สำะโพกำหรั-อต$นิ

แขนิของที่�านิตามป็กำต ที่�านิคุวรัรั�บกำารัฉี�ดในิรัะยะ 5 ว�นิแรักำของกำารัม�ป็รัะจา ด-อนิ (ว�นิแรักำที่��ป็รัะจา เด-อนิมา คุ-อว�นิที่��หนิ"�ง) เม-�อที่�านิได$รั�บกำารัฉี�ดในิช�วงนิ�& จะป็?องกำ�นิกำารัต�&งคุรัรัภ6ได$ที่�นิที่� ที่�านิสำามารัถรั�บกำารัฉี�ด DMPA ได$ภายหลั�ง ถ$าที่�านิแนิ�ใจว�าที่�านิไม�ได$กำา ลั�งต�&งคุรัรัภ6 แต�จะต$องใช$เวลัาอ�กำ 7 ว�นิกำว�าจะม�ป็รัะสำ ที่ธิ์ ภาพ ที่�านิต$องใช$กำารัคุ�มกำา เนิ ดชนิ ดอ-�นิรั�วมด$วยในิช�วงเวลัานิ�&นิ เช�นิกำารัใช$ถ�งยางอนิาม�ยเป็�นิสำ �งสำา คุ�ญ่มากำที่��ที่�านิต$องได$รั�บกำารัฉี�ด DMPA ที่�กำๆ 12 สำ�ป็ดาห6เพ-�อให$แนิ�ใจว�าที่�านิไม�ได$ต�&งคุรัรัภ6

>>ม�ผลข็�างเคุ�ยงอ็ะไรไห์ม?ป็รัะจา เด-อนิม�กำจะมาไม�เป็�นิป็กำต เม-�อใช$

DMPA ม�นิอาจจะมานิานิกำว�าเด ม ที่�านิอาจม�เลั-อดออกำเลั2กำนิ$อยเป็�นิเวลัาหลัายสำ�ป็ดาห6หรั-อป็รัะจาเด-อนิที่�านิอาจหย�ดไป็เลัย สำตรั�หลัายคุนิอาจจะนิ&าหนิ�กำข"&นิ ป็วดศรั�ษะหรั-อรั� $สำ"กำหดห��ในิรัะหว�างกำารัใช$ DMPA ป็รั"กำษาแพที่ย6ถ$าที่�านิเกำ ดอากำารัอย�างใดอย�างหนิ"�งที่��คุ ดว�าเกำ ดจากำกำารัใช$ DMPA

>>ม�อ็ะไรอ็ย างอ็$�นิทำ��ข็�าพีเจำ�าคุวิรร.�อ็�กไห์ม?เม-�อสำตรั�หย�ดกำารัใช$ DMPA ม�กำจะใช$เวลัา 8

เด-อนิหรั-อมากำกำว�าที่��ป็รัะจา เด-อนิจะกำลั�บมาเป็�นิป็กำต ด$วยเหต�นิ�& กำ2อาจที่า ให$ต$องใช$เวลัานิานิในิกำารัต�&งคุรัรัภ6หลั�งจากำกำารัฉี�ด DMPA

>>ทำ านิจำะฉี�ด DMPAได�อ็ย างไร?ที่�านิต$องไป็พบแพที่ย6หรั-อไป็ที่��คุลั นิ กำวางแผินิ

คุรัอบคุรั�วเพ-�อขอใบสำ��งสำา หรั�บ DMPA แพที่ย6จะเป็�นิผิ�$ฉี�ดยาให$กำ�บที่�านิ

ทำ��มายาฉี�ดคุมก�าเนิ�ด DMPA www.fpnsw.org.au

http://www.mhcs.health.nsw.gov.au/publication_pdfs/8695/OTH-8695-THA.pdf

การฉี�ดยาคุมก�าเนิ�ด นิพ.วรัว�ฒิ เจรั ญ่ศ รั http://www.bangkokhealth.com/

index.php/Reproductive/516-2009-01-20-06-45-51.html