Toplumda Sık Görülen Alerjik Hastalıklar

Asistan Dr. Merve MELİKOĞLUDr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Aile Hekimliği Kliniği

Akış şeması• Atopinin tanımı ve tipleri• Anaflaksi• Alerjik rinit• Alerjik konjuktivit• Atopik dermatit• Astım

Alerji: tip 1 aşırı duyarlılık reaksiyonu

Atopi: bir kişinin taşıdığı genetik özellikler nedeniyle alerji gelişimine

eğilimli olması hali

Tip 1 Hipersensitivite reaksiyonu

• Sistemik Anaflaksi• Lokal (atopik) anaflaksi: ürtiker, alerjik rinit/konjuktivit,

bronşial astım, alerjik gastroenterit (besin alerjisi)

• TOPLUMUN %25’İ ATOPİK

• Bir çocuğun herhangi bir şeye alerjisi olma (atopik bir hastalık geliştirme) ihtimali;

Anne ve babanın her ikisi de non-atopik ise  %13 Annesi ya da babası alerjik ise %30 Hem annesi hem de babası alerjik ise %47-60

Anaflaksi• Aşılar• Antibiyotikler• Besinler ve besin katkı maddeleri• Venomlar• Kan ürünleri• Aspirin• Steroid olmayan antiinflamatuvarlar• Radyokontrast maddeler• Lokal ve genel anestezikler• Lateks• Hormonlar (insülin, ACTH, progestron, vazopressin)• Egzersiz

Anaflaksi• Genel olarak semptomlar üç sistemde değişik şiddette ve

kombinasyonda görülebilir:

• Deri: Ürtiker ve anjiödem en sık raslanan bulgulardır. Hastada kızarma (flushing) ve döküntüsüz kaşıntı olabilir.

• Solunum sistemi : Seste kalınlaşma ve kısılma, stridor, göğüste sıkışma hissi, hışıltı (vizing), dispne

• Dolaşım sistemi : Hipotansiyon ve filiform nabızla şok tablosu, miyokardiyal iskemi ve miyokardiyal infarktüs

Anaflaksi• Solunum yolunu açık tut.• İlk medikal tedavi: Adrenalin!!!• Erişkinde 0.5 mg, çocuklarda 0.01 mg/kg • Yanıt yoksa 15 dk ara ile 2 kez uygula• Hipotansiyonu önle.• Erişkinlerde 25-50 mg, çocuklarda 12.5-25 mg(1-2mg/kg)

difenhidramin• Hafif vakalarda 30-60 mg oral prednizolon, ağır vakalarda erişkinlerde

hidrokortizon 100-1000 mg, çocuklarda 10-100 mg IV verilebilir

Lokal atopi 3 temel formda karşımıza çıkar:

• Atopik rinokonjuktivit• Atopik dermatit• Astım

Alerjik RinitPolenler, mantarlar, hayvan alerjenleri ve toz mite’larının oluşturduğu bir grup alerjenle oluşur.

Alerjik Rinit

1) Mevsimsel (Saman nezlesi): rinore ve hapşırma daha sık 2) Yıl boyu süren: burun tıkanıklığı daha sık

Yıl boyu süren tipte alerjik rinite diğer atopik hastalıklar daha sık eşlik eder.

Fizik Muayene

Prick testi

Alerjik Rinit: Tedavi

1) Alerjenlerden uzak durma ve çevre kontrolü*** 2) Medikal Tedavi 3) İmmunoterapi/desensitizasyon

Medikal Tedavi

1) Oral Antihistaminikler 1. jenerasyonDifenhidramin (Benedryl)Dimenhidrinat (Dramamine)Hidroksizin (Atarax)Doksilamin (Unisom)Siproheptadin (Prakten)Mepiramin (stilex-topikal)

2. jenerasyonSetrizin (Zyrtec, Hitrizin, Allerset)Levosetirizin (Xyzal)Desloratidin (Aerius, Deloday, Lordes)Loratidin (Histadin, Allertidin)Feksofenadin (Alertec)

Medikal Tedavi

2) Nasal steroidler

Yıl boyu süren tip alerjik rinitte 3-6 ay süre ile düzenli kullanım Her gün her iki burun deliğine 1-2 kez

Alerjik Konjuktivit

Kaşıntı Kızarıklık Sulanma

Alerjik Konjuktivit: Tedavi

1) Alerjenlerden korunma 2) Medikal tedavi Topikal Antihistaminikler (S:2x1) Ketotifen (Zaditen), epinastin (Relestat), olopatadin (Patanol) Oral Antihistaminikler Topikal Mast hücre stabilizatörleri (4x1) Na-kromolin, lodoksamid

Atopik Dermatit

Atopik DermatitMajor Kriterler Kaşıntı (pruritus) Tipik görünüm ve

yerleşimli lezyonlar Kronik veya kronik

tekrarlayan dermatit Kişisel/ailesel atopik

hastalık öyküsü 2 yaş altı başlangıç

Minör Kriterler Kserozis İktiyozis/palmar

hiperlinearite/keratozis pilaris

Serum Ig E yüksekliği Deri enfeksiyonlarına

yatkınlık Dennie-Morgan infraorbital

katlantısı Periorbital renk koyuluğu Terlemeyle artan kaşıntı Yünlü giyeceklerle ortaya

çıkan kaşıntı Kelitis

Pitriyazis alba Besin alerjisi Çevresel/ruhsal faktörlerin

hastalığın seyrini etkilemesi

Tipik görünüm ve yerleşimli lezyonlar

Kronik veya kronik tekrarlayan dermatit

Kişisel/ailesel atopik hastalık öyküsü

Atopik dermatit: Tedavi

Tetikleyici faktörlerin engellenmesi Derinin nemlendirilmesi Kaşıntının, inflamasyonun ve anksiyetenin engellenmesi Medikal Tedavi Lokal Kortikosteroidler (S:2x1, 2 hafta süreyle) Yerel Kalsinörin inhibitörleri Fototerapi

Astım

G EN E TIK FA K TÖ RLE R

S e n sit iz a sy o n

ÇEV R ES EL FAK TÖ RLER A llerjenler M eslekse l uyaran lar

Ya r d im c i fa k tö r le r

S ig a ra

S o lu n u m y o lu e n fe k s iy o n la r i H a v a k ir lil ig i D ü s ü k d o g u m a g irl ig i

B ro n s h ip e rre a k tiv i te s i

H a v a y o lu o b s trü k s iy o n u

Te t ik ç e k e n fa k tö r le r A lle r je n le r S o lu n u m y o lu e n fe k s iy o n la r i E g z e rs iz S ü lfü r d io k s it K a tk i m a d d e le r i , i la ç la r

S e m p to m la r

A llerjen le r iletek ra rlay ank arsilasm alar

Ya p is a l d e g is ik lik le r

Astım

Astım

Astımın esas tanısı anamnez ve fizik muayene ile konur.

Solunum Fonksiyon Testleri (SFT) sadece tanıda yardımcı

Astım

Öksürük Wheezing (hışıltılı solunum) Nefes darlığı Göğüste sıkışma hissi

Solunum Fonksiyon Testleri

FEV1/FVC < %80 ise hava yolu obstrüksiyonu

10-15 günlük steroid tedavisinden sonra veya inhale bronkodilatör ilaçtan 15-20 dk sonra spontan FEV1/FVC’de %12’lik artış astım lehine

Astım: Tedavi

1) Hastanın eğitimi (Alerjenlerden uzak durma, inhaler kullanımı)

2) Tetiği çeken etkenlerin uzaklaştırılması3) Medikal Tedavi

Astım: Tedavi

Astım: İdame Tedavisi

Sigara içenlerde inhalere karşı direnç gelişir.

Semptomlar haftada 2 kereden fazla ortaya çıkıyorsa, gece semptomları varsa, aktivite kısıtlanıyorsa (egzersizde semptomatikse), yılda 1 veya daha fazla atak geçiriyorsa

KISMİ KONTROL

Semptomlar her günse ve haftada 1 kez atak geçiriyorsa KONTROLSÜZ

Astım: Atak Tedavisi

Astım: Atak Tedavisi

Ağır Atak Tedavisi a) Nazal oksijen 4-6 litre/dakika b) Yüksek doz inhaler beta2-agonist (nebülizör ile 20 dk.da

bir 5 mg salbutamol) c) İntravenöz 1-1.5 mg/kg prednizolon d) İntravenöz aminofilin ve inhaler antikolinerjikler tedaviye

eklenebilir Hasta en az 8-10 saat süre ile izlenir.

Astım: Atak Tedavisi

Orta Atak Tedavisi a) Nazal oksijen 1-2 litre/dakikada b) İnhaler beta2-agonist (20 dk.da bir spacer ile 4-8 nefes) c) Oral prednizolon 0.5-1 mg/kg

Astım: Atak Tedavisi

Hafif Atak Tedavisi a) İnhaler beta2-agonist Spacer ile 4-8 nefes verilir Eğer tam yanıt alınmazsa aynı doz 20 dakikada bir

tekrarlanır. Tam yanıt alınırsa hasta taburcu edilir. Kısmi yanıt olursa orta dereceli atak protokolü uygulanır.