ბიოლოგიის მასწავლებელი

ალა სანამიანი IX კლასი

გორის №12 საჯარო სკოლა

1.შევისწავლოთ სასუნთქი ორგანოების აგებულება და მათი ფუნქციები.

2. გავიგოთ სუნთქვითი პროცესის არსი და მნიშვნელობა.

3. გავარკვიოთ ხმის წარმოქმნის მექანიზმები.

« სანამ ვსუნთქავ იმედიმაქვს»

ოვიდი

სუნთქვა – პროცესთა ერთობლიობაა, რომელიც უზრუნველყოფს ორგანიზმში

ჯანგბადის მიცოდებას, მის მონაცილეობას ორგანული ნივთიერებების დაშლაში

დანახშიროჯანგის გარემოში გამოყოფას.

სასუნთქი ორგანოებია – ცხვირის ღრუ; ცხვირ–ხახა; ხორხი; ტრაქეა; ბრონქი;

ბრონქიოლები; ფილტვი; პლევრა

სუნთქვა

შინაგანიგარეგანი

ჩასუნთქვა და ამოსუნთქვა

უჯრედოვანი სუნთქვა

1. უზრუნველყოფს ორგანიზმს ჯანგბადით

2. ნახშიროჯანგის მოცილება.

3.ორგანული ნივთიერებების დაჯანგვა ენერგიის გამოყოფით, რომელიც აუცილებელია ადამიანის საცოცხლის უნარიანობისთვის .

4. ნივთიერებათა ცვლის საბოლოო პროდუქტების მოცილება (წყლის ორთქლი, ამიაკი, გოგირდოვანი ნახშირბადი და ა.შ.)

სასუნთქი სისტემა

სუნთქვითი ნაწილიჰაერგამტარი გზები

ერთმანეთთან თანმიმდევრულად

შეერთებული მილები და ღრუები:

1) ცხვირის ღრუ2) ცხვირხახა3) ხორხი4) ტრაქეა 5) ბრონქები

ადგილი, სადაც ხდება გაზთა ცვლა:

1) ფილტვები

2) პლევრა

ორგანოს სახელ–ბა

ფუნქციები აგებულება

ცღვირის ღრუ ცხვირხახა

ჰაერის დატენიანება, გათბობა და გაუვნებელყოფა

ლორწოვანი გარსი, წამწამოვანი ეპითელიუმი

ხორხი ატარებს ჰაერს ტრაქეაში, იცავ სასუნთქ გზებს საკვების მოხვედრისაგან, მონაწილეობს ბგერების წარმოქმნში

ხრტილების სისტემა, ბგერი იოგები

ტრაქეა ჰაერის გატარება, დაყენიანება, გასუფტავება

ხრტილოვანი ნახევარ რგოლები, ლორწოვანი გარსი წამწამოვანი ეპითელიუმით

ბრონხები ჰაერის გატარება, დაყენიანება, გასუფტავება

ხრტილოვანი რგოლები, ლორწოვანი გარსი

ფილტვები აირთა ცვლა ალვეოლები

სუნთქვის ორგანოები

ზედა სასუნთქი გზები: ცხვირის ღრუ და ცხვირხახა

ზედა სასუნთქი გზები:ხორხი

.

ხორხის გასწვრივ გაჭიმულია ბგერი (სახმო) იოგები. მათ შორისაა სივრცე, რომელსაც ყია ეწოდება.

ხმის წარმოქმნა

ყია ბგერი იოგების რხევა

ბგერაჰაერი

ზედა სასუნთქი გზები: ტრაქეა და ბრონქები

სუნთქვითი ნაწილი: ფილტვები

ფილტვები – წყვილი ორგანოა

1 .წუთში ფილტვების გავლით გადის დაახლ

100 ლ ჰაერი

ფილტვის აგებულება

•ბრონქები•ბრონქიოლები•ალვეოლები

სურფაქტანტი ხელს უშლის ალვეოლების შეერთედას

1. ფილტვების დაავადებებისას სურფაქტანტი შეიძლება აღარ გამოიყოს, რაც იწვევს ალვეოლების შეერთებას და ისინი აღარ მონაწილეობენ აირთა ცვლაში.

2. მოწევა იწვევს სურფაქტანტის ფიზიოლოგიური თვისებების დარღვევას.

ეს საინტერესოა:

ორგანო

1. ცხვირის ღრუ

2. ხორხი

3. ტრაქეა დაბრონქები

4. ფილტვები

5. ფილტვისპლევრა

ფუნქცია

ა. ფარავს ფილტვს გარედან

ბ. ატენიანებს ჰ , აერს ლორცოს გამოყოფა

გ. ატარებენ ატენიანებენჰ აერს ჩასუნთვისას და

ამოსუნთქვისას

დ. მონაწილეობს ბგერებისწარმოქმნაში

ე. მიმდინარეობს აირთაცვლა

ორგანო

1.

2.

3.

4.

5.

ფუნქცია

а)

б)

в)

г)

д)

• პარაგრაფი 8 და 9

• კითხვებზე (გვ.59) პასუხების გაცემა

• დამატებითი ინფორმაციის მოძიება სასუნთქი ორგანოების დაავადებების შესახებ

გმადლობთ გმადლობთ ყურადღებისთვისყურადღებისთვის