Онцгой албан татвар ногдуулалт

Онцгой албан татвар

ногдуулалт

www.zaluu.comwww.zaluu.com

Сэдвийн агуулга:

1 . Онцгой албан татварын мөн чанар, онцлог, зохицуулалтын роль

2. Монгол улсын онцгой албан татвар ногдуулалтын өнөөгийн байдал


Онцгой албан татварын мөн чанар,

онцлог, зохицуулалтын роль

Îíöãîé àëáàí òàòâàð áóþó “çàðèì

òºðëèéí áàðààíä íîãäóóëäàã òóñãàé

òàòâàð”-ûã /Excise/ çàõ çýýëèéí

îðíóóäàä НӨАТ áóþó åðºíõèé

õóäàëäààíû òàòâàðòàé õàìòàòãàí

õýðýãëýæ áàéíà. Мөн энэ татварыг

акциз ч гэж нэрлэдэг.


Онцгой албан татварын мөн чанар, онцлог, зохицуулалтын роль

ÍªАÒ áîëîí îíöãîé àëáàí òàòâàð íü

OECD /ÝÇÕÀÕÁ/-ûí ãèø¿¿í îðíóóäàä

òàòâàðûí íèéò îðëîãûí 30 îðчèì õóâü,

¿¿íýýñ îíöãîé àëáàí òàòâàð 10 îðчèì

õóâèéã ýçýëж áàéõàä õºãæèæ áàéãàà

îðíóóäàä îíöãîé àëáàí òàòâàð òàòâàðûí

íèéò îðëîãûí 2/3 îðчèì õóâèéã ýçëýæ

áàéíà.



Мàíàé óëñàä ÍªАÒ болон îíöãîé àëáàí

òàòâàð íü òàòâàðûí íèéò îðëîãûí 40

ãàðóé õóâèéã ýçëýæ áàéíà. Дээрхи тоо

баримтуудаас үзэхэд хөгжиж буй

орнуудад НӨАТ,ОАТ зэрэг хэрэглээний

татварын төсөвт эзлэх байр суурь

өндөр байна.



ОАТ нь нйигэмд сөрөг нөлөө үзүүлж буйүйлдвэрлэл, үйлчилгээг төрөөс хянажзохицуулах/хязгаарлах/ үндсэн үүрэгтэй.

Жишээ нь:

Нийгэм автомашин хэрэглэснээр:

- Зам тавихад зориулан ихээхэн хэмжээнийгазрыг ашиглах

- Тусгайлсан зам тавиагүйгээс хөрсний эвдрэлүүсгэх



- Хорт хий ялгаруулснаас агаарынбохирдлыг нэмэгдүүлэх

- Осолд орсон хүмүүсийг эмчлэхэдихээхэн мөнгө зарцуулах гэх мэтшууд ба шууд бус хохирлыг байнгахүлээж байдаг.

Эдгээр хохирлыг нөхөх зорилгооравтобензин, дизелийн түлш, суудлынавтомашинд онцгой татварногдуулдаг.



Îíöãîé òàòâàð íü:

- òàòâàðûí åðºíõèé äàðàìòûã áàãà

õºíääºã

- ãàæóóäàë áàãà ¿¿ñãýäýã

- төсвийн îðëîãî íýìýãä¿¿ëäýã

- çàõèðãààíû çàðäàë áàãà øààðääàã

- òàòâàðààñ çóãàòàõ áîëîìæ багатай,,,зэрэг давуу òàëóóäòàé.



ОАТ-ын бусад татвараас ялгагдах онцлог:

- Татварын хувь хэмжээ нь тухайн тохиолдолд бүтээгдэхүүний өртөгтэй холбоогүй

- Мөн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх хөдөлмөр зарцуулалттай холбоогүй ихэвчлэн төсвийн орлогын хэрэглээг хангах зорилготой уялдан тогтоогддог байна.




Жишээ нь:

Онолын хувьд тамхи,согтууруулах ундааны

зүйлд ногдуулах татварын хэмжээ нь тухайн

бүтээгдэхүүн үйлчилгээг хэрэглэснээс үүссэн

нийгмийн алдагдлын хэмжээгээр тогтоогдох

учиртай гэж үздэг. Гэхдээ энэ агуулгаар нь

тогтооход хүндрэлтэй тул энэ зориулалтаар

гарч буй зардлын дундаж хэмжээг баримтлан

тогтоодог.



Ýíý òàòâàðûã èõýâчëýí

- òàìõè

- àðõè

- íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿í

- àâòîìàøèíä íîãäóóëäàã áºãººä îíöãîéòàòâàðûí îðëîãûí ãîëëîõ õýñãèéãàâòîìàøèí, ò¿¿íèé ñýëáýã, íåôòü,íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿íä íîãäóóëäàãòàòâàðààñ îðóóëäàã áàéíà.




Татварын босоо чиглэлд шударга байх

зарчмыг хангах зорилгоор хүн амын

орлого ихтэй хэсгийн хэрэглэдэг үнэт

эдлэл болон тансаг хэрэглээнд онцгой

татвар ногдуулах замаар орлого дахин

хуваарилалтанд нөлөөлөх ч тал бий.




Онцгой албан татвар ногдох зарим төрлийн барааг сонгохдоо

дараахи шинж чанарыг харгалзан үздэг.

1. Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ нь ЗГ-аар сайтар хянагдах

шаардлагатай борлуулалт, үйлдвэрлэл

/ согтууруулах ундаа, тамхи../

2. Нийгэмд сөрөг нөлөө үзүүлдэг, эрэлт хэрэгцээ ихтэй тансаг

хэрэглээний бүтээгдэхүүн/мөрийтэй тоглоом/

3. Хэрэглээ нь Засгийн газраас хамаарах байгалийн нөөцтэй

холбоотой ховор бүтээгдэхүүн /алт,үнэт эдлэл/


Монгол улсын онцгой албан татвар

ногдуулалтын өнөөгийн байдал:

Ìîíãîë îðîíä õóâüñãàë ÿëæ, àðäûí çàñàã

òîãòñîíîîð óëñ îðíû íèéãýì ýäèéí

çàñàãò òîäîðõîé ººðчëºëò¿¿ä ãàðñàí.

Y¿íèé íýã æèøýý íü ¿íäýñíèé

¿éëäâýðëýëèéã áèé áîëãîõ, ìºí óëñûí

òºñâèéã á¿ðä¿¿ëýõ õýðýãöýý áàéñàí

áºãººä ýíý óòãààðàà Îíöãîé àëáàí

òàòâàð áèé áîëãîõ øààðäëàãà òàâèãäсан.


Онцгой албан татвар ногдуулалт

Îíöãîé àëáàí òàòâàðûã 1923 îíä öàé, òàìõè, 1924îíä àðõè, ø¿äýíç çýðýã áàðààíä òîãòîîæ áàéæýý.

1923 îíîîñ ìºðäñºí õóäàëäàà ¿éëäâýðëýëèéíòàòâàðûí íýã õýñýã áîëîõ “òýãøèòãýõ òàòâàð”-ûãººðчëºí 1925 îíä “îðëîãî òýãøèтãýõ õóðààìæ”íýðòýéãýýð áèé áîëãîæ, æèëä 2 óäàà õîðøîîëëûí¿éëäâýð àæ àõóéí ãàçðóóä, õóâèéí õóäàëäààчèä,õóäàëäàà ýðõëýãчèä òºñºâò òºëæ áàéõààðòîãòîîñîí íü ìàíàéä Îíöãîé àëáàí òàòâàðòàéíýãòãýí àøèãëàõ ýõëýë áîëñîí.



Ìàíàé óëñàä 1927 îíîîñ îðîí íóòãèí òºñºâ

çîõèîãäîæ ýõýëñýí áºãººä ò¿¿íèé îðëîãûí ýõ

¿¿ñâýðèéã áèé áîëãîõ íýìýãä¿¿ëýõýä чèãë¿¿ëæ

1930 îíä “îðëîãî тýãøèòãýõ õóðààìæ”-èéã

¿íäñýí áà íýìýãäýë õóðààìæ ãýæ àíãèëàí

¿íäñýí õóðààìæèéã óëñûí òºñºâò, íýìýãäýë

õóðààìæèéã îðîí íóòãèéí òºñâèéí îðëîãûã

òºâëºð¿¿ëýõýýð õóóëьчилсан.



Îíöãîé òàòâàðûã íîãäóóëàõäàà:

1.äîòîîäûí áóþó èìïîðòûí áàðààíû

¿íèéí ä¿íãýýñ òîäîðõîé õóâèàð àâàõ;

2. íýãæèä òîãòîîñîí ìºíãººð ногдуулах

ãýñýí õî¸ð àðãûã õýðýãëýæ áàéíà.



Èíôëÿöè ºíäºðòýé , õºãæèæ áàéãàà

îðíóóäàä ¿íèéí ä¿íãýýñ òîäîðõîé

õóâèàð òàòâàð àâàõ íü àøèãòàé

áîëîâч èìïîðòûí áàðààíû ¿íèéã

çîõèîìëîîð áóóðóóëñàí òîõèîëäëûã

èëð¿¿ëæ чàäàõ чàäâàðòàé òàòâàðûí

àëáàã¿é òîõèîëäîëä ýíý àðãûí ¿ð

ºãººæ áóóðäàã. Жи:



Íýãæèä òîãòîîñîí ìºíãºн дүнгээр

òàòâàð ногдуулах нь ¿íèéí çîõèîìîë

áóóðàëòûã õààõ òàëòàé ч, îéð îéðõîí

èíôëÿöèéí ò¿âøèíã áîäîëöîæ,

òîãòîîñîí ìºíãөн дүнг àÿíäàà

ººðчëºõ øààðäëàãà çàéëøã¿é ãàðàõàä

õ¿ðäýã сул талтай.



Ìàíàé óëñàä 1997 îíä îíöãîé àëáàí òàòâàðûíõóóëüä îðóóëñàí íýìýëò ººðчëºëòººð äýýðõèõî¸ð àðãûã õîñëîí õýðýãëýõýýð çààñàí áºãººäºìíºõ õóóëèàñ ÿëãàðàõ íýã îíöëîã íü àìäîëëàðûã õýìæèõ íýãæ áîëãîí àøèãëàñíààðîéð îéðõîí ìºíãºíèé õàíøíû óíàëòààñøàëòãààëàí òîãòîîñîí ìºíãºíèé ä¿íã ººðчëºõøààðäëàãà ãàðàхààñ çàéëñõèéæ чàäñàí ñàéíòàëòàé áîëñîí.

2007.01.01нээс нэгжид мөнгөн дүнгээрногдуулах аргыг хэрэглэх болсон.



Îíöãîé àëáàí òàòâàðûã íîãäóóëàõ îáúåêò íü:

– Á¿õ òºðëèéí ñîãòóóðóóëàõ óíäàà /õ¿íñíèé ñïèðò,

архи, á¿õ òºðëèéí äàðñ, á¿õ òºðëèéí ïèâî/

– Á¿õ òºðëèéí òàìõè /ÿíæóóð, ïàïèðîñ, ñèãàðè,

õàìðûí òàìõè, ä¿íñýí áîëîí òýäãýýðòýé àäèëòãàõ

çàäãàé òàìõè/

– Èìïîðòîîð àâ÷ áàéãàà àâòîáèíçåí äèçåëèéí ò¿ëø

– Ñóóäëûí àâòîìàøèí



2006 оны татварын хуулийн шинэчлэлээр:

- Òºëáºðò òààâàð, áîîöîîò òîãëîîìûí ¿éë

àæèëëàãààíä àøèãëàãäàæ áàéãàà òóñãàé

çîðèóëàëòûí òåõíèê õýðýãñýë, òîíîã

òºõººðºìæèéí áèåò íýãæ, òóñ ¿éë

àæèëëàãààã ýðõëýí ÿâóóëæ áàéãàà õóâü õ¿í,

õóóëèéí ýòãýýäèéí ¿éë àæèëëàãààíä îíöãîé

àëáàí òàòâàð íîãäóóëахаар болсон.



Îíöãîé àëáàí òàòâàð íîãäóóëàõ

áàðààíû íýð, òºðºë

Îíöãîé àëáàí òàòâàð íîãäóóëàõ

áèåò íýãæ

Á¿õ òºðëèéí ñîãòóóðóóëàõ óíäàà 1 ëèòð

ßíæóóð áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ

áóñàä òàìõè

100øèðõýã

Ä¿íñýí áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ

çàäãàé òàìõè

1 êèëîãðàìì

Àâòîáåíçèí, äèçåëèéí ò¿ëø 1òîíí

Ñóóäëûí àâòîìàøèí 1 øèðõýã


Бàðààíû íýð, òºðºë

Áèåò

íýãæ

Íîãäóóëàõ îíöãîé àëáàí òàòâàðûí

õýìæýý

/àì. äîëëàðò øèëæ¿¿ëñíýýð/

Ýõ îðíû

¿éëäâýðèéí

áàðàà

Èìïîðòîîð àâñàí

áàðàà

Õ¿íñíèé

çîðèóëàë

òòàé

ñïèðòèéã

ñîãòóóðóóëàõ

óíäààíû

¿éëäâýðò

õóäàëäñàí

1 ëèòð 1.00 -

áóñàä ãàçàðò

õóäàëäñàí

1 ëèòð 10.00 -

Á¿õ

òºðëèéí

àðõè:

40 õ¿ðòýë

õàòóóëàãòàé

1 ëèòð àéìãèéí íèéñëýë

èéí

импортын

1,6 2.00 5.00

40 áà ò¿¿íýýñ

äýýø


1 ëèòð 4.50 4.50 6.00


¯éëäâýðëýëèéí àðãààð

áîëîâñðóóëñàí øèìèéí àðõè

1 ëèòð 0.20 -

Á¿õ òºðëèéí

äàðñ:

35 õ¿ðòýë


1 ëèòð 0.50 1.50

35 áà ò¿¿íýýñ

äýýø


1 ëèòð 4.50 6.00

Á¿õ òºðëèéí ïèâî 1 ëèòр 0.20 0.20

ßíæóóð áîëîí ò¿¿íòýé

àäèëòãàõ áóñàä òàìõè

100 øèðõýã 0.60 0.60

Ä¿íñýí áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ

çàäãàé òàìõè

1

êèëîãðàìì

0.30 0.30


Автобензин, дизелийн түлшний онцгой татвар/дотооддоо үйлдвэрлэсэн/

Àâòîáåíçèí

90 õ¿ðòýë

îêòàíòàé1

òîíí11.00-

1 òîíí 11.00 -

90 áà

ò¿¿íýýñ

äýýø

îêòàíòàé

1 òîíí 12.00 -

Äèçåëèéí ò¿ëø

1 тн 15.00 -


Автобензин, дизелийн түлшний онцгой татвар

/импортын/

Õèëèéí áîîìòûí íýð

Íîãäóóëàõ îíöãîé àëáàí òàòâàðûí õýìæýý

/àì. äîëëàðò øèëæ¿¿ëñíýýð/

Àâòîáåíçèí /øèíæèëãýýíèé

àðãààð òîäîðõîéëñîí îêòàíû

õýìæýý/Äèçåëèéí

ò¿ëø90 õ¿ðòýë 90 áà ò¿¿íýýñ

äýýø

Öàãààííóóð, ßðàíò,

Áîðøîî, Àðöñóóðü, Òýñ,

Áóðãàñòàé, Ãàøóóí ñóõàéò

11.00 12.00 15.00

Õàíõ, Óëüõàíìàéõàí 17.00 21.00 19.00

Ñ¿õáààòàð, Çàìûí-¯¿ä,

Ýðýýíöàâ, Àëòàíáóëàã

38.00 43.00 48.00


Суудлын автомашин /импортлосон/

Õºäºëã¿¿ðèéí öèëèíäðèéí

áàãòààìæ

/ ñì3/

Íîãäóóëàõ îíöãîé àëáàí òàòâàðûí õýìæýý

/àì. äîëëàðò øèëæ¿¿ëñíýýð/¿éëäâýðëýãäñýí îíîîñ õîéøèõ õóãàöàà

/æèëýýð/

0-3жил 3-9жил 10 ба түүнээс

дээш жил

1500 áà ò¿¿íýýñ äîîø 500 1000 2000

1501-2500 1500 2000 3000

2500-ààñ äýýø 2000 2500 4000


Òºëáºðò òààâàð, áîîöîîò òîãëîîìûí ¿éë àæèëëàãààíä

àøèãëàãäàæ áàéãàà òóñãàé çîðèóëàëòûí òåõíèê

õýðýãñýë, òîíîã òºõººðºìæèд ногдуулах онцгой татвар

Îíöãîé àëáàí òàòâàð

íîãäóóëàõ áàðààíû íýð, òºðºë

Áèåò íýãæèä íîãäóóëàõ îíöãîé àëáàí

òàòâàðûí õýìæýý

/àì. äîëëàðò øèëæ¿¿ëñíýýð, ñàðä/

Òîãëîîìûí øèðýý áóþó

ýëåêòðîí õ¿ðä

80000

Àâòîìàò òîãëîîì 3000

Òîãëîîìûí ¿ð ä¿íã õàðóóëñàí

êàññ áóþó òîòàëèçàòîð

80000

Áîîöîî òîîöîîëîõ

áóêìåéêåðèéí òºâ

80000


Òºëáºðò òààâàð, áîîöîîò òîãëîîìûí ¿éë

àæèëëàãààã öàõèì, èíòåðíýò, ¿¿ðýí òåëåôîíû

ñ¿ëæýý àøèãëàí ýðõýëæ áàéãàà õóâü õ¿í,

õóóëèéí ýòãýýäèéí ¿éë àæèëëàãààíä ñàð

òóòàì 25000 àìåðèê äîëëàðòîé òýíöýõ

õýìæýýãýýð îíöãîé àëáàí òàòâàð íîãäóóëíà.


Îíöãîé àëáàí òàòâàðààñ ÷ºëººëºõ

1. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò ¿éëäâýðëýí ýêñïîðòîä ãàðãàñàí бүх төрлийн архи,тамхи,бензин, дизелийнтүлш;

2. Гýðèéí íºõöºëä ýíãèéí àðãààð ººðèéí õýðýãöýýíä çîðèóëæ ñ¿¿, ñ¿¿í á¿òýýãäýõ¿¿íýýð íýðñýí øèìèéí àðõè;

3. Хàìðûí òàìõè;

4. Гààëèéí áàéãóóëëàãààñ çîð÷èã÷äûí õóâèéí õýðýãöýýíä çîðèóëæ òàòâàðã¿é íýâòð¿¿ëýõèéã çºâøººðñºí õýìæýýíèé àðõè, òàìõè;

5. Хîñ òýæýýëò àâòîìàøèí.


Онцгой албан татвар ногдуулалт

Education

Transcript of Онцгой албан татвар ногдуулалт