TAT Tourism Journal 1/2014
description
Transcript of TAT Tourism Journal 1/2014
บรรณาธการยวด นรตนตระกล ผอำ�นวยก�รกองวจยก�รตล�ด
กองบรรณาธการออยทพย นธย�นนท ผอำ�นวยก�รกองประช�สมพนธในประเทศวไลลกษณ นอยพยคฆ ผอำ�นวยก�รกองตดต�มและประเมนผลฐ�ปนย เกยรตไพบลย ผอำ�นวยก�รกลมส�รสนเทศก�รตล�ด จรญ ชนในธรรม ผอำ�นวยก�รกลมฐ�นขอมลก�รตล�ดบษกร พรหมม�โนช ผอำ�นวยก�รกองเผยแพรคว�มรด�นก�รทองเทยวโศรย� หอมชน หวหน�ง�นวช�ก�รณฏฐร� อำ�พลพรรณ พนกง�นว�งแผนสจตร� แยมง�มเหลอ พนกง�นบนทกขอมล
เจาของก�รทองเทยวแหงประเทศไทย
คณะทปรกษาธวชชย อรญญก ผว�ก�รก�รทองเทยวแหงประเทศไทยจฑ�พร เรงรณอ�ษ� รองผว�ก�รด�นตล�ดยโรป แอฟรก� ตะวนออกกล�งและอเมรก� รกษ�ก�รรองผว�ก�รด�นตล�ดในประเทศสวรรณชย ฤทธรกษ ทปรกษ�ระดบ 10วไลวรรณ ทวชศร รองผว�ก�รด�นสนค�และธรกจทองเทยวอภช�ต อนทรพงษพนธ รองผว�ก�รด�นนโยบ�ยและแผนพงศธร เกษสำ�ล รองผว�ก�รด�นตล�ดอ�เซยน เอเชยใตและแปซฟกใตศกรย สทธวนช รองผว�ก�รด�นสอส�รก�รตล�ดสมรก คำ�พทธ รองผว�ก�รด�นบรห�รม�นตย บญฉม ผอำ�นวยก�รฝ�ยว�งแผน
| Low Carbon Tourism• เทยวตล�ดเหบ
| Pop Culture Tourism• SOFT CONTENT บ�นไวกอน นองสอนไว
| Tourism @ AEC• เตรยมพรอมทองเทยวไทย ก�วไกลส AEC• กรณปร�ส�ทพระวห�ร : คดบวก ไมคดลบ และไมรบ
| Tourism Seminar• World Travel & Tourism Council The Asia Summit : Staying Ahead of Tomorrow
| Tourism Talk• คยเรองเมองเชยงใหม
| From the Cover • มรดกโลก-มรดกใคร? สโขทยกบก�รเปลยนกระบวนวธคดด�นทองเทยววฒนธรรม
| Tourism Situation• สถ�นก�รณก�รทองเทยวของนกทองเทยวช�วต�งประเทศ มกร�คม - กนย�ยน 2556
| Tourism Trend• WTM Global Trends Report• Hostel Part 2 วพ�กษวฒนธรรมแบคแพคเกอร
C o n t e n t
Tourism Authority of Thailand1600 New Phetchaburi Road, Makkasan, Ratchathewi,Bangkok 10400, Thailandtel: +66 2250 5500 ext. 2620-2fax: +66 2253 7468email: [email protected]: etatjournal.comebook: www.issuu.com/etatjournalwww.ebooks.in.th/etatjournaltwitter: @etatjournal
จลส�รฉบบนจดทำ�ขนโดยใชกระด�ษ EPO (EcoPaque Offset) และหมกพมพจ�กนำ�มนถวเหลองทไมเปนอนตร�ยตอสขภ�พและเปนมตรตอสงแวดลอม
ตร�สญลกษณ จ�กเลมเดมอนญ�ตใหใชไดต�มสญญ�อนญ�ตครเอทฟคอมมอนสแสดงทม�-ไมใชเพอก�รค�-อนญ�ตแบบเดยวกน 3.0 ประเทศไทย
Tourism Journal 1/2014จลสารวชาการการทองเทยวการทองเทยวแหงประเทศไทย1600 ถนนเพชรบรตดใหม แขวงมกกะสน เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400โทรศพท : 0 2250 5500 ตอ 2620-2 โทรสาร : 0 2253 7468
| Tourism Research
6-15 25-30
41-48
49-5556-61
62-73
16-19
20-24
• สรปส�ระสำ�คญผลก�รสำ�รวจคว�มคดเหนของประช�ชนทมตอก�รทองเทยวไทย 31-40
บทคว�มในจลส�รวช�ก�รก�รทองเทยวฉบบนคอนข�งหล�กหล�ย ต�มวถก�รทองเทยวทม หล�ยองคประกอบ เฉกเชนเดยวกบศ�สตรท�งก�รทองเทยวทหลอหลอมศ�สตรต�งๆ เข�ไว ดวยกน ไมว�จะเปนก�รตล�ด ก�รบน ก�รจดก�รอย�งยงยน ม�นษยวทย� จตวทย� ก�รทองเทยวจงไดยมศพทเทคนคของศ�สตรอนๆ ม�ใช เชน PANKs, Happiness Index, Low Carbon, Pop Culture, Soft Content
ว�กนไปแลว ในปจจบนประเทศไทยมก�รวจยด�นก�รทองเทยวอยพอสมควร แตยงห�คนไปใช ไมคอยไดม�กนก อ�จเปนเพร�ะว�นกทฤษฎพดคยกบนกปฏบตนอยไปหรอเปล� องคก�ร ก�รทองเทยวโลก (UNWTO) ไดจดเวทใหคน 2 กลมนไดม�พบปะกนในเวท TedQual Network สำ�หรบในประเทศไทย ใครละจะเปนผรเรม
ก�รเมองไทยยงเปนเรองทตองจบต�มองว�จะมผลม�กนอยเพยงไรกบก�รทองเทยว ไดแต หวงว�ในปใหมน บ�นเมองคงไมมคว�มขดแยง เพร�ะก�รทองเทยวเปนอตส�หกรรมทออนไหวกบข�วเชงลบม�กทสด
สวสดปใหมคะ
ดร. วไลลกษณ นอยพยคฆ กองบรรณ�ธก�ร
บทบรรณ�ธก�ร
6 | Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
สถานการณการทองเทยวตลาดนกทองเทยวตางประเทศ มกราคม-กนยายน ป 2556
เรอง : งานวเคราะหตลาดตางประเทศ ททท.
ภาพรวม สถานการณการทองเทยวของนกทองเทยวชาวตางประเทศในชวง 9 เดอนแรกของป 2556 มทศทางทสดใส ทงจำานวนนกทองเทยวและรายไดเตบโตรอยละ 23 เปนไปในทศทางเดยวกน โดยมจำานวนนกทองเทยวประมาณ 19.67 ลานคน สรางรายไดทางการทองเทยวประมาณ 853,122 ลานบาท (ทงน สถตเดอนกนยายนยงคงเปนตวเลขประมาณการจากกรมการทองเทยว)
ตลาดทเปนแรงผลกสำาคญททำาใหการทองเทยวไทยเตบโตแบบ
กาวกระโดด ยงคงเปนตลาดจนและรสเซย ซงเปนตลาดขนาดใหญ
ท เตบโตกาวกระโดดตอเนองตงแตปลายปทผานมา โดยในชวง
9 เดอนแรกตลาดจนเตบโตรอยละ 93 สงทสด สวนหนงเกดจาก
การหนมาจองทวรเขาไทยเปนจำานวนมากกอนทราคาทวรจะปรบตว
สงขนในเดอนตลาคมเปนตนไป อนเปนผลจากกฎหมายทองเทยว
ฉบบใหมของจน สวนตลาดรสเซย เตบโตรอยละ 37 นอกจากนน
ตลาดอาเซยนยง เปนกลมตลาดศกยภาพอกกลมห นงท จะตอง
จบตามองในดานการเตบโต โดยเฉพาะตลาดมาเลเซย สงคโปร ลาว
เวยดนาม และอนโดนเซย ซงมขนาดตลาดมากกวา 500,000 คนขนไป
และมการเตบโตแบบกาวกระโดด ตงแตระดบรอยละ 14-40 โดยเฉพาะ
ตลาดมาเลเซย ซงมฐานตลาดขนาดใหญเปนอนดบ 2 ของประเทศ
แตยงสามารถเตบโตไดถงรอยละ 20 สวนตลาดอนโดนเซย เตบโตถง
รอยละ 40 นบเปนตลาดขนาดกลางทมแนวโนมสดใส ซงเกดจาก
แนวทางการทำาตลาดของ ททท. ทตองการดงดดตลาดอาเซยน
ใหเดนทางภายในภมภาคกนเองใหมากขน สวนตลาดยโรป แมจะประสบ
ปญหาภาวะเศรษฐกจในหลายประเทศ แตในภาพรวมนกทองเทยว
มาไทยกยงสามารถเตบโตไดถงรอยละ 13 ซงเกดจากนโยบายของ
ททท. ทมงเจาะตลาดใหมทมศกยภาพมากขน และสวนหนงนกทองเทยว
ไดหลกเลยงการเดนทางไปตะวนออกกลาง ซงกำาลงมปญหาความขดแยง
ในหลายประเทศ
สำาหรบสถานการณทองเทยวภาพรวมในไตรมาสสดทายคาดวา
จำานวนนกท องเทยวและรายได จะยงคงเตบโตต อเนอง เพราะ
ประเทศไทยยงคงมปจจยแขงแกรงจากภาพลกษณดานความคมคาเงน
ในภาวะเศรษฐกจโลกผนผวน และยงคงมการเพมเทยวบนจากตลาด
หลกตางๆ มาไทยอยางตอเนอง แมวาจะมปจจยลบจากกฎหมาย
ทองเทยวฉบบใหมของจนทออกมาดแลทวรคณภาพ และการชะลอตว
ของตลาดสหรฐอเมรกาจากปญหาการผานรางกฎหมายขยายเพดาน
หนสาธารณะของสหรฐฯ ซงจะทำาให ทงสองตลาดหลกดงกล าว
ชะลอการเตบโตลงไปในระยะสนๆ ทงน คาดวาตลอดทงป 2556
ประเทศไทยจะไดรบนกทองเทยวเกนเปาหมายทกำาหนดไว โดยม
แนวโนมวาจะรบนกทองเทยวตางชาตเพมขนรอยละ 17 หรอมจำานวน
นกทองเทยว 26.26 ลานคน สรางรายได 1.18 ลานลานบาท หรอเพมขน
รอยละ 20
6 | Tourism Journal
7|Tourism Journal
ตลาดญปน ขยายตวเพมขนรอยละ 15 ในชวง 9 เดอนแรก โดยได
ปจจยบวกจากการปดภาคเรยนชวงฤดรอนในชวงไตรมาสท 3 นอกจากน
นบตงแตตนป นกทองเทยวบางสวนหลกเลยงการเดนทางไปจนและ
เกาหล เนองจากขอพพาทเรองดนแดนทางทะเลและขาวสงครามเกาหล
ประกอบกบคาเงนเยนทยงคงออนคา เมอเทยบกบเงนสกลตางๆ สงผลให
นกทองเทยวญปนเลอกเดนทางไปประเทศแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต
ซงมคาใชจายไมสงแทน
ตลาดฮองกงและไตหวน มสถานะดมากขนกวาปทผานมา โดยใน
9 เดอนแรกของป ตลาดฮองกงขยายตวเพมขนรอยละ 30 โดยไดรบ
ปจจยเสรมสวนหนงจากการทสายการบน City Airways เปดบนเสนทาง
ฮองกง-กรงเทพฯ จำานวน 7 เทยว/สปดาห เรมเดอนกรกฎาคม สำาหรบ
ตลาดไตหวน ขยายตวรอยละ 32 โดยไดรบแรงเสรมจากการเปดเสนทางบน
ของสายการบน TransAsia Airways เสนทาง ไทเป-เชยงใหม จำานวน
2 เทยว/สปดาห เรมเดอนกรกฎาคม เปนการสยายปกการบนเพม
หลงจากทไดเปดเทยวบน ไทเป-กรงเทพฯ ไปแลวในชวงมนาคมทผานมา
T o u r i s m S i t u a t i o n
ภมภาคเอเชยตะวนออก สถานการณทองเทยวของภมภาคเอเชยตะวนออก ชวง 9 เดอนแรก ยงคงขยายตวเพมขนในระดบคอนขางสง โดยมนกทองเทยว
รายสญชาตเดนทางเขาไทย เพมขนรอยละ 35 หรอมจำานวนประมาณ 12.08 ลานคน โดยในไตรมาสท 3 ขยายตวเพมขนประมาณ
รอยละ 36 เนองจากกระแสการเดนทางอยางคกคกในชวงปดภาคเรยนของนกทองเทยวจากจนและญปน รวมทงการเดนทางเขามาทองเทยวในชวง
เทศกาลฮารรายอและเทศกาลเขาพรรษาของนกทองเทยวจากอาเซยน
ตลาดภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ : ใน 9 เดอน
แรกของป 2556 ตลาดภมภาคนมอตราการเตบโตเพมขนประมาณ
รอยละ 51 หรอมนกทองเทยว 6.74 ลานคน ซงเปนการเตบโตทสงทสด
เมอเปรยบเทยบกบทกภมภาค การเตบโตของนกทองเทยวจนมผลอยาง
มากตอการดงใหอตราการเตบโตของภมภาคนสงกาวกระโดด ในขณะท
ตลาดฮองกงและญปนมการเตบโตทดเชนกน รวมทงตลาดไตหวน มการ
เตบโตตอเนองมาตงแตตนป สวนตลาดเกาหลขยายตวเพมขนในระดบปาน
กลาง โดยมรายละเอยด ดงน
ตลาดจน มอตราการขยายตวเพมขนสงถงรอยละ 93 หรอมนกทอง
เทยวจำานวน 3.74 ลานคนใน 9 เดอนแรกของป โดยไตรมาสท 3 มอตรา
การเตบโตรอยละ 83 ผลจากการประกาศใชกฎหมายทองเทยวจนฉบบใหม
ทจะเรมในเดอนตลาคม ทำาใหนกทองเทยวจนจำานวนมากรบซอทวรมาไทย
กอนทราคาทวรจะปรบเพมขน นอกจากนยงเปนการเดนทางในชวง
ปดภาคเรยน ซงนยมเดนทางกนเปนครอบครว โดยมการเปดเทยวบน
เพมจำานวนมากในเดอนกรกฎาคม-สงหาคม เพอรองรบการเดนทาง
ทเพมขน อาท China Southern Airlines เปดเสนทาง หวฮน-กรงเทพฯ
14 เทยว/สปดาห และเสนทาง ฉางซา-กรงเทพฯ, Hainan Airlines
เปดเสนทาง ปกกง-กรงเทพฯ 4 เทยว/สปดาห, Shenzhen Airlines
เปดเสนทาง เสนเจน-กรงเทพฯ 14 เทยว/สปดาห นอกจากน ความขดแยง
ระหวางจนกบญปนยงคงมผลกระทบตอการเดนทางเขาไปทองเทยว
ในญปนของนกทองเทยวจน โดยใน 8 เดอนแรกของปน นกทองเทยวจน
เดนทางเขาญปนลดลงรอยละ 26 ลดลงในทกๆ เดอน และเลอกเปลยน
เสนทางมายงเอเชยตะวนออกเฉยงใตแทน
ตลาดเกาหลใต ขยายตวเพมขนรอยละ 12 ใน 9 เดอนแรกของ
ป 2556 โดยมปจจยเสรมจากการเพมเทยวบนของสายการบน Korean
Air เพมเทยวบน โซล-เชยงใหม จาก 4 เทยว เปน 7 เทยว/สปดาห
ในเดอนกรกฎาคม และ Asiana Airlines เพมเทยวบน โซล-กรงเทพฯ
จาก 7 เทยว เปน 14 เทยวบน/สปดาห ในเดอนกรกฎาคม
7|Tourism Journal
8 | Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
อาเซยน : 9 เดอนแรกของป นกทองเทยว
รายสญชาต จากภมภาคอาเซยนเดนทางเขาไทย ขยายตวด
รอยละ 19 เมอเปรยบเทยบกบชวงเดยวกนของป 2555 โดยในไตรมาสท 3 มอตราการเตบโตเพมขนรอยละ 27 ตลาดหลก เชน มาเลเซย และสงคโปร ลวนขยายตวเพมขน ดวยด ในขณะทตลาดรอง เชน พมา และอนโดนเซย มอตราการเตบโตทคอนขางสง ดงมรายละเอยด ดงน
ตลาดหลก สงคโปรและมาเลเซย มการเตบโตทดในอตรารอยละ 14
และ 20 ตามลำาดบ ในชวง 9 เดอน โดยในปนตลาดมาเลเซยมวนหยดเทศกาล
ฮารรายอ รวม 4 วน จงสามารถออกเดนทางทองเทยวตางประเทศในระยะ
ใกลได อกทงสายการบนแอรเอเชย เพมเทยวบน กวลาลมเปอร-กรงเทพฯ
จาก 64 เปน 70 เทยว/สปดาห ในชวงวนท 2-18 สงหาคม และ
สายการบนมาเลเซย แอรไลน เพมเทยวบน กวลาลมเปอร-ภเกต จาก
19 เทยว เปน 26 เทยว/สปดาห ในเดอนกรกฎาคม สวนตลาดสงคโปร
มปจจยเสรมจากสายการบน Jetstar Asia เพมเทยวบน สงคโปร-กรงเทพฯ
จาก 25 เทยว/สปดาห เปน 33 เทยว/สปดาห ในเดอนกรกฎาคม
ตลาดขนาดกลาง เชน อนโดนเซย มแนวโนมทดมาก ใน 9 เดอนแรก
ของป ตลาดอนโดนเซยเพมขนรอยละ 40 และในไตรมาสท 3 กเตบโต
ในระดบเดยวกน อนเปนผลมาจากการเดนทางเขามาในชวงฮารรายอ
และปจจยสนบสนนจาก สายการบน Garuda Airlines เปดเทยวบน
จาการตา-ภเกต จำานวน 4 เทยว/สปดาห ในเดอนสงหาคม และ
การบนไทย เพมเทยวบน จาการตา-กรงเทพฯ จาก 7 เทยว เปน 14 เทยว/
สปดาห ในเดอนกรกฎาคม
ตลาดขนาดเลก เชน ฟลปปนส ใน 9 เดอนแรกของป ขยายตวเพมขน
รอยละ 11 สวนไตรมาสท 3 มอตราการเตบโตเพมขนถงรอยละ 21
โดยไดรบปจจยเสรมจากสายการบน Cebu Pacific เปดเสนทางบน
มะนลา-ภเกต จำานวน 3 เทยว/สปดาห ในเดอนสงหาคม
ตลาดอนโดจน ตลาดพมา มแนวโนมทด โดยเพมขนรอยละ 38 ในชวง
9 เดอนแรก โดยการเปดประเทศมากขน ทำาใหมการลงทนจากตางชาต
สงผลใหเศรษฐกจในประเทศดขน ชนชนกลางมากขน และมความตองการ
ทองเทยวตางประเทศ กอปรกบในเดอนกนยายน สายการบน Bangkok
Airways เปดเทยวบน มณฑะเลย-กรงเทพฯ 4 เทยว/สปดาห และ
เนปดอว-กรงเทพฯ 3 เทยว/สปดาห รวมทงสายการบนนกแอร เปดเทยวบน
มะละแหมง-แมสอด 7 เทยว/สปดาห สำาหรบตลาดกมพชาและลาว
ในชวง 9 เดอนขยายตวเพมขนรอยละ 8 เทากน สวนเวยดนาม เตบโต
รอยละ 25 สวนหนงเกดจากการขามมาเทยวซอของหางสรรพสนคา
ทเปดใหมในฝงไทยในจงหวดนครราชสมา
ภมภาคยโรป สถานการณการทองเทยวของภมภาคยโรปในชวง 9 เดอนแรก
2556 ยงคงมทศทางทสดใส จากสถตนกทองเทยวรายสญชาตทเดนทาง
เขาประเทศไทย มจำานวนประมาณ 4.42 ลานคน หรอมอตราการเตบโต
รอยละ 13 เมอเทยบกบปทผานมา แทบทกตลาดลวนมการขยายตวทด
โดยนกทองเทยวจากรสเซย ยโรปตะวนออก และเยอรมน มการเตบโต
แบบกาวกระโดด รอยละ 37 รอยละ 24 และรอยละ 11 ตามลำาดบ
ยกเวนตลาดฟนแลนด เดนมารก และสวเดน ทปรบตวลดลงรอยละ 8
รอยละ 1 และ 0.57 ตามลำาดบ
8 | Tourism Journal
9|Tourism Journal
ปจจยสนบสนนตอการขยายตว มดงน ประเทศไทยยงคงเปนแหลงทองเทยวยอดนยมและมความคมคาเงน
สงเมอเทยบกบประเทศอนๆ ในภมภาค
ปจจยบวกทางดานเศรษฐกจของตลาดเกดใหม อาท ตลาดรสเซย
ยโรปตะวนออก/CIS ยงคงมทศทางการเตบโตทางเศรษฐกจทด และเปน
แรงขบเคลอนสำาคญของภมภาค
สำาหรบตลาดสหราชอาณาจกร เยอรมน ฝรงเศส หรอแมแต
ประเทศในกลมยโรปใต อตาล และสเปน ยงคงเผชญกบการแกไขปญหา
หนสาธารณะ ภาคการผลตชะลอตว และอตราการวางงานอยในระดบสง
แตการเดนทางเขาไทยของตลาดเหลานยงมการเตบโตได โดยเฉพาะอตาล
ซงมปญหาทางเศรษฐกจเรอรงมานาน กยงคงสามารถรกษาฐานตลาดเดม
ไวได แมจะไมสามารถปรบตวเพมสงขนไดมากนกกตาม
สภาพอากาศในชวงฤดร อนปนของทางฝ งยโรปคอนขางด
(กรกฎาคม-กนยายน) สงผลใหนกทองเทยวชาวยโรปออกเดนทาง
ทองเทยวกนคกคก อาท ตลาดสแกนดเนเวย โดยเฉพาะเดนมารก และ
นอรเวย ประเทศในแถบยโรปใต สเปน ตรก และเมดเตอรเรเนยน มแนวโนม
เดนทางทองเทยวทงภายในภมภาคและนอกภมภาค โดยเฉพาะแหลงเทยว
ทางทะเลในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต สำาหรบประเทศไทยในชวงฤดฝน
(เดอนกรกฎาคม-กนยายน) การทองเทยวกบบรษทนำาเทยวไดรบความนยม
เพมขน และคาดวาจะเปนทนยมในฤดหนาวทจะมาถงนดวย โดยเสนทาง
ยอดนยมในชวงฤดหนาว ไดแก ประเทศไทย, เสนทางอสราเอลและ
จอรแดน, เสนทางอนเดยและเนปาล, ควบาและแอฟรกาใต
การไดประโยชนจากสถานการณความไมสงบทางการเมองภายใน
ประเทศอยปตทวความรนแรงและยงไมมททาจะยต ทำาใหนกทองเทยว
ชาวยโรปหนเหการเดนทางไปทองเทยวในภมภาคอนแทน โดยเฉพาะ
ในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตและประเทศไทย ทงนมรายงานวา
บรษทนำาเทยว อาท Thomas Cook, TUI Thomson, TUI Nordic ในพนท
ตลาดรสเซย สหราชอาณาจกร อตาล โปรตเกส และกลมสแกนดเนเวย
ไดระงบการขายแพคเกจทองเทยวไปอยปตและขายเสนทางอนแทน
เรมตงแตกลางเดอนกรกฎาคมไปจนกวาสถานการณจะคลคลาย สวนการ
ลองเรอสำาราญ (Cruise) บรษทนำาเทยวแนะนำาใหยกเลกการเดนทาง
จนถงชวงกลางเดอนกนยายน
การขยายตวของอตสาหกรรมการบน และการเปดเทยวบน
ใหมในชวงตารางบนฤดรอน (มถนายน-ตลาคม) อาท ตลาดนอรเวย
สายการบน Norwegian Air เปดเทยวบนใหม เสนทางออสโล-กรงเทพฯ
และเสนทางสตอกโฮลม-กรงเทพฯ จำานวน 3 เทยว/สปดาหในตลาดสวเดน
ทงนมรายงานวาจำานวนผโดยสารของสายการบนดงกลาวในเดอนมถนายน
เพมขนรอยละ 21 จากปทผานมา และมการเพมจำานวนทนงในตลาด
สแกนดเนเวยดวย สำาหรบตลาดอตาล มการเพมเทยวบน เสนทางมลาน-
กรงเทพฯ จาก 3 เทยว เปน 4 เทยว/สปดาห เสนทางโรม-กรงเทพฯ
จากเดม 4 เทยว เพมเปน 5 เทยว/สปดาห เมอปลายเดอนมถนายน ทผานมา
T o u r i s m S i t u a t i o n
ภมภาคอเมรกา จากสถตนกทองเทยวตางชาตเดนทางเขาประเทศไทยรายสญชาต
9 เดอนแรก ภมภาคนมการเตบโตเพมขนรอยละ 8 นบเปนการขยายตว
ทคอนขางด โดยเฉพาะตลาดหลก สหรฐอเมรกาเพมขนรอยละ 8 แคนาดา
เพมขนรอยละ 5 และยงคงไดแรงเสรมทแขงแกรงจากตลาดเกดใหมใน
ละตนอเมรกา คอ บราซล เพมขนรอยละ 19 และอารเจนตนา เพมขน
รอยละ 18 ดวยปจจยสนบสนนการขยายตว ดงน
ปจจยบวกทางดานเศรษฐกจของประเทศในแถบอเมรกาเหนอและ
ละตนอเมรกา โดยเฉพาะแคนาดา บราซล และอารเจนตนา ทมอตรา
การเตบโตทด เออใหมอตราการเดนทางทองเทยวออกนอกประเทศ ขณะท
เศรษฐกจสหรฐฯ ยงคงผนผวนจากปจจยเสยงทางดานความขดแยง
ทางการเมองระหวางประเทศ และปญหาหนสาธารณะ แตสถานการณ
ทองเทยวมาไทยกยงคงเตบโตไดคอนขางด เนองจากกลมตลาดมาไทย
สวนใหญเปนกลมตลาดระดบบน จงไมออนไหวตอปญหาทางเศรษฐกจ
อกทงยงมเงนออมเพยงพอทจะเดนทางทองเทยวระยะไกล
เหตการณนองเลอดในประเทศอยปต และความขดแยงทางการ
เมองระหวางสหรฐฯ และซเรย ทำาใหทางการสหรฐฯ ออกประกาศเตอน
พลเมองใหหลกเลยงการเดนทางเขาประเทศอยปตและพนทเสยงภย
ภมภาคเอเชยใต จากสถตนกทองเทยวตางชาตเดนทางเขาประเทศไทยรายสญชาต
ในชวง 9 เดอนแรก มจำานวนนกทองเทยวเอเชยใตมาไทยประมาณ
1 ลานกวาคน ขยายตวรอยละ 5 เมอเปรยบเทยบกบปทผานมา
อตราการเตบโตของนกทองเทยวของภมภาคนเตบโตในระดบปานกลาง
เปนผลมาจากตลาดหลกของภมภาค คอ ตลาดอนเดย ประสบปญหา
9|Tourism Journal
10 | Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
เศรษฐกจซบเซามาตงแตป 2555 และมการเพมมาตรการการขอวซา
เขาไทย สงผลใหนกทองเทยวบางสวนชะลอการเดนทางลง แตสถานการณ
การทองเทยวตลาดเลกๆ ในภมภาคยงคงขยายตวไดคอนขางด โดยเฉพาะ
บงกลาเทศ เตบโตสงถงรอยละ 12 โดยมรายละเอยดรายตลาด ดงน
ตลาดหลกของภมภาคน คอ อนเดย สถานการณทองเทยวในชวง
9 เดอนแรก ขยายตวรอยละ 5 ถงแมเศรษฐกจอนเดยจะยงไมฟนตวด
เทาทควร แตนกทองเทยวอนเดยยงคงตองการเดนทางทองเทยว โดยม
ขอมลอางองจาก Associated Chamber of Commerce and Industry
of India วาในชวงทคาเงนรปยงคงออนคา ชาวอนเดยยงมความตองการ
เดนทางทองเทยว แตปรบเปลยนพฤตกรรมจากเดม โดยเลอกพกโรงแรม
ในราคาถกลง ระยะเวลาพำานกสนลง และความถในการเดนทางลดลง
โดยยงคงมความตองการไปเทยวยงแหลงทองเทยวระยะใกล โดยเฉพาะ
ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงรวมถงประเทศไทย ซงมขอไดเปรยบ
ในแงความคมคาเงน
สำาหรบตลาดเลกๆ ในภมภาค ไดแก บงกลาเทศ ปากสถาน และ
ศรลงกา ในชวง 9 เดอน ตลาดขยายตวเพมขนรอยละ 12 รอยละ 7
และรอยละ 4 ตามลำาดบ เนองจากสถานการณความวนวายทางการเมอง
ในแตละประเทศเรมคลคลายในไตรมาสท 3 จงเปนปจจยใหการเดนทาง
ในฤดกาลทองเทยวภาคฤดรอนในปนปรบตวดขน
ภมภาคโอเชยเนย จากสถตนกทองเทยวเดนทางเขาประเทศไทยรายสญชาต ในชวง
9 เดอนแรก ตลาดภมภาคนปรบตวลดลงรอยละ 3 โดยมรายละเอยด
รายตลาด ดงน
ตลาดออสเตรเลย ซงเปนตลาดหลก ปรบตวลดลงรอยละ 4 โดยใน
ไตรมาสท 3 ลดลงรอยละ 2 เนองจากการขยายตวทางเศรษฐกจของ
ออสเตรเลย สงผลใหคาเงนดอลลารออสเตรเลย มแนวโนมแขงคากวา
เงนดอลลารสหรฐฯ ทำาใหนกทองเทยวสวนหนงหนเหเดนทางทองเทยว
ไปอเมรกา ซงเปนแหลงทองเทยวในฝนของนกทองเทยวออสเตรเลยแทน
ประกอบกบในชวงเดยวกนนนประเทศไทยประสบปญหาการแขงของคา
เงนบาทตงแตชวงตนป และแขงคาหนกสดชวงไตรมาสท 2 ซงสงผลให
นกทองเทยวบางสวนชะลอการเดนทางมาทองเทยวประเทศไทย ตงแต
เดอนเมษายนเปนตนมา แมในบางเดอนตลาดจะเรมปรบตวดขนบาง
แตกไมสามารถดงภาพรวมในชวง 9 เดอนใหเพมสงขนได
ตลาดนวซแลนด สถานการณการทองเทยวยงขยายตวได เนองจาก
ตลาดไมไดรบผลกระทบมากนกจากปญหาการแขงคาของเงนบาทของไทย
โดยในชวง 9 เดอนแรกขยายตวรอยละ 2
ภมภาคตะวนออกกลาง และแอฟรกา สถานการณทองเทยวของภมภาคตะวนออกกลางในชวง 9 เดอน
แรก นกทองเทยวรายสญชาตปรบตวลดลงรอยละ 2 แมวาตลาดหลก
ทกตลาดจะปรบตวเพมขน แตตลาดรายยอย เชน อหราน และตลาดอนๆ
ซงมสดสวนคอนขางสง มอตราการเตบโตลดลง จงฉดใหภาพรวมของภมภาค
นลดลงไปเลกนอย ตลาดหลกทเตบโตสงมาก คอ อยปต เพมขนรอยละ 31
และซาอดอาระเบย เพมขนรอยละ 26 สวนภมภาคแอฟรกาเตบโตรอยละ 2
โดยเปนการเตบโตของตลาดขนาดเลกอนๆ ทเพมขนรอยละ 5 ในขณะท
ตลาดแอฟรกาใตซงเปนตลาดหลกของภมภาคนปรบตวลดลงรอยละ 1
ทงนมรายละเอยดในแตละตลาด ดงน
ปญหาความไมสงบทางการเมองภายในภมภาคตะวนออกกลางและ
แอฟรกา ไมวาจะเปนเหตการณนองเลอดในอยปต ปญหาความขดแยงของ
อสราเอลและปาเลสไตน ปญหาทางการเมองระหวางสหรฐฯ และซเรย
สงผลใหจำานวนนกทองเทยวในชวง 9 เดอนแรกของภมภาคตะวนออกกลาง
คอนขางมความผนผวน
นกทองเทยวชาวตะวนออกกลาง มแนวโนมหนเหไปทองเทยวยโรป
มากขน ดวยปจจยดานคาเงนยโรออนคาเปนแรงจงใจสำาคญ โดยแหลงทอง-
เทยวทยงคงไดรบความนยม ไดแก เยอรมน ฝรงเศส และสหราชอาณาจกร
การชะลอตวของจำานวนนกทองเทยวจากกลมประเทศ Gulf
Cooperation Council (GCC) โดยเฉพาะตลาดหลก สหรฐอาหรบ
เอมเรตส เนองจากชวงเทศกาลถอศลอด (Ramadan) ในปน
(เรมตงแตวนท 9 กรกฎาคม-สงหาคม) เลอนมาทบกบชวงฤด
ทองเทยวชวงฤดรอน และมผลใหชวงวนหยดกอนเดอนรอมฎอน ในปน
มระยะเวลาสนลง ทงน การเดนทางทองเทยวปรบตวดขนตงแตชวง
กลางเดอนสงหาคมเปนตนมา เนองจากมชวงวนหยดยาวเพอเฉลมฉลอง
เทศกาลฮารรายอ โดยในเดอนกนยายนมการขยายตวเพมขนรอยละ 9
ตลาดอยปต แมจะเกดสถานการณความรนแรงทางการเมองภายใน
ประเทศ แตมไดสงผลกระทบตอจำานวนนกทองเทยวทเดนทางเขาไทย
แตอยางใด จากการรายงานของสำานกงาน ททท. ในพนท พบวา สายการบน
Etihad และบรษทนำาเทยวในพนททเจาะกลมระดบบน อาท Corporate/
Incentive รวมทงกลม Medical ยงคงไดรบกลมตลาดดงกลาวเปนลกคา
หลกในชวงน โดยมการเดนทางออกอยางตอเนอง แมจะมจำานวนไมมาก
กตาม ซงในชวงไตรมาสท 3 นกทองเทยวอยปตเดนทางเขาไทย มการ
ขยายตวรอยละ 50 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปทผานมา
ตลาดอหราน ยงคงไดรบผลกระทบจากปญหาการควำาบาตรของ
สหรฐฯ อยางตอเนอง ขณะทตลาดแอฟรกาใต ปรบตวลดลง เนองจาก
ยงคงมสถานการณความขดแยงในภมภาคแอฟรกาเหนอและปญหาการ
กอความไมสงบของกลมมสลมหวรนแรงและกลมโจรสลดภายในภมภาค
ทำาใหบรรยากาศในการเดนทางทองเทยวไมคกคกเทาทควร
10 | Tourism Journal
11|Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
ตลาดเอเชยตะวนออก : คาดวาทกตลาดจะยงคงเตบโตตอเนอง
ในไตรมาสสดทาย เนองจากยงมปจจยเสรมดานเทยวบนทปรบตว
เพมขน ยกเวนตลาดจนทอาจจะชะลอตวลดลง รอยละ 30-50 จากปญหา
การออกกฎหมายทองเทยวฉบบใหมของจน
ผลกระทบจากการออกกฎหมายทองเทยวฉบบใหมของจน ทมผล
บงคบใชตงแตวนท 1 ตลาคม 2556 เปนตนไปนน คาดวาสงผลทำาให
จำานวนนกทองเทยวจนในไตรมาสท 4 ชะลอตวลง จากราคาทวรทปรบตว
สงขน สงผลใหยอดจองทวรลดลง โดยเฉพาะในชวงวนชาตของจน
(Golden Week 1-7 ตลาคม 2556) ลดลงประมาณรอยละ 30-50 และ
สงผลกระทบถงยอดจองทวรของเดอนตลาคมลดลงประมาณรอยละ
50-70 รวมทงสายการบนตางๆ ทมเสนทางมายงประเทศไทยมยอดจอง
ในเดอนตลาคม-พฤศจกายน ลดลงประมาณรอยละ 40-50 อยางไรกตาม
คาดวาปญหานจะสงผลกระทบในไตรมาสท 4 นเทานน
ผลกระทบเรองความขดแยงดนแดนหมเกาะของจนกบญปน แมจะ
ไมรนแรงเหมอนชวงกอนหนาน แตคาดวาจะยงสงผลกระทบตอเนอง
ในชวงไตรมาสท 4 โดยเฉพาะ ตลาดญปน ซงมการสำารวจจาก JATA
วาชาวญปนจะยงคงไมเลอกเดนทางไปจนในปน
การออกมาตรการผอนปรนเรองการเขา-ออกประเทศพมา และการ
เปดดานการคาแหงใหม (ดานทก) ตงแตเดอนสงหาคม และการเปดสะพาน
มตรภาพไทย-ลาวแหงท 4 ปลายป 2556 คาดวาจะสงเสรมการทองเทยว
ในอนโดจนใหสะดวกมากขน
คาเงนบาททออนคาลงจนกลบมาเปนปกต ดงดดใหนกทองเทยว
เดนทางมาทองเทยวประเทศไทย อยางไรกตาม ยงคงตองจบตามองปญหา
เพดานหนของสหรฐฯ ทอาจสงผลตอคาเงนบาทในอนาคต รวมทงอาจจะ
สงผลตอเศรษฐกจของญปนและจน ซงเปนเจาหนใหญของประเทศสหรฐฯ
จบตามองการแขงขนกฬาซเกมส ครงท 27 ในเดอนธนวาคม 2556
ซงพมาเปนเจาภาพ อาจมผลในการดงสดสวนนกทองเทยวในภมภาค
อาเซยนทเดนทางเขาพมา
ยงตองคอยตดตามปญหาความรนแรงใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต
อยางใกลชด ซงจะมผลโดยตรงตอตลาดมาเลเซย
ตลาดยโรป : คาดวาการเดนทางทองเทยวจากภมภาคยโรปจะคกคก
มากขน โดยมปจจยสนบสนนการขยายตว ดงน
แนวโนมการทองเทยวของตลาดยโรปปนคอนขางสดใสเมอเทยบ
กบปทผานมา เนองจากนกทองเทยวตองการหนหนาวมาเทยวไทยเรวเปน
ประวตการณ โดยไดทยอยจองโรงแรมทพกบรเวณหวหน ชะอำา ลวงหนา
ตงแตเดอนกนยายน (มากกวา 40% ของหองพกทงหมด) และจะเรมเขาพก
ตงแตเดอนตลาคม 2556 - กมภาพนธ 2557 จากปกตจะเรมจองชวงกลาง
เดอนตลาคม สวนหนงเปนผลมาจากเงนบาทออนคาเมอเทยบกบยโร และ
เหรยญสหรฐฯ และนกทองเทยวสแกนฯ เปลยนเสนทางมาพกในแหลง
ทองเทยวรอง อาท หวหนและชะอำา เนองจากทพกในเมองทองเทยวหลก
เชน ภเกตและพทยา มนกทองเทยวจนและรสเซยจองเกอบเตม โดยม
การคาดการณวาทงปจะมอตราเขาพกเฉลยรอยละ 65 สงกวาปทผานมา
ทมอตราการเขาพกอยทรอยละ 50-55 (ทมา : สมาคมโรงแรมไทย)
มสญญาณทดวาเศรษฐกจของยโรปกำาลงฟนตวอยางชาๆ โดย
ดชนความเชอมนทางเศรษฐกจของยโรโซนปรบตวดขนอยในระดบ 96.9
(ณ เดอนกนยายน) จากระดบ 95.3 (ณ เดอนสงหาคม) ภายหลงทรฐบาล
ประเทศในยโรปเรมผอนคลายมาตรการรดเขมขดและขนภาษ สงผลให
เศรษฐกจ 17 ประเทศทใชเงนสกลยโรอาจมการขยายตวรอยละ 1 ในปหนา
ซงยงคงตองเฝาตดตามสถานการณอยางใกลชดตอไป
ปจจยหนนดานการดำาเนนงานทางการตลาดของ ททท. ในการมงเจาะ
ตลาดใหมในพนทรองมากขน เชน จด Road Show เมองมวนกและ
ชตททการท ประเทศเยอรมน ไอรแลนด ฯลฯ ซงคาดวาจะชวยขยายตลาด
นกทองเทยวกลมใหมและมศกยภาพมากขน
11|Tourism Journal
12 | Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
ตลาดภมภาคอเมรกา
: คาดวาในภาพรวมของภมภาคจะมการเตบโตปานกลาง
โดยไดรบแรงผลกจากแนวโนมทดของตลาดละตนอเมรกา
โดยในสวนของตลาดสหรฐฯ ซงเปนตลาดหลก มทศทางตลาด
ทไมคอยแจมใสนกในชวงไตรมาสสดทาย เนองจากมปจจยเสยงทางดาน
วกฤตเศรษฐกจสหรฐฯ ทยงคงเปราะบางจากสถานการณการปดหนวยงาน
ภาครฐของสหรฐฯ ในชวงวนท 1-16 เดอนตลาคมทผานมา โดยเฉพาะ
ผลกระทบจากการจางงานในสวนราชการ และในสวนของภาคการ
ทองเทยวภายในประเทศสหรฐฯ ซงตองใชระยะเวลาในการฟนตว จงอาจ
สงผลกระทบทำาใหตลาดสหรฐฯ ชะลอตวลงไปเลกนอย ทงน จากขอมล
การจองบตรโดยสารเครองบนของ ForwardKeys ซงรวบรวมฐานขอมล
จากบรษทรายใหญ เชน Abacus, Amadeus ฯลฯ พบวา แนวโนมการจอง
ในชวงไตรมาสสดทายจากสหรฐฯ มาไทย อาจปรบตวลดลงรอยละ 3
นอกจากนสำาหรบผลกระทบระยะยาว คาดวาจากการพจารณาผานราง
กฎหมายขยายเพดานหนตอไปจนถงเดอนกมภาพนธป 2557 อาจสงผล
ตอความเชอมนในการใชจายของประชาชน และอาจมการปรบลดการ
ใชจายดานการทองเทยวลงเพอออมเงนมากขน ซงยงคงตองเฝาตดตาม
สถานการณตอไปอยางใกลชด
ตลาดเอเชยใต : คาดวานาจะมการขยายตวเพมขนในระดบปานกลาง
จากปจจยสนบสนนตางๆ ดงน
เทศกาลดวาล (เทศกาลปใหมของชาวอนเดย) ในเดอนตลาคม ซงจะม
วนหยดยาวและชาวอนเดยนยมออกเดนทางทองเทยว และจากการรายงาน
ของ ททท. สำานกงานมมไบ ณ เดอนตลาคม 2556 รายงานวาสายการบน
หลายสายของอนเดยปรบราคาคาบตรโดยสารเครองบนเสนทางใน
ประเทศ โดยเพมสงขนราวรอยละ 30-37 จงคาดวานกทองเทยวสวนหนง
นาจะเลอกเดนทางทองเทยวตางประเทศ
ผลกระทบจากเศรษฐกจของอนเดยทยงไมฟนตว คาเงนรปยงผนผวน
จงคาดวานกทองเทยวจะเลอกเดนทางทองเทยวระยะใกล ซงสอดคลอง
กบผลสำารวจในเดอนกนยายนของเวบไซตทองเทยวชอดง www.yatra.
com ผานทางออนไลน โดยรอยละ 63 ของผตอบแบบสอบถามยงคง
ยนยนการเดนทางตามแผนเดม จดหมายปลายทางอนดบตน คอ เอเชย
ตะวนออกเฉยงใต ตามดวยยโรปและสหรฐอเมรกา ซงจะเปนผลบวก
ตอประเทศไทย ขณะทรอยละ 37 จะเดนทางทองเทยวในประเทศ
ปลายเดอนกนยายน ประเทศไทยไดรบรางวล ‘The Best Golf
Destination’ จาก Safari India National Tourism Awards 2013 และ
รางวล ’Best Wedding Destination’ จาก Hospitality India Awards
2013 ซงนาจะเปนตวชวดถงความสำาเรจทประเทศไทยสามารถดงดด
นกทองเทยวไดมากขน โดยเฉพาะนกทองเทยวกลมฮนนมน/แตงงาน และ
กลมกอลฟ ซงนาจะเตบโตไดตอเนองตอไป
ตลาดโอเชยเนย สถานการณทองเทยวตลาดโอเชยเนยในชวงไตรมาสท 4 ของป 2556
คาดวาจะอยในภาวะทรงตว เนองจาก
ความมศกยภาพทางเศรษฐกจของภมภาค ซงเออตอการใชจาย
ในการเดนทางทองเทยวตางประเทศ อาจจะยงสงผลใหนกทองเทยว
ออสเตรเลยยงคงเลอกเดนทางไปสหรฐอเมรกา
การเปดเสนทางบนใหมของ สายการบน Jetstar ในเสนทาง
เมลเบรน-ภเกต 2 เทยวบน/สปดาห ตงแตวนท 14 ธนวาคม 2556
อาจชวยชะลอใหตลาดไมปรบตวลดลงไปมากนก
การสงเสรมการตลาดอยางตอเนองของ ททท. โดยลาสดในเดอน
สงหาคม 2556 ไดจดงาน Thailand Medical & Wellness Tourism Trade
and Media FAM Trip 2013 โดยมเอเยนตทองเทยวเพอสขภาพ 40 บรษท
จาก 10 ประเทศมารวมงาน รวมทงจากออสเตรเลย ซงจากการจดงาน
ในครงนคาดวาจะดงดดนกทองเทยวกลมสขภาพไดมากขน
ตลาดตะวนออกกลางและแอฟรกา ตลาดตะวนออกกลาง : คาดวาจะเตบโตไดเมอเทยบกบชวงเดยวกน
ของปทผานมา เนองจากสนสดชวงเทศกาลถอศลอดและนกทองเทยว
เรมออกเดนทางทองเทยวแลว และสายการบน Emirates จะเพมเทยวบน
เสนทางดไบ-กรงเทพฯ จากเดม 35 เทยว/สปดาห เปน 42 เทยว/สปดาห
นอกจากนการเปดตลาดใหมของ ททท. ในชวงตนป 2556 โดยเขาไปทำา
Road Show ในคเวตและกาตาร อาจมสวนในการสงเสรมตลาดกลมใหม
ใหเพมขนได
สำาหรบตลาดแอฟรกาใต : อาจจะปรบตวลดลง เนองจากสายการบน
ไทย จะปรบลดความถเทยวบนในชวงตารางบนฤดหนาว เสนทางโจฮน-
เนสเบรก-กรงเทพฯ จาก 4 เทยวเหลอ 3 เทยว/สปดาห เนองจากเปนชวง
Low Season และนกทองเทยวมแนวโนมนยมเดนทางระยะใกล (Short
Haul) หรอทองเทยวภายในภมภาคมากขน
12 | Tourism Journal
13|Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
เรอง : ยวด นรตนตระกล
1. เมอทบทวนเหตการณตางๆ ทเกดขนในชวงป 2556 ตลอดทงป
มหลายเหตการณทนาสนใจทงทเปนเหตการณภายนอกประเทศ และ
เหตการณในประเทศ ทงทเปนเรองดและเรองราย (ตออตสาหกรรม
ทองเทยวไทยในภาพรวม) การบนทกเหตการณตาง ๆ ไว ทำาใหเราไมหลงลม
และใชประโยชนจากการบนทกนนเพอทบทวนการทำางานทผานมา
2. ในป 2555 eTAT Journal ไตรมาส 1/2013 มบทความทเกยวกบ
เหตการณสำาคญในป 2555 ซงหลายเหตการณยงไมจบ ตองตดตามตอ
เนอง ถาลองยอนกลบไปดจะพบวา มเรองใหฉกคดมากมาย อาท
เชยงใหมมหานคร เรมจดประเดนในป 2555 ตอนน คบหนาไปถงไหน และโมเดลการ
บรหารจดการเชยงใหมมหานครนน จะเปนยาหมอใหญรกษาไดทกโรค
หรอไม กรณการเตบโตของจำานวนนกทองเทยวจนทเดนทางทองเทยว
ในจงหวดเชยงใหมจากผลของภาพยนตร Lost in Thailand สงผลตอสภาพ
การทองเทยวของเมองอยางไร และทศทางของเชยงใหมจะไปทางไหน
ปฏบตการรายไดทองเทยว 2 ลานลานบาท ป 2555 มการตงเปาหมายรายไดจากการทองเทยวของรฐบาล
ยงลกษณ ชนวตร ใหบรรลเปา 2 ลานลานบาท ในป 2558 ในชวงเวลา
ผานไปเพยงแค 3 ไตรมาสของป 2555 เปาหมายเรมขยบเปน 2.2 ลานลาน
บาท อนเนองมาจากบรรยากาศการทองเทยวไทยทเตบโตอยางนาพอใจ
มวลขาวใดๆ ในป 2556 ทตองจดจำา
3. มวลขาวใดๆ ทเกดขนในป 2556 และนาจะเชอมโยงสเรอง
ของการทองเทยวได พอจะประมวลเบองตนได ดงน
เกาหลเหนอ เกาหลใต และมวลมตร
ตนป 2556 เกาหลเหนอออกแถลงการณเรอง ‘การเขาสภาวะ
สงคราม’ กบเกาหลใต พรอมขจะใชอาวธนวเคลยรหากถกยวย การ
ออกแถลงการณของเกาหลเหนอครงน กอใหเกดบรรยากาศแหงความกลว
และหวาดหวนตอความปลอดภยในชวต ลำาพงคขดแยงระหวางเกาหลเหนอ
กบเกาหลใตนนเปนเรองทเขาใจได แตเรองราวของคน ขยายไปถงชาต
พนธมตรอยางสหรฐอเมรกา จงทำาใหโลกตางเฝาสงเกตสถานการณ
ผลจากแถลงการณดงกลาวทำาใหเกดการยกเลกทวรไทยทจะไป
ทองเทยวเกาหลใต และหากตรวจสอบสถานการณทองเทยวของเกาหลใต
ชวงนน กกระทบตอบรรยากาศทองเทยวอยางหลกเลยงไมได และมความ
เปนไปไดทจะลกลามเปนปญหาในระดบภมภาค
ชวงกลางปถงปลายป 2556 ผ นำาเกาหลเหนอประกาศลงโทษ
ประหารชวตชาวเกาหลเหนอ 80 คนโทษฐานแอบดละคร และประหารชวต
อดตแฟนเกา ดวยขอหาถายภาพโป และทเปนขาวมากทสดคอ กลางเดอน
ธนวาคม 2556 ผนำาเกาหลเหนอประกาศประหารชวต ลงเขย ทมตำาแหนงสง
ในรฐบาล ดวยขอหาทพยายามลมลางระบอบการปกครอง
การปกครองโดยผ นำาเกาหลเหนอ กอใหเกดการเฝาตดตาม
สถานการณอยางใกลชด และจากการประเมนในมตการเมองระหวาง
ประเทศแลว นาจะเปนสญญาณทไมดนก
13|Tourism Journal
14 | Tourism Journal
มวลรถยนต จากนโยบายรถคนแรก
นโยบายรถคนแรกเปนนโยบายของรฐบาลยงลกษณ ชนวตร
หลกการเบองต น คอ สามารถลดหย อนภาษ ได สงสดไม เกน
100,000 บาท รถยนตทจะซอ ขนาดเครองยนตไมเกน 1,500 ซซ
และราคาไมเกน 1 ลานบาท เปลยนมอและโอนไมได ภายใน 5 ป
นโยบายน ตงเปาวาจะมคนซอรถไมตำากวา 500,000 คน
นโยบายรถคนแรกเรมสงผลจรงจงในป 2556 จากการสำารวจ
ความคดเหนของคนไทยทมตอการเดนทางทองเทยว พบวา การม
รถคนแรกสอดคลองกบพฤตกรรมการทองเทยวของคนไทย คอ การ
ขบรถเทยว (Self Drive) ซงนาจะสงผลใหความถในการเดนทางทองเทยว
ของคนไทยเพมขน
ระบบรางทงประเทศ กบมวลเงนลงทน 2 ลานลานบาท การลงทนในระบบราง หรอ รถไฟรางค เปนโครงการของกระทรวง
คมนาคม ถอเปนการลงทนในลกษณะเมกะโปรเจกตทเกยวของกบการ
พฒนาโครงสรางพนฐาน โดยระบวา โครงการรถไฟรางค จะกอใหเกด
การพฒนาศกยภาพดานการคาและการลงทนและคณภาพของประชาชน
ของประเทศใหดขน
โครงการรถไฟรางค จะทำาใหเกดการเชอมโยงโครงขายการเดนทาง
ทองเทยวทงในประเทศ และเชอมโยงไปยงประเทศเพอนบาน จาก
การประมวลขอมลของประเทศเพอนบานพบวา หลายประเทศไดมการ
ดำาเนนการแลว
การไหลบาของมวลนกทองเทยวจน ปรากฏการณของจำานวนนกทองเทยวจากสาธารณรฐประชาชนจน
ทออกเดนทางทองเทยวทวโลก นอกจากจะสรางความตนเตนใหกบ
ประเทศทเปนจดหมายปลายทางแลว ยงไดสรางความตระหนกตกใจ
ในพฤตกรรมของนกทองเทยวจนทปฏบตตวระหวางการทองเทยวดวย
จากการรวบรวมขอมลเกยวกบการตำาหนพฤตกรรมนกทองเทยวจน
ทกระทำาระหวางการเดนทางทองเทยว จะพบพฤตกรรมทสรางปญหา
ในรปแบบตางๆ เชน การสลกชอลงในประตมากรรมโบราณในวหาร
แหงหนงทอยปต การขโมยเสอชชพในเครองบน การสงเสยงดง เอะอะ
ไมเกรงใจผอน
จากพฤตกรรมนกทองเทยวจนดงกลาว ทำาใหรฐบาลจนออกกฎระเบยบ
เกยวกบการปฏบตตวเมออยตางแดน เพอมงแกไขภาพลกษณดานลบของ
นกทองเทยวจน รฐบาลจนจดทำาคมอปฏบตตนเยยงอารยะ เผยแพรให
ชาวจนทเดนทางทองเทยวตางประเทศไดศกษา
สำาหรบประเทศไทยนน ในป 2555 นกทองเทยวจากประเทศจน
มาทองเทยวในประเทศไทยสงถง 2.7 ลานคน มากเปนอนดบ 1 และใน
ป 2556 คาดวาจะมนกทองเทยวจนเดนทางมาทองเทยวในประเทศไทย
ประมาณ 4 ลานคน ในประเดนเรองผลกระทบของจำานวนนกทองเทยว
จนนน ททท. ไดจดทำาโพลสำารวจความคดเหนและนำาเสนอผลโพลใน
eTAT Journal ในไตรมาส 4/2556 แลว ตามอานยอนหลงได
มวลนำามนรวทระยอง
เมอเดอนกรกฎาคม 2556 มวลนำามนกวา 50,000 ลตร รวไหลจาก
ทอนำามนดบกลางทะเล ลงสทะเลทจงหวดระยอง กระแสนำาพดพาคราบ
นำามนกระจายไปทว และนำามนจำานวนมากลอยไปตดอาวพราว เกาะเสมด
จากหาดทรายทเคยขาวสวยงาม กลายเปนหาดสดำาจากคราบนำามน
จากปญหาดงกลาว ทำาใหหลายหนวยงานรวมกนแกปญหาและฟนฟ
สภาพชายหาด รวมทงใหความชวยเหลอแกผไดรบผลกระทบ หลงจาก
เหตการณผานไปประมาณ 2 เดอน บรษท พทท โกลบอล เคมคล จำากด
(มหาชน ) หรอ ปตท. ไดนำาเสนอภาพยนตรโฆษณาชด เราไปเทยวเสมด
กนเถอะ หรอ Better Samed เนอหาทนำาเสนอ คอ เกาะเสมดกลบมา
สวยเหมอนเดม อาหารทะเลกนได เชญชวนใหนกทองเทยวเดนทาง
มาทองเทยวได
กรณมวลนำามนรวในประเทศตางๆ ไดมการนำาเสนอบทความเรอง
‘เมอนำามนรว’ เขยนโดย โตมร ศขปรชา ตามอานยอนหลงไดใน eTAT
Journal ไตรมาส 4/2556
14 | Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
15|Tourism Journal
การเมองไทย ขออภยในความไมสะดวกกบ มวลมหาประชาชน
ชวงไตรมาสสดทายของป 2555 เกดความกงวลระดบ 3 รกเตอร
กบ การรณรงคทางการเมองภายใตการชธงเรอง ‘แชแขงประเทศไทย’
โดย พล.อ.บญเลศ แกวประสทธ หรอ เสธ.อาย ประธานองคการพทกษสยาม
(อพส.) จากพจนานกรมศพทการเมองไทยรวมสมย ใหความหมายคำาวา
‘แชแขงประเทศไทย’ คอ ‘การงดเวนกระบวนการทางการเมองทงหลาย
ทดำาเนนการโดยนกการเมองทมาจากการเลอกตงของประชาชน แลว
แตงตงคณะบคคลขนทำาหนาทแทนเปนระยะเวลา 5 ป อนจะสงผล
ใหประเทศไทยไดพกฟ นจากความขดแยงและมเสถยรภาพกอนจะ
เดนหนาตอไป’ กระแสหยดประเทศ แชแขง 5 ป เพอลกหลานไทย
กำาหนดนดหมายรวมมวลชน 1 ลานคน ในวนท 24 พฤศจกายน 2555
เพอขบไลรฐบาลยงลกษณ ชนวตร โดยในการชมนมทางการเมอง
ครงดงกลาว เปนกจกรรมทางการเมองทจบภายในวนเดยว
การรณรงคทางการเมอง เรองแชแขงประเทศไทยในชวงปลายป
2555 ไมสงผลตอบรรยากาศการทองเทยวของประเทศไทยมากนก
เนองจากเปนการชมนมทไมยดเยอและไมมการบาดเจบลมตาย หรอการ
ปะทะกน
สำาหรบในชวงไตรมาสสดทายของป 2556 เกดปญหาการเมอง
ในประเทศทคลายกบการแชแขงประเทศไทยเมอป 2555 แตในป 2556
องคกรนำา คอคณะกรรมการประชาชนเพอเปลยนแปลงประเทศไทย
ใหเป นประชาธปไตยทสมบรณอนมพระมหากษตรย เป นประมข
(กปปส.) โดยม นายสเทพ เทอกสบรรณ เปนแกนนำาหลก กจกรรมทางการ
เมองทเคลอนไหว คอ การเรยกรองใหประชาชนทเหนดวยกบแนวคดของ
กปปส. ออกมารวมตวกนใหได 1 ลานคน ในวนท 24 พฤศจกายน 2556
การรวมตวของมวลมหาประชาชนทกรงเทพมหานครครงน
มจำานวนผ เข ารวมมากทสดเทาทมการเคลอนไหวทางการเมองใน
ประเทศไทย และเหตการณชมนมทางการเมองครงน สงผลตอบรรยากาศ
การทองเทยวโดยเฉพาะในพนทกรงเทพมหานคร มการแจงเตอน
ชาวตางชาตทจะเดนทางมาทองเทยวทกรงเทพมหานคร กอใหเกดการ
ยกเลกการจอง และผลกระทบทางการเมองคาดวาจะเหนชดในชวง
ไตรมาสแรกของป 2557
4. ในป 2557 ททท. ตงเปาหมายใหมนกทองเทยวตางชาตเดนทาง
ทองเทยวในไทย 28 ลานคน และใหคนไทยทองเทยวในประเทศ 136.8
ลานคน/ครง และตงเปาวา การทองเทยวจะกอใหเกดรายได 2 ลานลาน
บาท กลยทธการตลาดสำาหรบป 2557 คอ การสานตอแนวคด ‘รายได
กาวกระโดดดวยวถไทย’ หรอ ‘Higher Revenue Through Thainess’
ตอเนองจากป 2556 โดยใชแนวทางการตลาดแบบ Marketing 3.0
เนนสงมอบคณคา (Value) หรอความสขในการเดนทางทองเทยวทเกดจาก
การเรยนรและการมสวนรวม (Co-creation) ซงจะสรางความประทบใจ
จนกระทงเกดการแบงปนและบอกตอ (Share)
การผลกดนใหเกดการพฒนาการทองเทยวนน ตองรวมมอรวมใจ
ประสานการทำางาน กำาหนดทศทางการเตบโตดานการทองเทยวอยาง
มออาชพ มวสยทศน ใชอดตเปนบทเรยนเพอขบเคลอนการทำางาน
ในอนาคต
15|Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
16 | Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
ทมา: การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ไดจดทำา ‘โครงการสำารวจความ
คดเหนของประชาชนทมตอการทองเทยวไทย’ หรอทเรยกวา ‘TAT Tourism Poll’ ซงเปน
โครงการตอเนองเขาสปท 3 โดยมวตถประสงค เพอรบทราบความคดเหนของประชาชน
ทมตอประเดนทกำาลงอยในความสนใจ ไมวาจะเปนเรองเศรษฐกจ สงคม การเมอง
และกระแสนยมตางๆ อนจะมผลกระทบตออตสาหกรรมทองเทยว ซงขอมลทไดรบ
สามารถนำามาประมวลกบสถานการณดานอน รวมถงนำาไปปรบใชกบการดำาเนนการ
ดานการตลาดของ ททท. ในอนาคต
กลมเปาหมาย: ทำาการสำารวจขอมลจำานวน 2,000 ตวอยาง แบงเปนผประกอบการ
600 ตวอยาง และประชาชน 1,400 ตวอยาง ในพนททองเทยวหลกของประเทศไทย
6 พนท ไดแก กรงเทพฯ ชลบร เชยงใหม สงขลา กาญจนบร และนครราชสมา
ชวงเวลาการสำารวจ: สำารวจระหวางวนท 21 พฤศจกายน ถง 28 พฤศจกายน 2556
16 | Tourism Journal
17|Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
ผลจากการสำารวจ ความคดเหนของประชาชนเกยวกบความเชอมนสถานการณทองเทยวไทย
ซงเปนผลกระทบจากการชมนมทางการเมอง
1.1การวางแผนการทองเทยวในชวงเดอนธนวาคม
จากการสำารวจความคดเหนของประชาชนในพนททองเทยวหลก พบวา
ประชาชนสวนใหญมแผนเดนทางทองเทยวในชวงเดอนธนวาคม โดยแบงเปนการเดนทางในประเทศ
98.3% และการเดนทางไปตางประเทศ 1.7% ทงน นกทองเทยวจำานวน 5.7% เทานนทไมมแผน
การเดนทางทองเทยวในชวงเดอนธนวาคม เนองจากเหตผลหลกคอ ไมมงบประมาณในการทองเทยว
70% ไมชอบทองเทยวในชวงวนหยดยาว 38.8% และไมมจงหวดหรอสถานทใดในประเทศไทย
นาสนใจใหไปเทยว 11.3 % โดยวตถประสงคหลกในการทองเทยวในชวงเดอนธนวาคมสามารถแบง
ไดเปน พกผอนและเปลยนบรรยากาศ 75.8% เยยมญาต 64.3% ประชม/สมมนา/ทำาธรกจ 3.9%
5อนดบแรกของสถานททองเทยวทนกทองเทยวจะเดนทางไปในชวงเดอนธนวาคม
สรปสาระสำาคญผลการสำารวจความคดเหนของประชาชนทมตอการทองเทยวไทย
เรยบเรยง : งานวจย กองวจยการตลาด ททท.
สำาหรบการเดนทางทองเทยวไปตาง
ประเทศนน สดสวนการเดนทางเปนจำานวนนอย
มากเมอเทยบกบการเดนทางภายในประเทศ
โดยประเทศทไดรบความนยมจากนกทองเทยว
ชาวไทยในการวางแผนเดนทางไปทองเทยว
ในชวงเดอนธนวาคมปน คอ จน และประเทศ
ในกลมอาเซยน อาท มาเลเซย และพมา เปนตน
1.2 ผลกระทบจากการชมนมทางการ
เมองตอการเดนทางทองเทยวของนกทองเทยว
ในชวงเดอนธนวาคม
จากการสำารวจพบวา
l ประชาชนสวนใหญ (59.5%) เหนวา
การชมนมทางการเมองไมมผลกระทบตอ
แผนการเดนทางทองเทยวในชวงเดอนธนวาคม
เนองจากเหตผลหลก ดงน
n จดหมายปลายทางไมมผลกระทบ
จากการชมนม 63.1%
n ผรวมเดนทางยงตองการไปทองเทยว
อย 41.1%
n การชมนมทางการเมองเปนเรองปกต
สำาหรบประเทศไทย 40.5%
1
เรอง ‘ความเชอมนสถานการณทองเทยวไทยซงเปนผลกระทบจากการชมนมทางการเมอง’
1.
2.
3.
4.
5.
เชยงใหม คดเปน 12.2%
ชลบร คดเปน 8.2%
ระยอง คดเปน 6.4%
เลย คดเปน 6.1%
ภเกต คดเปน 5.2%
18 | Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
l ประชาชนจำานวนหนง (40.5%) เหนวา
การชมนมทางการเมองมผลกระทบตอแผน
การเดนทางทองเทยวในชวงเดอนธนวาคม
แตประชาชนสวนใหญยงคงยนยนทจะเดนทาง
ไปทองเทยวเหมอนเดม โดยจะมการปรบเปลยน
แผนการ ดงน
n เปลยนวนและเวลาในการเดนทาง
61.3%
n เปลยนจดหมายปลายทาง 47.9%
n เปลยนเสนทางการเดนทาง 42.1%
l สำาหรบพนททประชาชนไดรบผลกระทบ
จากการชมนมทางการเมองมากทสด คอ
ประชาชนทอาศยอย ในพนทของกรงเทพ-
มหานครและกาญจนบร แตทงนสวนใหญ
มากกวา 80% ของประชาชนกลมน ยงคงยนยน
การเดนทางทองเทยวในชวงปลายปน
l หากสถานการณทางการเมองยงคง
ดำา เนนอย และทวความรนแรง ขนเ รอยๆ
นกทองเทยว 85.6% ยงยนยนทจะเดนทาง
ตามแผนการเดมทกำาหนดไว ในขณะท 14.4%
ของนกทองเทยวตดสนใจยกเลกแผนการ
เดนทางเดม เนองจาก
n ไมมนใจในความปลอดภย 82.4%
n เขารวมชมนมทางการเมอง 15.9%
n ผรวมเดนทางไมตองการเดนทาง /
ไมกลาเดนทาง 12.9%
l ทงน ประชาชนสวนใหญทมความคดเหน
วาการชมนมทางการเมอง ไมสงผลกระทบ
ตอแผนการเดนทางทองเทยว เนองจากมความ
เหนวา
n การชมนมทางการเมองเปนเรองปกต
สำาหรบประเทศไทย 50.0%
n พนทการชมนมทางการเมองไมได
กระทบกบจดหมายปลายทางทจะเดนทาง
ไปเทยว 48.3%
n ผรวมเดนทางยงคงตองการเดนทาง
ทองเทยวตามแผนทวางไว 44.0%
ความคดเหนของผประกอบการเกยวกบความเชอมนสถานการณทองเทยวไทย
ซงเปนผลกระทบจากการชมนมทางการเมอง
2.1สภาพธรกจในพนทหลก
จากการสำารวจขอมลในกลมผประกอบการในพนททองเทยวหลกทง 6 พนท
พบวา ในภาพรวมมขนาดของนกทองเทยวชาวไทยและตางชาตมสดสวนใกลเคยงกน ทงน
เมอพจารณารายพนทจะมความแตกตางกน โดยในพนทของจงหวดนครราชสมาและกาญจนบร
นกทองเทยวสวนใหญเปนกลมนกทองเทยวชาวไทย ในขณะทกรงเทพมหานคร ชลบร และเชยงใหม
สวนใหญเปนกลมของนกทองเทยวชาวตางชาต สำาหรบจงหวดสงขลา ไดรบนกทองเทยวทงชาวไทย
และชาวตางชาตในสดสวนใกลเคยงกน
เมอเปรยบเทยบกลมนกทองเทยวชาวตางชาตทเปนกลมลกคาหลกของประเทศไทยในขณะน
พบวา 5 อนดบนกทองเทยวชาวตางชาตทเปนลกคาหลกในธรกจทพก คอ จน 58.4% องกฤษ
33.8% ญปน 32.9% อเมรกา 27.3% และเยอรมน 26.3%
สำาหรบชองทางในการจองหองพกนน มความแตกตางในกลมนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางชาต
ดงน
2
Walk-in ทแผนกตอนรบ
ผานทางโทรศพท
ผานทางเวบไซต
ผานทางบรษทนำาเทยว
ชองทางการจอง เดอนธนวาคม ป พ.ศ. 2555 เดอนธนวาคม ป พ.ศ. 2556
นกทองเทยวชาวไทย
37.0%
35.3%
27.3%
0.5%
นกทองเทยวชาวตางชาต
17.7%
7.5%
17.2%
57.5%
นกทองเทยวชาวไทย
35.8%
35.6%
27.4%
1.2%
นกทองเทยวชาวตางชาต
21.8%
7%
20.8%
21.8%
19|Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
2.2ผลกระทบจากการชมนมทางการเมองในธรกจทองเทยว
จากผลการสำารวจในขณะทมการชมนมทางการเมอง พบวา ผประกอบการ 57.1% ใหขอมล
วายอดการจองหองพกลดลง ในขณะท 31.6% ใหขอมลวามการจองและเขาพกเพมขน
l เมอถามถงการรบมอในสวนของผประกอบการทมยอดการจองทพกลดลง รวมถงแผนการ
ในการดำาเนนธรกจ ผประกอบการไดใหขอมลแผนการรบมอ 3 อนดบแรก ดงน
n ไมไดทำาสงใด 40.2%
n แจก Gift Voucher หองอาหารฟร สำาหรบลกคา 27.7%
n ทำาการลดราคาหองพกตอคน 21.9%
l สำาหรบยอดการจองทเพมขนในระหวางการชมนมทางการเมอง คดเปนนกทองเทยวชาวไทย
7.9% และนกทองเทยวชาวตางชาต 92.1% สวนมากในพนทของจงหวดเชยงใหมและชลบร
เปนหลก
l ผลกระทบอนๆ ทไดรบจากการชมนมทางการเมอง นอกเหนอจากยอดการจองและการ
เขาพก 3 อนดบแรก คอ
n ทำาใหขายสนคาไดยากขน 45.2%
n ทำาใหคาใชจายมากขน 32%
n ทำาใหพนกงานเสยสขภาพจต 30.2%
ทงน ผประกอบการในพนทกรงเทพมหานคร ระบผลกระทบทไดรบคอนขางแตกตางจาก
ผประกอบการในจงหวดอนๆ คอ ทำาใหการเดนทางลำาบากขนมากถง 71%
l ความคดเหนของผประกอบการ ตอการชมนมทางการเมอง คอ
n เปนเรองปกตสำาหรบประเทศไทย 52.0%
n เปนเรองทถกตอง / สมควรทำา 49.7%
n เปนเรองทไมถกตอง / ไมสมควรทำา 7.2%
l ในกรณทการชมนมทางการเมองทวความรนแรงขนเรอยๆ 5 อนดบการรบมอทผประกอบ
การเตรยมพรอม คอ
n ยงคงเปดบรการเหมอนปกต และไมม
การเปลยนแปลงสงใด 39.2%
n ยงคงเปดบรการเหมอนปกต แตม
การปรบเปลยนกลยทธการขาย 32.7%
n ยงคงเปดบรการเหมอนปกต แตม
การปรบเปลยนกลมลกคาเปาหมาย 29.2%
n ยงคงเปดบรการเหมอนปกต แตมการ
ปรบเปลยนวธการดำาเนนงานในแตละวน 26.3%
n ยงคงเปดบรการตามปกต แตจะลด
คาใชจายในแตละวน 25.5%
l 5 อนดบการชวยเหลอจากภาครฐท
ผประกอบการตองการระหวางการชมนม
ทางการเมองและหลงการชมนมทางการเมอง
n ตองการใหภาครฐทำาการประชาสมพนธ
การทองเทยว 76.2%
n ตองการใหภาครฐยตเหตการณน
อยางเรวทสด 52.3%
n ตองการใหภาครฐมมาตรการทเขมงวด
ในการดแลรกษาความปลอดภย 36.3%
n ตองการใหภาครฐประกนรายได
หากธรกจไดรบความเสยหายจากการชมนม
31.3%
n ตองการใหภาครฐออกมาตรการนำา
คาใชจายในการทองเทยวมาลดหยอนภาษ 30%
20 | Tourism Journal
F r o m t h e C o v e rF r o m t h e C o v e r
20 | Tourism Journal
21|Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
ทวาพนทในโครงการอทยานประวตศาสตร
ทง 3 แห งท ได รบการดแลอย างใกล ชด
โดยกรมศลปากรและส�านกงานอทยาน
ประวตศาสตรมกเปนพนททมการลอมรวและ
เกบคาเขาชม ซงจะวาไปแลวนบเปนพนท
สวนนอยมากเมอเทยบกบทดนในเขตโบราณ-
สถานอทยานประวตศาสตรทง3แหงทปรากฏ
เปนรายละเอยดแนบทายบญชมรดกโลก
ยกตวอยางเชน พนทเฉพาะภายในเขตก�าแพง
เมองสโขทยเนอทประมาณ1,600 ไร มกลม
โบราณสถานส�าคญบางสวนทไดรบการบรณะ
และดแลเปนอยางดถกลอมรวไวอยทามกลาง
ตนไมใบหญาทตดแตงสวยงาม ในขณะท
บ านเรอนถนนหนทางซงปลกสรางนอกรว
ดงกลาวดจากสภาพแลวเหมอนไมถกเอาใจใส
นกว าเป นสวนหนงของใจกลางพนทมรดก
โลก สวนวดศรชมนอกเขตก�าแพงเมองทนก
ทองเทยวมกจ�าไดเพราะมพระอจนะองคใหญ
ประดษฐานอยนนกรมศลปากรไดดแลแตเฉพาะ
บรเวณโบราณสถานท�าใหวดทมพระสงฆซงอย
ตดกนและใชชอเดยวกนมสภาพทแตกตางมาก
เหลอเกนเชนหองน�าสชมพทมองเหนไดชดเจน
จากบรเวณโบราณสถาน4
มขอคดเหนทนาสนใจคอจากการส�ารวจ
ในพ.ศ.2547-2548พบวาในอทยานประวต-
ศาสตรสโขทยมนกทองเทยวชาวตางชาต
สวนหนงคดวาพนทใจกลางอทยานแหงน‘Over
Manicured’หรอเนยบจนเกนไปแถมดรางไร
ชวตผคน และมจ�านวนเกนครงทไมสนใจอาน
ปายบอกขอมลเนอหาเกยวกบโบราณสถาน5
เมอพจารณาเพยง2ประเดนนกสามารถลวงร
ถงปญหาใหญดานการทองเทยววฒนธรรม
มรดกโลก-มรดกใคร?สโขทย
กบการเปลยนกระบวนวธคดดานทองเทยววฒนธรรม
เกรนน�ำเสยกอนวำ เมอพดถงมรดกโลกสโขทย กมควำมจ�ำเปนตองอำงองถง ‘Historic Town of Sukhothai and Associated
Historic Towns’ ซงถกบรรจไวในรำยชอบญชมรดกโลกนบตงแต พ.ศ. 25342 โดยท ‘เมองประวตศำสตรสโขทยและเมองบรวำร’
นนหมำยถงอทยำนประวตศำสตร 3 แหง คอ สโขทย ศรสชนำลย และก�ำแพงเพชร ซงภำยในประกอบไปดวย โบรำณสถำน
บำนเรอนอยอำศย โรงเรยน วด ทดนท�ำกนของชำวบำน ไรนำสวน และสงแวดลอมธรรมชำต เชน ตนไม แหลงน�ำ ภเขำ เปนตน
โดยกรมศลปำกรไดก�ำหนดเขตทดนโบรำณสถำนอทยำนประวตศำสตรทง 3 แหงเอำไว ครอบคลมพนทขนำดใหญถง 43,750 ไร
ส�ำหรบอทยำนประวตศำสตรสโขทย (ป 2518) 28,217 ไร ส�ำหรบอทยำนประวตศำสตรศรสชนำลย (ป 2531) และ 2,114 ไร
ส�ำหรบอทยำนประวตศำสตรก�ำแพงเพชร (ป 2511)3
F r o m t h e C o v e r
ในพนทซงมคณคาระดบมรดกโลกไดทนท
ประเดนแรกคอ มรดกโลกสโขทยไมมการ
น�าเสนอสงใดใหนกทองเทยวไดเรยนรมากไป
กวาโบราณสถานในอทยาน และโบราณวตถ
ในพพธภณฑ ในปจจบนแหลงประวตศาสตร
ทวโลกม งน�าเสนอการทองเทยววฒนธรรม
ทเนนการเรยนรคณคาของพนทซงไดรบการ
สบเนองใหยงมชวตอยในวถของผคนทองถน
และเปดโอกาสใหนกทองเทยวเขาสมผสและ
เรยนรแบบมสวนรวมประเดนทสองคอการสอ
ความหมายและคณคาความส�าคญของมรดกโลก
สโขทยดวยวธการทเปนอยในปจจบนนนลาสมย
และสรางความนาเบอหนายใหนกทองเทยว
ในประเดนแรกนนมการถกเถยงกนอย
พอสมควรในแวดวงวชาการระดบนานาชาต
ถงวธการจดการพนทมรดกโลกทเคยท�ากนมา
lเรอง:ดร.จาตรงคโพคะรตนศร1 llภาพ:ณฐพจนพลลมงคลl
21|Tourism Journal
1 อาจารยประจ�าสาขาวชาการผงเมองคณะสถาปตยกรรมศาสตรและการผงเมองมหาวทยาลยธรรมศาสตรตดตอท[email protected]ดเพมเตมในhttp://whc.unesco.org/en/list/5743ปทระบคอประกาศกรมศลปากรในราชกจจานเบกษา4จากการส�ารวจโดยคณะวจยซงมผเขยนเปนนกวจยหลกเมอพ.ศ.2556ดวยทนอดหนนจากองคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยางยงยน(อพท.)ภายใตชอโครงการเศรษฐกจสรางสรรค และมรดกวฒนธรรมเพอการทองเทยวยงยน5อางองจากบทความน�าเสนอของRussellStaiff(2013).‘LostinTranslation’?Conversingacrossculturesatheritagesites.ในการประชมเชงปฏบตการผเชยวชาญนานาชาตดานการทองเทยววฒนธรรมสโขทย ประจ�าป2556(ICOMOSInternationalCulturalTourismCommitteeWorkshopandSukhothaiInternationalCulturalTourismExpertSymposium2013)สโขทย,7-11ตลาคม2556.
22 | Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
แตไมรวาเกดประโยชนแกใครบาง อทยานประวตศาสตรท�าหนาทดแลจดการ
มรดกวฒนธรรมของมนษยชาตโดยไมไดครอบครองสทธความเปนเจาของ
ซงในพนทมรดกโลกสโขทยมเจาของพนทหลากหลายรปแบบ ทงส�านกงาน
ของหนวยงานรฐ โรงแรมของผประกอบการเอกชน บานเรอนและรานคา
ของชาวบานทวไป และแปลงนาไรของเกษตรกร เปนตน แตทนาสนใจ
คอมเพยงสวนนอยทคดวาตนเองเปนสวนหนงของคณคามรดกโลก บางคน
อาจคดวาตนเองเปนสวนเกนของพนทมรดกโลกดวยซ�าไป ทางหนวยงานรฐ
กดเหมอนจะมเพยงกรมศลปากรทเอาใจใสเขมงวดดานการจดการสภาพ
แวดลอมเพอรกษาสมบตชาตและมรดกโลก ในขณะทหนวยงานอนกใชชวต
ตามปกตตราบใดทไมขดแยงกบระเบยบการจดการพนทอนรกษ
มการถกเถยงกนมากขนเรอยๆ วากฎบตรสากลทเคยใชกนมาตลอด
เพออนรกษมรดกวฒนธรรมนนลาสมยและควรมการทบทวนเสยใหมเชนกฎบตร
เวนส6ทมอายนบไดครงศตวรรษแลวซงกรมศลปากรไดใชเปนแนวทางในการ
อนรกษและจดการโบราณสถานมาโดยตลอด ความชดเจนของแนวทางนคอ
วถชวตของผคนมกถกมองวาไมเปนสวนหนงของคณคาโบราณสถานและแหลง
ประวตศาสตรในความจรงแลวตลอดระยะเวลาหลายสบปมานไดมการพฒนา
กฎบตรสากลอนๆ ซงมแนวทางการสบทอดคณคาวถชวตและมรดกวฒนธรรม
ทจบตองไมไดของผคน ตลอดจนค�านงถงการพฒนาคณภาพชวตผอยอาศย
ในแหลงประวตศาสตรโดยไมแบงแยกจากการสงวนรกษาสงทจบตองไดอยาง
โบราณสถาน7 อกทงยงมการตงค�าถามวา อะไรคอ ‘ความแท’ ของคณคา
(หรอคณคาทแทจรง) ซงควรไดรบการจดการใหสบเนองตอไปในอนาคตของ
พนทมรดกโลก ล�าพงแตการบรณะซากอฐหนดนปนคงไมเพยงพออกตอไป
หากปราศจากการฟนฟและดแลจตวญญาณของพนท(SenseofPlace)
จงน�ามาสประเดนทสองนนคอการน�าเสนอคณคาของพนทควรเปลยนไป
ตามยคสมย วาทจรงแลวกรมศลปากรดแลโบราณสถาน ตนไมใบหญา และ
คคลองประวตศาสตรไดดมากมาโดยตลอด
เทาททรพยากรจะเอออ�านวยส�าหรบประเทศ
ทไมคอยลงทนสกเทาใดนกกบมรดกวฒนธรรม
ในฐานะทเปนสวนหนงของเศรษฐกจสรางสรรค8
ททวโลกตางเรงพฒนาใหเปนยทธศาสตร
ส�าคญเพอการขบเคลอนประเทศดวยการระดม
ความรควบคการจดการตนทนดงเดมแตในโลก
ยคดจตอลทการสอสารในสงคมเปลยนรปแบบ
ไปอยางรวดเรวล�าพงการตดแผนปายขอความ
และรปภาพแสดงขอมลทางประวตศาสตรและ
โบราณคดชนดทว าสอสารทางเดยวโดยไม
สนใจวาใครจะอานหรอไมกนบวายงสนเปลอง
ทรพยากรไปโดยเปลาประโยชน โดยเฉพาะ
เนอหาน�าเสนอทเรยกวาถาคณครไมไดสงให
ไปนงคดลอกมาสงเปนการบานกคงไมมเดก
คนไหนสนใจใครรนไมไดหมายความวาเนอหา
ไมมประโยชน แต ‘มมมอง’ ทเกยวของกบ
คณคาของสงนนตางหากทนาจะมการเลอกสรร
มาน�าเสนอ
F r o m t h e C o v e r
22 | Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
6 InternationalCharterfortheConservationandRestorationofMonumentsandSites(TheVeniceCharter1964)ดรายละเอยด เพมเตมในwww.icomos.org/charters/venice_e.pdf7 ทไดรบการอางองบอยครงเชนTheNaraDocumentonAuthenticity(1994)ดเพมเตมในwww.icomos.org/charters/nara-e.pdf และแนวทางHistoricUrbanLandscape(HUL)ดเพมเตมในwhc.unesco.org/document/1235708 อตสาหกรรมสรางสรรค(CreativeIndustries)ตามนยามของUNCTADแบงได4กลมใหญคอHeritage,Arts,MediaและFunctional Creationsดเพมเตมเกยวกบเศรษฐกจสรางสรรคในhttp://unctad.org/en/Pages/DITC/CreativeEconomy/Creative-Economy- Programme.aspx
23|Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
ไปมากกวานนเกยวกบคณคาของพนท กนาจะเรยกไดวาเปนการทองเทยว
วฒนธรรมทลมเหลวซงจะโทษนกทองเทยวทอตสาหเดนทางมาไกลครงคอน
โลกวาใชเวลากบพนทนอยไปเปนพวกฉาบฉวยไมใสใจวฒนธรรมกคงไมได
จงนาจะหนกลบมาถามตวเอง(ถาคดวามรดกโลกสโขทยเปนของมนษยชาต
ของชาตและของฉนดวย)วาแลวเราไดมทางเลอกในการน�าเสนอประสบ-
การณใหนกทองเทยวไดรบรคณคาอนหลากหลายของพนทอยางไรบาง...
วาแตอนนมนหนาทของใครนเปนอกหนงค�าถามทผดขนในใจ
บนพนทมรดกโลกสโขทย หนวยงานและเจาหนาทรฐทเขามาเจาก
เจาการดแลพนทมกถกมองวาเปน ‘คนอน’ ในขณะทชาวบานกถกมอง
(หรอมองตวเอง)วาเปน‘คนนอก’พนทซงมคณคาทางประวตศาสตร10และ
เมอตางฝายตางเหนวถชวตของอกฝายเปนเหมอนอปสรรคตอการอนรกษ
และพฒนาพนทโดยไมท�าความเขาใจซงกนและกนบนจดยนรวมทมงสงเสรม
คณคาทแทจรงของพนทเพอประโยชนของทกฝาย จงไมนาแปลกใจท
นกทองเทยวจะยงไมเขาใจคณคาของพนทแหงนมากกวาใคร ในฐานะ
คนแปลกหนาทเพงมาเยยมเยอนพนทนกทองเทยวทกคนยอมแสวงหาความ
สะดวกสะอาดปลอดภยเปนพนฐานเอาแคเรองพนฐานเหลานกไมแนใจ
วาในพนทมรดกโลกสโขทย ซงเชอมโยงอทยานประวตศาสตรถง3 แหง
ทอยหางกนบนระยะทางกวา200 กโลเมตร ไดมความชดเจนเรองทพก
การเดนทาง และการเยยมชมกนมากนอยแคไหน เพอใหนกทองเทยว
ไดสมผสประสบการณและเรยนร วฒนธรรมของพนทมรดกโลกแหงน
ไดอยางเตมอม
ในชวง พ.ศ.2555-2556 มการสงเสรมการทองเทยวทนาสนใจ
2เรองเกยวของกบสโขทยคอเรองทหนงการทองเทยวแหงประเทศไทย
(ททท.) ไดสงเสรมใหแหลงทองเทยวในจงหวดสโขทยเปนตวแทนประเทศ
เขาชงและไดรบรางวลจากPATA(PacificandAsiaTourismAssociation
หรอสมาคมการทองเทยวแหงแปซฟกและเอเชย)ถง2แหลง2รางวล
ในปเดยวกนคอโครงการเกษตรอนทรยสนามบนสโขทยไดรางวลในหมวด
การทองเทยวเชงนเวศ และโฮมสเตยบานนาตนจนในอ�าเภอศรสชนาลย
ไดรางวลในหมวดมรดกวฒนธรรม11 ทนาสนใจกเพราะวาเมอคดถงการ
ทองเทยววฒนธรรมสโขทย กอนหนานรอยทงรอยคงคดถงงานเทศกาล
มรดกโลกสโขทยมเนอหาน�าเสนอส�าหรบ
นกทองเทยวทลวนเปนมมมองในขนรายละเอยด
ของประวตศาสตรและโบราณคดเชนจากซาก
อฐหนดนปนเทาทเหน มอะไรเกดขนเมอเกอบ
พนปทแลว อยในยคสมยไหน ใครปกครอง
และวดเกาเหลานมสวนประกอบอะไรของศลปะ
ยคสมยไหนทางพระพทธศาสนาบาง ซงยาก
เกนท�าความเขาใจไดโดยล�าพง หรอหาความ
เชอมโยงมาสสภาพแวดลอมปจจบนและวถชวต
ผคนรวมสมย9จงเกดค�าถามวาแลวมใครเขามา
ใชสถานทเหลานบางในปจจบนใชเพอท�าอะไร
มความหมายตอจตวญญาณและวถชวตของ
พวกเขาอยางไรบาง และมการสบทอดทกษะ
งานฝมออะไรตอเนองมา และจะไปหาดไดท
ชมชนไหนเปนตนเครองมอทใชน�าเสนอจงควร
แสดงกระบวนการใหเหนควบคไปกบผลผลต
ส�าเรจรปและอาจสอสารดวยเทคโนโลยทชวย
จ�าลองการรบร แบบเสมอนจรง ซงลวนเปน
การสงเสรมการสบทอดคณคามรดกวฒนธรรม
อยางยงยน ทงในแงการสงเสรมอาชพ และ
ปองกนไมใหมรดกวฒนธรรมถกคกคามและ
บรโภคอยางไมเหมาะสมตามมตามเกด
การทองเทยววฒนธรรมทงหมดเนน
การขายประสบการณโดยเฉพาะประสบการณ
แบบมสวนรวม สมผสตรง และไดลงมอท�า
ล�าพงการปลอยใหนกทองเทยวดโบราณสถาน
แบบ‘Sightseeing’ผานมาแลวกผานไปถายรป
ไวหนงแชะแปะลงเฟซบคแลวรบไปเทยวทอน
ตอเสมอนการChecklistหรอแคตกวาฉนไดไป
มาแลวโดยไมมความรความเขาใจอะไรตดตว
F r o m t h e C o v e r
23|Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
9 จากบทความน�าเสนอของRussellStaiff(ดอางอง4)ซงยกตวอยางขอความน�าเสนอบนแผนปายใหขอมลนกทองเทยวเปรยบเทยบระหวาง อทยานประวตศาสตรสโขทยและอทยานแหงชาตUluru-KataTjutaในประเทศออสเตรเลยซงในกรณหลงถายทอดเนอหาดวยค�าพดของ ชาวพนเมองทเลาตามความเขาใจถายทอดกนมาจากรนสรนถงความทรงจ�าและความหมายของแหลงประวตศาสตรทมตอวถชวตและจตวญญาณ10จากการส�ารวจโดยคณะวจย(ดอางอง3)11ดเพมเตมในhttp://www.pata.org/press/pata-announces-the-grand-and-gold-award-winners และhttp://www.tatnews.org/tourist-attractions-sukhothai-win-pata-gold-awards/
24 | Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
ลอยกระทงและเผาเทยนเลนไฟ ถายรปโบราณสถานและชมงานแสดงแสง
และเสยงในอทยานประวตศาสตรตลอดจนเยยมชมและเลอกซอของฝากเชน
สงคโลกสโขทยแตคงมนอยคนนกทคดถงการคางแรมในสวนผลไมนอนบานไร
ตนเชาลงมอท�านาปลกขาว เลยงควาย เกบผกหดท�ากบขาวและรบประทาน
เมนอาหารเพอสขภาพ
เรองทสองคอองคการบรหารการพฒนาพนทพเศษเพอการทองเทยวอยาง
ยงยน(อพท.)ไดมโครงการสงเสรมการใชจกรยานเพอการทองเทยวมรดกโลก
สโขทยเชอมโยงระหวางอทยานประวตศาสตรทง3แหง12ในขณะทประเทศไทย
ยงคงมสถตอบตเหตและการตายบนทองถนนสงสดเปนอนดบ3 ของโลก
ซงแมแตนกทองเทยวมากประสบการณทเดนทางดวยจกรยานปนไปรอบโลก
ยงเคยตองมาจบชวตบนทางหลวงในประเทศไทย13และส�าหรบสโขทยซงดเหมอน
จะสงเสรมใหนกทองเทยวใชจกรยานเยยมชมอทยานประวตศาสตรกลบไมพบ
วามระเบยบและวธการควบคมคณภาพการใหบรการจกรยานเชามากเทาใดนก
อกทงการจดการจราจรและเสนทางเดนรถในทองถนกไมไดสงเสรมการใชงาน
จรงไมวาจะเปนจกรยานของชาวบานหรอนกทองเทยวจงลวนแลวแตตองเผชญ
วบากกรรมบนทองถนนเชนเดยวกน ทงสบลอวงเฉยด ไหลทางไมเรยบและ
มสงกดขวาง ทางเปลยวรางสอใหเกดอาชญากรรม14 และอนๆ ทลวนสราง
ความไมสะดวกสบายและเสยงตายเมอเทยบกบการใชรถยนต
เมอพจารณาทงสองประเดนขอคดเหนจากนกทองเทยว คอประเดน
ความสวยเนยบทรางไรชวตผคนกบประเดนขอมลน�าเสนอทไมสรางความเขาใจ
และไมนาสนใจและสองเรองของการสงเสรมการทองเทยววฒนธรรมในสโขทย
จากหนวยงานคอเรองการทองเทยววฒนธรรมวถเกษตรกบเรองคณภาพชวต
และความยงยนของทองถนจากการทองเทยวดวยจกรยาน ท�าใหไดขอสรป
ทนาสนใจบางสวนวา แทจรงแลวมรดกวฒนธรรมและการทองเทยววฒนธรรม
เปนเรองของการเลอกสรรคณคาทมอยหลากหลายมาน�าเสนอใหสอดคลองกบ
สถานการณ ซงสอดคลองกบทฤษฎทชชดวามรดกวฒนธรรมคอการเลอกเกบ
บางสงทคนบางกลมใหคณคาโดยเปนเรองปกตทอาจมคนบางกลมไมเหนดวย
หรอใหคณคากบสงอนทคดวาเปนตวแทนความทรงจ�าของวฒนธรรมนนได
ดกวา15และแนวคดดานการทองเทยววฒนธรรมทเชอมนในการสงเสรมความ
หลากหลายของคณคาในพนทหนงเพอสรางมมมองและทางเลอกประสบการณ
เรยนรทหลากหลายใหนกทองเทยวมากกวายดตดกบภาพจ�าทซ�าซาก
ในกรณมรดกโลกสโขทยคณคาทถกเลอก
มาน�าเสนอจนกลายเปนภาพจ�าทสลดไมหลด
คอโบราณสถาน ซงแทจรงแลวเปนเพยงองค-
ประกอบเดยวของคณคาอกมากมายของพนท
ผคนจ�านวนมากทงชาวบานและนกทองเทยว
ทไมสามารถเชอมโยงตวตนและความสนใจ
ทเกยวของกบการด�ารงวถชวตและการเดนทาง
ทองเทยวเข ากบคณคาโบราณสถานและ
ประวตศาสตรกบศลปะยคโบราณ ยอมไม
สามารถท�าใหสโขทยเปนทหมายในใจซงตน
จะสามารถผกพนดวยได สโขทยจงกลายเปน
มรดกของคนอนเชนยเนสโกและกรมศลปากร
ในความเขาใจของชาวบานเปนจ�านวนมาก16
ทงทตนเองอาจเปนเจาของ ด�ารงชวต และ
ผกพนมความทรงจ�าอยในพนทแหงน โดยอาจ
ไมจ�าเพาะเจาะจงวาเกยวของกบโบราณสถาน
เชน ชนชอบในความสงบ ไมรบเรง อยงาย
กนงาย วถชนบทเกษตรกรรม เปนตน ซงแม
จะจบตองไดยากกวา แตมความชดเจนวาเปน
คณคาทนกทองเทยวตองการเรยนรและสมผส
ประสบการณเหลานดวยเชนกน
การเปลยนกระบวนวธคดดานมรดก
วฒนธรรมและการทองเทยววฒนธรรมให
เทาทนสถานการณและแนวคดทเรยนรจากกรณ
ศกษาและขอคดเหนทมการถกเถยงกนอยาง
สม�าเสมอในระดบนานาชาต จงมความจ�าเปน
ส�าหรบหนวยงานรฐ ตลอดจนผประกอบการ
และชมชนทองถนซงเปนผรวมจดการทรพยากร
วฒนธรรมเหล าน ให ด�ารงอย สบเนองไป
นกทองเทยวนนเปนสงมชวตทเบองาย จงมก
ออกแสวงหาสงทาทายแปลกใหมและหลากหลาย
ทไดรบการอ�านวยความสะดวกและชน�าใหอยาง
ไมโจงแจงนก หากความเปนมรดกโลกสโขทย
คออฐหนดนปนเทาทเหน ไมมอะไรลกลบหรอ
สรางสรรคเปดโอกาสใหคนหาและใชเวลาอย
ชนชมสมผสประสบการณมากไปกวาโบราณ-
สถานทกลายเปนแคฉากถายรปมากขนทกวน
โดยเฉพาะอย างย งมน อยคนทจะรบร ถง
ความพเศษและแตกตางของศรสชนาลยและ
ก�าแพงเพชรซงท�าใหทงคมกกลายเปนแคทางผาน
กคงยากทจะท�าความเขาใจและสงเสรมใหเกด
Repeater หรอนกทองเทยวคณภาพทอยาก
กลบมาใชชวตอยนานๆทมรดกโลกแหงน
F r o m t h e C o v e r
12ดเพมเตมเกยวกบโครงการปนตามฝน3เสนทางมรดกโลกสโขทย-ศรสชนาลย-ก�าแพงเพชร ในhttp://www.dasta.or.th/th/procurement/1539-1539.html13ดเพมเตมเกยวกบGlobalStatusReportonRoadSafety2013ในhttp://www.who.int/violence_injury_prevention/road_ safety_status/2013/en/index.htmlและเรองราวของครกชาวองกฤษนกปนจกรยานรอบโลกทประสบอบตเหตเสยชวตในประเทศไทย ทwww.twoonfourwheels.com14เชนเหตฆาตกรรมนกทองเทยวหญงชาวญปนในอทยานประวตศาสตรสโขทยเมอเดอนพฤศจกายนพ.ศ.2550ทยงไมสามารถคลคลายได ซงไดมการเชาจกรยานของโรงแรมในชวงเทศกาลทองเทยว(งานลอยกระทง)โดยผประกอบการและชาวบานจ�านวนมากเชอวามผลเชอมโยง มาถงปรมาณนกทองเทยวชาวญปนทลดจ�านวนลงมากในปจจบนเมอเทยบกบกอนเกดเหต15ดเพมเตมในบทความภาษาองกฤษของผเขยนPokharatsiri,J.(2012).BangkokOldTowninDissonance:Heritage,Tourismand Gentrification.NAJUAJournalofFacultyofArchitecture,SilpakornUniversity,Vol.9(September2012-October2013),121-135. ในวารสารหนาจววาดวยประวตศาสตรสถาปตยกรรมและสถาปตยกรรมไทยฉบบท9(กนยายน2555-สงหาคม2556)16จากการส�ารวจโดยคณะวจย(ดอางอง3)
T o u r i s m T r e n d
1. Americas : PANKs – A New Demographic
กลมทางการตลาดใหมทเรยกวา ‘PANKs’ หรอ ‘Professional Aunt, No Kids’ ผซงมการใชจายทางการทองเทยวหลายพนลาน
เหรยญดอลลารสหรฐฯ เพอเดนทางทองเทยวกบหลานๆ
2. UK : Travel Happiness Index เวบไซต Routehappy.com ไดรเรมก�าหนดคาคะแนนความสข ‘Happiness Score’ เพอชวยใหผโดยสารสามารถเลอกเทยวบน
ทสะดวกสบายและเหมาะสมได ทงน บรรดาสายการบนตางท�างานอยางหนกเพอขบเคลอนการเดนทางทางอากาศใหพนจากการ
เปนสนคา (Commoditised) ทอาศยปจจยดานราคาและตารางบน
3. Europe : Next Generation Peer-to-Peer ซงเปนผลจากเศรษฐกจทตกต�า สงผลใหนกเดนทางชาวยโรปหาทพกราคาประหยด แนวโนมนเตบโตเปนอยางมาก ดงจะเหน
ไดจากการเตบโตของเวบไซต เชน Airbnb, HouseTrip และ HomeAway ซงใหบรการดานทพก ตลอดจนการใหบรการ ‘การใชรถ
รวมกน’ (Car Sharing) หลงจากท Avis ซอกจการของ Zipcar
Global Trends Reportเรยบเรยง : ณฏฐรา อ�าพลพรรณ
Euromonitor International บรษทวจยชนน�ำของโลกไดน�ำเสนอแนวโนมกำร ทองเทยวโลกในงำน World Travel Mart 2013 (WTM 2013) ทกรงลอนดอน สหรำชอำณำจกร เมอวนท 4 พฤศจกำยน 2556 ดงน
25|Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
4. Middle East : Low-Cost Goes Upmarket แนวโนมนเหนไดชดเจนจากการทสายการบนตนทนต�า เชน Jazeera เปดใหบรการชนธรกจในราคา
ทต�ากวาสายการบนทวไปและยงคงไดผลก�าไร เชนเดยวกบบรการของสายการบน Flydubai
5. Africa : The Big Five with Your Little One
ความส�าเรจของภาพยนตรฮอลลวดเชน Madagascar และ Lion King เปนปจจยส�าคญทสงเสรม
ใหเดกๆ ตองการทจะเหนสตวปาจรงๆ รวมทงการเปลยนแปลงรปแบบการทองเทยวแบบซาฟาร
ในแอฟรกาในปจจบนทเออใหเดกๆ และลกคากลมครอบครวทประกอบไปดวย
คนหลายกลมอายสามารถใชเวลารวมกน สงเสรมใหการทองเทยวแบบซาฟาร
ไดรบความนยมเปนอยางมาก นอกจากนยงมแนวโนมทจะขยายไปสการทองเทยว
แบบ Volunteerism การทองเทยวแบบยงยน ตลอดจนการทองเทยวแบบเรอส�าราญ
6. Asia : Fight for Cruise Control in China
เปนทคาดการณวาตลาดการทองเทยวแบบเรอส�าราญ (Cruise) ของจนจะม
ขนาดใหญเปนอนดบ 2 รองจากสหรฐอเมรกาในป 2017 โดยคาดวาในป 2013
จะมนกทองเทยวจนทเดนทางกบเรอส�าราญถง 200,000 ราย (Royal Caribbean)
ซงรฐบาลจนเองกใหความส�าคญกบเรองน โดยประกาศใหป 2013 เปนป Marine
Tourism Year ตลอดจนมแผนระยะ 5 ป เพอรองรบการเตบโตทจะเกดขน
7. India : The Travel Social Shake-up
จากสถตพบวาประชากรรอยละ 12 ของอนเดยใช Facebook ในขณะท Facebook ประกาศวา
มชาวอนเดยถง 82 ลานรายทลงทะเบยนใชสอสงคมออนไลนของตน และท�าใหเปนประเทศทใช
Facebook เปนอนดบ 3 รองจากสหรฐอเมรกาและบราซล ทงนบรรดาบรษทน�าเทยวออนไลน
ตางน�าสอสงคมออนไลนเขามาเพอชวยสงเสรมการขาย รวมไปถงกระทรวงการทองเทยวของอนเดย
ทใชสอสงคมออนไลนสงเสรมแหลงทองเทยวทวประเทศ เชนเดยวกบโรงแรมหรกวารอยละ 70
ในเมองหลกทใชชองทางดงกลาว
8. Travel Technology : Mobile Concierge
จากการทธรกจทองเทยวตางใชชองทางโทรศพทเคลอนทในการเขาถงลกคาทงการบรการและ
เพมยอดขาย จงไมนาแปลกใจทลกคามความคาดหวงทจะไดค�าตอบเกยวกบสนคาและบรการทเปน
ปจจบน (Real-time) และเปนบรการเฉพาะตวบคคล (Customisation) ในทกท ทกเวลา ทงกอน
ระหวางและหลงจากการเดนทาง ทงน ในป 2012 ยอดขายทางการทองเทยวผานชองทางออนไลน
เตบโตรอยละ 8.4 และมมลคา 524 พนลานเหรยญดอลลารสหรฐฯ นอกจากนยงเปนทคาดการณ
วายอดขายสนคาทองเทยวออนไลนจะมการเตบโตเฉลยรอยละ 9.5 ในอก 5 ปขางหนา
9. Global Village : Vacancy on Demand–Chasing the 24-hour Traveller โรงแรมก�าลงเพมสดสวนการใหบรการหองประเภทตางๆ ส�าหรบนกทองเทยวทเดนทางทงเพอการ
พกผอนและธรกจเพมขน โดยมชวงระยะเวลาใหเลอกใชหลากหลาย รวมทงการใหบรการแบบสน
มากๆ หรอทเรยกวา ‘Microstays’ เชนการทนกทองเทยวทเดนทางเพอธรกจตองการใชระหวางวน
(Day-use) เพอพกผอนระหวางตารางนดหมายหรอรอเทยวบนหรอใชเปนพนทท�างาน ทงนโรงแรม
กก�าลงจะกาวไปสการเปนออฟฟศในอนาคตส�าหรบนกทองเทยวกลมนเชนกน
26 | Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
Hostel part
เรอง : วฒชย กฤษณะประกรกจ
วพากษวฒนธรรมแบคแพคเกอร
คงมหลำยคนทเกลยดและกลว ไมกลำดหนงแนว
Torture Porn หรอทเรยกวำแนว ‘ทณฑทรมำน’
แตกมอกหลำยคน รวมถงผมดวย ทชอบด
หนงแนวนมำก เพรำะร สกวำมนสรำงควำม
ตนเตนเรำใจไดมำกกวำหนงผแนวอน อยำงไร
กตำม หนงแนวนบำงเรองท�ำออกมำไดอยำง
มศลปะ ประเดนลกซง เรำจงควรจะดมนอยำง
ละเอยดลออ มำกกวำจะรองยแลวโยนทงไป
หรอมำกกวำจะนงดอยำงสะใจสนกสนำนเทำนน
หนงเรอง Hostel (2005) เปนตวอยำงของหนงทณฑทรมำนทมประเดนนำสนใจ
ผก�ำกบ เอล รอธ ไดวพำกษวจำรณสงคมบรโภคนยม กำรใชชวตของคนหนมสำว
และวฒนธรรมกำรทองเทยวแบบแบคแพคกงไดอยำงเจบแสบ หนงเรองนสรำง
ออกมำ 2 ภำคแลว และส�ำหรบภำค 2 กมแงมมทนำสนใจแฝงอยไมนอย บทควำมน
มกำรเลำเนอหำอยำงละเอยด เพอจะไดท�ำควำมเขำใจประเดนในหนงอยำงลกซง
27|Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
Souvenirs ฉากเปดเรอง Opening Credits สอความหมายอยางครบถวน วา Hostel 2 ก�าลง
ตองการพดถงประเดนเกยวกบการทองเทยว วฒนธรรมวยรน และวฒนธรรม
แบคแพคเกอร โดยการเผาท�าลายวตถสงของตางๆ ทเกยวกบการทองเทยว
อยางทเราคนเคยกนด ดงตอไปน
l ภาพถายบตรประชาชนและบตรเครดตของผหญง เปนการสอวาหนงเรองนจะพงเปาไปยง
แบคแพคเกอรเพศหญง
l หมวกแกปปกตวอกษรวา ROME สอถงของทระลก หรอ Souvenir เลกๆ นอยๆ
ทพวกนกทองเทยวมกจะชอบซอไว ของทระลกพวกนมสวนส�าคญตอการทองเทยว ทจะใชปะตดปะตอ
เรองราวประสบการณทองเทยวทงหมดเขาดวยกน โดยมนมกจะมลกษณะพเศษ คอตองระบถง
สถานทเฉพาะเจาะจงเพอชวยในการจดจ�า ในทนคอโรม ประเทศอตาล
l โปสตการดรปหอไอเฟล นกเปนอกสงหนงทถอเปนของทระลก และเปนทนยมมากกวา
เพราะราคาถกทสด เปนการสอถงกลมนกทองเทยวแบบประหยด หรอพวกแบคแพคกงนนเอง
l สมดบนทกหรอเจอรนล ส�าหรบจดบนทกเรองราวการเดนทาง เปนกจกรรมทนยมกน
ในกลมคนหนมสาว ทมองวาการทองเทยวเปนการเดนทางแสวงหาสจธรรมบางอยางของชวต
เทยบเทากบการธดงค หรอ Pilgrimage ของนกบวชในศาสนา การทองเทยวถกน�าเขาผกโยงกบ
เรองความคด จตวญญาณ และใหคณคาอยางสงในโลกวรรณกรรม นกทองเทยวจงมกจะนยม
จดบนทกเรองราวตางๆ ราวกบวาเขาก�าลงสรางวรรณกรรมแนวแสวงหาสงทยงใหญ
Phallus ชวงตนเรอง เปนการเลาปพนยอนกลบไปถงเรองราวในภาคแรก วามเดกหนม
แบคแพคเกอรกลมหนงถกฆาตายอยางทรมาน โดยมเพยงคนเดยวรอดตาย
กลบมาได เขานกยอนอดตถงสงทไดไปพบไปเหนมา ประสบการณทไดรบ
มนชางแตกตางจากการเดนทางเพอแสวงหาสจธรรม แตมนคอหนงแนว Torture Porn ทงเรอง!
ภาพนคอเสาปลองควนของโรงงานราง ทถกดดแปลงมาใชเปนสถานทฆาคน จดทโดดเดน
ทสดของมนคอล�าเสาขนาดยกษตงตระหงานเดนเปนสงา มองเหนไดแมในระยะไกล เสายกษน
เปนสญลกษณของลงคยกษ ในหนงภาคแรก หนงไดพงเปาไปทกลมแบคแพคเกอรชาย โดยเฉพาะ
อยางยง กลมเดกหนมผวขาวจากประเทศพฒนาแลว ทชอบแบคแพคกงไปเทยวประเทศหางไกล
ดอยพฒนา ราคาถก และมความ Exotic อยางเชนประเทศเลกๆ ในยโรป เปาหมายหลกของ
เดกหนมพวกน คอการหาประสบการณ
ทางเพศทแปลกใหมกบหญงสาวใน
ทองถนนนๆ แตในทสดพวกเขากถก
หลอกและพาไปเชอดแทน
เสายกษทเปรยบเหมอนลงคยกษ
จงเปรยบไดกบลงคของคนทองถน
ทใหญกวา นากลวกวา ฉากทโดดเดน
ในหนงภาคแรก คอฉากทณฑทรมาน
บนเกาอรด แบคแพคเกอรชายโดน
สวานเจาะลงไปในตนขาแบบเหนจะจะ
เขารองสบถสดเสยงวา ‘ฟคๆ ฟคๆ’
คอตวเขาก�าลงโดน F_ck อยนนเอง
Worldview
เรมตนแนะน�าใหร จกกบตวละครหลก
ในภาคน คอกลมแบคแพคเกอรสาวชาวอเมรกน
เธอไมรเลยวาภยก�าลงมาถงตว เธอก�าลงงวน
อยกบการจดบนทกการเดนทาง ใสหฟงไอพอด
อยางสบายอารมณ แสดงใหเหนถงความ
ไรเดยงสา ไมรอะไรเลยเกยวกบโลกรอบตวเธอ
และสะทอนใหเหนโลกทศนอนคบแคบของ
ชาวตะวนตกทมตอโลกทสาม ในฉากนพวก
เธอ 2 คนพยายามยวยวนแบคแพคเกอรชาย
ชาวอตาล เพราะอยากหาประสบการณทางเพศ
ทแปลกใหม ในทสดพวกเธอกโดนลวนลามและ
ขจะท�ารายจนกลวหวหด ตองหนกลบมาทหอง
และมคนแปลกหนาชวนใหเธอไปเทยวประเทศ
สโลวาเกย ในบทสนทนาชวงน แบคแพคเกอร
สาวคนหนงแสดงความไมรออกมาอก วาประเทศ
สโลวาเกยนมสงครามอยไมใชเหรอ เพอนเธอ
ตองชวยตอบใหว านนมนประเทศบอสเนย
บทสนทนานเหมอนกบเรองเลาตลกๆ ทวา
มคนอเมรกนบางคนยงคดวา Taiwan กบ
Thailand เปนประเทศเดยวกนนนแหละ
1
2
3
28 | Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
Coming of Age
ความแหลมคมของหนง Hostel 2 คอนอกจากจะวพากษวจารณพวกแบคแพคเกอร
วยรน แบบทท�าเอาไวอยางยอดเยยมแลวในภาคแรก ในภาคนยงไดขยายการ
วพากษวจารณไปสการทองเทยวของคนกลมผใหญทเปนนกธรกจดวย โดยน�า
คนสองกลมนมาด�าเนนเรองคกนไป เปรยบเทยบและเปรยบตางกนอยตลอดเวลา
ในขณะทคนหนมสาวอเมรกนไปทองเทยวแบบแบคแพคกง เพอการแสวงหาประสบการณ
แปลกใหม บางคนมองวาการแบคแพคกงไมใชการทองเทยว แตเปนการศกษา และถอเปน
พธกรรมส�าหรบการขามผานชวงวย คนวยผใหญทเปนนกธรกจ กตองการทองเทยวดวยเชนเดยวกน
โดยถอวามนเปนพธกรรมเพอการขามผานสถานการณบางอยางในชวต
หนงตดตอแบบแบงภาพออกเปน 2 กรอบซาย-ขวา เลาสอง
เหตการณทเกดขนในเวลาเดยวกน เพอเปรยบเทยบใหเหนความ
เหมอนและความตาง
ภาพทเหนอยทางซายมอคอภาพพวกแบคแพคเกอรสาวทไมรตว
เลยวาตนเองก�าลงจะ ‘ถกเทยว’
ภาพทางขวามอคอภาพนกทองเทยวกลมผใหญนกธรกจทก�าลง
เตรยมตวจะ ‘ไปเทยว’
Midlife Crisis นกทองเทยวกลมผใหญทเปนนกธรกจ ใชการ
ทองเทยวไปยงประเทศหางไกล และ Exotic
เพอเปนการขามผานชวงวย หรอ Coming of Age
เชนกน แตเปนชวงวยกลางคนทก�าลงประสบปญหาชวต อยางทเรยก
วา Midlife Crisis หรอวกฤตวยกลางคน ภาพในชวงนเผยใหเหนโลกในชวตประจ�าวนของผใหญ
ทถกหอมลอมไปดวยเรองงาน เงน และครอบครว บางคนก�าลงตกอลฟคยธรกจ บางคนยนอยหนา
ตลาดหน บางคนนงในทประชม บางคนนงอยกบภรรยาในเรอยอชท โปรดสงเกตวาพวกผใหญ
ทกคนจะละทงสงทก�าลงท�าอยทนท และเหมอนวาพวกเขาจะมความสข ตนเตนดใจ และลงโลดมากๆ
เมอก�าลงซอแพคเกจการทองเทยวแบบออนไลน และรวาตนเองก�าลงจะได ‘ไปเทยว’
ฉากส�าคญของเรองท เอล รอธ ผก�ากบใชบอกเลา Theme หลกของหนงทงเรอง เขาเลามน
ผานบทสนทนาของตวละคร 2 ตว ระหวางทก�าลงวงจอกกงยามเชา เตรยมฟตรางกายรอเขา
พธกรรมฆาคน ตวละครทงสองพดกนถงเรองเพอนคนหนงทเคยมาฆาคนทนแลว เมอกลบไป
เขากเปลยนเปนคนละคน กลายเปนคนทแขงแกรง นาเกรงขาม เขาใชค�าพดวา “มอะไรบางอยาง
ทพอมองหนาแลวกรวาเจาหมอนเจงจรง” พวกเขาอยากจะเปนแบบนนบาง เพอทเมอเทยวเสรจ
กลบบานไปแลว จะไดไมตองไปกลวเมยอก ไมตองไปกลวหวหนางานอก “สงทเราก�าลงจะท�าน
จะท�าใหเราใชชวตตอไปขางหนาไดอยางคมคาทสด”
Pseudo Place
อกจดหนงทผมวา Hostel 2 แสดงความแหลมคม คอการจดใหหองเชอด
แตละหอง มการตกแตงใหมลกษณะเปนหองแบบม Theme Concept ทแตกตาง
กนไป เหมอนกบทพวกโรงแรมหรอรสอรทหรๆ ในปจจบนนยมท�ากน ทเรยกวา
Boutique Hotel หรอ Hip Hotel โดยการออกแบบหองพกใหแตกตางกน หองนเปนยานอวกาศ
หองนเปนคาวบอย หองนเปนบาหล เปนตน
การออกแบบสถานทพกผอนเชนน คอการสราง Pseudo Place หรอสถานทเทยม เปนการ
จ�าลองสภาพแวดลอมและสรางบรรยากาศขน เพอเอาใจนกทองเทยวในยคหลงสมยใหม คอนกทองเทยว
Romanticized กจกรรมของบรรดาแบคแพคเกอร
หนมสาว เมอเดนทางไปถงทหมาย กท�าสงท
คลายๆ กน
l เชาทพกเปน Hostel ราคาถก เพอ
ความประหยด
l สนใจโปสตการดทตงไวขายนกทอง-
เทยว
l เมอไดกญแจหองพกแลว กเอาขาวของ
ออกจากกระเปา แลวกออกมาเดนเทยวเตร
ชมเมอง จนตนาการ และ Romanticized
เมองเลกๆ ใหมความโรแมนตก เตมไปดวย
บานเรอนเกาๆ สวยงาม ผคนนารกเปนมตร ฯลฯ
เพอทตนเองจะไดน�าไปจดใสสมดบนทกให
มนกลายเป นวรรณกรรมแนวแสวงหาได
ทงทจรงแลว เมองนไมไดโรแมนตกอยางท
ตนเอง Romanticized ไวเลย มนกลบเตมไปดวย
ภยนตรายมากมาย เดกเลกในเมองรวมตวกน
เปนแกงอนธพาลคอยรดไถและคกคามแบค-
แพคเกอรสาวโดนเดกชาวทองถนถมน�าลาย
ใสหนาเตมๆ
4 5
6
7
29|Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
ทไมไดตองการแคเดนทางไปยงสถานททองเทยวนน แตยงตองการสรางเสรมจนตนาการของตนเอง
โดยปรบเปลยนสถานททองเทยวใหแตกตาง วลศมาหราขนไปอก เชน ออกไปนอกโลก หรอการ
ขามกาลเวลากนเลยทเดยว เปนการเตมแฟนตาซเขาไปใหมากขนกวาการทองเทยวธรรมดา
หองเชอดทเหนในหนงภาคน คอหองเชอดแบบอางอาบน�า และหองเชอดแบบภตตาคาร
เทยบกบในภาคแรกทมเพยงหองเชอดแบบทเปนเกาอรดเทานน
Commoditization
การวจารณทนนยมวาแปลงทกสงทกอยางใหกลายเปนสนคาได หรอ Com-
moditization ไมเวนแมกระทงชวตมนษย ภาพทเหนนคอการแปะปายราคา
การประมลชวตของแบคแพคเกอรสาว - ภาพแบคแพคเกอรสาวทยงไมตายสนท
ถกน�ากลบมาเชดลางและท�าใหเปนสนคาซ�าอกครง แบบทเรยกวาสนคา Refurbish - และภาพ
แคตตาลอกสนคารถมอเตอรไซค ทบรรดาคนคมหองเชอดน�าขนมานงดฆาเวลา ระหวางรอให
ลกคาลงมอฆาคน หนงตองการจะสอวา พวกคนคมหองเชอดรบท�างานสกปรกแบบน เพอจะไดรบ
เงนเดอนแลวไปหาซอรถมอเตอรไซคทพวกเขาชอบนนเอง ชวตคนกเปนเหมอนสนคามอเตอรไซค
เหลาน
Dog Eat Dog สญลกษณทเหนบอยทสดในหนง คอหมาพนธบลดฮาวด ซงเปนหมาลาเนอ
ทนายพรานเลยงเอาไวเพอใชใหวงไปคาบสตวทบาดเจบกลบมา สงเกตเหนได
ชดเจนวาตวละครในหนงเรองนลวนเกยวของกบ ‘การลา’ คอเปนนายพรานผลา
เปนสตวทถกลา เปนนางนกตอหรอเหยอลอ และเปนหมาลาเนอ เปรยบเหมอนกบผคนในสงคม
ทนนยม นายทนคอนายพรานผลา แรงงานกคอหมาลาเนอทจะตองรบใชนายพราน แลวในทายทสด
กจะตกเปนสตวทถกลาเสยเอง ในภาพนจะเหน
l หมาลาเนอนอนอยแทบเทาของนายพราน ในกลองทเหยยบอยนนคอหวคนทพยายามหน
ออกจากโลกของการลา หรอโลกทนนยมนนเอง
l นกธรกจทมาทองเทยว ยอมจายเงนหลายหมนเหรยญเพอจะไดมาลาทน พวกเขาตองยอม
สกลายหมาลาเนอเพอเปนสญลกษณ ซงกคอการ Identified
ตวเองวาเปนหมาลาเนอ
l ในทสดเมอพวกเขาลงมอฆาคนไมได พวกเขากรสกเจบ
ปวดรวดราว จนตองลงไปกองกบพน ยน 4 ขาเหมอนกบหมา
l แลวในทสด หมากกนเนอหมากนเอง นคอสจธรรม
คอโลกทนนยม
Castration
ตอนจบของเรอง ผเทยว - กลายเปนผถกเทยว
- แลวผถกเทยวกยอนกลบไปเปนผเทยวอกครง
เมอนางเอกทเปนแบคแพคเกอรในตอนตนเรอง
และก�าลงจะถกผใหญทเปนนกธรกจเชอด กลบกลายมา
เปดเผยตววาร�ารวยกวา (เนอเรองเหมอนบานทรายทองเปะเลย ทพจมานเปดเผยตวเองวาเปน
ผไดรบมรดกจากทานพอ) ในเมอเธอร�ารวยกวา เธอกซอชวตตวเองได และขอยอนกลบไปเปน
ฝายเชอด หรอเปนฝายผเทยวบาง
บทสรปของเรองนกคอ ในทสดแลว
หมากกนหมา ผเทยวกถกเทยวเสยเอง ผเชอด
กกลบกลายเปนผถกเชอด ทกอยางแกงแยง
แขงขน ท�าลาย สบกน และวนเวยนกนอยภายใน
โลกทนนยม ในโลกของเราน ใครรวยกวา กได
เปนฝายเชอด กเทานนเอง
โปรดสงเกตว าจดทนางเอกซ ง เป น
แบคแพคเกอรสาวเลอกทจะเชอดกคอลงค
ของผชาย ลองยอนกลบขนไปอานท ขอ 2.
นะครบ วาหนง Hostel ภาคแรกนนพดถงการ
ตอสกนระหวางลงคของแบคแพคเกอรชาย และ
ลงคของคนทองถน พอมาในตอนจบของภาค 2
นางเอกเชอดลงคของนกทองเทยวผชาย
ผมคดวา เอล รอธ ตองการจะสอวา
‘การทองเทยว’ ไมใชอะไรทสงสง และไมได
เกไกแบบทพวกแบคแพคเกอรชอบสรางภาพ
กนไว แตจรงๆ แลวมนกคอ ‘การตอสของลงค’
โดยค�าวา ‘ลงค’ ในทนไมไดหมายถงไอจผชาย
แบบลนๆ ดนๆ นนนะครบ แต ‘ลงค’ คอ
สญลกษณ ดงนน ไมวาจะเปนผหญงหรอผชาย
กสามารถมลงคไดในระดบสญลกษณนนเอง
การทเราไปเทยวทไหน กคอการทเรา
Penetrate ลงคของเราเขาไปในสถานทนน
ซงในทสด เรากอาจจะซวย โดนลงคของเจาถน
ตอสยอนกลบมานนเอง และนคอสงท Hostel
วพากษวจารณไวอยางเจบแสบ
8
9
หมายเหต : เผยแพรครงแรก December 24, 2008
http://theaestheticsofloneliness.blogspot.com โดย วฒชย กฤษณะประกรกจ
30 | Tourism Journal
31|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
RT Hon. Tony Blair อดตนายกรฐมนตรแหงสหราชอาณาจกร (1997-2007)
เรยบเรยง : โศรยา หอมชน
World Travel & Tourism CouncilThe Asia Summit : Staying Ahead of Tomorrow
World Travel & Tourism Council (WTTC) ไดจดการประชมสดยอดในภมภาคเอเชยขน เปน ครงแรกระหวางวนท 10-11 กนยายน 2556 ณ โรงแรม Lotte กรงโซล สาธารณรฐเกาหล โดยมบคคลสำาคญในอตสาหกรรมการทองเทยวทงภาครฐและภาคเอกชน รวมทงธรกจทเกยวเนองจากนานาประเทศ โดยเฉพาะประเทศในเอเชยเขารวมประชมเพอนำาเสนอขอมล เกยวกบแนวโนมของโลกในประเดนทจะมผลกระทบตอการเดนทางทองเทยว สำาหรบ Keynote Speaker ไดแก นายโทน แบลร อดตนายกรฐมนตรแหงสหราช-อาณาจกร ในการประชมครงนม Theme คอ ‘Staying Ahead of Tomorrow’ และมการแบงหวขอยอย ในการอภปรายและนำาเสนอขอมลเปน 7 หวขอยอย สาระสำาคญของการประชมสรปได ดงน
การเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศตางๆในเอเชยโดยเฉพาะจน
เกาหลและอกหลายประเทศในเอเชยแปซฟกเปนสงทรฐบาลของประเทศ
ในซกโลกตะวนตกไมอาจเมนเฉย เพราะเอเชยจะกลายเปนขมอ�านาจ
ทสรางความมงคงในโลกและกอใหเกดการเดนทางทองเทยวเพมขน
ภาคการทองเทยวของเอเชยจะมการเตบโตถงรอยละ6 ตอป
ในชวงทศวรรษหนาจากการจางงานใหมในภาคการทองเทยวถง70ลาน
อตราทวโลกภายในป2023 จะเปนการจางงานในเอเชยถง2 ใน3
หรอประมาณ47ลานอตราซงเปนผลมาจากการทชนชนกลางในเอเชย
มฐานะร�ารวยขนโดยเฉพาะในจนทงนถอเปนการเปลยนแปลงทองคการ
สหประชาชาตตองบนทกเปนประวตศาสตรทไมเคยเกดขนในชวง150ป
ทผานมา
32 | Tourism Journal
Session 1 : Asia-Powerhouse of the World Economy การเปลยนแปลงของเอเชยทเหนไดอยางชดเจนคอมการเชอมโยง
(Connectivity)มากขนความยากจนลดลงมนวตกรรมใหมๆ เพมขน
คนมการศกษาสงขนเอเชยมสวนแบงในเศรษฐกจโลกเพมขนชนชนกลาง
ในเอเชยมอ�านาจมากขนอตราการเกดลดลงแตมคนในวยกลางคนเพมขน
และมการเตบโตทางเศรษฐกจด
โอกาสทยงใหญอาจจะมาคกบความเสยงเชนการพฒนาเทคโนโลย
ขอมลขาวสารอาจมาพรอมกบอาชญากรรมทใชเทคโนโลยเปนเครองมอ
การปฏเสธโลกาภวตนและเทคโนโลยโศกนาฏกรรมของผทใชเทคโนโลย
อยางผดพลาด
ธรรมาภบาลระดบโลกจะสงผลตอการเดนทางทองเทยวระหวาง
ประเทศและนยของการเดนทางทองเทยวทเจรญเตบโตอยางรวดเรว
มการแบงระดบชนของความเสยงซงความเสยงของยคเกาไมเปนท
ยอมรบอกตอไปสงทเปลยนแปลงไปคอความเสยงทขดแยงกน
ชนชนกลางในเอเชยจะเพมขนเปน3 เทาภายในป2020 หรอ
มจ�านวนถง1,700ลานคนซงถอวาเปนตลาดทใหญส�าหรบอตสาหกรรม
ทองเทยวและชาตตะวนตกจ�าเปนตองรกษาสวนแบงไวและตองหาหนสวน
ธรกจใหมๆ ในซกโลกตะวนออก เพราะถงแมวาขณะนสหรฐอเมรกา
จะเปนประเทศมหาอ�านาจของโลก แตกมแนวโนมทจนจะกลายเปน
ประเทศทมอ�านาจมากทสดเชนกน
รฐบาลของแตละประเทศควรตระหนกถงอตสาหกรรมทองเทยว
ในฐานะของพลงขบเคลอนสงทด ไมใชเปนเพยงสงทสรางความเตบโต
ทางเศรษฐกจเทานน เพราะการทองเทยวเปนอตสาหกรรมทสามารถ
ชวยกอใหเกดสนตภาพและความเขาใจกนมากขนโดยการเดนทางทองเทยว
มความส�าคญ เพราะจะท�าใหเราเหนไดวาคนเรามอะไรทเหมอนกนหรอ
แตกตางกนและการศกษาจะเปนสงทท�าใหคนเราตางกน
WTTCคาดการณวาในปนจะมการเตบโตของการเดนทางทองเทยว
ทวโลกรอยละ3สรางรายได6.8ลานลานเหรยญสหรฐฯคดเปนรอยละ9
ของGDPโลกกอใหเกดการจางงานกวา266ลานอตรา
T o u r i s m S e m i n a r
ทมา“Asia2050:RealizingtheAsianCentury”
ทมา“GlobalEconomicsPaperNo:99”ของGoldmanSachs
33|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
ความเสยงในปจจบนมหนาตาเปนอยางไร จะเปนความเสยงตอ
อนาคตของสงคมทเตมไปดวยสงชวรายจะตองมการยนยนอตลกษณความ
เปนตวตนของบคคล และความเสยงจะมาเปนกลมกอนไมแยกจากกน
โดยเดดขาด
การจบสนของความเสยงมผลตอการเดนทางอยางไร เมอไมม
ความเสยงกจะไมมการผจญภยกระทบตอเศรษฐกจการทองเทยวเกดการ
ทองเทยวแบบDarkTourismทงนองคประกอบของการสนสดความเสยง
ไดแกสถานการณคนและปจจยแวดลอม
ในมมมองของผบรหารของสถาบนวจยดานเศรษฐกจของเกาหล
การเตบโตของเอเชยมทงความทาทายและความเสยง การยายฐาน
การผลตไปยงเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนการกระจายรายไดแตมความ
เสยงแฝงอย เชนMiddleIncomeTrap หรอการตดกบดกรายไดของ
ชนชนกลางมความไมเทาเทยมกนของรายไดความไมสมดลกนในระดบ
ภมภาคมความตองการดานสวสดการสงคมในดานการปกครองรฐบาล
มความรรอบดานและมอ�านาจสงสด แตขณะเดยวกน เศรษฐกจของ
ประเทศกยงอยบนฐานของหนสนและความสามารถในการบรหารประเทศ
ของรฐบาลรวมทงความไมมเสถยรภาพทางการเมอง
โอกาสของเอเชยเกดจาก1. กลมชนชนกลางใหมทเตบโตขน
2.การเพมความส�าคญของภาคบรการและ3.การเตบโตอยางแขงแกรง
ของภาคการทองเทยว
ในกรณของเกาหลใตมโอกาสในการเปนขมอ�านาจการผลตของ
โลกการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอม(Bio-medical,SmartEco-City,
GreenIndustry) และการขยายตวของอตสาหกรรมบรการ(Service
BigBang)
34 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
การเตบโตของจ�านวนนกทองเทยวในเอเชยเรมตงแตป2005เรอยมา
จนถงปจจบนโดยเอเชยตะวนออกเฉยงใตมการเตบโตสงกวาภมภาคอน
การทองเทยวภายในประเทศกอใหเกดรายไดถงรอยละ60
ของประเทศอนโดนเซย และมการเตบโตอกมาก มโรงแรมสรางใหม
เพอรองรบนกทองเทยวเพมขน
นกทองเทยวในเอเชยมการเดนทางระหวางกนรอยละ25และเมอ
รวมจ�านวนประชากรในอาเซยนจนเกาหลญปนและอนเดยมจ�านวน
กวารอยละ80 ของประชากรโลก โดยมลกษณะเชงประชากรศาสตร
ในแตละพนทแตกตางกนเชนเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอมคนสงอายมาก
จดเปนOldAsiaขณะทเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนประชากรหนมสาว
วยท�างานมาก
ภาคการทองเทยวและการบรการของภมภาคเอเชยเปดกวางมากขน
และมความหลากหลายเชนดานEducationTourismมมาเลเซยและไทย
เปนผน�า มการเตบโตของการทองเทยวเชงสขภาพและสงอ�านวยความ
สะดวกตางๆ
การเดนทางระหวางประเทศของชาวอาเซยนสวนใหญไมจ�าเปน
ตองขอวซาจงมการเดนทางระหวางกนมาก
การเปดประเทศของสมาชกในกลมAECและการขยายสAEC+6
รวมถงการพฒนาโครงสรางพนฐานและนโยบายนานฟาเสรในอาเซยน
ลวนกระตนใหการเดนทางภายในภมภาคเอเชยขยายตว
Session 2 : Asia Powering Global Travel & Tourism
Speed 1 : Old Asia Speed 1 : Old Asia Japan 2005 Japan 1995 Republic of Korea 2024 Republic of Korea 2015 PRC 2032 PRC 2020Speed 2 : Young Asia Speed 2 : Young Asia Thailand 2039 Indonesia 2030 Indonesia Post 2050 Thailand 2040 Viet Nam Post 2050 India 2040 Bangladesh Post 2050 Viet Nam 2040 India Post 2050 Bangladesh 2045Speed 3 : Very Young Asia Speed 3 : Very Young Asia Pakistan Post 2050 Pakistan Post 2050 Afghanistan Post 2050 Afghanistan Post 2050
Source : United Nations Statistics Division, 2011Korea Economic Research Institute
• Mature economies together with young and fast-growing economies< Inflection Years >
Total population Working Age Population
35|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
ลกษณะเดนในการทองเทยวของประเทศจน
ประเดนส�าคญประการหนงทตองค�านงถงคอเรองความยงยน
ทางวฒนธรรม(CulturalSustainability)ของประชาชนในแตละประเทศ
ทตองรกษาไว
ส�าหรบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ สายการบนตนทนต�า
มการเตบโตคอนขางชาตางจากเอเชยตะวนออกเฉยงใตทมสายการบน
ตนทนต�าจ�านวนมาก
คนจนในปจจบนเปนBiggestSpenderและตองการสนคาแบรนดเนม
สนคาระดบพรเมยมซงเราจะสามารถเจาะเฉพาะSegmentได
GoWestPolicyซงเปนนโยบายของรฐบาลจนทจะกระจายความ
เจรญไปทางฝงตะวนตกของประเทศ ท�าใหโอกาสในการขยายตลาด
การทองเทยวมมากขน
การบนของสายการบนตนทนต�าในจนและภมภาคเอเชยตะวนออก
เฉยงเหนอ ควรมองตลาดระดบบนในจนดวย แตตองเนนความตรงเวลา
และมการแบงระดบการใหบรการ
นกทองเทยวขาออกของจนในปทผานมามถง80 ลานคน หาก
มจ�านวนสายการบนตนทนต�าเพมขนกจะเพมจ�านวนนกทองเทยวไดอก
แตในภมภาคเอเชยตะวนออกมขอจ�ากดบางอยางเปนBottleNeck
สายการบนหลกเชนCathayPacificตองศกษาคแขงและสายการบน
ตนทนต�าวาท�าอยางไรใหคมทนและโตได มกลยทธในการแขงขนและ
ปรบเปลยนไดตามสถานการณสวนJapanAirlinesจะไมลงไปแขงกบ
สายการบนตนทนต�าแตจะท�าแบรนดJapanAirlinesใหมใหแขงขนไดดขน
ประเทศเศรษฐกจใหมในยโรปยงมการเตบโตทางการทองเทยว
ต�ากวาในเอเชย โดยประเทศทมนกทองเทยวขาออกมากทสดคอญปน
แตในปหนาจนจะกลายเปนอนดบ1ในการเดนทางทองเทยวในเอเชย
ชนชนกลางกลมใหมในเอเชยระหวางป2013-2023จะเพมจ�านวน
ขนโดยในจนจะม75ลานครวเรอนอนเดย9ลานครวเรอนโดยจนจะม
การเตบโตมากทสด
ความทาทายทอาจเกดขนคอภมทศนของการทองเทยวทจะตอง
เปลยนแปลงไป เกดแนวคดใหมๆ สนคาใหมๆ มการเชอมโยงระหวาง
จดหมายปลายทางทแตกตางกนไวใน1แพคเกจ
ผประกอบการทองเทยวตองมความเขาใจทดถงบทบาททส�าคญ
ของอตสาหกรรมน ซงมความเปนมายาวนานและตองมคณภาพในการ
บรการทเชอถอได
LCCs expand in SE Asia
LCC Capacity Share With SE Asia, 2001-2012(%ofseats)
0
10
2001 2004 2007 20112002 2005
3.3%4.6%
4.0%
9.8%13.6%
18.1%
23.2%
26.8%
30.9% 30.7%32.4%
52.0%57.4%
2008 20122003 2006 20102009 Jan-Aug2013
20
30
40
50
But very slowly in NE Asia
LCC Capacity Share With NE Asia, 2001-2012(%ofseats)
0
2
4
6
8
2001 2004 2007 20112002 2005
0.4% 0.4% 0.3%0.6%
0.8%1.8%
2.7% 2.7%
3.9%
6.8%
9.5%9.2%
2008 20122003 2006 20102009 Jan-Aug2013
10
ทมา“CAPACenterforAviation”
5.9%
36 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
เทคโนโลยสารสนเทศ IT ในธรกจการทองเทยว
ผประกอบการทองเทยวจ�าเปนตองปรบตวและน�า IT มาชวย
ในการท�างาน
คนจนวยเกษยณรนใหมๆ จะเดนทางออกทองเทยวอกมากและ
นยมใชสอออนไลนในการหาขอมลทองเทยวเพมขน รวมถงการวางแผน
และจองตวตางๆดวยท�าใหคนมประสบการณทดในการเดนทางเพมขน
ShoppingTourismเปนแนวโนมทส�าคญเปนกจกรรมทนกทอง-
เทยวนยมท�าเมอไปเทยว ซงตางกบการซอ(Buying) ตามปกตทอาจ
ซอของออนไลนในสงทตองการเทานน
ประเทศจดหมายทางการทองเทยวทตองการการเตบโตทงในเชง
คณภาพและเชงปรมาณจ�าเปนตองมการรวมมอกนทกภาคสวน
ความออนไหวทางวฒนธรรม(CulturalSensitivity) เปนไดทง
ภยคกคาม(Threat) และโอกาส(Opportunity) ส�าหรบอตสาหกรรม
ทองเทยวทตองค�านงถง โดยเฉพาะในยคทเทคโนโลยสารสนเทศพฒนา
อยางกวางขวาง
การทองเทยวเปนกระบวนการเรยนร(LearningProcess) ของ
คนเราโดยเฉพาะในเรองของวฒนธรรม
ญปนตองเตรยมตวและมการวางแผนจดการกบความเสยงทอาจ
เกดขนในอนาคต
จนจะตองมการเตรยมความพรอมประชากรของตนกอนจะให
ออกเดนทางไปทองเทยวตางประเทศ จงมการออกกฎหมายส�าหรบ
อตสาหกรรมทองเทยวขนมผลบงคบใช1ตลาคม2556
นกทองเทยวจนมการผสมผสานทงการทองเทยวเพอพกผอนและ
การเดนทางเพอธรกจไวดวยกนมากขน
ภาษาเปนอปสรรคอยางหนงของนกทองเทยวจน ประเทศทเปน
จดหมายปลายทางจ�าเปนตองเตรยมพรอมในการรองรบ
Session 3 : Korea, Huge Potential Innovative Ideas ในชวง12 ปทผานมา การทองเทยวของเกาหลขยายตวสงมาก
และยงมการเตบโตตอไป จากปจจยเรองโครงสรางพนฐานทพรอมและ
การพฒนาทรพยากรมนษย โดยตลาดหลกของเกาหลคอนกทองเทยว
จากญปนและจน
เกาหลตองการใหมการเดนทางซ�าของนกทองเทยวทเดนทางแบบ
GroupTour มากขน ส�าหรบสนคาการทองเทยวของเกาหลจะเปน
ดานชอปปงและสนคาทมมลคาเพมสง เปนการเชอมโยงระหวางสนคา
หลายประเภท
37|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
เกาหลใตจ�าเปนตองพฒนาสนคาทางการทองเทยวพรอมๆ กบ
สนคาดานความบนเทงและเทคโนโลย และขณะนการทองเทยวเชง
การแพทยเรมเปนทนยมมากขน โดยเตบโตขนรอยละ37 ในชวง3 ป
ทผานมาซงเกนกวาทคาดหมายไวและเปนผลดตอเศรษฐกจของประเทศ
เพราะนกทองเทยวมาใชเงนมากและสรางมลคาเพมสง จงตองสงเสรม
ตลาดกลมนมากขนโดยลกคาหลกคอจนอเมรกาญปนและรสเซย
การเปดตลาดMedicalTourism เปนการสรางความมนคง
ใหกบการทองเทยวดวยมการเปดตลาดใหมในซาอดอาระเบย ซงถอเปน
การเพมความหลากหลายของตลาด
โรงพยาบาลในเกาหลทรองรบMedicalTourismมการตงบรษท
ตวแทนน�าเทยวของตนเอง เพราะปฏบตการทางการแพทยเปนเรอง
เกยวกบชวตและมความเสยงตอประเดนทางกฎหมายเชนสหรฐอเมรกา
มกฎระเบยบทเครงครดในเรองเกยวกบสขภาพ
ในเรองของโครงสรางพนฐาน ทาอากาศยานนานาชาตอนชอน
ของเกาหลใตไดรบรางวลBestServiceมาแลว8ปตดตอกนจากสมาคม
สนามบนระหวางประเทศมเทยวบนไปยงเมองตางๆกวา200เมองทวโลก
และจะพยายามเปนHubของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอสนามบน
อนชอนมระบบทดทสดในเรองของการบน มSelf-Check-in และม
การตรวจคนเขาเมองทมประสทธภาพ และยงเปนCulturalAirport
ทมการแสดงทางวฒนธรรมตางๆภายในสนามบนและจะมโรงแรมและ
คอมเพลกซอยในพนทของAirportCityดวยตามแผนการพฒนาขนตอไป
ในปจจบนเกาหลเรมมนกทองเทยวทเดนทางดวยตนเองเขามา
มากขน เชน จากญปนสดสวนของกรปทวรมเพยงรอยละ25 จากจน
กเรมเปลยนจากกรปทวรเปนนกทองเทยวทเดนทางเองเพมขน รวมทง
นกทองเทยวทเดนทางมาซ�ากมกจะจดการเดนทางเองแตการเปลยนแปลง
ของตลาดมกเกดขนอยเสมอ
KoreanWave ตองเดนหนาตอไปในการเปนแมเหลกดงดด
นกทองเทยวสเกาหล โดยจะกลายเปน ธรกจบนเทง+ ธรกจทองเทยว
ทงนKoreanWaveเกดขนเมอ15ปกอนโดยเรมจากภาพยนตรเรอง
MySassyGirlจากนนกมซรสเกาหลโดงดงในเอเชยตามมาอยางตอเนอง
และในปจจบนมนกทองเทยวจากจนและญปนเปนจ�านวนมากทเดนทาง
เขาไปชมคอนเสรตของศลปนเกาหล
การทองเทยวเกาหลเรมมการสงเสรมในประเทศญปนเมอ20ป
กอนโดยเนนตลาดนกทองเทยวชายกอนและสวนใหญเปนคนสงอายตอมา
จงเรมเปลยนเปนตลาดนกทองเทยวหญงและกลมYoungGeneration
และอทธพลของKoreanWave
UCC(UserContentCreator)และYouTubeมผลตอการขาย
Contentของอตสาหกรรมบนเทงในเกาหลและเชอมโยงสอตสาหกรรม
ทองเทยวได เชนกงนมสไตล กลายเปนสนคาทางการทองเทยวลกคา
ของเกาหลมาจากญปนถงรอยละ60
38 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
กรงโซลจะมแลนดมารคแหงใหมเปนตกLotteWorldTower
สง556 เมตร ม123 ชน ตงอยรมแมน�าฮน โดยโครงการคาดวา
จะแลวเสรจในปพ.ศ.2558ภายในอาคารจะมรานคา(ชน1-6)ส�านกงาน
(ชน7-60)ทพกอาศย(ชน61-85)โรงแรมระดบหร(ชน86-119)และ
พนทสาธารณะทใหเขาชมได(ชน120-123)ซงจะมหอสงเกตการณ
ประเดนทวทยากรหลายทานเปนหวงคอความออนไหวดาน
วฒนธรรม(CulturalSensitivity) เชน ในฮองกง เรมมปญหากบ
นกทองเทยวชาวจนทเดนทางไปทองเทยวเปนจ�านวนมาก
ประเดนเรองวซาส�าหรบBusinessTouristคอนขางเปนอปสรรค
ในการเดนทางเพราะนกธรกจมกจะรตวลวงหนากอนการเดนทางไมนาน
จงควรมการออกวซารปแบบเฉพาะใหคนกลมน หรอมการออกวซาเปน
กลมประเทศกจะชวยใหสะดวกมากขน
ความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน(Public-Private
Partnership)เปนแนวทางส�าคญในการแกไขปญหาเรองอปสรรคจากการ
ขอรบการตรวจลงตรา(VisaBarrier)ควรตองน�าเทคโนโลยมาชวยและ
ตองเชญหนวยงานทดแลความมนคงปลอดภยภายในประเทศ(National
SecurityOrganization)มารวมในการแกปญหาจงจะขจดปญหาไดจรง
ตองเปลยนMindset ของขาราชการในประเทศนนๆ จงจะแกปญหาได
ตวอยางเชนตอนทเกาหลใตและญปนเปนเจาภาพจดการแขงขนฟตบอล
โลกตองมการปรบเปลยนนโยบายเรองวซากสามารถท�าได
ขณะนประเทศสมาชกอาเซยน(ASEAN)ก�าลงอยระหวางด�าเนนการ
เรองSingleVisaและพจารณาวาจะน�าไปปฏบตไดอยางไร
อปสรรคในการพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวในเอเชยคอเราม
Hardware ทด พฒนาไดเรว แตการพฒนาบคลากรยงขาดแคลน เชน
นกบนผใหบรการในสาขาตางๆ(HospitalityServiceProvider)
การเดนทางทองเทยว(Travel)และการคา(Trade)เปนสงทเสรม
กนไดซงจะตองหาวตถประสงครวมใหได
Session 4 : Removing the Barriers
Session 5 : Tourism for Tomorrow สงส�าคญทWTTC ค�านงถงเปนหลกส�าคญส�าหรบการพฒนา
อตสาหกรรมการทองเทยวคอความสมดลระหวาง3PคอPeople(คน)
Planet(โลก, สงแวดลอม) และProfit(ผลประโยชน) แบรนดของ
สนคาและบรการทดตองค�านงถงการชวยเหลอทองถนดวย ตวอยางเชน
ในอนเดย โรงแรมชวยฝกอบรมคนใหเขาสตลาดแรงงานโดยใหนกเรยน
เขาไปฝกงานในโรงแรม ทงน เนองจากบางประเทศทก�าลงพฒนาไมม
โรงเรยนอาชวะใหนกเรยนไดฝกงานกอนเขาสอตสาหกรรม
ลกษณะพฤตกรรมของคนแตละรนเปนสงทควรค�านงถงส�าหรบ
อตสาหกรรมทองเทยว
-GenY เปนพวกทท�างานไมเปนเวลา(Non-conventional
WorkingHour)ซงเหมาะกบการท�างานในอตสาหกรรมทองเทยว
-BabyBoomerเปนกลมทมความคดเรองWork-lifeBalance
ตางกบคนในรนปจจบน
แรงงานในอตสาหกรรมทองเทยวสวนใหญยายงานบอยแตยงอย
ในอตสาหกรรมเดมทงนแรงงานเรมลดลงในญปนสวนจนจะเกดขนใน5ป
ขางหนา ตามมาดวยสงคโปร เพราะคนทท�างานในอตสาหกรรมนจะถก
ดงตวไปตางประเทศ
การเดนทางในอนาคตตองเลอกการขนสงทประหยดพลงงานเลอก
ทพกทเปนมตรกบสงแวดลอมและมประสทธภาพคมราคา นกทองเทยว
จะไมหยดการเดนทางแมจะมสถานการณไมปกตเกดขนบางภาคธรกจ
จงตองเตรยมหาแรงงานมารองรบ
การปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากอตสาหกรรมการเดนทาง
และการทองเทยวจะตองมการควบคมมากขน และจะมเทคโนโลย
ใหมๆ ทราคาถกลง ซงคนทวไปสามารถน�ามาใชเพอลดปรมาณกาซ
คารบอนไดออกไซดไดมการก�าหนดFrameworkในการวดรวมทงจะม
การใหรางวลนวตกรรมใหมๆ ในการน�าเครองมอมาใชในการวดปรมาณ
คารบอนไดออกไซดทปลอยออกมา
39|Tourism Journal
Ministers : Travel & Tourism in the Trade Arena
การทองเทยวเปนแหลงรายไดอนดบ1ในการสงออกดานบรการ
ของสหรฐอเมรกาโดยเมอป2012มมลคา125พนลานเหรยญสหรฐฯ
สวนในระดบโลกมรายไดจากการทองเทยวถง1.3 ลานลานลานเหรยญ
สหรฐฯ
กลมประเทศสมาชกASEAN มความรวมมอกนและมแนวโนม
ทจะเกดลกษณะการเปนคแขงทรวมมอกนในการดงนกทองเทยวเขามาใน
ภมภาคเปนลกษณะของCo-opetitionเชนเดยวกบทประเทศบราซลและ
อารเจนตนาโปรโมตน�าตกอกวาซรวมกน
ASEAN และMekongSub-region เปนตวอยางความรวมมอ
ทประสบความส�าเรจดานการทองเทยว เปนการน�าสนคาทองเทยวมาอย
ภายใตThemeเดยวกนเหมอนการสงเสรมเสนทางสายไหม(SilkRoad
Project)จากตะวนออกไปตะวนตก
T o u r i s m S e m i n a r
Session 6 : Growing Capacity Sustainably through Infrastructure Development การพฒนาทางการศกษาเทคโนโลยและการฝกอบรมเปนสงท
จะตองด�าเนนการเพอรองรบการเตบโตของอตสาหกรรมการทองเทยว
ในอนาคต
การเตบโตของความสามารถในการรองรบ(ดานการทองเทยว)
ทยงยนเกดขนไดจากการพฒนาโครงสรางพนฐานซงมโรงแรมจ�านวนมาก
ทอย ระหวางการกอสรางในชวงนโดยเฉพาะในจนและประเทศอนๆ
ในเอเชยนอกจากนยงมการสรางสนามบนเพมขนในหลายเมองของจนเพอ
รองรบการเตบโตของการทองเทยวภายในประเทศเชนเดยวกบในบราซล
ปจจบนมเรอส�าราญ(CruiseShip)เขามาในเอเชยมากขนและ
จะมคนในเอเชยประมาณรอยละ13ทเดนทางทองเทยวโดยเรอส�าราญ
โรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรทฟกชมะมผลกระทบกบเมองใกลเคยง
จงตองมมาตรการรกษาความปลอดภยตางๆ รวมทงดานความปลอดภย
ของอาหารและน�าจากการแผกมมนตภาพรงสดวย ซงประเทศญป น
ใหความเชอมนวาจะไมสงผลกระทบตอการเปนเจาภาพกฬาโอลมปก
ของกรงโตเกยวในป2020
WHEREDO CHINESE TRAVELERS FLY TO?
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
04
03
05
06
07
08
09
10
01
02
VANCOU-VER
LOS AN-GELES
HONOLULU
LONDON
PARIS
KUALA LUMPUR
TOKYO
OSAKA
TAIPEI
MILAN
ROME SINGAPORE
SYDNEY
SAN FRANCISCO
NEW YORK
LAS VEGAS
HONGKONG
BANGKOK
SEOUL
PHUKET
40 | Tourism Journal
Asia and the Pacific,the Middle East and Africa to Increase their shares
Europe63%
Europe51%
Europe41%
Africa
3%
Africa
5%
Africa
7%
Asia and the Paci�c
8%
Middle East
3%
Middle East
6%
Middle East
8%
Americas23%
Asia and the Paci�c
22%
Asia and the Paci�c
30%
Americas
16%
Americas
14%
T o u r i s m S e m i n a r
ADS(ApprovedDestinationStatus)ของจนเปนเหมอนความ
รวมมอในการสงเสรมการทองเทยวอยางหนง คอใหนกทองเทยวจน
เดนทางไปประเทศไหนกจะใหนกทองเทยวประเทศนนเดนทางเขาไป
ทองเทยวในจนดวยเปนการเพมการเดนทางทองเทยวทง2ทาง(Inbound
&Outbound)
Session 7 : Trending Now (and Tomorrow)
จนมการออกTourismLaw ไมเฉพาะส�าหรบการทองเทยว
ในประเทศ แตรวมถงการทองเทยวไปยงตางประเทศเหมอนเปนเรอง
สทธสวนบคคลของนกทองเทยว(RightofIndividualTourist)เพอลด
ปญหาทวรศนยเหรยญ
Expedia.com มเครอขายของเวบในประเทศอนๆ เชนCTrip,
MakeMyTrip ในชวงเรมตนธรกจมพนกงานเพยง15 คน โดยน�า
เทคโนโลยมาใชเพอเพมอ�านาจใหแกผบรโภคในการจองเทยวบน ทพก
รถเชาฯลฯดวยตนเองใหผบรโภคมสทธเลอกสงทตนเองตองการ
สายการบนตนทนต�าเรมตนในสหรฐอเมรกา คอSouthwest
AirlinesตอมาในยโรปมRyanairในเอเชยมAirAsiaซงเตบโตเรวมาก
Expediaจงมารวมทนกบแอรเอเชย
ผบรโภคยนดจายในราคาสงเพอแลกกบบรการทดตรงตามความ
ตองการนอกจากนวทยากรยงใหความเหนวาExperiential-basedser-
viceนาจะอยไดอกนาน
อตสาหกรรมทองเทยวในศตวรรษท 21 จะมลกษณะดงตอไปน
1.การทองเทยวในอนาคตจะถกนยามดวยคณคา
2. นกทองเทยวชาวจนจะเปนกล มใหญทสดในเอเชยแทนท
นกทองเทยวญปน
3. การมบรการWi-Fi บนเครองบนท�าใหนกทองเทยวสามารถ
เขาถงขอมลการทองเทยวไดมากมายแตเราจะน�าเสนอสงทตรงกบความ
ตองการของลกคาไดอยางไรและจะชวยใหชวตของลกคาดขนอยางไร
4. ปญหาคอมฐานขอมล(Data) ทจะใชApplication ตางๆ
ไมเพยงพอ
การจองโรงแรมผานระบบออนไลนจะเตบโตดแตจะมเวลาการจอง
ลวงหนาทสนลงและผประกอบการทพกแรมจะเตรยมหองไดยากมากขน
NFC(NearFieldCommunication) เปนเทคโนโลยใหมทจะ
น�ามาใชเวลาเชกอน แตถงแมจะมการใชเทคโนโลยใหม ใชอนเตอรเนต
หรอระบบออนไลน แตกตองไมละทงการใชแคมเปญการทองเทยวแบบ
ออฟไลนเราควรตองผสมผสานเครองมอทงสองอยางเขาดวยกน
การใชสอตางๆ ใหเขาถงกลมเปาหมายตองพจารณาดานขอมล
เชงประชากรศาสตรดวยเชนในจนมคนชวงอาย45-65ปจ�านวนมาก
และเปนผ มรายไดสง มงานท�าทมนคง จดหมายดานการทองเทยว
ตองใชเครองมอใหเหมาะสมกบกลมเปาหมาย
การเชอมโยง(Connectivity) มความส�าคญ เราตองรเทาทน
ความคดผบรโภคโดยเฉพาะกลมNewGeneration
เทคโนโลยใหมๆ ทจะอ�านวยความสะดวกแกนกทองเทยว เชน
GoogleGlassทใชเทคโนโลยชวยใหเรารจกสถานททเราไปไดโดยไมตอง
มมคคเทศกเทคโนโลยทชวยในการแปลภาษาจะชวยใหคนสอสารกนได
งายขนแมจะเดนทางไปในตางประเทศทเราไมสามารถใชภาษานนได
ความไววางใจในการซอสนคาและบรการออนไลนของผบรโภค
มมากนอยเพยงใด จะตองมองถงผลประโยชนรวมของผประกอบการ
และผบรโภคทจะตองมขอตกลงรวมกนลวงหนา
1980 (277 mn)
2010 (940 mn)
ทมา‘UNWTO’
2030 (1.8 bn)
41|Tourism Journal
T o u r i s m T a l k
1
คยเรองเมองเชยงใหมเรอง : ยวด นรตนตระกล
ท สำ�นกง�นก�รทองเทยวแหงประเทศไทยจงหวดเชยงใหมเร�มนดกบนกวช�ก�รจ�กมห�วทย�ลยเชยงใหม 2 ท�น คอ ศ.ดร. อรรถจกร สตย�นรกษ อ�จ�รยประจำ�ภ�ควช�ประวตศ�สตร คณะมนษยศ�สตร และ รศ.สมช�ย ปรช�ศลปกล อ�จ�รยจ�กคณะนตศ�สตร ทงสองท�นสละเวล�ในวนหยดม�นงสนทน�เรองเกยวกบก�รทองเทยวของจงหวดเชยงใหม จงหวดทเปนทงบ�น ทงททำ�ง�น เปนจงหวดทมหล�ยหนวยง�นในประเทศไทยมงกำ�หนดภ�พลกษณใหเปน Creative City เปน Mice City และหล�ยสำ�นกในต�งประเทศไดจดอนดบใหเชยงใหมเปนเมองน�ทองเทยวอนดบโลก
ปรากฏการณทเกดขนกบเชยงใหม มเรองนาคด
นาคยมากมาย การพฒนาการทองเทยวใหเปนท
รจกในระดบโลก เปนเรองนาภมใจ เปนหมดหมาย
สำาหรบการสอสารการตลาด เปนความทาทายของ
ผรบผดชอบทกฝายทจะตองรกษาตำาแหนงน ไว
การตงคำาถามกบปญหาเดมทดำารงอยคเชยงใหม
กบการเกดขนของปญหาใหมๆ ทมาพรอมกบการ
ทองเทยวทเปลยนไป เหลานลวนเปนสงทาทายความร
ความสามารถของทกภาคสวนทเกยวของ ไมวาจะเปน
ภาครฐหรอภาคเอกชน ทงน อาจตองรวมคนทองถน
เขาไวในโมเดลการเตบโตดวย เนองจากโดย
สวนใหญแลว คนทองถนในฐานะเจาบาน หรอ Host
มกไมเคยถกนบจากคนในอตสาหกรรมทองเทยว
จากการแลกเปลยนความคดเหนและมมมอง
ทมตอสภาพการทองเทยวเชยงใหมกบอาจารยทง
สองทาน มประเดนทพอจะสรปเปนสาระสำาคญ ดงน
การกระจกตวของนกทองเทยวในเขตเมอง
นกทองเทยวทเดนทางมาทองเทยวจงหวด
เชยงใหมสวนใหญกระจกตวกนอยในเมอง ทำาให
เกดปญหาการจราจร ปญหาความแออดของผคน
ปญหาความไมเปนระเบยบของเมอง การเกดขน
ของธรกจทพกสำาหรบนกทองเทยวโดยในชวงหลง
พบวา มการประกอบธรกจทพกขนาดเลกเกดขน
อยางมาก เกดยานการทองเทยวใหม เชน บรเวณ
ถนนนมมานเหมนททเลองชอ เปนทรจกของกลม
นกทองเทยวทมรสนยมเฉพาะกลม การทเมอง
เชยงใหมเปนเมองทองเทยวจงจำาเปนอยางยงทจะตอง
มรปแบบการบรหารจดการเมองทดแลทงคนเมอง
และนกทองเทยว
41| 41|Tourism Journal
42 | Tourism Journal
T o u r i s m T a l k
42 | Tourism Journal
43|Tourism Journal
T o u r i s m T a l k
2 ตองกระจายคนออกใหได
หากมกระบวนคดในการสงเสรมสนบสนนใหนกทองเทยว
กระจายออกไปในเขตอำาเภอรอบนอกได จะสามารถลดทอนปญหาตางๆ
ไดมาก ปจจบน สงททรงอทธพลมาก คอการสอสารระหวางกน
ในสงคมออนไลน การเผยแพรขอมลทนาสนใจในเรองทเกยวกบ
การทองเทยว เชน รานอาหาร รานกาแฟ ทพก หรอกจกรรมทองเทยว
ตางๆ พนทหนงในเชยงใหม เชน แมทา เปนพนททสวยมาก เปนหมบาน
ทปลกผกปลอดสารพษสงเชยงใหม ขอมลพนฐานเหลาน หาก ททท.
นำาไปประชาสมพนธจะทำาใหเกดการทองเทยวทเกยวกบเกษตรอนทรย
อาจจะทำาเปนเสนทางทองเทยว หรอรายการนำาเทยว เชน ทวรลางพษ
ทสำาคญคอเสนทางทองเทยวลกษณะนมคนสนใจ หรอมอปสงค
นอกจากตองกระจายคนออกไปยงเขตอำาเภอรอบนอกแลว
ในแนวคดเรองเมองบรวารหรอเมองรอง เชน ลำาพน ลำาปาง กเปนสง
ทตองนำามาขบคดและออกแบบการทองเทยวไปพรอมกน โดยการให
ความสำาคญในลกษณะกลมจงหวด
การจดกลมทองเทยวอาจดำาเนนการไดใน 3 ระดบ คอ การจด
กลมจงหวดตามกลมลมนำาหรอจงหวดทมอะไรคลายๆ กน สวนระดบ
ทสอง คอ ระดบองคการบรหารสวนจงหวด เทศบาลตางๆ และ
ระดบทสาม คอเชอมขามจงหวด เปนการบรณาการทกอยางทงเรอง
เศรษฐกจสงแวดลอมพรอมๆ กบการพจารณาเรองจำานวนนกทองเทยว
ควบคไปดวย
43|Tourism Journal
44 | Tourism Journal
T o u r i s m T a l k
นอกเหนอจากทนกทองเทยวรจกอยแลว เชน ดอยสเทพ ตลาดวโรรส สงใหม
ทเกดขนและเรมไดรบความสนใจจากนกทองเทยวกลมเฉพาะ ททท. ควรโปรโมต
สงเลกสงนอยทกระจายตวอยทวไป ไมวาจะเปน บานแมกำาปอง รานกาแฟเลกๆ
ทมดไซน และตงอยในเขตอำาเภอรอบนอก เดกๆ ใน มช. ไปกนกาแฟรานน
โดยตองขบรถออกไปถง 40 กโลเมตร
ททท. นาจะรวบรวมสงเลกๆ เหลาน รปแบบคลายๆ OTOP แลวทำาโฆษณา
ประชาสมพนธ โดยเฉพาะการโฆษณาทางอนเตอรเนต ซงปจจบนนจะไดผล
อยางมาก หรอทำาเปนแผนทแสดง โปรโมตใหคนรจก อาจจดเปนเทศกาลทองเทยว
นำาเสนอการทำาธรกจของคนเลกๆ ทงทเปนทพก ของทระลก ของกน เปนตน
การจดเทศกาลทองเทยวทเนนสงเลกๆ อาจทำารวมกบการจดสมมนา จากนน
จงผลตเปนสอประชาสมพนธเพอนกทองเทยวจะรจกและจะกอใหเกดการ
กระจายตวและกระจายรายได
3Little Chiang Mai
ของเลกๆ คนเลกๆ เชยงใหมมอะไรเกดขนใหมๆ
45|Tourism Journal
T o u r i s m T a l k
ปญหาพฤตกรรมนกทองเทยวจนอาจตองแยกแยะใหชดเจนในแตละเรอง
เชน เรองการไมเคารพกฎหมาย กฎจราจร กรณนสามารถแกไดดวยกฎระเบยบ
ทมอยแลว หากผดกฎจราจร กจบ ปรบ หรอในกรณการเชารถเครองในเชยงใหม
หากนกทองเทยวไมมใบขบขสากลกไมสามารถเชารถได หากผประกอบการให
นกทองเทยวเชา ตำารวจกดำาเนนการตามกฎหมาย ทงกบนกทองเทยวและผประกอบ-
การ
ตอนนนกทองเทยวจนทมาทองเทยวในเชยงใหมเรมเขามากนขาวใน
มหาวทยาลยเชยงใหม ซงนกทองเทยวไทยกเขามากน มากนเปนรถทวรเลย
จอดกนเตม แตกรณนกทองเทยวจน จากการสงเกต พบวา เขาเดนกนมา
เดนเขามากนขาวทโรงอาหาร หากมากนมากๆ กจะทำาใหเดกและอาจารยไมมทนง
นอกจากการกนขาวในโรงอาหารแลว นกทองเทยวจนยงมการทวรตามจดตางๆ
ในมหาวทยาลย เทาทสงเกต นกทองเทยวจนจะถอแผนท และเดนไปตามจดตางๆ
ในมหาวทยาลย เชน อางแกว เรองนนาสนใจ เพราะจะตองมการสบคนขอมล
มาอยางด จงสามารถทำาทวรเองได
ในอดตทผานมา คนเชยงใหมเผชญปญหาทเกดจากนกทองเทยวตางชาต
ทเปนชาตตะวนตกมาแลว เชน การแตงกายโป การนงกางเกงขาสน หรอ
คนเชยงใหมเคย Suffer กบนกทองเทยวญปนและเกาหล ทนาสนใจคอ ทงนกทองเทยว
ตะวนตกหรอญปน เกาหล จะจำากดอยเปนพนท ไมเหมอนกบกรณนกทองเทยวจน
ทกระจายลงไปในพนทตางๆ ถาวเคราะหจากอดต กจะพบวาคนเชยงใหมจะปรบตว
กบปญหา และเรมชน คนเคย กบสงทเกดขน
สำาหรบกรณทมบางจงหวดประกาศทจะไมตอนรบนกทองเทยวจนนน
นาจะทำาไมได แตสงททำาไดแนๆ คอ การบรหารจดการกบมวลนกทองเทยวจน
เชน การปฏบตตามกฎระเบยบทมอย เชน เรองพนฐานทสดคอ การจราจร
เราตองเขมงวด ตรวจสอบอยางเครงครด ทผานมา เราปลอยปละละเลยมานาน
การบรหารจดการใหมการกระจายตวของนกทองเทยว ทงในพนททองเทยว
ทงในเรองชวงเวลาทอาจจะมาซอนทบกบกจกรรมคนเมองซงอาจจะตองออกแบบ
ชวงเวลาใหเหมาะสม
พฤตกรรมนกทองเทยวทเฮงซวยอยในปจจบนนกเพราะเรานนแหละทเฮงซวย
ระบบการบรหารจดการพนฐานของเราเฮงซวยดวยกรณคลนมวลมหานกทองเทยว
จนทมาเชยงใหม นาจะเปนโอกาสทดททำาใหเชยงใหมหนมามองปญหาการบรหาร
จดการของตวเอง
4กรณการเพมขนของนกทองเทยวจน
46 | Tourism Journal
T o u r i s m T a l k
46 | Tourism Journal
47|Tourism Journal
T o u r i s m T a l k
เปนแนวคดเรองจงหวดจดการตนเอง หลกการเบองตน คอ จงหวดมอำานาจ
ในการกำาหนดแนวนโยบาย ระเบยบ ขอปฏบต การจดการงบประมาณการคลง
การจดการบรหารงานบคคล ขณะนยงอยในระหวางกระบวนการนำาเสนอ
ในรปแบบพระราชบญญต เชยงใหมมหานคร
ถาคดวาจะใชเชยงใหมมหานครเปนเครองมอในการแกปญหาดานการ
ทองเทยว และการบรหารจดการเมอง เรองเชยงใหมมหานครอาจตองใชเวลาอก
ระยะหนง ซงขณะนเราจำาเปนตองมาดเรองเฉพาะหนา หรอดกลไกทมอยกอน
เชน คณะกรรมการนโยบายทองเทยวจงหวด ทมผวาราชการจงหวดเปนประธาน
และมหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนเปนกรรมการ นาจะใชชองทางน
โดยในเบองตนสมมตเปนเรองกรณนกทองเทยวจน มผประกอบการสวนใด
ไดรบผลกระทบบาง ใหรวบรวมความเหนและเสนอเขาสการพจารณาหาทางออก
และหากมการตงวงคยกนแลว ตองมการตดตามตอเนอง เชน การตงคณะทำางาน
เปน Working Group ตดตามเรองนนๆ เปนชวงๆ อาจจะทกไตรมาส เปนตน
5เชยงใหมมหานคร
47|Tourism Journal
48 | Tourism Journal
T o u r i s m T a l k
เนองจากตอนนประเทศไทยมกลมชนชนกลางเพมขน เปนกลมคนทมฐานะดขน มลกษณะ
การใชชวตชดหนง สำาหรบการทองเทยวของคนไทยตอนน จะพบวามการเปลยนวธการเทยว เปลยนวธคด
ทมตอการทองเทยว เปลยนจาก Mass เปน Niche ถาเปนเชนน ททท. จำาเปนตองเปลยนแลนดมารค
ทางการทองเทยวจากเดม เนน ดอยสเทพ เนน งานลอยโคม อาจจะตองเปลยนมาแลนดมารคจดอน
จดเลกๆ เหมอนอยางทญปนทำา เนนรานเลกๆ
สวนเรองการออกแบบเชยงใหมใหเปนเมองทมคอนเซปตตางๆ เชน เมองประชม เมองสรางสรรค นน
ทกวนนเปนไปตามหนวยงานทเขาไปประกาศ
การสนทนากบอาจารยทงสองทานจากมหาวทยาลยเชยงใหม เปนการพดคยแลกเปลยนความคดเหน
หลายเรองเปนเรองใกลตว ทำาไดทนท ไมตองรอนวตกรรมใหมๆ บางเรองบางประเดนทอาจารย
ทงสองทานพดและยกตวอยาง ทำาใหตองกลบมาขบคด ทบทวนความเชอ ทงในสวนทเปนทศนคต
และทศนอคตทอยในตวเอง
ขอบคณอาจารยทงสองทานอยางสง และหวงวาจะมโอกาสไดอานบทความเตมๆ ของอาจารยในมม
ทเกยวกบการทองเทยว ภาพรวมสถานการณทองเทยวเชยงใหม
ในป 2555 มนกทองเทยวเดนทางทองเทยวในจงหวดเชยงใหม 6.57 ลานคน เพมขนรอยละ
16.05 เปนนกทองเทยวชาวไทย 4.37 ลานคน เพมขนรอยละ 20.86 นกทองเทยวตางชาต 2.19 ลานคน
เพมขนรอยละ 7.51 พกคางคนเฉลย 3.24 วน คาใชจายเฉลย 2,976.06 บาทตอคนตอวน รายไดจากการ
ทองเทยว 53,863.72 ลานบาท
เมอพจารณาในภาพรวม พบวา จงหวดเชยงใหมมนกทองเทยวเพมขนทงชาวไทยและชาวตางชาต
นกทองเทยวใชจายดานการทองเทยวเพมขน พกคางคนในจงหวดนานขน สงผลใหรายไดจากการ
ทองเทยวเพมขน
6การเปลยนผานดานการทองเทยว
48 | Tourism Journal
49|Tourism Journal
เทยวตลาดเหบเรอง : โตมร ศขปรชา
แอนนา ซย แฟชนดไซเนอรชนน�าของโลก
เคยกลาวไววา
I love going to flea markets
especially when I am traveling, because
I love seeing the stuff of other cultures,
handicrafts and things with historical
content.
ฉนรกการไปตลาดเหบ โดยเฉพาะ
เวลาเดนทาง เพราะฉนรกทจะไดเหนขาวของ
จากตางวฒนธรรม งานฝมอ และสงของตางๆ
ทมประวตศาสตรอยในตว
1 วนนน เมอรถโคชคนใหญจอดนงสนท
นกทองเทยวตางกรกนลงไปยงตลาดเหบอนเปน
ทหมายอยางไมรอชา ทกคนมสหนาตนเตน
มอถอกระเปาสตางคและกลองถายรป พรอม
ลงไปผจญภยในตลาดเหบ
ไมหรอก, ไมใชเฉพาะนกเดนทางแบกเป
เทานนทนยมไปตลาดเหบ แตในหลายโปรแกรม
ทวรทวโลกในปจจบนน-นอกเหนอจากการไป
ดนเนอรหรและลองเรอชมแมน�าตามปกตของ
โปรแกรมทวรทวไปแลว, ยงไดบรรจการไปเยอน
ตลาดเหบเอาไวดวยเสรจสรรพ
ตลาดเหบมอะไรดกระนนหรอ ?
L o w C a r b o n T o u r i s m
50 | Tourism Journal
L o w C a r b o n T o u r i s m
2
หลายคนแปลค�าวา Flea Market เอาไว
นารกวา ‘ตลาดเหบ’ (บางคนกเรยกวา ‘ตลาด
หมด’ ซงหมายถงตวหมด ไมใชการชกตอย)
ค�านเปนการแปลตรงอยางจงใจ และท�าให
เหนภาพ ผมไมรหรอกวาคนอนเหนภาพอะไร
แตส�าหรบตวเองแลวนกถงภาพตลาดขายของ
เกา โดยเฉพาะรานขายพรมตะวนออกเกาๆ
ทมวนอยจนฝนจบ และในนนกมตวเหบตวหมด
และเรอดไรแอบแฝงอย ท�าใหผซอทมาเลอกของ
ตองเลอกอยางระมดระวง
ทจรงแลวทมาของค�าวา Flea Market นน
ยงเปนทถกเถยงกนอยวาค�านมาจากไหน ทฤษฎ
หนงบอกวามาจากตลาดเกาในนวยอรกยค
ศตวรรษท 18 ซงตงอยรมฝงแมน�าอสทรเวอร
โดยตลาดนมชอวา Fly Market และตอมาเรยก
เพยนกนไปเปน Flea Market แตเปนตลาดท
ขายของในลกษณะเดยวกน
อกทฤษฎหนงบอกวา ค�าวา Flea Market
นน เปนค�าทรบมาจากภาษาฝรงเศสวา marché aux puces ซงแปลตรงตวไดวาเปน market
where one acquires fleas ซงหมายถงตลาด
เกาแหงหนงในปารสทใครเขาไปแลวจะตองเจอ
กบตวดดเลอดทเรยกวา Siphonaptera ซงฝง
ตวอยในผาของเครองเรอนเกาๆ ทน�าออกมาวาง
ขาย ท�าใหตลาดนกลายเปน Flea Market ไป
อยางไรกตาม ค�าวา Flea Market ใน
ปจจบนนนหมายความถงตลาดทมกจะขาย
ของเกา อาจมของใหมแซมปนอยบาง ทวา
โดยมากมกเปนการน�าของเกามาปดฝนเชดถ
ท�าความสะอาดและซอมแซม กอนจะน�ามาขาย
ใหม ดงนน สนคาทมวางขายในตลาดเหบ จงมก
จะเปนสนคาใชแลวทมทงคณภาพดและคณภาพ
ไมดคละกนไป แตทแนๆ ไมวาจะคณภาพด
หรอไมกตาม ขาวของในตลาดเหบจะตองม
ราคาถกกวาของทวางขายทวไป
และทส�าคญกวานนกคอ - ตองเปนของท
ตอรองราคาได !
ผมไปถงพอรโทเบลโลตงแตเชาตรของ
วนเสารนน เพราะรดวา หากปลอยเวลาให
สายลวงเลยไปอกหนอย ฝงนกทองเทยวจะ
แหแหนกนเขามาเดนบนถนนพอรโทเบลโล
จนแทบไมเหลอทวาง
การเดนบนถนนพอรโทเบลโลในเชาวน
เสารนนมความหมายยงนก เพราะพอรโท-
เบลโลจะแปลงรางจากถนนสายเลก ๆ แหงหนง
กลายไปเปนตลาดเหบทโดงดงทสดแหงหนง
ของโลก
ทจรงแลว พอรโทเบลโลเปนถนนสายสน ๆ
ไมยาวนก ถนนสายนมชอของมนมานานแลว
ในฐานะ ‘ตลาด’ ขายของเกา แตยงบมขนไปอก
เมอยานนกลายเปนทอย ของ ฮวจ แกรนต
ในหนงเรองนอตตงฮลล และท�าใหราคาของ
ทดนแถวนพงสงขนอยางทไมเคยเปนมากอน
เดมทเดยว ถนนพอรโทเบลโลนนมชอวา
Green’s Lane แตมการสรางฟารมชอพอรโท-
เบลโลขนในบรเวณน ท�าใหแถบน ไดชอวา
พอรโทเบลโล แตตวถนนพอรโทเบลโลนน
มาสรางขนจรง ๆ ในราวยควกตอเรยน ประมาณ
ป 1850 เปนถนนเลกๆ ทสรางเชอมระหวาง
พอรโทเบลโลฟารมกบถนนดานเหนอ โดย
บรเวณพอรโทเบลโลฟารมนน ในปจจบนได
กลายมาเปนแถบนอตตงฮลลในปจจบน
ในยคนน แถบนถอเปนถนทอยอาศยใหม
ของเมอง รานรวงทเกดขนมาจงตองดงดดลกคา
ทมก�าลงซอ ท�าใหตองวาจางคนในชนชนแรงงาน
เขามาท�างานมากมาย เปนทงคนรบใชในบาน
คนงานกอสราง คนสงเอกสาร และอนๆ ตอมา
เมอมการสรางสถานรถไฟทางดานเหนอของ
พอรโทเบลโล คอสถานแลดโบรคโกรฟสเตชน
ขนมา ยานนกยงคกคก
หลายคนอาจคดวาพอรโทเบลโลเปนเพยง
ตลาดอยางเดยว แตทจรงแลว พอรโทเบลโล
ยงเปนยานทอย อาศยดวย รวมไปถงมราน
อาหารและผบอกมากมาย แตแนนอน ไมมอะไร
สรางชอใหกบพอรโทเบลโลมากเทากบการเปน
ตลาดเหบ อนเปนตลาดทดงดดนกทองเทยว
มากมายมหาศาลในแตละป
วาแตวา - อะไรคอตลาดเหบกนแน ?
3
51|Tourism Journal
L o w C a r b o n T o u r i s m
พอร โทเบลโลนนมเสน ห หลายระดบ
นอกจากข าวของมากมายละลานตาแล ว
ยงม เสน ห ตรงสถาป ตยกรรมของอาคาร
บานเรอนดวย โดยเปนสถาปตยกรรมในยคกลาง
และปลายวกตอเรยน แถมยงมการทาสสน
สวยงามสะดดตา ท�าใหพอรโทเบลโลกลายเปน
จดสนใจและเปนทแวะถายรปของผคน นอกเหนอ
จากการเดนตระเวนเพอหาซอของถกใจ
ขาวของในพอรโทเบลโลมหลายอยาง
แตทพบเหนมากทสดกคอพวกเครองเงน ไมวา
จะเปนถาดเงน กาน�าชา เครองใชบนโตะ
อาหารทงหลาย รวมไปถงเครองกระเบอง
เครองป นดนเผา เซรามก ซงมตงแตของ
สะสมอยางยหอเวดจวดไปจนถงรอยลอลเบรต
นอกจากนยงมของเกาแกอนๆ อกมากมาย
ไมวาจะเปนตวพมพโบราณทเกบแกะมาจาก
แทนพมพยคเกาใหผซอไดเลอกสรรตวอกษร
สวยๆ ไปประทบตราเปนชอตวเอง แผนทเกาแก
โบราณ หนงสอเกา ปฏทนเกา หรอภาพจากซอง
บหรเกาทมการน�ามาใสกรอบ จดระเบยบใหม
ท�าใหของทเคยถกทงขวางกลายเปนของมคณคา
และขายกนในราคาทพดไมไดวาถก
นอกจากนยงมเสอผา เฟอรนเจอร ตโตะ
ทงแบบองกฤษและแบบตะวนออก ไมนบรวม
กระเปา รองเทา เชงเทยน ปะวะหล�าก�าไล และ
ของตกแตงบานอกมากมายวางรายเรยงชวน
ใหเขาไปตอราคาอกดวย แตทเปนจดเดนทสด
ของพอรโทเบลโล นาจะเปนของเกาโบราณ
แอนทคทงหลาย ไมวาจะเปนของแตงบาน
น�าหอม แจกน ฯลฯ
การเลอกซอขาวของเหลานตองบอกวา
ตาดได ตารายเสย เพราะขนอยกบจงหวะเวลา
และโอกาสในการเหนของนนๆ บางครงคณอาจ
เหนของบางอยาง ตองใจ แตยงไมคดจะซอทนท
ทวาหากเดนเลยแลวยอนกลบมาใหมกไมได
แปลวาของนนๆ จะอยรอ คณอาจไมไดพบเหน
มนอกตลอดกาลกได ดงนน หลายคนจงไมรอชา
ตองรบควกกระเปาซอทนท เพอทจะพบวา เลยไป
อกหนงชวงถนน มของแบบเดยวกนขายในราคา
ทถกกวากนครงหนงกม
ครนเดนขนเหนอมาไดครงถนน จากท
เปนตลาดเหบขายขาวของตางๆ พอรโทเบลโล
กแปลงรางกลายเปนตลาดของกนไปเสยดอๆ
โดยอาหารทมขายนนมแทบทกอยางสารพดชนด
ตงแตผกสดๆ จากฟารมปลอดสารพษ ไปจนถง
อาหารหลากสญชาต ตงแตฟชแอนดชพอนเปน
อาหารองกฤษทคนเคยกนด จนกระทงถงอาหาร
จากปากสถาน อาหารอนเดย ไสกรอกเยอรมน
เบอรเกอร อาหารปงยาง บารบคว รวมถงเบเกอร
มากมายทขายกนในราคาถก อาทเชน เลอก
หยบขนมปงและเพสตรชนไหนกไดสองชน
ในราคาหนงปอนด นอกจากน พอรโทเบลโล
ยงเปดโอกาสใหเกดรานกาแฟ แผงลอยขาย
อาหารเลกๆ นอยๆ รวมถงหากเปนฤดหนาว
กมคนน�าตนครสตมาสทเปนตนสนจรงๆ มาวาง
ขายรายเรยงใหไดแบกกลบบานอกดวย
จงไมต องสงสยเลยวาเพราะอะไร -
พอรโทเบลโลจงกลายเปนตลาดเหบทมชอใน
ระดบโลก !
4
52 | Tourism Journal
L o w C a r b o n T o u r i s m
นอกจากตลาดเหบแลว โลกนยงมตลาด
ในรปแบบคลายๆ กนอกหลายแหง อยางท
คนไทยอาจจะคนเคยในยคเศรษฐกจพงทลาย
กคอการ ‘เปดทายขายของ’ ซงดเหมอนจะซา
ความนยมในเมองไทยลงไปแลว แตในหลาย
เมองของโลกตะวนตก การ ‘เปดทายขายของ’
ยงคงไดรบความนยมอยางสงยงอย
โดยเฉพาะทเมองเอดนเบอระ เมองหลวง
ของสกอตแลนด !
การเปดทายขายของนน ฝรงเรยกวา Car
Boot Sales หรอ Boot Fairs ซงตองบอกวาเปน
รปแบบตลาดขององกฤษ โดยทคนแตละคน
ตางกพากนหอบหวสนคาตวเองมาขาย โดย
เอาของใสรถแลวน�ามาจดบนโตะ วางบนพน
หรอไมกเปดทายขายกนตรงๆ ไปเลยกม
แนนอน, ของสวนใหญกคอของทเจาของ
เดมไมเอาแลว หรอพดงายๆ วาเปน ‘ขยะ’
นนเอง !
แตกระนน จะบอกวาของทงหมดเปน
ของเกาหรอของทงแลวกไมเชง เพราะเมอ
Car Boot Sales ไดรบความนยมมากขนเรอยๆ
กเรมมคนน�าเอาของใหมเข ามาแทรกปน
เนองจากการเปดทายขายของไมไดระบเอาไว
วาจะตองขายแตของแอนทคเทานน สามารถ
ขายอะไรกได บางคนทมฝมอทางท�าอาหาร
กอาจท�าแยมมาขาย บางคนมสนคาในสตอก
เหลอ ไมวาจะเปนหนงสอเดก ของเลน หรออะไร
กตาม กสามารถน�ามาขายในตลาดแบบนได
โดยตองปฏบตตามกฎของตลาด เชน จายคาบธ
ตามทก�าหนด หรอของทขายตองเปนไปตามท
ก�าหนดเอาไว เปนตน
Car Boot Sales ทเอดนเบอระนนไมเหมอน
งานอนๆ โดยทวไปซงโดยมากมกจะจดกน
กลางแจง ท�าใหเมอถงฤดหนาว บางทกตองงดจด
หรอไมตลาดเปดทายขายของบางแหงกจะม
เฉพาะฤดรอนเทานน แต Car Boot Sales ของ
เอดนเบอระจดขนทตก Omni Center บนท
จอดรถชน 4 จงพดไดวาเปนงานเปดทายขายของ
‘ในรม’ ทสรางความสะดวกใหกบทงผซอและ
ผขายเปนอยางยง
เมอไปทนนในเชาวนอาทตยหนงของ
ฤดหนาว ผมเหนหลายคนลากกระเปาเดนทาง
ใบใหญยกษมาดวย เปลาเลย, พวกเขาไมไดเพง
เดนทางมาถง แตเอากระเปาใบโตมาเพอ ‘ขน’
ขาวของกลบไปตางหากเลา !
ถ าใครคดว าของในตลาดเหบอย าง
พอรโทเบลโลราคาถกแลว จะตองทงและ
ถงขน ‘สตแตก’ กบของใน Car Boot Sales
ของทน เนองจากทนเปนของทต างคนตาง
น�ามาเอง จงถอเปน ‘ตนทาง’ ของสนคา
ท�าใหราคานนถกมาก อาท มการน�ากระบะ
ใสภาชนะตางๆ เชน แกวไวน เชงเทยน กาน�าชา
ฯลฯ คละเคลากนมากมายเตมไปหมด แลวกตด
ปายเอาไววา ‘ชนละ 50 p’ ซงแปลวาแตละอยาง
นนมราคาเพยงครงปอนด หรอราว 25 บาท
เทานนเอง แลวไมใชของทใชแลวจนหมดสภาพ
ทวาหลายอยางยงเปนของด อาจมต�าหนหรอ
มการใชงานอยบาง แตกขนอยกบการเลอกสรร
ของผซอเอง
ของทดกว านนอาจมราคาสงขน เชน
เสอขนสตว กนหนาวตวใหญ อาจมราคา
ราว 5 ปอนด จานของเวดจวดทเปนของสะสม
อาจมราคาเพยงใบละ 1-5 ปอนด แตถาเปนท
พอร โทเบลโล ราคาจะสงกว าน ได ถงราว
10-20 เทา
นนจงเปนเหตผลทหลายคนขนกระเปา
ใบโตมาทน
พวกเขาไมเพยงแตเลอกของไปใชได
เทานน แตยงสามารถเลอกของไปขายไดอกดวย
ไมแน ของราคา 1 ปอนดบางชนจากทนอาจได
ไปวางอวดโฉมทตลาดเหบพอรโทเบลโล หลง
ขดสฉววรรณแลวในราคา 40 ปอนด กเปนได !
55
53|Tourism Journal
L o w C a r b o n T o u r i s m
6 การขายของอกแบบหนงทมลกษณะ
คลายๆ กบ Car Boot Sales ขององกฤษ กคอ
การขายของแบบทเรยกวา Garage Sale หรอ
Yard Sale ซงเปนรปแบบการขายของคน
อเมรกน
Garage Sale หรอ Yard Sale นน
พดงายๆ กคอการเอาของในบานทไมใชแลว
มาวางขาย อาจเปดโรงรถทบานใหคนเขาไปชม
เพอซอของ หรอเอาผามาปทสนามหนาบาน
แลววางของตางๆ เอาไวกได โดยการขายของ
ในลกษณะนมกไมพบในทอนใดในโลก ยกเวน
ในสหรฐอเมรกา
ถา ‘ตลาดเหบ’ เปนการขายของทม
ลกษณะเปนตลาดใหญเหมอนกบตลาดทวไป
แตตลาดขายของเกา Car Boot Sales กจะเปน
ตลาดขายของเกาทมขนาดยอมลงมาหนอย
แตทงสองอยางมการจดกนเปนกจจะลกษณะ
มก�าหนดการแนนอนวาจะเปดขายกนวนไหน
เชน วนหยดสดสปดาหหรอวนอนๆ ตามท
ก�าหนด ทวา Garage Sale หรอ Yard Sale
นน เปนการขายของทไมเปนทางการ จงไมม
ก�าหนดการทแนนอน เจาของบานอาจจะออกมา
นงขายของเอง หรอแคตดปายราคาพรอมวาง
กระปองใสเงนเอาไว แลวลกคากหยบของไปเอง
กอนหยอนเงนลงไปในกระปองกยงได ดงนน
Garage Sale หรอ Yard Sale จงเปนรปแบบ
ของ ‘ตลาด’ ทเลกและไมเปนทางการอยางยง
โดยมากมกขนอยกบเวลาวางของเจาของ
วาแตวา, คณเหน ‘ความเหมอน’ อะไรบาง
อยางระหวาง Flea Market, Car Boot Sales
และ Garage Sale บางไหม ?
54 | Tourism Journal
L o w C a r b o n T o u r i s m
7 ตลาดเหบ ตลาดเปดทายขายของ และตลาดหนาบาน - จงถอก�าเนด
ขนมาได ไมใชเพราะมใครคนใดคนหนง ‘ตงใจ’ จะไปซออะไร ตลาดเหลาน
มลกษณะรวมกนอยางหนงกคอ ผซอตอง ‘อยากไป’ ทแหงนน โดย
ไมไดมแรงจงใจเฉพาะวาจะไปหาซออะไรเปนพเศษ (เชนจะไปซอเกาอ
ทมลกษณะแบบนๆ) ทวามกตองใชเวลาในการคอยๆ พลกดของ คอยๆ
เดนทอดนอง คอยๆ ละเลยดปลอยตวใหหลดเขาไปในกาลเวลาเกาแก
ของขาวของเหลานน คอยๆ พนจ คอยๆ พศด ถกใจอะไรจงคอยตอรอง
วางทาเหมอนไมตองการของนน แลวจงจายเงนเมอไดราคาทพงพอใจ
พดอกอยางหนงกคอ ตลาดเหลานคอตลาดทมการ ‘รไซเคล’ ขาวของ
ในปรมาณมหมา ท�าใหของทถกทงขวางกลายเปนของทมคณคาและราคา
ขนมาได แถมยงท�าใหสถานทบางแหงทไมนาสนใจเทาไหร (เชน ลานจอดรถ
ของตก อยาง Car Boot Sales ทเอดนเบอระ หรอถนนสายสนๆ เลกๆ
อยางพอรโทเบลโล) กลายมาเปน Tourist Attraction ถงขนทมการน�าไป
เขยนแนะน�าในนตยสารและเวบไซตยอดนยมหลายแหงทวโลก
เหนอไปกวาตลาดทมลกษณะรไซเคลขนไปอกขน กคอตลาดทมชอ
เรยกวา Freecycle ซงเปนชอขององคกรแหงหนงทมอยทงในแอรโซนา
ของสหรฐอเมรกาและองกฤษ (แมภายหลงจะแยกทางกนกตาม) ดวย
แนวคดทวา ยงมของทถกทงขวางอกมากมายทไมหลดรอดมาถงมอ
ผคาขายของเหลาน แตตกไปอยในกองภเขาขยะทเรยกวา Landfill ดงนน
กลม Freecycle จงสรางเครอขายของกลมคนทไป ‘คยขยะ’ มาจากกองขยะ
แลวน�าของเหลานนมาขดสฉววรรณ กอนจะน�ามา ‘แจกจาย’ ใหผท
ตองการในฐานะทเปน ‘ของขวญ’
ในเวลาเดยวกน กลม Freecycle กรบบรจาคของทคนไมตองการแลว
ทงทยงใชงานไดอย เพอน�ามามอบใหกบคนทตองการดวย ซงจะมลกษณะ
คลายๆ กบราน Oxfam เพยงแตกลม Freecycle นนไมไดขายของเหลานน
พวกเขามอบใหกบผทตองการไปฟรๆ
แนนอน, เราพดไมไดเตมปากวานคอตลาด แตค�าขวญของกลม
Freecycle ซงคอ Changing the World One Gift at a Time หรอ
‘เปลยนโลกดวยของขวญทละอยาง’ นาจะพอบอกอะไรเราไดบาง
ตลาดแบบนเปนตลาดทมลกษณะของ Gift Economy หรอ
‘เศรษฐกจของขวญ’ นนกคอแทนทจะมารวมตวกนเพอ ‘ขายของ’ ในตลาด
กมการรวมตวกน (ทงในเชงกายภาพและทางออนไลน) เพอ ‘แลกเปลยน’
ขาวของกน ซงจะตางจากระบบ Barter System ตรงทไมไดค�านงถง
‘มลคา’ ของของเหลานนวาจะตองสมน�าสมเนอกน ทวาใชบรรทดฐาน
ของสงคมและขนบธรรมเนยมประเพณตางๆ ของทองถนนนๆ ในการ
แลกขาวของกนมากกวา
ในบางทอาจไมถงขนเปน Gift Economy แตผจดงานจะเดนสาย
ในทองถนขอใหแตละบานบรจาคขาวของตางๆ แลวน�ามาขายในตลาด
ทจดขนเฉพาะกาลในราคาถก โดยมากมกเปนโบสถหรอกลมลกเสอ
เนตรนารในทองถน จากนนเงนทไดกจะน�าไปใชตามวตถประสงคในการ
หาทน ตลาดแบบนมกเรยกวา Jumble Sale หรอ Rummage Sale
ซงไดรบความนยมมากทเดยวทงในสหรฐอเมรกาและในองกฤษ
ใชแลวครบสงทเหมอนกนกคอตลาดทงสามแบบนลวนแตขาย‘ของเกา’ทงนน เปลาครบ, อาจไมใชของเกาประเภทแอนทคทตองทะนถนอมหรอมความเลอคาในตวเสมอไป บางอยาง กเปนของเกากะโหลกกะลาในความเหนของเจาของเดม แตกลบเปนสมบตล�าคาของอกคนหนงกได โดยเฉพาะ‘นกทองเทยว’ จากตางแดนทเดนทางมาแสนไกล แลวพบวากาน�าชาเงนทมรอยบบเลกนอยแตมจารกวาท�าในยควกตอเรยนนน-เปนสงทแปลกตาและนาเกบส�าหรบเขา
55|Tourism Journal
L o w C a r b o n T o u r i s m
8 ผมเดนอยในพอรโทเบลโลไดไมนานนก
นกทองเทยวกเรมทยอยกนเขามา ผคนเนองแนน
นบรอยพนหมนจนแทบไมมทใหเดน
มนคอความส�าเรจของการทองเทยวแบบ
หนง มขาวของตางๆ ถกเปลยนมอครงแลว
ครงเลา จากของทถกทงขวาง กลายมาเปน
สนคาทมคา ชะตากรรมยงไมพาพวกมนไปเปน
ขยะ ซงกดแลว เพราะชะตากรรมของขยะ โดย
เนอแทกคอชะตากรรมของพวกเราทกคนททง
มนไปนนเอง
ดวยเหตน ตลาดเหบจงนาเทยว,
เพราะมนคอตลาดแหงการรไซเคลโดยแท !
บานไวกอน นองสอนไว
เรอง : นวพล ธำ�รงรตนฤทธ
P o p C u l t u r e T o u r i s m
56 | Tourism Journal
โดยปกตชวตมนษย เอ�เข�จรงเปนคนรกสบ�ยกนทงนนแหละครบ เร�ไมอย�กจะไดอะไรทยงย�กๆ เปน
ท�งก�รๆ เครงๆ เครยดๆ กฎๆ คมๆ สงเกตไดว�อะไรกต�มทสอส�รออกม�เปนแนวจรงจงซเรยส คนมกจะ
ไมคอยฟง ไมคอยทำ�ต�ม หรอไมคอยเชอในตวมน เพร�ะมนมลกษณะของก�รบงคบ สงสอน และเผอญว�
เอ�เข�จรงธรรมช�ตของคนเร�นนไมอย�กจะใหใครม�สงสอน หรอไมอย�กทำ�ใหตวเองรสกว�ตกอยเบองล�ง
ใคร ถ�ใครสกคนจะทำ�ต�มกฎอะไรสกอย�ง พวกเข�มกจะเลอกทำ�ต�มกฎทเปนพวกเข� รสกว�เข�กนไดกบ
พวกเข� กฎทมเหตมผลเข�ใจได ขอบงคบทมลกษณะไมไดบงคบ (แตถ�ทำ�ต�มหนอยกดนะ) ว�ง�ยๆ มนคอ
คำ�สงทเปนมตรกบผถกสงนนเอง
ไมน�แปลกใจทคลปต�งๆ ภ�พต�งๆ ในเฟซบคทมกถกแชรนนมนมกจะเปนคำ�คมง�ยๆ ต�ร�งช�รตทเข�ใจ
ไมย�ก Infographic ทสรปใจคว�มสำ�คญใหอ�นเข�ใจใน 5 น�ท หรอจะเปนคลปขำ�ๆ ทไมไดมแกนส�รอะไรม�กม�ย
บ�งครงหล�ยตอหล�ยคลป จรงๆ แลวเปนคลปโฆษณ�เชญชวนอะไรสกอย�ง แตดวยคว�มทมนทำ�ออกม�แลว
ตลกม�กๆ คนกเลยกดแชรโดยอตโนมต และทำ�ใหเพอนๆ ของคนแชรอกม�กม�ยเหนคลปตวนนและหวเร�ะบนเทง
ไปกบมนโดยทไมรตวเลยว�ตวเองไดโดนโฆษณ�แอบสงเข�ไปในใจของเข�เรยบรอยแลว
ดงนน ไมว�เร�จะกำ�ลงสอส�รอะไรกต�ม คว�มตลกตองๆ อ�จจะชวยท�นไดไมม�กกนอย คว�มตลกมนชวย
ใหผรบส�รผอนคล�ยและเปดใจจะรบส�รอย�งง�ยด�ย คว�มตลกทำ�ใหเกดก�รอย�กบอกตอ (คล�ยกบหนงตลก
ทคนมกจะบอกตอใหไปดม�กกว�หนงดร�ม� ยงเรองหนงจบแนวพระเอกต�ย น�งเอกแขนข�ดนคอ อ�จจะไมอย�ก
ใหเพอนม�ด) คว�มตลกทำ�ใหผรบส�รรสกว�ไมไดกำ�ลงจะถกหลอกใชใหไปทำ�อะไร คนเร�เปนเพอนกบคว�มตลก
มมตรสห�ยกบคว�มปญญ�ออน
เร�จงอย�กแนะนำ�กรณตวอย�ง เผอว�ใครมไอเดยจะสร�งแคมเปญแนว ‘สย�มเมองฮ�’ อะไรแบบนน
น�จะเปนแนวท�งทใหมไมนอย
หลกการพนฐานอนหนงในการท�าสอนน คอ การยอยทกอยางใหงายและเคลยร จบไดในประโยคเดยว มใจความสนๆ ซอๆ จะสงผลใหผรบสารนนสามารถจดจ�าสอและสารทเราสงไปไดอยางงายดาย แถมยงเปนการโชวทกษะของผสงสาร เพราะยงพนทส�าหรบบรรจสารนอยลงเทาไหร ผสรางงาน ยอมตองใชความคดสรางสรรคในการสอใหไดสารครบถวนในพนทจ�ากด แถมความทาทายอกนดคอ ตองท�าอยางไรใหมนออกมาดสวยงาม ฟงแลวเขาห เหนแลวจ�าได ชอบแลวเอาไปแชร กดไลคแลวเอาไปใชตอในชวตประจ�าวน
P o p C u l t u r e T o u r i s m
57|Tourism Journal
Iron Man 3 (Thai Sweded by FEDFE) คำ�ว� Sweded ในแวดวงก�รทำ�คลปนนหม�ยถงก�รทำ�คลปลอเลยนหนงดงๆ ดวยวธก�ร
แบบบ�นๆ สดขดเท�ทมนษยจะพงปฏบตได เชน อย�กทำ�คลป Sweded ของหนงเรอง Titanic
กอ�จจะสร�งไทท�นคดวยกลองกระด�ษตเยนม�ปะๆ ตดๆ กล�ยเปนเรอยกษ (ใหนกถงก�รแสดง
หน�ชนเรยนสมยมธยมเข�ไว แบบพวกประเภทเตรยมร�ยง�นอ�จ�รยไมทน กเลยคว�อะไรไดกคว�
ม�เลนหน�หอง สมมตว�ไมกว�ดเปนด�บวเศษ อะไรทำ�นองนน) แลวถ�ยดวยกลองหวยๆ ถ�ยง�ยๆ
สนกๆ ในหมเพอน แตคว�มจรงศลปะของก�รทำ� Sweded นนกย�ก เพร�ะแมว�คอนเซปตจะคอ
ก�รทำ�อะไรใหบ�นๆ ดร�ค�ถก แตในขณะเดยวกนมนกตองดมไอเดยและคว�มคดสร�งสรรค ไมใช
ว�จะเอ�อะไรกไดม�ทำ� เฉกเชนคลป Sweded ลอเลยนตวอย�งหนงเรอง Iron Man 3 ททำ�โดย
กลมวยรนช�วไทยทชอ FEDFE น คว�มทะเยอทะย�นในก�รจะไปเปน Iron Man นนคงสงม�ก
แตงบกนอยม�กเชนกน เลยออกม�เปนคลป Sweded สดลำ� เชนปกต Iron Man จะตองมไอพน
ทฝ�มอถงจะบนได แกง FEDFE กทำ�ไดเชนกนดวยก�รเอ�ไฟเยนไปหนบไวทง�มนว โอเค บนไดแลว
แถมออกม�เหมอนดวย จบครบ, หรอจะเปนบรรด�ชดเกร�ะสดหรของ Iron Man กทำ�ไดโดย
ก�รแกผ� ใสก�งเกงในตวเดยว แลวเอ�สม�ท�ตว จบ (แตว�ท�กนแบบเวรเนยบจนแทบเหมอนเปะ
เลย) ดวยคว�มททำ�ออกม�ดปญญ�ออนแตว�เนยนม�กแบบน ทำ�ใหคลปกล�ยเปนคลปแนะนำ�ของ
เวบต�งช�ตดงๆ คร�วนคนทวโลกม�ดกนใหญเลย สงผลใหคลปนเปนหนงในคลปของคนไทยทน�จะ
World Wide ทสดในรอบปนเชนกน
Harlem Shake ตอจ�กกระแสของกงนมสไตลของป 2012 ช�วโลกกมก�รละเลนเตนรำ� Harlem Shake
เอ�ไวแกเบอในโลก Social Media ทคว�มสนใจตอสงสงหนงของคนเร�หมดไดภ�ยใน 24 ชวโมง
คว�มจรงก�รถอกำ�เนดของ Harlem Shake นนมนช�งแรนดอมและดไรทม�ทไป แตยงไงมนกม
ประวตศ�สตรของมนอย คลปนถอกำ�เนดโดยไอหนม 5 คนในอเมรก�ทเอ�เพลงทชอ Harlem Shake
ม�แดนซและถ�ยวดโอไว โดยกฎมอยว� ตอนอนโทรเรมเพลง จะตองมคนนงเตนเด�ลม สวนคนอน
ในคลปจะตองทำ�ท�ไมสนใจ ทกอย�งสงบนง แตพอเพลงเข�ทอนฮค ภ�พวดโอกจะตดไปสคว�ม
โกล�หลของทกคนในคลปทจะเตนหรอเหวยงอะไรยงไงกไดใหเละเทะทสดเท�ทจะเปนไปได คออะไร
แบบนเร�กไปห�เหตผลถงคว�มดคว�มง�มของคลปแบบนไมไดหรอกฮะ มนกคงตลกดทตอนแรกนงๆ
แตตดภ�พม�อกทแลวเละเทะมวกระจ�ย ง�ยๆ สนๆ และกฮ�ๆ ด แคนฮตไดเลย แตสงททำ�ใหมน
ฮตม�กขน คอก�รทคลปนโดนทำ�เลยนแบบไดโดยง�ย คร�วนคนอนกเอ�ไปทำ�ต�มบ�ง และดไซน
ชวงสงบกบชวงเละออกม�เปนของตวเอง คร�วนกล�ยเปนวฒนธรรมสดมนสในชวข�มคนไป
โดยอตโนมต เหล�ช�วเซเลบไทยกเอ�ไปเลนอยหล�ยคนทเดยว
P o p C u l t u r e T o u r i s m
58 | Tourism Journal
แอน Politics อนนมคว�มคล�ย Harlem Shake แตไทยกว�ม�กๆ มนเปนคลปง�ยๆ ว�ดวยเพอนช�ย
คนหนงถ�ยคลปนองผหญงชอแอนทกำ�ลงอ�นหนงสอสอบวช� Politics อย คนอดคลปกออนวอน
แอนว�เร�ไปรองเกะกนเถอะ แอนกคดค�นอย�งแรงบอกว�ตวเองตองสอบวช� Politics นงเครยด
ม�กๆ ปฏเสธลกเดยว ทนใดนน ตดภ�พไปทแอนเขย�ร�งกรดกร�ดในหองค�ร�โอเกะ พรอม
ระเบดลล�แหงดวงวญญ�ณของ ใบเตย อ�รสย�ม ร�วกบว�ก�รปฏเสธทจะม�เกะเมอกไมเคยม
อยจรง ก�รสอบวช� Politics เปนเพยงแคเรองหลอกลวง (ขอใชคำ�ว�ระเบดลล� เพร�ะขอใหนกถง
เวล�ภเข�ไฟระเบดนะครบ นองมนแดนซรนแรงกระจ�ยเยยงนนเลย) ยงแอนรองเปะ เตนเปะม�ก
เท�ไหร เวล�คลปตดกลบม�ทภ�พแอนด�ต�กลองว� ‘ถ�มงเหนกไปรองเกะนะ กใหมงถบหน�
กเลย’ กยงตลกม�กขนเท�นน แคนแหละครบคลปฮตเลย ก�รฮตดวยเหตผลแบบนนมนกำ�กบ
ย�กเหมอนกนนะ เซตอพไมไดเลย
รกตองเปด (แนนอก) ฟงเพลงนครงแรก รเลยว�ไปเอ�กงนมสไตลม�ใสเนอไทย แต ณ วน�ทนนใครจะสนละครบ
เพลงม�กแดนซกนลมต�ยกนหมดทงซอยแลว เอ�เข�จรงแลวเพลงลกทงทฮตๆ ในชวข�มคน
ทงหล�ย เร�กพอจะมสตรเด�มนไดอยประม�ณนง มนจะตองเปนเพลงลกทงตลกๆ อ�จจะตองม
คำ�ทตอนนนกำ�ลงฮตผสมอย (เชน ถ�สมมตตอนนคำ�ว�นรโทษกรรมกำ�ลงฮต กควรตงชอเพลง
ลกทงทกำ�ลงปนๆ อยว� หวใจไมนรโทษฯ อะไรแบบนรบรองฮตแนนอน) เพลงเรวยอมฮตง�ยกว�
เพลงช� ยงพวกเพลงจงหวะสนกๆ แดนซ ตบๆ เบสหนกๆ นยงฮตไปไว แตทจะเดดสดคอ เนอห�ของ
เพลงทควรจะเปนเพลงทมเนอห�สร�งสรรคแบบ 3 มต (เชน แนนอก ตองยกออก เดยวกระฉอก,
เพลงถ�รกกบป�จะพ�ไปยนฮ หรออกเพลงหนงทเคยสร�งคว�มสะเทอนใหแกวงก�รคอเพลง
อกดอก ของ อ�ภ�พร นครสวรค อนนถอว�มหล�ยมตม�กๆ จรงๆ คอ กเพลงเข�รองเกยวกบว�
เข�ชอบดอกไมน จะไปแบนเพลงเข�ทำ�ไมกไมแนใจ คงเหนกนคนละมต) ซงไมน�แปลกทเพลง
รกตองเปด (แนนอก) จะดงรนแรง เพร�ะมคณสมบตนนแบบครบม�กๆ และยงผนกกำ�ลงดวย
คว�มเปน ใบเตย อ�รสย�ม ทพรอมจะม�ระเบดอก ดวยท�เตนชอนนมททกคนส�ม�รถเตน
เลยนแบบไดไมย�ก ปจจยครบถวนขน�ดนมหรอเพลงนจะไมพลแตก (เพยงแตว�อ�ก�รพลแตกน
กอยไดไมน�นนกหลงจ�กก�รม�ถงของเพลง ขอใจเธอแลกเบอรโทร ของ หญงล ทน�รกๆ และ
เตนเลยนแบบง�ยกว�นนอก คนทำ�เพลงแนนอกคงแคนใจ เพร�ะคดว�ท�ยปนตองแนนอก
ทงแผนดนแนนอน ปร�กฏว�ลงตำ�แหนงนนอย�งรวดเรวเหลอเกน)
P o p C u l t u r e T o u r i s m
59|Tourism Journal
เบบมายด เบบม�ยดเปรยบเสมอนกบโอปอล
แหงยคน ดวยรปลกษณทเปนหญงส�วก�กน
ไมไดสวยม�ก แตเปยมไปดวยคว�มกล�ห�ญ
และอ�รมณขน แตทเบบม�ยดทำ�ไดม�กกว�
โอปอลมอยอย�งหนงคอ ก�รทเธอส�ม�รถ
เลยนเสยงพ�กยไทยในหนงเก�หลไดแบบ
ทคณตองลมใบหน�ของเธอไดเลย เพร�ะ
ถ�ฟงเสยงอย�งเดยว เร�จะคดว�เธอเปน
น�งเอกเก�หลม�กๆ มนเหมอนไดขน�ดนน
ดวยคณสมบตน เธอจงไดทำ�คลปเลนๆ ขนม�
กบเพอนทชอว� คณทนคว�มเยนไดแคไหน
เบบ 69 ซงจรงๆ แลวคลปไมไดมอะไรม�ก
มนคอก�รแสดงละครเก�หลเลนๆ กบเพอน
ในหอง ดวยแอคตงสดตวของเธอและเสยง
พ�กยไทยแบบเก�หลใตของเธอ ยงทำ�ให
คลปนนตลกโดนใจบรรด�ส�วกซรสเก�หล
ทงหล�ย เพร�ะนอกจ�กเสยงแลว เบบม�ยด
ยงส�ม�รถจบคำ�ฮตๆ ทซรสเก�หลชอบใชม�
ไดครบถวน เชนคำ�ว� พช�ย ฉนหน�ว อะไร
แบบน (ยงเสยงพ�กยเหมอนเข�ไปอก ยงไป
กนใหญเลย) มนเลยกล�ยเปนคลปทฮตม�ก
ทวดไดจ�กยอดวว 4 ล�นวว พรอมกบสงให
เบบม�ยดแจงเกดในวงก�รบนเทงทนท จรงๆ
แลวสงทเบบม�ยดทำ�ม�นนมนกไมไดเปน
สตรใหมอะไรม�กม�ย เพร�ะคนไทยชอบ
อยแลวกบง�นประเภทเง�เสยงคนดง มนเปน
วฒนธรรมปอปๆ แบบบ�นๆ สนกๆ ทเข�ใจ
ไดไมย�กนก และก�รยอมรบว�พวกเร�คอ
ช�วไทยแตบ�ซรสเก�หลกไมใชเรองผดอะไร
พอตวคลปกล�เลนกบตรงน มนกยอมชนะใจ
คนหมม�กเปนธรรมด�
P o p C u l t u r e T o u r i s m
60 | Tourism Journal
พมาก พระโขนง ก�รทหนงเรองหนงทำ�เงนไดถง 1,000 ล�นบ�ท มนจะตองมคว�มหม�ย
อะไรสกอย�ง
นอกจ�กเรองทพม�กฯ ไดหยบจบตำ�น�นทคนไทยเร�คนเคยม�เล�และ
เม�ทในมมใหม (อนเปนสงทคนไทยชอบกนอยแลวนะ เม�ทๆ ลอๆ เนย) สงท
พม�กฯ สร�งขนม�คอบรรย�ก�ศแหงมหรสพในโรงภ�พยนตรทคนไทยไมได
สมผสม�น�นพอสมควร แลวไอบรรย�ก�ศแหงมหรสพทว�นคออะไร มนกคอ
อ�รมณเหมอนดหนงกล�งแปลงนนแหละครบ คอทกคนดหนงแบบบนเทงเตมท
ดแบบสบ�ยๆ เอ�เข�จรงแลว ดไปคยไปกนปอปคอรนเลน Line ไปดวยกยงได
ซงหนงทจะม�เปนหนงแนวมหรสพเนย มนกตองถกดไซนม�อย�งเรยบรอยแลว
ว�คนจะส�ม�รถดหนงเรองนสนกไดดวยวธก�รดไปคยไปกนไปไดอย�งแทจรง
ไมว�จะโดยตงใจหรอไมตงใจ พม�กฯ กมสงเหล�นนอยเกอบทงหมด จดเดนของ
พม�กฯ อย�งหนงคอ ก�รทผกำ�กบดไซนตวละครในเรองใหหลดจ�กคว�มจรง
ของทองเรอง (ว�ง�ยๆ คอ ในยคสมยของพม�ก ก�รพดถงสไปเดอรแมนนเปน
สงทเซอรเรยลม�กๆ) ซงพอตวละครในหนงหลดจ�กคว�มเปนตวละครนน
และทำ�ท�กล�ยม�เปนเพอนกบคนด (โดยก�รพดแซวนนแซวนตลอดเวล�ร�วกบ
พเข�ไมไดอยในหนงจรงๆ และนงอยข�งๆ เร�) มนกทำ�ใหคนดรสกว� กกำ�ลง
ดหนงอยกบเพอนๆ ทหอ ญ�ตๆ ทบ�น เพร�ะเวล�เร�ดหนงกบครอบครวในแบบ
ไมซเรยส เร�กจะคยกนตลอดเวล� จะด�ตวละครบ�งตวว�ทำ�ไมมนโงแบบน
จะแซวของประกอบฉ�กบ�งอนว�นนมนไหสมยอยธย�เหรอวะ ทำ�ไมเหมอนถวย
ทร�นในเซนทรลเวลดวะ ซงนคอคว�มบนเทงในอกรปแบบหนง เร�ไมไดสนใจ
สงทอยตรงหน�ม�กกว�สงทอยข�งหเร� คอว�ง�ยๆ คอ หนงเปนเพยงเครองชง
ใหเกดบทสนทน�กบคนทอยรอบตวเร� ใหเกดกจกรรมรวมกนม�กกว�ทจะตงใจ
ดเนอหนงจรงๆ
ถ�คณพล�ดก�รชมพม�กฯ ไปสก 10 น�ท คณอ�จจะไมรสกพล�ดอะไร
ไปม�กนก จะส�ม�รถกลบม�ตอตดได เพร�ะตวเนอเรองของหนงถกออกแบบ
ม�ใหส�ม�รถทำ�อย�งนนไดเชนกน นคอก�รทำ�หนงในอกโหมดหนง มนซเรยส
นอยกว�ปกต ปรบตวเองใหเหมอนเปนเครองเลนชนดหนง ง�ยๆ บ�นๆ สนกๆ
แตยงคงมชนเชงทแหลมคม จงไมน�แปลกใจว�ทำ�ไมเดกมธยมหล�ยโรงเรยน
จงยกพวกกนไปดพม�กฯ เพร�ะพวกเข�รแนๆ ว�ก�รไปดพม�กฯ จะชอบม�ก
ชอบนอย สดท�ยแมงตลกแนนอน และก�รไปดพรอมกบเพอนๆ หล�ยคน
ยอมสนกกว� เพร�ะมนจะส�ม�รถตะโกนแซวกนเองได และเวล�ฮ�ทนงจะฮ�
กนเปนคณะ ชวยเพมอรรถรสแหงก�รดหนงไดม�กโข นแหละคอบรรย�ก�ศ
แบบมหรสพทหนงเรองนทำ�ได
แคภ�ยในปเดยว กดเหมอนจะมตวอย�งใหเร�ไดเรยนรม�กม�ยกอนท
เร�จะก�วสปใหม เอ�เปนว�ถ�ฝกซอมก�รเปนคนสบ�ยๆ ฮ�ๆ ง�ยๆ บ�นๆ ได
ตงแตตอนน ทงปทกำ�ลงจะไดเจอ น�จะเปนปทมง�นสร�งสรรคแคมเปญแบบ
ใหมๆ สนกๆ ออกม�กนอกเพยบเลยครบ
P o p C u l t u r e T o u r i s m
61|Tourism Journal
62 | Tourism Journal
T o u r i s m A E C
เตรยมพรอม
ทองเทยวไทย กาวไกลส AEC
การทองเทยวแหงประเทศไทย รวมกบสภาอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศไทย ไดจดสมมนา ‘เตรยมพรอมทองเทยวไทย กาวไกลส AEC’ ขน เมอวนท 24-25 กนยายน 2556 ณ โรงแรม โนโวเทล แพลตตนม กรงเทพฯ โดยเชญผประกอบการธรกจในอตสาหกรรมทองเทยวเขารวมสมมนา เพอเสรมสรางความรความเขาใจในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เปนการเตรยมความพรอมบคลากรในอตสาหกรรมทองเทยวของประเทศไทยใหมศกยภาพแขงขนไดในระดบสากล
62 | Tourism Journal
เรยบเรยง : วรพล สขศรพานช
63|Tourism Journal
T o u r i s m A E C
การสมมนาในครงนไดเชญวทยากรผทรงคณวฒจากการทองเทยวแหงประเทศไทย
รองประธานสภาอตสาหกรรมการทองเทยวแหงประเทศไทย และนกวชาการจากมหาวทยาลย
เพอบรรยายในหวขอตางๆ ใหกบผเขารวมสมมนา หวขอการสมมนาม 7 หวขอ ไดแก
1) สถานการณทองเทยวและแนวโนมในอนาคต
2) การปรบตวเพอรองรบ AEC : พฤตกรรมนกทองเทยว
3) การพฒนาทรพยากรมนษยในอตสาหกรรมการทองเทยวเพอรองรบ AEC
4) ความส�าเรจในการท�าธรกจทองเทยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
5) แนวคดและเทคนคการจดการโลจสตกสในการทองเทยว
6) การประยกตแนวคด Lean Thinking ในการจดการการทองเทยวเพอรองรบ AEC
พรอมกรณศกษา และ
7) ความเชอมโยงระบบโลจสตกสใน AEC
ผจดงานมความมงหวงใหผประกอบการธรกจในอตสาหกรรมทองเทยวสามารถ
น�าความรตางๆ รวมถงการแลกเปลยนความคดเหนไปคดตอยอดการพฒนาและเพมทกษะ
การกาวเขาส AEC ตอไป
ทงน สาระส�าคญทไดรบจากการสมมนาสรปไดดงน
63|Tourism Journal
64 | Tourism Journal
T o u r i s m A E C
สถานการณทองเทยวและแนวโนมในอนาคตโดย คณยวด นรตนตระกล ผอ�ำนวยกำรกองวจยกำรตลำด
กำรทองเทยวแหงประเทศไทย
สถานการณทองเทยวและแนวโนมในอนาคต (Tourism Situation
and Trends) ในเรองของ Global Tourism พบวาคนเดนทางทองเทยว
มากขนทกป จากสถตขององคการการทองเทยวโลก ทแสดงผลของแตละ
ภมภาคนน ยโรปเปนภมภาคทคนนยมไปเทยวมากทสดคอครงหนง
ของนกทองเทยวทวโลก สวนภมภาคเอเชยและแปซฟกเปน Newcomer
ในการทองเทยว และเปนจดหมายใหมทคนสนใจ เชน การทองเทยวแหลง
อารยธรรม จน อนเดย เปนตน
การปรบตวเพอรองรบ AEC : พฤตกรรมนกทองเทยวโดย คณยวด นรตนตระกล ผอ�ำนวยกำรกองวจยกำรตลำด
กำรทองเทยวแหงประเทศไทย
ศกยภาพตลาดการทองเทยว กลมประเทศอาเซยน : เกดการ
พฒนาการทองเทยวไทย สถานภาพของตลาดการทองเทยวทเปลยนไป
จากการขยายตวอยางกาวกระโดดของตลาดใหม อาท ตลาดจน อนเดย
และรสเซย การเปดประชาคมเศรษฐกจอาเซยน รวมทงสภาพเศรษฐกจ
สงคม การเมอง รวมทงสถานะของตลาดอมตวในตลาดหลก และ
การพฒนาดานการคมนาคม
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community :
AEC) : เปนตลาดและฐานการผลตเดยว เนนการเคลอนยายสนคา
Global Tourism Risks เกดสถานการณตางๆ บนโลกใบน ไดแก
Eurozone Crisis, Egypt Civil War, Arab Spring, Syrian Civil War,
North Korea vs South Korea ถงแมวาจะมการเกดวกฤต Eurozone
แตปรมาณนกทองเทยวของประเทศไทยกไมไดลดลง แมวาจะเกด
ความเสยงและเหตการณตางๆ ขน
Competitors in the Region ปจจบนการแขงขนดานการทองเทยว
แตละประเทศมการแขงขนกนสง จากสถตรายไดจากนกทองเทยวตางชาต
ทมาเทยวประเทศไทยในป 2012 เพมขนจากป 2011 จ�านวน 1 ลาน
ลานบาท แมวาเมองไทยจะเกดเหตการณตางๆ ขน โดยนกทองเทยว
ทมาเทยวไทยมากทสด 5 อนดบแรกคอ จน มาเลเซย ญปน รสเซย และ
เกาหล ซงนกทองเทยวจากประเทศจนน แมวาตวเลขจ�านวนจะเพมขน
แตยงมการใชจายในการทองเทยวจ�านวนเทาเดม ปญหาพฤตกรรม
นกทองเทยวชาวจน เกดขนทวโลก ซงเมอนกทองเทยวชาวจนนยมไปสถานท
ทองเทยวใดเปนจ�านวนมาก นกทองเทยวชาวยโรปกจะหลกหน มการท�า
โพลส�ารวจ และไดแนวทางเพอแกปญหา เชน การท�าคมอ DOs & DON’Ts
ของ ททท. เพอเปนคมอใหกบนกทองเทยว เปนตน
Future Tourism การทองเทยวในอนาคต จะเปนรปแบบของ
Well- Being ซงประกอบไปดวย 5’S ไดแก Sport (เนนทความแขงแรง
ของรางกายและจตใจ) Snow (เนนในเรองเกยวกบภมอากาศ) Silk Road
(แนวโนมในการนยมทองเทยวแถบเอเชย) Safari (รปแบบ Green Tourism
หรอ Eco Tourism) และ Space (การทองอวกาศ ซงเปนกจกรรมทไดรบ
ความสนใจจากกลมมหาเศรษฐ รปแบบเปนการทองเทยวแนวล�าสมย
ดทนสมย)
การบรการ การลงทน เงนทน และแรงงานฝมออยางเสร มขดความ
สามารถในการแขงขนสง เนนการด�าเนนนโยบายการแขงขน การพฒนา
โครงสรางพนฐาน การคมครองทรพยสนทางปญญา การพฒนา ICT
และพลงงาน รวมทงมการพฒนาการทางเศรษฐกจทเทาเทยมกน และ
บรณาการเขากบเศรษฐกจโลกไดอยางสมบรณ เนนการจดท�าขอตกลง
ความรวมมอตางๆ เชน เขตการคาเสร (Free Trade Area-FTA)
การตอตานการคามนษย (Counter Trafficking in Persons-CTP)
โอกาสของไทย มฐานนกทองเทยวขยายใหญขน เมอมองในกลม
ASEAN แลว มฐานตลาดทใหญมาก ในเชงการตลาดนน เราตองการให
นกทองเทยวในกลมอก 9 ประเทศเขามาทองเทยวในไทย โดยตองการ
นกทองเทยวคณภาพและมศกยภาพสง ซง ททท. ไดท�าการหาขอมลของ
นกทองเทยวกลมน โดยดพฤตกรรมการใชชวตเพอรองรบความตองการ
ดาน Product & Service ทเกยวกบการทองเทยวทเราม ผบรรยายมองวา
อยากใหนกทองเทยวเหนเมองไทยในมมทตางออกไปจาก Friendliness,
Culture และ Smile โดยขอมลอางองวานกทองเทยวอาเซยนทเขามาไทย
มากทสดคอ มาเลเซย รองลงมาคอ ลาว สงคโปร เวยดนาม อนโดนเซย
กมพชา ฟลปปนส พมา และบรไน
การท�าการตลาดโดยคนหานกทองเทยวคณภาพนน มการวเคราะห
Lifestyle จากกลมนกทองเทยวทเปนผบรโภคแนว Succeeder และ
Reformer แตปญหาทพบคอนกทองเทยวกลมคณภาพน นยมไปเทยว
ยโรป แสดงวาสนคาทางการทองเทยวของไทย ไมตอบสนองความ
ตองการของนกทองเทยวกลมน
65|Tourism Journal
T o u r i s m A E C
แนวทางการปรบตวของธรกจทองเทยวไทยทงในเชงรกและเชงรบ
แนวทางเชงรก ไดแก ศกษาสนคาใหมทมศกยภาพ ศกษาพฤตกรรม
นกทองเทยวอาเซยน มอง AEC ดวยวสยทศนใหม ทงในดานการลงทน
การเปนพนธมตรแรงงานฝมอ และเจาะตลาดคคาอาเซยน
แนวทางเชงรบ ไดแก ศกษาประเทศคแขงในกลม AEC ทแสวงหา
ลทางธรกจในไทย ลดตนทนการด�าเนนงานเพอแขงขนดานราคา เสรม
จดแขง และปดจดออนขององคกรในการบรหารจดการ
การพฒนาสนคาและบรการ ควรสราง Value Creation สราง
Brand เสรมสรางบรการใหไดคณภาพและมาตรฐาน และพฒนาสนคา
โดยมงเนนการรกษาสงแวดลอม
สงทควรพฒนาบคลากร เชน มาตรฐานบคลากรในดานนนๆ ความร
เฉพาะดาน ทศนคตการท�างาน ทกษะ เทคโนโลย มนษยสมพนธ เปนตน
หนวยงานทเกยวของในการพฒนาบคลากร ไดแก ภาครฐ หนวยงาน
ทางการศกษา และภาคเอกชน
วธการคดเลอกบคลากร มรปแบบทหลากหลาย โดยเนนทกษะเปน
ประเดนหลก โดยมรปแบบตางๆ ไดแก การสมภาษณ การทดสอบความร
เฉพาะดาน การแสดงบทบาทสมมต / การแกปญหาเฉพาะหนา แบบสงเกต
พฤตกรรม แบบวดทางจตวทยา / แบบวดความถนดพนฐาน แบบสอบถาม
จดหมายรบรอง ใบสมคร และปรญญา / ประกาศนยบตร
การพฒนาทรพยากรมนษยในอตสาหกรรม การทองเทยวเพอรองรบ AECโดย ดร. ธนวต ลมปพำณชยกล คณะวทยำกำรจดกำร
มหำวทยำลยเกษตรศำสตร วทยำเขตศรรำชำ
ประโยชนจากการอบรม และพฒนาบคลากรเพอรองรบการ
ขยายงานหรอสรางงานใหม และลดการตอตานสงใหมๆ ในองคกร
(จดแขงทเรามอยเมอเวลาเปลยนอาจไมใชจดแขงอกตอไป) เพอลดคาใชจาย
จากการสญเสยทเกดขนในการปฏบตงาน (Financial / Non-Financial)
เพอการแขงขนกบคแขงทางธรกจ และเพอเตรยมบคลากรในการปฏบต
งานต�าแหนงอนๆ ในอนาคต
ในกระบวนการตดสนใจจะมหลกการคอ Decision Making Core
Value = Benefits - Cost แสดงวา ทกครงเราจะมการประเมนคณคา
ทเราไดรบจาก 2 สง เราจะเลอกในสงทมคณคามากกวา บคลากร
ลดตนทนใหผบรโภคไดเชนเดยวกน เปนการเพม Value สงสด
ปญหาหลกของบคลากรทางการทองเทยวของไทย ประกอบดวย
3 ปจจย คอ เทคโนโลย ภาษา ทศนคตและจตบรการ บคลากรทควรพฒนา
นนจะแตกตางกนไปตามแตละอตสาหกรรม ซงบคลากรทางการทองเทยว
ประกอบไปดวย บคลากรทอยเบองหลง และ สวนบคลากรทเปนหวใจ
ของธรกจ
กระบวนการฝกอบรมและการพฒนานน ในแตละองคกรมการอบรม
ทแตกตางกนไป เราตองรวาเราจะฝกดานอะไร มวตถประสงคอะไรในการ
ฝกดานนน ตองการฝกใหพนกงานไดใชถงระดบไหน เชน การฝกอบรม
เพอใชในการสอสารและใชในการทองเทยว วตถประสงคตองชดเจน
หากระบวนการทเหมาะสม มปจจยภายนอกคอ AEC ใหเกดการรวมกลม
และเคลอนยายแรงงาน มขอดคอ จะมการเพมจ�านวนของแรงงานทม
ทกษะพรอมท�างาน ตวอยางวธการฝกอบรมและการพฒนา เชน Case
Studies, Demonstration, Role Playing, Business Game, Simulation/
In-Basket Training เปนตน
การประเมนผล เปนกระบวนการวนจฉย เพอใหทราบวา การศกษา
และฝกอบรมทไดด�าเนนการไปนนเกดผลอยางไร โดยการเกบขอมล
แลวน�าไปเปรยบเทยบกบวตถประสงคทตงไว เพอทจะน�าไปปรบปรง
แกไขตอไป วธการหนงทใชคอ PDCA ยอมาจาก การวางแผน (Plan)
การปฏบต (Do) การตรวจสอบ (Check) และการน�าไปบรณาการ (Act)
ซงกระบวนการทง 4 ขอนจะมลกษณะหมนเปนวงลอสลบกนไป
66 | Tourism Journal
T o u r i s m A E C
ความส�าเรจในการท�าธรกจทองเทยว กบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนโดย คณพรทพย หรญเกต รองประธำนสภำอตสำหกรรมทองเทยว
แหงประเทศไทย
สถานการณปจจบน ตอนนประเทศไทยเราเปน Hub ของสายการบน
ตางๆ ในภมภาคอนโดจน ซงสายการบนจะมาลงทไทยมากกวาสงคโปร
การขายแพคเกจการทองเทยวจะเปนลกษณะขายพวงอนโดไชนา หรอ
การไปแถบอนโดจนกตองเขามาทไทยกอน ซงเรายงสามารถขายการ
ทองเทยวของไทยได นอกจากน สายการบนแอรเอเชยททกคนบนได ท�าให
การเขาถง (Accessibility) และการเดนทางเชอมโยง (Connectivity)
เปนไปไดโดยสะดวก เราจงตองเตรยมพรอม
ในอดตเราจะมองแตนกทองเทยวฝรงอยางเดยว แตดวยจ�านวน
ประชากรในอาเซยน 580 ลานคน ปจจบนสงเกตไดวา โรงแรมทพก
ในกรงเทพฯ เตมไปดวยนกทองเทยวชาวเอเชย รวมทงออสเตรเลย
สวนนกทองเทยวชาวอนเดยทนยมมาจดงานแตงงาน กฉลองกน 7 วน
7 คนอยางเตมทในประเทศไทย
สงทเกดขนกบชมชนทองถน เชน การตงโรงแรมของบรษทตางชาต
เขาจะมาจางแรงงานไทย บรษททวรกมบรษทใหญๆ มาซอบรษทใน
อาเซยน แลวเปด ASEAN Community ซงบรษทใหญไดเปรยบ มอ�านาจ
ตอรอง (Bargaining Power) แตถาเปนบรษทเลกๆ ตองมการสราง
ความโดดเดน
ในเรองถนนเชอม AEC นน เรากสามารถขายทวรไทยพวงไปลาวได
และมถนนไปจนถงดานลาวบาวทเวยดนาม ซงในปจจบนมนกทองเทยว
ชาวเวยดนามมาทองเทยวไทยโดยทางรถยนต ตอนนการเดนทาง
ในอาเซยนจงมความสะดวกสบายขน
ทวรศนยเหรยญของนกทองเทยวชาวจน คอ ทวรทราคาถกมาก
เพราะมคคเทศกตองจายสวนตางจากคาหวนกทองเทยว และน�าไปลงใน
รานทไดคาหวคว เพอน�ามาชดเชยในสงทเปนคาใชจาย ซงในเดอนตลาคม
2556 รฐบาลจนไดออกกฎหมายใหม หามขายทวรต�ากวาราคาทน เพราะ
ฉะนนในเดอนตลาคม นกทองเทยวจนจงอาจมจ�านวนลดลง 30-40%
ซงกจะมการปรบตวไปสการไดทวรคณภาพ มรายไดเขาประเทศมากขน
กระแสจากภาพยนตร Lost in Thailand นกทองเทยวชาวจน
บางกลมเดนทางโดยรถยนตมาเชยงใหมเพอไปถายรปตรงประตทาแพ
ทภาพยนตรเรองนไดรบความนยมเพราะสนกสนาน ตลก และเปนเรองราว
ทจบตองได สรางความรสกวาการมาเทยวเมองไทยเปนเรองสนกสนาน
การเชอมตอเสนทางของถนนในอาเซยน และก�าลงสรางอกมากมาย
นน ท�าใหเกด Connectivity การท�าธรกจเกยวกบการทองเทยวจงควรหา
พนธมตร อาจจะหาไดจากการเขารวมงาน Trade Show สรางพนธมตร
แบบหลวมๆ ไว สรางเครอขายหรอมการหา Associate กบประเทศอน
หรอท�าในรปแบบของ Marketing Group เมอมการจด Road Show
กไปรวมกบ ททท. การไปงานเหลานตองไปอยางตอเนอง ถาไปครงเดยว
อาจจะยงไมได และควรสรางมาตรฐาน (Standard) ในทกๆ อยางดวย
แนวคดและเทคนคการจดการโลจสตกส ในการทองเทยว (Tourism Logistics : Concepts and Technique)โดย ดร. ไพรช พบลยรงโรจน ศนยวจยและซพพลำยเชน
คณะเศรษฐศำสตร มหำวทยำลยเชยงใหม
โลจสตกส (Logistics) มประวตทมาจากการทหาร คอ การสงก�าลง
บ�ารง เชน สมยสงครามโลกครงทสอง สมยพระนเรศวรฯ สมย Alexander
the Great เปนตน ซงโลจสตกสไดน�ามาประยกตใชในธรกจมากขน
ทงในดานสายการขนสง การจดซอ วศวกรรม มการพฒนาสการจดการ
หวงโซอปทาน (Supply Chain Management - SCM) หรอนอกจากน
ยงเชอมโยงไดหลากหลายสาขา เชน บรหารธรกจ เศรษฐศาสตร
วศวกรรม กฎหมาย ผงเมอง สงแวดลอม เปนตน
การบรหารจดการโลจสตกส เปนกระบวนการท�างานตางๆ ท
เกยวของกบการวางแผน การด�าเนนการ และการควบคมการท�างานของ
องคกร รวมทงการบรหารจดการขอมล และธรกรรมการเงนทเกยวของ
ใหเกดการเคลอนยาย จดเกบ การรวบรวม การกระจาย สนคา วตถดบ
ชนสวนประกอบ และการบรการใหมประสทธภาพและประสทธผลสงสด
โดยค�านงถงความตองการและความพงพอใจของลกคาเปนส�าคญ
การบรหารจดการโลจสตกส เปนสวนหนงของการจดการหวงโซ
อปทาน ทเกยวของกบการวางแผน การด�าเนนการ และการควบคม
เพอใหเกดการไหลไปขางหนาและยอนกลบ รวมทงการจดเกบสนคา
บรการ และขอมลทเกยวของจากจดก�าเนดของสนคาไปยงจดทมการ
บรโภคเพอตอบสนองความตองการของลกคาใหมประสทธภาพ
และประสทธผลสงสด
67|Tourism Journal
T o u r i s m A E C
โลจสตกสการทองเทยว ประกอบดวย มมมอง 2 ดาน คอ โลจสตกส
ของนกทองเทยว (Logistics of Tourists) และโลจสตกสของการใหบรการ
การทองเทยว (Logistics of Tourism Services)
Flows (การไหลเวยนในการทองเทยว) ประกอบดวย Physical Flow
เชน การสงมอบสนคาทมผลตอลกคาโดยตรง ตวอยางเชน อาหารทมา
ทนเวลา Information Flow เชน การจองโรงแรม หรอทวร และ Financial
Flow เชน การช�าระเงนตอนทจองทวร จากผลการวจย ส�ารวจจาก
นกทองเทยวทมาเทยวไทย พบวา สงทเมองไทยยงมปญหาคอการจดการ
ทตดขด ไมตอเนอง ในการเดนทางของนกทองเทยว ตองจดการใหมการ
ไหลเวยน (Flow) สะดวกขน
โลจสตกสการทองเทยวจะเกยวของกบนกทองเทยว มเปาหมาย
คอ การท�าใหนกทองเทยวพงพอใจ มหนาท คอ การออกแบบเสนทาง
การทองเทยวและอ�านวยความสะดวกใหนกทองเทยวเทยวตามเสนทาง
ซงท�าตามสญญา (ตรงท ตรงเวลา ตรงสเปค ตรงตามราคาทตงไว)
หวงโซอปทานการทองเทยว (Tourism Supply Chain) l การใหนยามอตสาหกรรมทองเทยว (Defining the Tourism
Industry) อตสาหกรรมทองเทยวประกอบไปดวย :
# Hospitality Industry เชน Clubs, Food Service
# Tourism Industry เชน Train, Ferries, Airline และ
# Travel Industry เชน Commuters
l ลกษณะเฉพาะตวของการทองเทยว (Specify Special
Characteristics of Tourism) เชน อปสงคทมเปนชวงฤดกาลและ
เปลยนแปลงงาย (Demand, Seasonality, Volatility)
l การก�าหนดทศทางการไหลเวยนและกระบวนการ (Outlining
Flow and Process) ประกอบไปดวย
Before the Trip : เรมจากกอนการทองเทยว ม Trip Arrangement
จองผานเวบไซต อานรวว
During the Trip : ประกอบดวยการเดนทางของนกทองเทยว
ทงทางอากาศและภาคพนดน Passenger Transport (Air/Land)
After Trip : การ Feedback ความพงพอใจของลกคา
ประเดนทตองพจารณาในหวงโซอปทานการทองเทยว
1. การออกแบบ (Design) เชน Customer Value, Competitive
Advantage, Inventory
2. ความเกยวของสมพนธกน (Relationship) โดยเกดความสมพนธ
ระหวาง 4 ปจจย คอ Service Provider, Tourists, Tour Agency และ
Input Provider
3. การวดผล (Performance Measurement) เชน External
(Customer Satisfaction), Financial
กจกรรมโลจสตกส ไดแก การจดการการขนสง ทงขาเขา-ขาออก,
การบรหารก�าลงการขนสง, การบรหารคลงสนคา, การเคลอนยายวตถดบ,
การเตมเตมค�าสงซอ การออกแบบเครอขาย
ต�าแหนงของโลจสตกสในองคกร เกยวกบระดบวางแผน / ระดบ
กลยทธ ระดบปฏบตการ และระดบเทคนค
Value Stream Mapping (VSM) หมายถง การวาดแผนทของลกคา
และดวาสนคาทเราผลตขนมาผานกระบวนการอะไรบาง แตละชวงจะวด
วาใชระยะเวลาเทาไร
Global Supply Chain Management เราตองน�าของดๆ มาจาก
ทวโลก เชน ทมฟตบอล Real Madrid ทซอตวนกฟตบอลเกงๆ มา หรอ
ทม FC Barcelona มการสงบอลกนไดเกง ซงกคลายๆ กบการท�า
โลจสตกส
ปจจยทส�าคญทสดในการพฒนากลยทธโลจสตกสคอความตองการ
ของลกคา
68 | Tourism Journal
T o u r i s m A E C
69|Tourism Journal
T o u r i s m A E C
การประยกตแนวคด Lean Thinking ในการจดการการทองเทยวเพอรองรบ AEC พรอมกรณศกษาโดย ดร. ไพรช พบลยรงโรจน ศนยวจยและซพพลำยเชน
คณะเศรษฐศำสตร มหำวทยำลยเชยงใหม
แนวทางการออกแบบระบบโลจสตกส เรมจากคนหาคณคา
ทลกคาตองการ จากนนกระบเปาหมายทตองการสงใหลกคา
แลวจงออกแบบระบบโลจสตกส
องคประกอบของสนคา ประกอบดวย องคประกอบปกต
องคประกอบทคาดหวง องคประกอบพเศษ และองคประกอบทม
ศกยภาพ
การคนหาคณคาของลกคาคอ คณคาของลกคา = ประโยชน
ทรบรได - ตนทนทรบรได
มตคณคาของลกคา (Customer Value) ประกอบดวย คณภาพ
การบรการ ตนทน / ราคา และระยะเวลาจดสง (ทงน ทง 4 ประเดน
ตองสมดลกน)
โลจสตกสตองจบคกบการตลาดใหได โลจสตกสจงประกอบ
ดวยองคประกอบ 2 ประเภทหลก คอ คณสมบตเจาะตลาด (Market
Qualifiers) และ คณสมบตชนะใจ (Order Winners)
โลจสตกสและหวงโซอปทาน : สงส�าคญในการจบคหวงโซ
อปทานกบอปสงคของผบรโภค ทควรตระหนก คอ
l That ‘One Size Doesn’t Fit All’ สนคาชนดเดยวไมสามารถ
ตอบสนองลกคาไดทงหมด
l ทฤษฎ Lean = Do Less For More = Waste Elimination
ท�านอยไดมาก ลดของเสยในระบบ
l ทฤษฎ Agile = Flexibility and Responsiveness ตอบสนอง
ลกคาไดทนท ไดความพงพอใจลกคา
l การรวมทฤษฎ Lean + Agile = LeAgile มวธการทสามารถ
พลกแพลงได ปรบเปลยนได รวมทงตอบสนองตอลกคาไดดอกดวย
Seven Wastes ของเสย หรอ สงทท�าแลวเสยเวลา ไมจ�าเปน
(TIMWOOD) ประกอบดวย 7 สง ดงตอไปน Transport, Inventory,
Motion/Movement, Waiting, Over Processing, Over Production
และ Defects
มการยกตวอยางกรณศกษาของหาง Marks and Spencer
เกยวกบการสงสนคา จะแบงออกเปนสวนๆ เพอเปนการแกปญหา
หลงจากทประสบปญหาเกยวกบการขนสงสนคาในชวงป 1990
The LeAgile Approach เปนชอวธทนยมใช เรยกในแถบ
ยโรป From Mass Production to Mass Customisation ทางฝง
สหรฐอเมรกานยมใชเรยกวธนดวยค�าวา Mass Production
ตวอยางของ Mass Customisation เชน ชอกโกแลตยหอ
M&M ลกคาสามารถเขาไปเลอกสชอกโกแลตทตองการไดใน
เวบไซต หรอคอมพวเตอรยหอ DELL สามารถเลอกแบบทตองการ
ของลกคาได เปนตน สามารถน�ามาปรบใชเกยวกบธรกจทองเทยว
โดยทไมจ�าเปนทจะตองมการวางแผนทองเทยวไวทกอยาง สามารถ
ปรบเปลยนแบบใหลกคาเลอกเองได
ความรวมมอในหวงโซอปทาน เกดขนในรปแบบของวฏจกร
ในหวงโซอปทาน เชน วฏจกรการจดซอ น�าไปสวฏจกรการผลต
น�าไปสวฏจกรการเตมเตมสนคา น�าไปสวฏจกรค�าสงซอของลกคา
เปนตน เปาหมายสงสดของการจดการหวงโซอปทาน คอ การสราง
ก�าไรสงสดของทงหวงโซอปทาน
การจดการการทองเทยวแบบ Lean 1. ก�าหนดคณคาของการทองเทยว (Identify Value)
2. จดท�าแนวทางสรางคณคาของการทองเทยวนนๆ
(Map the Value Stream)
3. สรางการไหลเวยนของกระบวนการ (Create Flow)
4. ก�าหนดวธการสรางกระแสเพอดงดดนกทองเทยว
(Establish Pull)
5. หาวธการทสมบรณแบบทสด (Seek Perfection)
กลาวโดยสรป คอ โลจสตกสการทองเทยว เปนการเคลอนยาย
สนคาและบรการเกยวกบการทองเทยว และนกทองเทยวตางๆ
โดยใชกลยทธ Lean Agile และ LeAgile
70 | Tourism Journal
T o u r i s m A E C
Logistics and Connectivity ความเชอมโยงระบบโลจสตกสใน AECโดย รศ.ดร. รธร พนมยงค คณะพำณชยศำสตรและกำรบญช
มหำวทยำลยธรรมศำสตร
ความเขาใจเกยวกบความรวมมอทางเศรษฐกจระดบภมภาค
(Understanding Regional Economic Integration) ประเทศไทย
มหลายกรอบความรวมมอ เชน GMS-Greater Mekong Subregion
หรอการท�าโลจสตกสแถบแนวชายแดนพมา เปนตน
ภาพลกษณในอาเซยนตองประกอบไปดวย หนงวสยทศน หนง
เอกลกษณ หนงประชาคม แตเรายงมขอจ�ากด เชนในเรองของความ
มนคง เกยวกบวซา ซงไมสามารถท�าไดแบบวซาเชงเกนของแถบยโรป
ประชาคมอาเซยน ประกอบดวย 3 เสาหลก คอ ความมนคง สงคม
วฒนธรรม และการสรางประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
ทศทางทเรามเปนวสยทศน ไมไดเปนวธการทเราจะด�าเนนการ
ซงประกอบดวย แผนแมบท และการเชอมโยง
1. การเชอมโยงทางกายภาพ เชน ถนน สนามบน ทาเรอ
2. การเชอมโยงกฎระเบยบ เชน ขอจ�ากด การขบรถขามแดน
ระหวางมาเลเซยและสงคโปร
3. การเชอมโยงระหวางกนของประชาชนอาเซยนตองเปน
ประชาชนทมความเปนอนหนงอนเดยวกน
ประเดนทเกยวกบโลจสตกส ในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
เปนการเชอมโยงกบหวเมองหลกๆ ปจจบนมสายการบนตนทนต�า
จดผานแดนยงคงเปนปญหาและเปนจดออนของโลจสตกส ในดานของ
เครอขายผใหบรการ เรายงขาดการเชอมโยงภายในเชงธรกจ
ในการเปดตลาดนน ท�าใหเกดการแขงขนมากขน ตองมการคยกน
ในเรองมาตรฐาน การหาขอมลเพมเตมจากแหลงขอมล เชน กระทรวง
พาณชย ผประกอบการตองมการปรบตวทงเชงรกและเชงรบ ถามองวา
ประเทศไทยเปน Gateway แลว เราตองมองดานตลาดแรงงาน และ
ตองมการคยกนและยอมรบกนดานวชาชพ แตตองยอมรบวา บคลากร
การทองเทยวของไทยดอยเรองภาษา การจดท�าขอตกลงการยอมรบ
รวม (Mutual Recognition Agreement - MRA) จงใชควบคมคนทใช
วชาชพทางการทองเทยว
สงทส�าคญทสดของการวางระบบโลจสตกสในอาเซยน ขนอยกบ
หวงโซทเปนขอตอทออนแอทสด ความสามารถของเราคอ ตองก�าจด
สงนนออกไปใหได ในปจจบน AEC ไดเขามาแลว แตเราก�าลงคอยๆ
ขยบใหถงในป ค.ศ. 2015 ซง AEC จะมผลกระทบตอแตละประเทศ
ทแตกตางกน อตสาหกรรมการทองเทยวของไทย ถามขอไดเปรยบ
กสามารถออกไปสประเทศอนได แตถาไมได นกทองเทยวกจะใชการ
น�าเทยวของคนทองถน
70 | Tourism Journal
71|Tourism Journal
T o u r i s m A E C
“ฉนไมประสงคจะไดอะไรจากเขมร นอกจากเกยรตยศชอเสยง
ทจะมสบไปในภายภาคหนา วาไดกอบกชาตเขมรไว
ไมใหพระบวรพทธศาสนาในเขมรตองเปนอนเสอมสลายไป”
พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว รบสงกบนกองคดวงเมอ พ.ศ. 2383
เรอง : สรชาต บ�ารงสข
กรณปราสาทพระวหาร :
คดบวก ไมคดลบ และ ไมรบ
สถานการณความสมพนธระหวาง
ไทยกบกมพชาก�าลงเขาส สภาวะของ
ความเปราะบางเปนอยางยง อนเปนผล
จากการยนค�ารองของรฐบาลกมพชา
ในการใหศาลโลกตความเพอชแนวเสน
รอบตวปราสาทพระวหาร (Vicinity)
ผลของการตความดงกลาวอาจน�าไปส
การปลกกระแสชาตนยมเกาในไทย ซง
ผกโยงกบแนวคดเรองของการเสยดนแดน
เพราะการชเชนนอาจสงผลตอสงทฝาย
ไทยเรยกวา ‘พนททบซอน’ ไดโดยตรง
ในอกดานหนงของปญหา หากตอง
พจารณาดวยสตและความมเหตผลแลว
ปญหา ‘การเมองเรองโบราณสถาน’
ของกรณปราสาทพระวหารเชนน ดจะม
ประเดนใหตองคดถงในอนาคตอยหลาย
เรอง
72 | Tourism Journal
T o u r i s m A E C
หากเราลองพจารณาปญหาขอพพาท
ปราสาทพระวหารตงแตในป พ.ศ. 2505 จนถง
แนวโนมสถานการณทอาจจะเรมขนในอนาคต
รวมกบกรณของการสนสดยคสมยของโลก
ความมนคงในอดต อนไดแกการยตของ
สงครามเยนแลว จะเหนไดชดเจนของขอสงเกต
ประการส�าคญวา ในยคสงครามเยน ปญหาภย
คกคามจากคอมมวนสตเปนประเดนส�าคญทสด
ในการมองปญหาของรฐ แตในปจจบน ความ
สมพนธไทยกบเพอนบานเปนโจทยใหญ
ดงนน แมวาในป พ.ศ. 2505 ไทยจะตอง
พายแพในการน�าเอาความขดแยงในกรณ
ปราสาทพระวหารเขาสกระบวนการตดสนของ
ศาลยตธรรมระหวางประเทศ และกลายเปน
‘ประเดนรอน’ ในความสมพนธไทย-กมพชา
มาโดยตลอดกตาม
แตในระยะตอมา ความรสกชาตนยมกบ
การตองสญเสย (แพคด) ปราสาทพระวหาร
ใหแกกมพชากเรมคอยๆ ถกกลบลงดวย
พฒนาการของสงครามตอตานคอมมวนสต
ในภมภาค ทท�าให รฐและสงคมไทยตอง
กงวลอย กบเรองของคอมมวนสตและการ
เปลยนแปลงทางการเมองในกมพชามากกวา
เรองของความร สกทต องสญเสยปราสาท
พระวหาร โดยเฉพาะอยางยงหลงจากการยด
อ�านาจของกลมขวาและคณะทหารในกมพชา
ทท�าใหเจาสหนตองกลายเปนรฐบาลพลดถน
ในประเทศจน รฐบาลทหารในกมพชาไดรบ
การสนบสนนจากสหรฐอเมรกาเพอรองรบ
ตอยทธศาสตรของการท�าสงครามอนโดจน
ผลเชนนอยางนอยกอาจท�าใหผน�าไทยสบายใจ
ขนสกนดวา กมพชามรฐบาลนยมตะวนตก
เชนเดยวกบรฐบาลไทย ซงจะเปนสวนส�าคญตอ
การสราง ‘รฐกนชน’ เพอขดขวางตอการขยาย
อทธพลของเวยดนามเขามาสพนทราบลมของ
แมน�าโขง และเขาประชดตอแนวชายแดนของไทยได ซงทศนะเชนนดจะปรากฏชดตงแต
ในประวตศาสตรของการปองกนกรงรตนโกสนทรในยคตน (หรอกอนยคอาณานคม)
หากยอนเวลาได เรองราวดงกลาวในชวงระยะเวลานนดจะท�าใหตองร�าลกถงอดต
ของสงครามระหวางสยามกบญวนในรชสมยของพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว
(รชกาลท 3) ซงเรมตนขนในป พ.ศ. 2376 และมาสนสดในชวงกลางป พ.ศ. 2389
[ผสนใจอาจหาอานไดจากหนงสอประวตศาสตรเรองอานามสยามยทธ ซงเจาพระยา
บดนทรเดชา (สงห) ไดแตงขนไวในสมยรชกาลท 3 ตพมพครงแรก ร.ศ. 122 และ
ตพมพซ�าอกครงในป พ.ศ. 2514]
วาทจรงแลว สงครามระหวางสยามกบญวนเหนอพนทลมแมน�าโขงของเขมรกคอ
กระบวนการจดการปญหาความขดแยงทางภมภาครฐศาสตรของรฐในอดต ทใชสงคราม
เปนเครองมอ ซงในบรบททางประวตศาสตรกคอ ทงสยามและญวนตางกพยายามขยาย
อทธพลเขาครอบครองความมงคงของทราบลมของแมน�าโขง อนเปนทงจดยทธศาสตร
และความอดมสมบรณในทางเศรษฐกจของราชอาณาจกรขแมร
ภมศาสตรของพนทดงกลาวเขามาเกยวของกบปญหาความมนคงของสยามอกครง
เมอสยามจ�าเปนตองท�าความตกลงกบผแทนของรฐมหาอ�านาจอาณานคมในการก�าหนด
เขตอธปไตยของรฐสมยใหม (อนเปนผลจากการพฒนาความเปนรฐประชาชาตทเกดขน
ในการเมองโลกยคใหม) ตลอดรวมถงการตองท�าความยนยอมทจะยกพนทบางสวน
ในแนวล�าน�าโขงใหกบเจาอาณานคมตะวนตก เพอแลกกบการลดแรงกดดนของความ
ตองการผนวกสยามเขาเปนอาณานคมของมหาอ�านาจตะวนตกในขณะนน
ผลจากการขยายอ�านาจของเจาอาณานคมในอนโดจนเชนนจงไมเพยงแตน�าไปส
การสนสดของการแขงขนชงอ�านาจระหวางรตนโกสนทรกบหงสาวด เชนเดยวกบยต
ปญหาระหวางสยามกบญวนเทานน หากแตยงหมายถงอาณาเขตของสยามรฐอยตด
ตลอดแนวพรมแดนกบรฐอาณานคมของตะวนตกจากเหนอจรดใต จากตะวนออกจรด
ตะวนตก ในสภาพเชนนปญหาการเมองระหวางประเทศส�าคญประการหนงของรฐสยาม
ในยคนนจงไดแก การแบงเขตอธปไตยของรฐดวยการปกปนเขตแดน ซงเปนเรองใหม
ของสยามรฐในยคอาณานคม
ปญหาไมใชเพยงการท�าเขตแดนกบเพอนบาน ไมวาจะเปนลาว เขมร หรอพมา
หากแตเปนการแบงเขตอธปไตยระหวางสยามกบรฐมหาอ�านาจทบงบอกวา อาณาเขต
ของสยามสนสดลงทใดในทางภมรฐศาสตร และเขตอ�านาจของเจาอาณานคมมาถง
72 | Tourism Journal
73|Tourism Journal
T o u r i s m A E C
จดใดเชนเดยวกน ซงความตกลงเชนนปรากฏอยในรปของสนธสญญา
ทสยามกระท�ากบประเทศตะวนตกทเปนผปกครองเพอนบาน ภายใต
บรบทของยคอาณานคม
จนกระทงเมอสงครามโลกครงท 2 สนสดลงพรอมกบความออนแอ
ของเจาอาณานคม จงไดน�าไปสจดส�าคญของการเมองในภมภาคกคอ
การทบรรดาประเทศตางๆ ทเคยตกเปนเมองขน เรมท�าสงครามเรยกรอง
เอกราชจนไดรบชยชนะ และไดรบเอกราชในเวลาตอมา รฐเอกราชใหม
เหลานหรอเปนสงทภาษารฐศาสตรเรยกวา ‘ประเทศใหม’ (The New
Nations) และในขณะเดยวกนกเปนผรบมรดกทางการเมองจากเจา
อาณานคมมาดวย
ประเทศใหมเหลานด�ารงอยในการเปน ‘ผสบสทธ’ จากประเทศ
อาณานคม โดยเฉพาะอยางยงในการเปนผรบมรดกดนแดนทเจาอาณา-
นคมได ท�าความตกลงไว กบสยามแตเดม และในขณะเดยวกน
สยามกไดยอมรบสถานะของเสนเขตแดนเชนนมาตลอดระยะเวลา
อนยาวนานในประวตศาสตร เพราะความตองการทจะมเสนเขตแดน
ทมความชดเจนและเปนรปธรรม และทส�าคญกคอเปนทยอมรบในเวท
ระหวางประเทศ
แมจะมขอโตแยงเกดขนเชนใดกตาม กใชวาสยามจะสามารถ
ท�าการเปลยนแปลงเสนเขตแดนทางภมศาสตรของตนไดตามอ�าเภอใจ
เพราะการเปลยนแปลงดงกลาวจะเกดขนเปนจรงได กจะตองไดรบการ
ยอมรบจากประเทศทมแนวชายแดนตดกนในรปของการท�าสนธสญญาใหม
ซงกคงไมมประเทศผสบสทธใดกระท�าเชนนนเพอใหตนตองเสยดนแดน
ไป และเปนสงทเปนไปไมได
ผลพวงจากระบบอาณานคมเชนน ท�าใหเกดความขดแยงขนในหลาย
พนทของโลกในยคหลงสงครามโลกครงท 2 มรดกของปญหาเสนเขตแดน
ทถกก�าหนดจากเจาอาณานคมกยงคงตกทอดจนถงปจจบน ไมวาจะเปน
เสนเขตแดนจน-อนเดย หรอเสนเขตแดนเอธโอเปย-โซมาเลย เปนตน
และใชวาจะมแตกรณของไทยเทานน
ในกรณเชนนเสนเขตแดนของไทยกบประเทศเพอนบาน อนเปน
ผลจากเสนแบงเขตระหวางสยามกบพนทในปกครองของเจาอาณานคม
กเปนปญหาเชนในกรณอนๆ ของโลก เพราะเสนเขตแดนหลายสวน
ถกก�าหนดขนอยางไมเปนธรรม หรอในบางกรณสงทใชเปนปจจยของ
การก�าหนดทางภมศาสตรในอดต ไดกลายเปนความไมชดเจนของสมย
ปจจบน ไมวาจะเปนความเปลยนแปลงของสนปนน�า หรอรองน�า เปนตน
แตไมวาจะเปนการก�าหนดทไมเปนธรรม หรอการก�าหนดทไมชดเจน
กมไดหมายความอยางงายๆ วา ไทยสามารถเปลยนเสนเขตแดนของ
ตนเองจากความตกลงทท�ากบมหาอ�านาจในยคอาณานคมได และเมอม
ขอพพาททเกดขน และยอมทจะน�าเอาความเหนทแตกตางกนเขาสการ
ตดสนของศาลยตธรรมระหวางประเทศหรอศาลโลกแลว กปรากฏวาไทย
ตองพายแพในกรณปราสาทพระวหารในป พ.ศ. 2505
ดงนน ในสถานการณปจจบนทกมพชาไดรบการยอมรบจากองคการ
ยเนสโกในการใหปราสาทพระวหารเปนมรดกโลก พรอมๆ กบการขอให
ศาลโลกตความค�าตดสนเดมในป พ.ศ. 2505 ปญหาภมรฐศาสตรเชนท
กลาวแลวในขางตนกหวนกลบมาใหตองขบคดกนอก เพราะในทายทสด
แลว ปญหายอมหลกหนไมพนจากการเปนกรณพพาทระหวางประเทศ
ในเรองของเสนเขตแดนโดยตรง
ในโลกของการเมองระหวางประเทศสมยใหม หนงในแนวทางท
ถกใชเพอการแกไขปญหาขอพพาทเรองเสนเขตแดน ไมใชสงคราม
หากแตมกจะออกในรปของการใชประโยชนพนททเปนขอพพาทรวมกน
หรอทเรยกกนโดยทวไปวา ‘เจดเอ’ (Joint Development Area - JDA)
เชนพนท JDA ทางภาคใตระหวางไทยกบมาเลเซย เปนตน
ฉะนนเพอไมใหปญหาปราสาทพระวหารกลายเปนปจจยทท�าใหเกด
สงครามชายแดนไทย-กมพชาแลว การท�าปราสาทพระวหารใหเปน
พนทพฒนารวมไทย-กมพชา กนาจะเปนทางออกหนง เชน อาจจะเรยก
เฉพาะลงไปวา ‘พนทพฒนารวมทางวฒนธรรม’ (Joint Cultural
Development Area) หรอ ‘JCDA’ หรออาจจะท�าเปน ‘พนททองเทยว
รวม’ (Joint Tourism Areas) หรอ ‘JTA’ เพอใชประโยชนทงทางเศรษฐกจ
และการพฒนาความรวมมอทางวฒนธรรมระหวางประเทศทงสอง
ตวอยาง ไทยกบกมพชาอาจจะเปดการทองเทยวรวมกน เชน การ
เปดเสนทาง ‘การทองเทยวเชงวฒนธรรม’ โดยมฐานของปราสาทหน
เปนจดขาย และเชอมตอระหวางการทองเทยวจากนครวด-นครธม
เชอมเขามาสบรรดาปราสาทหนทอยในภาคอสานของไทย ไมวาจะเปน
ปราสาทตาเมอน ปราสาทตาเมอนธม ปราสาทพมาย ตลอดรวมถง
ปราสาทพนมรง ปราสาทเมองต�า เปนตน อกทงยงอาจจะขยายเสนทาง
การทองเทยวเขาไปสในลาวภาคใต คอ ปราสาทวดภ (หรอบางทานอาจ
จะเรยกวา วดโพธ)
หากสามารถเปดการทองเทยวรวมกนในรปของ ‘การทองเทยว
ปราสาทหน’ ไดเชนนแลว บางทปญหาอาจจะไมใชเรองของการถกเถยง
ปญหาอธปไตยของปราสาท แตนาจะเปนเรองของพนองในสามประเทศ
จด ‘ขายทวรปราสาทหน’ รวมกนไดอยางไร และทส�าคญกคอ อยาลมวา
ปราสาทหนสวนใหญนนอยในภาคอสานของไทย... ปราสาทหนทสมบรณ
ทสดกอยในไทย คอ ปราสาทพมาย... ปราสาททสวยทสดไมวาจะเปน
ปราสาทพมายหรอปราสาทพนมรงกอยในไทย... ปราสาททอาจจะถอวา
ออนชอยและงดงามเชนปราสาทเมองต�ากอยในไทย
ถาเราเดนผานกระแสชาตนยมและปญหาความขดแยงไดจรง ปญหา
ทเหลอในอนาคตกคอ เราจะสรางและพฒนาโครงสรางพนฐานเพอเชอมตอ
การทองเทยวเหลานไดอยางไร ดงนน ขอเสนอไมวาจะเปน ‘JCDA’
หรอ ‘JTA’ กเพอหวงวา ความสมพนธไทย-กมพชาจะกาวจาก ‘วกฤต
สโอกาส’ และในขณะเดยวกนกจะตองระมดระวงไมใหเกดสถานการณ
จาก ‘โอกาสสวกฤต’ ทจะน�าไปสความบาดหมางในระหวางพนองและ
ผองญาตของคนในไทยและกมพชากบปญหาทจะเกดขนกบอนาคตของ
ปราสาทพระวหาร !
73|Tourism Journal
ของการทองเทยวแหงประเทศไทย
รายชอ
รายงานวจย
ขอมลเพมเตม [email protected] หรอ http://tourismlibrary.tat.or.th
2553
2554
2555การส�ารวจทศนคตและความพงพอใจในการเดนทางทองเทยว
ของคนไทยในพนททมศกยภาพในการสงออก (เชยงใหม พษณโลก ขอนแกน นครราชสมา นครสวรรค กาญจนบร ชลบร ลพบร สงขลา
และสราษฎรธาน)
การศกษาสถานการณและแนวโนมดานการตลาดส�าหรบการทองเทยวกลมด�าน�า
การศกษาสถานการณและแนวโนมดานการตลาดส�าหรบการทองเทยว กลม Honeymoon & Wedding
การส�ารวจทศนคตและความพงพอใจนกทองเทยวตางชาตกลมตลาดหลก และกลมตลาดเกดใหม ระยะท 2 (มาเลเซย ฟลปปนส เกาหลใต เดนมารก อตาล เนเธอรแลนด นอรเวย สวเดน สวตเซอรแลนด แคนาดา ออสเตรเลย
และอสราเอล)
การส�ารวจมมมองของชาวไทยตอการทองเทยวเพอการจดแบงกลมฐานลกคา
การศกษาสถานการณและโอกาสการสงเสรมตลาดการทองเทยวกลมนเวศและผจญภย (Eco & Adventure Tourism)
การส�ารวจการรบรของนกทองเทยวเพอการวางแผนเชงรกในการเจาะกลมลกคาใหม (ส�าหรบตลาดยโรป)
การศกษาภาพลกษณดานการทองเทยว ของประเทศไทยในสายตาของนกทองเทยวตางชาต
การศกษาแนวทางการสงเสรมการทองเทยวในกลมนกทองเทยว
ตางประเทศทเดนทางซ�า
การศกษา ศกยภาพและขนาดของตลาดนกทองเทยวกลมสขภาพ กลมกอลฟ
กลมการแตงงานและฮนนมน และกลมการทองเทยว
เชงนเวศ (Golf, Honeymoon & Wedding)