Sromis usafrTxoebis marTvis sistemebis meToduri miTiTeba · 2014. 9. 9. · gansazRvros zogadi...
Transcript of Sromis usafrTxoebis marTvis sistemebis meToduri miTiTeba · 2014. 9. 9. · gansazRvros zogadi...
-
Sromis saerTaSoriso biuro. J e n e v a
Sromis usafrTxoebis
marTvis sistemebis
meToduri miTiTeba
ILO - OSH 2001
erovnuli sainformacio centri usafrTxoebis teqnikasa da Sromis dacvaSi
Tbilisi 2003
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
2
Sromis saerTaSoriso biuro. J e n e v a
Sromis usafrTxoebis
marTvis sistemebis
meToduri miTiTeba
ILO - OSH 2001
erovnuli sainformacio centri usafrTxoebis teqnikasa da Sromis dacvaSi
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
3 am dokumentis originali gamocemulia JenevaSi, Sromis saerTaSoriso biuros mier dasaxelebiT Guidelines on occupational safety and health management systems. saavtoro ufleba © 2001 Sromis saerTaSoriso organizacia. qarTuli Targmanis saavtoro ufleba © 2003 saqarTvelos erovnuli sainformacio centri usafrTxoebis teqnikasa da Sromis dacvaSi. gadaTargmnili da gamocemulia uflebis miRebis Semdeg.
Sso publikaciebSi gamoyenebuli dasaxelebebi, romlebic Seesabamebian gaerTianebuli erebis organizaciis gamocdilebas, agreTve aq warmodgenili masalebi ar unda iqnas ganxiluli, rogorc Sromis saerTaSoriso biuros mosazrebebi nebismieri qveynis, calkeuli regionis an teritoriis, maTi xelisuflebis an maTi dadgenili sazRvrebis samarTlebriv statusze. samecniero kvlevebSi an sxva masalebSi gamoTqmul mosazrebebze pasuxismgebloba mTlianad ekisrebaT maT avtorebs da isini ar unda iqnes ganxiluli, rogorc Sromis saerTaSoriso biuros mosazrebebi. firmebis dasaxelebis, komerciuli produqciis an procesebis moxsenieba ar niSnavs Sromis saerTaSoriso biuros mxridan maT mxardaWeras, iseve rogorc maTi ar moxsenieba _ dawunebas.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
4Sinaarsi
Sesavali 3
1. miznebi 4
2. usafrTxoebisa da Sromis dacvis marTvis sistemebis erovnuli struqtura 4
2.1. erovnuli politika 4
2.2. erovnuli saxelmZRvanelo 6
2.3. praqtikuli saxelmZRaneloebi 6
3. organizaciaSi usafrTxoebis da Sromis dacvis marTvis sistema 7
politika
3.1. politika usafrTxoebasa da Sromis dacvaSi 8
3.2. muSakebis monawileoba 9
organizacia
3.3. movaleoba da pasuxismgebloba 9
3.4. kvalifikacia da swavleba 10
3.5. usafrTxoebis da Sromis dacvis marTvis sistemis dokumentacia 11
3.6. kavSiri 12
dagegmva da danergva
3.7. sawyisi kvleva 13
3.8. sistemis dagegmva, damuSaveba da danergva 13
3.9. miznebi usafrTxoebasa da Sromis dacvaSi 14
3.10. saSiSi sawarmoo faqtorebis Tavidan acileba 15
Sefaseba
3.11. saqmianobis Sedegebis monitoringi da gazomva 18
3.12. sawarmoo travmebis, SeuZlod yofnis, daavadebebis da incidentebis da uSd saqmianobis Sedegebze maTi gavlenis gamokvleva 20
3.13. auditi 20
3.14. marTvis efeqturobis kvleva 22
srulyofis RonisZiebebi
3.15. profilaqtikuri da gamasworebeli saqmianoba 23
3.16. mudmivi srulyofa 25
terminTa ganmartebebi 25
bibliografia 28
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
5
Sesavali
usafrTxoebisa da Sromis dacvis (uSd) marTvis sistemebis danergvis
dadebiTi zegavlena organizaciebze, rac gamoixateba rogorc saSiSi da
mavne sawarmoo faqtorebis da riskebis zemoqmedebis SemcirebaSi, aseve
mwarmoeblurobis gazrdaSi, amJamad aRiarebulia mTavrobebis, samuSaos
mimcemTa da muSakebis mier.
usafrTxoebis da Sromis dacvis marTvis sistemebis saxelmZRvanelo
damuSavebulia Sromis saerTaSoriso organizaciis (Sso) mier sayovelTaod
aRiarebuli saerTaSoriso principebis Sesabamisad, romlebic
gansazRvrulia Sso-Si Semavali socialur-SromiTi urTierTobebis sami
mxaris warmomadgenlebis mier. es sammxrivi midgoma uzrunvelyofs Zalas,
moqnilobas da saTanado safuZvels organizaciaSi usafrTxoebis
stabiluri kulturis ganviTarebisaTvis. amrigad, Sso-m daamuSava uSd-is
marTvis sistemebis saxelmZRvanelo, romelic atarebs nebayoflobiT
xasiaTs da asaxavs muSakebis usafrTxoebis da janmrTelobis dacvisTvis
Sso-is mniSvnelobas da mis mier gamoyenebul saSualebebs.
am saxelmZRvaneloSi mocemuli praqtikuli rekomendaciebi SeuZlia
gamoiyenos yvelam, vinc pasuxismgebelia usafrTxoebisa da Somis dacvis
marTvaze. iuridiulad rekomendaciebis Sesruleba araa aucilebeli da ar
iTvaliswinebs erovnuli kanonmdeblobis, moqmedi wesebis an damtkicebuli
standartebis Secvlas. maTi gamoyeneba ar moiTxovs sertifikacias.
samuSaos mimcemi pasuxismgebeli da movalea uzrunvelyos
usafrTxoebisa da Sromis dacva. uSd-is marTvis sistemebis danergva swori
midgomaa am movaleobis gansaxorcieleblad. Sso-m daamuSava es
saxelmZRvanelo organizaciebisa da kompetenturi dawesebulebebisaTvis
rogorc praqtikuli instrumenti usafrTxoebasa da Sromis dacvis
saqmianobaSi mudmivi srulyofis ganxorcielebisa.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
61. miznebi
1.1. am saxelmZRvanelom xeli unda Seuwyos saSiS sawarmoo faqtorebisgan
muSakebis dacvas da sawarmoo travmebis, SeuZlod yofnis, daavadebebis,
incidentebis da sasikvdilo SemTxvevebis Tavidan acilebas.
1.2. qveynis doneze saxelmZRvanelo unda iyos:
a) gamoyenebuli erovnuli kanonmdeblobisa da moqmedi wesebis
daxmarebiT uSd marTvis sistemebis erovnuli struqturis Sesaqmnelad;
b) safuZveli nebayoflobiTi RonisZiebebis gansaxorcieleblad,
romlebic mimarTulia moqmedi wesebis da standartebis gaZlierebisaken,
rac uSd saqmianobis mudmiv srulyofas iwvevs; da
g) safuZveli uSd marTvis sistemebis erovnuli da gamoyenebiTi
saxelmZRvaneloebis srulyofisTvis organizaciebis sididisa da
saqmianobis xasiaTis Sesabamisad maTi realuri moTxovnilebebis jerovani
dakmayofilebis mizniT.
1.3. organizaciis doneze saxelmZRvanelom unda:
a) uzrunvelyos organizaciaSi uSd marTvis sistemebis elementebis
integrireba, rogorc politikuri da mmarTvelobiTi RonisZiebebis
Semadgeneli nawili;
b) ganaxorcielos organizaciis yvela wevris, kerZod, samuSaos
mimcemis, mesakuTris, mmarTvelobis personalis, muSakebisa da maTi
warmomadgenlebis survili uSd saqmianobis mudmivi srulyofis mizniT uSd
marTvis saTanado principebisa da meTodebis gamoyenebisaTvis.
2. usafrTxoebisa da Sromis dacvis marTvis sistemebis erovnuli struqtura
2.1. erovnuli politika
2.1.1. dadgenili wesiT unda ganisazRvros kompetenturi dawesebuleba
an dawesebulebebi SeTanxmebuli erovnuli politikis Camoyalibebis,
ganxorcielebis da perioduli SemowmebisTvis, romelic mimarTuli unda
iyos organizaciebSi uSd marTvis sistemebis Seqmnisa da ganviTarebisTvis
daxmarebisaken. es unda gakeTdes dadgenili wesiT samuSaos mimcem yvelaze
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
7ufro warmomadgenlobiT organizaciebsa da muSakebTan da sxva
organoebTan SeTanxmebiT.
2.1.2. uSd marTvis sistemebis dargSi erovnulma politikam unda
gansazRvros zogadi principebi da procedurebi:
a) organizaciis marTvis saerTo sistemaSi uSd marTvis sistemebis
danergvasa da integraciaSi xelis Sewyoba;
b) erovnul da ogranizaciis doneze nebayoflobiTi RonisZiebebis
gaadvileba da srulyofa uSd saqmianobis sistematuri dadgenis, dagegmvis,
danergvisa da srulyofisaTvis;
g) organizaciaSi muSakebisa da maTi warmomadgenlebisTvis xelis
Sewyoba moanawileobis misaRebad;
d) mudmivi gaumjobesebebis danergva zedmeti biurokratizmis,
administrirebisa da danaxarjebis gareSe;
e) organizaciis doneze uSd marTvis sistemebisaTvis damatebiTi da
xelisSemwyobi RonisZiebebis gansaxorcieleblad da am RonisZiebebis uSd
marTvis stabilur struqturaSi mosaqcevad Sromis inspeqciis,
usafrTxoebis da Sromis dacvis samsaxurisa da sxva samsaxurebisTvis
daxmarebis aRmoCena;
v) erovnuli politikis da struqturis efeqturobis perioduli
Sefaseba;
z) uSd sistemebis efeqturobis Sefaseba da publikacia; da
T) menardeebis da maTi muSakebis usafrTxoebis da Sromis dacvis
moTxovnebis imave doneze uzrunvelyofa, ra donezecaa uzrunvelyofili
organizaciis, maT Soris droebiT daqiravebuli muSakebis moTxovnebi.
2.1.3. erovnuli politikis SeTanxmebulobis da mis gamosayeneblad
RonisZiebebis uzrunvelyofis mizniT kompetenturma dawesebulebam unda
daadginos uSd sistemebis marTvis erovnuli struqtura, raTa:
a) gansazRvros da daawesos im dawesebulebebis konkretuli funqciebi
da movaleobebi, romlebic pasuxismgeblebi arian erovnuli politikis
danergvaze da gaataros Sesabamisi RonisZiebebi, maT Soris aucilebeli
koordinaciis uzrunvelsayofad;
b) gamoaqveynos da periodulad gadaxedos erovnul saxelmZRvanelos
organizaciebSi uSd marTvis sistemebis nebayoflobiTi gamoyenebisa da
sistematuri ganxorcielebisaTvis;
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
8g) saTanado wesiT gansazRvros kriteriumebi im dawesebulebebis da
maTi movaleobis dasadgenad, romlebic pasuxismgebeli arian uSd marTvis
sistemebis damuSavebasa da praqtikuli saxelmZRvaneloebis danergvaze;
d) uzrunvelyos am saxelmZRvanelos xelmisawvdomoba samuSaos
mimcemebis, muSakebisa da maTi warmomadgenlebisaTvis erovnuli politikis
upiratesobebiT sargeblobis mizniT.
2.1.4. kompetenturma dawesebulebam unda ganaxorcielos RonisZiebebi
da uzrunvelyos Sromis inspeqciebis, uSd samsaxurebis da uSd dargSi
momuSave sxva saxelmwifo an kerZo samsaxurebis, saagentoebis da
dawesebulebebis teqnikurad gamarTuli xelmZRvaneloba, raTa daxmareba
aRmouCinon organizaciebs uSd marTvis sistemebis gamoyenebaSi.
2.2. erovnuli saxelmZRvanelo
2.2.1. me-3 TavSi aRniSnuli modelis safuZvelze erovnuli pirobebis
da praqtikis gaTvaliswinebiT unda damuSavdes uSd marTvis sistemebis
nebayoflobiTi gamoyenebis da sistematuri ganxorcielebis erovnuli
saxelmZRvanelo.
2.2.2. Sso mier damuSavebuli saxelmZRvanelo, erovnuli da
praqtikuli saxelmZRvaneloebi unda iqnen SeTanxmebuli erTmaneTTan
organizaciaSi uSualo an praqtikuli danergvisaTvis.
2.3. praqtikuli saxelmZRvaneloebi
.2.3.1. praqtikuli saxelmZRvaneloebi, asaxaven ra Sso-is mier
damuSavebuli saxelmZRvaneloebis saerTo miznebs, unda Seicavdnen
erovnuli saxelmZRvaneloebis zogad elementebs da asaxavdnen
organizaciis an organizaciaTa jgufis specifikur pirobebs da saWiroebebs
da iTvaliswinebdnen:
a) maT sididesa (didi, saSualo, mcire) da infrastruqturas; da
b) saSiSi sawarmoo faqtorebis tipebs da riskis dones.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
92.3.2. kavSiri uSd marTvis sistemebis (uSdms) erovnul struqturasa
da maT ZiriTad elementebs Soris mocemulia nax. 1-ze.
nax.1. uSd marTvis sistemebis erovnuli struqturis elementebi
3. organizaciaSi usafrTxoebis da Sromis dacvis marTvis sistema
usafrTxoebis da Sromis dacvis uzrunvelyofa uSd moTxovnebis
dacvis CaTvliT, erovnuli kanonebisa da wesebisgan gamomdinare, samuSaos
mimcemis movaleobaa da is masze pasuxismgebelia. samuSaos mimcemi saTaveSi
unda Caudges am samuSaos, mudmivi yuradReba unda dauTmos organizaciaSi
uSd saqmianobas da ganaxorcielos Sesabamisi RonisZiebebi uSd marTvis
sistemebis Sesaqmnelad. sistemis ZiriTadi elementebia politika,
organizacia, dagegmva da danergva, Sefaseba da srulyofis RonisZiebebi
(nax.2).
Sso-is xelmZRvaneloba uSdms-Si
erovnuli saxelmZRvanelo uSdms-Si
praqtikuli saxelmZRvanelo uSdms-Si
organizaciebSi uSdms
nax.2. uSd marTvis sistemis mTavari elementebi
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
10politika
3.1. politika usafrTxoebasa da Sromis dacvaSi
3.1.1. samuSaos mimcemma muSakebTan da maT warmomadgenlebTan
konsultaciebis safuZvelze werilobiTi formiT unda Camoayalibos
politika uSd dargSi, romelic unda:
a) pasuxobdes organizaciis specifikas da Seesabamebodes mis sidides
da saqmianobis bunebas;
b) iyos mokle, gasagebad dawerili, daTariRebuli da ZalaSi Sevides
samuSaos mimcemis xelmoweriT an samuSaos mimcemis an organizaciaSi
TanamdebobiT ufrosi pasuxismgebeli piris mindobilobiT;
g) gavrceldes da iyos advilad misawvdomi yvela pirisaTvis maT
samuSao adgilze;
d) iqnes gadasinjuli Semdgomi gamoyenebisas; da
e) iyos misawvdomi gareSe dainteresebuli mxareebisaTvis dadgenili
wesiT.
3.1.2. politika uSd dargSi unda moicavdes, minimum, Semdeg sakvanZo
principebs da miznebs, romelTa ganxorcielebas organizacia iRebs Tavis
Tavze:
a) organizaciis yvela wevris usafrTxoebis da janmrTelobis dacva
sawarmoo travmebis, SeuZlod yofnis, daavadebebis da incidentebis Tavidan
acilebis gziT;
b) uSd Sesabamisi erovnuli kanonebis da wesebis, nebayoflobiTi
programebis, uSd koleqtiuri xelSekrulebebis da sxva moTxovnebis dacva,
rasac organizacia iRebs Tavis Tavze;
g) muSebisa da maTi warmomadgenlebisaTvis konsultaciebis Catarebis
uzrunvelyofa da uSd marTvis sistemis yvela elementSi maTi aqtiuri
monawileobis mxardaWera; da
d) uSd marTvis sistemis funqcionirebis mudmivi srulyofa.
3.1.3. uSd marTvis sistema unda iyos organizaciaSi marTvis sxva
sistemebTan SeTavsebadi an integrirebuli.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
113.2. muSakebis monawileoba
3.2.1. muSakebis monawileoba uSd marTvis sistemis ZiriTadi elementia
organizaciaSi.
3.2.2. samuSaos mimcemma unda uzrunvelyos, raTa muSakebma da
usafrTxoebasa da Sromis dacvaSi maTma warmomadgenlebma miiRon
konsultaciebi, informacia da aimaRlon kvalifikacia maT samuSaosTan
dakavSirebul uSd yvela aspeqtSi, saavario RonisZiebebis CaTvliT.
3.2.3. samuSaos mimcemma muSakebisa da usafrTxoebasa da Sromis
dacvaSi maTi warmomadgenlebisaTvis unda gaataros RonisZiebebi, raTa maT
hqondeT dro da resursebi uSd marTvis sistemis organizaciis, dagegmvis
da danergvis, Sefasebis da srulyofis RonisZiebebis procesebSi aqtiuri
monawileobisaTvis.
3.2.4. samuSaos mimcemma erovnuli kanonebisa da praqtikis Sesabamisad
dadgenili wesiT unda uzrunvelyos usafrTxoebasa da Sromis dacvaSi
komisiis Seqmna da misi efeqturi funqcionireba da usafrTxoebasa da
Sromis dacvaSi muSakebis warmomadgenlebis aRiareba.
organizacia
3.3. movaleoba da pasuxismgebloba
3.3.1. samuSaos mimcemi sruli pasuxismgebeli unda iyos muSakebis
usafrTxoebisa da janmrTelobis dacvaze da uxelmZRvanelos
organizaciaSi uSd saqmianobas.
3.3.2. samuSaos mimcemma da umaRlesi rgolis xelmZRvanelma kadrebma
unda gaanawilon movaleobebi, pasuxismgebloba da uflebamosileba uSd
marTvis sistemis ganviTarebis, danergvis da funqcionirebisa da uSd
Sesabamisi miznebis miRwevisaTvis. unda Seiqmnas struqturebi da procesebi,
romlebic:
a) gansazRvraven da organizaciis wevrebamde daiyvanen im pirebis
movaleobebs, pasuxismgeblobas da uflebamosilebas, romlebic adgenen,
afaseben an akontroleben saSiS sawarmoo faqtorebsa da riskebs;
b) muSakebis usafrTxoebisa da janmrTelobis dacvis
uzrunvelsayofad, ganaxorcieleben efeqtur operatiul zedamxedvelobas;
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
12g) organizaciaSi uSd marTvis sistemis elementebis danergvis
mizniT xels Seuwyoben organizaciis wevrebs Soris, muSakebisa da maTi
warmomadgenlebis CaTvliT, TanamSromlobas da kavSirs;
d) ganaxorcieleben saTanado erovnul saxelmZRvaneloebSi,
praqtikul saxelmZRvaneloebSi, an nebayoflobiT programebSi asaxul uSd
marTvis sistemebis principebs, romelTa Sesrulebas organizacia uerTdeba;
e) Seqmnian da ganaxorcieleben cxad politikas da miznebs uSd
dargSi;
v) gaatareben efeqtur RonisZiebebs saSiSi sawarmoo faqtorebis da
riskebis dadgenis, aRmofxvris an kontrolisaTvis da xels uwyoben
samuSaoze janmrTelobis dacvas;
z) Seqmnian profilaqtikur da janmrTelobis propagandis programebs;
T) uzrunvelyofen efeqtur RonisZiebebs muSakebis da maTi
warmomadgenlebis sruli monawileobisaTvis uSd dargSi politikis
gansaxorcieleblad;
i) gaiTvaliswineben Sesabamis resursebs imis uzrunvelsayofad, rom
uSd pasuxismgebelma pirebma, maT Soris usafrTxoebis da Sromis dacvis
komisiam, SeZlon sworad Seasrulon TavianTi funqciebi;
k) uzrunvelyofen efeqtur RonisZiebebs muSakebis da maTi
warmomadgenlebis sruli monawileobisaTvis usafrTxoebisa da Sromis
dacvis komisiebSi iq, sadac isini arseboben.
3.3.3. iq, sadac es aucilebelia, umaRlesi marTvis rgolis doneze unda
dainiSnos piri an pirebi, romelTac aqvT movaleoba, pasuxismgebloba da
uflebamosileba:
a) uSd marTvis sistemis srulyofis, danergvis, periodulad
gadasinjvis da Sefasebis;
b) uSd marTvis sistemebis funqcionirebis Sesaxeb umaRlesi
xelmZRvanelobisaTvis angariSebis periodulad gadacemis; da
g) organizaciis yvela wevris monawileobisaTvis xelisSewyobis.
3.4. kvalifikacia1 da swavleba
3.4.1. samuSaos mimcemis mier unda ganisazRvros uSd aucilebeli
sakvalifikacio moTxovnebi; gaTvaliswinebul da ganxorcielebul unda
1 uSd dargSi kompetencia moicavs ganaTlebas, muSaobis gamocdilebas da kvalifikaciis amaRlebas, an maT SeTavsebas.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
13iqnes RonisZiebebi, romlebic uzrunvelyofen, rom movaleobebis da
uflebamosilebis Sesrulebisas yvela pirs hqondes kvalifikacia
usafrTxoebasa da Sromis dacvis aspeqtebis gansaxorcieleblad.
3.4.2. samuSaos mimcems unda hqondes uSd sakmarisi kvalifikacia
imisaTvis, raTa gansazRvros da aRmofxvras an gaakontrolos sawarmoo
saSiSi faqtorebi da riskebi da gamoiyenos uSd marTvis sistema.
3.4.3. swavlebis programebi, 3.4.1. punqtis RonisZiebebis CarCoebSi, unda:
a) moicavdes organizaciis yvela wevrs dadgenili wesiT;
b) Catardes kompetenturi pirebis mier;
g) iTvaliswinebdes efeqtur da droul pirvelad da Sesabamisi
periodulobiT ganmeorebiT swavlebas;
d) Seicavdes msmenelebis mier swavlebis dros miRebuli codnis
sisrulis da simyaris Sefasebas;
e) periodulad ganaxldes. ganaxleba unda gavrceldes usafrTxoebis
da Sromis dacvis komisiaze iq, sadac es komisia arsebobs da swavlebis
programebze, romlebic aucileblobis SemTxvevaSi icvleba maTi mimdinare
moTxovnebTan Sesabamisobis da efeqturobis uzrunvelyofis mizniT; da
v) damowmdes saTanado wesiT da organizaciis sididis da saqmianobis
saxeobis Sesabamisad.
3.4.4. swavleba yvela msmenelma unda gaiaros ufasod da ramdenadac es
SesaZlebelia, samuSao saaTebSi.
3.5. usafrTxoebisa da Sromis dacvis marTvis
sistemis dokumentacia 3.5.1. uSd marTvis sistemis dokumentacia unda Seiqmnas da warmoebdes
organizaciis sididisa da saqmianobis saxeobis Sesabamisad. is SeiZleba
moicavdes:
a) uSd politikas da organizaciis miznebs;
b) uSd marTvis sakvanZo mmarTvelobiTi rolebis da uSd marTvis
sistemis ganxorcielebisas movaleobebis ganawilebas;
g) organizaciis saqmianobidan gamomdinare, uSd yvelaze ufro
mniSvnelovan saSiS sawarmoo faqtorebs da riskebs da RonisZiebebs maTi
Tavidan acilebisa da kontrolisaTvis; da
d) uSd marTvis sistemis struqturaSi gamoyenebul RonisZiebebs,
procedurebs, instruqciebs da sxva Siga dokumentebs.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
143.5.2. uSd marTvis sistemis dokumentacia:
a) unda iyos gasagebad dawerili da warmodgenili iseTnairad, rom
gasagebi iyos maTTvis, vinc iZulebulia isargeblos am dokumentaciiT;
b) periodulad unda gadaixedos, aucileblobis SemTxvevaSi
ganaxldes, dayvanil unda iqnes organizaciis yvela saTanado wevramde da
iyos advilad gasagebi maTTvis.
3.5.3. uSd monacemTa krebulis Seqmna, warmoeba da mxaris daWera unda
moxdes adgilze da organizaciis saWiroebis Sesabamisad. es monacemebi
unda iyos advili gamosavleni da dasafiqsirebeli da maTi Senaxvis vada
unda iyos gansazRvruli.
3.5.4. muSakebs unda hqondeT sawarmoo garemosa da janmrTelobasTan
dakavSirebul monacemebTan konfidencialurobis moTxovnebis
gaTvaliswinebiT daSvebis ufleba.
3.5.5. uSd monacemTa krebuli SeiZleba moicavdes:
a) uSd marTvis sistemebis ganxorcielebidan gamomdinare monacemebs;
b) sawarmoo travmebze, SeuZlod yofnasa, daavadebebsa da
incidentebze monacemebs;
g) uSd dakavSirebul erovnuli kanonebisa da wesebidan gamomdinare
monacemebs;
d) muSakebze, saSiSi sawarmoo faqtorebis zemoqmedebis, agreTve
sawarmoo garemosa da muSakebis janmrTelobaze dakvirvebis monacemebs;
e) rogorc aqtiuri, ise reaqtiuli monitoringis Sedegebs.
3.6. kavSiri
3.6.1. gaTvaliswinebul da ganxorcielebul unda iqnes RonisZiebebi da
procedurebi:
a) uSd dakavSirebuli gare da Siga Setyobinebebis miRebis,
dokumentirebisa da saTanado pasuxis gasacemad;
b) uSd informaciis Siga gacvlis uzrunvelsayofad organizaciis
konkretul doneebsa da funqciebs Soris;
g) imis uzrunvelsayofad, rom muSakebis da maTi warmomadgenlebis
uSd dakavSirebuli SekiTxvebi, ideebi da winadadebebi iqnes miRebuli,
ganxiluli da maTze gaices pasuxi.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
15dagegmva da danergva
3.7. sawyisi kvleva
3.7.1. organizaciaSi arsebuli uSd marTvis sistema da Sesabamisi
RonisZiebebi Sefasebuli unda iqnes saTanado wesiT, sawyisi kvlevis
safuZvelze. iq, sadac ar arsebobs uSd marTvis sistema an organizacia
Seqmnilia xelaxla, sawyisi kvleva safuZveli unda iyos uSd marTvis
sistemis Seqmnisa.
3.7.2. sawyisi kvleva unda Catardes saTanado wesiT, kompetenturi
pirebis mier, muSakebTan da/an maT warmomadgenlebTan SeTanxmebiT. man unda:
a) gansazRvros moqmedi erovnuli kanonebis da wesebis, erovnuli
saxelmZRvaneloebis, praqtikuli saxelmZRvaneloebis, nebayoflobiTi
programebis da sxva moTxovnebis identuroba, romelTa dacvas organizacia
iRebs Tavis Tavze;
b) gansazRvros, gaiTvaliswinos da Seafasos usafrTxoebisa da
Sromis dacvisTvis saSiSi sawarmoo faqtorebi da riskebi, romlebic
gamomdinareoben arsebuli an SeTavazebuli sawarmoo garemodan da Sromis
organizaciidan;
g) gansazRvros, sakmarisia Tu ara kontrolis dagegmili an moqmedi
RonisZiebebi saSiSi sawarmoo faqtorebis da riskebis aRmofxvrisaTvis;
d) gaanalizos muSakebis janmrTelobis mdgomareobaze dakvirvebis
monacemebi.
3.7.3. sawyisi kvlevis Sedegi unda:
a) aisaxos dokumentebSi;
b) gaxdes safuZveli uSd marTvis sistemis danergvaze gadawyvetilebis
miRebisa;
g) iZleodes SesaZleblobas ganisazRvros sabazo done, romelTan
SedarebiTac gaizomeba organizaciaSi uSd marTvis sistemis Tanamimdevruli
danergva.
3.8. sistemis dagegmva, damuSaveba da danergva
3.8.1. dagegmvis mizani unda iyos uSd marTvis sistemis Seqmna, romelic
xels uwyobs:
a) minimum erovnuli kanonebis da wesebis dacvas;
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
16b) organizaciaSi uSd marTvis sistemis elementebs;
g) uSd saqmianobis mudmiv srulyofas.
3.8.2. uSd saTanado da swori dagegmvisTvis ganxorcielebul unda
iqnes sawyisi kvlevis Sedegebze, Semdgom kvlevebze an sxva arsebul
monacemebze dafuZnebuli RonisZiebebi. dagegmvis am RonisZiebebma xeli
unda Seuwyos sawarmoSi Sromis usafrTxoebisa da janmrTelobis dacvas da
moicavdes:
a) uSd dargSi organizaciis miznebis mkafio gansazRvras,
prioritetebs da sadac es mizanSewonilia, raodenobriv Sefasebas;
b) TiToeuli miznis miRwevis momzadebis gegmas, movaleobebis da
kriteriumebis gansazRvriT, romlebic miuTiTeben, ra unda gakeTdes, vis
mier da rodis;
g) gazomvis kriteriumebis SerCevas imis dasadastureblad, rom
miznebi miRweulia; da
d) dadgenili wesiT saTanado resursebis gamoyofas adamianisa da
finansuri resursebis da teqnikuri daxmarebis CaTvliT.
3.8.3. organizaciaSi uSd dagegmvis RonisZiebebi unda moicavdes am
saxelmZRvanelos me-3 TavSi aRweril da nax. 2-ze warmodgenil uSd marTvis
sistemis yvela elementis damuSavebas da danergvas.
3.9. miznebi usafrTxoebasa da Sromis dacvaSi
3.9.1. uSd politikis Sesabamisad da sawyisi da Semdgomi kvlevebis
safuZvelze dadgenil unda iqnes uSd miznebi, romlebic:
a) specifikuria organizaciisTvis, misaRebia da Seesabameba mis
sididesa da saqmianobis bunebas;
b) eTanxmeba Sesabamis da arsebul erovnul kanonebsa da wesebs da
uSd dargSi organizaciis teqnikur da komerciul valdebulebebs;
g) uSd saukeTeso funqcionirebis uzrunvelsayofad orientirebulia
muSakebis uSd uwyvet srulyofaze;
d) realisturi da misawvdomia;
e) asaxulia dokumentebSi da dayvanilia organizaciis yvela Sesabamis
donemde;
v) eqvemdebareba periodul Sefasebas da, aucileblobis SemTxvevaSi,
gadaxedvas.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
173.10. saSiSi sawarmoo faqtorebis Tavidan acileba
3.10.1. gamafrTxilebeli da sakontrolo zomebi
3.10.1.1. operatiulad unda ganisazRvros da Sefasdes muSakebis
usafrTxoebisa da janmrTelobisTvis saSiSi sawarmoo faqtorebi da
riskebi. gamafrTxilebeli da sakontrolo zomebi unda ganxorcieldes
Semdegi TanamimdevrobiT:
a) saSiSi sawarmoo faqtoris (riskis) aRmofxvra;
b) saSiSi sawarmoo faqtoris (riskis) kontroli mis wyaroSi,
sainJinro kontrolis meTodebis an saorganizacio RonisZiebebis
gamoyenebiT;
g) saSiSi sawarmoo faqtoris (riskis) Semcireba minimumamde Sromis
usafrTxo sistemebis proeqtirebiT, romlebic iTvaliswineben
administraciuli kontrolis zomebs;
d) iq, sadac narCeni saSiSi sawarmoo faqtorebi (riskebi) ar SeiZleba
gakontroldes koleqtiuri RonisZiebebiT, samuSaos mimcemma ufasod unda
gasces individualuri dacvis saTanado saSualebebi, tansacmlis CaTvliT
da miiRos zomebi maTi gamoyenebis da teqnikuri momsaxurebis
uzrunvelsayofad.
3.10.1.2. gaTvaliswinebul unda iqnes saSiSi sawarmoo faqtorebis
Tavidan acilebis da kontrolis procedurebi an RonisZiebebi, romlebic
unda:
a) iyvnen adaptirebuli organizaciaSi arsebul saSiS sawarmoo
faqtorebTan da riskebTan;
b) iqnen, aucileblobis SemTxvevaSi, gadasinjuli da saxe icvalon
mudmiv safuZvelze;
g) Seesabamebodnen erovnul kanonebs da wesebs da asaxavdnen mowinave
gamocdilebas; da
d) iTvaliswinebdnen codnis mimdinare mdgomareobas, iseTi
organizaciebis informaciis an angariSis CaTvliT, rogoricaa Sromis
inspeqciebi, usafrTxoebis da Sromis higienis da sxva samsaxurebi,
dadgenili wesiT.
3.10.2. cvlilebebis marTva
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
183.10.2.1. unda Catardes uSd-ze Siga (personalis daqiraveba, axali
teqnologiuri da SromiTi procesebis, saorganizacio struqturebis
danergva an axali mowyobilobis SeZena) da gare cvilebebis (mag. erovnuli
kanonebis instruqciebis Sesworebebis Sedegi, organizaciuli gaerTianebebi,
uSd codnisa da teqnologiis srulyofa) gavlenis Sefaseba da
cvlilebebis ganxorcielebamde miRebul unda iqnes Sesabamisi
profilaqtikuri RonisZiebebi.
3.10.2.2. manamde, sanam ganxorcieldeba raime cvlileba an dainergeba
Sromis axali meTodebi, masalebi, procesebi an mowyobiloba, unda
ganisazRvros saSiSi sawarmoo faqtorebi da moxdes samuSao adgilis
riskis Sefaseba. aseTi Sefaseba unda Catardes muSakebTan da maT
warmomadgenlebTan SeTanxmebiT da maTi monawileobiT, agreTve
usafrTxoebisa da Sromis dacvis komisiis monawileobiT.
3.10.2.3. `cvlilebebis gadawyvetilebis~ Sesrulebisas uzrunvelyofil
unda iqnes organizaciis yvela wevris, visac exeba es gadawyvetileba,
saTanado informireba da swavleba.
3.10.3. avariuli situaciebis Tavidan acileba, maTTvis mzadyofna da sapasuxo moqmedebebi
3.10.3.1. unda ganisazRvros da ganxorcieldes RonisZiebebi avariuli
situaciebis Tavidan asacileblad, maTTvis mzadyofnis uzrunvelsayofad
da sapasuxo moqmedebisTvis. am RonisZiebebma unda gansazRvros ubeduri
SemTxvevebis da avariuli situaciebis potenciali da mimarTuli unda iyos
uSd dargSi maTTan dakavSirebuli riskebis Tavidan asacileblad.
RonisZiebebi unda ganxorcieldes organizaciis sididis da saqmianobis
bunebis Sesabamisad. maT unda:
a) uzrunvelyon sawarmoo ubanze avariuli situaciis SemTxvevaSi
yvela adamianis dasacavad aucilebeli informaciis, Siga kavSiris da
koordinaciis arseboba;
b) miawodon informacia Sesabamis kompetentur organos, garSemomyof
raions da avariuli reagirebis samsaxurebs da uzrunvelyon maTTan
kavSiri;
g) gaiTvaliswinon saswrafo da gadaudebel samedicino daxmarebasa,
xanZarqrobis samsaxurebSi mimarTva da sawarmoo ubanze myofi yvela
adamianis evakuacia; da
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
19d) uzrunvelyon Sesabamisi informaciiT da swavlebiT organizaciis
yvela wevri yvela doneze, avariuli situaciebis Tavidan asacilebeli,
maTTvis mzadyofnis uzrunvelsayofi da sapasuxo procedurebis
regularuli swavlebis Catarebis CaTvliT.
3.10.3.2. avariuli situaciebis Tavidan asacilebeli, maTTvis
mzadyofnis uzrunvelsayofi da sapasuxo moqmedebebi unda ganxorcieldes,
sadac es mizanSewonilia, gare avariul samsaxurebTan da sxva organoebTan
urTierTqmedebiT.
3.10.4. materialur-teqnikuri momarageba
3.10.4.1. gaTvaliswinebul da ganxorcielebul unda iqnes procedurebi,
romlebic uzrunvelyofen:
a) organizaciaSi usafrTxoebisa da janmrTelobis moTxovnebis
gansazRvras da aRricxvas da am moTxovnebis realizacias materialur-
teqnikuri momaragebis specifikaciaSi da arendaSi;
b) erovnuli kanonebis da wesebis moTxovnebis winaswar aRricxvas,
agreTve saqonliT materialur-teqnikuri momaragebis da momsaxurebis
ganxorcielebisas uSd dargSi am organizaciis moTxovnebis aRricxvas;
g) saqonlis da momsaxurebis gamoyenebamde am moTxovnebis dasacavad
RonisZiebebis gatarebas.
3.10.5. sanardo samuSaoebi
3.10.5.1. gaTvaliswinebul da ganxorcielebul unda iqnes RonisZiebebi,
romlebic uzrunvelyofen, rom organizaciis moTxovnebi usafrTxoebasa da
Sromis dacvaSi, an ukidures SemTxvevaSi maTi eqvivalenti, gamoyenebul
iqnes menardeebis da maTi muSakebis mimarT.
3.10.5.2. sawarmoo ubanze momuSave menardeebis mimarT RonisZiebebi unda:
a) iTvaliswinebdes uSd kriteriumebis gamoyenebas menardeebis
Sefasebis da SerCevis procedurebSi;
b) amyarebdes efeqtur mimdinare kavSirs da koordinacias
organizaciis Sesabamis doneebsa da menardes Soris samuSaos dawyebamde.
unda iTvaliswinebdes urTierTqmedebas mavne sawarmoo faqtorebsa da maTi
Tavidan acilebisa da kontrolis zomebTan dakavSirebiT;
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
20g) moicavdes RonisZiebebs organizaciisTvis samuSaoebis
Sesrulebisas menardes muSakebis Sesaxeb sawarmoo travmebis, SeuZlod
yofnis, daavadebebis da incidentebis Setyobinebis Taobaze;
d) iTvaliswinebdes saTanado Segnebas sawarmoo ubanze im saSiS
sawarmoo faqtorebis mimarT, romlebic miekuTvneba usafrTxoebisa da
Sromis dacvis sferos da menardeebis an maTi muSakebisTvis, aucileblobis
SemTxvevaSi swavlebis Catarebas samuSaos dawyebis win ,,08Sca,08Sebi,08Senar,08Se,08Seb,08Sebi,08Sebebi,08Sentebi,08Se; ,08Se,08Se,08Sebi,08Ser,08Senar,08Seebi,08Scilebl,08Se,08Sebi,08Scilebl,08Sebi,08Seebi,08Sebi,08Sebi,08Sebi,08Sebi,08Seb Tj0.14660.108Sa,08Seb T0.10872.10c (,08Seebi)Ssf,08Seb Te0.102g,08Seb T108Si,08Scilebl,08Sebipolitik8So,08Seebi,08Sebi,08Sebi,08Seebi,08Scileblg.108Sa,08Scilebe0.102g610tko010t,08Sebi,08Sebi,08Seb T-0.20.108S (,08Seebi) Tj0.10T-0.20.108S (,0810.4 ) Tj(,08Sebi) Tj8S,,08Seebi
http://www.fineprint.com
-
21g) aisaxos dokumentebSi.
3.11.5. monitoringma unda uzrunvelyos:
a) ukukavSiri uSd saqmianobasTan dakavSirebiT;
b) informacia imis dasadgenad, aris Tu ara saSiSi sawarmoo
faqtorebis da riskebis gansazRvris, Tavidan acilebis da kontrolis
mimdinare RonisZiebebi drouli da efeqturi;
g) safuZveli saSiSi sawarmoo faqtorebis identifikaciis da riskis
kontrolis da uSd marTvis sistemis srulyofis gadawyvetilebebis
misaRebad.
3.11.6. aqtiuri monitoringi unda Seicavdes aqtiuri sistemis
funqcionirebisTvis aucilebel elementebs da iTvaliswinebdes:
a) konkretuli gegmebis, saqmianobis da miznebis dadgenili
kriteriumebis miRwevebis monitorings;
b) Sromis sistemebis, nagebobebis, saamqroebis da mowyobilobis mudmiv
inspeqcias;
g) sawarmoo garemoze, maT Soris Sromis organizaciaze dakvirvebas;
d) sadac es mizanSewonilia, muSakebis janmrTelobis mdgomareobaze
dakvirvebas Sesabamisi samedicino monitoringis an muSakebis perioduli
gasinjvis gziT, maT janmrTelobaze zianis miyenebis niSnebis da
simptomebis adreul gamosavlenad profilaqtikuri da sakontrolo
RonisZiebebis efeqturobis gansazRvris mizniT; da
e) gamoyenebuli erovnuli kanonebis da wesebis, koleqtiuri
xelSekrulebebis da uSd dargSi organizaciis mier Sesasrulebeli sxva
valdebulebebis moTxovnebTan Sesabamisobas.
3.11.7. reaqtiuli monitoringis Sedegad unda iqnes dadgenili da
gamokvleuli:
a) sawarmoo travmebi, SeuZlod yofnis SemTxvevebi (droebiT
Sromisuunarobaze gaerTianebuli monacemebis monitoringis CaTvliT),
daavadebebi da incidentebi;
b) sxva danakargebi, rogoricaa qonebrivi ziani;
g) usafrTxoebis da Sromis dacvis saqmianobis aradamakmayofilebeli
Sedegebi da uSd marTvis sistemebis naklovanebebi;
d) muSakebis janmrTelobis reabilitaciis da aRdgenis programebi.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
22
3.12. sawarmoo travmebis, SeuZlod yofnis, daavadebebis
da incidentebis da uSd saqmianobis Sedegebze maTi
gavlenis gamokvleva
3.12.1. sawarmo travmebis, SeuZlod yofnis, daavadebebis da
incidentebis saTaveebis da faruli mizezebis gamokvlevam unda
gamoavlinos uSd marTvis sistemis nebismieri nakli da aisaxos
dokumentebSi.
3.12.2. aseTi gamokvlevebi unda Catardes kompetenturi pirebis mier,
muSakebis da maTi warmomadgenlebis Sesabamisi monawileobiT.
3.12.3. gamokvlevis Sedegebi dayvanil unda iqnes usafrTxoebisa da
Sromis dacvis komisiamde, iq sadac is arsebobs, da komisiam unda
Camoayalibos Sesabamisi rekomendaciebi.
3.12.4. gamokvlevis Sedegebi, usafrTxoebis da Sromis dacvis komisiis
nebismier rekomendaciasTan erTad koreqtivebis Setanis mizniT unda
ecnobos Sesabamis pirebs, Setanil iqnes marTvis mimoxilvaSi da ganxiluli
mudmivi srulyofis mizniT.
3.12.5. imisaTvis, raTa Tavidan iqnes acilebuli sawarmoo travmebis,
SeuZlod yofnis, daavadebebis da incidentebis gameoreba, aseTi
gamokvelevebis Sedegebis mixedviT unda ganxorcieldes koreqtivebis
Setana.
3.12.6. gare kvleviTi saagentoebis mier momzadebuli angariSebi,
rogoricaa inspeqciebi da socialuri dazRvevis dawesebulebebi, unda
Sesruldes, konfidencialurobis gaTvaliswinebiT, igive wesiT, rogorc
Siga gamokvlevebi.
3.13. auditi
3.13.1. dawesebul unda iqnes auditis perioduli Catarebis RonisZiebebi
im mizniT, rom ganisazRvros, aris Tu ara uSd marTvis sistema da misi
elementebi marTebuli, sruli Sesatyvisi da efeqturi muSakebis
usafrTxoebis da janmrTelobis dasacavad da incidentebis Tavidan
asacileblad.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
233.13.2. damuSavebul unda iqnes auditis politika da programa,
romelic moicavs auditoris kompetenciis gansazRvras, auditis masStabs,
Catarebis sixSires, meTodologias da angariSis formas.
3.13.3. auditi iTvaliswinebs saTanado wesiT organizaciaSi uSd
marTvis sistemis an qvesistemis elementebis Sefasebas. auditi unda
moicavdes:
a) politikas uSd dargSi;
b) muSakebis monawileobas;
g) valdebulebebs da pasuximgeblobas;
d) kvalifikacias da swavlebas;
e) uSd marTvis sistemis dokumentacias;
v) kavSirs;
z) sistemis dagegemvas, damuSavebasa da danergvas;
T) Tavidan acilebis da sakontrolo zomebs;
i) cvlilebebis marTvas;
k) avariuli situaciebis Tavidan acilebas, maTTvis mzadyofnas da
saTanado sapasuxo moqmedebebs;
l) materialur-teqnikur momaragebas;
m) sanardo samuSaoebs;
n) saqmianobis Sedegebis monitorings da gazomvebs;
o) sawarmoo travmebis, SeuZlod yofnis, daavadebebis da incidentebis
da uSd saqmianobis Sedegebze maTi gavlenis gamokvlevas;
p) audits;
J) marTvis efeqturobis analizs;
r) profilaqtikur da koreqtirebis moqmedebebs;
s) mudmiv srulyofas; da
t) auditis sxva nebismier kriteriumebs an elementebs,
mizanSewonilobis Sesabamisad.
3.13.4. auditis daskvnebSi gansazRvruli unda iyos, aris Tu ara uSd
marTvis sistemis danergili elementebi an qvesistemis elementebi:
a) efeqturi organizaciis politikis da miznebis gansaxorcieleblad
uSd dargSi;
b) efeqturi muSakebis sruli monawileobisaTvis mxardasaWerad;
g) uSd saqmianobis Sedegebis Semfasebeli da wina auditebis
Sesabamisi;
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
24d) erovnul kanonebTan da wesebTan organizaciis moTxovnebis
Sesabamisobis uzrunvelmyofi; da
e) uSd dargSi mudmivi srulyofis da mowinave gamocdilebis miznebis
Sesabamisi.
3.13.5. auditi unda Catardes organizaciaSi momuSave an ar momuSave
kompetenturi pirebis mier, romlebic ar arian dakavSirebuli sarevizio
saqmianobasTan.
3.13.6. auditis Sedegebi da daskvnebi dayvanil unda iqnes im pirebamde,
romlebic pasuximgeblebi arian koreqtirebis RonisZiebebis gatarebaze.
3.13.7. konsultaciebi auditoris arCevasTan dakavSirebiT da samuSao
adgilze auditis yvela etapi, Sedegebis analizis CaTvliT, iTvaliswineben
muSakebis monawileobas dadgenili wesiT.
3.14. marTvis efeqturobis kvleva
3.14.1. marTvis efeqturobis kvlevebma unda:
a) Seafasos uSd marTvis sistemis strategia mTlianobaSi, raTa
gansazRvrul iqnes, pasuxobs Tu ara is saqmianobis Sedegebis dagegmil
miznebs;
b) Seafasos uSd marTvis sistemis SesaZlebloba organizaciis da
yvela dainteresebuli mxaris saWiroebis dasakmayofileblad, muSakebis da
sazedamxedvelo organoebis CaTvliT;
g) Seafasos uSd marTvis sistemis Secvlis moTxovnileba uSd
politikis da miznebis CaTvliT;
d) gansazRvros ra zomebis miRebaa saWiro nebismieri naklovanebis
drouli aRmofxvrisaTvis, organizaciis marTvis struqturis sxva mxareebis
Secvlis da Sedegebis efeqturobis gazomvis CaTvliT;
e) uzrunvelyos ukukavSiri, prioritetebis gansazRvris CaTvliT,
gaazrebuli dagegmvis da mudmivi srulyofis mizniT;
v) Seafasos organizaciis progresi uSd dargSi miznebis miRwevaSi da
makoreqtirebeli RonisZiebebis ganxorcielebaSi; da
z) Seafasos im RonisZiebebis efeqturoba, romlebic miRebulia
marTvis efeqturobis wina kvlevebis Sedegebze dayrdnobiT.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
253.14.2. samuSaos mimcemis an yvelaze ufro pasuximgebeli piris mier
uSd marTvis sistemis perioduli kvlevebis sixSire da masStabi unda
ganisazRvros organizaciis saWiroebebis da pirobebis Sesabamisad.
3.14.3. marTvis efeqturobis kvlevam unda gaiTvaliswinos:
a) sawarmoo travmebis, SeuZlod yofnis, daavadebebisa da incidentebis
gamokvlevis Sedegebi; saqmianobis Sedegebis monitoringi da gazomva;
saauditoro saqmianoba; da
b) damatebiTi Siga da gare faqtorebi, agreTve cvlilebebi, maT Soris
saorganizacio, romlebmac SeiZleba zegavlena moaxdinon uSd marTvis
sistemaze.
3.14.4. marTvis efeqturobis kvlevis Sedegebi gaformebul unda iqnes
dokumentis saxiT da dadgenili wesiT dayvanili:
a) pirebamde, romlebic pasuximgebelni arian uSd marTvis sistemis
konkretul elementze (elementebze), saTanado zomebis miRebis
SesaZleblobis mizniT;
b) usafrTxoebis da Sromis dacvis komisiamde, muSakebamde da maT
warmomadgenlebamde.
3.15. profilaqtikuri da gamasworebeli saqmianoba
3.15.1. dadgenil da ganxorcielebul unda iqnes profilaqtikuri da
gamasworebeli saqmianobis RonisZiebebi, romlebic gamomdinareoben uSd
marTvis sistemis funqcionirebis efeqturobis monitoringidan da
gazomvebidan, uSd marTvis sistemis auditidan da marTvis efeqturobis
kvlevebidan. es RonisZiebebi unda moicavdnen:
a) uSd Sesabamisi wesebis da (an) uSd marTvis sistemebis RonisZiebebis
nebismieri daucvelobis gansazRvras da ZiriTadi mizezebis analizs; da
b) profilaqtikuri da gamasworebeli RonisZiebebis inicirebas,
dagegmvas, danergvas, efeqturobis Semowmebas da dokumentur gaformebas,
uSd marTvis sistemaSi cvlilebebis Setanis CaTvliT.
3.15.2. rodesac uSd marTvis sistemis Sefasebis Sedegebi an sxva
wyaroebi miuTiTeben, rom saSiSi sawarmoo faqtorebis da riskebis
profilaqtikuri da damcavi RonisZiebebi araa sakmarisi an SeiZleba iyos
arasakmarisi, dadgenili wesiT da droulad unda ganxorcieldes,
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
26damTavrdes da dokumenturad gaformdes profilaqtikuri da sakontrolo
RonisZiebebis miRebuli ierarqiis Sesabamisi RonisZiebebi.
3.16. mudmivi srulyofa
3.16.1. dadgenil da ganxorcielebul unda iqnes uSd marTvis sistemis
Sesabamisi elementebis da mTlianad sistemis mudmivi srulyofis
RonisZiebebi. am RonisZiebebma unda gaiTvaliswinos:
a) organizaciis miznebi uSd dargSi;
b) saSiSi faqtorebis da riskebis gansazRvris da Sefasebis Sedegebi;
g) monitoringis da saqmianobis monacemebis gazomvis Sedegebi;
d) sawarmoo travmebis, daavadebebis, SeuZlod yofnis da incidentebis
gamokvlevebi da auditis Sedegebi da rekomendaciebi;
e) marTvis efeqturobis kvlevebis daskvnebi;
v) organizaciis yvela wevrisgan Semosuli srulyofis winadadebebi,
usafrTxoebisa da Sromis dacvis komisiis CaTvliT, sadac is arsebobs;
z) cvlilebebi erovnul kanonebsa da wesebSi, nebayoflobiT
programebsa da koleqtiur xelSekrulebebSi;
T) Sesabamisi axali informacia; da
i) janmrTelobis dacvis da propagandis ganxorcielebis programis
Sedegebi.
3.16.2. usafrTxoebisa da Sromis dacvis uzrunvelyofis procesebi da
organizaciis funqcionirebis Sedegebi unda Sedardes sxvebTan
usafrTxoebasa da Sromis dacvaSi saqmianobis srulyofis mizniT.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
27terminTa ganmarteba
qvemomoyvanil terminebs am saxelmZRvaneloSi aqvT Semdegi
mniSvnelobebi:
aqtiuri monitoringi : mimdinare saqmianoba imis dasadgenad,
Seesabameba Tu ara saSiSi sawarmoo faqtorebis da riskebis Tavidan
asacilebeli da damcavi, agreTve uSd marTvis sistemis gamoyenebis
RonisZiebebi, dadgenil kriteriumebs.
auditi : sistematuri, damoukidebeli da dokumentebSi asaxuli
monacemebis miRebis da obieqturi Sefasebis procesi dadgenili
kriteriumebis dacvis xarisxis gansazRvrisaTvis. es aucilebelad ar
niSnavs gare audits (auditori an auditorebi gare organizaciebidan).
incidenti : samuSaosTan an mis procesTan dakavSirebuli SemTxveva,
romelmac ar gamoiwvia travma.
usafrTxoebis da Sromis dacvis komisia : komisia, romlis
SemadgenlobaSi Sedian usafrTxoebisa da Sromis dacvis sakiTxebSi
muSakebis da samuSaos mimcemebis warmomadgenlebi, Seqmnilia da
funqcionirebs organizaciaSi erovnuli kanonebis, wesebis da praqtikis
Sesabamisad.
kompetenturi dawesebuleba : saxelmwifo departamenti an sxva
organo, romelic uflebamosilia daamuSaos organizaciebSi uSd marTvis
sistemis erovnuli struqtura, gansazRvros erovnuli politika da
Camoayalibos Sesabamisi saxelmZRvanelo miTiTebebi.
muSakebis janmrTelobaze dakvirveba : zogadi termini,
romelic muSakebis janmrTelobis mdgomareobis Sefasebis mizniT moicavs
procedurebs da gamokvlevebs anomaliuri movlenebis gamovlenisa da
gansazRvrisaTvis. dakvirvebis Sedegebi gamoyenebul unda iqnes samuSao
adgilze individualuri da koleqtiuri janmrTelobis dasacavad, jansaRi
cxovrebis wesis propagandisaTvis. janmrTelobis mdgomareobis Sefasebis
procedurebi SeiZleba moicavdes samedicino daTvalierebas, biologiur
monitorings, radiologiur kvlevebs, janmrTelobis mdgomareobaze
statistikuri monacemebis gamokiTxvas an analizs.
sawarmoo garemoze dakvirveba : zogadi termini, romelic
moicavs garemos faqtorebis gansazRvras da Sefasebas da romlebmac
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
28SeiZleba gavlena moaxdinon muSakebis janmrTelobaze. termini moicavs
RonisZiebebs Sromis sanitarul-higienuri pirobebis sferoSi, muSakebis
janmrTelobisTvis sarisko Sromis organizaciis faqtorebs, koleqtiuri da
individualuri dacvis saSualebebs, muSakebze saSiSi nivTierebebis da
kontrolis sistemis zemoqmedebas, romelic damuSavebulia maTi
aRmofxvrisa da SemcirebisTvis. muSakebis janmrTelobis TvalsazrisiT
sawarmoo garemoze dakvirveba SeiZleba mieZRvnas ergonomikis problemebs,
travmatizmis da profesiuli daavadebebis profilaqtikas, samuSao adgilze
Sromis higienas, Sromis organizacias da socialur-fsiqologiur
faqtorebs, magram ar SeizRudos mxolod amiT.
mudmivi srulyofa : uSd marTvis sistemis gaumjobesebis
ganmeorebadi procesi, mimarTuli mTlianad uSd saqmianobis
gaumjobesebisaken.
saSiSi sawarmoo faqtori : damaxasiaTebeli potenciali,
romelsac SeuZlia miayenos travma an ziani adamianis janmrTelobas.
organizacia : kompania, firma, qarxana, sawarmo, dawesebuleba an
asociacia, an maTi nawili, sazogadoebrivi an kerZo, romelTac aqvT
sakuTari funqciebi da administracia. Tu struqturaSi erTze meti
struqturuli qvedanayofia, calke aRebuli struqturuli qvedanayofi
SeiZleba ganisazRvros rogorc organizacia.
saSiSi sawarmoo faqtorebis Sefaseba : saSiSi sawarmoo
faqtorebis sistematuri kvleva.
riskis Sefaseba : usafrTxoebisa da janmrTelobisaTvis riskebis
kvlevis procesi, dakavSirebuli saSiSi sawarmoo faqtorebis
zemoqmedebasTan.
menarde : piri an organizacia, romelic momsaxurebas uwevs samuSaos
mimcems mis samuSao adgilze, SeTanxmebuli vadis da pirobebis Sesabamisad.
muSakebis warmomadgenlebi : mSromelTa warmomadgenlebis 1971w.
(#135) konvenciis Sesabamisad esaa nebismieri piri, romelic aRiarebulia
erovnuli kanonebisa da praqtikidan gamomdinare:
a) profesiuli kavSirebis warmomadgenlebi, kerZod warmomadgenlebi,
daniSnuli an arCeuli profesiuli kavSirebis an aseTi profesiuli
kavSirebis wevrebis mier;
b) arCeuli warmomadgenlebi, kerZod warmomadgenlebi, romlebic
arCeuli arian mSromelebis (organizaciis) mier erovnuli kanonmdeblobis
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
29debulebebis an wesebis an koleqtiuri xelSekrulebebis Sesabamisad da
maTi funqciebi ar moicavs saqmianobas, romelic aRiarebulia Sesabamis
qveyanaSi profesiul kavSirebis gansakuTrebul prerogativad.
muSakebis warmomadgenlebi usafrTxoebasa da Sromis
dacvaSi: mSromelTa warmomadgenlebi, arCeuli an daniSnuli erovnuli
kanonmdeblobis, wesebis an praqtikis Sesabamisad, uSd sakiTxebSi samuSao
adgilze mSromelTa interesebis warmosadgenad.
sawarmoo travmebi, SeuZlod yofna da daavadebebi :
janmrTelobaze uaryofiTi gavlenis Sedegi, gamowveuli samuSaoze qimiuri,
biologiuri, fizikuri, organizaciul-SromiTi da socialur-fsiqologiuri
faqtorebiT.
sawarmoo ubani : fizikuri zona, sadac unda imyofebodnen an unda
gadaadgildnen muSakebi Sesasrulebel samuSaosTan dakavSirebiT da
romelsac akontrolebs samuSaos mimcemi.
muSaki : nebismieri piri, romelic samuSaos mimcemisaTvis mudmivad an
droebiT asrulebs samuSaos.
muSakebi da maTi warmomadgenelebi : iq, sadac am
saxelmZRvaneloSi naxsenebia muSakebi da maTi warmomadgenlebi,
igulisxmeba, rom iq, sadac arseboben aseTi warmomadgenlebi, isini miwveul
unda iyvnen konsultaciebze muSakebis saTanado monawileobis
uzrunvelyofis mizniT. zogierT SemTxvevaSi mizanSewonilia miwveuli iyos
yvela muSaki da maTi yvela warmomadgeneli.
samuSaos mimcemi : nebismieri fizikuri an iuridiuli piri,
romelic daiqiravebs erT an met muSaks.
reaqtiuli monitoringi : Semowmeba imisa, rom saSiSi sawarmoo
faqtorebis da riskis Tavidan acilebisa da zemoqmedebisagan dacvis
sakontrolo RonisZiebebis da uSd marTvis sistemis naklovanebebi arian
identificirebuli da moqmedeben.
uSd marTvis sistema : erTmaneTs Soris urTierTdakavSirebuli an
urTierTmoqmedi elementebis nakrebi uSd politikis da miznebis dasadgenad
da am miznebis misaRwevad.
kompetenturi piri : piri, romelsac aqvs aucilebeli momzadeba da
sakmarisi codna, unari da gamocdileba konkretuli samuSaos
Sesasruleblad.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
30bibliografia
Tavisi daarsebidan (1919) Sso-m daamuSava da miiRo uSd-Tan
dakavSirebuli saerTaSoriso konvenciebis (da maTi Tanmxlebi
rekomendaciebis) didi raodenoba, agreTve am sakiTxis sxvadasxva aspeqtebze
_ praqtikuli saqmianobis kodeqsebi da teqnikuri publikaciebi. esaa
mniSvnelovani moculobis gansazRvrebebis, principebis, valdebulebebis,
movaleobebis da uflebebis krebuli, agreTve teqnikuri saxelmZRvanelo,
romelic asaxavs usafrTxoebisa da Sromis dacvis umetes aspeqtebze Sso
Semaval 1752 qveynis-wevris sami mxaris warmomadgenlebis SeTanxmebul
Tvalsazriss.
am sakiTxTan dakavSirebuli Sso konvenciebi da rekomendaciebi
konvenciebi
nomeri dasaxeleba
115 radiaciisagan dacva, 1960
135 mSromelTa warmomadgenlebi, 1971
136 benzoli, 1971
139 kibos daavadebebi, 1974
148 sawarmoo garemo
(haeris dabinZureba, xmauri, vibracia), 1977
155 Sromis usafrTxoeba, 1981
161 Sromis higiena, 1985
162 asbesti, 1986
167 usafrTxoeba da Sromis dacva mSeneblobaSi, 1988
170 qimiuri nivTierebebi, 1990
174 didi samrewvelo avariebis Tavidan acileba, 1993
176 usafrTxoeba da Sromis dacva SaxtebSi, 1995
2 2001w. ivnisis monacemebiT
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
31rekomendaciebi
nomeri dasaxeleba
114 radiaciisagan dacva, 1960
144 benzoli, 1971
147 kibos daavadebebi, 1974
156 sawarmoo garemo
(haeris dabinZureba, xmauri, vibracia), 1977
164 Sromis usafrTxoeba, 1981
171 Sromis higiena, 1981
172 asbesti, 1986
175 usafrTxoeba da Sromis dacva mSeneblobaSi, 1988
177 qimiuri nivTierebebi, 1990
181 didi samrewvelo avariebis Tavidan acileba, 1993
183 usafrTxoeba da Sromis dacva SaxtebSi, 1995
Sso-s praqtikuli wesebi
didi samrewvelo avariebis Tavidan acileba (Jeneva, 1991)
Sromis usafrTxoeba Ria samTo samuSaoebisas (Jeneva, 1991)
usafrTxoeba da Sromis dacva mSeneblobaSi (Jeneva, 1992)
usafrTxoeba qimiuri nivTierebebis gamoyenebisas (Jeneva, 1993)
ubeduri SemTxvevebis Tavidan acileba gemze _ zRvaSi da portSi
(Jeneva, meore gamocema, 1996)
samuSao adgilze alkoholTan da narkotikebTan dakavSirebuli
sakiTxebis marTva (Jeneva, 1996)
warmoebaSi ubeduri SemTxvevebis da profesiuli daavadebebis
aRricxva da Setyobineba (Jeneva, 1996)
muSakebze personaluri informaciis dacva (Jeneva, 1997)
usafrTxoeba da Sromis dacva metyeveobaSi (Jeneva, meore gamocema,
1998)
samuSao adgilze garemo faqtorebi (Jeneva, 2001)
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com
-
32publikaciebi
Sso: deklaracia samuSaoze muSakebis safuZvlian principebze da
uflebebze da maTi Sesrulebis kontrolze. miRebulia Sromis
saerTaSoriso konferenciis 86-e sesiaze, 1998w. Jeneva, 1998.
Sso: enciklopedia usafrTxoebasa da Sromis dacvaze. jin meijer
stelmenis redaqciiT. Jeneva, meoTxe gamocema, 1998 (oTxtomeuli).
Sso: muSakebis janmrTelobis mdgomareobaze dakvirvebis teqnikuri da
eTikuri principebi. seria `usafrTxoeba da Sromis dacva~, #72, Jeneva, 1998.
gaeros konferencia garemosa da ganviTarebaze. (Tavi 19 qimiuri
nivTierebebis ekologiurad racionalur marTvaze). rio-de-Janeiro,
brazilia, 1992.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
http://www.fineprint.com