METODAT E PERKUFIZIMIT T BONITETIT

Mr.sc.Halit Bytyi

T pes Kjat e KredisN asnj rast, analizat nuk mund t kompletohen pa vizituar lokalet ku klienti ushtron veprimtarin e vet. Shnimet e ofruara nga klienti do t verifikohen duke prdorur Standardet e bashkangjitura mbi verifikimin e t dhnave t ofruara nga klienti. Analizat e huamarrsit do t prqndrohen n 5 K-jat e kredis ashtu si sht specifikuar m posht

T pes Kjat e KredisA shpreh huamarrsi angazhim n kryerjen e obligimeve t tij dhe mban premtimet e tij edhe n rrethana t pafavorshme?Cilat jan kushtet ekonomike dhe ato t tregut, t cilat mund t dobsojn aftsin e kompanis pr kryerjen e borxhit dhe kthimin e kredis? A i njeh kompania kto risqe dhe a ka plane ti zvogloj ato?A mundet rrjedha e paras nga biznesi dhe transaksionet t mbulojn kredin? A sht rrjedha e paras nga puna burimi primar dhe i besueshm i kthimit t kredis?A sht kolaterali i mjaftueshm si burimi i dyt kthimit t kredis? Nse kolaterali duhet t likuidohet, a sht vlera e realizueshme e mjaftueshme pr t kthyer borxhin kryesor, kamatn aktive dhe t mbuloj shpenzimet administrative t banks pr likuidim?

A demonstron biznesi kapacitet pr t aplikuar pr kredi? A ka menaxhmenti strategji t qart? A jan pajisjet e mjaftueshme? A sht e formuar mir mnyra e zhvillimit t marketingut t produktit?

KarakteriA tregon huamarrsi angazhim n kryerjen e obligimeve t tij dhe mban premtimet e tij edhe n rrethana t pafavorshme?Ndrmarrjet e mdha kryesisht varen nga kualifikimi dhe karakteri i pronarve dhe menaxherve t ndrmarrjes. Nj karakter i mire definohet nga angazhimi pr t zhvilluar biznes t suksesshm, demonstrim i dukshm i aftsive operacionale, financiare dhe menaxhuese, t kaluar t moralshme n biznes si dhe integritet dhe sinqeritet n zhvillimin e biznesit.

KapitaliCilat jan kushtet ekonomike dhe ato t tregut, t cilat mund t dobsojn aftsin e kompanis pr kryerjen e borxhit dhe kthimin e kredis? A i njeh kompania kto risqe dhe a ka plane ti zvogloj ato?

Analiza e kapitalit i referohen vlersimit t situats financiare t afarizmit, bazuar n zhvillimin e situats n t kaluarn dhe n t tashmen. Analiza e kapitalit t aplikuesit do ti referohen bilancit t gjendjes t verifikuar ,bilancit t suksesit dhe levizjeve t kapitalit , t prmirsuar aty ku sht e nevojshme n mnyr q t ofroj nj pasqyr t vrtet t biznesit. Struktura e bilancit t gjendjes, prmasat e fuqis financiare, profitabiliteti dhe likuiditeti duhet t vlersohen

KapacitetiA demonstron biznesi kapacitet pr t aplikuar pr kredi? A ka menaxhmenti strategji t qart? A jan pajisjet e mjaftueshme? A sht e formuar mir mnyra e zhvillimit t marketingut dhe produktit?Analiza e kapacitetit i referohet aftsis s klientit pr t shlyer obligimet ekzistuese dhe ato t propozuara. Analiza e kapacitetit do t prfshij analizn financiare (analiza e bilancit t gjendjes dhe bilancit t suksesit, profitabiliteti, efikasiteti dhe likuiditeti) si dhe analiza kualitative mbi SWOT analizat (Fuqit, Dobsit, Mundsit, Krcnimet).

KolateraliA sht kolaterali i mjaftueshm si burimi i dyt kthimit t kredis? Nse kolaterali duhet tlikuidohet, a sht vlera e realizueshme e mjaftueshme pr t kthyer borxhin kryesor, kamatn aktive dhe t mbuloj shpenzimet administrative t banks pr likuidim?Kolaterali pasqyron mundsin e fundit t burimit t kthimit t kredis. N vlersimin e kolateralit merren parasysh: aspektet ligjore, vlera e shitjes s kolateralit dhe shtja e arktueshmris.Vlersimi i kolateralit duhet t bhet n baz t procedurave mbi vlersimin e kolateralit.

rrjedha e paras (cash fllo)

A mundet rrjedha e paras nga biznesi dhe transaksionet t mbulojn kredin? A sht rrjedha e paras nga puna burimi primar dhe i besueshm i kthimit t kredis?sht e nevojshme q kushtet e kreditimit tju prshtaten nevojave financiare t aplikuesit. Termet (shuma, afati i kthimit, mnyra e pagess dhe krkesat pr kolateral) caktohen me an t vendimit mbi kredi dhe duhet t strukturohen duke u bazuar n parashikimet e vlersuara me maturi t rrjedhs s paras n mnyr q t mbahet nn kontroll risku i huadhnies

Sfidat e huadhnies dhe roli i oficerit kreditor

Risku i kredis huamarrsi

Kapaciteti pr kthimt kredisGatishmriapr kthim t kredisRisku i kredis huadhnsi

T katr sfidat n huadhnieInformataSi mund t vlersojm kapacitetin e ardhshm t borxhit dhe moralin kreditor t aplikuesve pr kredi?(b) Stimulimi Si mund ti shmangemi dshtimit t paramenduar t kredis (rreziku moral)?(c) Monitorimi Si mundemi q n mnyr efektive t vzhgojm sjelljen e huamarrsit pa rritjen shprehse t shpenzimeve? (d) Zbatimi Si mund t zbatojm pagesn e kredis pa u mbshtetur n kolateralin tradicional t kredis?Karakteristikat e riskut t huamarrsve me t ardhura t ulta

Adresimi i katr sfidave (1)Sfida e Menaxhimit t Informatave:Analizat e buxhetit t shtpis (kapaciteti gjithprfshirs i kthimit t borxhit)Baza e t dhnave t brendshme(database) pr historin kreditoreInformata t jashtme nga burimet joformale Informata t jashtme prmes burimeve formale (sektori i informimit, zyret e kredis) nse sht e mundurVlersimi i besueshmris s huamarrsitMenaxhimi i sfids s stimulimit:Krkesa e orientuar,produktet e vlers s lartAplikimi i klientit,parimi i performancs s klientitNdshkime t ashpra n rast t mospagimit t kredis

Adresimi i katr dimensioneve t problemit (2)Menaxhimi i sfids s monitorimit:Monitorimi indirekt Monitorimi prej dits-n-dit i pagesave t rregullta t anuiteteveMonitorimi direkt Vizita t shkurta dhe t papritura Menaxhimi i problemit t zbatimit:Paga si pengKolaterali jo-tradicional i kredis (mjetet e luajtshme)Bashk-nnshkruesit dhe garantuesit

Kategorit e riskut dhe menaxhimi i ciklit kreditorAplikimiAnalizatPropozimiVendimiLejimiMonitorimi i kthimit t kredisMenaxhimi i pagesave t vonuaraPrcjellja e kredisStimulimet!Informata!Zbatimi!Monitorimi!

FALEMINDERIT PR VMENDJE!

PYETJE / DISKUTIME