Faqe1- PERSHKRIMI I METODAVE GJEOFIZIKE TE PERDORURA

1.1- Metoda e rezistencs........................................................................................71.2- Metoda e polarizimit t provokuar .................................................................22

2- APARATURAT E PRDORURA PR MATJE DHE PROGRAMET PERPUNUESE

2.1- Pajisjet matse t elektrometrise....................................................................432.2- Pajisjet matse t sizmiks.............................................................................462.3- Programet e prpunimit t materialit ............................................................482.3.1- Geosoft Oasis Montaj........................................................................48

Hyrje

GJEOFIZIKA DHE MJEDISI I TOKS

Gjeofizika sht shkenca e studimit t toks me an t metodave fizike. Megjithat, ky term prdoret n nj kuptim shum t ngusht, pr t treguar q fizika aplikohet n studimin e toks solide (duke prjashtuar hidrosfern dhe atmosfern). Gjeofizika e toks solide, tradicionalisht ndahet n dy fusha kryesore studimi: (1) gjeofizika globale dhe (2) gjeofizika eksploruese. E para prfshin studime problemesh t mdha q lidhen me strukturn e trash t toks dhe sjelljen dinamike, ndrsa e dyta merret veanrisht me aplikimin e teknikave gjeofizike t problemeve t nafts/gazit, ujit dhe zbulimin e mineraleve.Investigimet gjeofizike n studimet e ambientit dhe gjeoteknike, jan prhapur me shpejtsi kto 50 vitet e fundit duke dhn kontribut t muar pr nevojat n rritje, pr lende t pare dhe burime energjetike t krkuara nga civilizimi modern. Megjithat, ekzistojn detyra t tjera gjeofizike q lidhen me mbrojtjen e mjedisit. Problemet aktuale t mjedisit prfshijn, midis t tjerash, vendndodhjen e materialeve t rrezikshme, mbrojtjen e dheut dhe ujrave nntoksor nga kontaminimi dhe planifikimin e vendodhjeve t reja dhe t sigurta pr shkarkimin e mbetjeve nukleare, industriale dhe domestike.Prve problemeve te msiprme, prodhimi i nafts dhe i gazit, prdorimi i potencialit nuklear, shesheve te ndrtimit, ekzistojn probleme t shumllojshme inxhinierike dhe gjeoteknike te cilat krkojn nj vmendje n rritje nga gjeoshkenctart dhe inxhiniert. Paprekshmria dhe siguria e strukturave te rndsis se veante t ndrtuara nga dora e njeriut si depot e mbetjeve nukleare, digave, nnkalimet, etj, jan me interes t madh si nga inxhinieria ashtu edhe nga aspekti mjedisor.Prve problemeve t krijuara nga dora e njeriut, ka edhe rreziqe me origjin natyrore, trmete, rrshqitje t toks dhe shprthime vullkanike, q n disa raste shkaktojn shkatrrime masive. Problemi i ndotjes s ajrit, gjithashtu nj veori e zhvillimit t teknologjis s lart, tashm sht nj shqetsim i madh dhe trheq vmendjen n rritje tek shkenctart, ambjentalist dhe atyre q merren me planimetrit e qyteteve.

Teknikat gjeofizike qe prdoren pr studimet pran siprfaqsore.

Shumica e piksynimeve t interesave mjedisore dhe inxhinierike jan studimet q kan t bjn me thellsi t vogla t nntoks. Shum shpesh burimet gati-siprfaqsore q trajtohen si zhurma n vzhgimet e zakonshme t zbulimeve, tani bhen shnjestra kryesore zbulimi dhe pr vendndodhjen e tyre t prpikt dhe karakterizimin, zakonisht sht e nevojshme t skicohet nj rrjet i dendur me pika vzhgimi.Kryesisht, t gjitha teknikat gjeofizike q jan zhvilluar pr hetime nnsiprfaqsore, kryesisht pikasin nj heterogjenitet, ku nj rajon nntoksor ndryshon mjaftueshm nga nj tjetr n pikpamjen e parametrave fizike si jan dendsia, predispoziteti magnetik, elasticiteti, polarizimi spontan, rezistenca elektrike dhe prcjellshmria, prshkueshmria dielektrike, radioaktiviteti, dhe prcjellshmria termike. Teknikat gjeofizike q prdoren pr studimin e ndryshueshmris se parametrave fizike t siprprmendur jan: Vrojtimet gravitacionale Vrojtime magnetike Vrojtime sizmike Vrojtime t Fushs Elektrike Natyrore Vrojtime t Polarizimit t provokuar Vrojtime Elektromagnetike Teknika e Gjeoradarit(GPR) Vrojtime Radioaktive Vrojtime Gjeotermike Vrojtime me ane t teknikes s gjeofizikes s puseve

Zgjedhja e nj teknike t veant gjeofizike apo nj kombinim teknikash, varet shum n kontrastet e parametrave fizike t objektit qe krkohet me ambientin prreth, si dhe shtrirja e thellsis s objektit te krkuar. N prgjithsi, investigimi i sa m shum parametrave fizike me ane t metodave gjeofizike mundsojn nj rikontroll rezultatesh dhe rrit besueshmrin e interpretimeve.Faktori kosto sht gjithashtu nj kriter i rndsishm n zgjedhjen se cila metod gjeofizike duhet prdoret pr nj problem t dhn. Vlera e kostos s nj teknike t zgjedhur n nj zon krkimi, varet nga kushtet zonale t terrenit, madhsia e zons, hapsira e rrjets dhe numri i pikave t matjeve, pajisjet q duhen prdorur, saktsia e krkuar, thellsia e deprtimit dhe detajet e interpretimitSi rregull, kostot e vrojtimeve gjeofizike jan shum m t ulta se kostot e shpimeve. Teknikat gjeofizike mundsojn nj vrojtim t gjer dhe mund te japin imazhe te nnsiprfaqes, n zona te mdha, me shpejtsi dhe kosto t ult ekonomike q nuk mund t realizohet me metoda t tjera. Megjithat, pr shkak t dykuptueshmerise n interpretim, rezultatet gjeofizike nuk duhet t konsiderohen si prfundimtare, zgjedhja e shpimeve t caktuara shpesh sht e nevojshme pr t konfirmuar vlefshmrin e interpretimit t br. Vrojtimet gjeofizike mund, nse zbatohen si duhet, t optimalizojne nj program krkimi apo zbulimi duke maksimizuar zonn e mbuluar dhe minimizuar krkesat pr shpime.

Problemet mjedisore q mund zgjidhen nprmjet metodave gjeofizike

Ujrat nntoksore jan nj pjes e rndsishme e mjedisit t toks. Shum probleme mjedisore lidhen drejtprdrejt ose jo me vendndodhjen e ujrave nntoksor dhe mbrojtjen e tyre nga burimet ndotse t llojeve t ndryshme. Vetit fizike t shum shkmbinjve ndryshojn nga prania e ujit n poret dhe t arat. Shkalla e alterimit t ktyre shkmbinjve ndryshon ne lidhje me prmbajtjen e lndve ndotse. Kjo bn t mundur qe me teknikat e duhura gjeofizike, t prcaktohen strukturat ujmbajtse dhe t studiohet cilsia e ujit.N lidhje me problemet e ndotjeve t rrezikshme nga mbetjet si dhe vendodhjeve t sigurta t mbetjeve nukleare dhe kimike, detyra t rndsishme gjeofizike jan si vijon:1. Vendndodhja e strukturave gjeologjike (arjet, frizurat, zonat e thyerjeve, kontakte litologjike, etj.) posht dhe prreth groposjeve ekzistente dhe vendeve t hedhjes s tyre.2. Vendndodhja e strukturave ujmbajtse aktive me qellim gjurmimin e lvizjeve t ndotjeve dhe ujrave t zeza n tok. 3. Zbulimi dhe vendndodhja mbeturinave t groposura; n veanti prshkrimi i kufirit t tyre dhe karakterizimi fizik i mbetjeve m t mdha.4. Krkimet pr vendndodhje t reja t sigurta n zona t qndrueshme nga ana tektonike dhe sizmike me struktura (barriera gjeologjike) q bjn t mundur mbrojtjen e shkmbinjve dhe ujrat nntoksor nga ndotja. Thellsia e nj vendndodhjeje t nj vendi t sigurt pr grumbullim mbetjesh, mund t varioj nga disa qindra metra ose m tepr pr depozitim t thell t mbetjeve me nivel t lart radioaktiviteti deri pak metra pr plehrat domestike.Pr m tepr, ka probleme mjedisore q lidhen me burimet e radioaktivitetit, vlersimin e rrezikut nga trmetet, rrshqitjet dhe fundosjet e toks, krkimet arkeologjike dhe shum probleme te tjera gjeoambjentale q jan t zgjidhshme nga metodat gjeofizike.Tabela jep nj vshtrim t objektivit t gjeofiziks mjedisore dhe teknikat e prshtatshme q duhen prdorur. Krahas teknikave t listuara n tabel, ka teknika t gjeofizikes s puseve q jan prdorur vazhdimisht n puse ekzistuese.

Fusha t rndsishme studimi me karakter ambiental me an t teknikave gjeofizike.Fushat e aplikimit

TeknikaRilevueseStruktura GjeologjikeStrukturaAktive nga ana hidraulikeLandfille/Vend grumbullimiplehrashZonat eNdotjeveRrshqitje/Zhytje ttoksArkeologji

Gravimetri+oo-oo

Magnetometri+-+--+

Fusha natyroreo+oo+-

Rezistence+IP++++++

Elektromagnetikeo+++-o

Gjeoradaroo+oo+

Radioaktiveooooo-

Sizmika e valve t thyera+oo-oo

Sizmika e valvet reflektuara+o----

Gjeotermiao+o-o-

+ e aplikueshme, o e aplikueshme n mnyre t kufizuar, - e pa aplikueshme

Vrojtimet me karakter inxhinierik dhe gjeoteknik

Gjate dekadave t fundit, ka pasur nj rritje t menjhershme t krkess n aplikimin e teknikave gjeofizike n shum shtje t problemeve inxhinierike civile. M t rndsishmet mund t ndahen n tre klasa: (1) studimet e themeleve, (2) vendndodhja e ujit dhe (3) zbulimi i puseve t braktisura t minierave, tubave dhe objekteve metalike t hedhura.Problemi i studimit t themeleve prfshin prcaktimin e: (1) thellsis s tavanit t bazamentit (2) vetit fizike t shkmbinjve q ndodhen n nj dig, kanal, tunel, pus, gropave t mbeturinave, shina, autostrad, metro dhe t tjera projekte ndrtimoreVendndodhja e ujit dhe sasia e kripshmris s tij, luan nj rol t rndsishm n ndihm t komunitetit n lidhje me furnizimin me uj, kanalizimin e ujrave t zeza, vaditje dhe probleme kullimi. N inxhinierin e transportit, vendodhja e niveleve t ujit dhe fizurave ujmbajtse sht e rndsishme pr ndrtimin e metrove dhe tuneleve.Zbulimi i shum prej grmimeve t vjetra nntoksore (puse minierash dhe tunele) jan t nevojshme sepse t dhnat e tyre nuk gjenden m. Pr t njjtn arsye, teknikat gjeofizike mund t prdoren pr zbulimin tubave nntoksore. Zbulimi dhe vendndodhja e municioneve t groposura dhe makineri t tjera metalike jan gjithashtu t rndsishme pr nj sr arsyesh sidomos ato t siguris s komunitetit.Tabela 1.2 liston disa nga problemet e rndsishme inxhinierike dhe teknikat e prshtatshme gjeofizike q mund t prdoren pr kto studime.

Aplikimet e teknikave gjeofizike n studimet gjeoteknike dhe inxhinierike Fushat e aplikimit

TeknikaRilevueseThellsiae bazamentit shkmborFuqia e shkmbitarje/Detektimii rrjedhjevet ujrave t zezaZbulimii kaviteteve/Zona t zbrazuraPermafroste/Konturimi i zonave t ngrirjesTuba/Detektim metalesh

Gravimetri+-----

Magnetometri+--+-+

Fusha natyrore--+--o

Rezistence+IP+-+++o

Elektromagnetikeo-+o++

Gjeoradar+o+++o

Radioaktive--o---

Sizmika e valve t thyera++oo+-

Sizmika e valvet reflektuara++ooo-

+ e aplikueshme, o- e aplikueshme ne mnyre t kufizuar, - e pa aplikueshme

1.1 METODA E REZISTENCSVetit elektrike t mineraleve dhe shkmbinjveVetit elektrike t mineraleve dhe t shkmbinjve, karakterizohen nga prueshmria ( ) ose rezistenca elektrike specifike (), nga deprtueshmria dielektrike (), nga humbjet dielektrike (tg ) dhe nga deprtueshmria magnetike () .Deprtueshmria magnetike karakterizon vetm shkmbinjt shum magnetike.

Rezistenca elektrike specifike e mineraleve.Vlera numerike e rezistencs elektrike specifike, n praktikn e elektrometris, i prket 1m3 shkmbi me seksion trthor 1 m dhe gjatsi 1 m kur rryma rrjedh pingul me faqet e ktij kubi. Njsi matse e rezistencs elektrike specifike sht ohm*m.

Rezistenca elektrike specifike jepet me an t formuls:

Ku: S-Seksioni trthor (m2) l-gjatsia (m)U-Tensioni (V)I- Intensiteti i rryms (A)Mineralet, sipas madhsis dhe karakterit t prueshmris elektrike mund t jen dielektrike, gjysmprues ose prues.

Tabela 1Rezistenca elektrike specifike e mineraleveEmrtimi i mineralitFormula Kimike (ohm*m)

ArgjendiAg0.16 * 10-7

BakriCu0.17 * 10-7

Ari Au0.22 * 10-7

PlatiniPt1.10 * 10-7

KallaiSn1.31 * 10-7

ZhivaHg9.60 * 10-7

ArsenopirtiFeAsS3 * 10-4

BoksitAl2O3*nH2O3.50 * 103

GalenitPbS3.70 * 10-4

HematitFe2O33 * 103

GrafitC5

IlmenitFeTiO32.2

MarkazitFeS22.8 * 10-2

MagnetitFe2O4Fe2 * 103

PiritFeS22 * 10-3

PirotineFex-iSx6.5 * 10-4

PiroluzitMnO21.6

KalkozineCu2S7

KalkopiritCuFeS23 * 10-3

DiamantC5 * 1012

AnhidritiCaSO4109

HalitiNaCl1011

Kuarci I boshtitSiO22 * 104

Kuarci I boshtitSiO21012

KalcitiCaCO35 * 1012

KinovariHgS2 * 107

MuskovitiKAl2(OH)2AlSi3O101013

LimonitiFe2O3 * nH2O108

SqufuriS1015

Mineralet Native

Mineralet Gjysmprues

Mineralet Dielektrike

a)

a) Mineralet prues. Metalet native jan minerale prues. Prueshmria e tyre realizohet me ndihmn e elektroneve t lire, ka kushtzon vlern e saj t lart.b) Mineralet gjysmprues. Shum minerale kan rezistenc elektrike specifike me madhsi q i prgjigjet karakterit t gjysmpruesve. T till jan n prgjithsi sulfuret e metaleve, arsenidet, grafiti dhe disa okside. Rezistenca e t njjtit mineral luhatet n kufij t gjer, gj q lidhet me ndikimin e przierjeve kimike dhe mekanike n mineral.c) Mineralet dielektrike. Kta minerale kan rezistence elektrike specifike t lart, e cila luhatet n kufij t gjer, n varsi nga sasia dhe natyra kimike e przierjeve. Sasia e mineraleve dielektrike sht shum m e madhe se mineralet prues dhe gjysmprues.

Tabela 2Rezistenca elektrike specifike e mineraleve dhe shkmbinjve m t prdorshmNrEmrtimi (m)

1Ajri10 20

2Akulli10000

3Argjila5

4Gabro2000

5Glqeror i shkatrruar100

6Glqeror masive10000

7Grafit0.1

8Halit100000

9Kalcit1000000

10Konglomerate500

11Kuarc (i freskt)1000000

12Plagjiogranite (i freskt)3000

13Ranore200

14Rr e laget200

15Rr e thate2000

16Shkmb vullkanik600

17Suargjila30

18Sulfure metalore Masive0.1

19Uj Deti (me kripe)0.23

20Uj i distiluar10000

21Uji i Burimit50-100

22Ultrabazik i freskt1000

23Ultrabazik i serpentinizuar150

24Zhavorr i laget400

25Zhavorr i thate3000

Rezistenca elektrike specifike e xeherorve dhe e shkmbinjveXeherort dhe shkmbinjt duke qen sisteme heterogjen t komplikuar shumfazore, mund t zn gjendje t fardoshme elektrike ndrmjet dy kufijve: dielektrike deri n prcjells t prkryer. Kjo gjendje elektrike kushtzon luhatje t rezistencs elektrike specifike n kufij t gjer.Rezistenca elektrike specifike e xeherorve dhe shkmbinjve, prcaktohet nga prueshmria elektrike e mineraleve xeherore ose shkmbformues. Rol thelbsor luan lagshtia, tekstura e xeherorit ose e shkmbit dhe temperatura e trysnia e mjedisit.

Ndikimi i lagshtis, strukturs, teksturs, temperaturs dhe trysnis n rezistencn elektrike specifike t shkmbinjveLagshtia e zvoglon shum rezistencn e shkmbinjve meqense solucionet q ngopin poret e shkmbinjve kan rezistenc shum her m t vogl se shumica e mineraleve shkmbformues. Karakteri i varsis sasiore t rezistencs s shkmbit nga lagshtia prcaktohet nga lloji i shkmbit, i porozitetit, nga shkalla e mineralizimit t ujit dhe nga prshkueshmria e shkmbit.Veorit strukturore ndikojn shum n rezistencn elektrike specifike t shkmbinjve t ndryshm , n varsi nga lloji i shkmbit.Rezistenca elektrike specifike e xeherorve varet kryesisht nga trajta e kokrrizave t mineraleve xeherore dhe nga karakteri i marrdhnieve t ndrsjella t prbrses xeherore dhe joxeherore. Prmasa e kokrrizave luan rol m t vogl se trajta e tyre, megjith q kushtzon luhatje t theksuar n vlern e rezistencs elektrike specifike t xeheroreve t njjt sipas prbrjes dhe trajts se kokrrizave.Sa m t mdha t jen kokrrizat e shkmbit, aq m e lart sht rezistenca specifike pr kushte t tjera t barabarta.Temperatura ndikon n madhsin e rezistencs elektrike specifike t gjith shkmbinjve duke e ndryshuar rezistencn e tyre n disa rende kur temperatura ngrihet nga 10C deri n 1000C.Zmadhimi i temperaturs shkakton gjithashtu rritjen e prueshmris elektrike t fazs s ngurt t shkmbit.Edhe trysnia ndikon n madhsin e rezistencs elektrike specifike t shkmbinjve.N shkmbinjt e kompleksit sedimentar, me prmbajtje t lart lagshtie vrehet zmadhim i theksuar i rezistencs elektrike specifike me rritjen e trysnis deri 600 kg/cm2. Kjo lidhet me zvoglimin e seksionit t kanaleve rrympercuese dhe me mbylljen e pjesshme t poreve. Shkalla e ndryshimit t rezistencs varet nga madhsia e porozitetit t shkmbit dhe nga tipi, prbrja dhe sasia e materialit imentues. Por n prcaktimet e shumta sht vn re se ndikimi i trysnis sht shum m i vogl, n krahasim me ndikimin e temperaturs, n madhsin e rezistencs elektrike specifike.

Punimet matse te rezistencsVendosja e elektrodaveFigura 1 m posht tregon disa skema t zakonshme t renditjeve t elektrodave dhe faktorve t tyre gjeometrik. Nj dipol konsiston n nj ift me dy elektroda t ndara nga nj distance q sht e paprfillshme n krahasim me distancn ndrmjet elektrodave t tjera. Aplikimi i termit skem dipol-dipol dhe pol-dipol, ku distanca pr tek elektroda tjetr sht zakonisht 1 deri 6 her sa hapsira dipolare, sht formalisht jokorrekt.Distanca e nj elektrode fikse n infinit duhet t jet t paktn 10 her dhe ideale 30 her m e madhe se distanca ndrmjet dy elektrodave lvizse. Kabllot e gjat t nevojshm mund t pengojn zonn e puns dhe gjithashtu mund t veprojn si antena, duke kapur sinjale endacake elektromagnetike (zhurma induktuese) q mund t ndikojn n leximet.Prshkrimi i skemavea) Skema e Wenner: Ka nj prdorim shum t gjere, dhe sht e mbshtetur nga nj numr i madh interpretimesh dhe paketash kompjuterike.Shum nga vrojtimet e hershme 2-D jan kryer me kt skem . N Figura 2a, grafiku i ndjeshmris s skems Wenner ka pothuajse konture horizontale nn qendrn e skems. Pr shkak t ksaj karakteristike skema Wenner sht relativisht e ndjeshme ndaj ndryshimeve vertikale n rezistencn pransiprfaqsore posht qendrs s skems. Megjithat, ajo sht m pak e ndjeshme ndaj ndryshimeve horizontale n rezistencn pransiperfaqsore. N prgjithsi, Wenner sht e mir n zgjidhjen e ndryshimeve vertikale (p.sh. strukturat horizontale), por relativisht e varfr n detektimin e ndryshimeve horizontale (p.sh. strukturat vertikale t ngushta). Krahasuar me skemat e tjera, skema Wenner ka nj thellsi t moderuar studimi. Forca e sinjalit sht proporcional me t anasjelltn e faktorit gjeometrik t prdorur pr llogaritjen e vlers s rezistencs s dukshme pr skemn (Figura 1). Pr skemn Wenner, faktori gjeometrik sht 2a, i cili sht m i vogl s faktori gjeometrik pr skemat t tjera. Midis skemave t tjera skema Wenner ka forcn m t fort t sinjalit. Kjo mund t jet nj faktor i rndsishm n qoft s vrojtimi kryhet n zonat me zhurma t larta t sfondit. Nj disavantazh i ksaj skem pr vrojtimet 2-D sht mbulimi relativisht i dobt horizontal kur rritet hapsira e elektrodave. b) Skema dy-elektrodshe Pol-Pol: Kan aftsi t dallojn shtresat me rezistenc t ndryshme edhe kur kan trashsi t vogl. Anomalit n grafikt e rezistencs s dukshme jan m t zgjatura se sa n grafiket e prftuar me skema simetrike dhe me kt lehtsohet prcaktimi i vendodhjes s objekteve q krkohen, kjo prbn nj prparsi t skemave dypolare.E meta e ktyre skemave sht mosnjohja e sakt e piks se cils i referohet vlera e matur e rezistencs s dukshme. Ve ksaj, si skem me ndjeshmri t lart sjell krijimin e shum anomalive t rreme q lidhen me dukurin e ekranizimit. E met tjetr sht se pr matje krkohen burime energjetike m t fuqishme se sa pr profilimi me skema t tjera.

c) Skema e Schlumberger: E vetmja skem rivale e Wenner n vlersimin e materialit interpretues, t gjitha t lidhura me skemn ideale me distanca t paprfillshme midis elektrodave t brendshme. Me e favorshme n krahasim me Wenner pr punt e sondimeve elektrike t thellsis.Prdoren n kto raste:1. Pr krkimin e strukturave t rrudhosura q kan kufij ndars elektrike, kur njihet raporti i madhsive t rezistencave elektrike specifike t shkmbinjve.2. Pr hartografimin e kontakteve midis trashsive t shkmbinjve me rezistence elektrike specifike t ndryshme.3. Pr hartografimin gjeologjik t shtresave q kan rnie t madhe dhe jan t mbuluara nga deluvione.4. Pr studimin e horsteve dhe grabeneve, t cilat jan t ndrtuara nga shkmbinj me rezistenc elektrike specifike t ndryshme nga ajo e shkmbinjve rrethues.d) Skema e Gradientit: Ka prdorim t gjr n njohjen e terrenit. Sasi t mdha leximesh mund t merren n distanca paralele pa lvizur elektrodat nse ka n dispozicion gjenerator t fuqishm.e) Skema Dipol-Dipol (Eltran) : sht popullore n punt e polarizimit t provokuar (PP) sepse ndarja e plot e qarqeve t rryms dhe tensionit pakson ndikimin e zhurmave. Informacioni prej thellsive t ndryshme merret duke ndryshuar n. N princip, sa m t mdha vlerat e n, aq m i thell sht penetrimi i rryms. Rezultatet zakonisht jepen t plotuara si pseudoprerje.

f) Skema Pol-Dipol: prodhon anomali asimetrike q jan si pasoje m t vshtira pr tu interpretuar sesa ato t prodhuara nga skemat simetrike. Kulmet jan t zhvendosur nga qendrat e trupave prcjells dhe pozicionet e elektrodave duhet t regjistrohen me kujdes t veant. Vlerat zakonisht jan t plotuara n piken e gjysms se rrugs midis elektrodave lvizse t tensionit por kjo nuk sht gjithmon standarde. Rezultatet mund t jepen si pseudoprerje me thellsin e deprtimit n varsi t n.

g) Skemat katrkndshe: Katr elektroda t vendosura n kndet e nj katrkndshi jan t kombinuara n ifte tensioni dhe rrym. Sondimet e thellsis jan t krijuara nga hapja e katrkndshit.

Fig. 1.1Disa vendosje t zakonshme elektrodash dhe koeficientet e tyre gjeometrike. a) Wenner; b) Dy-elektrodshe; c) Schlumberger; d) Gradient; e) Dipol-Dipol; f) Pol-Dipol; g) Vendosja katrkndshe; Nuk ka nj koeficient gjeometrik pr renditjen katrkndshe diagonale, sepse nuk vrehet diference tensioni midis sfondit homogjen.

Fig. 1.2Modelet e ndjeshmerise per skemat a) Wenner; b)Wenner-Schlumberger dhe c) Dipol-DipolFigura 2 tregon se si faktori gjeometrik i dhn n figur ndryshon me pozicionin e dipolit t tensionit.

Fig. 1.3Ndryshimi i Koeficientit gjeometrik me distancn prmes dhe prgjat profilit n skemn e gradientit. Gjatsia e plot e skems 2L, madhsia e dipolit t tensionit a.

Ndikuesit n sinjalModelet e lvizjes s rryms pr hapsirat nj dhe dy shtresore jepen n figurn 3. Johomogjenitetet pran-siprfaqsore ndikojn ndjeshm n vendosjen e skems. Efektet e tyre tregohen grafikisht nga konturet e ndikuesve t sinjalit q jan krijuar nga do njsi volumi t sfondit pr tensionin e matur, dhe q ktu n rezistencn e dukshme (fig. 4). Pr skemat lineare konturet kan t njjtn paraqitje n do plan, qoft vertikale, horizontale apo n zhytje, prmes linjs se elektrodave.N figurn 4 dallohet menjher se vrojtime t dobishme t rezistencs jan t pamundura, ndrsa ndikimet nga zonat prreth elektrodave jan t mdha. Megjithat, variacionet n t dhna bjn t kuptohet q nj shtrese pruese pran-siprfaqsore n disa vende do t ket ulje dhe n vende t tjera ngritje t vlers s rezistencs s dukshme. N terrene homogjene kto efekte mund t zhduken plotsisht.Kur nj skem Wenner ose dipol-dipol zgjerohet, t gjitha elektrodat lvizin dhe ndikimi nga trupat pran-siprfaqsore varion nga leximi n lexim. Me skemn e Schlumberger, efektet pran-siprfaqsore ndikojn shum m pak, me kusht q vetm elektrodat e jashtme t lvizin, dhe pr ket arsye kjo skem preferohet m shpesh pr sondimet elektrike vertikale. Gjithsesi, teknika me ofsete japin rezultate t shklqyera t marra me Wenner. Efektet pran-siprfaqsore mund t jen t mdha kur nj skem gradienti ose treelektrodshe prdoret pr profilime por ato gjithashtu jan m tepr lokale. Nj filtr i vogl mund t aplikohet.

Fig. 1.4Modelet e lvizjes se rryms pr (a) gjysme hapsire uniforme; (b) mjedis dy shtresor me rezistence me t ulet n shtresn e siprme; (c) mjedis dy shtresor me rezistence me t lart n shtresn e siprme.

Thellsia e deprtimitSkemat zakonisht zgjidhen t paktn n njfar mase pr thellsin e tyre t deprtimit, e cila sht pothuajse e pamundur t prcaktohet sepse thellsia n t ciln nj fraksion i dhn i rryms deprton varet nga shtreszimi si dhe nga hapsira midis elektrodave t rryms. Pozicioni i elektrodave t tensionit prcakton se cila pjese e fushs s rryms sht marr, dhe deprtimi i rryms pr skemat e Wenner dhe Schlumberger jan t prshtatshme pr t qen t ngjashme pr ngjashmrin e gjatsive totale t skems. Pr fardo skem , zgjerimi n t cilin ekzistenca e nj ndrfutje t thell bhet e dukshme varet nga kontrasti i rezistencave (dhe niveleve t zhurmave t sfondit) por sht n varsi t gjysme-hapsirs midis elektrodave t jashtme (fig. 5). Interpretimi sasior i rezistencs mund t ndryshoje duke krkuar zgjerim shum m t madh.

Fig. 1.5Shprndarja e sinjalit pr skemat: a) Wenner; b) Schlumberger; c)dipol-dipol. Vijat e plota tregojn ndikime relative t sinjalit nga njsit volumore t sfondit homogjen. Vijat e ndrprera tregojn vlera negative.Pr fardo skem , ka nj kufi zgjerimi n t cilin efekti i nj shtrese t holl horizontale me rezistenc t ndryshme n dallim me sfondin homogjen sht maksimal. sht pr tu pritur se zgjerimi shum m i madh sht i nevojshm n ket rast sesa nevojitet thjesht pr detektimin e ndrfutjes.Sipas ktij kriteri, skema dipol-dipol sht m shum deprtuese dhe skema Wenner sht m pak skem deprtuese. Kulmi i Wenner ndodh kur skema sht 10 here m e gjer se thellsia e prcjellsit, dhe skema Schlumberger sht vetm pak m e mir. Figura 5 sugjeron se n kto zgjerime nj mjedis dyshtresor mund t interpretohet pr vlera t shumta t kontrastit t rezistencs.Lakorja e Wenner ka kulme m t ashpr duke treguar aftsi zgjidhse vertikale superiore ne krahasim me skemat e tjera. Kjo konfirmohet nga vijat e nivelit t ndikimit n sinjal (fig. 4) t cilat jan pak m t mira n thellsi pr Wenner sesa pr Schlumberger, duke treguar se Wenner lokalizon kto ndrfutje m sakt. Vijat e nivelit t rryms pr skemn dipol-dipol jan afrsisht vertikale n disa vende me thellsi t konsiderueshme, duke treguar rezolucion t varfr vertikal dhe sugjeron q skema sht m e prshtatshme pr hartografimin e ndryshimeve ansore.

Fig. 1.6Efekti relativ i nj shtrese t holle horizontale me rezistence t lart prkundrejt sfondit homogjen. Siprfaqet posht lakoreve jan t njjta, duke fshehur faktin q tensioni i vrojtuar duke prdorur skemn Schlumberger do t jet me i vogl dhe me skemn dipol dipol shum me i vogl sesa skema Wenner.

Zhurmat n vrojtimet elektrikeElektrodat n parim mund t vendosen n siprfaqe n fardo shkalle saktsie t dshiruar (edhe pse gabimet jan gjithmon t mundur dhe ka gjasa t ndodhin rritje t shkputjeve). Shumica e instrumenteve modern ofrojn rrym n nj prej nj numri t niveleve paraprake dhe luhatjet n furnizim jan n prgjithsi t vogla dhe t parndsishme. Prandaj dhe zhurma merr pjes n vlerat e rezistencs s dukshme pothuajse trsisht nprmjet matjes s tensionit, kufiri i fundit duke u prcaktuar nga ndjeshmria e voltmetrit. Gjithashtu mund t ket zhurm pr shkak t induksionit n kabllot dhe gjithashtu pr tensione natyrore, t cilat mund t ndryshojn me kohn dhe n mnyr jo t plot t zhduken nga ndryshimi i rrjedhjes s rryms aktuale dhe mesatarizimi. Hapsirat e mdha dhe kabllot e gjat duhet t shmangen nse sht e mundur, por metoda m efektive e prmirsimit t raportit sinjal/zhurm sht rritja e fuqis se sinjalit. Instrumente modern shpesh sigurojn vzhgime me lexime t drejtprdrejt t V/I, matur n ohm. Vlerat ohm t vogla tregojn tensione t vogla, por nivelet e rryms gjithashtu duhet t merren parasysh. Ka kufizime fizike pr sasin e rryms q do instrument i caktuar mund t furnizoj n tok dhe mund t jet e nevojshme pr t zgjedhur skema q japin tensione t mdha pr nj rrym t caktuar , t prcaktuar nga faktori gjeometrik. Wenner dhe skemat dy-elektrodshe kan me shum rezultat n kt drejtim se sa shumica e skemave t tjera.Pr nj ushqim rryme t dhn, tensionet e matura duke prdorur nj skem Schlumberger jan gjithmon m pak se ato pr nj skem t Wenner pr t njjtn gjatsi t prgjithshme, sepse ndarja ndrmjet elektrodave t tensionit sht gjithmon m e vogl. Pr skemn dipol-dipol, krahasimi varet nga parametri n, por edhe pr n = 1 (p.sh. pr nj skem shum t ngjashme me Wenner), fuqia e sinjalit sht m e vogl se sa pr Wenner nga nj faktor tre. Ndryshimet midis skemave zbuluese t gradientit dhe dy-elektrodshe jan edhe m t mira. Nse distancat nga elektrodat fikse jan t 30-tat her ndarjes dipolare, sinjali i tensionit dy-elektrodsh sht m shum se 150 her se sinjali i skems se gradientit pr t njjtn rrym. Megjithat, kablli tensionit pr skemn e gradientit sht m i shkurtr dhe m i leht pr tu mbajtur, dhe m pak i ndjeshm ndaj zhurmave induktive. Shum rryma m t mdha mund t prdoren n mnyr t sigurt sepse elektrodat e rryms nuk lvizin.PROFILIMET ELEKTRIKEMe ann e profilimeve elektrike kryhet studimi i ndryshimit t rezistencs s dukshme n thellsin e krkuar. Kto punime kryhen n profile zakonisht drejtvizore, t orientuara kryq shtrirjes s objektit t krkimit. Gjat ktyre profileve matet rezistenca e dukshme e shkmbinjve me ann e skemave t llojeve t ndryshme q lvizin me hap t caktuar. Grafiket e varsis s rezistencs s dukshme nga koordinata e piks s matjes japin prfytyrimin mbi karakterin e ndryshimit t rezistencs s dukshme n drejtimin e dhn dhe lejojn t gjykohet mbi ndrtimin gjeologjik t rajonit.

ObjektiObjekti kryesor sht kontakti i kulmit t zhytjes midis dy lloje shkmbinjsh me rezistenca t ndryshme, t fshehura posht mbingarkesave t holla dhe uniforme. Objektiv t tille ekzistojn, sidomos n mjediset e ndryshuar nga njeriu, por ndryshimet n rezistencn e dukshme pr shkak t ndryshimeve gjeologjike jan shpesh t interesit t vogl dhe duhet t dallohen nga nj sfond pr shkak t burimeve t tjera gjeologjike. Lentet e zhavorrit n argjila, lentet e akullit n thundrat Arktike dhe arjet n glqeror jan t gjitha me rezistenc m te lart se rrethinat e tyre, por kan tendenc t jen t vogla dhe tepr t vshtira pr tu zbuluar. Trupa t vegjl q jan prues shum t mire, t tilla si (n shkall t ndryshme), trupat sulfurore, jan zakonisht m leht pr tu zbulohen duke prdorur metodat elektromagnetike.

Zgjedhja e skemave Skemat e preferuara pr vrojtimet e rezistencs jan ato q mund t lvizen leht. Skema e gradientit, e cila ka vetm dy elektroda t lvizshme t ndara nga nj distanc e vogl dhe t lidhura me kabllo t lvizshm, ka shum arsye pr t rekomanduar at. Megjithat, zona q mund t mbulohet me kt skem sht e vogl n qoft se rryma nuk furnizohet nga gjeneratort me motor t rnd. Skema dy-elektrodshe sht br skema e zgjidhjeve t punve arkeologjike, ku thellsit e krkuara jan n prgjithsi t vogla. Kujdes duhet pasur n lvizjen e kabllove t gjat pr tek elektrodat 'n infinit ", por nj numr i madh i leximeve mund t bhet shum shpejt duke prdorur nj model t ngurt n t ciln dy elektroda, dhe shpesh edhe nj instrument me nj ngarkues t dhnash, jan montuar. Shum nga kto modele tani prfshijn elektroda t shumta dhe japin rezultate pr nj numr t ndryshm t kombinimeve t elektrodave.Me skemn Wenner, t katr elektrodat lvizin por meqense t gjitha distancat midis elektrodave jan t njjta, gabimet nuk ka gjasa te ndodhin. Gjith rruga e elektrodave t lira metalike mund t shtrohet paraprakisht. Me kusht q rryma e vazhduar ose frekuenca shum t ulta te rryms alternative t prdoren, n kt mnyr induksioni nuk sht nj problem, puna mund t prshpejtohet duke i prer kabllot n gjatsi t dshiruara dhe duke i lidhur ato s bashku, ose duke prdorur kabllot multicore t projektuara pr kt qllim.Skema dipol-dipol sht prdorur kryesisht n punn e PP, ku efektet e induksionit duhet t shmangen me do kusht. Katr Elektroda duhet t jen n lvizje dhe tensionet e vrojtuar jan zakonisht shum t vogla.

Prdorimi i shnimeve fushoreParametrat e skems qndrojn t njjt prgjat nj rruge, dhe lloji i skems, hapsirat dhe orientimi, si dhe shum shpesh parametrat e rryms dhe kufijt e tensionit mund t vrehen n krye t faqes. N parim, vetm numrat e stacionit, vrejtjet dhe leximet V/I duhet t regjistrohen n stacionet individuale, por do ndryshim n rregullimin e rryms dhe tensionit duhet gjithashtu t shnohet q n momentin q ato ndikojn n besueshmrin e leximit.Komentet duhet t bhen mbi ndryshimet n llojin e toks, bimsis ose topografi dhe n zonat e populluara ose kultivuara ose ku efektet jo-gjeologjike mund t hasen. Kto shnime zakonisht do t jen prgjegjsi e operatorit t instrumentit i cili n prgjithsi duhet t jet n gjendje t kontrolloj personalisht do vendndodhje elektrode n rrjedhn e profilit. Meqense ndonj shnim n lidhje me nj pik individuale fushore do t prshkruaje at n lidhje me mjedisin, nj prshkrim i prgjithshm dhe nj hart dore duhet t prfshihen. Kur prdoren modele fikse elektrodash pr t marr shpejt lexime t prafrta, rezultatet zakonisht regjistrohen direkt n nj makin kompjuterike pr ngarkim t dhnash dhe prshkrimi bashk me hartn bhen shum t rndsishme.

Paraqitja e t dhnave t marra.Rezultatet e matjeve t rezistencs jan paraqitur n mnyre m efecient si profile, i cili prmban t gjitha hollsit e t dhnave origjinale. Profilet e rezistencs dhe topografis mund t paraqitn s bashku, t shoqruar me versionet e shkurtuara t shnimeve fushore. T dhnat e marra mbi nj numr regjistrimesh mund t tregohen duke plotuar profilet e grumbulluar n nj hart.Drejtimet e sakta t rezistencs apo veorive pruese jepen m qart nga vijat e nivelit sesa nga profilet e grumbulluar. Linjat e prshkuara dhe vendndodhjet e pikave t dhna duhet gjithmon t tregohen n hartat e izovijave. Hartat e t njjts zon t marra nga prdorimi i skemave n drejtime t ndryshme mund t jen shum t ndryshme.I.2 METODA E POLARIZIMIT T PROVOKUAR (PP)Metoda e polarizimit t provokuar bazohet n studimin e fushs elektromagnetike dytsore t paqndrueshme, qe nxitet n tok, kur npr t rrjedh rryme elektrike ose me induksion. Ajo vrojtohet pas shkyjes se rryms.

Ku:-koeficienti i PPUpp-tensioni dytsorUk-tensioni parsorDukuria, qe sht n themelin e ksaj metode, qndron n sa m posht: Nse n tok drgohet rryme elektrike dhe mandej shkyet, edhe pr njfar kohe pas shkyjes t rryms mund t vrojtohet diferenc potencialesh Upp ndrmjet elektrodave marrse. Me koh madhsia e ksaj diference potencialesh shuhet sipas nj ligji t prafrt me funksionin eksponencial.Rryma elektrike polarizuese mund te jete impulsive e vazhduar ose alternative. Ajo drgohet ne toke ne mnyre galvanike, me ann e tokzimeve ushqyese A,B (fig. 1).

Figura 1.7Thelbi i metods se polarizimit te provokuar1-Vijat e rryms se fushs polarizuese; 2-vijat e rryms se fushs dytsore te polarizimit te provokuar; 3-bateri; M-aparati marresNatyra e dukuris s polarizimit t provokuarFusha elektrike dytsore e paqndrueshme e polarizimit t provokuar ka prejardhje elektrokimike dhe sht rezultat i veprimit t rryms elektrike n xeherort dhe shkmbinjt. Aftsia e polarizimit sht atribut i t gjith shkmbinjve.Dukuria e polarizimit t provokuar sht nj gradient tensioni i shkaktuar, nj rrjedhje jonesh. Ajo krijohet pas shkyjes s rryms elektrike, si rezultat i lirimit t nj pjes t energjis s grumbulluar n material gjat rrjedhjes s ksaj rryme nn veprimin e ngarkess elektrike q ruhet n shkmb pas shkyjes s rryms. N dukurin e polarizimit t provokuar mund t marrin pjes t gjitha format e grumbullimit t energjis elektrike, magnetike, mekanike, termale dhe kimike.Q energjia t grumbullohet n kto forma, n mes rrjedhjes s rryms elektrike dhe rrjedhjeve t tjera duhet t ket lidhje. Kjo lidhje lejon q gjat lirimit t energjis s grumbulluar t formohen prsri rrjedhje t rryms elektrike duke krijuar kshtu dukurin e polarizimit elektrik t provokuar.Sot flitet pr dy mekanizma t krijimit t polarizimit t provokuar:1. Pr mekanizmin e nxitjes s polarizimit t provokuar si rezultat i proceseve elektrokimike n kufirin e mineraleve me perueshmri elektronike ose gjysmprues dhe t tretsirave q i rrethojn (n kontaktin metal-elektrolit).2. Pr mekanizimin e nxitjes s polarizimit t provokuar si rezultat i proeseve elektrokinetike n kufirin e mineraleve me prueshmeri jonike dhe tretsirave q i rrethojn, si dhe n vet tretsirn.

Ashtu si dhe metodat e tjera elektrometrike edhe metoda e PP ka prparsit dhekufizimet e veta. Prparsia e par e metods se PP sht aftsia e saj pr t diktuar, n kushte t prshtatshme pranin e mineralizimit sulfur metalor n prmbajtje mjaft t vogla e t varfra. N metodn e PP meqense sfondi normal prgjithsisht sht i ult, prania e nj sasie te vogl mineralizimi metalor sht e mjaftueshme pr t shkaktuar nj anomali t dobt, por t dallueshme e t sigurt. Kjo prbn nj prparsi t madhe t metods s PP kundrejt metodave t tjera gjeofizike si gravimetria, magnetometria, por edhe kundrejt metodave t tjera elektrometrike si (rezistenca elektrike, fusha elektrike natyrore dhe gjith metodave elektromagnetike). Amplituda e anomalive t PP prgjithsisht zmadhohet me sasin e mineralizimit, ku trupat xeherore masive mund t japin efekte t fuqishme. Akoma m i fuqishm bhet ky efekt kur trupat xeherore masive jan t rrethuar nga oreole me pikzime sulfuresh t shprndar. Kundrejt metods s FEN, metoda e PP ka edhe prparsin e thellsis m t madhe t krkimit, mbasi n metodn e PP nuk sht kondite q trupi xeheror masiv t ndrpritet nga niveli i ujrave t truallit.

Nj nga kufizimet e prdorimit t metods se PP sht se:

ka rendiment relativisht m t ult n vrojtime e pr rrjedhoje kosto m t lart n krahasim me metodat e tjera si: magnetometria, FEN, rezistenca e dukshme, pajisjet jan m t shtrenjta, personeli teknik e puntor m i madh, e bn q t ket prdorim m t kufizuar.

APARATURAT MATSE DHE PROGRAMET E PRPUNIMIT

2.1 Instrumentet e rezistencs dhe te polarizimit te provokuar.Pr t matur rezistencn e toks prdoren instrumente q quhen rezistivimetra (RM). Pr m tepr, nevojiten edhe pajisje t tilla si kabull dhe elektroda. Dy elektroda t rryms futen n tok dhe si rezultat i nj rezistence t madhe kontakti ndrmjet elektrodave dhe toks, duhet t prdoren elektroda t veanta t voltazhit. Rezistivimetrat masin rezistencn R e cila sht thjesht raporti i voltazhit pr gjat elektrodave t potencialit me intensitetin I t elektrodave t rryms. Rezistivimetrat kan dy komponent, a) Burimin e rryms b) Sistemin e matjes.

Burimi i rryms.Pr t marr nj matje rezistence, rryma duhet t kaloj nprmjet nj qarku q konsiston n rezistencn e toks dhe rezistencn e elektrodave. Rezistenca totale mund t jet disa qindra ohm dhe si rezultat edhe tensioni duhet t jet shum i lart. N instrumentet e sotm ky tension sht midis 50 dhe 500 Volt. Rryma mund t jet e vazhduar (DC) dhe alternative (AC).N qoft s prdoret nj burim me rrym t vazhduar (DC) dalin dy probleme:a) Efekti i polarizimit. Kemi nj koncentrim t anioneve rreth elektrods negative dhe nj koncentrim t kationeve rreth asaj pozitive. Ky koncentrim i joneve rritet gradualisht me kohn dhe si rezultat rezistenca e matur ndrmjet elektrodave gjithashtu do t rritet n mnyre graduale.b) Potenciali spontan (fusha elektrike natyrore). Rrymat elektrike natyrore me origjin elektrokimike ekzistojn posht siprfaqes s toks. Kto rryma do t rrisin vlern e potencialit t matur. Problemi i efektit t polarizimit mnjanohet duke ndrruar n mnyr periodike polaritetin e rryms DC ose duke prdorur elektroda speciale poroze prej porcelani. Efekti i potencialit spontan duhet t matet para s burimi i rryms t ndizet dhe ky efekt duhet t hiqet nga vlerat e matura t voltazhit kur rryma drgohet n tok. Instrumentet modern e kryejn ket procedur n mnyr automatike.Burimi i rryms alternative (AC). Kur prdoret rrym AC, nuk ndodh m procesi i grumbullimit t joneve dhe si rezultat eleminohet efekti i polarizimit. Pr m tepr sinjali AC anulon efektin e potencialit spontan ( pr do ndryshim t polaritetit t rryms, rryma e potencialit spontan rrit ose zvoglon potencialin e matur me vlera t njjta). Frekuencat e prdorura n burimet AC, duhet t jen aq t ulta sa q efekti elektromagnetik t jet minimal, si dhe zgjedhja e frekuencs lidhet gjithashtu me thellsin e krkuar t studimit (sa m e madhe frekuenca aq m e vogl thellsia e studimit). Si prfundim, kur prdoret burim AC, efektet e kapacitetit dhe iftzimit elektromagnetik (EM coupling) ndrmjet elektrodave t rryms dhe potencialit duhet t merren parasysh.

Sistemet matseTeorikisht, pr matjen e rezistencs s toks nevojiten nj ampermetr dhe nj voltmetr. Megjithat, instrumente mjaft t avancuar, jan zhvilluar pr kt qllim. Shumica e instrumenteve automatik prdorin principin e rryms konstante. Burimi i rryms sht i dizenjuar n mnyr q t mbaj nj rrym konstante n tok duke ndryshuar voltazhin e tij n prgjigje t ndryshimeve t rezistencs. Duhet t kihet parasysh, s kto ndryshime mund t jen n kufij t gjer (0.05-2000 Ohm). N kt mnyr prderisa leximi i diferencs potenciale t merret mund t gjendet rezistenca. Instrumentet modern kan gjithashtu karakteristika t tilla si sistemet e regjistrimit t matjeve, saktsin e lart nprmjet mesatarizimit, pajisje pr reduktimin e zhurmave n matje etj.

Fig. 2.1 Paraqitje skematike e pjesve kryesore t nj rezistivmetri (RM)Marrsi IPR-10ANj nga aparaturat m t prdorura n praktikat e matjeve elektrometrike dhe me t ciln jan kryer edhe matjet n kt diplom sht aparatura marrse elektrometrike Scintrex IPR-10A. Ky instrument mat dhe afishon n mnyre shifrore tensionin dhe koeficientin polarizimit t provokuar n 6 dritare.

Fig. 2.2Aparatura marrse elektrometrike SCINTREX IPR-10IPR-10A ka kto karakteristika:Rezistenca e plot hyrse3 MegaohmFiltr 50-60 Hz pr linjat e tensionit-50db. Klienti duhet t specifikoje frekuencn e linjs s tensionit n zonat e aplikimit me qellim qe t mund t aplikohet filtri.Shkalla e tensionit primar30 V deri 30V n 12 shkalleSaktsia e matjes s Vp3% shkalla e plot, 0.1% rezolucioniShkalla e Vs/Vp100 mV/V (100% shkalla e plot)Saktsia e Vs/Vp3% shkalla e plot, 0.1 mV/V rezolucioniSaktsia e potencialit spontan1%Rezolucioni i potencialit spontan1 mVLexues ShifrorLngu kristalin (LCD) sht standard, nj diode emetuese drit (LED) sht opsionale.

2.3 PAKETAT E PROGRAMEVE GJEOFIZIKE PRPUNUESE2.3.1 GEOSOFT OASIS MONTAJGeosoft Oasis montaj sht nj program i fuqishm pr prpunimin dhe hartografimin i dizenjuar pr t arritur krkesat rigoroze t krkimeve t shkencave t toks dhe eksplorimet e ndryshme.

Fig. 2.6Foto ilustruese e pragramit perpunues te te dhenave fushore te maturaGeosoft Oasis montaj sht i dobishm n prpunimin dhe hartografimin e eksplorimeve t mineraleve, nafts dhe gazit si dhe investigimeve shkencore duke prfshire projektet mjedisore dhe krkimin e municioneve (Unexploded Ordnance UXO).Duke prdorur Oasis montaj mund t importohen, t shihen, prpunohen dhe t prdoren t dhnat e mbledhura t punve t shkencave t toks duke i afishuar ato n rrjete dhe imazhe t integruara brenda nj shtres.Paketa e Oasis montaj prfshin nj grup t pasur t mnyrave t importimit t t dhnave, prpunimit, vizualizimit, hartografimit dhe aftsive integruese. Kjo e kompleton librarin e Geosoft me shrbime pr nj rrjet t avancuar dhe harta funksionale.Nj grup shtesash sht i disponueshem pr prpunimin e t dhnave t avancuara gjeofizike dhe gjeokimike si dhe modelimet e ndryshme duke e br Oasis montaj njrin prej sistemeve prpunuese me t fuqishm dhe gjitheperfshires n hartografimin gjeoshkencor n bot.Oasis montaj ka paketa prpunuese t disponueshme pr programet ER Mapper, ArcGIS dhe MapInfo, duke siguruar nj lidhje superiore midis programit Oasis montaj dhe GIS, apo programeve t aplikimeve t specializuara si remote sensing etj.Nj nga shtrirjet me t mdha t Oasis montaj jan analizat gjeofizike , gjeologjike dhe gjeokimike

Fig. 2.7Oasis Montaj pr gjeofiziknMontaj pr gjeofiziken mundson nj sr mjetesh statistikore dhe filtrimi n prpunimin e t dhnave pr punt me vllim t madh t dhnash gjeofizike. Filtrat hapsinore 1D mundsojn qe gjeofizikt t prpunojn t dhnat duke aplikuar nj varietet t filtrave t fushave hapsinore (lineare dhe jo-lineare). Filtrat 1D t transformimeve Fourier mundsojn aplikimin e nj varieteti t ktyre filtrave n fushat potenciale 1 dimensionale (profil) dhe t dhna t tjera. Nj shumllojshmri prej mjetesh gjeostastikore mundsojn aftsin pr statistika normale dhe t avancuara, qe prfshijn histograma, grafike, dhe aftsin pr t grupuar t dhnat e bazuara n kode apo n klasifikimet e grupeve hartografike.Oasis Montaj pr rilevimet gjeofizikeMjetet e Oasis Montaj pr rilevimet gjeofizike prfshijn mjete t avancuara pr prpunimin dhe intensifikimin e t dhnave magnetike ajrore dhe t dhnave t tjera gjeofizike. Ai siguron nj metodologji hap pas hapi pr prmbushjen e nj shumllojshmrie rilevimesh dhe detyrave korrektuese. Grupi i programeve mikrorilevuese mundson kryerjen e korrigjimeve mikrorilevuese t bazs s t dhnave t profilit.

Fig. 2.8

Fig. 2.9Oasis montaj pr krkimin e municioneve (Unexploded Ordnance UXO)Mjetet e Oasis Montaj pr krkimin e municioneve (Unexploded Ordnance UXO) sigurojn aftsi unike pr lokalizimin dhe analizimin e shenjave t UXO, t bazuara n t dhnat magnetike dhe elektromagnetike. Mjetet korrektuese gjeofizike identifikojn dhe heqin zhurmat n t dhnat prej burimeve t tilla si sfondi gjeologjik apo burimet e ndikimit t instrumentit.

Oasis montaj pr polarizimin e provokuar dhe rezistencn e dukshme.

Fig. 2.10Mjetet e Oasis montaj pr polarizimin e provokuar kryejn nj shumllojshmri punsh n t dhnat e PP duke prfshir importimin, kontrollin cilsor, prpunimin, krijimin e rrjetit dhe plotimin. T dhnat mund t filtrohen, prpunohen dhe t paraqiten n shtresa n formn e prezantimeve t pseudoprerjeve, prerjeve reale si dhe duke i konvertuar t dhnat n nj afishim n tre dimensione