STUDIA PRAWNICZE

Prawo i proceskarny

skarbowyLeszek Wilk

Jarosław Zagrodnik

C.H.BECK

STUDIA PRAWNICZE

Prawo i proces karny skarbowy

W sprzedaży:

A. MarekPRAWO KARNE, wyd. 10Studia Prawnicze

F. PrusakPOSTĘPOWANIE KARNE SKARBOWEPodręczniki Prawnicze

L. Gardocki PRAWO KARNE, wyd. 18Podręczniki Prawnicze

J. GrajewskiPRAWO KARNE PROCEOWE. CZĘŚĆ OGÓLNA, wyd. 3Podręczniki Prawnicze

J. GrajewskiPRZEBIEG PROCESU KARNEGO, wyd. 5Podręczniki Prawnicze

KODEKS KARNY SKARBOWY, wyd. 23Twoje Prawo

www.ksiegarnia.beck.pl

Prawo i proces karny skarbowy

Autorzy

prof. dr hab. Leszek WilkWyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej

dr hab. Jarosław ZagrodnikUniwersytet Śląski w Katowicach

2. wydanie poprawione i uzupełnione

WYDAWNICTWO C.H.BECKWARSZAWA 2015

Propozycja cytowania:L. Wilk, J. Zagrodnik, Prawo i proces karny skarbowy, Nb. 88,

Warszawa 2015

Wydawca: Aneta Flisek

© Wydawnictwo C.H.Beck 2015

Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa

Skład i łamanie: Marta ŚwierkDruk i oprawa: Totem, Inowrocław

ISBN 978-83-255-5586-3ISBN e-book 978-83-255-5587-0

Przedmowa

Prezentowane opracowanie zawiera systematyczne i kompleksowe omó-wienie problematyki prawnomaterialnej oraz procesowej polskiego prawa karnego skarbowego. Ma ono układ charakterystyczny dla podręczników pra-wa i postępowania karnego ze specyfiką wynikającą z charakteru prawa kar-nego skarbowego, będącego dyscypliną z pogranicza karnistyki i finansów. Materiał podzielono na dwie części: materialną i procesową. Zamierzeniem autorów było przede wszystkim uporządkowanie problemów naukowych współczesnego prawa karnego skarbowego, ze szczególnym podkreśleniem i omówieniem tych, które są specyficzne dla tej dziedziny i powstają na tle jej autonomicznych rozwiązań i konstrukcji prawnych oraz na tle jej powiązań z innymi gałęziami prawa.

Opracowanie pozwala na skonfrontowanie zawartych w nim poglądów, które wyrażone zostały w już istniejących podręcznikach i pozostałej literatu-rze prawa karnego skarbowego, co powinno sprzyjać bardziej wszechstronne-mu poznawaniu tej dyscypliny o rosnącym znaczeniu społeczno-ekonomicz-nym.

Niniejsze wydanie książki jest rozszerzone i znacznie zmienione, zwłasz-cza w części dotyczącej procesu karnego skarbowego, w której zostały wy-łuszczone i poddane całościowej analizie gruntowne zmiany procedury kar-nej skarbowej wynikające z nowelizacji Kodeksu postępowania karnego oraz Kodeksu karnego skarbowego z 27.9.2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247). W części dotyczącej materialnego prawa karnego skarbowego zmiany i uzu-pełnienia wiążą się przede wszystkim z modyfikacjami przepisów prawa fi-nansowego, które dopełniają ustawowe opisy czynów zabronionych zawarte w Kodeksie karnym skarbowym. W oddawanym do rąk Czytelnika wydaniu uwzględnione zostały również najnowsze orzeczenia Trybunału Konstytucyj-nego oraz Sądu Najwyższego, a ponadto zaktualizowany został wykaz litera-tury przedmiotu.

Opracowanie adresowane jest przede wszystkim do studentów prawa, ad-ministracji i przedsiębiorczości, a także aplikantów sądowych, prokurator-skich, adwokackich i radcowskich. Zamysłem autorów było przedstawienie zagadnień z zakresu prawa karnego skarbowego, a zwłaszcza procesu karne-go skarbowego oraz wyjaśnienie znaczenia i istoty poszczególnych konstruk-

VI Przedmowa

cji i rozwiązań normatywnych w taki sposób, aby umożliwić poznanie i zro-zumienie tytułowej problematyki bez konieczności sięgania do podręczników prawa i procesu karnego. Autorzy mają nadzieję, że ze względu na szeroką i szczegółową prezentację problematyki prawa i procesu karnego skarbowego niniejsze opracowanie znajdzie również zainteresowanie i okaże się przydatne dla praktyków, a także pracowników nauki.

Katowice, październik 2014 r. Leszek Wilk Jarosław Zagrodnik

Spis treści

Przedmowa ................................................................................................... VWykaz skrótów ............................................................................................. XVII

Część I. Materialne prawo karne skarbowe. Część ogólna .................... 1Rozdział I. Wprowadzenie do prawa karnego skarbowego ................... 3 § 1. Pojęcie prawa karnego skarbowego i jego podział ............................ 4 § 2. Cechy charakterystyczne prawa karnego skarbowego ...................... 8 I. Przedmiot ochrony ..................................................................... 8 II. Autonomia .................................................................................. 9 III. Subsydiarność wobec prawa finansowego ................................. 10 IV. Blankietowa technika legislacyjna ............................................. 11 V. Hermetyczny charakter .............................................................. 12 VI. Priorytet celu egzekucyjnego przed represją .............................. 13 § 3. Funkcje prawa karnego skarbowego .................................................. 14 § 4. Podstawowe zasady prawa karnego skarbowego .............................. 16 § 5. Zarys historycznej ewolucji prawa karnego skarbowego .................. 18 § 6. Źródła prawa karnego skarbowego .................................................... 22 § 7. Zagadnienia wykładni ........................................................................ 25 § 8. Zasięg obowiązywania prawa karnego skarbowego w czasie

i w miejscu ......................................................................................... 26

Rozdział II. Zasady odpowiedzialności karnej skarbowej ..................... 32 § 1. Pojęcie odpowiedzialności karnej skarbowej .................................... 34 § 2. Odpowiedzialność posiłkowa ............................................................ 36 § 3. Odpowiedzialność za zwrot korzyści majątkowej ............................. 38 § 4. Dwupodział czynów zabronionych na przestępstwa skarbowe

i wykroczenia skarbowe ..................................................................... 40 § 5. Kryteria kontrawencjonalizacji .......................................................... 41 I. Ustawowy próg .......................................................................... 41 II. Wypadek mniejszej wagi ............................................................ 41 § 6. Elementy struktury przestępstwa skarbowego i wykroczenia

skarbowego ........................................................................................ 42 I. Czyn ........................................................................................... 42 II. Społeczna szkodliwość ............................................................... 44 III. Ustawowe znamiona .................................................................. 46 1. Przedmiot ochrony ................................................................. 46 2. Podmiot .................................................................................. 47

VIII Spis treści

3. Strona przedmiotowa ............................................................. 50 4. Strona podmiotowa ................................................................ 51 IV. Bezprawność .............................................................................. 53 V. Wina ........................................................................................... 54 § 7. Wyłączenie odpowiedzialności karnej skarbowej ............................. 56 I. Okoliczności wyłączające byt przestępstwa lub wykroczenia

skarbowego ................................................................................. 56 1. Brak czynu ............................................................................. 56 2. Znikomość społecznej szkodliwości ...................................... 57 3. Okoliczności wyłączające bezprawność ................................ 59 3.1. Brak obrony koniecznej ................................................. 62 3.2. Brak stanu wyższej konieczności .................................. 62 3.3. Kontratyp eksperymentu technicznego lub

ekonomicznego .............................................................. 65 4. Okoliczności wyłączające winę ............................................. 66 4.1. Nieletniość ..................................................................... 66 4.2. Niepoczytalność ............................................................. 67 4.3. Rodzaje i funkcje błędu ................................................. 69 4.4. Problem pozaustawowych okoliczności

wyłączających winę ....................................................... 73 II. Okoliczności wyłączające karalność przestępstwa lub

wykroczenia skarbowego ........................................................... 75 1. Czynny żal jako autonomiczna konstrukcja prawa karnego

skarbowego ............................................................................ 75 2. Czynny żal recypowany z Kodeksu karnego ......................... 80 § 8. Formy stadialne w prawie karnym skarbowym ................................. 82 § 9. Formy zjawiskowe w prawie karnym skarbowym ............................ 86 I. Formy sprawcze ......................................................................... 87 II. Formy niesprawcze .................................................................... 92 III. Odpowiedzialność za działanie w cudzym interesie .................. 93 IV. Odpowiedzialność za brak nadzoru ............................................ 98 § 10. Zbieg czynów i zbieg przepisów ....................................................... 100 I. Rzeczywisty zbieg przestępstw i wykroczeń skarbowych ......... 100 II. Pozorny zbieg przestępstw i wykroczeń skarbowych ................ 103 III. Rzeczywisty (kumulatywny) zbieg przepisów prawa karnego

skarbowego ................................................................................. 105 IV. Pozorny zbieg przepisów prawa karnego skarbowego .............. 108 V. Tak zwany idealny zbieg przepisów prawa karnego

skarbowego i prawa karnego powszechnego ............................. 109

Rozdział III. System środków penalnych prawa karnego skarbowego ... 112 § 1. Racjonalizacja reakcji karnej skarbowej ............................................ 114 I. Priorytet represji majątkowej i celu egzekucyjno-kompensa-

cyjnego ....................................................................................... 114 II. Retrybucja (odpłata) ................................................................... 120 III. Prewencja ................................................................................... 122

IXSpis treści

§ 2. Struktura systemu środków reakcji karnej skarbowej ....................... 124 § 3. Kary ................................................................................................... 126 I. Kara grzywny ............................................................................. 126 II. Kara ograniczenia wolności ....................................................... 130 III. Kara pozbawienia wolności ....................................................... 132 § 4. Środki karne ....................................................................................... 134 I. Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności ............................ 135 II. Przepadek przedmiotów ............................................................. 141 III. Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów .. 147 IV. Przepadek korzyści majątkowej ................................................. 148 V. Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści

majątkowej ................................................................................. 151 VI. Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej,

wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska .............................................................. 151

VII. Podanie wyroku do publicznej wiadomości ............................... 153 VIII. Pozbawienie praw publicznych .................................................. 154 § 5. Środki związane z poddaniem sprawcy próbie .................................. 155 § 6. Środki zabezpieczające ...................................................................... 160 § 7. Wymiar kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe .................... 167 I. Ustawowy i sądowy wymiar kary .............................................. 167 II. Zasady sądowego wymiaru kary ................................................ 167 III. Dyrektywy sądowego wymiaru kary .......................................... 168 IV. Nadzwyczajny wymiar kary ....................................................... 171 1. Nadzwyczajne złagodzenie kary ............................................ 171 2. Nadzwyczajne obostrzenie kary ............................................ 173 § 8. Odstąpienie od wymierzenia kary ...................................................... 178 § 9. Przedawnienie .................................................................................... 179 § 10. Zatarcie skazania ................................................................................ 184 § 11. Ułaskawienie, amnestia, abolicja ....................................................... 186

Część II. Materialne prawo karne skarbowe. Część szczególna ............ 195Rozdział I. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji ............................................................................ 199

§ 1. Charakterystyka ogólna ..................................................................... 201 § 2. Wybrane typizacje .............................................................................. 205 I. Uchylanie się od opodatkowania (art. 54 KKS) ......................... 205 II. Firmanctwo (art. 55 KKS) .......................................................... 208 III. Oszustwo w deklaracji podatkowej (art. 56 § 1–3 KKS) ........... 210 IV. Wyłudzenie nienależnego zwrotu podatku lub nadpłaty

(art. 76 KKS) .............................................................................. 212 V. Niewypełnienie obowiązków przez płatnika lub inkasenta

(art. 77 KKS) .............................................................................. 214

X Spis treści

Rozdział II. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami ............................................................................. 217

§ 1. Charakterystyka ogólna ..................................................................... 218 § 2. Wybrane typizacje .............................................................................. 219 I. Wyłudzenie pozwolenia lub innego dokumentu celnego

(art. 85 KKS) .............................................................................. 220 II. Przemyt celny (art. 86 KKS) ...................................................... 222 III. Oszustwo celne (art. 87 KKS) .................................................... 224

Rozdział III. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obrotowi dewizowemu ........................................................ 226

§ 1. Charakterystyka ogólna ..................................................................... 227 § 2. Wybrane typizacje .............................................................................. 232 I. Wyłudzenie zezwolenia dewizowego (art. 97 KKS) .................. 232 II. Nielegalna działalność kantorowa (art. 106d KKS) ................... 234 III. Niezgłoszenie przywozu do kraju lub wywozu za granicę

wartości dewizowych (art. 106f KKS) ....................................... 237

Rozdział IV. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier hazardowych ........................................... 238

§ 1. Charakterystyka ogólna .................................................................... 239 § 2. Wybrana typizacja – nielegalne urządzanie lub prowadzenie gier

i zakładów oraz nielegalne uczestnictwo w zagranicznej grze lub zakładzie (art. 107 KKS) ................................................................... 240

Część III. Proces karny skarbowy ............................................................ 249Rozdział I. Zagadnienia wstępne .............................................................. 251 § 1. Pojęcie i przedmiot procesu karnego skarbowego ............................. 252 § 2. Cel procesu karnego skarbowego ...................................................... 255 § 3. Pojęcie i źródła procesowego prawa karnego skarbowego................ 260 § 4. Zakres obowiązywania procesowego prawa karnego skarbowego ... 265 § 5. Odmiany procesu karnego skarbowego – założenia konstrukcyjne

postępowań szczególnych .................................................................. 267

Rozdział II. Zasady procesu karnego skarbowego ................................. 275 § 1. Pojęcie, funkcje i podział zasad procesu karnego skarbowego ......... 278 § 2. Zasady związane z wszczęciem procesu karnego skarbowego ......... 282 I. Zasada ścigania z urzędu ............................................................ 282 II. Zasada legalizmu ........................................................................ 283 III. Zasada skargowości .................................................................... 288 § 3. Zasady dotyczące postępowania dowodowego ................................. 292 I. Zasada prawdy ............................................................................ 292 II. Zasada bezpośredniości .............................................................. 294 III. Zasada koncentracji materiału dowodowego ............................. 296 IV. Zasada swobodnej oceny dowodów .......................................... 297

XISpis treści

§ 4. Zasady dotyczące formy oraz sposobu prowadzenia procesu ........... 299 I. Zasada kontradyktoryjności ....................................................... 299 II. Zasada jawności ......................................................................... 305 III. Zasada rzetelnego procesu ......................................................... 309 IV. Zasada ustności .......................................................................... 312 V. Zasada kontroli .......................................................................... 314 § 5. Zasady dotyczące sytuacji prawnej oskarżonego w procesie

karnym skarbowym ........................................................................... 316 I. Zasada domniemania niewinności ............................................. 316 II. Zasada prawa do obrony ............................................................ 319

Rozdział III. Przesłanki procesowe .......................................................... 322 § 1. Pojęcie i klasyfikacja przesłanek procesowych ................................. 323 § 2. Poszczególne przesłanki procesowe ................................................. 328 I. Podsądność sprawy karnej skarbowej ........................................ 328 II. Właściwość sądu ........................................................................ 333 III. Skarga ........................................................................................ 334 IV. Istnienie stron procesowych ....................................................... 335 V. Prawomocność materialna ......................................................... 336 VI. Zawisłość sprawy ....................................................................... 336 VII. Przedawnienie ........................................................................... 338 VIII. Abolicja ...................................................................................... 339 IX. Przesłanki o charakterze materialnym określone w art. 17 § 1

pkt 1–4 KPK ............................................................................... 339

Rozdział IV. Uczestnicy procesu karnego skarbowego ........................... 341 § 1. Pojęcie uczestnika procesu karnego skarbowego .............................. 344 § 2. Organy procesowe ............................................................................. 344 I. Pojęcie i podział organów procesowych ................................... 344 II. Organy prowadzące postępowanie przygotowawcze ................. 345 1. Charakterystyka organów prowadzących postępowanie

przygotowawcze .................................................................... 345 2. Właściwość organów postępowania przygotowawczego ...... 352 2.1. Właściwość rzeczowa finansowych organów

postępowania przygotowawczego ................................. 353 2.2. Właściwość rzeczowa niefinansowych organów

postępowania przygotowawczego ................................. 354 2.3. Właściwość szczególna organów postępowania

przygotowawczego ....................................................... 357 2.4. Spór o właściwość między organami postępowania

przygotowawczego ........................................................ 358 III. Sądy ............................................................................................ 360 1. Uwagi wstępne ...................................................................... 360 2. Właściwość sądu .................................................................... 361 3. Badanie właściwości oraz spory o właściwość sądu ............. 368 4. Składy orzekające sądu .......................................................... 369

XII Spis treści

IV. Referendarze sądowi .................................................................. 370 V. Wyłączenie organu prowadzącego proces karny skarbowy ....... 372 § 3. Strony procesowe ............................................................................... 375 I. Pojęcie strony i rodzaje stron procesowych .............................. 375 II. Oskarżyciel publiczny ................................................................ 378 III. Oskarżony ................................................................................... 382 IV. Interwenient ................................................................................ 388 V. Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej ............ 395 VI. Podmiot odpowiedzialny za zwrot korzyści majątkowej

uzyskanej z przestępstwa skarbowego ....................................... 401 § 4. Przedstawiciele procesowi stron ........................................................ 404 I. Uwagi wstępne ........................................................................... 404 II. Przedstawiciel ustawowy .......................................................... 404 III. Obrońca ..................................................................................... 406 IV. Pełnomocnik .............................................................................. 412 § 5. Rzecznicy interesu społecznego ........................................................ 418 § 6. Pomocnicy procesowi ........................................................................ 419 § 7. Osobowe źródła dowodowe ............................................................... 420 § 8. Pozostali uczestnicy procesowi ........................................................ 420

Rozdział V. Czynności procesowe ............................................................. 421 § 1. Pojęcie i rodzaje czynności procesowych ......................................... 422 § 2. Porządek czynności procesowych ..................................................... 427 § 3. Terminy procesowe ............................................................................ 429 § 4. Decyzje procesowe ........................................................................... 433 § 5. Polecenia ............................................................................................ 440 § 6. Narada i głosowanie nad orzeczeniem .............................................. 441 § 7. Prawomocność orzeczeń .................................................................... 443 § 8. Protokoły i inne formy utrwalania czynności procesowych .............. 445 § 9. Doręczenia ......................................................................................... 447 § 10. Przeglądanie akt i sporządzanie odpisów ......................................... 451

Rozdział VI. Dowody ................................................................................. 455 § 1. Pojęcie i klasyfikacja dowodów ........................................................ 458 § 2. Zakazy dowodowe ............................................................................. 459 I. Uwagi wstępne ........................................................................... 459 II. Zakazy dowodzenia ................................................................... 460 1. Zakazy dowodzenia oznaczonej tezy dowodowej ................. 460 2. Zakazy dowodzenia za pomocą określonego dowodu .......... 461 2.1. Bezwzględne zakazy dowodzenia za pomocą

określonego dowodu ...................................................... 461 2.2. Względne zakazy dowodzenia za pomocą

określonego dowodu ...................................................... 462 III. Zakazy stosowania niedopuszczalnych metod dowodzenia ....... 466 IV. Zakazy wykorzystania dowodów .............................................. 467 § 3. Dowodzenie ...................................................................................... 469 I. Uwagi wstępne ........................................................................... 469

XIIISpis treści

II. Przedmiot dowodzenia ............................................................... 470 III. Uprawdopodobnienie ................................................................. 472 IV. Prawny obowiązek dowodzenia i ciężar dowodowy ................. 473 V. Wprowadzenie dowodów do procesu ....................................... 476 1. Wprowadzenie dowodów do procesu z urzędu ..................... 476 2. Wprowadzenie dowodów do procesu na wniosek ................. 477 VI. Czynności przeprowadzenia dowodów ..................................... 480 VII. Ocena dowodów i dokonywanie ustaleń faktycznych ............... 484 § 4. Poszczególne źródła i środki dowodowe .......................................... 485 I. Oskarżony oraz podmiot pociągnięty do odpowiedzialności

posiłkowej i ich wyjaśnienia ...................................................... 485 II. Świadek i jego zeznania ............................................................ 488 III. Biegły i jego opinia ................................................................... 492 IV. Dokument i jego treść ............................................................... 497 V. Dowód rzeczowy i jego właściwości ......................................... 498 VI. Eksperyment procesowy i jego wyniki ...................................... 499 VII. Wywiad środowiskowy ............................................................. 500

Rozdział VII. Środki przymusu ................................................................ 502 § 1. Pojęcie i klasyfikacja środków przymusu .......................................... 503 § 2. Zatrzymanie ...................................................................................... 506 § 3. Środki zapobiegawcze ....................................................................... 510 I. Ogólna charakterystyka .............................................................. 510 II. Tymczasowe aresztowanie ......................................................... 518 III. Nieizolacyjne środki zapobiegawcze ......................................... 524 § 4. Kary porządkowe ............................................................................... 527 § 5. Przymusowe wykonanie czynności procesowych ............................. 531 § 6. Zabezpieczenie majątkowe ................................................................ 536

Rozdział VIII. Postępowanie przygotowawcze ........................................ 541 § 1. Model postępowania przygotowawczego .......................................... 543 § 2. Zadania postępowania przygotowawczego ...................................... 547 § 3. Strony i ich przedstawiciele w postępowaniu przygotowawczym .... 550 § 4. Formy postępowania przygotowawczego .......................................... 555 I. Uwagi ogólne ............................................................................. 555 II. Śledztwo ..................................................................................... 557 III. Dochodzenie ............................................................................... 561 § 5. Przebieg postępowania przygotowawczego ...................................... 563 I. Wszczęcie i odmowa wszczęcia postępowania przygotowawczego .. 563 II. Instytucja przedstawienia zarzutów ........................................... 576 III. Zakończenie śledztwa lub dochodzenia .................................... 581 § 6. Kontrola postępowania w stadium przygotowawczym .................... 589 I. Nadzór nad śledztwem lub dochodzeniem ................................ 590 II. Kontrola prawomocnych postanowień o umorzeniu

postępowania przygotowawczego ............................................. 593 III. Kontrola postępowania przygotowawczego na wniosek ........... 595 § 7. Zasadnicza skarga karna .................................................................... 599

XIV Spis treści

Rozdział IX. Postępowanie główne ........................................................... 610 § 1. Uwagi wstępne ................................................................................... 612 § 2. Postępowanie sądowe przed rozprawą główną ................................. 613 I. Kontrola warunków formalnych aktu oskarżenia ..................... 614 II. Wstępne badanie sprawy ............................................................ 618 III. Czynności związane z organizacją rozprawy głównej ............... 627 § 3. Rozprawa główna .............................................................................. 629 I. Uwagi wstępne ........................................................................... 629 II. Część wstępna rozprawy głównej .............................................. 633 III. Przewód sądowy ......................................................................... 639 1. Przedstawienie zarzutów oskarżenia...................................... 640 2. Wyjaśnienia oskarżonego i podmiotu pociągniętego

do odpowiedzialności posiłkowej .......................................... 641 3. Dalsze postępowanie dowodowe ........................................... 645 4. Zamknięcie przewodu sądowego ........................................... 653 IV. Przemówienia stron .................................................................... 653 V. Wyrokowanie ............................................................................ 655 § 4. Czynności końcowe w sądzie I instancji .......................................... 662

Rozdział X. Postępowania szczególne ...................................................... 665 § 1. Postępowanie mandatowe .................................................................. 667 I. Ogólna charakterystyka .............................................................. 667 II. Przesłanki postępowania mandatowego ..................................... 668 III. Przebieg postępowania mandatowego. Rodzaje mandatów

karnych ....................................................................................... 671 IV. Uchylenie prawomocnego mandatu karnego ............................ 674 § 2. Postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się

odpowiedzialności ............................................................................. 678 I. Ogólna charakterystyka .............................................................. 678 II. Faza negocjacyjna postępowania w kwestii dobrowolnego

poddania się odpowiedzialności ................................................. 679 1. Wniosek sprawcy o zezwolenie na dobrowolne poddanie

się odpowiedzialności ............................................................ 679 2. Negocjacje finansowego organu postępowania

przygotowawczego ze sprawcą w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności .................... 687

III. Faza sądowa postępowania w kwestii dobrowolnego poddania się odpowiedzialności ................................................. 694

§ 3. Postępowanie nakazowe .................................................................... 699 § 4. Postępowanie w stosunku do nieobecnych ........................................ 703 I. Uwagi ogólne ............................................................................. 703 II. Przesłanki postępowania w stosunku do nieobecnych ............... 704 III. Przebieg postępowania w stosunku do nieobecnych .................. 706 IV. Kontrola wyroku wydanego w postępowaniu w stosunku

do nieobecnych ........................................................................... 708

XVSpis treści

Rozdział XI. Postępowanie odwoławcze .................................................. 710 § 1. Uwagi ogólne ..................................................................................... 712 § 2. Problematyka ogólna środków odwoławczych .................................. 714 I. Uwagi wstępne .......................................................................... 714 II. Dopuszczalność środka odwoławczego .................................... 715 III. Wymagania formalne skargi odwoławczej ................................. 718 IV. Cofnięcie środka odwoławczego ............................................... 722 V. Względne przyczyny odwoławcze ............................................. 723 VI. Zakres kontroli odwoławczej ..................................................... 724 1. Granice środka odwoławczego ............................................. 725 2. Kierunek środka odwoławczego ............................................ 726 3. Reguły ne peius ...................................................................... 729 4. Bezwzględne przyczyny odwoławcze ................................... 730 4.1. Bezwzględne przyczyny uchylenia orzeczenia ............. 731 4.2. Rażąca niesprawiedliwość orzeczenia ........................... 734 4.3. Poprawienie błędnej kwalifikacji prawnej czynu .......... 736 VII. Orzekanie w instancji odwoławczej co do oskarżonego lub

podmiotu odpowiedzialnego posiłkowo, co do których nie wniesiono środka odwoławczego ......................................... 736

VIII. Ograniczenie rozpoznania środka odwoławczego ..................... 737 IX. Rozstrzygnięcia organu odwoławczego .................................... 738 X. Postępowanie ponowne ............................................................. 741 § 3. Postępowanie apelacyjne ................................................................... 743 I. Uwagi ogólne ............................................................................. 743 II. Postępowanie apelacyjne przed organem ad quo ....................... 744 III. Postępowanie apelacyjne przed organem ad quem .................... 744 1. Przygotowanie do rozprawy .................................................. 745 2. Rozprawa apelacyjna ............................................................. 747 3. Czynności końcowe .............................................................. 748 § 4. Postępowanie zażaleniowe ................................................................ 749 I. Uwagi ogólne ............................................................................. 749 II. Przebieg postępowania zażaleniowego ...................................... 751

Rozdział XII. Nadzwyczajne środki odwoławcze .................................... 756 § 1. Kasacja ............................................................................................... 757 I. Uwagi ogólne ............................................................................ 757 II. Kasacja stron .............................................................................. 760 III. Kasacja podmiotów szczególnych ............................................ 763 IV. Przebieg postępowania w przedmiocie kasacji .......................... 765 § 2. Wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym

orzeczeniem sądu ............................................................................... 768 I. Podstawy wznowienia postępowania sądowego ........................ 768 II. Przebieg postępowania w przedmiocie wznowienia

postępowania sądowego ............................................................. 772

XVI Spis treści

Rozdział XIII. Postępowanie w sprawach karnych skarbowych ze stosunków międzynarodowych ........................................................ 778

§ 1. Uwagi ogólne ..................................................................................... 779 § 2. Pomoc prawna w sprawach karnych skarbowych ............................. 784 § 3. Europejski nakaz aresztowania .......................................................... 787 § 4. Współpraca na forum Unii Europejskiej w zakresie zatrzymania

dowodów i zabezpieczenia mienia .................................................... 796 § 5. Współpraca w ramach Unii Europejskiej w zakresie wykonania

orzeczeń dotyczących kar o charakterze pieniężnym ........................ 801

Indeks rzeczowy ......................................................................................... 813

Wykaz skrótów

1. Akty prawne

AdmObrTowZU ............ ustawa z 16.4.2004 r. o administrowaniu obrotem towarowym z zagranicą (Dz.U. Nr 97, poz. 963 ze zm.)

AdmObrUsłZU .............. ustawa z 10.3.2006 r. o administrowaniu obrotem usługowym z zagranicą (Dz.U. Nr 79, poz. 546)

EKPC ............................ Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podsta-wowych Wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.)

GryHazU ....................... ustawa z 19.11.2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540 ze zm.)

MPPOiP ........................ Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Poli-tycznych z 1966 r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167, załącznik)

KC ................................. Kodeks cywilnyKK ................................. Kodeks karnyKKS ............................... Kodeks karny skarbowyKKW .............................. Kodeks karny wykonawczyKPC ............................... Kodeks postępowania cywilnego KPK ............................... Kodeks postępowania karnegoKRO .............................. Kodeks rodzinny i opiekuńczyKonstytucja RP ............. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r.

(Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.)OchrInfNiejU ................ ustawa z 5.8.2010 r. o ochronie informacji niejaw-

nych (Dz.U. Nr 182, poz. 1228)OrdPU ........................... ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa

(tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.)PrAdw ........................... ustawa z 26.5.1982 r. – Prawo o adwokaturze

(tekst jedn. Dz.U z 2014 r. poz. 635 ze zm.)PrCel ............................. ustawa z 19.3.2004 r. – Prawo celne (tekst jedn.

Dz.U. z 2013 r. poz. 727 ze zm.)PrDew ........................... ustawa z 27.2.2002 r. – Prawo dewizowe (tekst

jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 826 ze zm.)

XVIII Wykaz skrótów

ProkU ............................ ustawa z 20.6.1985 r. o prokuraturze (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 270, poz. 1599 ze zm.)

PrUSP ............................ ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów po-wszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 427 ze zm.)

PWKKS ......................... ustawa z 10.9.1999 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks karny skarbowy (Dz.U. Nr 83, poz. 931 ze zm.)

RadPrU ........................... ustawa z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 637 ze zm.)

RegProk ......................... rozp. Ministra Sprawiedliwości z 11.9.2014 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania powszech-nych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz.U. z 2014 r. poz. 1218)

RegSąd .......................... rozp. Ministra Sprawiedliwości z 23.2.2007 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 259)

SNU ............................... ustawa z 23.11.2002 r. o Sądzie Najwyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 499 ze zm.)

TKU .............................. ustawa z 1.8.1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.)

TSU ............................... ustawa z 26.3.1982 r. o Trybunale Stanu (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 925 ze zm.)

UKS ............................... ustawa karna skarbowa z 26.10.1971 r. (tekst jedn. Dz.U. z 1984 r. Nr 22, poz. 103 ze zm.) – akt nie-obowiązujący

WKC .............................. Wspólnotowy Kodeks Celny

2. Czasopisma, publikatory

An. UMCS .................... Annales Universitatis Mariae Curie-SkłodowskaAUŁ FI .......................... Acta Universitatis Lodziensis. Folia IuridicaAUNC ........................... Acta Univesitatis Nicolai CoperniciAUWr ............................ Acta Universitatsis WratislaviensisBiul. SN ......................... Biuletyn Sądu NajwyższegoCzPKiNP ....................... Czasopismo Prawa Karnego i Nauk PenalnychD. Pod. .......................... Doradca PodatkowyDz.U. ............................. Dziennik UstawDz.Urz. WE/UE ............ Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich/Unii

EuropejskiejEPP ................................ Europejski Przegląd Prawa FK ................................. Finanse KomunalneGl. .................................. Glosa

XIXWykaz skrótów

GSP ............................... Gdańskie Studia PrawniczeKPPod ........................... Kwartalnik Prawa PodatkowegoKZS ............................... Krakowskie Zeszyty SądoweMoP ............................... Monitor PrawniczyMoPod ........................... Monitor PodatkowyMPCiP ............................ Monitor Prawa Celnego i PodatkowegoNP .................................. Nowe PrawoOSNK ............................ Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba KarnaOSNKW ........................ Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna

i WojskowaOSNwSK ....................... Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach

Karnych Pal. ................................ PalestraPNUŚl. PPK .................. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego. Proble-

my Prawa KarnegoP. Pod. ............................ Przegląd PodatkowyP. Pol. ............................ Przegląd PolicyjnyProbl. Praw. ................... Problemy PraworządnościProk. i Pr. ....................... Prokuratura i PrawoPr. Sp. ............................ Prawo SpółekPS .................................. Przegląd SądowyPUG ............................... Przegląd Ustawodawstwa GospodarczegoSI ................................... Studia IuridicaSP .................................. Studia PrawniczeWPP .............................. Wojskowy Przegląd PrawniczyZNASW ........................ Zeszyty Naukowe Akademii Spraw WewnętrznychZNUJ ............................. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego

3. Inne skróty

art. ................................. artykułb. .................................... były (-a, -e)d. .................................... dawny (-a, -e)ENA ............................... Europejski Nakaz AresztowaniaETPC ............................. Europejski Trybunał Praw Człowiekaitp. ................................. i tym podobnem.in. .............................. między innyminast. ............................... następny (-a, -e)NBP ............................... Narodowy Bank Polskiniepubl. .......................... niepublikowany (-a, -e)np. .................................. na przykładNr .................................. numerNSA ............................... Naczelny Sąd Administracyjny