STUDIA PRAWNICZESTUDIAPRAWNICZE

Prawogospodarcze

prywatneTeresa Mróz

Mirosław Stec

2. wydanie

MrózStec

Prawogospodarcze

prywatne

2. wyd.

C.H.BECKC•H•BECK

STUDIA PRAWNICZE

www.sklep.beck.ple-mail: dz.handlowy@beck.plhttp://www.beck.pltel.: 022 31 12 222, fax: 022 33 77 601 Cena 99,00 zł

ISBN 978-83-255-1154-8

Książki z serii STUDIA PRAWNICZE w pogłębiony sposób prezentują ca-łość problematyki danej dziedziny prawa. Są to kompletne opracowania uwzględniające dorobek doktryny, orzecznictwo, zawierające elementy prawnoporównawcze.

Książka Prawo gospodarcze prywatne składa się z trzech części, z których: pierwsza omawia zagadnienia ogólne dotyczące m.in.: pojęcia i zasad

prawa gospodarczego prywatnego, zasad uczestnictwa przedsiębiorców w obrocie prawnym, rozstrzygania sporów między przedsiębiorcami;

druga omawia spółki jako przedsiębiorców, stosunki majątkowe spółek i ich odpowiedzialność za zobowiązania;

trzecia przedstawia najważniejsze umowy w obrocie gospodarczym, w tym m.in.: umowy przenoszące własność praw i rzeczy, umowy pośred-nictwa w obrocie gospodarczym czy umowy przewozowe.

Teresa Mróz (red.) – prof. dr hab. nauk prawnych, profesor Uniwersytetu w Białymstoku, Kierownik Zakładu Prawa Handlowego w Katedrze Prawa Cywilnego. Specjalista z zakresu prawa cywilnego i handlowego, w szczegól-ności umów w obrocie gospodarczym.

Mirosław Stec (red.) – prof. dr hab. nauk prawnych, Kierownik Katedry Pra-wa Samorządu Terytorialnego i profesor w Katedrze Prawa Gospodarczego Prywatnego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Zakładzie Prawa Handlo-wego Uniwersytetu w Białymstoku. Specjalista z zakresu prawa handlowego, w szczególności prawa przewozowego oraz ustrojowego prawa administra-cyjnego.

STUDIA PRAWNICZE

Prawo gospodarcze prywatne

W sprzedaży:

A. KidybaPRAWO HANDLOWEJ, wyd. 11Studia Prawnicze

M. Zaręba, K. Skrodzki, S. Pszczółka, M. J. SkrodzkaPRAWO HANDLOWE. TESTY. KAZUSY. TABLICE, wyd. 2Repetytoria C. H. Beck

M. Zaręba, K. Skrodzki, S. Pszczółka, M. J. SkrodzkaUMOWY W OBROCIE GOSPODARCZYM. TESTY. KAZUSY. TABLICERepetytoria C. H. Beck

M. StepaniukAPLIKACJA NOTARIALNA. PYTANIA, ODPOWIEDZI, TABLICE, wyd. 2Studia i Aplikacje Prawnicze

M. StepaniukPRAWO SPÓŁEK HANDLOWYCH I PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE, T. 5Studia i Aplikacje Prawnicze

KODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH Z WPROWADZENIEM, wyd. 10Twoje Prawo

PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ Z WPROWADZENIEM, wyd. 13Twoje Prawo

www.sklep.beck.pl

Prawo gospodarczeprywatne

Redaktorzy

Teresa Mrózprof. dr hab. nauk prawnych, Uniwersytet w Białymstoku

Mirosław Stecprof. dr hab. nauk prawnych, Uniwersytet Jagielloński

Autorzydr Katarzyna Bogan-Kurluta, dr ElżbietaBieniek-Koronkiewicz, dr Adam Doliwa,

dr Agnieszka Malarewicz, prof. dr hab. Teresa Mróz,prof. dr hab. Mirosław Stec

2. wydanie

WYDAWNICTWO C. H. BECKWARSZAWA 2009

Propozycja cytowania:K. Mróz, M. Stec (red.), Prawo gospodarcze prywatne,

Warszawa 2009

Poszczególne części opracowali:Katarzyna Bogan-Kurluta: część III rozdział 2 § 2, 3 i 7Elżbieta Bieniek-Koronkiewicz: część II rozdział 1, 2 i 3 § 1Adam Doliwa: część I, część III rozdział 1Agnieszka Malarewicz: część II rozdział 3 § 2 i 3Teresa Mróz: część III rozdział 2 § 1 i 4Mirosław Stec: część III rozdział 2 § 5 i 6

Redakcja: Katarzyna Iwaniuk

© Wydawnictwo C. H. Beck 2009

Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.ul. Bonifraterska 17, 00–203 Warszawa

Skład i łamanie: DTP Service Druk i oprawa: Elpil, Siedlce

ISBN 978-83-255-1154-8

Przedmowa

Druga edycja podręcznika jest wynikiem splotu kilku istotnych przyczyn zauważonych i uwzględnionych przez Autorów. W związku z tym, że pierw-sze wydanie podręcznika spotkało się z bardzo życzliwym przyjęciem na ryn-ku podręczników akademickich, jego nakład został wyczerpany. Wciąż zmie-niające się przepisy prawa sprawiły, że powstała też potrzeba uwzględnienia zmian materii źródłowej, na której oparte zostało poprzednie wydanie. W tej sytuacji wydawnictwo zwróciło się z sugestią przygotowania drugiego wyda-nia. Autorzy dokonali więc aktualizacji i uzupełnienia treści podręcznika. Nie zmieniły się natomiast układ podręcznika i idea jego powstania.

Należy podkreślić, że pomysł przygotowania nowego wydania, przedsta-wiającego prywatnoprawną regulację stosunków występujących w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, narodził się jako wynik zarów-no wieloletnich doświadczeń dydaktycznych, jak i przemyśleń doktrynalnych zespołu Autorów – pracowników Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białym-stoku.

Punktem wyjścia było stwierdzenie, że dla studiujących ten przedmiot w wymiarze 60 godzin wykładowych i tyluż godzin ćwiczeniowych, do-tychczas oferowane na rynku publikacje przedstawiają tę problematykę albo zbyt ogólnie i skrótowo, albo nazbyt obszernie; konsekwencją czego jest od-rębne publikowanie poszczególnych części tej gałęzi prawa (prawo spółek, prawo umów gospodarczych, prawo papierów wartościowych) i pomijanie, w konsekwencji, zagadnień mieszczących się w części ogólnej. Dlatego Au-torzy zaproponowali ujęcie polegające na połączeniu w jednym podręczniku podstawowych (wyżej wskazanych) segmentów tej dyscypliny dydaktycznej, z pominięciem jedynie prawa papierów wartościowych, które doczekało się kilku samoistnych i dydaktycznie satysfakcjonujących pozycji. Można zatem stwierdzić, że podręcznik ten zawiera takie quantum wiedzy i informacji, któ-re wystarcza do właściwego przygotowania się studentów prawa do egzaminu w zakresie zawartej w nim problematyki.

Wynikiem natomiast merytorycznych dociekań zespołu jest propozy-cja dotycząca zarówno kwestii natury terminologicznej, jak i konstrukcyj-nej. Autorzy przyjmują, że termin „prawo gospodarcze prywatne” odpowiada w większym stopniu obecnemu przedmiotowi regulacji stosunków gospodar-

VI Przedmowa

czoprawnych niż stosowane dotąd najczęściej, ale oceniane jako mało ade-kwatne dla obecnego rozmiaru i znaczenia działalności gospodarczej okreś-lenie „prawo handlowe”. Jest to też wyrazem uznawanej przez Autorów za słuszną szerokiej koncepcji tej gałęzi prawa, obejmującej znaczącą większość sfer działalności gospodarczej, co najlepiej uwidacznia się w strukturze czę-ści III podręcznika przy prezentacji poszczególnych typów umów gospodar-czych (m.in. pośrednictwa gospodarczego, inwestycyjnych, transportowych, bankowych czy ubezpieczeniowych). Równie istotne z punktu widzenia idei tego podręcznika jest wyodrębnienie i – dużo szersze niż w innych pozycjach dydaktycznych – przedstawienie części ogólnej. Nie bez znaczenia pozosta-je również konkluzja, że nazwa gałęzi i tytuł podręcznika nawiązują do kla-sycznego, ale wciąż podstawowego i generalnego podziału na prawo prywat-ne i prawo publiczne. Tym samym prawo gospodarcze prywatne jawi się jako gałąź prawa będąca w wyraźnej opozycji w stosunku do drugiego istotnego działu prawa odnoszącego się do działalności gospodarczej, czyli prawa go-spodarczego publicznego. Normy tego ostatniego, wykorzystując metodę ad-ministracyjno-prawną, regulują stosunek państwa do gospodarki i jego w niej udział. O ile ich celem jest cywilizowanie działalności państwa wobec gospo-darki i chronienie w szczególności przedsiębiorców przed zbyt daleko idącą ingerencją państwa w ich działalność (C. Kosikowski, Publiczne prawo gospo-darcze Polski i Unii Europejskiej, Warszawa 2005, s. 9), o tyle normy prawa gospodarczego prywatnego, wykorzystując metodę cywilnoprawną, opierają się na zasadzie wzajemnej autonomiczności i równorzędności podmiotów sto-sunków prawnych uczestniczących w działalności gospodarczej. Większość interesów majątkowych uczestników rynkowego obrotu gospodarczego, opar-tego na fundamentalnej zasadzie wolności gospodarczej, artykułowana jest przede wszystkim na poziomie przedsiębiorcy i jego przedsiębiorstwa. Prawo gospodarcze prywatne reguluje majątkowe stosunki gospodarcze, godząc in-teresy po szczególnych przedsiębiorców z użyciem metody, przejawiającej się przede wszystkim w swobodzie kontraktowej i ekwiwalentności świadczeń uczestników obrotu gospodarczego (A. Stelmachowski, Zarys teorii prawa cy-wilnego, Warszawa 1998, s. 47 i nast.).

Określenie prawa gospodarczego prywatnego bazuje więc na dwóch pod-stawowych kryteriach: podmiotowym i przedmiotowo-funkcjonalnym, któ-re stały się podstawą do skonstruowania struktury wewnętrznej pod ręcznika. Dzieli się on na trzy części. Pierwsza obejmuje zagadnienia ogólne i zawiera wyjaśnienie podstawowych pojęć, zasad i konstrukcji prawnych z zakresu ob-jętego prawem gospodarczym prywatnym.

Trzonem materii podręcznika zamieszczonym po zagadnieniach ogólnych – w części drugiej – jest problematyka organizacyjno-prawnych, najważniej-szych form działania przedsiębiorców w obrocie gospodarczym, a więc spó-łek. Zagadnienia te zostały przedstawione w układzie odbiegającym od zwy-

VIIPrzedmowa

kle przyjmowanego w podręcznikach z zakresu prawa spółek, co dotyczy zwłaszcza spółki akcyjnej, w której na czołowe miejsce wysuwa się kwestia charakteru prawnego akcji jako instytucji centralnej, stanowiącej o istocie tej postaci spółki.

Trzecia część dotyczy problematyki umów (kontraktów), zawieranych w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej między przedsiębiorcami lub przez przedsiębiorców z konsumentami. Omówione zostały tu najważ-niejsze umowy występujące w wybranych, ale najistotniejszych obszarach działalności gospodarczej według klasycznego schematu ma jącego zastoso-wanie w analizie prawnej kontraktów.

Podręcznik napisany jest, jak powiedziano wyżej, przede wszystkim z my-ślą o studentach wydziałów prawa, jednak może być wykorzystywany także na innych kierunkach, zwłaszcza tych najbardziej zbliżonych, takich jak: ad-ministracja, marketing, zarządzanie, ekonomia. Stanowić tam będzie źródło pogłębienia wiedzy z zakresu reguł prawnych obowiązujących w obrocie go-spodarczym. Zawarta w podręczniku analiza mechanizmów działania insty-tucji prawnych może być przydatna także praktykom wykonującym zawody prawnicze oraz przedstawicielom innych zawodów, w których wymagana jest znajomość prawa w zakresie funkcjonowania obrotu gospodarczego.

Materia objęta zakresem podręcznika jest bardzo obszerna. Mimo to Auto-rzy – biorąc pod uwagę potrzeby dydaktyki i założenie, że podręcznik będzie wykorzystywany nie tylko przez studentów na kierunkach magisterskich, ale także licencjackich – dążyli do maksymalnej zwięzłości tekstu, dokładając równocześnie starań, aby fakt ten nie miał negatywnego wpływu na poziom merytorycznych rozważań podręcznika. Ocenę stopnia osiągnięcia tego celu pozostawiają Autorzy czytelnikom.

Warto dodać, że młodsi koledzy Autorów, teoretycy i praktycy, specjaliści z prawa gospodarczego prywatnego: Sz. Pszczółka, M. J. Skrodzka, K. Skrodz-ki, M. Zaremba przygotowali i opublikowali w 2008 r. w Wydawnictwie C.H. Beck materiały pomocnicze – repetytoria: Prawo handlowe. Testy. Ka-zusy. Tablice oraz Umowy w obrocie gospodarczym. Testy. Kazusy. Tablice. Mogą one być przydatne i pomocne w opanowaniu szerokiego zakresu prob-lematyki zawartej w podręczniku.

W publikacji uwzględniono stan normatywny obowiązujący na dzień 31.8.2009 r.

Warszawa, wrzesień 2009 r. Redaktorzy

Przegląd treści

Str. Nb.Przedmowa ..................................................................................... VWykaz skrótów ............................................................................... XXV

Część I. Zagadnienia ogólne

Rozdział 1. Ogólna charakterystyka prawa gospodarczegoprywatnego.................................................................................. 3

§ 1. Pojęcie prawa gospodarczego prywatnego ........................... 3 1 § 2. Zasady prawa gospodarczego prywatnego ........................... 11 14 § 3. Źródła prawa gospodarczego prywatnego ............................ 19 40

Rozdział 2. Przedsiębiorca i przedsiębiorstwo ........................... 35

§ 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców ........................................ 35 66 § 2. Pojęcie przedsiębiorstwa ...................................................... 54 107 § 3. Rejestracja przedsiębiorców ................................................. 59 122 § 4. Firma jako oznaczenie przedsiębiorców .............................. 68 147 § 5. Rozstrzyganie sporów między przedsiębiorcami ................. 74 161 § 6. Upadłość przedsiębiorcy i postępowanie naprawcze wobec

przedsiębiorcy ...................................................................... 77 171

Rozdział 3. Zasady uczestnictwa przedsiębiorców w obrocieprawnym ..................................................................................... 86

§ 1. Uwagi wstępne ..................................................................... 86 191 § 2. Samodzielne uczestnictwo przedsiębiorcyw obrocie

prawnym ............................................................................... 89 195 § 3. Działanie przez przedstawiciela ........................................... 100 219

Część II. Spółki jako przedsiębiorcy

Rozdział 1. Zagadnienia ogólne ................................................... 113

§ 1. Pojęcie i klasyfikacja spółek ................................................ 113 246 § 2. Umowa spółki ....................................................................... 127 270 § 3. Stosunki majątkowe spółek .................................................. 130 278

X Przegląd treści

Str. Nb.

§ 4. Odpowiedzialność za zobowiązania spółek ......................... 148 311 § 5. Spółka w organizacji ............................................................ 154 326 § 6. Spółka jednoosobowa ........................................................... 163 341 § 7. Cel i gospodarcze zastosowanie spółek ................................ 172 353

Rozdział 2. Spółki osobowe .......................................................... 180

§ 1. Spółka cywilna ..................................................................... 180 362 § 2. Spółka jawna ........................................................................ 194 395 § 3. Spółka partnerska ................................................................. 214 440 § 4. Spółka komandytowa ........................................................... 228 464 § 5. Spółka komandytowo-akcyjna ............................................. 243 479

Rozdział 3. Spółki kapitałowe ...................................................... 272

§ 1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ........................... 272 515 § 2. Spółka akcyjna ..................................................................... 351 600 § 3. Transformacje spółek ........................................................... 472 727

Część III. Umowy w obrocie gospodarczym

Rozdział 1. Zagadnienia ogólne ................................................... 507

§ 1. Pojęcie umowy gospodarczej ............................................... 508 770 § 2. Zawarcie umowy w obrocie gospodarczym ......................... 511 773 § 3. Wykonanie i zmiana umowy w obrocie gospodarczym ....... 532 789 § 4. Kontraktowa odpowiedzialność odszkodowawcza .............. 543 798 § 5. Odpowiedzialność przedsiębiorcy za produkt ...................... 551 805

Rozdział 2. Podstawowe umowy z zakresu obrotugospodarczego ............................................................................. 557

§ 1. Umowy przenoszące własność rzeczy i praw ...................... 557 812 § 2. Umowy o korzystanie z rzeczy i praw ................................. 588 843 § 3. Umowy pośrednictwa w obrocie gospodarczym .................. 618 886 § 4. Umowy w budowlanych procesach inwestycyjnych ............ 634 901 § 5. Umowy przewozowe ............................................................ 654 923 § 6. Umowy w działalności bankowej ......................................... 683 972 § 7. Umowy z zakresu ubezpieczeń gospodarczych ................... 706 1007

Indeks rzeczowy ............................................................................ 717

Spis treści

Str. Nb.Przedmowa ..................................................................................... VWykaz skrótów ............................................................................... XXV

Część I. Zagadnienia ogólne

Rozdział 1. Ogólna charakterystyka prawa gospodarczegoprywatnego.................................................................................. 3

§ 1. Pojęcie prawa gospodarczego prywatnego ........................... 3 1 I. Obrót gospodarczy ........................................................ 3 1 1. Pojęcie i znaczenie obrotu gospodarczego ................ 3 1 2. Zróżnicowanie obrotu gospodarczego ...................... 5 5 II. Definicja prawa gospodarczego prywatnego ................ 6 7 III. Prawo gospodarcze prywatne a prawo gospodarcze

publiczne ....................................................................... 9 10 § 2. Zasady prawa gospodarczego prywatnego ........................... 11 14 I. Pojęcie i znaczenie zasad prawa gospodarczego

prywatnego .................................................................... 11 14 II. Zasada wolności gospodarczej ...................................... 12 18 III. Zasada równości przedsiębiorców ................................ 14 24 IV. Zasada profesjonalizmu ................................................. 15 25 V. Zasada swobody umów ................................................. 15 28 VI. Zasada ochrony rynku i wolności konkurencji ............. 17 36 VII. Zasada ochrony bezpieczeństwa obrotu ........................ 18 38 § 3. Źródła prawa gospodarczego prywatnego ............................ 19 40 I. Rodzaje źródeł prawa gospodarczego prywatnego ....... 19 40 II. Zwyczaje handlowe, prawo zwyczajowe ...................... 20 43 III. Lex contractus ............................................................... 20 45 IV. Dobra wiara w znaczeniu obiektywnym ....................... 22 50 V. Krajowe i wspólnotowe prawo stanowione. Umowy

międzynarodowe ........................................................... 23 53 VI. Lex mercatoria .............................................................. 29 59

XII Spis treści

Str. Nb.

Rozdział 2. Przedsiębiorca i przedsiębiorstwo ........................... 35 § 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców ........................................ 35 66 I. Definicja przedsiębiorcy ............................................... 35 66 II. Przedsiębiorca a konsument .......................................... 41 76 III. Rodzaje przedsiębiorców .............................................. 43 79 1. Uwagi ogólne ............................................................ 43 79 2. Mikroprzedsiębiorcy oraz mali i średni

przedsiębiorcy ........................................................... 46 86 3. Przedsiębiorcy krajowi i przedsiębiorcy zagraniczni 48 93 IV. Struktury organizacyjne współdziałania przedsiębiorców ... 49 94 1. Wewnętrzne i zewnętrzne struktury organizacyjne

przedsiębiorców ........................................................ 49 94 2. Kooperacja gospodarcza ........................................... 50 97 3. Przedsiębiorstwo międzynarodowe ........................... 52 102 4. Formy koncentracji gospodarczej ............................. 52 103 § 2. Pojęcie przedsiębiorstwa ...................................................... 54 107 I. Uwagi ogólne ................................................................ 54 107 II. Funkcjonalne i przedmiotowe pojęcie przedsiębiorstwa 55 110 III. Przedsiębiorstwo jako przedmiot obrotu ....................... 57 115 1. Zbycie przedsiębiorstwa ........................................... 57 115 2. Odpowiedzialność nabywcy oraz zbywcy

przedsiębiorstwa za zobowiązania ............................ 58 118 § 3. Rejestracja przedsiębiorców ................................................. 59 122 I. Uwagi ogólne ................................................................ 59 122 II. Rejestr przedsiębiorców ................................................ 61 126 III. Ewidencja działalności gospodarczej ............................ 64 136 § 4. Firma jako oznaczenie przedsiębiorców .............................. 68 147 I. Uwagi wstępne .............................................................. 68 147 II. Pojęcie firmy ................................................................. 69 149 III. Brzmienie firmy ............................................................ 70 150 1. Uwagi ogólne ............................................................ 70 150 2. Firma przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną ........ 70 151 3. Firma przedsiębiorcy będącego osobą prawną ......... 70 152 3.1. Uwagi ogólne .................................................... 70 152 3.2. Firma spółki handlowej ..................................... 71 153 IV. Zasady prawa firmowego .............................................. 72 154 1. Zasada prawdziwości ................................................ 72 155 2. Zasada jedności firmy ............................................... 72 156 3. Zasada ciągłości firmy .............................................. 73 157 4. Zasada jawności firmy .............................................. 73 158 5. Zasada wyłączności firmy ......................................... 74 159

XIIISpis treści

Str. Nb.

V. Ochrona firmy ............................................................... 74 160 § 5. Rozstrzyganie sporów między przedsiębiorcami ................. 74 161 I. Sąd polubowny .............................................................. 74 161 II. Postępowanie sądowe w sprawach gospodarczych

(wzmianka) .................................................................... 76 168 § 6. Upadłość przedsiębiorcy i postępowanie naprawcze wobec

przedsiębiorcy ...................................................................... 77 171 I. Uwagi ogólne ................................................................ 77 171 II. Postępowanie upadłościowe i jego skutki ............................ 80 178 III. Postępowanie naprawcze w razie zagrożenia

niewypłacalnością ................................................................ 84 188

Rozdział 3. Zasady uczestnictwa przedsiębiorców w obrocieprawnym ..................................................................................... 86

§ 1. Uwagi wstępne ..................................................................... 86 191 I. Czynności przedsiębiorców w obrocie prawnym .......... 86 191 II. Pojęcie reprezentacji ..................................................... 87 192 1. Definicja .................................................................... 87 192 2. Reprezentacja sensu largo i sensu stricto ................. 88 193 3. Reprezentacja jednoosobowa i łączna ....................... 88 194 § 2. Samodzielne uczestnictwo przedsiębiorcyw obrocie

prawnym ............................................................................... 89 195 I. Osoby fizyczne .............................................................. 89 195 1. Przedsiębiorca indywidualny .................................... 89 195 2. Przedsiębiorca będący wspólnikiem spółki cywilnej 91 198 II. Osoby prawne ................................................................ 92 199 III. Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi,

którym ustawa przyznaje zdolność prawną ................... 98 212 § 3. Działanie przez przedstawiciela ........................................... 100 219 I. Pojęcie i rodzaje przedstawicielstwa ............................. 100 219 II. Działanie przez pełnomocnika ...................................... 102 224 1. Pojęcie i rodzaje pełnomocnictwa ............................. 102 224 2. Udzielenie i wygaśnięcie pełnomocnictwa ............... 104 233 III. Działanie przez prokurenta ............................................ 106 239 1. Pojęcie i rodzaje prokury .......................................... 106 239 1.1. Pojęcie i cechy charakterystyczne prokury ....... 106 239 1.2. Prokura oddzielna i łączna ................................ 107 240 1.3. Prokura oddziałowa ........................................... 108 241 2. Zakres umocowania prokurenta ................................ 108 242 3. Udzielenie prokury .................................................... 109 243 4. Wygaśnięcie prokury ................................................. 110 244 5. Ujawnienie prokury w rejestrze przedsiębiorców ..... 110 245

XIV Spis treści

Str. Nb.

Część II. Spółki jako przedsiębiorcy

Rozdział 1. Zagadnienia ogólne ................................................... 113 § 1. Pojęcie i klasyfikacja spółek ................................................ 113 246 I. Pojęcie i cechy charakterystyczne spółek ..................... 113 246 II. Klasyfikacja spółek ....................................................... 115 249 1. Uwagi ogólne ............................................................ 115 249 2. Spółki cywilne i handlowe ........................................ 115 250 3. Spółki osobowe i kapitałowe .................................... 116 252 4. Pozostałe podziały ..................................................... 121 258 5. Europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych

i spółka europejska .................................................... 124 266 § 2. Umowa spółki ....................................................................... 127 270 I. Charakter prawny umowy spółki .................................. 127 270 II. Essentialia negotii umowy spółki ................................. 128 273 III. Treść i forma umowy spółki .......................................... 128 275 IV. Skutki zawarcia umowy spółki ..................................... 129 277 § 3. Stosunki majątkowe spółek .................................................. 130 278 I. Majątek spółki ............................................................... 130 278 II. Kapitał zakładowy ......................................................... 131 280 1. Pojęcie kapitału zakładowego ................................... 131 280 2. Funkcje kapitału zakładowego .................................. 132 285 3. Zasady kapitału zakładowego ................................... 134 288 III. Wkład do spółki ............................................................ 138 293 1. Pojęcie i rodzaje wkładów ........................................ 138 293 2. Przedmiot wkładu ..................................................... 139 295 3. Wycena wkładów niepieniężnych ............................. 141 299 IV. Udziały w spółce ........................................................... 144 301 1. Uwagi ogólne ............................................................ 144 301 2. Udział w spółkach osobowych .................................. 144 304 3. Udział w spółkach kapitałowych .............................. 146 306 § 4. Odpowiedzialność za zobowiązania spółek ......................... 148 311 I. Uwagi wstępne .............................................................. 148 311 II. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki cywilnej .... 148 312 III. Odpowiedzialność za zobowiązania osobowych

spółek handlowych ........................................................ 150 315 IV. Odpowiedzialność za zobowiązania spółek

kapitałowych ................................................................. 152 322 V. Odpowiedzialność za zaległości podatkowe ................. 153 323 § 5. Spółka w organizacji ............................................................ 154 326 I. Uwagi ogólne ................................................................ 154 326 II. Charakter prawny spółki w organizacji ......................... 155 328

XVSpis treści

Str. Nb.

III. Czas trwania spółki w organizacji. Sukcesja prawi obowiązków ................................................................ 157 331

IV. Reprezentacja spółki w organizacji ............................... 158 335 V. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki

w organizacji ................................................................. 160 338 VI. Podsumowanie .............................................................. 162 340 § 6. Spółka jednoosobowa ........................................................... 163 341 I. Pojęcie i rodzaje spółek jednoosobowych ..................... 163 341 II. Funkcje spółek jednoosobowych .................................. 165 344 III. Specyfika tworzenia i funkcjonowania spółki

jednoosobowej ............................................................... 166 347 § 7. Cel i gospodarcze zastosowanie spółek ................................ 172 353

Rozdział 2. Spółki osobowe .......................................................... 180 § 1. Spółka cywilna ..................................................................... 180 362 I. Pojęcie i charakter prawny ............................................ 180 362 II. Powstanie stosunku spółki cywilnej .............................. 181 367 III. Prawa i obowiązki wspólników ..................................... 183 371 1. Uwagi ogólne ............................................................ 183 371 2. Prawa i obowiązki o charakterze organizacyjnym .... 184 372 2.1. Prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki . 184 372 2.2. Prawo i obowiązek reprezentacji spółki ............ 186 378 2.3. Inne prawa organizacyjne .................................. 188 381 3. Prawa i obowiązki o charakterze majątkowym ......... 189 383 3.1. Obowiązek wniesienia wkładu lub

wykonywania innych oznaczonych działańna rzecz spółki ................................................... 189 383

3.2. Prawo żądania podziału i wypłaty zysku orazobowiązek partycypacji w stratach ................... 190 386

3.3. Prawo do części majątku w razie wystąpieniaze spółki lub jej rozwiązania ............................. 192 389

IV. Zmiany składu osobowego i rozwiązanie spółki ........... 193 391 1. Zmiany składu osobowego spółki ............................. 193 391 2. Rozwiązanie stosunku spółki .................................... 193 393 § 2. Spółka jawna ........................................................................ 194 395 I. Definicja normatywna i charakter prawny .................... 194 395 II. Tworzenie spółki ........................................................... 196 398 1. Uwagi ogólne ............................................................ 196 398 2. Umowa spółki ........................................................... 196 399 3. Wpis do rejestru ........................................................ 198 402 III. Prawa i obowiązki wspólników ..................................... 199 405 1. Uwagi ogólne ............................................................ 199 405

XVI Spis treści

Str. Nb.

2. Prawa i obowiązki organizacyjne .............................. 200 406 2.1. Prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki . 200 406 2.2. Prawo reprezentowania spółki .......................... 203 411 2.3. Inne prawa i obowiązki organizacyjne .............. 204 415 3. Prawa i obowiązki majątkowe .................................. 207 419 3.1. Prawo do żądania podziału i wypłaty udziału

w zysku oraz obowiązek partycypacjiw stratach ........................................................... 207 419

3.2. Inne prawa i obowiązki majątkowe ................... 208 421 IV. Zmiany składu osobowego i rozwiązanie spółki ........... 209 426 1. Okoliczności powodujące zmianę składu osobowego

spółki ......................................................................... 209 426 2. Rozwiązanie spółki ................................................... 211 432 3. Likwidacja spółki ...................................................... 212 436 § 3. Spółka partnerska ................................................................. 214 440 I. Definicja normatywna i charakter prawny .................... 214 440 II. Tworzenie spółki ........................................................... 216 443 1. Uwagi ogólne ............................................................ 216 443 2. Umowa spółki ........................................................... 217 444 3. Wpis do rejestru ........................................................ 218 449 III. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki ................... 219 452 IV. Prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja ............... 222 456 1. Uwagi ogólne ............................................................ 222 456 2. Prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja przez

partnerów .................................................................. 223 457 2.1. Prowadzenie spraw spółki ................................. 223 457 2.2. Reprezentacja spółki ......................................... 223 459 3. Powołanie zarządu .................................................... 224 461 V. Zmiany składu osobowego i rozwiązanie spółki ........... 225 462 1. Zmiany składu osobowego ........................................ 225 462 2. Rozwiązanie i likwidacja spółki ............................... 226 463 § 4. Spółka komandytowa ........................................................... 228 464 I. Definicja normatywna i charakter prawny ................... 228 464 II. Tworzenie spółki .......................................................... 229 465 1. Uwagi ogólne ............................................................ 229 465 2. Umowa spółki ........................................................... 229 466 3. Wpis do rejestru ........................................................ 231 470 III. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki ................... 233 472 IV. Prawa i obowiązki wspólników ..................................... 235 473 1. Uwagi ogólne ........................................................... 235 473 2. Prawa i obowiązki komplementariuszy .................... 236 474 3. Prawa i obowiązki komandytariuszy ........................ 238 475

XVIISpis treści

Str. Nb.

V. Rozwiązanie i likwidacja spółki .................................... 242 478 § 5. Spółka komandytowo-akcyjna ............................................. 243 479 I. Definicja normatywna i charakter prawny .................... 243 479 II. Tworzenie spółki ........................................................... 246 483 1. Uwagi ogólne ............................................................ 246 483 2. Statut ......................................................................... 247 485 3. Wniesienie wkładów ................................................. 250 487 4. Wpis do rejestru ........................................................ 252 488 III. Prawo do udziału w zysku ............................................. 253 490 IV. Prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja ............... 254 492 1. Prowadzenie spraw spółki ......................................... 254 492 2. Reprezentacja spółki ................................................. 257 494 V. Organy spółki i ich kompetencje ................................... 260 497 1. Uwagi ogólne ............................................................ 260 497 2. Walne zgromadzenie ................................................. 260 498 2.1. Kompetencje walnego zgromadzenia ............... 260 498 2.2. Zwoływanie walnych zgromadzeń i prawo

uczestniczenia w nich ........................................ 261 500 2.3. Prawo głosu na walnym zgromadzeniu spółki

komandytowo-akcyjnej ..................................... 264 502 2.4. Uchwały walnego zgromadzenia ...................... 265 503 3. Rada nadzorcza ......................................................... 267 505 3.1. Kompetencje ...................................................... 267 505 3.2. Skład i sposób powoływania ............................. 268 507 VI. Wystąpienie wspólnika oraz rozwiązanie i likwidacja

spółki ............................................................................. 270 510 1. Wystąpienie wspólnika ............................................. 270 510 2. Rozwiązanie spółki i jej likwidacja .......................... 270 513

Rozdział 3. Spółki kapitałowe ...................................................... 272 § 1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ........................... 272 515 I. Pojęcie i charakter prawny ............................................ 272 515 II. Tworzenie spółki ........................................................... 274 518 1. Uwagi wstępne .......................................................... 274 518 2. Umowa spółki ........................................................... 275 519 3. Wniesienie wkładów na kapitał zakładowy .............. 279 528 4. Ustanowienie organów .............................................. 279 529 5. Wpis do rejestru ........................................................ 280 530 III. Organy spółki ................................................................ 282 531 1. Uwagi ogólne ............................................................ 282 531 2. Zarząd ........................................................................ 283 533

XVIII Spis treści

Str. Nb.

2.1. Powoływanie i odwoływanie członkówzarządu .............................................................. 283 533

2.2. Kadencja i mandat członka zarządu .................. 286 535 2.3. Kompetencje zarządu i sposób ich

wykonywania .................................................... 288 536 2.4. Zakaz konkurencji dotyczący członków

zarządu .............................................................. 289 539 2.5. Odpowiedzialność członków zarządu ............... 291 541 3. Organy nadzoru ......................................................... 296 545 4. Zgromadzenie wspólników ....................................... 298 547 4.1. Charakter prawny zgromadzenia wspólników

i jego kompetencje ............................................ 298 547 4.2. Zwoływanie zgromadzeń wspólników .............. 301 551 4.3. Tryb działania zgromadzenia wspólników ....... 303 552 4.4. Uchylenie uchwały i stwierdzenie

nieważności uchwały ......................................... 305 554 IV. Zmiana umowy spółki oraz wysokości kapitału

zakładowego .................................................................. 307 556 1. Zmiana umowy spółki ............................................... 307 556 2. Podwyższenie kapitału zakładowego ........................ 310 558 3. Obniżenie kapitału zakładowego .............................. 315 565 V. Prawa i obowiązki wspólników ..................................... 318 569 1. Uwagi ogólne ............................................................ 318 569 2. Prawa wspólników .................................................... 320 571 2.1. Prawa majątkowe .............................................. 320 571 2.1.1. Prawo do dywidendy ....................................... 320 571 2.1.2. Prawo do rozporządzania udziałem ................. 325 576 2.1.3. Inne prawa majątkowe ..................................... 328 578 2.2. Prawa organizacyjne .......................................... 333 582 2.2.1. Prawo do uczestniczenia w zgromadzeniu

wspólników ..................................................... 333 582 2.2.2. Prawo indywidualnej kontroli i prawo

do informacji ................................................... 334 584 2.2.3. Inne prawa organizacyjne ................................ 336 586 2.3. Prawa mniejszości ............................................. 337 587 2.4. Prawa większości .............................................. 340 590 3. Obowiązki wspólników ............................................. 341 592 3.1. Obowiązek wniesienia wkładu .......................... 341 592 3.2. Obowiązek lojalności wobec spółki .................. 343 593 3.3. Inne obowiązki .................................................. 343 594 VI. Rozwiązanie i likwidacja spółki .................................... 345 595 1. Przyczyny rozwiązania spółki ................................... 345 595

XIXSpis treści

Str. Nb.

2. Likwidacja spółki ...................................................... 346 596 § 2. Spółka akcyjna ..................................................................... 351 600 I. Pojęcie spółki akcyjnej i jej istota ................................. 351 600 1. Korporacyjny charakter spółki akcyjnej ................... 351 600 2. Istotne cechy spółki akcyjnej .................................... 352 601 II. Akcja jako konstytutywny element spółki akcyjnej ...... 353 602 1. Akcja jako papier wartościowy ................................. 353 602 2. Akcja jako ułamek kapitału zakładowego ................ 354 603 3. Akcja jako zespół praw i obowiązków

przysługujących akcjonariuszowi ............................. 355 604 III. Forma i rodzaje akcji .................................................... 357 605 1. Akcje imienne i na okaziciela ................................... 357 605 2. Akcje zwykłe i akcje uprzywilejowane .................... 359 606 3. Świadectwa użytkowe ............................................... 361 607 4. Akcje gotówkowe i aportowe ................................... 362 608 5. Akcje związane z obowiązkiem świadczeń .............. 363 610 6. Akcje „zmaterializowane” ........................................ 364 611 7. Akcje „zdematerializowane” ..................................... 365 616 IV. Prawa i obowiązki akcjonariusza ucieleśnione w akcji 367 618 1. Prawa majątkowe akcjonariusza ............................... 367 618 1.1. Prawo do dywidendy ......................................... 367 618 1.2. Prawo do poboru akcji nowej emisji ................. 371 621 1.3. Prawo do udziału w tzw. masie likwidacyjnej .. 376 626 1.4. Prawo do rozporządzania akcją ......................... 377 628 2. Prawa korporacyjne akcjonariuszy ........................... 378 630 2.1. Prawa związane z uczestnictwem akcjonariusza

w walnym zgromadzeniu .................................. 378 630 2.2. Prawo do wytoczenia powództwa na rzecz

spółki (tzw. actio pro socio) .............................. 389 638 2.3. Prawo do informacji i kontroli spółki ............... 390 640 2.4. Bierne prawo wyborcze do organów spółki ...... 393 643 2.5. Prawa mniejszości ............................................. 394 644 2.6. Prawa większości .............................................. 397 648 3. Obowiązki akcjonariuszy .......................................... 398 651 3.1. Obowiązek pokrycia akcji (wniesienia wkładu) 398 651 3.2. Obowiązek powtarzających się świadczeń

niepieniężnych ................................................... 401 654 V. Rozporządzanie akcją .................................................... 402 655 1. Zbycie akcji ............................................................... 402 655 2. Zastawianie akcji ....................................................... 405 660 3. Umorzenie i unieważnienie akcji .............................. 407 662 VI. Powstanie spółki akcyjnej ............................................. 412 666