Junaci Buna i Ratovapljevaljske Novine 2003 20071

88 1. APRIL 2003.

ALORI] Rista JOVANRo|en 1868. godine, Potkova~,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnikbalkanskih ratova (1912 1913) iPrvog svjetskog rata (1914 1918)u crnogorskoj vojsci (1912 1916).Borac u Prate}oj ~eti Sanxa~kevojske, kurir u {tabu Janka Vuko-ti}a. U~esnik u bici na Drini(1914). U Mojkova~koj bici (1916)borio se na frontu u kawonu Tareispod Prem}ana. Nosilac Spome-nice na rat 1912. Spomenice narat 1913. i Spomenice za rat oslo-bo|ewa i ujediwewa 1914 - 1918).Umro 1949. godine u Potkova~u.

ALORI] Pera NIKOLARo|en 1887. godine, Zorlovi}i,

Pqevaqa, zemqoradnik. U~esnikPrvog svjetskog rata (1914 1918) ucrnogorskoj vojsci (1914 1916).Borac Boqani}kog bataqona Pqe-vaqske brigade. Borio se na Drini.Nosilac Spomenice za rat oslobo-|ewa i ujediwewa (1914 - 1918). @i-vio u Potkova~u. Umro u Strolovi-}ima kod Rudog 1968. godine.

AN\ELI] @ivka ILIJARo|en 1893. godine, Kosanica,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnikPrvog balkanskog rata (1912) u cr-nogorskoj vojsci. Borac Kosani~ke~ete Prem}ansko krupi~ko ba-ri~kog bataqona Tarskog odreda.Poginuo u borbi protiv Turaka 12.decembra 1912. godine u Pe}i. Sa-hrawen u Pe}i.

AN\ELI] Ne|eqka MLA\ENRo|en 1896. godine, Kosanica,

Pqevqa, zemqoradnik i trgovac.U~esnik balkanskih ratova (1912 1913) i Prvog svjetskog rata (1914 1918) u crnogorskoj vojsci (1912 1916). Borac Kosani~ke ~etePrem}anskog bataqona Pqevaq-ske brigade. Borio se na Drini,Romaniji, Glasincu (1914 1915)i Mojkovcu (1916). Nosilac Spo-menice na rat 1912. Spomenice narat 1913. i Spomenice za rat oslo-bo|ewa i ujediwewa 1914 1918.Umro 1986. godine u Kosanici.

ANIÎ] Simeuna NE\EQKORo|en 1872. godine, Vijenac,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnik

Prvog svjetskograta (1914 1918) u sastavucrnogorske voj-ske (1914 1916). BoracOtilovi}ke ~e-te Kamenogor-skog bataqonaP q e v a q s k ebrigade. Odli-kovan Srebrnommedaqom Mi-lo{ Obili}za hrabrost(1926). NosilacSpomenice zarat oslobo|ewai ujediwewa 1914 1918. Umro 1952.godine u Vijencu.

AN\ELI] Milo{a SIMEUNRo|en oko 1833. godine, Kosani-

ca, Pqevqa. Od 1860. godine iviou âvwu kao ~if~ija. U~esnikHercegova~kog ustanka (1875). Po-ginuo u borbi protiv Turaka, naTari oktobra 1875. godine.

ANIÎ] Simeuna VASILIJERo|en 1970. godine, Vijenac,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnikbalkanskih ratova (1912 1913).Borac Kova~kog odreda crnogor-ske vojske. Poginuo u borbi protivTuraka 1913. godine.

ANIÎ] Sava GAVRILORo|en 1896. godine, Vijenac, Pqe-

vqa, zemqoradnik. U~esnik Prvogsvjetskog rata (1914 1918) u sasta-vu crnogorske vojske (1914 1916).Borac Otilovi}ke ~ete Kamenogor-skog bataqona Pqevaqske brigade.Umro 1975. godine u Vijencu.

ANIÎ] \or|ija MITARRo|en 1865. godine, Vijenac,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnikPrvog svjetskog rata (1914 1918)u sastavu crnogorske vojske (1914 1916). Borac Otilovi}ke ~ete Ka-menogorskog bataqona Pqevaqskebrigade. Zarobqen (1916), inter-niran na robiju u Ma|arsku. Umrou logoru 1917. godine.

ANIÎ] Krsta RISTANRo|en 1890. godine, Vijenac,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnikPrvog svjetskog rata (1914 1918)u crnogorskoj vojsci (1914 1916).Borac Otilovi}ke ~ete Kameno-gorskog bataqona Pqevaqske bri-gade. Zarobqen 1916. godine, in-terniran u logor Bodogason(Ma|arska). Obolio na robiji, umro20. marta 1917. godine u logoru.Sahrawen u Boldogasonu.

ANIÎ] Jani}ija SAVO

Ro|en 1883. godine, Vijenac,Pqevqa, zemqoradnik. U~e-snik Prvog svjetskog rata(1914 1918) u crnogorskoj voj-sci (1914 1916). Borac Otilo-vi}ke ~ete Kamenogorskog ba-taqona Pqevaqske brigade.Zarobqen 1916. godine, inter-niran u logor Austrougarske.Proveo na robiji tri godine(1916 - 1918). Umro 1957. godi-ne u Vijencu.

ANIÎ] Nikole STEVAN Ro|en 1887. godine, Vijenac,

Pqevqa, zemqoradnik. U~e-snik Prvog svjetskog rata(1914 1918) u sastavu crno-gorske vojske (1914 1916). Bo-

rac Otilovi}ke ~ete Kamenogor-skog bataqona Pqevaqske brigade.Odlikovan Srebrnom medaqomMilo{ Obili} za hrabrost 1926.godine. Nosilac Spomenice za ratoslobo|ewa i ujediwewa 1914 1918. Umro 1970. godine u Vijencu.

ARANITOVI] Rista BOGI]Ro|en 1872. godine, Male Kr}e,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnik

Prvog svjetskog rata (1914 1918)u sastavu crnogorske vojske (1914 1916). Borac Boqani}kog bataqonaPqevaqske brigade. Zarobqen1916. godine, interniran u logorBoldogason (Ma|arska). Umro narobiji, u Boldogasonu 1917. godine.

ARANITOVI] Petra DANILO Ro|en oko 1852. godine, Nange,

Pqevqa. @ivio u Orqi i MalimKr}ima, zemqoradnik. U~esnikPrvog svjetskog rata (1914 1918)u crnogorskoj vojsci (1914 1916).Borac Boqani}kog bataqona Pqe-vaqske brigade. U toku rata ra-wen. Umro 1920. godine u Kr}ima.

ARANITOVI] Bgi}a PAVLERo|en 1890. godine, Velike Kr}e,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnikPrvog svjetskog rata (1914 1918)u crnogorskoj vojsci (1914 1916).Borac Boqani}kog bataqona Pqe-vaqske brigade. Umro 1919. godineu Kr}ima.

ARANITOVI] Danila PETARRo|en 1888. godi-

ne, Nange, Pqevqa,ìvio u Orqi i Kr-}ima, zemqoradnik.U~esnik Prvogsvjetskog rata (1914 1918) u crnogorskojvojsci (1914 1916).Borac Boqani}kogbataqona Pqevaq-ske brigade. Umro1981. godine u Ma-lim Kr}ima.

ARANITOVI]Danila SIMEUNSI]O

Ro|en 1894. godine,Nange, Pqevqa. @i-vio u Orqi i MalimKr}ima, zemqorad-nik. U~esnik Prvogsvjetskog rata (1914 1918) u crnogorskojvojsci (1914 1916).Borac Boqani}kogbataqona Pqevaqskebrigade. Borio se ubici na Mojkovcu1916. godine. Nosi-lac Spomenice za ratoslobo|ewa i ujedi-wewa 1914 1918.Umro 1979. godine uKr}ima.

ARANITOVI]Danila URO[

Ro|en 1888. godine, Orqa, Pqevqa, zemqoradnik. @i-vio u Malim Kr}ima. U~esnik Pr-vog svjetskog rata (1914 1918) u

crnogorskoj vojsci (1914 1916).Borac Boqani}kog bataqona Pqe-vaqske brigade. Pomo}nik ni{an-xije na mitraqezu Maksim. Pri-padnik komitskog pokreta (1916 1918). Odlikovan Zlatnom meda-qom Milo{ Obili} za hrabrost1926. godine. Nosilac Spomeniceza rat oslobo|ewa i ujediwewa1914 1918. Umro 1963. godine uMalim Kr}ima.

ARITONOVI] Uro{a @IVKORo|en 1896. godine, Pqevqa, trgo-

vac. Dobrovoqac u balkanskim ra-tovima (1912 1913) u sastavu crno-gorske vojske; borac Tarskog odreda.Nosilac Spomenice na rat 1912. go-dine Spomenice na rat 1913. godi-ne. Umro 1934. godine u Pqevqima.

A]IMOVI] Danila BOGOMIRDALMA

Ro|en 1895. godine Pqevqa.Kwièvnik, slikar i vajar. Osnov-nu {kolu i gimnaziju zavr{io uPqevqima. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914 1918). Borac u cr-nogorskoj vojsci (1914 1916) isrpskoj vojsci (1916). Pre{ao pre-ko Albanije, oti{ao u Francusku,ìvio u Parizu. Studirao u Mar-sequ, Monpequ i Parizu. Poznatadjela: Midi... Terre de Beaute (1933)i O~i vje~nosti (1945). Dobit-nik nagrade francuske akademijeGonkur (1933). Umro u Londonu1964. godine.

A]IMOVI] Tripka MAKSIMRo|en 1884. godine, Male Kr}e,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnikPrvog svjetskog rata (1914 1918)u crnogorskoj vojsci (1914 1916).Borac Boqani}kog bataqona Pqe-vaqske brigade. Umro 1927. godineu Kr}ima.

(Nastavi}e se)

Radovan Vujadinovi}: BORCI PQEVAQSKOG KRAJA (1804 -1918)

JJJJUUUUNNNNAAAACCCCIIII BBBBUUUUNNNNAAAA IIII RRRRAAAATTTTOOOOVVVVAAAA

Istorijsko odjeqewe Zavi~aj-nog muzeja iz Pqevaqa pripremakwigu o borcima pqevaqskogkraja (1804-1918), u~esnicima Pr-vog srpskog ustanka (1804-1813),Hercegova~kog ustanka (18751878), Raoni~ke bune (1903 1907), balkanskih ratova (1912 1913) i Prvog svjetskog rata(1914 1918). Evidentirano jepreko 2.800 boraca, ali bez do-voqno podataka. Svega za wih850 prikupqeni su najbitnijipodaci.Objavqujemo (azbu~nim redom)najpotpunije biografije boraca.

POZIVAJU SE POTOMCI BORACADA DOSTAVE PODATKE O SVO-JIM PRECIMA KAKO BI IHAUTOR OBRADIO I UVRSTIO UKWIGU.BEZ VA[E POMO]I - VA[I OÊ-VI I DJEDOVI NE MOGU BITI OB-UHVA]ENI.JAVITE SE NA TELEFON 22 002(MUZEJ), ILI PISMENO DOSTA-VITE PODATKE.MO@ETE DONIJETI I FOTOGRA-FIJE, MEDAQE, ODLIKOVAWA,ORU@JE I DOKUMENTE.

Mla|en An|eli}

Jedan od najzna~ajnijih doga|a-ja u Pqevqima izme|u dva svjetskarata svakako je izgradwa prveelektri~ne centrale i osvjetqewegradskih doma}instava elektri~-nom energijom. Pitawem osvjetqe-wa grada bavio se Odbor op{tineduì period. O tome govore zapi-snici o radu tog organa iz 1935.i 1936. godine, na osnovu kojih semoè zakqu~iti da je izgradwaelektri~ne centrale u Pqevqimabila redovna tema na ve}em brojsjednica Odbora. Inicijativa jekrenula jo{ 1934. godine. Uslije-dile su potom pripreme, a ve} uoktobru 1935. godine Odbor op-{tine rje{avao je o prispjelimponudama za, kako pi{e u zapisni-ku od 26.10.1935. godine, isporukui montaù elektri~nog osvjetqewau varo{i Pqevqima. U tom zapi-sniku pi{e da su, osim predsjedni-ka Bogdana Nenadi}a, ~lanovauprave Rustemagi}a i Karovi}a idjelovo|e Lu~i}a, sjednici prisu-stvovali gospoda odbornici Sej-fovi}, Leovac, [migovi}, Memi},Mahmutovi}, Pavi}evi},,Ro}en ,Ko{tovi}, Jegdi}, Sulejmanovi},Akbegovi}.

Za ovaj posao sprovedena je li-citacija u skladu sa oglasom obja-

vqenom u Slu`benim novinama, o~emu su obavije{teni svi odborni-ci op{tinskog odbora. Predsjed-nik Odbora op{tine upoznao je od-bornike o sprovedenoj licitaciji,pri ~emu je konstatovano da su nalicitaciji u~estvovali: Jugo{ko-da A.D. Beograd,, Elik DD u Za-grebu, Jakov Rudolf, inèwwer izZagreba, Gabar{~ek, inèwer izQubqane, Mar{i}anin Miroslav,inèwer iz Beograda, kao i jo{neke firme. Kao najpovoqniju po-nudu Op{tinski odbor je ocijenioponudu inèwera Mar{i}aninakoji je ponudio izvo|ewe posla zasumu 648.181 dinar, sa popustom,{to je ~inilo sumu 635.217,38 di-nara. Na osnovu predloga Odbora zaelektrifikaciju od 26.10.1935. go-dine, izvje{taja predsjednika Ne-nadi}a i mi{qewa inèweraSkvorikova Danijela, Odbor je jed-noglasno donio odluku da se pri-hvati ponuda inèwera Mirosla-va Mar{i}anina iz Beograda.Ponuda je obuhvatala isporuku imontaù elektri~ne instalacijeu svemu prema propisanom i pri-hva}enim rje{ewima kraqevskebanske uprave Zatske banovine, re-vidovanom projektu, prethodnoztvr|enom predra~unu, op{tim itehni~kim uslovima.

Pitawe isporuke i montaè in-stalacije elektri~nog osvjetqewa

varo{i Pqevqa bilo je glavna ta~-ka dnevnog reda na sjednici Odbo-ra op{tine 24.11.1935. godine. I natoj sjednici potvr|ena je ranijesprovedena licitacija o elektri-fikaciji grada i ponuda Mar{i}a-nina, {to je bilo potkrijepqenoodobrewem na~elnika Sreza pqe-vaqskog, kao nadzorne vlastui (re-{ewe br. 18.453) kao i rje{ewemministra gra|evine od 19.11.1935,br. 34.oo7. U interesu {to boqegrje{ewa ovog pitawa, kako je za-kqu~eno na sjednici Odbora, pred-sjednim Odbora op{tine morao jei}i na Cetiwe i u Beograd.

Za odlazak u Sarajevo radi na-bavke materiojala za izradu elek-tri~ne centrale Odbor je ovlastio[u}riju Muzurovi}a i na ime tro-{kova odobrio mu 45o dinara. Naistoj sjednici Odbor je odlu~io dase u ciqu pro{irewe dvori{nogprostora centrale otkupi od Sal-ka ]irlije plac {iorine pet me-tara, duìne 20, za sumu od 1500dinara. Za nadzornika izvo|ewasvih poslova bio je angaòvan@ivko Ro}en, kome je, na ime na-knade za te poslove, odovbreno 900dinara mjese~no.

Prvobitnim planom bilo je pred-vi|eno svega 11 sijalica od po 200vati, pa je Odbor ocijenio da je tonedovoqno i preporu~io da se in-stalira 4o sijalica od po 200 vati.

Na sjednici 18. januara 1936. go-dine Optinski odbor utvrdio jePravilnik o izvo|ewu elektri~-nih instalacija u gradu. Pravil-nik je uradio inèwer SkvorikovDanijel, na bazi pravilnika beo-gradske centrale sa izvjesnim iz-mjenama i dopunama.

Na redovnoj sjednici Odbora op-{tine, odrànoj 26.3. 1936. godine,izabrano je osobqe elektri~ne cen-trale, koje je imalo zadatak darukuje wenom opremom i da je odr-àva. Izbor je izvr{en na osnovupodnijetih molbi zainteresovanihkandidata. Prema mi{qewu Odbo-ra najboqe uslove za ma{inistu irukovaoca centrale imali su Ve-li~kovi} Svetozar iz Srbije i [i-vec Ivo iz Krupwa. Oni su pri-mqeni u radni odnos u skladu sa

Statutom o slu`benicima op{ti-ne. Veli~kovi}u je odre|ena plata1800 dinara, obezbije|en stan iosvejteqewe zgrade, s tim da oba-vqa i du`nost elektromontera, po-{to je za taj posao stru~an (re{e-we br. 3307/35).

Za kontraktualnog poslovo|ucentrale Odbor je postavio Meh-medaliju [e}erkadi}a iz Pqeva-qa, sa platom od hiqadu dinaramjese~no. Za loà~e dnevni~areodre|eni su Mili}evi} Vojislavci Nuhanovi} Sejfo, kova~ iz Pqe-vaqa, sa mjese~nom platom od 500dinara.

Op{tinski odbor je udovoqiomolbi Op{tine durmitorske da jojse ustupe bez naknade tri uli~nelampe na petrolej, s obzirom da jojvi{e nijesu potrebne.

Zgrada stare centrale u [evarima

Pi{e MILORAD JOKNI]

IZ RADA ODBORA OP[TINE 1935. I 1936. GODINE

ELEKTRI^NA CENTRALA IELEKTRI^NA CENTRALA IOSVJETQEWE GRADA 1936. GODINEOSVJETQEWE GRADA 1936. GODINE

1

113315. APRIL 2003.

BABI] Mijaila VUKRo|en 1890, Borova, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). BoracPrem}ansko-kosani~kog bataqonaPqevaqske bigrade. Zarobqen(1916), sproveden u logor u Doboju.Umro na robiji 3. decembra 1917, uDoboju, gdje je i sahrawen.

BABI] Marka DRAGORo|en 1888 Krupice, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). BoracPrem}ansko-kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Zarobqen(1916), sproveden u logor u Doboju.Umro na robiji, 3.marta 1916. u Do-boju, gdje je i sahrawen.

BABI] Mali{e IGWATRo|en 1880, Boqani}i, Pqevqa,

zemqoradnik. Zarobqen (1916) odaustrougarske vojske, interniran uMa|arsku (Boldogason). Raspore-|en na rad u seosko doma}instvo.Vratio se u Boqani}e 1919. Oti-{ao u dom starih lica u Kotor1947. Umro 1949. u Kotoru.

BABI] Mali{e JOVI]Ro|en 1860, Boqani}i, Pqevqa,

zemqoradnik. Zarobqen 1916. odaustrougarske vojske, interniran uMa|arsku (Boldogason). Umro narobiji u logoru 1918. godine.

BABI] Petra SREDOJERo|en 1891, Borova, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). BoracPrem}ansko-kosani~kog bataqonaPqevaqske bigrade. Zarobqen(1916), sproveden u logor u Doboju.Umro na robiji, 3.septembra 1917.u Doboju, gdje je i sahrawen.

BABI] Ilije TOMORo|en 1889, Borova, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). Desetar uPrem}ansko-kosani~kom bataqo-nu Pqevaqske bigrade. Zarobqen(1916), sproveden u logor u Doboju.Umro na robiji, 23. marta 1916. uDoboju, gdje je i sahrawen.

BEQKA[ Gara NE[ORo|en 1880,Jugovo, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). BoracBoqani}kog bataqona Pqevaqskebigrade. Umro 1930. u Jugovu.

BEQKA[ Ilije RISTORo|en 1889, Jugovo, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). BoracBoqani}kog bataqona Pqevaqskebrigade. Umro 1934. u Jugovu.

BIJEDI] Jevta MIJAILORo|en 1845, Podgora, Meqak,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnikPrvog svjetskog rata (1914-1918) ucrnogorskoj vojsci. Borac 3. ~eteBobovsko-meqa~kog bataqona Pqe-vaqske brigade. Poginuo u Bijedi-}ima, 27. novembra 1915. godine, uborbi protiv austrougarske voj-ske.

BIJEDI] Stani{e MITARRo|en 1850, Podgora, Meqak,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnikPrvog svjetskog rata (1914-1918) ucrnogorskoj vojsci. Borac 3. ~eteBobovsko-meqa~kog bataqona Pqe-vaqske brigade. Poginuo u borbiprotiv austrougarske vojske, u Bi-jedi}ima, 27. novembra 1915. godi-ne. BOGI]EVI] Jakova MIHAILO

Ro|en 1890, Pqevqa, profesor.Osnovnu {kolu i niù gimnazijuzavr{io u Pqevqima. Pripada pr-voj generaciji u~enika Gimnazije(1901-1905). Vi{u realnu gimnazi-ju zavr{io u Solunu, maturirao1909. Studirao geografiju, etnolo-giju i istoriju na Filozofskomfakultetu u Beogradu. Istraìva~i publicista, geomorfolog. Objaviodva stru~na rada: Pqevaqska ko-

tlina (1913) i Svrqi{ka kotli-na (1914). Suplent Gimnazije u Te-tovu. U~esnik Prvog svjetskog rata(1914-1918) u crnogorskoj vojsci.Borac Pqevaqske ~ete Pqevaq-sko-poqskog bataqona Pqevaqskebrigade. Iscrpqen ratnim te{ko-}ama, umro 1915. godine.

BO@OVI] Prodana MIRKORo|en 1890, Bobovo, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjet-skog rata (1914-1918) ucrnogorskoj vojsci(1912-1916). Borac Bo-bovsko-meqa~kog bata-qona Pqevaqske bri-gade. Borio se naDrini, Glasincu, Tari(1914-1915) i Mojkovcu(1916). Umro 1965. u Bo-bovu.

BO@OVI] \uriceNE\EQKO

Ro|en 1893, Bobovo,Pqevqa, zemqoradnik.U~esnik balkanskihratova (1912-1913) iPrvog svjetskog rata(1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1912-1916).Barjaktar ~ete u Bobovsko-meqa~-kom bataqonu Pqevaqske briga-de. Borio se na Drini, Glasincu,Tari (1914-1915) i Mojkovcu (1916).U~estvovao u potjeri austrougar-skih àndarma na relaciji Bobo-vo-Meqak (1918). Odlikovan zlat-nom medaqom Milo{a Obili}aza hrabrost (1926). Nosilac Spome-nice na rat 1912, Spomenice narat 1913. i Spomenice na rat oslo-bo|ewa i ujediwewa 1914-1918.Umro 1930. u Bobovu.

BO@OVI] Vidaka TRIVUNRo|en 1843, Bobovo, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1912-1916). Borac Bo-bovsko-meqa~kog bataqonaPqevaqske brigade. Umro 1936. uBobovu.

BOJOVI] Luke MILOSAVRo|en 1888, [aranci, @abqak.

@ivio u Va{kovu (Pqevqa), Lo-

znici, â~ku i Pqevqima. Poli-cijski inspektor. U~esnik balkan-skih ratova (1912-1913) i Prvogsvjetskog rata (1914-1918) u crno-gorskoj vojsci (1912-1916). Zaro-bqen (1916) i interniran u Ma|ar-sku. Proveo na robiji tri godine(1916-1918). Odlikovan Srebrenommedaqom Milo{ Obili} za hra-brost (1926). Strijeqan kao talac,4. maja 1942. na Sjewaku u Pqe-vqima.

BOROVI] Sima DA-NILO

Ro|en 1887, Boqani-}i, Pqevqa, zemqorad-nik. U~esnik balkan-skih ratova (1912-1913)i Prvog svjetskog rata(1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1912-1916).Zarobqen (1916) i in-terniran u Ma|arsku.Proveo na robiji trigodine (1916-1918). @i-vio i radio u Slove-niji. Delegat na osni-va~kom kongresu KPJu Vukovaru. Umro 1962.u Ba~koj Palanci.

BOROVI] Luke DIKORo|en 1865, Boqani}i, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata ( 1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Boqa-ni}kog bataqona Pqevaqske bri-gade. Poginuo u Omla|u kod Pribo-ja 1915, u borbi protivaustrougarske vojske.BOROVI] Jova JOVAN ROSNI]

Ro|en 1892, Boqani}i, Pqevqa,zemqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). Borac Bo-qani}kog bataqona Pqevaqskebrigade. Rawen u borbi protivaustrougarske vojske na Glasincu1914. Zarobqen (1916) u Zekavica-ma, ineterniran u koncentracionilogor, raobovao u Ma|arskoj, We-ma~koj i êhoslova~koj (1916-1918). Nosilac Spomenice na rat1912, Spomenice na rat 1913. iSpomenice na rat oslobo|ewa i

ujediwewa 1914-1918. Umro 1978. uPqevqima, sahrawen u Boqani-}ima.

BOROVI] Jova MARKORo|en 1899, Boqani}i, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci. Borac 1. ~ete Boqa-ni}kog bataqona Pqevaqskebrigada. Poginuo u borbi protivaustruogarske vojske u Omla|u kodPriboja, 1915. godine.

BOROVI] Mla|ena MILO[Ro|en 1894, Boqani}i, Pqe-

vqa,zemqoradnik. U~esnik Prvogsvjetskog rata (1914-1918) u crno-gorskoj vojsci (1914-1916). BoracBoqani}kog bataqona Pqevaqskebrigade. Rawen u borbi protivaustrougarske vojske. OdlikovanSrebrenom medaqom Milo{ Obi-li} za hrabrost (1926). NosilacSpomenice za rat oslobo|ewa i uje-diwewa 1914-1918. Umro 1991. uBoqani}ima.

BOROVI] Rista SAVARo|en 1899, Boqani}i, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci. Borac Boqani}kog ba-taqona Pqevaqske brigade.Poginuo u Omla|u kod Priboja1915. u borbi protiv austrougarskevojske.

(Nastavi}e se)





Milo{ Borovi}

2

Kao da se sve vi{e u Crnoj Go-ri nadnosi crni oblak nad go-vornim jezi~kim podru~jem,

jer na alost, sve vi{e o jeziku tra-buwaju nadri politi~ari, a sve ma-we brane ~istu jezi~ku boju, govoromi naukom motivisanu, vrsni lingvi-sti~ki prakti~ari i nau~ni znalcisigurnih jezi~kih zakonitosti. Kaoda je u jednom ekonomski i politi~-ki smutnom vremenu, saglasno tomneredu i nesigurnoj ustavno-prav-noj poziciji dràve, nekakav mutnitalas ubacio u izgra|eni kwièvnijezik nekakve neizle~ive ospe i go-vorne bogiwe, koje su se namah pri-mile u svijesti umi{qenih pojedi-naca koji po Crnoj Gori tumaraju ipropagiraju sve i sva{ta. Kao da jeopet zavladao onaj predvukovski pe-riod kad su u na{oj davna{woj kul-turi bila na snazi, kod naroda, pra-vila babe Smiqane.

Kao {to se zna, na{ srpski jezikizrastao je iz prostranog rasadnikanarodnog govornog jezika, ~ime je za-dovoqen i moralni i nau~ni principneodnaro|enosti jezi~ke vrijednosti,koja je marqivo klesana i postepenogra|ena i izgra|ena do visokog stepe-na filolo{ke i semiotske kultivi-sanosti. Dakle, narodnom govornomjeziku, razvojem kwièvnog jezika,nije uni{tena du{a i wegova lin-gvisti~nost, ve} je uzdizawem i bru-{ewem wegove ~istote, usavr{avanstabilniji i civilizacijski otresi-tiji jezik, na osnovu koga se nijesmomogli zastidjeti, {to bi narod re-kao, ni pred carem ni pred }esarem.Takvim razvojnim usavr{avawem srp-ski je jezik, u sklopu slovenskih je-zika, dospio u najja~u porodicu svjet-skih jezika, ~iji je razvojni put odpraindoevropske zajednice i prain-doevropskog jezika, sve do ovg vreme-na, bio sloèn i dugotrajan. Ali za-to izgra|ivawem i usavr{avawem dostatusa jezika obrazovanih qudi iprefiwenih kwièvnih ritmovawa,veoma stabilan.

Zna se da je jezik jednog naroda re-dovno ìv i nikad zavr{en. Da go-vorna sredina oduzima i daje vizu ne-prekidnom jezi~kom razrastawu,dorastawu i usavr{avawu. Da nije to-ga ne bi se znalo za arhaizme na jed-noj i neologizme na drugoj strani. Ta-ko|e se zna da se jednim izgra|enimjezikom sluì i usmeno i pisanim

putem vi{e naroda (engleski, francu-ski, ruski, pa za{to ne i srpski) i dase sve vi{e cijene qudi koji mogu iznaju da se sluè tim jezicima.

Me|utim, politi~kim prekraja-wem i diobenim usitwavawem jedneveoma izgra|ene dràve, kakva jebila posigurno Jugoslavija, na ma-we dràvne zajednice, rodile su senaciotrun~ave za|evice i, da bi bi-la svaka va{ka oba{ka, nastaloje preimenovawe i doimenovawe ma-ti~nog srpskog jezika na nekakvesilom boga izmi{qene, jezi~ke cr-vuqke, prema imenu novonaimenova-nog naroda. No, lingvisti~ka icijela fonetska samostalnost tihjezika je nesigurna, jer svaki odwih u su{tini sadrì u najve}emiznosu osnovu srpskog jezika.

Sada se i u Crnoj Gori probudi-la nacionalna svijest u glavamamo}nih te ho}e po svaku cijenusvoj crnogorski jezik, dok srpski,na kome je, u procesu razvoja kul-turnih tekovina, odrasla komplet-nost crnogorskog ustrojstva, satani-zuju, i ve} malo skriveno ipotuqeno, a bogami sve vi{e otvo-reno, nazivaju jezikom porobqiva-~a wihove kulture i jezi~ke samo-stalnosti, a }irilisko pismosuvi{nim pored latini~nog. Bje-è}i od stamene jezi~ke matice isigurnog filolo{kog korijena svo-ga srpskog jezika i seù}i neopred-me}enoj jezi~koj varijanti, bez va-qanih jezi~kih zna~ewa pojedinihnategnutih i isforsiranih izra-za, ide se u bezna|e i govornu tmi-nu, u kojoj }e se te{ko prosvje}iva-ti i obrazovati praviintelektualci i opredijeqeni zaobrazovawe mladih nara{taja. Ta-ko }e prakti~ni (govorni) narodnijezik biti vra}en u svoju predisto-riju i prostakluk kakvim se nikadi nije odlikovao.

U su{tini jedan se jezik ne moèpoliti~kim polugama mijewati, ni-ti se wegova zna~ewska mo} moèprema ne~ijoj ostra{}enosti preo-kretati. Jezik se takvom o ruk

metodom moè iskqu~ivo skrnavi-ti i moè mu se, na veliku àlost,nametati drugo ime koje ga prak-ti~no obezimewuje.

U nekim govornim podru~jima da-na{we Crne Gore, {tokavska va-rijanta ijekavskog izgovora, ilipopularno ju`nog nare~ja, u pojedi-nim primjerima, totalno se izvr}eu govornu nakaradnost, tako {to seslogotvorne duìne, bez jezi~kogosje}awa i osnova, pro{iruju ilinaprasno skra}uju. I mali |aci,ako marqivo u~e, znaju da je ije-kavski izgovor kwièvna varijan-ta {tokavskog dijalekta, kao {to jei ekavski posebna varijanta istogdijalekta. U oba slu~aja to su govor-ne varijante jednog istog srpskogjezika, ali ne ni srbijanskog ni-ti crnogorskog, kako neke umi-{qene neznalice prièqkuju.

Prema jezi~kom kqu~u, kvalitetslogotvorne varijante ekavskih iijekavskih govora u osnovi je opre-dijeqen refleksima starosloven-skog sloènog glasa (jata) i tako jeuspostavqen i u usmenom i u pisa-nom govoru savr{en red u srpskomjeziku. Tako je stari glas jat u dugimslogovima ijekavskog izgovora zami-jewen dvoslo`nim ije, a u ekavskomizgovoru dugim - e, dok je u kratkimslogovima ju`nog (jekavskog) izgovo-ra zamijewen jednoslo`nim je, a uekavskom kratkim e. Izuzeci, sva-kako, postoje, i da ih nije ~emu bibilo pravilo. No, o wima ovom pri-likom ne}emo. I u velikom brojuprimjera, dugom slogu u ekavskomizgovoru odgovara u ijekavskom dvo-slo`no ije (vreme vrijeme, belo bijelo, dete dijete, seno sijeno...)dok kratkom ekavskom e odgovara ujekavskom kratko je (beì bjeì,sedi sjedi, delo djelo, seme sje-me...). Time je, pored ostalog, ustano-vqena cijela simetrija me|u {to-kavskim varijantama ekavskog iijekavsko jekavskog govora i pisma,na grafi~ki predivnom }irilskompismu, koje je uvijek nezamjenqivo.

Forsiraju}i, po svaku cijenu, po-

trebu da se po ukusu neukusnih ro-di i imenuje tzv. crnogorski jezik,stavom pojedinaca, koji bi htjelida preuzmu ulogu ]irila i Metodi-ja i wihovih u~enika Klimenta iNauma, ako su za wih uop{te ~uli,name}u se mnoge jezi~ke nakaradno-sti i ve} u velikom procentu na-truwen je i zaga|en ~isti kwièv-ni srpski jezik. Da bi se {to daqepobjeglo od svakog pomena pojmasrpski, i nestru~nim poimawemekavskog izgovora, novatori crno-gorskog jezika nastoje da produbevarijantu ~istog ijekavskog izgovo-ra, ~ime ga izvrgavaju u wegovu to-talnu suprotnost. Uno{ewem voka-la i i gdje mu je mjesto i gdje pofonetskim zakonitostima ne smijeda stoji, jezik se dovodi u komi~no-tragi~nu poziciju (pobijeda, povije-rewe, prijeba~iti, vije~era, pri-jedsjednik i sl.). I jezik ima svojufilolo{ku licencu, koju obrazo-vani i mudri uvijek po{tuju, ~ijomse primjenom u odre|enom govornompodru~ju ne potire ni~ija narod-

nost. Istina, prividno brane}i seod ovakvih gadosti, mnogi vjesni-ci crnogorskog, ne spore u wemusu{tinu srpskog jezika. Ali zabora-vqaju pri tom da jedan jezik ne mo-è istovremeno nositi dva imena,jer jezik nije ni~ija udava~a.

I dok se pojedinci bojito zalaùprotiv svog mati~nog srpskog jezi-ka, kojim su najja~i crnogorski pi-sci izrazili svoje filozofske mi-sli i napisali kapitalna kwièvnadjela (Wego{, M. Miqanov, St. M.Qubi{a...), dotle kulturni Fran-cuzi i u ovoj godini dvadeset i pr-vog vijeka, ispisuju turisti~ke pro-spekte na ~istom srpskom jeziku}irilicom, kako bi privukli Srbeda borave na wihovim turisti~kimodredi{tima. Na{ specijalni dopi-snik iz Francuske nedavno je javioda je jedan od najperspektivnijihturisti~kih menaxera u Francu-skoj Iv Bontu, direktor najvi{egski-centra u Evropi Val Toren-sa, tako postupio i to posebno po-kazao na{oj delegaciji koja je bora-vila poslovno kod wega.

Na radost, evropskim Francuzi-ma na{ srpski jezik zna~ajno treba,dok, na alost, montenegrijskim du-kqanima smeta kao tu|inski.

Tu`no i ru`no!Jovan Petrovi}

ISTORIJSKI PROCES BITAN PRINCIP U RAZVOJU JEZIKA I KULTURE GOVORA

JEZIK NE NASTAJE NASILNOJEZIK NE NASTAJE NASILNO

11991. MAJ 2003.

BJEKOVI] Pera GAVRORo|en 1880, [umani, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1912-1916). Borac Pqevaq-sko-poqskog bataqona Pqevaqskebrigade. Borio se na Drini, Gla-sincu, Tari i Mojkovcu. Posilnikod Janka Vukoti}a. Nosilac Spo-menice na rat 1912, Spomenice narat 1913. i Spomenice za rat oslo-bo|ewa i ujediwewa 1914-1918. Umro1959. u [umanima.

BJEKOVI] Pera JAKOVRo|en 1878, [umani, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskih ra-tova (1912-1913) i Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1912-1916). Borac Pqevaqsko-poq-skog bataqona Pqevaqske brigade.Borio se na Drini, Glasincu, Tarii Mojkovcu. Nosilac Spomenice narat 1912, Spomenice na rat 1913. iSpomenice za rat oslobo|ewa i uje-diwewa 1914-1918. Umro 1920. u [u-manima.

BJEKOVI] Pera PAVLE AXORo|en 1882, [umani, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskih ra-tova (1912-1913) i Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1912-1916). Borac Pqevaqsko-poq-skog bataqona Pqevaqske brigade.Borio se na Drini, Glasincu, Tarii Mojkovcu. Narodni guslar. Nosi-lac Spomenice na rat 1912, Spome-nice na rat 1913. i Spomenice zarat oslobo|ewa i ujediwewa 1914-1918. Odlikovan Srebrnom medaqomMilo{ Obili} za hrabrost (1926).Umro 1959. u [umanima.

BO[KOVI] Mitra ALEKSARo|en 1870, Potkova~, zemqorad-

nik. U~esnik balkanskih ratova(1912-1913) i Prvog svjetskog rata(1914-1918) u crnogorskoj vojsci. Bo-rac Boqani}kog bataqona Pqevaq-ske brigade. Poginuo 1915. godine.

BO[KOVI] Lazara VUKRo|en 1870, Potkova~, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Boqani}-kog bataqona Pqevaqske brigade.Odlikovan Srebrnom medaqom Mi-lo{ Obili} za hrabrost (1926). No-silac Spomenice za rat oslobo|ewai ujediwewa 1914-1918. Umro 1930. uRaji{i}ima.

BO[KOVI] Lazara GLIGORRo|en 1873, Potkova~, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Boqani}-kog bataqona Pqevaqske brigade.Borio se na Drini, Romaniji, Gla-sincu (1914-1915) i Tari (1916). @i-vio u Raji{i}ima, gdje je umro 1961.godine.

BO[KOVI] Leksa OBRADRo|en 1879, Bobovo, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskih ra-tova (1912-1913) i Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1912-1916). Borac Bobovsko-meqa~-kog bataqona Pqevaqske brigade.Borio se u bitkama na Drini, Zlat-nom boru, êlebi}u (1914-1915) iMojkovcu (1916). Nosilac Spomeni-ce na rat 1912, Spomenice na rat1913. i Spomenice za rat oslobo|e-wa i ujediwewa 1914-1918. Umro1946. u Bobovu.

BRAJKOVI] Novice BAJORo|en 1889, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1914-1916). Borac Prem}ansko-kosa-ni~kog bataqona Pqevaqske briga-de. Strijeqan 25.maja 1918. u Va-{kovu, sahrawen u Prem}anima.

BRAJOVI] Vidoja JOVANRo|en 1889, Vijenac, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Otilovi}-ke ~ete Kamenogorskog bataqonaPqevaqske brigade. Zarobqen (1916)

i sproveden u logor u Doboju. Oboliona robiji, umro 10. aprila 1916. uDoboju, gdje je i sahrawen.

BUJAKOVI] Milinka \OLERo|en 1885, Vijenac, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Otilovi}-ke ~ete Kamenogorskog bataqonaPqevaqske brigade. Odlikovan Sre-brnom medaqom Milo{ Obili}za hrabrost (1926). Nosilac Spome-

nice za rat oslobo|ewa i ujediwewa1914-1918. @ivio u Kordovini. Umro1965. godine.

BUJAKOVI] Nikole KI]ORo|en 1870, Vijenac, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci. Borac Otilovi}ke ~ete Ka-menogorskog bataqona Pqevaqskebrigade. Umro 1965. u Vijencu.BUJAKOVI] Milinka MARKORo|en 1882, Vijenac, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Otilovi}-ke ~ete Kamenogorskog bataqonaPqevaqske brigade. Umro 1964. uVijencu.BUJI[A BUJI[I] Sava MILAN

Ro|en 1885, Vruqa, Pqevqa, ze-mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci. Borac Quti}ko-vruqanske~ete Kamenogorskog bataqona Pqe-vaqske brigade. Poginuo 25. jula1914. u borbi protiv austrougar-ske vojske u êlebi}ima, gdje je isahrawen.BIJU[A BUJI[I] Vasa PERKO

Ro|en 1892, Krupice, Pqevqa, ze-mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Vodnik u Prem-}ansko-kosani~kom bataqonu Pqe-vaqske brigade. Zarobqen (1916),sproveden u logor u ajni~u. Umro uropstvu, u âjni~u, 11. februara1918. Sahrawen u Pqevqima.

BUJI[I] Garana ANTORo|en 1875, Vruqa, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Quti}ko-vruqanske ~ete Kamenogorskog bata-qona Pqevaqske brigade. Borio sena Drini, Glasincu, Tari (1914-1915)i Mojkovcu u rejonu Dobrilovine(1916). Uhap{en (1916), sproveden ulogor u Doboju, zatim interniran uMa|arsku. Na robiji proveo tri go-dine (1916-1918). Poginuo od komit-ske grupe, u Vruqi, ispod Debele

stijene, 1919. godine.BUJI[I] Vukosava BO[KO

Ro|en 1885, Vruqa, Pqevqa, ze-mqoradnik. U~esnik prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1914-1916). Borac Quti}ko-vruqan-ske ~ete Kamenogorskog bataqonaPqevaqske brugade. Borio se naDrini, Glasincu, Tari (1914-1915) iMojkovcu (1916). Umro 1940. u Vruqi.

BUJI[I] Garana VUKRo|en 1883, Vruqa, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Quti}ko-vruqanske ~ete Kamenogorskog bata-qona Pqevaqske brigade. Borio sena Drini, Glasincu, Tari (1914-1915) i Mojkovcu (1916). Umro 1969.u Vruqi.

BUJI[I] Ne{ka DOBRICARo|en 1883, Vruqa, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Quti}ko-vruqanske ~ete Kamenogorskog bata-qona Pqevaqske brigade. Borio sena Drini, Glasincu, Tari (1914-1915)i Mojkovcu (1916) u rejonu Dobrilo-vine. @ivio kao kolonista u Sivcuod 1946. Umro 1986. u Sivcu.

BUJI[I] Mijaila Mi}aJOVAN PROKOPIJE

Ro|en 1838, Pqevqa, porijeklomiz Vruqe. Opismenio se u Mana-stiru Sveta Trojica (Pqevqa), za-volio mona{ki ìvot i postaomanastirski isku{enik. Zamona-{io se 1866, proizveden, prvo, zajero|akona, a zatim u jeromonaha.U sarajevskoj Sabornoj crkvi, 21.maja 1870, rukopoloèn za iguma-na, kasnije za ahrimandrita i po-stavqen za starje{inu manastiraBawa (Nova Varo{). Na saboru, 2.avgusta 1875. pozvao narod na usta-nak protiv Turaka, okupio narod-ne prvake i krenuo u borbu. U~e-stvovao u Hercegova~kom ustanku(1875-1878) i Srpsko-turskom ra-tu (1876-1877), ne samo kao borac,ve} kao vo|a. Postao srpski vojvo-da, borio se za oslobo|ewe Uìca,Priboja i Nove Varo{i. Starje-{ina manastira Klisura (1879-1881), Bogovo|a i Bukova (1881-1888), gdje je, istovremeno, biovjerou~iteq u Vinodeqsko-vo}ar-skoj {koli. Starje{ina manasti-ra Petkovica (1888-1894) i Mile-{eva (1894-1913). U januaru 1905.posjetio Pqevqa, gdje su ga odu-{evqeno i na sve~an na~in do~e-kali kako Srbi tako i Turci. Od-likovan Takovskim krstom,Ordenom svetoga Save drugog re-da, Medaqom za hrabrost i dru-gim odlikovawima. Umro u febru-aru 1913. i sahrawen u portimanastira Mile{eva.

BUJI[I] ]ira JOSIFRo|en 1860, Vruqa, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Quti}ko-vruqanske ~ete Kamenogorskog bata-qona Pqevaqske brigade. Borio sena Drini, Glasincu, Tari (1914-1915) i Mojkovcu (1916). Umro 1946.u Vruqi.

BUJI[I] ]ira MARKORo|en 1870, Vruqa, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1914-1916). Borac Quti}ko-vruqan-ske ~ete Kamenogorskog bataqonaPqevaqske brigade. Borio se na Dri-ni, Glasincu, Tari (1914-1915) i Moj-kovcu (1916). Umro 1947. u Vruqi.

BUJI[I] Gavrila PANTORo|en 1875, Vruqa, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1914-1916). Borac Quti}ko-vruqan-ske ~ete Kamenogorskog bataqonaPqevaqske brigade. Borio se na Dri-ni, Glasincu, Tari (1914-1915) i Moj-kovcu (1916). Umro 1963. u Vruqi.BUJI[I] Spasoja RADOVAN PIWO

Ro|en 1860, Vruqa, Pqevqa, ze-mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Quti}ko-vruqanske ~ete Kamenogorskog bata-qona Pqevaqske brigade. Borio sena Drini, Glasincu, Tari (1914-1915)i Mojkovcu (1916). Zarobqen (1916).proveo na robiji tri godine (1916-1918). Umro 1973. u Vruqi.

BUJI[I] Miladina STEVORo|en 1892, Vruqa, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Quti}ko-vruqanske ~ete Kamenogorskog bata-qona Pqevaqske brigade. Borio sena Drini, Glasincu, Tari (1914-1916)i Mojkovcu (19169. Umro u Vruqi1984. godine.

(Nastavi}e se)





3

Strahov Do je staro seosko naseqe, pomi-we se u vijeku kao i zaseok Bjela{e-vina. Selo je bilo prili~no bpogato pa

su ova dva sela pla}ala 2613 srebrnih ak~iporeza turskim vlasnicima.

Selo je smje{teno na ju`noj podgorini Ko-va~a, na desnoj obali ]ehotine. Sve do 1919.godine selo je bilo naseqeno muslimanskimstanovni{tvom, a od tada po~iwu kupovatiimawa qudi iz Crne Gore, Bosne, Meqaka,Potkova~a i drugih mjesta.

Otvarawem osnovne {kole u Potkova~u1919. godine, djeca sa te-ritorije Strahova Dolapoha|aju osnovnu {koluu Potkova~u.

Jo{ za vrijeme turskevladavine u selu je po-stojao mejtef koji su po-ha|ala muslimanska dje-ca. Turske vlasti su izKalu|erovi}a kod Pri-boja u selo dovele vjero-u~iteqa Meha Buwa, da-li su mu ku}u i lijepoimawe u Porotcima (za-seok u Strahovu Dolu).Mejtef se nalazio kodxamije blizu starog gro-bqa, to mjesto seqaci isada zovu Mejtef.

Po kazivawu seqaka, osim vjeronauke dje-ca su se u~ila ~itawu i pisawu, a pismeno-sti ih je u~io hoxa Meho Kubur, a ponekad iSuqkan Vukas. U ratnim godinama mejtef ixamija su izgoreli i poru{eni. Mejtef su dje-ca poha|ala sve do 1942 godine, dok su pravo-slavna djeca vjeronauku u~ila u {koli uPotkova~u.

Sve do 1946. godine djeca su putovala pet doosam kilometara u jednom pravcu do {kole uPotkova~. Jedna grupa u~enika je {kolske1945/46. godine poha|ala {kolu na îtlukuu ku}i Krsta Dra{kovi}a i zavr{ila prvirazred, pa su po kazivawu Branka Kotlaje,morala ponovo da poha|aju isti razred, jer imu~iteq nije htjeo da prizna taj razred.

Po Odluci Narodnog odbora Kova~, a po odo-

brewu sreskog povjerenika za prosvjetu u pro-qe}e 1946. godine seqaci Strahova Dola rad-nim akcijama i mobom po~iwu da grade {kolu

od dizme na sredini se-la. [kolu je gradio ObrenMileti} i Uro{ Kotlaja,seqaci iz sela.

[kola je imala jednuu~ionicu sa nekolikoprozora. U u~ionicu seulazilo iz jednog maloghodnika u kome je stajalabremenica sa vodom ipribor za odràvawe hi-gijene u u~ionici. Od na-mje{taja u~ionica jeimala desetak duga~kihi tijesnih klupa, koje sunapravili seoski majsto-ri, astal i stolicu, ta-bqu, ra~unaqku i pleha-nu furunu u koju je kurir

za vrijeme hladnih dana loìo drva koja suseqaci akcijom dogonili do {kole.

Zgrada nije imala dimwak, no je na gorwempatosu bio prorezan otvor za sulunar.

U septembru 1946. godine selo prvi put do-bija {kolu, a za u~iteqa je postavqen â-slav Ilin~i}. [kola nije imala stan za u~i-teqa te su u~iteqi stanovali po obli`wimku}ama kod seqaka. U ovoj {kolskoj zgradi na-stava je izvo|ena sve do 1972. godine. Skup{ti-na op{tine Pqevqa 1971. godine u Buxetu iz-dvaja sredstva za gradwu nove {kole. Izgradwaje po~ela u proqe}e 1971. godine a radove je iz-vodilo preduze}e Uzor iz Pqevaqa.

I ova {kola je sagra|ena od ~amove gra|e/dizme/. U prizemqu je jedna prostrana iosvijetqena u~ionica, mali hodnik, kancela-

rija za ~uvawe dokumenata i prijem rodite-qa i mala prostorija, ostava, gdje stoje sred-stva za odràvawe higijene. Na spratu jestan za u~iteqa.

Djecu u novu {kolu su 1. septembra 1972. go-dine uveli u~iteqi Mirko Drobwak i Slo-bodan Lakovi}, a stara {kola je data seoskojomladini za dom u kome su organizovana si-jela i omladinski sastanci.

Dugo godina {kola je radila udvije smjene, ali od 1981. godi-ne broj u~enika stalno opada /dosada nijedne godine nije presta-jala sa radom/, uvijek je bilo podesetak u~enika.

Do 1961. godine {kola je radi-la samostalno, sada je podru~noodjeqewe Osnovne {kole JakubKubur iz Boqani}a.

Od osnivawa {kole do danas u{koli je radilo vi{e u~iteqa:âslav Ilin~i}, Boànka \uro-vi}, Rada Perovi}, Qubo Stano-jevi}, Katica Stanojevi}, SpasoLalovi}, Radivoje Jovanovi},Vo-jislav Vulanovi}, Bo{ko @ivko-vi}, Du{ko Petrovi}, MiloradNaumovi}, Ru{ka Naumovi}, Ga-vrilo Labovi}, Du{an Ron~e-vi}, Budimirka Dedeji}, Bo{koGolubovi}, Milan Lazarevi}, Ja-kov To{i}, Mirko Drobwak, Mom~ilo Spaji},Slobodan Lakovi}, Dragan ]erani}, StanaGa~evi}, Milijana Otovi}, Qubo Otovi}, Ra-domir Barjaktarevi}, Svetlana Damjanovi}i Du{ko Savi}.

Zbog nedostatka stana, udaqenosti sela odputa i grada za proteklih 55 godina radiloje 29 u~iteqa, iako su Mirko Drobwak i Slo-

bodan Lakovi} radili po deset godina.Prvi u~enici iz Strahova Dola koji su

poha|ali ~etiri razreda osnovne {kole uPotkova~u prije Drugog svjetskog rata, a na-stavili daqe {kolovawe i zavr{ili viso-ke {kole, bili su bra}a Kuburi: Jakub, po ko-me i {kola u Boqani}ima nosi ime, zavr{ioje poqoprivredni fakultet. Ubile su ga usta-{e 1942. godine u Zemunu; Jusuf zavr{io va-zduhoplovnu akademiju i Xemail, gra|evin-ski inìwer, do 1995. godine ìvio uSrebrnici.

Poslije rata {kola je dala nekoliko u~e-nika koji su zavr{ili visoke i vi{e {kole.

Branko ]erani} je bio prvi posluìtequ {koli, poslije wega dolazi Momir Ga~e-vi} pa Stajko Popovi}. Sa ovog radnog mje-

sta u penziju je oti{ao Sreten Drobwak,sada je pomo}ni radnik Milanka Drob-wak.

Jedno vrijeme u {koli je radila |a~ka ku-hiwa pa su djeca dobijala jedan obrok, uìnu,svaki dan. Kuvarica je bila Jelka Popovi}.

Budimir Svrkota(Kraj u sqede}em broju)

RAZVOJ OSNOVNOG [KOLSTVA NA PODRU^JU POTKOVAÂ

OSNOVNA [KOLA UOSNOVNA [KOLA USTRAHOVU DOLUSTRAHOVU DOLU

U poslijeratnom periodu od1945. godine pa na ovamo otvara-ne su nove {kole u selima gdjeih ranije nije bilo. Za vrijemerata {kole nijesu radile pa jepristiglo nekoliko generacija,koje su trebale da se opismene, au nekim mjestima {kole su otva-rane i radi partijske propagande,pa je povjereni{tvo za prosvjetusreza pqevaqskog otvaralo neke{kole.

Tako su 1946. godine, a kasnije1951. godine otvarane {kole uStrahovu Dolu i na Kova~u.

Zgrada prve {kole u Strahovu Dolu

Srebrna medaqa Milo{ Obili} za hrabrost, Spomenica 1912. iSpomenica 1913. Pavla Bjekovi}a

1144 15. MAJ 2003.

VASOVI] Vasa JELISIJERo|en 1892, Mihajlovica, Pqe-

vqa, zemqoradnik. U~esnik Prvogsvjetskog rata (1914-1918) u crno-gorskoj vojsci. Borac Kamenogor-skog bataqona Pqevaqske brigade.Poginuo u selu Du{manovi}i,15. de-cembra 1915. godine.

VEMI] Milo{a MILIVOJERo|en 1892, Bukovica, [avnik.

@ivio u Potpe}u (Pqevqa), zemqo-radnik. U~esnik balkanskih ratova(1912-1913) i Prvog svjetskog rata(1914-1918) u crnogorskoj vojsci. No-silac Spomenice na rat 1912, Spo-menice na rat 1913. i Spomenice zarat oslobo|ewa i ujediwewa 1914-1918. Umro u dubokoj starosti (103)u Potpe}u 1995. godine.VOJINOVI] Joksima VUKOTA

Ro|en 1886, Selac, Prem}ani,Pqevqa. Osnovnu {kolu zavr{io uPrem}anima, niù gimnaziju u Pqe-vqima, vi{u realnu u Uìcu, matu-rirao 1910. Studirao na Gra|evin-skom fakultetu u Beogradu, gdje jeposlije, Prvog svjetskog rata, ap-solvirao, kao stipendista Vlade Sr-bije. Komita, borac balkanskih ra-ova, dobrovoqac, ratni dopisnik(1912-1913). U sastavu komitske ~e-te stigao u Makedoniju i preko Bi-toqa, sa srpskom vojskom, pre{aoAlbaniju. Dobrovoqac u Prvomsvjetskom ratu (1914-1918); u sasta-vu jedinice 1300 kaplara u~estvovaou Kolubarskoj bici (1914). Rawavannekoliko puta. Pre{ao Albaniju iborio se na Solunskom frontu (1915-1918). Poru~nik srpske vojske. Uproboju Solunskog fronta te{ko ra-wen 15.septembra 1918. Preba~en uFrancusku na lije~ewe. Diplomiraona fakultetu u Oksfordu. Jugoslo-venski konzul u Kanadi. Odlikovansa vi{e srpskih odlikovawa. Umro1972. u Kanadi.

VOJINOVI] Josifa GAJORo|en 1865, Prem}ani, Pqevqa,ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskih ra-tova (1912-1913) i Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj voj-sci. Komandir ~ete u Prem}ansko-kosani~kom bataqonu Pqevaqskebrigade (1914-1916). Borio se na Dri-ni, Glasincu, Tari (1914-1915) i

Mojkovcu (1916). Nosilac je spomeni-ce na rat 1912, Spomenice na rat1913. i Spomenice za rat oslobo|e-wa i ujediwewa 1914-1918. Odliko-van Zlatnom medaqom Milo{ Obi-li} za hrabrost (1926). Umro 1942.u Prem}anima.

VOJINOVI] Ivana GRUJICARo|en 1885, Selac, Prem}ani,

Pqevqa, zemqoradnik. U~esnik Pr-vog svjetskog rata (1914-1918) u cr-nogorskoj vojsci (1914-1916). Borac

Prem}ansko-kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Zarobqen (1916)i interniran, proveo na robiji trigodine (1916-1918). Umro 1936. u Va-rinama.VOJINOVI] Josifa GRUJICA Ro|en 1875, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj voj-sci. Borac Prem}ansko-kosani~kogbataqona Pqevaqske brigade (1914-1916). Zarobqen (1916) i interni-ran u Ma|arsku. Proveo u logoru,na robiji tri godine (1916-1918). No-silac Spomenice za rat oslobo|ewai ujediwewa (1914-1918). OdlikovanSrebrenom medaqom Milo{ Obi-li} za hrabrost (1926). Umro 1972.u Prem}anima.VOJINOVI] Ivana DOBRICA

DO[ORo|en 1892, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Prem}an-skog-kosani~kog bataqona Pqevaq-ske brigade. Zarobqen (1916) i in-

terniran u Ma|arsku. Proveo na ro-biji tri godine (1916-1918). Umro1957. u Prem}anima.VOJINOVI] Mijaila \OR\IJE

Ro|en 1866, Prem}ani, Pqevqa,zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Prem}an-sko-kosani~kog bataqona Pqevaq-ske brigade. Zarobqen (1916), inter-niran u logor u Doboju, gdje je umro12. februara 1917. godine.

VOJINOVI] Petra @IVKORo|en 1875, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1912-1916). Borac Prem}ansko-kosa-ni~kog bataqona Pqevaqske briga-de. Zarobqen (1916) i interniran uMa|arsku. Pobjegao iz logora, ali jeuhva}en, pa je kulu~io na izgradwiputeva u Austro-Ugarskoj. Nosilacspomenice na rat 1912, Spomenice narat 1913. godine, Spomenice na ratoslobo|ewa i ujediwewa (1914-1918).Odlikovan Srebrenom medaqomMilo{ Obili} za hrabrost (1926).Umro 1935. u Prem}anima.

VOJINOVI] Dobrice ILIJARo|en oko 1873, Ravna Rijeka, Bi-

jelo Poqe. @ivio u Kosanici (Pqe-vqa), zemqoradnik. U~esnik Rao-ni~ke bune(1903-1907). Poginuo uVrane{ko-prem}anskom ustanku, uborbi protiv Turaka, u Mijakovi}i-ma 1906. godine.

VOJINOVI] Spasoja ILIJARo|en 1869, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Raoni~ke bu-ne (1903-1907) godine, Prvog balkan-skog rata (1912-1913) u crnogorskojvojsci. Barjaktar Prem}ansko-kru-pi~ko-bari~kog bataqona Tarskogodreda (1912). Poginuo u borbi pro-tiv Turaka u Kotlaji}ima, 4. okto-bra 1912. Sahrawen kod manastiraDovoqa u Prem}anima.

VOJINOVI] Radovana JAKOVRo|en 1875, Prem}ani, Pqevqa,

u~iteq. Zavr{io {est razreda gim-nazije u Beogradu. Vo|a i ~etovo|a uRaoni~koj buni (1903-1907). Otvo-rio prvu {kolu u Prem}anima (1897)i bio wen prvi u~iteq. Hrabra idinami~na li~nost. Nabavqao oru`-je iz Srbije i naoruàvao seqake,organizovao ih na borbu protuv tur-ske vlasti. Pobjegao u Srbihu (1906-1908). Radio kao u~iteq (sa prekidi-ma) do qeta 1912. Pre{ao u Beograd(1912). Komandir komitske ~ete ko-ja je uba~ena u pozadinu neprijate-qa na Kosovu (1912). U~esnik bal-kanskih ratova (1912-1913) i Prvogsvjetskog rata (1914-1918) u srpskoj

vojsci. Oficir u {tabu srpske voj-ske. Odstupio preko Albanije 1915.Borio se na Solunskom frontu(1915-1918). Poginuo 1918. godine.

VOJINOVI] Mine KRSTORo|en 1895, Prem}ani, Pqevqa,ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci. Borac Prem}ansko-kosani~-kog bataqona Pqevaqske brigade.Nosilac spomenice za rat oslobo|e-wa i ujediwewa 1914-1918. Odliko-van Sreberenom medaqom Milo{Obili} za hrabrost (1926). Umro1980. u Prem}anima.

VOJINOVI] Vuka{inaMILADIN

Ro|en 1868, Prem}ani, Pqevqa, ze-mqoradnik. @ivio u Bobovu. U~esnikbalkanskih ratova (1912-1913) i Prvog

svjetskog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1912-1916). Borac Bobov-sko-meqa~kog bataqona Pqevaqskebrigade. Nosilac Spomenice na rat1912, Spomenice na rat 1913. i Spome-nice za rat oslobo|ewa i ujediwe-wa1914-1918. Odlikovan Srebrenommedaqom Milo{ Obili} za hra-brost (1926). Umro 1928. u Bobovu.

VOJINOVI] Ivana MILANRo|en 1885, Selac, Prem}ani,

Pqevqa, podoficir. Osnovnu {ko-lu zavr{io u Prem}anima, a podofi-cirsku u Pqevqima. U~esnik Prvogsvjetskog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). Vodnik Prem-}ansko-kosani~kog bataqonu Pqe-vaqske brigade. Borio se na Drini,Glasincu, Tari (1914-1915) i Moj-

kovcu (1916). Umro 1972. godine.VOJINOVI] Spasoja MIJATRo|en 1875, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Vodnik u Prem-}ansko-kosani~kom bataqonu Pqe-vaqske brigade. Zarobqen (1916), in-terniran u Ma|arsku, pobjegao izlogora, uhva}en i strijeqan u Prem-}anima, 15.septembra 1918. godine.VOJINOVI] Mijaila MILIJA

Ro|en 1874, Prem}ani, Pqevqa, ze-mqoradnik. U~esnik balkanskih ra-tova (1912-1913) i Prvog svjetskog ra-ta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1912-1916). Borac Prem}ansko-kosa-ni~kog bataqona Pqevaqske brigade.Nosilac Spomenice na rat 1912, Spo-menice na rat 1913. godine , Spomeni-ce za rat oslobo|ewa i ujediwewa1914-1918. Odlikovan Srebrenom me-daqom Milo{ Obili} za hrabrost(1926). Umro 1955. u Prem}anima.

VOJINOVI] Moja MLA\ENRo|en 1877, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Prem}an-sko-kosani~kog bataqona Pqevaq-ske brigade. Zarobqen (1916) i in-terniran u Ma|arsku. Proveo narobiji tri godine (1916-1918). Umro1960. u Prm}anima.VOJINOVI] Dmitra MILOSAV

MU[ORo|en 1875, Prem}ani, Pqevqa,ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Prem}an-sko-kosani~kog bataqona Pqevaq-ske brigade. Zarobqen (1916) i in-terniran u Ma|arsku. Proveo ulogoru, na robiji tri godine (1916-1918). Umro 1968. u Prem}anima.





4

Grupa seqaka iz Zorlovi}a i sa Kova~a najednoj konferenciji narodnog fronta na Ko-va~u 1951. godine traì od op{tine Boqani-}i da se na Kova~u u ku}i Lazara Nenadi}aotvori osnovna ~etvororazredna {kola kojubi poha|ala djeca iz ova dva sela. Ovaj pred-log gra|ani su obrazloìli:

1. djeca iz Zorlovi}a u Potkova~ku {koluputuju pet a sa Kova~a ~etiri kilometra naBoqani}e u jednom pravcu,

2. djeca su mala i nejaka, slabo odjevena iobuvena i time neza{ti-}ena od vremenskih ne-pogoda,

3. zimi djeca velikisnijeg ne mogu da prte, oddugog putovawa se pre-hlade pa neredovno dola-ze u {kolu i

4. ve} postoji praznazgrada sa tri velike so-be i hodnikom.

Pomenuta zgrada je bi-la ku}a Lazara Nenadi}anazornika puteva, sagra-|ena 1939. godine. Posli-je rata 1947. godine, ze-mqa Lazara Nenadi}adata je seqa~koj zadruzi sa Boqani}a naupravqawe, a ku}u su sagradili Mile Sa-rajlija i Vojin To{i} u jesen 1945. godine.Ku}a je sagra|ena od dizme, a {imlom je po-krio Murat Xanovi} iz Buri}a.

Na spratu su se nalazile tri sobe; dvijekancelarije za narodni odbor nastao spaja-wem NOO Potkova~ i Pobla}e, a u tre}oj so-bi je bila prodavnica mje{ovite robe u ko-joj je radio Ilija Borovi} sa Boqani}a. Ipodrum je imao tri prostorije u kojima su bi-li magacini za ìto i drugu robu.

U zimu 1947. godine narodni odbor se pri-pojio op{tini Boqani}i, a u proqe}e istegodine i prodavnica je zatvorena pa je u ku-}i stanovao jedan milicioner.

Op{tina Boqani}i u maju 1951. godine, auz saglasnost pqevaqskog sreza donosi odlu-ku da se otvori {kola na Kova~u.

U toku qeta nabavqen je i donijet namje-{taj: klupe skamije, astal i stolica, tabla ira~unaqka i ne{to malo nastavnih sredsta-

va. Namje{taj je posta-vqen u najve}u sobu naspratu.

[kola je po~ela sa ra-dom 1. septembra 1951. go-dine, iako u nekim doku-mentima pi{e da jepo~ela sa radom 1903. go-dine, radi se o {koli uPotkova~u, jer za vrije-me turske vladavine naKova~u su postojala samodva hana u vlasni{tvuHamzi}a, a ne{to kasni-je jedan u vlasni{tvuNe|eqka ]alova. Od1919. godine na Kova~u

je postajala samo àndarmerijska stanica.Nova stanica je sazidana 1929/30. godine, ko-ja je za vrijeme rata izgorjela, a obnovili suje Nijemci robija{i 1945. godine.

Djeca iz Zorlovi}a i sa Kova~a koja su po-ha|ala nastavu u Potkova~u i Boqani}imaprelaze u novootvorenu {kolu na Kova~u.Prvi u~iteq je bio Rado{ Lasica i radioje samo {kolske 1951/52. godine. Za pomo}-nog radnika je primqen Drago Topalovi} iostao je na ovom radnom mjestu do zatvara-wa {kole.

[kolske 1952/53. godine dolazi u~iteq Ra-doslav Gavro{ Mili} i ostaje dvije godine,poslije wega dolazi Marko Dujovi}, a od1955. do 1957. godine u {koli radi u~iteqi-ca Jovanka Beba Zari} iz Vr{ca.

Od 1957. godine do zatvarawa {kole 1981.godine radili su u~iteqi: Zdravko Duwi},

\ukan Jovovi}, Devleta Ra~evi}, VelimirDujovi} i Branojka Spaji}.

Od osnivawa do 1961. godine {kola je bi-la samostalna, a do zatvarawa je bila podru~-no odjeqewe Osnovne {kole Jakub Kubur saBoqani}a.

[kolske 1955/56. godine {kola po~iwe saradom u drugoj zgradi, do tada stanici mili-cije, jer se milicija 1953. godine preselila

na Boqani}e. Zgrada je bila prostranija.Imala je podrum iznad koga su se nalazile ~e-tiri prostorije i hodnik, a u potkrovqu trisobe.

U zgradi u kojoj je bila prva {kola stano-vali su {umari. Krajem {ezdesetih godinazgradu je preuzela Zemqoradni~ka zadruga izBoqani}a, ista je 1970. godine razvaqena, a

gra|a i kamen su za druge svrhe upotrijebqe-ni.

Zbog nedostatka djece 1981. godine {kola jezatvorena. Sada je zgrada ni carska ni spa-hijska, niko je ne odràva, vjetar je poski-dao dosta crijepa, poskidani su prozori ivrata, patosi satruli, tako da je zgrada po-stala prava ruina.

Budimir Svrkota

RAZVOJ OSNOVNOG [KOLSTVA NA PODRU^JU POTKOVAÂ

OSNOVNA [KOLAOSNOVNA [KOLAU KOVAÛU KOVAÛ

U poslijeratnom periodu od1945. godine pa na ovamo otvara-ne su nove {kole u selima gdjeih ranije nije bilo. Za vrijemerata {kole nijesu radile pa jepristiglo nekoliko generacija,koje su trebale da se opismene, au nekim mjestima {kole su otva-rane i radi partijske propagande,pa je povjereni{tvo za prosvjetusreza pqevaqskog otvaralo neke{kole.

Tako su 1946. godine, a kasnije1951. godine otvarane {kole uStrahovu Dolu i na Kova~u.

Zgrada {kole u Kova~u

Vukota Vojinovi}

Milivoje Vemi}

11771. JUN 2003.

VOJINOVI] Arsenija BO[KORo|en 1831, Prem}ani, Pqevqa.

@ivio u Vi{wici, zemqoradnik.Hajduk pa hajdu~ki haramba{a.U~esnik Hercegova~kog ustanka(1874 - 1878). Istakao se u Bobov-skoj buni (1875). Rawen u borbiprotiv Turaka, 30. oktobra 1875.godine u Vi{wici. Poginuo 1879.u Meqaku.VOJINOVI] \or|ija DMITAR

Ro|en 1831, Prem}ani, Pqevqa,zemqoradnik, koxoba{a, u~esnikRaoni~ke bune (1903 - 1907). Zaro-bqen (1916), interniran u Ma|ar-sku, umro na robiji 1916. godine.

VOJINOVI] Filipa DRAGORo|en 1870, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Balkanskihratova (1912 - 1913) i Prvog svjet-skog rata (1914 - 1918) u crnogor-skoj vojsci (1912 - 1916). BoracPrem}ansko- kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Nosilac Spo-menice za rat oslobo|ewa i ujedi-|ewa 1914 - 1918. Odlikovan Sre-brnom medaqom Milo{ Obili}za hrabrost (1926). Umro 1945. uPrem}anima.

VOJINOVI] Spasoja IVANRo|en 1880, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjet-skog rata (1914 -1916) u crnogorskojvojsci (1912 - 1916). Borac Prem-}ansko - kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Zarobqen(1916), interniran u Ma|arsku.Proveo na robiji tri godine (1916-18). Umro 1948. u Prem}anima.

VOJINOVI] Ilije JOVANRo|en 1885, Prem}ani, Pqevqa,

oficir. U~esnik Balkanskih rato-va (1912 - 1913) i Prvog svjetskograta (1914 - 1918) u crnogorskojvojsci (1912 -1916). Komandir ~eteu Prem}ansko - kosani~kom bata-qonu Pqevaqske brigade. Zaro-bqen (1916), interniran u Ma|ar-sku. Proveo na robiji tri godine(1916 - 1918). Pripadnik ~etni~kogpokreta (1942 - 1945). Odstupio sa~etni~kim jedinicama (1945). Stra-dao u Sloveniji 1945. Nosilac Spo-menice na rat 1912, Spomenice narat 1913. i Spomenice za rat oslo-bo|ewa i ujediwewa 1914 -1918.Odlikovan zlatnom medaqom Mi-lo{ Obili} za hrabrost (1926).

VOJINOVI] Ilije LAZARRo|en 1830, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Balkanskihratova (1912 -1913) u crnogorskojvojsci. Borac je Prem}ansko - kru-

pi~ko - bari~kog bataqona Tar-skog odreda. Umro 1924. u Prem}a-nima.VOJINOVI] Joksima MILO[Ro|en 1892, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Balkanskihratova (1912 - 1913) i Prvog svjet-skog rata (1914 - 1918) u crnogor-skoj vojsci (1912 - 1916). BoracPrem}ansko - kosani~kog bataqo-na Pqevaqske brigade. Zarobqen(1916) i interniran u Ma|arsku.Proveo tri godine u logoru(1916 - 1918). Nosilac Spome-nice na rat 1912, Spomeni-ce na rat 1913. i Spomeniceza rat oslobo|ewa i ure|ewa1914 - 1918. Odlikovan Sre-brnom medaqom Milo{Obili} za hrabrost (1926).Umro u âvwu 1942. godine.

VOJINOVI] MiladinaMILO[

Ro|en 1892, Bobovo, Pqe-vqa, zemqoradnik. U~esnikBalkanskih ratova (1912 -1913) i Prvog svjetskog rata(1914 - 1916). Borac Bobov-sko - meqa~kog bataqonaPqevaqske brigade. Umro1955. u Bobovu.

VOJINOVI] SimeunaMIJAILO

Ro|en 1839, Prem}ani,Pqevqa, ivio u Vi{wici,zemqoradnik. U~esnik Her-cegova~kog ustanka (1875),hajduk. Istakao se u Bobov-skoj buni. Poginuo u borbiprotiv Turaka u Vi{wici1875. godine.

VOJINOVI] SpasojaMITAR

Ro|en oko 1858, Prem}ani,Pqevqa, zemqoradnik. U~e-snik Prvog svjetskog rata(1914 - 1918) u crnogorskoj voj-sci (1914 - 1916). Borac Prem-}ansko - kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Zarobqen(1916), interniran u Ma|ar-sku. Pobjegao iz logora, uhva}en istrijeqan u Selcu 1917. godine.

VOJINOVI] \or|ija MI]ARo|en 1885, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. Seoski prvak, u~e-snik Raoni~ke bune (1903 - 1907).Poginuo u borbi protiv Turaka 6.juna 1906. u Prem}anima.

VOJINOVI] Pavla NIKOLANIKO

Ro|en 1889, Prem}ani, Pqevqa,zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914 - 191) u crnogorskojvojsci (1914 - 1916). Borac Prem-}ansko - kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Rawen u bor-bi protiv austrougarske vojske uêlebi}ima, 27.jula 1914. Umro 25.maja 1916. u Prem}anima.VOJINOVI] Mi}e NOVICA NOLE

Ro|en 1885, Prem}ani, Pqevqa,podoficir. Osnovnu {kolu zavr-{io u Prem}anima, podoficirsku

u Pqevqima. U~esnik Balkanskihratova (1912 - 1913) i Prvog svjet-skog rata (1914 - 1918) u crnogor-skoj vojsci (1912 - 1916). Komandirvoda u Prem}ansko - kosani~kombataqonu Pqevaqske brigade. Za-robqen (1916) i sproveden u logoru Doboju. Proveo na robiji tri go-dine (1916 - 1918). Nosilac Spome-nice na rat 1912, Spomenice narat 1913. i Spomenice za rat oslo-bo|ewa i ujediwewa 1914 -1918.

Odlikovan Srebrnom medaqomMilo{ Obili} za hrabrost(1926). Umro 1975. u âvwu.

VOJINOVI] Luke RADIVOJERo|en 1888, Prem}ani, Pqevqa,

slu`benik, zavr{io osnovnu {ko-lu i niù gimnaziju. U~esnik Bal-kanskih ratova (1912 -1913) i Pr-vog svjetskog rata (1914 -1918) ucrnogorskoj vojsci. Borac Prem-}ansko kosani~kog bataqona Pqe-vaqske brigade. Nosilac Spomeni-ce na rat 1912, Spomenice na rat1913. i Spomenice za rat oslobo|e-wa i ujediwewa 1914 - 1918. Odli-kovan Srebrnom medaqom Milo{Obili} za htabrost (1926). Djelo-vo|a u Pavinom Poqu. Slu`beniku Sreskom odboru u Pqevqima.Umro 1980. u Pqevqima.VOJINOVI] Nikole RADIVOJE

SRBORo|en 1882., Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Balkanskihratova (1912 -1913) i Prvog svjet-skog rata (1914 -1918) u crnogor-skoj vojsci (1912 -1916. BoracPrem}ansko - kosani~kog bataqo-na Pqevaqske brigade. Zarobqen(1916) i interniran u Ma|arsku.Pobjegao iz robije i oti{ao u {u-mu. Komita u druìni Vlada Zma-jevi}a (1917 -1918). Umro 1957. uPrem}anima.

VOJINOVI] Ilije RADOJERo|en 1894, Prem}ani,

Pqevqa, zemqoradnik. U~e-snik Balkanskih ratova(1912 - 1913) i Prvog svjet-skog rata (1914 - 1918) u cr-nogorskoj vojsci (1912 - 1916).Barjaktar ~ete u Prem}an-sko - kosani~kom bataqonuPqevaqske brigade. Zaro-bqen (1916) i interniran uAustro - Ugasrsku. Umro narobiji u logoru 1. oktobra1918. u Sarajevu, gdje je i sa-hrawen.

VOJINOVI] IlijeRADULE

Ro|en 1885, Selac, Pqe-vqa, zemqoradnik. U~esnikBalkanskih ratova (1912 -1913) i Prvog svjetskog rata(1914 -1918) u crnogorskojvojsci (1912 - 1916). BoracPrem}ansko - kosani~kok ba-taqona Pqevaqske brigade .Nosilac Spomenice na rat1912, Spomenice na rat 1913.i Spomenice za rat oslobo|e-wa i ujediwewa 1914 - 1918.Odlikovan Srebrnom meda-qom Milo{ Obili} zahrabrost (1926). Pripadnik~etni~kog pokreta (1942 -1945). Poginuo 1945 u Mari-boru.

VOJINOVI] VojinaRISTO

Ro|en 1845, Prem}ani,Pqevqa. U~esnik Raoni~kebune (1903 -1907). Poginuo u

borbi protiv Turaka 6. juna 1906.u Prem}anima.

VOJINOVI] \or|ijaSEKULE

Ro|en oko 1862, Prem}ani, Pqe-vqa, zemqoradnik. Hajduk, pri-padnik hajdu~kih druìna. Pogi-nuo u borbvi pritiv Turaka 1882.u Kakmuìma.

VOJINOVI] Petra SIMEUNRo|en 1892, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914 -1918) u crnogorskojvojsci (1914 - 1916). Borac Prem-}ansko - kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Zarobqenik(1916) i interniran u Ma|arsku.Proveo u logoru na robiji tri go-dine (1916 -1918). Umro 1970. uPrem}anima.

VOJINOVI] Ilije SPASOJERo|en 1928, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. Seoski prvak, koxo-

ba{a i ~etovo|a. Buquba{a nadaskerima u karaulama na Tari ikasarni na Katabunu. Istakao seu Hercegova~kom ustanku (1875 -1878). U~estvovao u mnogim borba-ma protiv Turaka u pqevaqskomkraju. Barjaktar u Jezero - {aran-skom bataqonu crnogorske vojske(1876 -1879). Haramba{a hajduka iuskoka (1877 - 1886). Odigrao zna-~ajnu ulogu u ustanku 1882. godineu prebacivawu srpskih dobrovo-qaca u Crnu Goru. U Raoni~koj Bu-ni (1903 -1907), pobunio Prem}ane,Krupice, Va{kovo, Barice, Sto-èr i Pro{}ewe. Seqaci ga iza-brali za kneza, koje je uspje{novodio u borbi protiv turske vlasti.U Vrane{ko - prem}anskom ustan-ku je rawen (1906). ^lan privreme-nog (pomo}nog) {taba Tarskog od-reda pri mobilizaciji vojske uPrvom Balkanskom ratu (1912). UPrvom svjetskom ratu (1914 -1918)komandant pozadine u Crnogorskojvojsci. Umro u dubokoj starosti(104) u Prem}anima 1932. godine.

VOJINOVI] Lazara TOMORo|en 1880, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914 -1918) u crnogorskojvojsci (1914 -1916). Borac Prem-}ansko - kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Zarobqen(1916) i interniran u Ma|arsku.Pobjegao iz logora, ali je uhva}en,vra}en na robiju, kulu~io na pute-vima Austo - Ugarske (1916 - 1918).Nosilac Spomenice za rat oslobo-|ewa i ujediwewa 1914 - 1918. Od-likovan Srebrnom medaqom Mi-lo{ Obili} za hradrost (1926).Umro u âvwu 1943. godine.

VOJINOVI] Jovana FILIPRo|en 1838, Kosanica, Pqevqa,

zemqoradnik. Hajdu~ki haramba-{a. @ivio u Bobovu i Vi{wici.Imao svoju ~etu, koja je operisalana podru~ju Tare i Lima. U~esnikHercegova~kog ustanka (1875). Is-takao se u Bobovskoj buni. Poginuou borbi protiv Turaka u Vi{wici1875. godine.





5

REFORME ZA ZDRAVO DRU[TVO RADIO EMISIJE

"EHO ZA BUDU]NOST"

RA

DI

O

PQ

EV

QA

" S

RI

JED

OM

u

18

sat

i

RA

DI

O

VI

ZI

JA"

Ê

TV

RT

KO

M u

17

sa

ti

TRAGOM STARIH FOTOGRAFIJA

Uz podr{ku:U pro{lom broju Pqevaqskih novina obja-

vqena je interesantan foto-pri~a o mostovimana ]otini. Kao moj prilog onima koji }e na ovutemu mo`da raditi detaqnije, evo fotografijenekada{weg tzv. Gorweg mosta na ]otini kojim sei{lo na Ilino brdo, Kalu{i}e... Radio ga je nei-mar Maksim T. Bojovi} sa sinovima Todorom iOzrenom 1924. godine. Bio je u cjelosti od drvetai trajao je sve do kraja {ezdesetih godina pro{logvijeka, kada je zbog izgradwom cementare poru{eni napravqen betonski.

Gotovo identi~an, bio je i Dowi most na ]oti-ni kod stare centrale Volo|a, koji su tako|e ra-dili pomenuti neimari, a koji tako|e vi{e ne po-stoji.

Na slici : Gorwi most na ]otini. Kao i uvijek,po zavr{etku radova , Maksim je to ovekove~iofotografisawem, i tako je ovo interesantno zdawesa~uvano od zaborava. Poseban separat o drvenimkonstrikcijama ovih mostova, uradio je Mr arh.Mirko T. Bojovi}.

Vojkan T. Bojovi}

1100 15. JUN 2003.

VOJINOVI] Simeuna JOSIF JO-SO

Ro|en 1818, Ravna Rijeka, BijeloPoqe. @ivio u Tre{wici i Prem}a-nima, zemqoradnik. U~esnik Herce-gova~kog ustanka (1875-1878). Umro1916. u Prem}anima.

VOJINOVI] Radovana NOVAKRo|en 1856, Prem}ani, Pqevqa.

@ivio u Vi{wici, zemqoradnik.Hajduk, u~esnik Bobovske bune (1875).Poginuo u borbi protiv Turaka 1875.u Vi{wici.

VOJINOVI] SimeunaRADOVAN

Ro|en oko 1835, Prem}ani, Pqe-vqa, zemqoradnik. @ivio u Vi{wi-ci i Nik{i}u. Hajduk, pripadnikhajdu~ke druìne. U~esnik Bobovskebune (1875) i Hercegova~kog ustanka(1876-1878). Te{ko rawen u borbi pro-tiv Turaka u Vi{wici, 31. oktobra1875. Umro u Nik{i}u.VASILIJEVI] Milovana MILE

Ro|en 1885, Kakmuì, Pqevqa, ze-mqoradnik. U~esnik Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1914-1916). Borac Pqevaqsko-poq-skog bataqona Pqevaqske brigade.Nosilac Spomenice za rat oslobo|e-wa i ujediwewa 1914-1918. OdlikovanSrebrnom medaqom Milo{ Obili}za hrabrost (1926). Umro 1957. u Kak-muìma.

VRANE[ Lazara JOKORo|en 1870, Jugovo, Pqevqa, zemqo-

radnik. U~esnik Prvog svjetskog ra-ta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1914-1916). Borac Boqani}kog bata-qona Pqevaqske brigade. Umro 1928.u Jugovu.

VRANE[ Milovana JOSORo|en 1880, Gotovu{a, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj voj-sci. Borac Boqani}kog bataqonaPqevaqske brigade. Poginuo na Gla-snincu 1915, u borbi protiv austrou-garske vojske.

VRANE[ Ostoje KRSTO

Ro|en 1892, Jugovo, Pqevqa, zemqo-radnik. @ivio u @idovi}ima. U~e-snik balkanskih ratova (1912-1913) iPrvog svjetskog rata (1914-1918) u cr-nogorskoj vojsci (1912-1916). BoracBoqani}kog bataqona Pqevaqskebrigade. Nosilac Spomenice na rat1912, Spomenice na rat 1913. i Spome-nice za rat oslobo|ewa i ujediwewa1914-1918. Poginuo nesre}nim slu~a-jem u Jugo{tici 1947. giodine.

VRANE[ [}epana MILANRo|en 1870,Jugovo Pqevqa, zemqo-

radnik. U~esnik Prvog svjetskog ra-ta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1914-1916). borac Boqani}kog bata-qona Pqevaqske brigade. Predsjed-nik op{tine Gotovu{a (1919-1922).Umro 1943. u Jugovu.

VRANE[ Jovice RATKORo|en 1878, Jugovo, Pqevqa, zemqo-

radnik. U~esnik Prvog svjetskog ra-ta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1914-1916). Borac Boqani}kog bata-qona Pqevaqske brigade. NosilacSpomenice za rat oslobo|ewa i ujedi-wewa 1914-1918. Odlikovan Srebr-nom medaqom Milo{ Obili} zahrabrost (1926). Umro 1953. u Jugovu.

VRANE[ Milovana STEVANRo|en 1889, Klu{i}i, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskih ra-tova (1912-1913) i Prvpg svjetskog ra-ta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1912-1916). Borac Pqevaqsko-poq-skog bataqona Pqevaqske brigade.Nosilac Spomenice na rat 1912, Spo-menice na rat 1913. i Spomenice zarat oslobo|ewa i ujediwewa 1914-1918. Odlikovan Srebrnom medaqomMilo{ Obili} za hrabrost (1926).Umro 1961. u Kalu{i}ima.

VUJADINOVI] Radovana VUKAXO

Ro|en 1864, Gliba}i, Pqevqa, ze-mqoradnik. Seoski kmet. ^lan seo-skog odbora (mexlis). U~esnik Rao-ni~ke bune (1903-1907). Potpisnikzahtjeva za nabavku oru`ja iz Srbi-je za borbu protiv Turaka (1904). bo-rac balkanskih ratova (1912-1913) iPrvog svjetskog rata (1914-1918) u cr-nogorskoj vojsci (1914-1916). Zaro-bqen (1916) i sproveden u austrou-garski logor u Doboju. Proveo narobiji tri godine(1916-1918). NosilacSpomenice na rat 1912, Spomenice narat 1913. i Spomenice za rat oslobo-|ewa i ujediwewa (1914-1918). Umro1931. u Gliba}ima.VUJADINOVI] Radovana DIKO

Ro|en 1872, Gliba}i, Pqevqa, ze-mqoradnik. U~esnik balkanskih ra-tova (1912-1913) i Prvog svjetskog ra-ta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1912-1916). Borac Prem}ansko-kosa-ni~kog bataqona Pqevaqske brigade.Borio se na Drini, Glasincu i Tari(1914-1915). Iscrpqen ratnim te{ko-}ama razbolio se, umro 1917. u Gliba-}ima.VUJADINOVI] Milovana ]i}a

MARINKORo|en 1892, Gliba}i, Pqevqa, Ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskih ra-tova (1912-1913) i Prvog svjetskog ra-

ta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1912-1916). Desetar u Kosani~koj ~e-ti Prem}ansko-kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Borio se na Dri-ni, Glasincu, Romaniji, âjni~u(1914-1915) i Tari (1916). NosilacSpomenice na rat 1912, Spomenice narat 1913. i Spomenice za rat oslobo-|ewa i ujediwewa 1914-1918. Umro1934. u Gliba}ima.

VUJADINOVI] RadovanaMILOVAN ]I]O

Ro|en 1863, Gliba}i, Pqevqa, ze-mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Prem}an-sko-kosani~kog bataqona Pqevaq-ske brigade. Umro 1935. u Gliba}ima.

VUJADINOVI] KUNOVACMilutina RADOVAN

Ro|en 1832, Kunovo, Nik{i}. Pre-selio se u Gliba}e oko 1840, zemqo-radnik. U~esnik Hercegova~kogustanka (1975-1878). Umro 1902. u Gli-ba}ima.VUJA[EVI] Ne|eqka JOVAN JO-

VA[Ro|en 1861, Mao~e, Pqevqa. @i-

vio u Vruqi od 1887, zemqoradnik.U~esnik Prvog svjetskog rata (1914-1918) u crnogorskoj vojsci (1914-19016). Borac Kamenogorskog bataqo-na Pqevaqske brigade. Borio se naDrini, Glasincu, Romaniji, Tari(1914-1916). Umro 1939. u Vruqi.

VUJKOVI] Save TOMORo|en 1890, Mataruge, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj voj-sci. Borac Kamenogorskog bataqonaPqevaqske brigade. Obolio 18. mar-ta 1915, umro u Trebaqevu (Mojko-vac), 15. aprila 1915. Sahrawen uPqeviqima.

VUKOVI] Milovana BO@ORo|en 1892, Gliba}i, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskih ra-tova (1912-1913) i Prvog svjetskog ra-ta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1912-1916). Borac Prem}ansko-kosa-ni~kog bataqona Pqevaqske brigade.Borio se na Drini, Glasincu, Romani-ji, âjni~u, Metaqci (1914-1915) iTari (1916). Nosilac Spomenice narat 1912, Spomenice na rat 1913. iSpomenice za rat oslobo|ewa i ujedi-wewa (1914-1918). Umro 1965. u Gliba-}ima.

VUKOVI] Milana VASILIJERo|en 1885, Gliba}i, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1914-1916). Borac Prem}ansko-kosa-ni~kog bataqona Pqevaqske briga-de. Umro 1919. u Gliba}ima.

VUKOVI] Vukosava VIDAKRo|en 1892, Prem}ani, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik balkanskih ra-tova (1912-1913) i Prvog svjetskog ra-ta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci.Borac Prem}ansko-krupi~ko-bari~-kog bataqona. Borio se u napadu naturske karaule u Va{kovu, Prem}ani-ma, Ora{cu, Selcu, Kosanici, kao ipri oslobo|ewu Pqevaqa (1912). UPrvom svjetskom ratu pripadao Prem-}ansko-kosani~kom bataqonu Pqe-vaqske brigade (1914-1916). Zarobqen(1916) i interniran u Ma|arsku (1916-

1918). Kandidat za ~lana KPJ. U NOB-u od jula 1941. ^lan NOO Prem}ani.Na konferenciji u Prem}anima povo-dom priprema za do~ek 3. proleterske(sanxa~ke) brigade iz Bosne, zaro-bqen i zaklan od ~etnika u Barica-ma, 26. aprila 1943. Odlikovan Sre-brenom medaqom Milo{ Obili} zahrabrost (1926).

VUKOVI] Milovana VIDAKRo|en 1894, Gliba}i, Pqevqa, ze-

mqoradnik. Pitomac podoficirske{kole u Pqevqima (1912). U~esnikbalkanskih ratova (1912-1913) i Pr-vog svjetskog rata (1914-1918) u crno-gorskoj vojsci (1912-1916). BoracPrem}ansko-kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Borio se na Dri-ni, Romaniji, Glasincu, âjni~u, Me-taqci (1914-1915) i Tari prema Moj-kovcu (1916). Odlikovan Srebrenommedaqom Milo{ Obili} za hra-brost (1926). Nosilac Spomenice narat 1912, Spomenice na rat 1913. iSpomenice za rat oslobo|ewa i ujedi-wewa 1914-1918. Umro 1979. u Gliba-}ima.

VUKOVI] Rista VLAJKORo|en 1896, Me{trevac, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj vojsci(1912-1916). Borac Bobovsko-meqa~kogbataqona Pqevaqske brigade. Umro1959. u Me{trevcu.

VUKOVI] Radula VUKOSAVRo|en 1862, [aranci, @abqak. @ivio

u Prem}anima (Pqevqa), zemqoradnik.Pe~albar u Americi (1917-1912). Do-brovoqac u blakanskim ratovima (1912-1913) u crnogorskoj vojsci. U~estvovaou napadu na turske karaule u Kotlaji-}ima, Krupicama, âvwu, Kosanici sve do oslobo|ewa Pqevaqa (1912). UDrugom balkanskom ratu borio se u Ku-manovu i na Bregalnici (1913). Umro1942. u Prem}anima.

U pro{lom broju Pqevaqskih novinau feqtonu Junaci buna i ratova pot-krale su se {tamparske gre{ke, obajvqe-no je: Vojinovi} Spasoja Mitar, a tre-ba Vojinovi} Spasoja Mijat, zatim jenapisano: Vojinovi} Ilije Spasoje, ro|en1928, a treba: ro|en 1828. Izviwavamo seautoru i ~itaocima.

Redakcija




6

Vidak M. Vukovi}

Jedna patinirana razglednica uZavi~ajnom muzeju u Pqevqima, sa-~uvana brigom onih {to znaju da jevrijeme najboqi sudija, prilog je pi-sanim svjedo~anstvima na{e pro-{losti. Upu}ena je iz Beograda Vi-tomiru @ugi}u, tada u~eniku sedmograzreda Gimnazije u Pqevqima , 2o.novembra 1934. godine. U poptpisu jeBoìdar @ugi}, tada pitomac Vojneakademije biv{e jugoslovenske voj-ske.Ime koje je zasluìlo da se na|eu uxbenicima, ali je godinama, u vri-jeme komunisti~kog reìma, biloskrajnuto sa stranica istorije bezikakvog obja{wewa. Dobar dio ivo-ta ovog hrabrog durmitorskog goro-stasa vezan je za Pqevqa, gdje je i-vio sa svojim roditeqima imaturirao u pqevsaqskoj Gimnaziji,odakle se zaputio u Vojnu akademijuu Beograd koju je sa primjernim uspje-hom zavr{io. Taj odva`ni momak,we`nog ali hrabrog srca, istaknutisportista na sokolskim sletovima,odwegovan je u porodici u kojoj jebri`qivo ~uvan kult vite{tva islobode. U dje~ijoj igri govorio je da}e biti Milo{ Obili}, zabiqeìli

su hroni~ari, ~ijim trudom je sa~u-vana istina koja obavezuje na pam}e-we podviga koji je u~inio Boìdar@ugi}. Iako je rije~ o podvigu kojizasluùje divqewe, mnogi o wemuznaju nedovoqno. Vrijedi se podsjeti-ti: U Gloànu, u Ba~koj, 13. aprila1941. godine, kada je okupator kr~mioKraqevinu Jugoslaviju, Boìdar@ugi}, tada poru~nik Voj-ske Kraqevine Jugoslavi-je, na{ao se kao starje{i-na u stroju puka ~iji sekomandant dogovarao sakomandantom ma|arskogpuka o predaji jedinice u~ijim redovima je bio pr-kosni, stasiti, mladi, Bo-ìdar @ugi}. Ne mogav-{i da izdrì sramni ~inizdaje, izvadio je pi{toqi ubio oba komandanta ko-ji su bili spremni da sta-nu pod okupatorsku zasta-vu. Wegov borbeni pokli~tako se ne brani domovi-na ubrzo je prekinuo ra-fal mitraqeza sa nepri-jateqskog tenka. Tog danaizginulo je 17 vojnika uGloànu. Stari sve{te-nik uspio je da u crkvenekwige upi{e samo {estimena me|u kojima je i ime~ovjeka koji je u{ao u le-gendu, Boìdara @ugi}a.Tako se bezazlena dje~ijaigra, u kojoj je nekada Bo-ìdar @ugi} rekao da }ebiti Milo{ Obili}, obi-stinila u stravi~noj rat-noj zbiqi. Boìdar @u-gi} je ispunio zavjetrodnoj grudi, i zauvijekostavio neprebolnu ranuna srcu majke Marije ioca Vuka{ina, ~ija su jo{ tri sinatragi~no zavr{ili. A Boìdar po-stao legenda za {kolske uxbenike,bez ordena i odlikovawa.

Dugo zapostavqen ali ipak pam}en

i cijewen me|u onima {to znaju {taje juna~ki podvig, {ta je hrabro r-tvovawe u kome mu je sloboda i ~astbili jedina ideologija. Vi{e od dvi-je decenije poslije smrti u ti{inipitome ba~ke ravnice po~ivala jejedna bezimena humka, ki}ena cvije-}em mnogih prolaznika {to su ~uva-li u sje}awu lik istinskog heroja,

sve do 1961. godine, kada su wegoveostatke mje{tani Gloàna prenije-li u mjesno grobqe.

Publicista Jovan Laki}evi} zabi-qeìo je u Ekspres politicvi 1972.

godine: U rtvi poru~nika Boìda-ra @ugi}a sadràna je poruka koja jekasnije na{la mjesto u ustavu SFRJ.Niko nema pravo da u ime dràvepotpi{e ili prizna kapitulaciju

ili okupaciju. Takav akt jeprotivustavan i ka`wiv.

Izvan sje}awa bio je i uPqevqima u kojima je zavr-{io Gimnaziju, gdje je pro-veo zna~ajan dio mladosti uporodici majke Marije i ocaVuka{ina, kamenoresca. Za-sluìo je mnogo vi{e odobi~nih spomenika koji muje prvo podigla majka Ma-rija , sa strihovima izgovo-renim iz dubine srca. Nijedo~ekala da doìvi otkri-vawe spomen -biste svom si-nu kraj mosta na Tari. Umr-la je dva mjeseca prije togdoga|aja 1966. godine. Zaìvota, u svojoj ku}i u Pqe-vqima, sama je priredilaspomen-sobu svom sinu. Uni-forma, sabqa i jo{ nekeli~ne stvari opomiwali suna jedan znamenit lik kojizasluùje da se na|e u{kolskim uxbenicima.Gra|ani grada ~ija bi jednaulica nosila ime ovog neo-dlikovanog heroja bili bi

ponosni. Red je da mu se Pqevqa,iako sa zaka{wewem , oduè i dajumu obiqe`je primjereno wegovom li-ku i djelu.

PODVIG BO@IDARA @UGI]A PRIMJER ZA [KOLSKE UXBENIKE

HEROJ BEZ ORDENA I POMENAHEROJ BEZ ORDENA I POMENAPi{e Milorad JOKNI]

Boìdar @ugi} sa sestrom Savetom

Dragi Velimire,[aqem ti ovu sliku, kao uspomenu na velikoga Kraqa u momentu kada pozdravqa pitomceAkademije sa pomoz Bog pitomci. Napred se vidi po~iv{i Kraq, iza wega knez namesnikPavle, |eneral Je~meni}, prvi a|utant, |enera Tomi}, ovaj pod {lemom, za wim ministarvojni Milovanovi} - |eneral. Snimak nije uhvatio daqe ve}i broj |enerala i lakeja. Na sli-ci daqe vide se pitomci, postrojeni u razvijenom frontu za pozdrav i do~ek.Strelica pokazuje mene. Ovu sliku ~uvaj kao dragu uspomenu. Kasnije }u ti poslati intere-santnije slike...Mnogo te voli i pozdravqa tvoj brat Boìdar(Tekst na razglednici koju je Boìdar @ugi} uputio iz Beograda 1934. godine svom bratu Vi-tomiru @ugi}u)

1166 1. JUL 2003.

VRANE[ Ostoje MARINKORo|en 1875, Rudnica, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1912-1916). Borac bo-qani}kog bataqona Pqevaqskebrigade. Nosi-lac Spomenicena rat 1912,Spomenice narat 1913. iSpomenice zarat oslobo|e-wa i ujediwe-wa 1914-1918.Umro 1930. uRudnici.

VUKOVI]Rista VOJIN

Ro|en 1891,Me{tervac ,Pqevqa, {u-mar. U~esnikbalkanskihratova (1912-1913) i Prvogsvjetskog rata(1914-1918) ucrnogorskojvojsci (1912-1916). BoracBobovsko-me-qa~kog bata-qona Pqevaq-ske brigade. Strijeqan oditalijanskog okupatora u Pqevqi-ma, decembra 1941. godine.

VUKOVI] Toma VUKORo|en 1887, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). BoracPrem}ansko-kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Zarobqen(1916), interniran u Ma|arsku.Proveo na robiji tri godine (1916-1918). Umro 1950. u Prem}anima.

VUKOVI] Nikole VUKOLARo|en 1886, Gliba}i, Pqevqa, ze-

mqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogorskojvojsci (1914-1916). Borac Prem}an-sko-kosani~kog bataqona Pqevaq-ske brigade. Umro 1918. godine.

VUKOVI] Nikole \OR\IJERo|en 1886, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjet-skog rata (1914-1918). Borac Prem-}ansko-kosani~kog bataqona Pqe-vaqske brigade crnogorske vojske(1914-1916). Zarobqen (1916) isproveden u logor u Doboju. Umro

na robiji, u Doboju, 7. februara1917, gdje je i sahrawen.

VUKOVI] Toma JOVANRo|en 1892, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). BoracPrem}ansko-kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Zarobqen(1916), interniran u Ma|arsku.Proveo na robiji tri godine (1916-1918). Umro 1941. u Sarajevu, gdje jei sahrawen.VUKOVI] Vuka JOVAN GLEDORo|en 1865, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Raoni~kebune (1903-1907), balkanskih rato-

va (1912-1913) iPrvog svjetskograta (1914-1918) ucrnogorskoj voj-sci (1912-1916).Borac Prem}an-sko-kosani~kogbataqona Pqe-vaqske brigade.Nosilac Spome-nice na rat 1912,Spomenice na rat1913. i Spomeni-ce za rat oslobo-|ewa i ujediwewa1914-1918. Odli-kovan Srebrenommedaqom Milo{Obili} za hra-brost (1926).Umro 1946. uPrem}anima.

VUKOVI] O.JOVAN

Ro|en 1892,Meruqa, @a-bqak, u~iteq.@ivio u Pqe-

vqima. U~esnik Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj voj-sci (1914-1916). U~iteq u Pqevqi-ma. Strijeqan kao talac od ita-lijanskog okupatora, 4.maja 1942,na Sjewaku u Pqevqima.

VUKOVI] Milovana JOVOGAZDA

Ro|en 1888, Gliba}i, Pqevqa,zemqoradnik. Prije balkanskihratova bio pouzdana veza izme|uCrne Gore i Srbije. Poha|ao pod-oficirsku {kolu u Pqevqima.Vodnik u balkanskim ratovima(1912-1913) i Prvom svjetskom ra-tu (1914-1918) u crnogorskoj voj-sci (1912-1916). Vr{io du`nostdesetara u Kosani~koj ~eti Prem-}ansko-kosani~kog bataqona Pqe-vaqske brigade. Borio se na Dri-ni, Glasincu, Romaniji, âjni~u,Metaqci (1914-1915) i Mojkovcu(1916). U~esnik NOB-a (1941-1945).Odbornik NOO u Gliba}ima. U we-govoj ku}i, u prvoj polovini 1942.bilo je sjedi{te Mjesnog komitetaKPJ za pqevaqski srez. U jesen1942. uhap{en od ~etnika, predatitalijanskom okupatoru u Pqe-

vqima i sproveden u logor u Baru. Nosilac Spomenice na rat 1912,

Spomenice na rat 1913. i Spomeni-ce za rat oslobo|ewa i ujediwewa1914-1918. Odlikovan Srebrenommedaqom Milo{ Obili} za hra-brost (1926). Strijeqan 1943. u Ba-ru od italijanskog okupatora.VUKOVI] Simeuna JOSIF JOLE

Ro|en 1873, Gliba}i, Pqevqa.@ivio u Pqevqima. U~esnik bal-kanskih ratova (1912-1913) i Prvogsvjetskog rata (1914-1918) u crno-gorskoj vojsci (1912-1916). Umro1949. u Pqevqima.

VUKOVI] Milije KOSTARo|en 1857, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Raoni~kebune (1903-1907). Bio u stalnom su-kobu sa Turcima. Pretu~en od Tura-ka 1906. Umro 1954. u Prem}animaVUKOVI] Simeuna MANOJLE

AXORo|en 1870, Gliba}i, Pqevqa,

zemqoradnik. @ivio u Brvenici(Radeta). U~esnik balkanskih rato-va (1912-1913) i Prvog svjetskograta (1914-1918) u crnogorskoj voj-sci (1912-1916). Borac Boqani}-kog bataqona Pqevaqske brigade(1914-1916). Umro 1943. u Brvenici.

VUKOVI] Jovana Gleda MATORo|en 1902, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-

skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). BoracPrem}ansko-kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Strijeqan 3.januara 1916. u Prem}anima.

VUKOVI] Save MILANRo|en 1857, Gliba}i, Pqevqa,

zemqoradnik. @ivio u KneèvojRijeci (Priboj) od 1917. U~esnikbalkanskih ratova (1912-1913) iPrvog svjetskog rata (1914-1918) ucrnogorskoj vojsci (1912-1916). Bo-rac Prem}ansko-kosani~kog bata-qona Pqevaqske brigade. Nosi-lac Spomenice na rat 1912,Spomenice na rat 1913. Umro 1927.

u Kneèvoj Rijeci.VUKOVI] Nikole NIKOLA

NIKORo|en 1883, Gliba}i, Pqevqa, ze-

mqoradnik. Seoski prvak, boracprotiv turskog zuluma, u~esnik Ra-oni~ke bune (1903-1907), potpisnikzahtjeva za nabavku oru`ja iz Srbi-je (1904). Umro 1912. u Gliba}ima.

VUKOVI] Milinka OSTOJAJAWO

Ro|en 1874, Potpe}e,Pqevqa.@ivio u Mijakovi}ima, zemqorad-nik i grn~ar. Sluìo turski askersedam godina u Anadoliji. U~esnikbalkanskih ratova (1912-1913) iPrvog svjetskog rata (1914-1918) ucrnogorskoj vojsci (1912-1916). No-silac Spomenice na rat oslobo|e-wa i ujediwewa 1914-1918. Umro udubokoj starosti (101) u Mijakovi-}ima 1975. godine.

VUKOVI] Vuksana RADULERo|en 1840, [aranci, @abqak.

@ivio u Prem}anima od 1865, ze-mqoradnik. U~esnik Hercegova~-kog ustanka (1875-1878). Jedan odustani~kih prvaka iz Prem}ana.^lan privremenog (pomo}nog) {ta-ba za mobilizaciju boraca u Tar-ski odred crnogorske vojske (1912).U~esnik Prvog balkanskog rata(1912-1913). Borac Prem}ansko-krupi~ko-bari~kog bataqona.

Umro 1924. u Prem}anima.VUKOVI] Milana RADOVAN

USKOKRo|en 1876, Gliba}i, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1914-1916). BoracPrem}ansko-kosani~kog bataqonaPqevaqske brigade. Komita(uskok) u periodu 1916-1918. Umro1962. u Gliba}ima.

VUKOVI] Miluna STEVANRo|en 1860, Prem}ani, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Raoni~kebune (1903-1907). Bio u stalnom su-kobu sa Turcima. Pretu~en od Tu-

raka 1906. Odselio u selo Papekod Toma{eva (Bijelo Poqe). Umrou selu Pape.VUKOJIÎ] Milana MILO[Ro|en 1883, @idovi}i, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918). Regrut cr-nogorske vojske u pe}i (1914). BoracRegrutnog bataqona (1914-1916).Umro 1970. u @idovi}ima.

VUKOJIÎ] Gli{a NINKORo|en 1882, @idovi}i, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik Prvog svjet-skog rata (1914-1918). Regrut cr-nogorske vojske u Pe}i 1914. bo-rac Regrutnog bataqona(1914-1916). Umro 1923. u @idovi-}ima.

VUKOJIÎ] Gli{a SAVARo|en 1875, @idovi}i, Pqevqa,

zemqoradnik. U~esnik balkanskihratova (1912-1913) i Prvog svjet-skog rata (1914-1918) u crnogor-skoj vojsci (1912-1916). Borac, ar-tiqerac Boqani}kog bataqonaPqevaqske brigade. Nosilac Spo-menice na rat 1912, Spomenice narat 1913. i spomenice za rat oslo-bo|ewa i ujediwewa 1914-1918. Od-likovan Srebrenom medaqom Mi-lo{ Obili} za revnosnu slu`bu(1926). Umro 1961. u @idovi}ima.

VUKOTI] Mili}a RISTORo|en 1875, Pqevqa, apotekar.

Osnovnu i niù gimnaziju (ru`di-ja) zavr{io u Pqevqima. Posluì-teq u turskoj apotec

Junaci Buna i Ratovapljevaljske Novine 2003 20071

Documents

Transcript of Junaci Buna i Ratovapljevaljske Novine 2003 20071