Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/April/HT-11-04-2019.pdfADCC khuollienin \hang a tih. Hi huna...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 thlatUN (april) 11, 2019 NiNgaNi (thUrsday) Hmasawnna Thar Vol - 34/181 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy EKIN/SEPTIC TANK SUKFAI DINGA KO THEI ZING KAN NIH. Contact Numbers: 8119035096 & 8119083548 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI One Day Market CCpUr: Independent Church of India (ICI) Tui\haphai Presbytery Nuhmei Pawl chun April 13, 2019, zingkar 6:30AM a inthawk ICI Secretariat tuol le Lighthouse Lane, CCPur lai “One Day Mar- ket for Missions 2019” huoihawt an tih. Hi huna hin thuom- hnaw chi tum tum inman tak taka zawr ning a tih. Pathien rama rawngbawl- naa ngaia an bazar hung dawr pek seng dingin ICI Tui\haphai Presbytery Nuhmei Pawl chun fielna an siem. CDDU presient in lawmthu hril CCpUr: CCPur District Disabled Union (CDDU) president T. Sianmuanthang chun Election Commission of India in 17th Lok Sabha Election hung um ding Ac- cessible election dinga a pu- ong le inzawmin lawmthu a hril a, CCPur district sunga piengphunga ruolbanlo hai hmakhuo ngainaa DEO le Organisation tum tum han PwD polling personnel ding hai ta dinga polling booth hran an siem pek na thuah lawmthu a hril bawk. PwD han vote thlak an mawphur- na a ni leiin vote thlak seng dingin a ngen. Annual Assem- bly le Election CCpUr: Senior Citizens Welfare Association, CCpur chun April 13, 2019, 11AM khin Simte Inn, Simveng, CCPur-ah 8th Annual As- sembly (2018-19) le General Election (2019-21) nei an ta, T. Paukhanlian, Chairman, ADCC khuollienin \hang a tih. Hi huna hin member hai kim taka \hang dingin Gen. Secretary chun inhriet- tirna a siem. APWC Annual meeting CCpUr: All Pensioners’ Welfare Council (APWC), CCPur chun April 12, 2019, 10:00AM khin YPA GHQ Hall, Hiangtam Lamka, CCPur-ah Annual General Body meeting nei an tih. Hi huna hin general body meeting hmasaa thut- lukna siema lo um ta hai tiemlangna le annual re- port ngaithlak ning a ta, fi- nancial statement le budget 2019-20 hriltlang le pawm- pui ning a tih. Hi huna \hang member hai chun Annual Fee Rs. 600 le Special Donation Rs. 200/- a rengin Rs. 800/- chawi ding a nih. Golden Jubilee an hmang ding CCpUr: United Pentecos- tal Church, North East India (UPC-NEI) chun April 11- 14, 2019 inkar sung hin El Scism High School Cam- pus, Salem Veng, CCPur- ah Golden Jubilee lawmna le 51st General Conference hmang an tih. Jubilee le Conference sung hin Rev. Thangtin- lien Singson, District Su- perintendent, Imphal Dis- trict; Pastor H Lalropuia, President General PYD; Rev. Lalmalsawma Sailo, General Superintendent, UPC-NEI le Rev. R. Lal- rosanga, District Superin- tendent, Lunglei District han Pathien thucha hril an tih. Hun hmang sung hin Pentecostal Youth Dept. in Departmental Conference; General Sunday School le Pentecostal Youth Dept. Golden Jubilee service le Evangelistic Service hai nei ning a tih. CCPur le Pherzawl Dist. ah PwD voters 615 an um CCpUr: Centre for Community Initiative (CCI) Office, Nehru Marg, CCPur in piengphunga ruolbanlo voter um zat zawngsuokna Socio Economic Survey on Disability an thaw dungzuiin Person with Disabili- ties (PwDs) voters 615 an um. Hieng hai lai hin CCPur A/C ah 158; Henglep A/C-ah 80; Tipaimukh A/C ah 120; Thanlong A/C-ah 64; Saikot A/C ah 107 le Singngat A/C-ah 104 an um. District Election Officer in a re- cord dungzuiin PwDs voter 382 an um a, sienkhawm CCI in survey le campaign nasa taka nei a ni hnungin hieng district pahni haia PwDs voter umzat 615 an um ti an hmusuok a nih. Nitin Chanchinbu Office-hai khar ding CCpUr: Hmasawnna Thar \hangsain MHJU hnu- oia nitin chanchinbu office-hai chu vawisun hin khar ning a tih. Hi lei hin April 12, 2019 khin tuolsung nitin chanchinbuhai chu hung suok naw ni hai a, April 13, 2019 a inthawk a pangngaiin hung suok nawk an tih. Nitin chnachinbu thawktu, hmun hran hrana um han an vote umna polling station sengah an vote an thlak (Outer Manipur Parliamentary Constituency election- ah) thei sengna dinga MHJU in chawl ni a puong a nih. - Editor & publisher, Hmasawnna Thar Daily VDF 3 ban CCpUr: SP Office, CC- Pur Reserve Line-a um VDF 3, T.Thangsuanlian, s/0 T.Nungkhochinpau of Tuibul, Khongsai Tinnei- sang, s/o (L) Lamkholen of Tuollen le Ginthianmang, s/o Paoneilal of Besanmual hai chu election duty dinga ruot an ni a, sienkhawm an fen aw leiin Kabib K, IPS, SP, CCPur chun an sin haia inthawk a ban. 2-Outer Manipur \hangin Constituencies 91 haiah First phase lok sabha Election nei ding Manipur, Nagaland le Meghalaya haiah 7AM-4PM sung vote thlak thei ding iMphal/NEw dElhi: Election Commission of India (ECI) huoihawtnain vawisun (April 11, 2019) hin 17th Lok Sabha Elec- tion phase hmasa tak 2-Out- er Manipur Parliamentary Constituency \hangin India rama States le Union Terri- tories 20 haia Parliamentary Constituencies 91 haiah in- thalngna nei ning a tih. India hmarsak states 8 hai laia pathum- Maipur, Nagaland le Meghalaya haia chun darkar 9 sung (zing dar 7AM-4PM) inkar sung vote thlak thei ning a ta, NE states dang As- sam, Arunachal Pradesh, Mizoram, Sikkim le Tripu- ra haia chun zingkar 7AM- 5PM inkar sung vote thlak thei ning a tih. 17th Lok Sabha Elec- tion hi April 11, 2019 a inthawk phase 7 in May 19, 2019 chen khin nei ning a ta, vote tla hai May 23, 2019 khin a ruolin tiem le result puong a ni ding a nih. Manipur-a chun 2-Out- er Manipur Parliamentary Constituency seat khat chau uma inthlangna um dinga hin candidates 8 an um a. Chuonghai chu- Angam Karung Kom (NCP); K. James (INC); Thangmin- lien Kipgen (NPP); Lorho S. Pfoze (NPF); Shok- hopao Mate @ Benjamin Mate (BJP); Ashang Kasar (NEIDP); Hangkhanpau Taithul ( Janata Dal-Unit- ed) le Leikhan Kaipu (In- dependent) hai an nih. Churachandpur le Pher- zawl district haia polling personnel hai chu zani khan an dutyna ding hmun seng panin tlung vawngh tah tiin District Election Officer (DEO)/DC, CC- PUr chun a hril a. Polling personnel hai hi hi security hai le a ruola an duty-na ding hmun pan seng an nih tiin a hril. CCPur le Pherzawl Dis- trict haia Assembly con- stituencies 6 haia Polling stations 333 um hai laia 12 hai chu critical polling sta- tion (buoina tlung theina) an ni a, hi laia a tamlem chu Thanlon le Henglep A/C sunga um an nih tiin DEO, CCPur chun a hril. Chun, Vulnerable polling stations 11 a um bawk tiin DEO chun a hril. Electoral Roll-ah hming a um phawt chun Voter I- Card neilo hai khawmin Aadhar Card, Job Card, Bank Passbook, Service ID, PAN Card, Driving Licence, Health Insurance Card le thlalak umna I- Card hai hmang thei a nih. 2-Outer Manipur Par- liamentary Constituency-a vote umzat chu 10,10,618 an ni a, hi lai hin service elector 11,347 an um. Vawisun First Phase-a inthlangna nei ding States le UT hai le inthlang ding constituencies chu a hnu- oia ang hi a nih. Arunachal Pradesh-ah constituencies 2; Andhra Pradesh-ah constituencies 25; Assam-ah constituen- cies 5; Bihar-ah constitu- encies 4; Chhattisgarh-ah seat 1; Jammu and Kash- mir-ah constituencies 2; Maharashtra-ah constitu- encies 7; Meghalaya-ah constituencies 2; Manipur, Mizoram le Nagaland haiah constituency pakhat (1) seng; Odisha-ah constitu- encies 4; Sikkim-ah seat 1; Telangana-ah constituencies 17; Tripura-ah seat 1; Uttar Pradesh-ah constituencies 8; Uttarakhand-ah constitu- encies 5; West Bengal-ah constituencies 2; Andaman and Nicobar Island le Lak- shadweep haiah constitu- ency 1 ve ve an nih. Chief Election Officer Manipur-in Candidate Disqualify dan a hriflie iMphal: India sawrkar thar siemna dinga First Phase election April 11-a neina dingah Outer Mani- pur parliamentary contitu- ency khawm a \hang leiin kum dang nekin candidate hai \hang a na leiin Chief Electoral Officer (CEO) Manipur Mr PK Singh khawm hrilfie ding le thaw ding a hau a. Abikin, Model Code of Conduct dungzuia candidate hai disqualify theina dan zani chen khan hrilfie \ulna a la um leiin press conference kovin a hrilfie. Zanita chanchinbumi- hai kuoma a hril dan chun, candidate tukhawm formal scrutiny a fethleng vawnga contesting candidate hai hming list published vawng a nih hnung chun Chief Electoral Officer (CEO) khawm nisien, Returning Officer a tu el khawm ni hai sien disqualify theina an nei ta nawh, tiin a hril. Hi thu hi Outer Mani- pur-a candidate pakhatin candidate dang pakhat chu indiknaw taka thil thawin Model Code of Conduc a bawsiet tia hekin disquali- fy dinga CEO a ngenna le inzawma a hrilfie a nih. Candidate tukhawm scrutiny an fethleng hnung disqualify thei an ni ta nawh ti thu a hrilfie zovin, candidate amanih political party haiin CEO kuomah complain le counter-com- plaint an siemhai reng reng chu concerned Returning Officer (RO) hai kuomah a hun taka chingfel theina dinga forward pei an ni a. Returning Officer-in thil umdan indiktak enin ching- fel a ta, a thei lo thil CEO a forward nawk \ul a ni chun hung thawnkir a tih, tiin a hril. Hieng thila hin tulai hin, social media le agen- cy hran hranhai leiin thu belchieng dawllo lo the- dar le thutaka laka butak khuka lo khukpui mei mei thil a tam taluo a. Abikin, WhatsApp le social media haiah official thil ang ni si lo thedar, official thudik changve, khawm um thei a ni leiin mitin fimkhur din- gin a ngen bawk. Abikin, electronic le print media hai khawm political news sensitive deu thilihai hrim hrim chu sutsuok le insuo or pu- ong suok hmain an dik le dik naw fie hlak dingin a ngen a. Inhmaw lei le mi dang neka insuo hmasa ni inchuna leia verify/con- firm lova political news insuohai hi kakhawk \ha naw tak a siem nuom leiin fimkhur zuol dingin a ngen bawk. “Political news hrim hrim chu verify hmasa lo chun insuo ngai naw inla a >>sunzawma phek 4-ah Misuol \henkhatin in pakhat silaiin an kap iMphal: April 10, 2019, zingkar inhmatak 2:00AM vel khan tu ti hri- etlo han Kshetrigao A/C, Imhphal East-a Kshe- tri Bengoon Awang Leikai hmuna Mr Md. Miland Khan (37), s/o (L) Md. Kumaruddin chengnain silaiin vawi 4 an kap a, sienkhawm thi le hliemna tuok an um nawh. Hi thil tlung dodalnain Kshetri Bengoon Awang Leikai Muslim Welfare Association le Meira Paibi pawl chun zanikhan \hun- gbuma nuorna an nei. Silaimu hin mi- hriem dengfuk neinaw sienkhawm silaimu hin in- sunga um Pressure Cook- er bakah Water Filter hai inveng hawkin a dengfuk. Miland Khan hi nitina inhlawfa a ni a, society kal zawng le mi theida ding a thaw hriet a ninaw thu Organisation a mem- ber Rashida Begum chun a hril a, a thawtu hai chu hieng thil an thaw nasan an hmatieng hrilfiena siem dingin a ngen. SP, CCPur DIG in a kaisang CCpUr: SP, CCPur sin chel lai mek Pu Kabib K, IPS (MA-2005) chu Deputy Inspector General (DIG) of Police a inkaisangtir a nih. A kaisangna hi 01-1-2019 a inthawk tiem \an ning a tih. Hlaw khawm IPS Super Time Scale Rs.1,31,000- 2,16,600 a lak ta ding a nih. A kaisangna order hi 10- 04-2019 a insuo a nih. RPF in Orphanage Home hai \hangpuina an pek CCpUr: Ropiang Foun- dation Trust (RFT) chun April 10, 2019 zingkar khan CCPur khawpui sunga Orphanage Home \henkhat hai \hangpuina an pek. Orphanage Home \hangpuina an pek hai chu Thingkangphai-a um Mer- cy Home le Pangzawl a um Hapiness Home hai an ni a, hieng Home pahni hai hi Quilt le Bedsheet ie- manizat an pek ve ve. RFT hin tulai hnai khan Sanga Muon In, Bijang; Tunnu Limbel, Zomi Colony le Vondei Sauliim, Zomi Colony hai Quilt le Bedsheets an lo pek ta bawk. Hmatieng peiah home dang dang haia khawm la sem pei an tum. Chun, RFT hin Ray- burn High School/Col- lege, St. Peter’s School, St. Paul’s Institute, Don- bosco High School/Col- lege, VK Tawna High School/College, Salt- brook High School, Covenant High School, Foundation School, Dawn School le Savior Public School haiah “Doing Good Unto All” ti thupui hmangin Eye Check-up Camp nei an tum bawk. Chief Minister-in CAB thu a hrilfie iMphal: India sawrkar thar ding siemna ding le inzawma BJP sawrkarin Manipur mihai le NE mi tamtakin an dodal nasa em em Citizenship (Amend- ment) Bill, 2016 (CAB) an party Manifesto-ah a hung inchuon nawk leia mipui lungsen so veng vung karah, Manipur-a BJP sawrkar \ awngbau leh an ang tanaw leiin Chief Minister Mr N. Biren Singh chun mipuihai kuomah a la hrilfie. Chief Minister hin a hrilfiena hi a mimal thila a hril an tah. BJP Central Election Committee thupu- ong an tah leiin official ta- kin a kal/hrilfie thei ta naw a, mimal thil angin a hril thei chauh an tah. A hril dan chun, CAB hin Manipur mipuihai tawk pawi naw nih, asan chu Manifesto-a hrilfie ang hin, BJP chun Manipur le North East mipui CAB ditnawtu le dodaltuhai kuomah chip- chier takin a umdan indik- tak a la hrilfie ding a na, chu pha chun an \ithawng- nahai bo tang a tih, tiin a hril. Zani hmasaka BJP hai Manifesto puong chu point 12 a nei a. Chulaia pakhata chun, mipuiin nasataka an dodal CAB a chuong a, sensitive deu deu iemani zat a um bawk. “Manifesto ah khan provision \ha tak tak, North East a indigenous people (tribal) hai \awng, culture, tradition le social identity hai humhalna ding dan le policy khawm a \hang vawng a nih” tiin a hril. Chief Minister chun, CAB sukdeina ding deuva ngaiin, “Naional Register of Citizen (NRC) khawm hlen hung nih pei a ta, hi hin India mi (citizen) in- diktakhai chu inchikin Mi- grants hai a hnawt suok pei ding or laklut ve pei ding a nih, tiin a hril bawk. “Ei hnam, ei \awng, ei culture le tradition hai \ha taka humhalna dinga thut- iem le hmalakna a um lai zingin CAB thu mei mei ah chu lo buoi nawng ei tiu” tiin a hril. Bus eksidenah mi 2 an hliem; Bawng 4 thi taMENglONg: Zani zing dar 5 vel khan Tamen- glong Bus pakhat a eksiden a, a Driver le a handyman an hliem. Bus eksidennaa bawng ruol lo bawkhai a baw a, bawng 4 an thi. Bus hi Bus Parking-a inthawka Bus tick- et lakna Counter a pan laia tamenglong Baptist Church (TBC) Traffice Junction bula eksiden tuok a nih. Chun, zani 6PM vel khan Leichingphabi le Koi- rengei, Imphal inkarah mo- tor eksiden a um a, Mr Se- sei vaiphei, Mr Kamminlun Vaiphei le Mr Thanggou- lun Kilong hai an hliem. An pathum hin Luwangsang khaw mi vawng an nih. Hliemhai hi KCC Hospital panpui an nih. Kishorechand Jail –a inthawk a suok tah iMphal: Maniupr sawrkar a swisela, Chief Minister Mr N. Biren Singh le Prime Minster Mr Narendra Modi hai an thilthaw (dan) a dem leia ni kum November thlaa man TV journalist Kisho- rechand Wangkhem chu zani khan Sajiwa Central Jail a inthawk insuo a ni tah. Jail Gate a inthawka a hung suokin, rorelna indik a hmu theina dinga theitawpa beitu a nuhmei Ranjita a hei hmu chu a \ap, mitthli leh a nuhmei a va kuo a. “Ka nuhmei, theitawpa beitu le mi \antu media, human rights \antuhai le ruolhai hai chungah lawmthu ka hril” tiin a hril. Kishorechand hi Mani- pur High Court-in Thaw\ anni khan NSA hnuoia man a nina hlipin an suo zalen tah a nih. November 21, 2018 khan CM Biren le PM Modi hai Facebook ah a sawisel leiin man a nih a. Insuo nawk a nia chu Nov,27 khan NSA hnuoiah ‘sedition’ case-a man nawk a ni a. Dec. 13 khan kum khat Jail intang dinga a chungthu rel a nih. Dec. 20 a inthawk khan man a nina le hrentang a nina chu a beilet ve a. A nuhmei Ranjita le a ukil han an bawizui char char a, election tawma mi \henkha- tin remchang an lak bawk leiin an bei zuola, Court-in thiem an changtir tah a nih. A sungthu iem a uma ti ruok chu tukhawm an hriet nawh. Jail an tang sung le hi thu le inzawma harsatna a tuok sunga mipui theida ding a lo hril palhai po po pawi a ti thu hrilin ngaidam an hni a. A thuhril le thilthaw po po Manipur le mipuihai \hatna dinga a hril le thaw vawng a ni thu a hril. BJP sawrkar thaw a ni lei ela state BJP sawrkarin a lo entawn ve a, ei state le inza- wmna nei lo Jani of Jhansi le British hai indona hrietz- ingna ei state-a lo insera, school text book hai chenah sie dinga hma an lak tah leia dodalna dinga thaw niin a hril. Mifel Lekhkathiem Vote Dingin an ngen iMphal: All Tribal Rights’ Protection Forum (ATRPFM) chun Outer Manipur ah vawisuna vote thlakna dingah candidate mi fel le indik, lekhathiem le inzakai, mi ringum chauh vote dingin mipuihai an fiel. “Mifel le lekhathiem ei mamaw a nih. Dan siemtu le kengkawtu ding chun mi lekhathiem a ngai a. Grade IV employee level le a hnuoia mi an nih lem chun iengtin khawm mipui mi \huoi thei nawng an tih. Chuleiin, mithiem le mivar, lekha inchuk sanghai chauh vote ei tiu” tiin an hril. “MP chu Danhai siema Constituition siem\hatu ding an na. Constitution chen siem\hatu ding chun lekhathiem an naw chun a hlawsam let der ding a na, a ramin ei tuor pha bawk ding a nih. “Higher education level chen inchukna nei khawm an la thiem naw thei zing laiin, kumzabi 21-na ei chuongkai ta hnunga Uni- versity khawm kai lo legis- lator ding ei la nei naw chun ngaituo um tak ei nih ding a nih. MP nih thei ding chun hnam tin inza taka dawm thiem le thlierbik neilo a nih ding a nih a. Tribalhai harsatna thu Parliament ah thiem taka hril thietu a nih ding a nih” tiin an hril bawk. (PNS)

Transcript of Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/April/HT-11-04-2019.pdfADCC khuollienin \hang a tih. Hi huna...

Page 1: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/April/HT-11-04-2019.pdfADCC khuollienin \hang a tih. Hi huna hin member hai kim taka \hang dingin Gen. Secretary chun inhriet-tirna a siem. APWC

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

thlatUN (april) 11, 2019 NiNgaNi (thUrsday)

Hmasawnna Thar Vol - 34/181 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

EKIN/SEPTIC TANK

SUKFAI DINGA KO THEI ZING

KAN NIH.

Contact Numbers:8119035096 &

8119083548

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWIOne Day MarketCCpUr: Independent Church of India (ICI) Tui\haphai Presbytery Nuhmei Pawl chun April 13, 2019, zingkar 6:30AM a inthawk ICI Secretariat tuol le Lighthouse Lane, CCPur lai “One Day Mar-ket for Missions 2019” huoihawt an tih. Hi huna hin thuom-hnaw chi tum tum inman tak taka zawr ning a tih. Pathien rama rawngbawl-naa ngaia an bazar hung dawr pek seng dingin ICI Tui\haphai Presbytery Nuhmei Pawl chun fielna an siem.

CDDU presient in lawmthu hril

CCpUr: CCPur District Disabled Union (CDDU) president T. Sianmuanthang chun Election Commission of India in 17th Lok Sabha Election hung um ding Ac-cessible election dinga a pu-ong le inzawmin lawmthu a hril a, CCPur district sunga piengphunga ruolbanlo hai hmakhuo ngainaa DEO le Organisation tum tum han PwD polling personnel ding hai ta dinga polling booth hran an siem pek na thuah lawmthu a hril bawk. PwD han vote thlak an mawphur-na a ni leiin vote thlak seng dingin a ngen.

Annual Assem-bly le Election

CCpUr: Senior Citizens Welfare Association, CCpur chun April 13, 2019, 11AM khin Simte Inn, Simveng, CCPur-ah 8th Annual As-sembly (2018-19) le General Election (2019-21) nei an ta, T. Paukhanlian, Chairman, ADCC khuollienin \hang a tih. Hi huna hin member hai kim taka \hang dingin Gen. Secretary chun inhriet-tirna a siem.

APWC Annual meeting

CCpUr: All Pensioners’ Welfare Council (APWC), CCPur chun April 12, 2019, 10:00AM khin YPA GHQ Hall, Hiangtam Lamka, CCPur-ah Annual General Body meeting nei an tih. Hi huna hin general body meeting hmasaa thut-lukna siema lo um ta hai tiemlangna le annual re-port ngaithlak ning a ta, fi-nancial statement le budget 2019-20 hriltlang le pawm-pui ning a tih. Hi huna \hang member hai chun Annual Fee Rs. 600 le Special Donation Rs. 200/- a rengin Rs. 800/- chawi ding a nih.

Golden Jubilee an hmang dingCCpUr: United Pentecos-tal Church, North East India (UPC-NEI) chun April 11-14, 2019 inkar sung hin El Scism High School Cam-pus, Salem Veng, CCPur-ah Golden Jubilee lawmna le 51st General Conference hmang an tih. Jubilee le Conference sung hin Rev. Thangtin-lien Singson, District Su-perintendent, Imphal Dis-trict; Pastor H Lalropuia, President General PYD;

Rev. Lalmalsawma Sailo, General Superintendent, UPC-NEI le Rev. R. Lal-rosanga, District Superin-tendent, Lunglei District han Pathien thucha hril an tih. Hun hmang sung hin Pentecostal Youth Dept. in Departmental Conference; General Sunday School le Pentecostal Youth Dept. Golden Jubilee service le Evangelistic Service hai nei ning a tih.

CCPur le Pherzawl Dist. ah PwD voters 615 an umCCpUr: Centre for Community Initiative (CCI) Office, Nehru Marg, CCPur in piengphunga ruolbanlo voter um zat zawngsuokna Socio Economic Survey on Disability an thaw dungzuiin Person with Disabili-

ties (PwDs) voters 615 an um. Hieng hai lai hin CCPur A/C ah 158; Henglep A/C-ah 80; Tipaimukh A/C ah 120; Thanlong A/C-ah 64; Saikot A/C ah 107 le Singngat A/C-ah 104 an um.

District Election Officer in a re-cord dungzuiin PwDs voter 382 an um a, sienkhawm CCI in survey le campaign nasa taka nei a ni hnungin hieng district pahni haia PwDs voter umzat 615 an um ti an hmusuok a nih.

Nitin chanchinbu Office-hai khar dingCCpUr: Hmasawnna Thar \hangsain MHJU hnu-oia nitin chanchinbu office-hai chu vawisun hin khar ning a tih. Hi lei hin April 12, 2019 khin tuolsung nitin chanchinbuhai chu hung suok naw ni hai a, April 13, 2019 a inthawk a pangngaiin hung suok nawk an tih. Nitin chnachinbu thawktu, hmun hran hrana um han an vote umna polling station sengah an vote an thlak (Outer Manipur Parliamentary Constituency election-ah) thei sengna dinga MHJU in chawl ni a puong a nih.

- Editor & publisher,Hmasawnna Thar Daily

VDF 3 ban CCpUr: SP Office, CC-Pur Reserve Line-a um VDF 3, T.Thangsuanlian, s/0 T.Nungkhochinpau of Tuibul, Khongsai Tinnei-sang, s/o (L) Lamkholen of Tuollen le Ginthianmang, s/o Paoneilal of Besanmual hai chu election duty dinga ruot an ni a, sienkhawm an fen aw leiin Kabib K, IPS, SP, CCPur chun an sin haia inthawk a ban.

2-Outer Manipur \hangin Constituencies 91 haiah First phase lok sabha Election nei ding

Manipur, Nagaland le Meghalaya haiah 7AM-4PM sung vote thlak thei dingiMphal/NEw dElhi: Election Commission of India (ECI) huoihawtnain vawisun (April 11, 2019) hin 17th Lok Sabha Elec-tion phase hmasa tak 2-Out-er Manipur Parliamentary Constituency \hangin India rama States le Union Terri-tories 20 haia Parliamentary Constituencies 91 haiah in-thalngna nei ning a tih. India hmarsak states 8 hai laia pathum- Maipur, Nagaland le Meghalaya haia chun darkar 9 sung (zing dar 7AM-4PM) inkar sung vote thlak thei ning a ta, NE states dang As-sam, Arunachal Pradesh, Mizoram, Sikkim le Tripu-ra haia chun zingkar 7AM-5PM inkar sung vote thlak thei ning a tih. 17th Lok Sabha Elec-tion hi April 11, 2019 a inthawk phase 7 in May 19, 2019 chen khin nei ning a ta, vote tla hai May 23, 2019 khin a ruolin tiem le result puong a ni ding a nih. Manipur-a chun 2-Out-er Manipur Parliamentary Constituency seat khat chau uma inthlangna um dinga

hin candidates 8 an um a. Chuonghai chu- Angam Karung Kom (NCP); K. James (INC); Thangmin-lien Kipgen (NPP); Lorho S. Pfoze (NPF); Shok-hopao Mate @ Benjamin Mate (BJP); Ashang Kasar (NEIDP); Hangkhanpau Taithul ( Janata Dal-Unit-ed) le Leikhan Kaipu (In-dependent) hai an nih. Churachandpur le Pher-zawl district haia polling personnel hai chu zani khan an dutyna ding hmun seng panin tlung vawngh tah tiin District Election Officer (DEO)/DC, CC-PUr chun a hril a. Polling personnel hai hi hi security hai le a ruola an duty-na

ding hmun pan seng an nih tiin a hril. CCPur le Pherzawl Dis-trict haia Assembly con-stituencies 6 haia Polling stations 333 um hai laia 12 hai chu critical polling sta-tion (buoina tlung theina) an ni a, hi laia a tamlem chu Thanlon le Henglep A/C sunga um an nih tiin DEO, CCPur chun a hril. Chun, Vulnerable polling stations 11 a um bawk tiin DEO chun a hril. Electoral Roll-ah hming a um phawt chun Voter I-Card neilo hai khawmin Aadhar Card, Job Card, Bank Passbook, Service ID, PAN Card, Driving Licence, Health Insurance

Card le thlalak umna I-Card hai hmang thei a nih. 2-Outer Manipur Par-liamentary Constituency-a vote umzat chu 10,10,618 an ni a, hi lai hin service elector 11,347 an um. Vawisun First Phase-a inthlangna nei ding States le UT hai le inthlang ding constituencies chu a hnu-oia ang hi a nih. Arunachal Pradesh-ah constituencies 2; Andhra Pradesh-ah constituencies 25; Assam-ah constituen-cies 5; Bihar-ah constitu-encies 4; Chhattisgarh-ah seat 1; Jammu and Kash-mir-ah constituencies 2; Maharashtra-ah constitu-encies 7; Meghalaya-ah constituencies 2; Manipur, Mizoram le Nagaland haiah constituency pakhat (1) seng; Odisha-ah constitu-encies 4; Sikkim-ah seat 1; Telangana-ah constituencies 17; Tripura-ah seat 1; Uttar Pradesh-ah constituencies 8; Uttarakhand-ah constitu-encies 5; West Bengal-ah constituencies 2; Andaman and Nicobar Island le Lak-shadweep haiah constitu-ency 1 ve ve an nih.

chief Election Officer Manipur-in candidate Disqualify dan a hriflieiMphal: India sawrkar thar siemna dinga First Phase election April 11-a neina dingah Outer Mani-pur parliamentary contitu-ency khawm a \hang leiin kum dang nekin candidate hai \hang a na leiin Chief Electoral Officer (CEO) Manipur Mr PK Singh khawm hrilfie ding le thaw ding a hau a. Abikin, Model Code of Conduct dungzuia candidate hai disqualify theina dan zani chen khan hrilfie \ulna a la um leiin press conference kovin a hrilfie. Zanita chanchinbumi-hai kuoma a hril dan chun, candidate tukhawm formal scrutiny a fethleng vawnga contesting candidate hai hming list published vawng a nih hnung chun Chief Electoral Officer (CEO) khawm nisien, Returning Officer a tu el khawm ni hai sien disqualify theina

an nei ta nawh, tiin a hril. Hi thu hi Outer Mani-pur-a candidate pakhatin candidate dang pakhat chu indiknaw taka thil thawin Model Code of Conduc a bawsiet tia hekin disquali-fy dinga CEO a ngenna le inzawma a hrilfie a nih. Candidate tukhawm scrutiny an fethleng hnung disqualify thei an ni ta nawh ti thu a hrilfie zovin, candidate amanih political party haiin CEO kuomah

complain le counter-com-plaint an siemhai reng reng chu concerned Returning Officer (RO) hai kuomah a hun taka chingfel theina dinga forward pei an ni a. Returning Officer-in thil umdan indiktak enin ching-fel a ta, a thei lo thil CEO a forward nawk \ul a ni chun hung thawnkir a tih, tiin a hril. Hieng thila hin tulai hin, social media le agen-cy hran hranhai leiin thu

belchieng dawllo lo the-dar le thutaka laka butak khuka lo khukpui mei mei thil a tam taluo a. Abikin, WhatsApp le social media haiah official thil ang ni si lo thedar, official thudik changve, khawm um thei a ni leiin mitin fimkhur din-gin a ngen bawk. Abikin, electronic le print media hai khawm political news sensitive deu thilihai hrim hrim chu sutsuok le insuo or pu-ong suok hmain an dik le dik naw fie hlak dingin a ngen a. Inhmaw lei le mi dang neka insuo hmasa ni inchuna leia verify/con-firm lova political news insuohai hi kakhawk \ha naw tak a siem nuom leiin fimkhur zuol dingin a ngen bawk. “Political news hrim hrim chu verify hmasa lo chun insuo ngai naw inla a >>sunzawma phek 4-ah

Misuol \henkhatin in pakhat silaiin an kapiMphal: April 10, 2019, zingkar inhmatak 2:00AM vel khan tu ti hri-etlo han Kshetrigao A/C, Imhphal East-a Kshe-tri Bengoon Awang Leikai hmuna Mr Md. Miland Khan (37), s/o (L) Md. Kumaruddin chengnain silaiin vawi 4 an kap a, sienkhawm thi le hliemna tuok an um nawh. Hi thil tlung dodalnain Kshetri Bengoon Awang Leikai Muslim Welfare

Association le Meira Paibi pawl chun zanikhan \hun-gbuma nuorna an nei. Silaimu hin mi-

hriem dengfuk neinaw sienkhawm silaimu hin in-sunga um Pressure Cook-er bakah Water Filter hai inveng hawkin a dengfuk. Miland Khan hi nitina inhlawfa a ni a, society kal zawng le mi theida ding a thaw hriet a ninaw thu Organisation a mem-ber Rashida Begum chun a hril a, a thawtu hai chu hieng thil an thaw nasan an hmatieng hrilfiena siem dingin a ngen.

SP, CCPur DIG in a kaisang

CCpUr: SP, CCPur sin chel lai mek Pu Kabib K, IPS (MA-2005) chu Deputy Inspector General (DIG) of Police a inkaisangtir a nih. A kaisangna hi 01-1-2019 a inthawk tiem \an ning a tih. Hlaw khawm IPS Super Time Scale Rs.1,31,000-2,16,600 a lak ta ding a nih. A kaisangna order hi 10-04-2019 a insuo a nih.

RPF in Orphanage Home hai \hangpuina an pek

CCpUr: Ropiang Foun-dation Trust (RFT) chun April 10, 2019 zingkar khan CCPur khawpui sunga Orphanage Home \henkhat hai \hangpuina an pek.

Orphanage Home \hangpuina an pek hai chu Thingkangphai-a um Mer-cy Home le Pangzawl a um Hapiness Home hai an ni a, hieng Home pahni hai

hi Quilt le Bedsheet ie-manizat an pek ve ve. RFT hin tulai hnai khan Sanga Muon In, Bijang; Tunnu Limbel, Zomi Colony le Vondei Sauliim, Zomi Colony hai Quilt le Bedsheets an lo pek ta bawk. Hmatieng peiah home dang dang haia khawm la sem pei an tum. Chun, RFT hin Ray-burn High School/Col-lege, St. Peter’s School, St. Paul’s Institute, Don-bosco High School/Col-lege, VK Tawna High School/College, Salt-

brook High School, Covenant High School, Foundation School, Dawn School le Savior Public School haiah “Doing Good Unto All” ti thupui hmangin Eye Check-up Camp nei an tum bawk.

chief Minister-in cAB thu a hrilfie

iMphal: India sawrkar thar ding siemna ding le inzawma BJP sawrkarin Manipur mihai le NE mi tamtakin an dodal nasa em em Citizenship (Amend-ment) Bill, 2016 (CAB) an party Manifesto-ah a hung inchuon nawk leia mipui lungsen so veng vung karah, Manipur-a BJP sawrkar \awngbau leh an ang tanaw leiin Chief Minister Mr N. Biren Singh chun mipuihai kuomah a la hrilfie. Chief Minister hin a hrilfiena hi a mimal thila a hril an tah. BJP Central Election Committee thupu-ong an tah leiin official ta-kin a kal/hrilfie thei ta naw a, mimal thil angin a hril thei chauh an tah. A hril dan chun, CAB hin Manipur mipuihai tawk pawi naw nih, asan chu Manifesto-a hrilfie ang hin, BJP chun Manipur le North East mipui CAB ditnawtu le dodaltuhai kuomah chip-chier takin a umdan indik-tak a la hrilfie ding a na, chu pha chun an \ithawng-nahai bo tang a tih, tiin a hril. Zani hmasaka BJP hai Manifesto puong chu point 12 a nei a. Chulaia pakhata chun, mipuiin nasataka an dodal CAB a chuong a, sensitive deu deu iemani zat a um bawk. “Manifesto ah khan provision \ha tak tak, North East a indigenous people (tribal) hai \awng, culture, tradition le social identity hai humhalna ding dan le policy khawm a \hang vawng a nih” tiin a hril. Chief Minister chun, CAB sukdeina ding deuva ngaiin, “Naional Register of Citizen (NRC) khawm hlen hung nih pei a ta, hi hin India mi (citizen) in-diktakhai chu inchikin Mi-grants hai a hnawt suok pei ding or laklut ve pei ding a nih, tiin a hril bawk. “Ei hnam, ei \awng, ei culture le tradition hai \ha taka humhalna dinga thut-iem le hmalakna a um lai zingin CAB thu mei mei ah chu lo buoi nawng ei tiu” tiin a hril.

Bus eksidenah mi 2 an hliem; Bawng 4 thi

taMENglONg: Zani zing dar 5 vel khan Tamen-glong Bus pakhat a eksiden a, a Driver le a handyman

an hliem. Bus eksidennaa bawng ruol lo bawkhai a baw a, bawng 4 an thi. Bus hi Bus Parking-a inthawka Bus tick-

et lakna Counter a pan laia tamenglong Baptist Church (TBC) Traffice Junction bula eksiden tuok a nih. Chun, zani 6PM vel khan Leichingphabi le Koi-rengei, Imphal inkarah mo-tor eksiden a um a, Mr Se-sei vaiphei, Mr Kamminlun Vaiphei le Mr Thanggou-lun Kilong hai an hliem. An pathum hin Luwangsang khaw mi vawng an nih. Hliemhai hi KCC Hospital panpui an nih.

Kishorechand Jail –a inthawk a suok tahiMphal: Maniupr sawrkar a swisela, Chief Minister Mr N. Biren Singh le Prime Minster Mr Narendra Modi hai an thilthaw (dan) a dem leia ni kum November thlaa man TV journalist Kisho-rechand Wangkhem chu zani khan Sajiwa Central Jail a inthawk insuo a ni tah. Jail Gate a inthawka a hung suokin, rorelna indik a hmu theina dinga theitawpa beitu a nuhmei Ranjita a hei hmu chu a \ap, mitthli leh a nuhmei a va kuo a. “Ka nuhmei, theitawpa beitu le mi \antu media, human rights \antuhai le ruolhai hai chungah lawmthu ka hril” tiin a hril. Kishorechand hi Mani-pur High Court-in Thaw\anni khan NSA hnuoia man a nina hlipin an suo zalen tah a nih. November 21, 2018 khan CM Biren le PM Modi hai Facebook ah a sawisel leiin man a nih a. Insuo nawk a nia chu Nov,27 khan NSA

hnuoiah ‘sedition’ case-a man nawk a ni a. Dec. 13 khan kum khat Jail intang dinga a chungthu rel a nih. Dec. 20 a inthawk khan man a nina le hrentang a nina chu a beilet ve a. A nuhmei Ranjita le a ukil han an bawizui char char a, election tawma mi \henkha-tin remchang an lak bawk leiin an bei zuola, Court-in thiem an changtir tah a nih. A sungthu iem a uma ti ruok chu tukhawm an hriet nawh. Jail an tang sung le hi thu le inzawma harsatna a

tuok sunga mipui theida ding a lo hril palhai po po pawi a ti thu hrilin ngaidam an hni a. A thuhril le thilthaw po po Manipur le mipuihai \hatna dinga a hril le thaw vawng a ni thu a hril. BJP sawrkar thaw a ni lei ela state BJP sawrkarin a lo entawn ve a, ei state le inza-wmna nei lo Jani of Jhansi le British hai indona hrietz-ingna ei state-a lo insera, school text book hai chenah sie dinga hma an lak tah leia dodalna dinga thaw niin a hril.

Mifel Lekhkathiem Vote Dingin an ngeniMphal: All Tribal Rights’ Protection Forum (ATRPFM) chun Outer Manipur ah vawisuna vote thlakna dingah candidate mi fel le indik, lekhathiem le inzakai, mi ringum chauh vote dingin mipuihai an fiel. “Mifel le lekhathiem ei mamaw a nih. Dan siemtu le kengkawtu ding chun mi lekhathiem a ngai a. Grade IV employee level le a hnuoia mi an nih lem chun iengtin khawm mipui mi \huoi thei nawng an tih. Chuleiin, mithiem le mivar, lekha inchuk sanghai chauh vote ei tiu” tiin an hril. “MP chu Danhai siema Constituition siem\hatu

ding an na. Constitution chen siem\hatu ding chun lekhathiem an naw chun a hlawsam let der ding a na, a ramin ei tuor pha bawk ding a nih. “Higher education level chen inchukna nei khawm an la thiem naw thei zing laiin, kumzabi 21-na ei chuongkai ta hnunga Uni-versity khawm kai lo legis-lator ding ei la nei naw chun ngaituo um tak ei nih ding a nih. MP nih thei ding chun hnam tin inza taka dawm thiem le thlierbik neilo a nih ding a nih a. Tribalhai harsatna thu Parliament ah thiem taka hril thietu a nih ding a nih” tiin an hril bawk. (PNS)

Page 2: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/April/HT-11-04-2019.pdfADCC khuollienin \hang a tih. Hi huna hin member hai kim taka \hang dingin Gen. Secretary chun inhriet-tirna a siem. APWC

Hmasawnna Thar2 thlatUN (april) 11, 2019NiNgaNi (thUrsday) artiClE/hEalth & EMplOyMENt NEws

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Co-Editor : Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

Editorial

VAWISUN THUPUIThamna hi a neitu ta ding chun mithaia lung hlutak ang a na, An her velna taphawta chun a hlawtling hlak. Bawsietna inkhumtu chun hmangaina a za-wng a, Thil hril hriltu ruok chun \hien bul a \he.

-THUVARHAI 17: 8-9

Ngaituona fim tak hmangin ei vote thlak ei tiu

Manipur chun Parliament-ah member (MP) pathum ei nei a, pakhat chu Rajya Sabha member a ni a, pahni danghai hi Lok Sabha member an nih. Vawisuna Manipur mipui han ei thlang ding hi Outer Manipur Parliamentary Constituency-a ei member ding a nih. Outer Parliamentary Constitu-ency hi tlangmi (tribal) hai chan deuva siem a ni a. Amiruokchu, hi parliamentary constituency sungah hin phaimi voter nuoihni chuong an um a nih. Hi bielah hin vote a hlawp deuva a fe chun umzie le kawk inthuk tak a nei ding a nih. A sap\awng taking deciding factor an ni ding a nih. A tlangpuiin Assembly inthlang ang hin chu Lok Sabha inthlangna hi chu ei uksak naw lem ti an lang. Vote thlak dan khawm a khir naw lem deu. Vote tla percentage ruok chu a tla hnuoi chuong ngai nawh. Kum 2017 a Assembly election-a vote tla percentage chu 69.33 (CCPur District-ah) a ni a, Kum 2014 a Outer Lok Sabha election-a vote tla percentage chu 81.95 (CCPur dist-ah) a nih. Vote tla percentage hi tlawm lem naw sienkhawm vote thlaka fe chu mi ei tlawm lem hlak. Hi thil hin MLA election nekin MP election thaw dan a khir naw lem ti a sukchieng. MLA election-ah chun mipui ei phur hle a, MP election-a ruok chun mipui ei phur nep deuzie hlak. Parliament-ah member tuta nek hin hau lem inla chu MP inthlangah khawm hin tuta nek hin mipui ei phur lem ngei ring a um. Amiruokchu, MP elec-tion hi MLA election ang thova pawimaw a nih ti hi mipui han ei hriet nuom a um. India khuo le tui ei ni a, vote khawm ei nei a, vote thlak thei ngirhmuna ei um chun, mipui rorelna ramah chun ei thaw ding (duty) a nih ti ei hriet seng a pawimaw hle a nih. Tu lem hin chu candidate-hai laia vote dinga dit nei lo annawleh vote ding hrie nawhai ta dingin NOTA-ah bek vote hi khuo le tui hai ta dingin thlak thei a nih.US President hlui (L) Abraham Lincoln chun, “Si-lai nekin vote ei thlak hin thil a thaw thei lem,” a lo tih. A thu hril hi thudik a nih. Hi lei hin India khuo le tuihai chun vote thlak hi ei ngaipawimaw hle ding a nih. vawituka inthawk Constituency sunga chenghai chun vote ei thlak \an ding an ta a, vote neihai po poin ei sie le \ha hrietna hmanga ei vote ei thlak seng nuom a um. Vote zawr hi suol a nih ti hrenawn nawk seng inla nuom a um bawk. Vote zawr ei um hlak leiin mipui rawlin umzie a nei thei ngai naw a nih. Chuleiin vote zawr hnam ni tum naw hram ei tiu. Vote nei mipui po poin vawisun hin vote ei thlak ding huna ngaituona fim tak hmangin ei vote thlak seng ei tiu. Ei hmelma ding dam, ei ram, ei hnam, ei khawtlang, ei kohran le ei sakhuo ta dinga sietna le harsatna min tluntu ding mihriem thlangtling pal ei tih ti hi inlau a um bek bek el a nih. Mani sie le \ha hrietna hmanga vote ding bik hre der lo ei lo um pal a ni chun a hrie dinghai indawn rin der lo ding a nih. Central-a sawrkar fe mek thil thaw dan le thiltum dam, Political Party hran hran hai thiltum le thaw dinga an hril hai dam hi hriet chieng ngei ngei ding a nih. A hrie lo ei um chun a hrie hai indawn ngam ding a nih. Ei ram, ei hnam le ei sakhuo hi a him le a dam a ngai a nih. Abraham Lincoln in a hril hi hrietzing ding a nih. Ei ram, ei hnam le sakhuo damna ding, zalenna ding, hmasawnna ding le changkangna ding chun silai nekin Parliament-a member \ha le fel ei nei hi a pawimaw lem a nih. Tuta \uma Lok Sabha inth-langna hin pawimaw bikna a nei a nih. A pawimaw bikna pakhat chu Lok Sabha biel siem \hat hun ding a nih. Lok Sabha biel siem \hatna (Delimitation)ah hin Lok Sabha memberhai an pawimaw el chau ni lovin thuneitu an nih. mani umna biel siem \ha nuomhai chun sawr \angkai thei ding thlangtling a ngai a nih. Vote thlak hi ngaipawimaw ngei ngei ding a nih. Ei ditzawng ni lovin ei mamaw ding mihriem ei thlangtling a pawimaw hle a nih. Hi le inruol hin ei thlang ding chu iengang mi am, vote tlak a ni am, thutiem hlen mi a ni am, Parliament a khek ngam le khek thei chi a ni am tihaiah ei chieng a ngai a nih. Candidate-hai hi ei aiaw dinga thlangsuok tlak nia hung intawktarhai le hung ngirhai an nih. Hi lei hin mipui han thlangtling tlak an ni chie am ti hi vote nei han ei bielchieng a, ei buk hi thil \ul makmaw a nih. Lok sabha member-hai hun (term) hi kum 5 sung a ni a, an term sung hi a sawt a, a nuom le a theihai ta ding chun thil \ha tam tak thaw thei an nei a nih. Hi lei hin Lok Sabha election hi ngainep chi a ni naw a, ngaipawimaw hle ding a nih. Ei vote thlak huna ei ngaituona suk fim a, hmathlir hla tak nei ding a nih.

Ec in 5 phase Election Nofication an suoNEw dElhi: 17th Lok Sabha Election process fe mekah Election Commis-sion chun phase 5 na ding Election Notification April 10, 2019 khan an suo. Phase 5 naa hin India ram states le Union Terri-tories 7 haia Constituencies 51 haiah inthlangna nei ding a ni a, May 6, 2019 khin vote thlak ning a tih. Hi phase-a candidate hai chun April 18, 2019 chen nomination paper file thei an ta, April 20, 2019

in scrutiny um a ta, inhnuk-dawk nuom hai April 22, 2019 chenin inhnukdawk thei an tih. Hieng laizing hn Par-liamentary Constituencies 71 haia 4th Phase Lok Sabha Election nei ding le inzawma nomination paper file-a um hai April 10, 2019 khan Srutiny nei a ni a, inhnukdawk nuom han April 12, 2019 chen inhnukdawk thei ning a ta, inthlangna chu April 29, 2019 khin um a tih.

MP cM Kamal Nath le a nuhmei in rothil Rs. 124 crore chuong an neiChhiNdwara: Chhindwara As-sembly byelection um ding le inza-wma Madhya Pradesh CM Kamal Nath in nomination paper a file huna affidavit a peklut dungzuiin a nuhmei le rothil an nei chu Rs. 124.67 crore a tling phak. Nath hin laksawn thei Rs. 7.01 crore manhu le laksawn thei lo Rs.

68.36 crore manhu a nei a, a nuhmei Alka Nath chun rothil laksawn thei Rs. 33.50 crore manhu le laksawn thei lo Rs. 15.79 crore manhu a nei. An nupa Income Tax Returns (ITR) an file dungzuiin kum 2017-18 in Kamal Nath sum laklut chu Rs. 1.38 crore le a nuhmei sum laklut chu Rs. 96.22 lakna a nih.

Nath (73) hi nikum December thlaa kha Madhya Pradesh CM dinga intiemkamna lo nei a ni a, MLA a la ninaw leiin CM a nia inthawk thla 6 sung ngei CM a ni zawm pei theina dingin MLA-a thlangtling a \ul leia Chhindwara byelection a ngir dinga nomination paper file a nih. Natch hi MP Congress president ni bawk a nih.

Puk chim leiin Job Card sinthaw nuhmei 10 an thi

hydErabad: Telanga-na-a Narayanpet district-a chun Nilaini khan Ti-leru village-ah puk (mud caved) chim leiin nuhmei 10 in thina an tuok. Hi thil hi Nilani zing-kar 11:15AM le 12Noon inkar-a kha tlung a ni a, Puk chimin a vur hlum hai hi MGNREGA (Mahatma Gandhi National Rural Em-ployment Guarantee Act) hnuoia Job card sin thawa pil cho an ni a, puk sunga bu an fak lai a hung chim thut leia a vur hlum an nih tiin Police thusuok chun a hril.

Mita hmutu hai hril danin Job Card sinthaw nuhmei 10 hai hi pil ft. 8 vela sain a vurkhum niin an hril a, sansuokna sin thaw mek a nih. Mi 10 hai baka hin nuh-mei pakhat chu damin an vaksuok a, sienkhawm a hliem. Telangana Chief Min-ister K. Chandrasekhar Rao chun hi thil tlung pawi a ti thu hrilin thil vangdu-oithlak tak a nih tiin a hril a. Officials hai chu a \ul le pawimaw anga thi le hliem-na tuok hai \hangpuina pe dingin an hriettir.

ChawlKar pawiMaw taKBy: L.Keivom

Those who cannot remember the pastare condemned to repeat it.

-George Santayana

Kum khat sunga Judahai kùt pawimaw tak le ropui tak ‘pesach’ chu an Tempula ngei hmang dingin Roman lalram hmun tina Juda mi indar tahai le Palestina rama la khawsa zinghai chu Jerusalemah an fuon khawm hlak a. Chu Kût chu Israel ram sunga chu ni sari sung, an thla tiema Nisan 15-21 inkar an hmang a, hmun hrang hranga indar Orthodox Jews hai ruok chun ni riet sung an hmang thung. A ni hmasa ni hni le a tawp tieng ni hni chu ‘holy days’ anga an hmang a nih. Chu hun chu kum 2019 hin April 14-21 7 inkarah a tla a, Isu a thi kum AD 30 ruok khan chu April 2-8 sungah a tla ve thung niin thil sui chik mihai chun an hril. Hi Kùt hi Fekan Kùt amanih Chol \hang lo bei Kùt ti a ni bok. Eini rawi hi sa ei du bik deuh bok ning a ta, ‘Fekan Ruoi |he’ tiin ei Baibul hmasatuhai chun an mi siepek. Pathienin hnuoi le van a siem hun hapta kar sung ti loa histawria chawlkar po po laia chawlkar pawimaw tak chu April 2-8, 30 AD kha a ni ka ring. Kût in\an ni April 2 chun kha hma kum za tam taka hril lawka lo um tahai chu sukkim dingin Isu chu ropui takin, remna siem dinga fe lalhai an chuongna hlak sabengtung chungah ngei chuongin, Pathien le mihriem, van le hnuoi inkara inremna siem dinga hung Messia a nizie tlangzar dingin, Lal angin Jerusalemah thu nei takin a lut a, an chawimawi lut lut a, a hrohrang khawm a sukna hle a, Tempul neitu indik tak a nizie suklangin, vuokna hruol meu hmangin, tempul khawm an thiel fai a, sipai lungsenin mi an khal khawm ruol an zei zot zawt ang elin, tempul kompaun sunga thil zawrtuhai chu inri pawp pawpin a hlap suok vawng a nih. A chepui rep rep khawp el. Kha ni khan Juda Iskariot lem kha chu a lawm hlum vang ring a um.

Lal a ninaa ropui taka Jerusalem a lut ni hi Tûmkâu Ni ei ti a, Saphai chun Palm Sunday an tih. Sunday (Latin: Dies Solis, Day of the Sun) hi mithi laia inthawka Isu a thonawkna ni a nih. Sunday hi Kristien hmasahai khan chawlkar ni hmasa taka an lo hmang hlak a ni leiin Baibul ziektu \henkhat chun hi ni hi chawlkar ni hmasa tak tiin an lo ziek hrim a nih. Tu ruok hin chu Thaw\annia in\an anga chawlkar (week) hmangtuhai chun Judahai Chawlni (Sabbat) kha Inrinni ei tipek a, Pathienniin ei inhluohlantir dai a nih. ‘Sunday’ ti hi Romanhaiin pathiena an biek laia \hang sa ‘Nisa’ (Sun) betuhaiin an inser hlak ni a ni leia a hming hi a put a nih. Chu chu Kristien hmasahai khan kristien sakhuo leh her remin, ‘Felna Ni’ tiin an inlet hlauh a, a hung pawmum tah êm êm a nih.

Hi taka ei hriet dinga pawimaw chu, ‘Chawlni’ (Inrinni) chu Judahai ni inser Sabbat a na, chu ni chu Pathienin hnuoi le van le a sunga thil umhai a siem zoa a chawlna ni, an chawlkar/hapta tiem dana ni sarina a nih. Ringnaa Israel thar, Isu Krista zuituhai ruok chun thinaa inthawka a thonawkna ni chu ‘pathienni’ (Day of the Lord) ei ti ve ta thung a nih. Kha hma khan Chawlni le Pathienni hi thuhmun anga an lo hmang pawl hlak leiin ei hlaa chen khawm “Chawlni Lalpa mi ngaithla la” tiin ei sak hlak. Sienkhawm ‘Chawlni’ ei ti hi Sabbat a na, ‘Pathienni’ ei ti ruok hi chu Sunday a nih. Chuleiin, thil thuhmun a ni nawzie hrein hmang pol ta naw hram inla nuom a um.

Hi thu ei hril laia ngaituonaa thil hung lut chu ei ramah kristien sakhuo a hung lut hmaa ei khawvel kha a nih. Ei pi le puhai khan thla hming an nei a, chu hun chu thla dêt tir le a mang hun inkar a na, chu chu thla khat peiah an tiem. Hi hi Sap\awnga ‘lunar calendar’ an ti hi a nih. Ni (day) hin hming a nei naw a, ieng ni khawm ni a ni tawp el a nih. Tiem dan an nei a, nisa suok le tlak inkar hi ni khat a na, an thim hun, zan hun po hi zan (night) khat a nih. Chawlkar amanih hapta kar (week) ei ti hi an nei ve nawh. Thaw\anni-Inrinni a um nawh; an chawl ni nei sun chu sin an nei naw huna an awllen ni le umni khama thilthaw an nei ni a nih. Hang ngaituo ringawt khawmin nghawk a um hlie hlie a, ning a’n tel put put el a nih. Kristien ei hung ni leia

chawlkar ei hung nei ta le chu kara ni khat chawlna hun ei hang nei ringot khom hi a sandamna chang nawtu ta ding khomin a manhla tah hrim hrim.

Ei thupuiah lut nawk tah inla. Hi chawlkar pawimaw tak, April 2-8, 30 A.D hin khawvel le a sunga chenghai ngirhmun a thlak danglam tawp a, van le hnuoi inzawmna intan tah chu kalvari thisenin fevicol let sang tam taka nghet lemin a hung chàr khawm nawk tah a nih. April 2 a ropui taka Lal a nina anga Jerusalem luttu ngei le mipui chawimawi huoi huoi kha April 6 Ningani zan chun, ruoi lungsietum a rawihai a fakpui zoin an man a, zankhawvarin a hrum a hrielin an sawisak a, a chungthu an rêl a, April 7 Zirtawpni tuk dar kuoin kros-ah an hemde hman dèr tah a nih. Zan tieng dar thumah a thi a, ama tieng, Pathien Naupa le Mihriem Naupa a ninaa a sin hlen ding chu hlen muolsuoin, mihriemhai intlanna dingin a hnuoi taksa hringna chu a’n hlan tah a nih. Hi nia kros lera “A kin tah” a tia hnèna hlado a’n sam khan chatuona dingin mihriem intlanna sin chu a thaw zo tah a nih. Kros pangzatum, mi suol an hemdena thing râpum tak kha chatuona damna thing le inremna thing, van le khawvel insuizawmna thing a hung inchang tah a nih. Chu ngei chu a nih Pastor Thangngurin,

Inremna thinga i tliekna hmuna chun,Hung in\huom i ta, zalenna ropuiin,Sa le mihriem doral bâng tâng an tih

tia hla mawi taka a lo khekpui kha.Zirtawpni zantieng nisa a tlak charin Judahai

ni tiem danah Sabbat an \an tah ding a ni leiin le Sabbat nia kros lera ruong a um chu Mosie Danin a phal naw leiin Sabbat in\an hmaa lak thlak ding a nih. La thi hmin lo an um khomin an ru le châng vuok tlieka sukhlum ding an ni bawk. Kros-a hemde hi inhremnaa chu a tawpkhawk a nih. A \hen lem chu ni kuo zet dam khawm an um ti mi thiem Merrill F.Unger, hmang hlaw tak el Bible Dictionary siemtu chun a hril. Isu ruok kha chu chawhnung dar thumah a thi hman der a. An hang en fel khan a thi tah tlat leiin, hril lawka a lo um ang hrimin, a ru le châng vuok tliek a ni naw a, sienkhom a thi chie inchiengna dingin le hril lawka a lo um tah angin a nakah feiin an sun a, thisen le tui a hung luong suok a nih. Hieng thil neu neu hai hi ringna mita ei hang bi chieng chun, Pathien Lekha thu indikzie le ring tlak a nizie tlanginsamtu vong an lo nih.

Chuong chu a lo ni leiin, inrang takin Isu ruong chu kros-a inthawk chun an lak thlak a, Sabbat in\an hma ngeiin dan ang thlapin thlanah an vui a, a zirtirhaiin a ruong chu an inruk hmang nawna dingin tiin thuneituhaiin sipai an invengtir hiel a ni kha. Sienkhawm, Pathien thilthawtheinaa keitho a ni dingzie hril lawka a um angin, a ni thum ni tuk chun a mithi taksa ngei chu sawmin, ropui takin a tho nawk tah a nih. Khawvela hin sakhaw \huoitu le hmusuoktu tam tak an um a, chuonghai chu an thi a, an tho nawk ti hriet a ni ngai nawh. Isu ruok chu Pathien thilthawtheinaa keithoin a um a, thina hnetu a ni leiin mithi la tho dinghai po po hma \huoitu a hung ni tah a nih. Chu chauh khawm chu ni loin, ama ringtu taphawt chungthu hrilpuitu UKIL ropui le Pathien hmaa thiem inchangtirtu Chatuon Thiempu Laltak a hung ni tah a nih.

Chîk takin hang ngaituo ta. Thuthlung Thar hunah hi chawlkar, 2-8 April, 30 A.D neka pawimaw lem le ropui lem hi khawvel chanchina hin chawlkar dang a um ta hlak hrim hrim am? Um naw ni a, um thei tah ngai bawk naw nih. Chawlkar pawimaw hmasa tak chu hnuoi le van, thilsiem hun hapta a na, a pahnihna chu Isu thina le thonawkna chawlkar a nih. A pathumna ei tlung pha chu chatuon chawlnaah ni tang a ta, pipu hun lai ang bawk khan chawlkar boah ei lut ding a nih. Chu chu a nih Hmangai Johanin, “Zan um nawk ta naw ni a, khawnvar var le nisa var ngai ta naw ni hai. Lalpa Pathien chun anni chu a èn ding a ni si a. Chatuon chatuonin inlal an tih” (Thup 22:5) tia hahîpa a lo hril khah. (Delhi, March 31, 2012; updated 2019.)

iNhriEttirNa10th April 2019

16th Hmar Martyr’s Trophy chu Saikot Playground ah buotsai nawk ni’ng a tih. Hi huna thangnuom Clubs/ Association/Organisa-tion hai chun Official Entry Form a’nhma tienga la din-ga ngen le inhriettir ei nih. Tukum chu Team 24 chau lak ding a ni leiin a’nhma tienga ngaiven vat tha’ng a tih.Lak theina ding hmun hai: 1. A |ha bek bek Store, Rengkai 2. TK Medicos, Opp. UBI Bank Teddim Road Entry Fee: Rs. 5000/- Security Deposits: Rs. 2000/-Form submit theina nuhnungtak 18th April 2019 ni’ng at’a, chun hi ni vek chawhnung Dar 1.30pm HYA Saikot Office ah Manager meeting nei ni nghal bawk a tih.Prizes: Champion Team Rs.100,000/-Runner’s Team Rs. 50,000/-Hi baka hin mimal lawmman khawm thangsa bawk a tih.

sd/-(Joshua shakum)Info& Pub HMARTOB

Activa in Cycle-a tlan lai Nuh-mei 1 bawin a tlansan

CCpUr: Zani 5PM vel khan Lailam Veng lutsukna bulah Activa (black) 8873 in Cycle-a tlan lai Ms Lal-muonpui of Muolvaiphei

chu a hnungtienga inthawk-baw fuiin a tlansan. Mita hmu hai chun a chuongna cycle a se bakah nuhmei ni khawm a hliem niin an hril.

KIM in hrilfiena pe dingin a phutiMphal: Zanikhan Kuki Inpi Manipur (KIM) \huoitu han chanchinbu-mihai Kuki Inn, Imphal-ah an inpawlpui a, Outer Ma-nipur Parliamentary Con-stituency-a NPP candidate, Pu Thangminlen Kipgen in thudik lova KIM an tumna thuah hrilfiena siem ding le KIM kuomah thupha chawi dingin an phut.

Pu Thangminlen Kip-gen hin KIM chu BJP kuomah Rs.50 lakh lain an tum niin an hril. Pu Thang-minlen Kipgen hin an rang thei ang taka hrilfiena a siem naw or thupha a chawi naw chun a chungah thil tlung a um chun ama maw-phurna ning a tih tiin Pu Khaimang Chongloi, Presi-dent, KIM chun a hril.

ips Officers kaisangiMphal: Manipur sawrkar chun April 10, 2019 khan Indian Police Service (IPS) Officer iemanizat an sina in-thawk an kaisangtir. Ms. Pushpanjali Devi, IPS (MA:2006) chu IPS Se-lection Grade Senior Scale in the level 13 of the Pay Matrix (Rs. 1,18,500-2,14,100) w.e.f January 1, 2019 a inthawk a inkaisangtir a nih. Chun, Shri K. Jayanta Singh, IPS, (M:2002); Shri K. Radhashyam Singh, IPS (MA:2002); E. Priyoku-mar Singh, IPS (MA:2002) le R.K. Tutusana Devi, IPS (MA:2002) hai chu Inspector General of Police in the IPS Super Time Scale level 14 of the Pay Matric (pre-revised Pay Band-4: Rs. 37,400-67,000/- plus Grade Pay of Rs. 10,000) a inkaisangtir (with immediate effect) an ni a. K. Chaoba Lokho Mao, IPS (MA:2007); S. Amirlal Sharma, IPS (MA: 2007); P. Goulungmuon Singsit, IPS (MA:2009); Dr A.K. Jhalajit Singh, IPS (MA:2009); H. Jogeshchandra, IPS (MA:2010) le N. Herajit Meetei, IPS (MA:2010) hai khawm IPS Junior Administrative Grade in l Level 12 of the Pay matric [Rs. 78,800-2,09,200] (pre-revised pay scale of PB-3; Rs. 15,600-39,100+ GP Rs. 7600) a inkaisangtir an ni bawk. Lokho Mao le Sharma hai hi 01-01-2016 a inthawk le Singsit hai hi Jhalaljit Singh hai hi 01-01. 2018 a inthawk le Jogeschandra le Herojit Meetei hai hi 01-01-2019 a inthawk JAG-a an kaisangna tiem \an a nih. An kaisangna order hi Govt. of Manipur, Dept. of Personnel & Administration Reforms (Personal Division) a Under Secretary Pu Zorisang |hiek Pangote in Gover-nor hminga April 10, 2019 a kha an suo a nih.

Page 3: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/April/HT-11-04-2019.pdfADCC khuollienin \hang a tih. Hi huna hin member hai kim taka \hang dingin Gen. Secretary chun inhriet-tirna a siem. APWC

3thlatUN (april) 11, 2019NiNgaNi (thUrsday) NatiONal/iNtErNatiONal & advErtisEMENt Hmasawnna Thar

laKtawi

sIelMAt CHrIstIAn HOspItAl & reseArCH Centre

**** Hieng a hnuoia specialist doctor pan nuom hai chun Sielmat Christian Hospital a pan thei ning a tih. Operation alo \ul khawma thawthei nghal ning a tih. Registration Fee Rs.300/- ning a ta, ticket booking 7:30AM-6:30PM chen thaw thei ning a tih. registra-tion Contact No: 9862853047.1. Eurologist (13th april, 2019) time 10:00aM.. (& Every 2nd & 4th saturday of the month2. ENt specialist (Every wednesday, Friday & saturday) Wednesday- 24 hours Friday-24 hours Saturday- 24 hours3. Eye (Mit tieng) specialist dNb (Ophth) MNaMs Fellow in retina and vitreous surgeries, CONsUltaNt vitrEOrEtiNal sUrgEry & traUMa (13th april, 2019). Time : 10:00AM...... (9,10,11)

treAted sUCCessFUlly1. pilEs: In hnawm thei ngai lo, thisen dam suok hlak, a sung le a puo tienga puom v eve, phing na, tawl a hung suok hlak, inhnawm kel ek anga um.2. gastriC: Fak le dawn inhnik thei lo, phing na, taksa pop o na, inhnawm in hawi thei lo.3. siNUs: Hnar inza, hnap suok zing zing hglak, hnar ping le luna dam4. asthMa: Inkhul zing, taksa zawi, awm a ping hlak.5. bOdy paiN: Taksa na hlak, ru na, tha hrui na.6. stONE CasEs: Phing na, kawng ru na, kidney a lung um Hieng natna hai hi kan en hlak. Address: Opp: J.P.Selection, Near ICI Church, ICI Road, Churachandpur.

Damnaw entupa hming: M.v.aZad phUsaM

Phone Number: 9089738275/ 7628890261

(5-1

9)

IN HMUN ! IN HMUN!Pillangkata/Maikhuli, Guwahati ah Inhmun \het a ni a, an chaw nuom hai chun Contact number 8472913013 / 9435512729 haiah ngaiven thei ning a tih. (3x4=12-3)

LOSS OF ORIGINAL cERTIFIcATESI have lost my HSLC (Class X) Original Certificate bearing Roll No. 595 of 2000, issued by Board of Sec-ondary Education Manipur (BSEM) and Class XII Original Certificate bearing Roll No. 912 of 2002 is-sued by Council of Higher Secondary Education, Ma-nipur (CoHSEM) on my way between Muolvaiphei an Hmarveng, CCPur on 29th November, 2018. Finders are requested to handover the same to the undersigned.

sd/- lalparmawiHmarveng, CCPur, Manipur

# 9971705116

J&K-ah helpawl inpe tasa man

JaMMU: Jammu and Kashmir-a Reasi district-a chun helpawl inpe tasa tlanhmang chu kum 17 zet hnungin man a nih. Mana um chu Mohd Irfan @ Babloo of Gan-doh, Doda district a ni a, tuolthatnaah inrawlna neia intum a ni leia kum 2002 a inthawka kha inbihmang a nih. Thuruk an dawng le inzawma special team han Gandoh belt hmun an dap-naa an man a nih.

SC in Lalu Prasad in bail a ngenna a hnawl pekNEw dElhi: Ranbu inchawkna ding cheng vaibelsie tel chawkchaw-rawia intumna leia thiem-naw chang le jail intang mek RJD chief Lalu Prasad Yadav in bail a ngenna le inzawma hear-ing zanikhan Supreme Court chun a nei a. Chief Justice Ranjan Gogoi inrawi Supreme Court bench chun bail a ngenna hi a hnawl pek. Mr Lalu Prasad hin medical ground-a bail-a suok a ngen a ni a, sienkhawm Central Bu-reau of Investigation (CBI) chun Lalu hi bail-a insuo a ni chun Lok Sabha election hung um dinga political activities ah an

rawl ngei ding a nih ti le a hriselna a \ha tia bail-a in-suo a remtinaw thu SC in ngaidan an dawn le inza-wma Thawleni-a CBI in dawnna an pek hnungah Lalu in bail a ngenna le inzawma hearing hi zanita kha nei a nih. Lalu Yadav aia ngir se-nior Advocate Kapil Sibal chun, Yadav hi a la dam-

fel naw thu Supreme court a hril a, sienkhawm Su-preme Court chun a pawm pek hri naw a nih. Lalu hi kum 1990s laia Animal Husbandry depart-ment fethlenga treasur-ies a inthawk ranbu man ding Rs. 900 crore chu-ong zet indiklo taka lak-suok le chawkcharawinaa intum a nih.

BJP manifesto-ah Parsis le christians bân, christians belsa nawkNEw dElhi: 17th Lok Sabha Election nei ding le inzawma Bharatiya Janata Party (BJP) in Manifesto an tlangzar Sankalp Pa-tra a khan Citizenship (Amendment) Bill, 2016 chungcang an ziek naah Christians le Parsis hai ziek hmai niin, Hindus, Jains, Buddhists le Sikh hai chau an \hang a, sienkhawm a hnungin ziekhmai hai laia Christians chu list-ah

in\hangtir/belsa nawk a ni a, Parsis ruok chu list a hin a la \hangsa naw zing niin report chun a hril. Lok Sabha in an lo pass tah Citizenship (Amend-ment) Bill, 2016 kha Af-ghanistan, Bangladesh le Pakistan haia sakhuona thila suknawmnat tuok leia India rama hung tlan lut Hindus, Sikhs, Buddhists, Jains, Parsis le Christians’ hai India mi nina (citizen-

ship) pek theina dinga siem a nih. Christians chu belsa nawk nita sienkhawm Parsis chu list-a hin a la \hang chuong naw a nih. Hi chungchanga hin BJP general Secretary Bh-upender Yadav chun, suk-suol pal lieu lieu a ni thu a hril a, minorities hai hum-halna dingin party in policy iengkhawm a sukdanglam naw a, a la pangngai zing a nih tiin a hril.

UP-a inbeituonaah mi 12 an hliem

MUZaFFarNagar: Uttar Pradesh a chun Thawleni zantieng khan Shamli district-a Thanab-hawan town-ah hnam pahni hai karah buoina a suok a, inbeituona a tlung leiin mi 12 in hliemna an tuok. Mi pahni- Saeed le Jhalid hai thil iemani leiin nasa takin an inseltuo a, chu taka inthawk hnam pahni hai kara inbeituona hi tlung a nih. Hliem hai hospital pan-pui an ni a, Police chun thil umdan an suizui mek.

Dalai Lama Delhi Hospital-ah admitNEw dElhi: Tibetan sakhuo \huoitu Dalai Lama chu chest infection leiin Nilaini khan Saket, New Delhi-a Max Hospital-ah admit a nih. Kum 83-a upa Da-lai Lama hi Nobel peace prize lo dawng tah, medi-cal check up dinga Dhar-mashala a inthawk Delhi hung a ni a, ni iemanizat treatment pek a \ul leiin ad-mit a ni a, a ngirhmun a \ha tiin hospital thusuok chun a hril.

Riruong um tasa angin Baster

bielah vote thlak ning a tih:EC

daNtEwada: Chhat-tistgarh-a Baster biel-a chun Lok Sabha Election nei ding riruong lo um tasa angin vote thlak ning a tih tiin Election Commission chun a hril. Zani hmasa khan Baster biela hin Maoist han Dantewada district-ah BJP MLA Bhima Mandavi convoy motor bomb le si-lai hmangin an lo lambun a, MLA Bhima Mandavi bakah security personnel 4 in thina an tuok a nih. Bhima Mandavi kha Lok Sabha Election um ding le inzawma vote cam-paign zo a hungkir tienga Maoist han an lo lambun a nih.

Shiv Sena chun BJP Manifesto marks 100-ah 200 an pek

MUMbai: Shiv Sena chun BJP in Lok Sabha Election hung um ding le inzawma Manifesto an puonglangah Constitution Article 370 hnuoia J&K in special status a nei suktawpna dinga Ar-ticle 370 peihmang ding le Ayodhya hmuna Ram tem-ple bawl dinga an intiemna hai leiin full marks 100 ah 200 an pek.

Rahul Gandhi in Amethi biela din-gin Nomination paper a file

aMEthi: Congress pres-ident Rahul Gandhi chun Nilaini khan Lok Sabha Election hung um dingah Amethi PC, Uttar Pradesh a ngir dingin Nomination paper a file. Rahul Gandhi hi nomi-nation paper a file hmain Truck chunga chuongin roadshow a nei a, Truck chunga hin a bulah a farnu Priyanka Gandhi Vadra le

a pasal Robert Vadra bakah an nauhai Raihan le Miraya han an zui bawk. An chuongna Truck hi damte-a tlan in lampui sira anni lo tuoktu mipui hai an chibai pei a, mipui hai chun parte an lo thekhum pei bawk. Election office-a nomination paper a file hu-nah anu Sonia Gandhi in a tawiawm bawk. Amethi biela hin BJP

candidate Union minister Ms Smriti Irani chun Rahul Gandhi an khingpui nawk ding a nih. Kum 2014 khan Smriti Irani hi Amethi bielah Rahul in a lo hneban ta a, sienkhawm tukum hin Ms Irani chu Rahul khing dingin a la ngir nawk tho a, April 17, 2019 khin nomina-tion paper file a tum. Am-ethi biela hin SP-BSP-RLD alliance chun ngir an tum-naw leiin Rahul le Smriti Irani hi an pahni chauin an inbeituo ding a nih. Rahul hi Kerala-a Wayanad biela khawm ngir dingin April 4, 2019 khan nomination paper a lo file tah. Amethi biela hin May 6, 2019 khin a fifth phase naah inthlangna a um ding a nih.

Gurjar leader Bain-sla in BJP zawm

NEw dElhi: Gurjar Arakshan Sangharsh Sami-ti leader Kirori Singh Bain-sla chun Nilaini khan BJP a zawm. Mr Bainsla hi Rajas-than-a Gurjars hnam hai ta dinga reservation pe dinga ngenna inrawitu a nih. BJP a zawm le laklutna hunsera hin Union minister le Ra-jasthan election in-charge Prakash Javadekar le Rajya Saba MP Anil Baluni hai khawm an \hang.

EC in LS Election zo hma chu PM Modi biopic release a khap

NEw dElhi: Prime Minister Narendra Modi chanchin flim a siem PM biopic movie chu Lok Sabha Election, 2019 zo hma po chu la release thei lo dingin Election Commis-sion chun a dang. PM Biopic release ding Supreme Court in a stay/cheltang nuomnaw hnungah a film hi April 11, 2019 (vawisun) a re-lease dinga riruong siem a ni a, sienkhawm Election Commission chun release

lo dingin a dang ta a nih. Election fe mek pro-cess-ah nghawng a nei thei ding leia Election Com-mission in film release ding hi a dang a nih. PM Biopic hi a hma chun April 5, 2019 a re-lease dinga riruong a ni a, sienkhawm a hnungin April 11, 2019 a release dinga riruong siem nawka hung um a nih. Hi Film a PM Modi lem changtu chu actor Vivek Oberoi a nih.

NIA in JKLF chief Yasin Malik an manNEw dElhi: National Investigation Agency (NIA) chun terror funding le Jammu and Kashmir-a separatist groups funding thuah Nilaini khan Jammu and Kashmir Liberation Front (JKLF) chief Yasin Malik an man niin official thusuok chun a hril. Mr Malik hi NIA Court, Jammu in custodial interro-gation nei dinga a rel angin Thawleni khan New Delhi hung \huoitlung a nih. Malik hi February thlaa kha Jammu and Kash-mir Police in preventive custody-a an lo sie le Jam-mu-a Kot Balwal Jail tieng sawn a ni hnungah police venghimna hnuoia Tihar

Jail tienga sawn nawk a nih. Malik inrawi JKLF hi thla hmasa khan sawrkar thlungpui chun danpuoah a lo hnawl (banned) ta a nih. JKLF hi kum 1989 a Union home minister Mufti Mo-hammed Sayed naunu Rubaiya Saeed \huoih-mangna le kum 1990 a IAF personnel 4 thatnaa intum an nih.

Mp CM naupa Nakul in rothil rs. 660.01 crore chuong a neiChhiNdwara: Madhya Pradesh Chief Minister Ka-mal Nath naupa Nakul chun Thawleni khan Chhindwara Lok Sabha seat a dingin nomination paper a file a. Nomination a file huna af-fidavit a peklut dungzuiin rothil laksawn thei le lak-sawn thei lo Rs. 660.01 crore manhu a nei. Nakul hi sumdawngtu (businessman) niin Poli-

tics a inlet tah a ni a, rothil laksawn thei Rs. 615.93 crore manhu a nei a, a nuh-

mei Priya Nath chun rothil Rs. 2.30 crore manhu a nei bawk niin affidavit-ah an zieklang. Rothil laksawn thei lo a nei chu Rs. 41.77 crore man-hu a ni a, a nuhmei chun lak-sawn thei lo rothil a nei naw a, an mimal in Nakul Nath le a nuhmei Priya Nath hai hin motor an neinaw bawk. Income Tax Returns (ITR) a file dungzuiin kum

2017-18 sung khan Na-kul Nath hin Rs. 2.76 core chuong a laklut a, a nuhmei chun Rs. 4.18 crore chuong a laklut. Nakul Nath hi Bay State College, Boston, Massachu-setts, USA a inthawk Busi-ness Administration degree zo a ni a, Chhindwara PC a hin BJP candidate Natthan Shah leh an inkhing ding a nih.

China le North Korea han ramri infepawna thar hawngbEiJiNg: North Korea le US inbiekna, nuclear bomb suksietna ding le Missile siem ta lona dinga inremna chu la um thei naw sienkhawm, North Korea inhnemna tak China le an ram infepawna (Border crossing) thar pakhat chu –nuclear radiation detector hai inbuk vawngin – zani khan an hawng. China hmarsak tieng biel hi North Korea le inrina sei tak a nih a. Khuolzinmihai inzinna hlak a nih. Chuong laia pakhat Ji’an chu, lamlien sirhai le ramri zul dai haia nuclear radiation um le um naw hrietna khawlhai inbuk vawngna chu zalen taka infepawna dingin hawng a ni nawk ta a nih. Thusuok siema an hril dan chun, “Kum thum sung chawl der loa hma lak hnungin, China-North K o r e a n J i ’ a n - M a n p o Highway Port chu official taka hawng a ni tah” tiin a hril. Hi Highway bawlna ding chun 280 million Yuan (US Dollar ($42 million) seng a nih a. Kum tin mi 200, 000 le thuomhnaw tons 500,

000 an infe tawn thei ta ding a nih. Lampui za lenna an hawng zing laiin, North Korea nuclear bomb le Missile program leia UN Security Council-in 2016 le 2017 a inthawka a rekbetna leiin harsatna a tuok a. Thuomhnaw chuong lawm lawma hei sumdawngna ding chu a khat lem chun a nei naw a. China le an trade chenin a tawkbuoi phak a nih. China khi North Kore ta dinga ‘biggest trade partner’ a nih a. North Korea chun ama khata a economy dukdak khawm a nei zo tah nawh. Chinese Customs hai hril dan chun, 2016 kuma North Korea-in China tienga a thawn/zawr chu 90% a tlahnuoia, ni kum 2018 lem

khan chu USD 213 million zetin a thlahnuoi a nih tiin a hril. Kim Jong un thiltum tak chu Economic sanction hlip a nia chu US leh an lan rem thei naw zing a, China a lo dawr pei a \ul ta a nih. Amiruokchu, indawrtuona ding trade an nei naw taluo a, nuclear bomb hu laka inthawka invengna ding an mamaw bawk, China khawm a nuom rak naw saa a thaw a nih. C h i n a c h u n N o r t h Korea nuclear bomb hu radiation put suok ding hi a vengthawng hle a. September 2017 khan Jilin hi lirinhningin nasatakin a sawi bakah North Korea nuclear bomb test-na chun a sawi hning bawk leiin mipui an thlabar nasa hlea. Tuhin chu ‘nuclear radiation

detector gate’ khawm siem a ni tah a. Nuclear radiation laka inthawka invengna dinghai fel taka siem vawng an ni tah, tiin official thusuok chun a hril. Kha hma China le North Korea sumdawngna Trade hmun tak chu South tieng Dandong ramri khuo a nih. China khawpui bawltuhai chun 2012 khan Dandong New Zone an bawl a, chu chu khingtienga North Korea khawpui Sinuiju leh leilak an daw zawm a. USD 350 million senga four-lane highway an bawl zoin free-trade nasatakin um ta naw nim an ti lai, leilak khawm chu hawng a ni ta nawh a, cement le conrete po po chu North Korea tieng a thlawnin a um vawng ringawt el a nih. Tuta Jilin Trade Way hi teh iem a hung ang ding. Trade in balance naw taluo a nih a, sawt a dai dim. Pathien thu ring lo, a nuclear bomb hratna ring lem North Korea, ieng chen am China’n a chawm thei ding ti chu hun chauvin a hril thei tah. (Reuters)

EU President Donald Tusk-in Brexit Kum Khat Suksei Nuom

l O N d O N : E u r o p e a n Council President Donald Tusk chun, European Union (EU) a inthawka Britain a suokna ding Brexit thuah UK chu ‘flexible’ deuva thawpekin kum khat dang an inbuotsaina ding hun pek belsa \ha a ti thu a hril. Inremna nei thei dinga UK an pei ta chun, hun chu nuom chun kei tawiin a neka sawt nawte hnungah khawm Deal a um phawt chun suoksan a thei zing tho a tiin a hril. Hi thu hi UK Prime Minister May-in a Deal vawi thum lai reject a ni hnungin EU kuomah hun ngen belsaa, June 30 chen la pe dinga a ngenna le inzawma a hril a nih. EU a inthawka Britain a suokna ding Brexit chu nuhmei pasal inmaknaa inremna \ha tak neia inmak a \ha ang bawkin EU ta ding khawmin a \ha a. Britain ta ding khawmin umzie nei taka suoka, inlaichinna \ha nei zing chu thil \ha a ni zing laiin politics thil lei chauvin PM May Deal chu parliament member han an pawmpui nuom naw leiin March 31 a suoksan ding ti kha a suoksan thei ta naw a nih. European Council hotu Tusk-in EU hotuhai kuoma lekhathawn a zieka chun, delay hrim hrim chun condition a nei ding a nih tiin a hril a. Nilainia Summit ah hin EU member han proposal ah vote an thlak thei thu hrilin, “June 30 chen extension Ms May ngenna pawm chun, short extension tamtak le emergency summit

vel tam nei a \ul el thei a. Ni (date) \ium tamtak a siem ding a nih” tiin a hril. European Council-in date extension iengkhawm a phal (pek) naw chun ‘No Deal Brexit’ umna ding chance an sang taluo, Deal nei lova suokdawk chu EU le Britain ta dingin a \ha naw ve ve a nih” tiin a hril. “A pawimaw tak chu ‘flexible extension’ pek a nih a. Kum khat neka sawt lo a nih ding a nih” tiin a hril. Hi thu hi EU Summit ah iengtinam an hung rel ding hriet an nawh. Tuta thil umdana chu Deal nei am Deal nei naw am, Britain chu April 12 (zirtawpni) hi EU a suoksanna ding ni chu a nih tah. Tuchena thil umdan chu, Brexit ding le inzawma Prime Minister May-in 2018-a EU hotuhai leh suok dan ding ti thua inremna an siem Deal chu UK MP han an hnawlpek a nih a. Chuleiin, EU kuomah suoksanna ding hun keisei pek dingin a ngen nawk a nih. Inremna neia suok an nuom si a, UK MP hai pawm thei ding Deal siem dan a la ngaituo a nih. German Chancellor Angela Merkel le France President Emmanuel Macron

hai an hmupui tah a. Angela Merkel chu Deal neia suok \ha titu a ni leiin Britain suokna ding hun suksei khawm chu \ha a tih a, kum tawp annawleh 2020 kum bul chen dam chu suksei pawi a ti naw thu a hril. E U t a d i n g c h u n ‘makman’ \ha tawk tak uma inmakna a ni ding a nih a, Deal nei chu. Chun, EU-a Britain um ve zing dittu a ni bawk leiin a suok vat naw chu a \halem a, suoksan naw sien hman a nuom a nih. Chuleiin, a suok el thei nawna dingin UK MP hai lai khawm politics a khel nawh tukhawma an ti thei nawh, inrawlna ding san thil tamtak a um a, an lang ang el chu an nawh. Hienglai zing hin mipui tamtakin Referendum nei nawk an lo rawt sen khawm hi, ‘suoksan ding’ titu vote 54% chauva hrat khan hnebanin ‘suoksan lo ding’ ti vote-in hne tah an inbeisei lei khawm a nih. Politics ah chu thil hote khawm buoina dinga inlang lo khawm buoina khawp a lo tling hlak a. Buoina ding lien tak (issue) a ngai khawm iengmalo hung ni tamtak a um a. Vawisuna var kha zingah chu a lo dum nawk hlak. (AFP)

Bat peknaw leiin Jet Airways vuogna man

MUMbai: European cargo service providers chun bat hau leia buoi mek Jet Airways vuongna chu Amsterdam airport-ah bat pektlaknaw leiin a man. Jet Airways vuongna mana um hi flight (9W 321) Mum-bai le Amsterdam inkara ser-vice a nih. Airline thusuok chun vu-

ongna mana um hi Boeing 777-300 ER (VT-JEW) niin a hril. Jet Airways hin bat tam tak a nei leiin vuongna 123 a nei hai laia 25 vel chau service ta an nih. Flight 9W 231 hi Thawle-ni-a kha Mumbai a inthawk Amsterdam pana vuong, Nin-gani-a hung vuongkir nawk ding a nih.

Page 4: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2019/April/HT-11-04-2019.pdfADCC khuollienin \hang a tih. Hi huna hin member hai kim taka \hang dingin Gen. Secretary chun inhriet-tirna a siem. APWC

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlatUN (april) 11, 2019NiNgaNi (thUrsday)

sun ZAWMnA.......

Champions League Quarter-finals:

Son Heung-min goal hmangin Tottenham in City an hne ;Liverpool in Porto an hne bawklONdON: UEFA Cham-pions League quarter-fi-nals first leg-ah April 10, 2019 zingkar (IST) khan Tottenham chun an home Tottenham Hotspur Stadi-um-ah Manchester City an mikhuol a. Tottenham chun Son Heung-min goal hmangin an mikhuol Man-chester City chu 1-0 in an hne. Quarter-finals first leg a hin a mikhuoltu Tottenham le Man. City chun 4-2-3-1 formation an hmang ve ve a, Tottenham chun a hma-tawngah England Captain Harry Kane, a hnungah Dele Alli le a sirah Chris-tian Eriksen le Son Heung-min hai a sie a. Manchester City chun hmatawngah Sergio Aguero siein, a hnungah David Silva le a sirah Riyad Mahrez le Ra-heem Sterling hai an tlan. First-half chenah a tu tieng tieng khawm goal thun bik an um naw a, second-half minutes 78

nah Son Heung-min chun Tottenham ta dingin goal a hung thun a. Inkhel tawp chenah Manchester City chun an goal bat an thun-gkir tanaw leiin Tottenham chun Man. City hi 1-0 in an hne a nih. Tottenham hin hratna chang hai sien khawm an player pawimaw Harry Kane chu minutes 55 naah a kering a sukhliem leiin khel zawm thei taloin a um a, a hliemna hi a serious vieu chun tuta season fe mek sung hin a khel nawk hman tanaw el thei niin-Mauricio Pochettino chun

a hril a, hi lei hin second-a an inhmu nawk hunah Kane hi a \hang thei beisei a ni naw leiin Tottenham ta ding chun Harry Kane insukhliem thil pawi tak a tling phak a nih. Manchester City man-ager Pep Guardiola chun tuta season fe mekah Cham-pions League an laknaw chun hlawsam-ah an ngai ding thu tuta hma khan a lo hril ta a, April 18, 2019 khin quarter-finals second leg-ah Man City chun an khelzaw-lah Tottenham an mikhuol ve thung ding a ni a, hi hu-nah an hratnaw chun Man.

City hi Champions League-ah an tla ta ding a nih. Pep Guardiola chun, 1-0 a hratlo hi 0-0 a indraw nekin an ta dingin a \halem el thei thu Tottenham lakah 1-0 a an tlawm hnunga interview-naah a hril. Leg inkhelnaa hin a chang chun 0-0 nekin 1-0 a lost a \ha-tlemna chin a um hlak tiin a hril a, 0-0 a ni pha attack ding am defensive tieng sukhrat ding ti hriet a harsa hlak a. Tuhin Goal kan thun ngei a \ul ti a chieng ta a, kan inkhel ta kha en-nawnin, inkhel nawkah hn-ena kan chang ta ngei ka

ring tiin a hril. Man. United hi Pre-mier League champion ni lai mek le tuta season-ah pahninaah \hanga Premier League title la nawk thei ngirhmuna um an ni bakah season cup hmasa tak Ca-rabao Cup an lo lak ta, tuhin FA Cup Watford le inkhel hmabak mek an ni bawk a nih. Chun, Liverpool khaw-min zani zingkar khan quarter-finals first leg-ah an home Anfield Stadium-ah Porto an mikhuol ve a. Liverpool chun Keita le Firmino hai goal hmangin

Porto 2-0 in an hne. Goal hmasa Naby Keita chun minute 5 naah Liverpool ta dingin a hung thun a, hi zo minute 26 naah Roberto Firmino chun Liverpool ta dingin goal a hung thun belsa leiin first-half chenah 2-0 in Porto hi an hne ta a. Second-half hnungah Porto hin goal bat an thungkirnaw bakah Liverpool khawmin goal an thun belsa tanaw leiin Liverpool chun Porto hi 2-0 in an hne ta a nih. Second leg-ah Porto chun April 18, 2019 khin an home-ah Liverpool hi mikhuol ve thung an tih. Liverpool hi Premier League khel mekah title la dinga beisei le tuta hma\huoitu ni mek an nih. Quarter-finals first leg dangah Zani zan sawt hnung (12:30AM) khan Juventus chun Ajax a mikhuol a, Barcelona in Man. United a mikhuol bawk.

Magic Johnson chu LA Laker’s President a inthawk an ban

lOs aNgElEs: Magic Johnson chun Thawleni zan khan Los Angeles Laker’s president a ninaa inthawk an ban. Magic Johnson hin basketball team/club neitu Jeanie annawleh general Manager Rob Pelinka hai khawm an ban ding thu hri a hrillawk naw a, Lakers in season 6 a zawna an loss hnungah final games an inkhel ding minutes 90 la umah supporters hai hmaah an ban thu hi a puong a nih. Johnson chun, hi sin a chel hmaa a um dan le nundan pangngai hmanga hringnun simple lema

hmang a nuom leia presi-dent a ninaa inthawk inban a ni thu a hril. Johnson chun, a hring-nun hlui le simple life hmang nawk a nuom lei el chau ni loin Twitter-ah basketball chungchang le organisation’s player dang hai chungchang comment pea thu a hril hunah NBA in a comment sukdangla-ma suizui le fine a ni hlak chu a nghawk leia inban a ni thu a hril sa bawk. Johnson hi August thla hin kum 60 tling ta ding a ni a, a vanglaiin basketball player inlar le hmingthang a nih.

June 15-ah Tyson Fury in Las Vegas-ah Tom Schwarz an hnekpui dinglONdON: British World heavyweight champion hlui Tyson Fury chun June 15, 2019 khin MGM Grand, Las Vegas –ah German box-er Tom Schwarz inhnekpui dinga sukfel a nitah. Tyson Fury chun Las Vegas a sir hmasa takah inhnek dinga a fe ding thu a lo hril ta a, tuhin Tom Schwarz leh Las Vegas-ah inhnek dinga sukfel le puong a nita leiin a lo hril angin inhnek dingin Los Angeles a pan ta ding a nih. Fury chun Las Vegas a inhnek dinga remruotna

siema um chu a lawm hle thu ESPN a hril a. Inhnek ding naw chun Las Vegas lut naw ning tiin ka lo hril ta a, tuhin a hung tlung tah tiin a hril. Nikum December thlaa World Heavyweight WBC title holder American De-ontay Wilder leh Los Angles hmuna an inhnek hnunga tuta \um hi Tyson Fury in boxing a khel nawk hmasa tak ding a nih. Tom Schwarz le an inhnekna ding MGM Grand hi entu mipui 17,000 vel inlengna a ni a, United States-a an hnek vawi 3-na

ding a nih. Nikum-a Wilder leh inhneka an indraw-na hmun Los Angeles-ah kum 2013 khan Tyson hin Steve Cun-ningham a lo hneban tah.

Tyson hi tuta a Britain chanpui Anthony Joshua in world heavyweight box-ing title pathum a hau mek hai lo kawl vetah a ni a, sienkhawm mandatory

challenger an hnekpui nu-omnaw lei le mental tieng harsatna a nei leia a license suspended-a a um leiin box-ing title a kawl hai a lo inthla a, kum 2 deuthaw boxing khel a chawlsan hnungah nikum-a kha boxing hung khel nawk \an chau a nih. Tuchena hin boxing vawi 28 a khel ta a, hi laia 27 haiah hratna a chang a, vawi 19 hai chu knockout-a hratna lo chang niin, vawikhat draw a nei a, chu chu Wilder le an indraw \um kha a ni leiin tuchenah lost a la nei nawh ti thei a nih.

Singapore Open-ah Sindhu le Saina second round an lutsiNgapOrE: Indian shuttlers PV Sindhu le Saina Nehwal hai chun Nilaini khan women’s sin-gles event-ah an khingpui hai ve ve hnein Singapore Open second round an lut. Sindhu hin Indone-sia mi Lyanny Alessandra Mainaky 21-9, 21-7 in a hne a, match nawkah Den-mark mi Mia Blichfeldt inkhelpui a tih. Sixth seed Saina Nehw-al chun Indonesia mi tho Yulia Yosephin Susanto 21-16, 21-11 hnein sec-ond round a lut a, second round –ah India mi Mug-

dha Agrey le Thailand mi Pornpawee Chochuwong hai a hrat lem lem inkhelpui a tih. Doubles a chun India mi Manu Attri le B. Su-meth Reddy hai chun an inkhingpui Singapore mi Danny Bawa Chrisnanta le

Kean Hean Loh hai an hne zo nawh. Mixed doubles-ah Sau-rabh Sharma le Anoushka Parikh han an inkhingpui Thailand mi Dechapol Puavaranukroah le Sapsiree Taerattanachai hai open-ing round-ah an hne.

heroine Naran El Chu Ka Nuom Nawh: roshini

MUMbai: Tulai chu South Ind ia (Kannada ) t i enga inthawkin film \ha le mi thar an suok nasa khawp el a. Bollywood nekin Herione hai khawm an tumru lem a hawi. Tulai hnaia suok thar “Kavalidaari” a changtunu Roshini Prakash khawm a tumru \el \el hle, “Heroine naran mei mei chu ka nuom (tah) nawh” tiin a hril. Roshini Prakash hi a film hmasatak chu ‘Tiger Galli’ kha a nih a. Hemanth M Rao siem ‘Kavaludaari’ hi a pahnina a nih. Roshini chun Kannada film siemtuhai chun concept hran hran an hung phawrlang pei a. Ama khawm a career hma a sawn pei pha niin a hril a. Chuleiin, heroine naran mei mei role chu chang a nuom naw niin a hril. Mi tamtak chun film-a role

an chang dan, hun an chang dan izirin an ngai pawimawin an ngai pawimaw hlak a. Roshini ruok chu, role a changna hun a sei a tawi thuah a buoi naw thu a hril a. “Ka role \ha taka ka chang sung chu hun ieng chen am ka aw a ti ka ngaituo nawh. Character tin performance le impact a pawimawin ka hriet a. Heroine naran ve el anga hriet ka nuom nawh a. Film pakhat hlawtling tak hlawtlingna san ni ka nuom a nih” tiin a hril. “Ka film hmasataka khawm Police lem ka chang a. Actor ka nina anga ka theina ensinna le ka thilthaw impact inkhina \ha tak a nih a. Ka theinahai ensinna le thil dangdai deu a nia a \ha hle. Nuhmei tamtak chun nuhmei role ngawt chang an tuma, chuong ang stereotype ni chu ka nuom nawh” tiin a hril.

Meghan-in Hospital-a Nau Nei A Nuom NawhlONdON: Duchess of Sussex, Meghan Markle (37) chun Queen Elizabeth II hnung zuiin, hospital nekin an chengna In dinga pek thar Frogmore House ah nau nei a nuom lem niin a ruolhai ama hnaitu pakhat chun a hril. Meghan Markle hin Harry le an nau, tuta thla April hin a nei ta dinga beisei a nih. Queen Elizabeth II khawmin a nau palihai Buckingham Palace or Clarence House-ah a nei vawng a. Pakhat khawm hospital-ah an pieng nawh. Duchess of Cambridge, Kate ruok chun a nau pathumhai Hospital-ah ngawt a nei. Meghan-in Frogmore House-a a nei nuomna san chu an In dinga pek an ni ta bawk bakah a naupai sung khawm hi inah hin iemani chen um tain inhawi khawm a ti tah a. Chubakah, hospital ah chu ‘goldfish bowl’ sunga um ang an leiin a nuom naw niin an hril. Hienglai zing hin Meghan hi kum 37 a ni tah a. Nuhmei kum 35 chuonga nau nei chu hriet thei an naw

a, pre-mature birth annawleh inat (caesarean) dam a \ul thei leiin Harry chun hospital-a nei a lungril tho niin a hril. Meghan hin exercise le Yoga khawm a thaw \haa, a naupai sung

a taksa a sawizawi \hain a naupai a hrisel bawka, hospitala inhnawk bur le mi tamtak kara nei nek chun insung luma nei chu a ta dingin inhawi pek lem hrim hrim a tih, tiin a hril a. “Amiruokchu, tuta kar sunga thil umdanin a \ul dan ding chu hung hril el a tih” tiin a hril bawk. Meghan hin inah nau a nei chun Hospital-a nat sawkna damdawi chu hmang/nei nawng a ta. Anachu, boruok thienghlim le tuilum birth pool), taksa, ru le chang na le khamhai sukdamna hmang thei a ta, nau nei zova hmang chi hadamna ‘hypnobirthing’ an ti ‘relaxation techniques’ hai private-in thaw thei bawk a tih. Meghan chun hieng po po khawm hi Harry leh an lo thawsin vawng tah. Harry khawmin a nau nei sung, a thei chen chen an nu kawla um zing a nuom bawk a. Privacy an dit ang tak chu Hospital nekin Inah an nei lem ding a nih. Chun, an naute hi Lal \hungpha thlur ‘direct’-a um a ni ve naw leiin Hospital-a Kate le William

hai anga media hmaa inpholang kher khawm a \ul naw leiin Hospital-a insukbuoi vel chu thaw lo el an nuom lem niin a hril bawk. Kate chun a nauhai pathum a nei khan, lal\hungpha hluotu ding an ni leiin Lindo Wing, St Mary Hospital, Padington ah a nei vawng a. A nei zoin mipui vantlang le press-media hai hmaah inpholang pei a \ul bawk a nih. Meghan khawm hi Hospital-ah a nei chun a thaw ve chu ngai a ta, anachu, lal\hungpha hluotu ding line-a mi a ni naw leiin inhawi a ti naw deuva, \ul a ti naw leiin a nuom naw niin an hril. Britain lal sungkuo Royal Family hin ina nau nei hi sawt taka inthawkin an lo thaw ta a. Queen Elizabeth nu Victoria khan Elizabeth hi April 21, 1926 in London-a a pihai Earl and Countess hai in, Strathmore-ah a nei a. Queen Elizabeth khawmin Charles, Anne, Andrew le Edward hai Buckingham Palace or Clarence House ah a nei vawng a nih. (DailyMail)

Madonna Israel ah Million 1 Hlaw DingintEl aviv: A nunghak vanglai tak Pop Song-in khawvel runa, an chei dan le nungchang hril le ngaisang hlaw, milar chanchin (controversy) le pawisa hau Madonna chun kum 60 a tling taa chu a la mei mei naw hle ti a suklang. Mi le pawisa a hip thei tlat leiin chu chu a hlutna a la nih a. Chuleiin, Israel ah hla pahni chau sakin USD $1 million khat a hlaw ding a nih. Israel-in Eurovision Song Contest 2019, May thla khin a host ding a na. Organizer hai chun mi a tam thei ang patawp hip an nuom a. Madonna chu mi hip thei tak le miin an hmu nuom le a hla an la ngai nuom pawl tak a nih ti an hrietin hla pahni sak ding le USD 1 million hlaw dingin an fiel ta a nih. European Union Broadcasting chun Haartez kuomah a hril dan chun, superstar Madonna khawmin fielna hi a pawm a. Hla pahni, a hla hlui inlar deu pakhat le hla thar pakhat a sak ding niin a hril a. Organizer hai beisei dan chun Madonna hin mipui an tam bek naw khawma million 160 chen chu a ko khawm thei an beiseia, chu zat a inthawk chun fund tamtak hmu an inbeisei a nih awm. Tel Aviv a nei ding Show-a a hla sak ding chungchang thu le a perform dan dingah, Madonna mizie le inhme, a thuhril or inchei dan leia mi hrilkai angin tuta \um khawm Israel a fe hmain organizer hai leh ngaidan inang nawna an nei tah niawm a nih. Madonna chun ‘political statement’ hril sa a tuma, organizer han politics le inzawm an nuom si nawh, an ngaidan an kal met a nih. Madonna Israel an zin vawi lina ding a ni tah. Nau paruk nei tah Madonna hi Israel ah 1993, 2009 le 2012 hai khan a lo performed tah a. Tu \um hin hla pahni sakin Show nei nawk a ta, hausa awkin an lawi nawk ding a nih. Madonna hin Show nei ding a pawmna hi

a chanchin ziekna pakhat ‘Blond Amibition’ mi dangin an siem thu a lo hriet lei a nih a. A lung khawm a awi naw hle niin a hril. Ni kum khan Elyse Hollander-in ‘Blond Ambition’ ti a siem a. Madonna chun a lawm naw hle a nih. Madonna-in 1990s laia khawvel a fangna thu vel a nih a. Mi dangin a chanchin inlarna ding le hlawkna dinga an lo siem (buoipui) chu a lawm bek naw thu a hril a. Instagram ah, “Tukhawmin iem ka hrieta, iem ka hmu tah a, ti an hriet nawh. Ka chanchin chu kei chauvin indiktakin ka hril thei. Mi dang a thaw/ziek tum an um chun, a tak hre si lo phuokfawm zieka inlar tum or invet ning an tih. Hi hi ei society-a natna hri pakhat chu a nih, mi chanchin phuokfawma inlar or milarhai chanchina hlawk lo tumna hih” tiin a hril.

\ha. An naw chun mipuihai a naw zawnga \huoikawi theina thuhai dam hin boruok a suksiet thei a nih. Hi lei hin Model Code of Conduct in pre-certification a thaw khawm hi vengna a nih” tiin a hril. Mr PK Singh chun newsmen hai chu an nuom nuom indawn dingin a fiel a. Election phase khatna neina dinga CEO inpuocha dan an indawn chun, First Phase-a Outer Manipur PC election chu fel tak le \ha takin, ralmuong taka nei a ni ding thu a hril a. Dan le thupek kengkaw-tu dinghai khawm an umna hmun ding sengah venghimna \ha taka thaw dingin

an um vawng tah niin a hril. CEO hril dan chun, April 11 nia vote thlakna ding chu zing dar 7am a inthawkin \an dingin para military forces le state po-lice haiin election personnel haiin an sin \ha taka an thaw theina dingin an umna ding sengah an um vawng tah, tiin a hril. Iengkim peifel vawng an tah tiin, mawi lo tak le dan lo taka buoina suksuok thei ding zawnga chetna (tharum) chu tukhawma thaw lo ding le, free and fair election, transparent taka mi tinin account-ability nei taka vote thlak seng dingin a fiel. (DIPR)

Chief Election Officer Manipur-in Candidate Disqual

cPI-in Manipur Thuneina insang lem peng a tih: SotinkumariMphal: Communisty Party of India (CPI) chun zani khan an Manifesto tlang-zarin, sawrkarna siem theia an hrat chun, Manipur kuomah Special Status nina pek kir nawk a tiem a, Manipur chu thuneina insanglem inneitir a tih tiin a hril bawk. “Tu \um election chu Hindu Facist (BJP) le Secular Democratic Forces hai inbeina a ni a. Mi tamlem zalenna le mi tlawmte thuneina inbeina a nih” tiin a hril a. “Hi Manifesto a thaw dinghai po po hi, Manipur special status pekna ding hai khawm hi CPI candidate Dr M Nara a hrat chun a takin a hung phur suok vawng ding a nih” tiin secretary Sotinkumar chun a hril. Thuthar lakhawmtuhai a hril dan chun, CPI chun CAB a dodal tlat ding thu a hril a. CAB chauh nih lovin, Myanmar le India ramri buoina khawm an chingfel ding niin

a hril a. “CPI (democratic secular force) le Hindutva Fascism inbeina a nih ding a nih leiin Hitler a policy ang Facism hi chu hne-ban seng tum ei tiu” tin a fiel nghal. Pu Sotinkumar chun, CPI an hrata sawrkar an siem chun Article 3 an siem\ha ding thu a hril a. Manipur a kawidar ding an phal naw reng reng ding niin a hril. Hmun \henkhat vote theina neia ngir theina neilohai (Thoubal, Kakching, Jiribam) hai khawm candidate an nei theina dingin Ma-nipur-a Lok Sabha seat khawm an sukpung tum ding niin a hril. AFSPA thuah Manipur-a inthawka lakdawk vawng a nih theina dinga an thaw ding thu a hril a. National Highway pahni-hai muong tak le him taka an um zing theina dingin Highway Protection Foces hrat tak indin a nih ding thu a hril bawk. (IT)

Nupui Kum 99, Taksa Sunghai Um Nawna Dinga Um

salEM: Rose Marie Bentley (99) chu a thi hma chen ringum takin a pasal dawrkar a thlawp a, nau panga a dawn puitling vawng hnungin a thi a. A thi hnung chauvin a sunga taksa bung hai chu, a lung (heart) ti lo, an rengin an um nawna ding hmuna um vawng an nih ti hmusuok a ni chauh a nih. Tui inhlieu thiemtak le taima tak Ms Rose Marie a umdan hi tulai hnaia Anatomist Conference ah khan phawrlang a nih chauh a. Ni naw sien chu tukhawma umdan condition dangdai tak hi an hriet naw sawng ding a nih. Oregon Health & Science University hril dan chun, mi ‘situs inversus’ le ‘levocardia’ natna neihai chu thipui khawp natna nei zing an nih a. Lungphu tieng natna le danglamna an nei nuom bawk, tiin a hril.

Ni kum khan Portland-a University-a thawk Cameron Wlaker-in Rose a sung (ruong) an hei en (phawr) chun, thisen zamhai chu a danglam ti an hmu a. A phing sung an hei en chun, organ (taksa bung) dang po po chu an dik lova um vawng an nih ti an hmu a, an um nawna ding tienga um an nih. Thisen zam paangngai lo tak chun lungphu chu a chawm a nih. Mr Walker, Assistant professor of Anatomy le telephone interview neinaa chun, ‘mak tinain ka sip’ tiin a dawn a. Asan chu, hieng ang case hi chu sungkuo/mi 22, 000 piengna peia pakhatah a um thei chauh leiin tiin a hril. Rose Marie Bentley hi Portland simtieng Km.40 vel Mohalla-a um a na. Hringnun pangngai tak nei a nih. A damsunga a complaint sun chu a ru incuktuonahai na a tina chau a nih, tiin a naunu Louise Allee chun a hril. Bently hi kum 50 a ni laiin sungtieng inatna a nei a. Daktor chun a rilphir khawm lak dawk an tuma chu a hmu thei naw a. Kum 10 vel hnungah a Gallbaldder (Mit) an at nawka, a umna dingah um lovin hmun dangah a lo um ti an hmu nawk a. Tukhawmin iengkhawm kan hril nawh.(AFP)