Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/December/HT-06-12-2018.pdf · Ui an chawk leia kut tuor nupui...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 34/63 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy MiMtukthla (deceMber) 06, 2018 NiNgaNi (thursday) GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking: 3rd. sept., 2018 to 9th. Oct., 2018 delivery :06-12-2018 (tHU) Time : 9:3-AM - ll stock Stock : 306 @ ` 928 19 & 5kg available Agency : SAS Booking :4rd. Oct. , 2018 to 27th. OCt., 2018 delivery :06-12-2018 (tHU) Time : 9AM -ll stock stOCK : 270 @rate:Rs. 928/- VANGSEI INDANE K. Salbung Booking : date 01-10-2018 to 04-10-2018 delivery date: 06-12-2018 time: 9AM - 11AM stock: 270 Commercial refill available NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI EKIN/SEPTIC TANK SUKFAI DINGA KO THEI ZING KAN NIH. Contact Numbers: 8119035096 & 8119083548 Doctorate De- gree a hmu ccPur: Ms Mercy Vung- thianmuang Guite, tuta JNU a Centre of German Studies-a Assistant Pro- fessor sin thaw mek chun Ph.D a hmuh. A thesis chu “German Literature - a post colonial and intertextual perspective” ti a nih. Ms Guite hi India hmarsakbiel mi nuhmei hai laia German Language- a Doctorate Degree hmu hmasa tak a nih. A u hai nuhmei pahni Dr Grace Don Nemching le Dr Rose Nembiakkim hai khawmin Doctorate degree an lo hmu ve ve ta a nih. Ground thar hawng ccPur: Zani sun dar 11 khan Dongjang Village, Sangaikot Sub-Division, CCPur-ah ‘Ngamkhotong Ground’ chu Outer Ma- nipur Lok Sabha MP Pu Thangso Baite in khuollie- na \hangin a hawng a, Rev. Onthang, Dist. Supdt, ECI in \awng\aia inhlanna a nei. Ground hawngnaa hin K. Ranjit, MLA Sugnu; Henkholun Doungel, Co- Ordinator NYK, CCPur; Zousanglur Joute, MCS, SDO/Sangaikot hai Func- tional President le Guests of honour in an \hang. Ngamkhotong ground hi Dongjang Village Au- thority in an siem a ni a, ground hawng a ni le inza- wm hin Gundung Region a dingin First Inter-Village Football Tournament an nei nghal. Samte Phingpi khawmpui ccPur: December 8, 2018, 11AM khin Samte Phungpi Organisation (SPO) GHQ hnuoia Samte Phungpi Khawmpui Committee huoihawtnain Saiboh Village, Sangaikot Sub-Division-ah “Unau kituak diamdiam a om- khawm a nak hoih in nuom hina e” ti thupui hmangin Samte Khawmpuilien, 2018 hmang an tih. Hun hmang sung hin Lianminthang Samte, MCS, SDO/Suangdoh, Dr J. Son Goukham SAmte, CMO, CCPur bakah Zam- genthang Samte, Chief of Saiboh chu Chief host a \hangin uop an tih. Governor-in ‘Digital Literacy and Online Safety Program’ a hawng Nuhmeihai digital technology-a sukchangkang an \ul: governor Ui an chawk leia kut tuor nupui naupai Hospital panpui: A naupai sie a hril hMarkhawlieN: November 24, 2018 khan Silchar khawpuia hmeruo zawr Hmar nupui Pi Lal- muonpui, w/o Pu Vanlalro, Vengsak, Hmarkhawl- ien chu pasal pakhatin Ui a va zawr a lo inchawk leiin People for the Ethi- cal Treatment of Animals (PETA) pawla mi nia hriet han an sawisak a. Zani zan- tieng khan a na thut leiin Silchar Medical College and Hospital, Silchar pan- pui a nih. Ei thu dawngnain a hril danin Pi Lalmuonpui hi naupai lai a ni a, sawisak le vuok a ni leiin a nau- pai khawm a sie nia hril a nih. Hi le inzawm hin HSA Barak Valley JHQ, HSA Silchar Branch, Silchar Hmar Welfare le Hnam \huoitu han an buoipui mek. Ui an chawk leia vuok a nina hmun hi Mission Compound, Jail Road, Sil- char lai a nih. Ui hi that dinga an inchawk a nih tia intumna an siem leia hieng thil hi tlung nia hril a nih. Thu dawngnain a hril danin Pi Lalmuonpui hin Ngaiban Ramthar khuo a Pu Muona Ui chal hung chawi chu a lo inchawk a. Ui an chawk le pawisa an inpek lai hi an bul hnaia um Vai \henkhatin a rukin thla an lo lak a. Zantieng hunah nupui pathum vel hungin Pi Lalmuonpui hi sawisa- kin a kut an thlak a, a bula hmeruo zawra in\hung Pi Grace khawm an vuok sa bawk nia hril a nih. Hi thil tlunga hin Pi Lalmuonpui le Pi Grace hai hi Sadar Police station tieng \huoi an ni a, sienkhawm Police tienga ei ni mi Offi- cer um hai khawma Police tiengpanga an biek thei hai an biek zung zung hnungah that dinga inchawk a nih tia intumna hi evidence a um nawh tiin a case ziekbo dinga ti a ni bakah man an ni zan ma hin insuo nawk an nih. Pi Lalmuonpui hi an vuok nasa deu leiin man a ni zan dar 8 khan Silchar Medical College panpui niin, doctor han an enfel a, sienkhawm a ngirhmun a \ha nia an hriet leiin hospi- tal-a admit loa an chengna Hmarkhawlien tieng pan- pui a nih. Zani zantieng khan a na nawk thut leia hospital panpui nawk a nih. Hiengang thil um pei le inzawm hin HSA Barak Valley JHQ, HSA Silchar Branch, Hmar Welfare So- ciety le hnam \huoitu dang dang han zani zantieng Sil- char Sadar Police Station- ah FIR an thelut ta niin ei thu dawngna chun a hril. iMPhal: Governor Dr Najma Heptullah chun, Northeast abikin Manipur- a nuhmeihai chu talent \ha tak tak nei an ni a, tu- lai khawvel changkang ang peiin digital technology tieng khawm sukchang- kang an \ul a nih tiin a hril. Hi thu hi zani ta ‘Digi- tal Literacy and Online Safety Programme’ Sangai Conference Hall, Imphal-a an neinaa hril a ni a. Digi- tal India le inzawma In- dia sawrkarin mi tin digi- tal technology hmangna kawnga sukchangkang le technology inhmelhriettir a tumna a nih. Manipur-a mi tak hi chu India ram pumpuia nuhmei le naupanghai digital in- thiemtirna dinga hmalakna a ni lai zingin nuhmeihai, abikin internet hmang phak chinhai empower-na ding le cyber crime laka inthaw- ka an inveng theina dinga buotsai a nih. Hi program hi 2015 a inthawka India sawrkarin “Digital India” program a \an hnuoia mi tin digi- tal technology hmangna kawnga dawmkangna din- ga a buotsai le inzawma Northeast digital connec- tivity le digital literacy suk- changtlungna dinga buotsai a ni a. Governor chu Au- gust 18 khan Guwahati ah Digital Northeast Vision Document, 2022 hawngna khawm a lo zu \hang tah. Digital Literacy Pro- gram hnuoiah hin kum khat pilot project a dingin, state le UT hran hran hieng Delhi, Haryana, Maharash- tra, Tamil Nadu, Manipur, Meghalaya le Sikkim haia inthawkin nuhmei 60, 000 hai chu internet, social me- dia le e-mail hmang dan le him taka iniveng danhai an chuktir ding a niin a hril. Governor chun, “Ei nuom le nuom lo thu hril lovin Internet chun ei soci- ety a mi chenchil a. Ei nitin nunah nasatakin kakhawk a nei ta leiin internet-a in- thawka information a \ha le \ha naw, a him le him nawhai thlier hran theina dingin inchuktirna le train- ing ei mamaw a nih” “A \hatna tieng chu, tulai khawvel changkang hrat takah mihai le inhri- etpaw vat vat theina a nih a. Thiemna chi hran hran le chanchin hran hran lak khawmna ding le zawng- na ding khawmin a \ha a. Amiruokchu, a hmang dan indik hriet a pawimaw ang bawkin hmang suol theina khawm hriet a \ha a, in- veng thiem khawm a \ul. Mi tinin him taka hmang dan (safety practices), basic security le private tools hai hriet a pawimaw bawk” tiin a hril. India rama chu nuhmei internet hmang ei la tlawm em em a. Connection la \ha tawk naw leiin duthusa- min mi tinin internet ei la nei thei naw niin a hril a. A hmang dan \ha inziritir ding khawmin connection an nei phawt a \ul thu a hril. Chuonglai zing chun social media hmanga nuh- mei pawl le mimal online sumdawngna thawa sum la lut tah khawm tamtak an um a. Self Help Groups le mimal internet website neia an product hai online a zawr thei tawk tah khawm tamtak an um ve tah niin a hrila. YouTube le E-com- merce platform hmang \angkai phak ta nuhmei (homemaker) tamtak an um niin a hril bawk. “Nuhmei thlai suong dan chi hran hran YouTube ah suklanga zawr thei ta khawm an um a. Online ah start-up project \ha tak tak thaw mek tah khawm an um” tiin a hril a. India ram pumpui thuah chu nuh- meihaiin internet an hmang tak tak theina ding chun a tam lemin an hmang theina dinga connection sukhrat a \ul thu a hril. Hi kawnga hin National Women Commission hmal- akna inpak a um thu a hril a. Nuhmeihaiin a hmang dan an thiem a, hmang ding connection an nei ve theina dingin NCW chun kum khat sung ngeia nuhmei 12, 000 hai capacitate a tum thu a hrietin lawmum a ti hle thu a hril bawk. Minister of Social Wel- fare Ms. Nemcha Kipgen chun, Digital Literacy and Online Safety Program hi North East, abikin Mani- pur-a nuhmei hai digital hmang dan an thiem theina dinga buotsai a ni thu a hril a. Nuhmei haiin internet an hmang thei dan ding lampui siem a ni lai zingin online ah him taka an um thei dan ding kawkhmu a pawimaw bawk tiin a hril. Pi Nemcha chun, >>sunzawmna phek 2-ah Manipur Assembly Session ko dingin iMPhal: Zani hmasaa State Cabinet meeting chun Manipur Governor chu 11th Manipur Legisla- tive Assembly 6th Session chu December 20, 2018 a inthawk \an dinga inkotir ni raw se tiin an rel. Sitting neizat ding chu State As- sembly Business Advisory committee meeting in a la rel ding a nih. Manipur Legislative Assembly Ses- sion nuhnung tak chu July 20-23, 2018 inkara kha nei a nih. GBC in 36th Commencement Service an hmang ccPur: Evangelical Baptist Convention (EBC) enkawl Grace Bible Col- lege (GBC) chun Dec. 5, 2018, 11:00AM khan He- bron Veng, New Lamka-a EBC Gospel Centenary Hall, Dorcas Hall Campus- ah 36th Commencement Service an hmang. Hun hmangna hi H. Pauthianmuang, Chaplain le Khawlbiakching, Asst. Chaplain han an kei\huoi a, Dr Niangsangching, Academic Dean le Rev. V. Khamvum, Principal, GBC han degree inhlan ding hai hming puonglangna le de- gree inhlanna hun hmang a ni a, Rev. Uday Kumar, Assistant Regional Sec- retary, ATA India chun Graduate students hai ta dinga \awng\aipekna a nei bakah Commencement message a hril. Tukum-a graduates hai lai hin Ministerial Training Course zo 60, Bachelor of Theology (B.Th.) zo 26, Master of Divinity (M.Div) zo 23, Diploma in Theolo- gy (D.Th.) 4, an rengin 113 an um. Graduates hai degree inhlan baka hin Best Stu- dent Award chu Siamlal- muan kuomah inhlan a ni a, Mr Paugoulian chu Mis- sion Award le Academic Overall-ah Chinglian- mawi in award a dawng a, Kapginlian chu Academic Award (M.Div) bakah Ac- ademic Award (D.Th) chu Kiltina inhlan a nih. Hun hmang sung hin GBC le EBC Central Choir han hla an sak. Simte hnam sunga Bible zieksuok hmasa tak ccPur: Simte hnam sun- ga mani kuta Holy Bible zieksuok hmasa tak dingin Th. Paukhanlal, s/o Th. Singkhothang of Bethle- hem Veng, Rengkai chun thla 6 sungin Simte Holy Bible a kutin a ziek suok. May 10, 2018 khan a ziek \an a, November 29, 2018 khan Holy Bible hi a ziek suok a nih. Mr Th. Paukhanlal hin Holy Bible vawikhat a tiemsuok zo hnungah kut ngeia zieksuok nuomna a nei leia Bible ziekna hi a hung thaw \an a nih. revenue department thawktuhai lungril thleng a \ul: karam shyam iMPhal: Revenue Minis- ter a nia inthawka staff hai meeting a neipui a inthaw- ka kum khat a tling nawkna char-ah Dec. 4 khan Min- ister Karam Shyam chun Imphal West district rev- enue Department thawktu- hai meeting a neipui nawk a. Lungril thlek dan thleng a \ul thu a hril. Zani ta Kuranganayani Hall, DC Office, Imphal West, Lamphel-a Rev- enue staff hai an hmupui- naa chun, thawktuhai chu taima tak le ringum takin, inlangtlang vawnga sin thaw dingin an fui tawl a. Manipur zang ru an ni leiin anni an thaw \ha chun Ma- nipur sawrkar hrat a ta, an thaw \ha naw chun sawrkar a chau el ding a nih tiin a hrilpek. Meeting-a hin Secre- tary Revenue Mr. T. Ranjit; Deputy Secretary Mr. Y. Rajen; Deputy Commis- sioner Imphal West, Mr. Naorem Praveen Singh, IAS le Additional Deputy Commissioner Mr. Ksh Lemba hai khawm an \hang. Department sungah danglamna le hmasawnna a um theina dingin 2017 khan SDC 40 le 2018 in Sub-Rregistrar hai transfer and posting chu ‘lottery system’ a thaw a nih thu a hril a. La hmang zawm pei a tum thu a hril bawk. Minister chun, thawktu- hai kuomah land allocation, acquisition le onwership, demarcation, mutation, par- ity le appropriation of land records hai transparent taka thaw dingin a hril tawl a. Manipur Revenue depart- ment chu an ringum ie tia mihai hriet thei dinga sin thaw dingin an fui tawl. Deputy Secretary Reve- nue, Mr Y. Rajen chun land records hai po po comput- erisation chu thla ruk sunga zofel vawng ni dingin a hril a. Manipur Conservation of Paddy Land and Wetland Act, 2014 dungzuiin ram neitu han phairam ah 0.10 acre le tlangram ah 0.20 acre ah In an bawl thei ding niin a hril. >>sunzawmna phek 2-ah Scientist han Sahrang thaw ni ring lo iMPhal: Manipur-a ransahai chunga nunrawng- na Churachandpur le Kang- pokpi district haia tlung chu Sahrang or ramsa mak danglam bik deu thaw nih dingin an ring naw thu sui- tu dinga hung le Manipur-a scientist hai chun an hril. Hienglai zing hin phai- ram biela ransahai thawtu ding tak awm khawm ring- dan an la nei nawh a, mi tamtakin hmu anga an hrilhai khawm ieng thil tak am a na ti an la hriet naw thu an hril. Wildlife Institute of In- dia (WII) a inthawka hun- ghai chu Imphal ah an la um zing a, ramsa maktakin ranhai a sawisak le a that hlak chu ieng thil tak am a na ti an suizui zinga chu man le hriet iengkhawm an la nei nawh. October 27 a inthawkin Chiengkonpang, Chura- chandpur ah in\anin thil iemaniin ranhai a thata a sawisak hlak ti hmu a ni a. An sung po a faka thisen a dawk kang angin an lang vawng a, a \hen chu fa lova a that/sawisak ringawt dam an nih. Churachandpur-a vet- erinary department-in a tira report an pek dan chun, sahrang or ramsa mak tak, ha ngei deuvin ranhai a thaw ni dinga an ring thu a hril a. Fiena ruok chu an nei bik nawh. Hi thua hin Wildlife In- stitute of India (WII) scien- tist hai chun, ranhai hi miin an thaw/sawisak nih dinga an ring thu an hril ve nawk, asan chu, haa sena be hmu ding an um naw leiin an ti ve nawk a nih. “An pawpna behai kha haa sena hnuh- ma a um nawh a, thil ngei deuva at thler a hawi lem” tiin Churachandpur-a tlung \henkhat an hril. Kangpokpi district-a Bawng a ki her thlawnga that thuah khawm Sahrang or ramsa danglam taluo >>sunzawmna phek 2-ah State Achievement Survey Test an nei ccPur: District Proj- ect Officer/ZEO, CCPur huoihawtnain December 5, 2018, 10AM a inthawk khan CCPur District sunga ZEO le ADC hnuoia Gov- ernment Schools tum tum han an school chitah Class I a inthawk VIII student han State Achievement Survey (SAS), 2018 test an nei. SAS- 2018 test hi Field Investigator, Headmaster/ Headmistress/Incharge bakah teaching staff hai in- rawina hnuoia nei a nih. Hi thil hi Student han an lekha inchuknaah achieve- ment iengchen am an nei ti suisuokna ding le inchukna sukhmasawnna ding; stu- dent hai home background hrietna ding, school le teacher hai ngirhmun hriet theina dinga thaw a nih. SAS 2018 test hi Block 4-, CCPur, Samulamlan, Singngat le Henglep Block haiah ZEO le ADC hnuoia Schools 64 haiah nei a nih. eVM&VVPat Familiarization ccPur: Kum 2019 Lok Sabha Election hung um ding le inzawma District sunga Constituencies 6 haia Polling stations 333 haia DEO/CCPur hmalak- naa voters hai Electronic Voting Machines (EVM) & Voter Verifiable Paper Au- dit Trail (VVPAT) hmang dan inhmelhriettirna EVM & VVPAT familiarization chu sunzawm pei a ni a. Zanikhan Elim Veng, YPA Hall-ah CCPur A/C sunga 58/32 le 58/33 polling sta- tion hai ta dingin Famil- iarization/ mock drill nei a nih. Hi thil hi 58-CCPur A/C sunga chun November 16, 2018 a inthawka kha nei \an a ni a, January 31, 2019 khin Mata Mualtam Community Hall-ah Mata Mualtam PS a dingin nei nawk ning a ta, CCPur A/C a dingin zo a nita ding a nih.

Transcript of Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/December/HT-06-12-2018.pdf · Ui an chawk leia kut tuor nupui...

Page 1: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/December/HT-06-12-2018.pdf · Ui an chawk leia kut tuor nupui naupai ... ter a nia inthawka staff hai meeting a neipui a inthaw-ka kum khat a

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

Hmasawnna Thar Vol - 34/63 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

MiMtukthla (deceMber) 06, 2018 NiNgaNi (thursday)

GAS NEWSAgency : KIM JOEBooking : 3rd. sept., 2018 to 9th. Oct., 2018 delivery :06-12-2018 (tHU) Time :9:3-AM-tillstockStock : 306 @ ` 92819 & 5kg available

Agency : SASBooking :4rd. Oct. , 2018 to 27th. OCt., 2018delivery :06-12-2018 (tHU) Time : 9AM -till stockstOCK : 270 @rate:Rs. 928/-

VANGSEI INDANEK. SalbungBooking : date 01-10-2018 to 04-10-2018delivery date: 06-12-2018time: 9AM - 11AMstock: 270Commercial refill available

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

EKIN/SEPTIC TANK

SUKFAI DINGA KO THEI ZING

KAN NIH.

Contact Numbers:8119035096 &

8119083548

Doctorate De-gree a hmu

ccPur: Ms Mercy Vung-thianmuang Guite, tuta JNU a Centre of German Studies-a Assistant Pro-fessor sin thaw mek chun Ph.D a hmuh. A thesis chu “German Literature - a post colonial and intertextual perspective” ti a nih. Ms Guite hi India hmarsakbiel mi nuhmei hai laia German Language-a Doctorate Degree hmu hmasa tak a nih. A u hai nuhmei pahni Dr Grace Don Nemching le Dr Rose Nembiakkim hai khawmin Doctorate degree an lo hmu ve ve ta a nih.

Ground thar hawng

ccPur: Zani sun dar 11 khan Dongjang Village, Sangaikot Sub-Division, CCPur-ah ‘Ngamkhotong Ground’ chu Outer Ma-nipur Lok Sabha MP Pu Thangso Baite in khuollie-na \hangin a hawng a, Rev. Onthang, Dist. Supdt, ECI in \awng\aia inhlanna a nei. Ground hawngnaa hin K. Ranjit, MLA Sugnu; Henkholun Doungel, Co-

Ordinator NYK, CCPur; Zousanglur Joute, MCS, SDO/Sangaikot hai Func-tional President le Guests of honour in an \hang. Ngamkhotong ground hi Dongjang Village Au-thority in an siem a ni a, ground hawng a ni le inza-wm hin Gundung Region a dingin First Inter-Village Football Tournament an nei nghal.

Samte Phingpi khawmpui

ccPur: December 8, 2018, 11AM khin Samte Phungpi Organisation (SPO) GHQ hnuoia Samte Phungpi Khawmpui Committee huoihawtnain Saiboh Village, Sangaikot Sub-Division-ah “Unau kituak diamdiam a om-khawm a nak hoih in nuom hina e” ti thupui hmangin Samte Khawmpuilien, 2018 hmang an tih. Hun hmang sung hin Lianminthang Samte, MCS, SDO/Suangdoh, Dr J. Son Goukham SAmte, CMO, CCPur bakah Zam-genthang Samte, Chief of Saiboh chu Chief host a \hangin uop an tih.

Governor-in ‘Digital Literacy and Online Safety Program’ a hawng

Nuhmeihai digital technology-a sukchangkang an \ul: governor Ui an chawk leia kut tuor nupui naupai

Hospital panpui: A naupai sie a hril

h M a r k h a w l i e N : November 24, 2018 khan Silchar khawpuia hmeruo zawr Hmar nupui Pi Lal-muonpui, w/o Pu Vanlalro, Vengsak, Hmarkhawl-ien chu pasal pakhatin Ui a va zawr a lo inchawk leiin People for the Ethi-cal Treatment of Animals (PETA) pawla mi nia hriet han an sawisak a. Zani zan-tieng khan a na thut leiin Silchar Medical College and Hospital, Silchar pan-pui a nih. Ei thu dawngnain a hril danin Pi Lalmuonpui hi naupai lai a ni a, sawisak le vuok a ni leiin a nau-pai khawm a sie nia hril a nih. Hi le inzawm hin HSA Barak Valley JHQ, HSA Silchar Branch, Silchar Hmar Welfare le Hnam \huoitu han an buoipui mek. Ui an chawk leia vuok

a nina hmun hi Mission Compound, Jail Road, Sil-char lai a nih. Ui hi that dinga an inchawk a nih tia intumna an siem leia hieng thil hi tlung nia hril a nih. Thu dawngnain a hril danin Pi Lalmuonpui hin Ngaiban Ramthar khuo a Pu Muona Ui chal hung chawi chu a lo inchawk a. Ui an chawk le pawisa an inpek lai hi an bul hnaia um Vai \henkhatin a rukin thla an lo lak a. Zantieng hunah nupui pathum vel hungin Pi Lalmuonpui hi sawisa-kin a kut an thlak a, a bula hmeruo zawra in\hung Pi Grace khawm an vuok sa bawk nia hril a nih. Hi thil tlunga hin Pi Lalmuonpui le Pi Grace hai hi Sadar Police station tieng \huoi an ni a, sienkhawm Police tienga ei ni mi Offi-cer um hai khawma Police tiengpanga an biek thei hai

an biek zung zung hnungah that dinga inchawk a nih tia intumna hi evidence a um nawh tiin a case ziekbo dinga ti a ni bakah man an ni zan ma hin insuo nawk an nih. Pi Lalmuonpui hi an vuok nasa deu leiin man a ni zan dar 8 khan Silchar Medical College panpui niin, doctor han an enfel a, sienkhawm a ngirhmun a \ha nia an hriet leiin hospi-tal-a admit loa an chengna Hmarkhawlien tieng pan-pui a nih. Zani zantieng khan a na nawk thut leia hospital panpui nawk a nih. Hiengang thil um pei le inzawm hin HSA Barak Valley JHQ, HSA Silchar Branch, Hmar Welfare So-ciety le hnam \huoitu dang dang han zani zantieng Sil-char Sadar Police Station-ah FIR an thelut ta niin ei thu dawngna chun a hril.

iMPhal: Governor Dr Najma Heptullah chun, Northeast abikin Manipur-a nuhmeihai chu talent \ha tak tak nei an ni a, tu-lai khawvel changkang ang peiin digital technology tieng khawm sukchang-kang an \ul a nih tiin a hril. Hi thu hi zani ta ‘Digi-tal Literacy and Online Safety Programme’ Sangai Conference Hall, Imphal-a an neinaa hril a ni a. Digi-tal India le inzawma In-dia sawrkarin mi tin digi-tal technology hmangna kawnga sukchangkang le technology inhmelhriettir a tumna a nih. Manipur-a mi tak hi chu India ram pumpuia nuhmei le naupanghai digital in-thiemtirna dinga hmalakna a ni lai zingin nuhmeihai, abikin internet hmang phak chinhai empower-na ding le cyber crime laka inthaw-ka an inveng theina dinga buotsai a nih. Hi program hi 2015 a inthawka India sawrkarin “Digital India” program a \an hnuoia mi tin digi-tal technology hmangna kawnga dawmkangna din-ga a buotsai le inzawma Northeast digital connec-tivity le digital literacy suk-changtlungna dinga buotsai a ni a. Governor chu Au-gust 18 khan Guwahati ah

Digital Northeast Vision Document, 2022 hawngna khawm a lo zu \hang tah. Digital Literacy Pro-gram hnuoiah hin kum khat pilot project a dingin, state le UT hran hran hieng Delhi, Haryana, Maharash-tra, Tamil Nadu, Manipur, Meghalaya le Sikkim haia inthawkin nuhmei 60, 000 hai chu internet, social me-dia le e-mail hmang dan le him taka iniveng danhai an chuktir ding a niin a hril. Governor chun, “Ei nuom le nuom lo thu hril lovin Internet chun ei soci-ety a mi chenchil a. Ei nitin nunah nasatakin kakhawk a nei ta leiin internet-a in-thawka information a \ha

le \ha naw, a him le him nawhai thlier hran theina dingin inchuktirna le train-ing ei mamaw a nih” “A \hatna tieng chu, tulai khawvel changkang hrat takah mihai le inhri-etpaw vat vat theina a nih a. Thiemna chi hran hran le chanchin hran hran lak khawmna ding le zawng-na ding khawmin a \ha a. Amiruokchu, a hmang dan indik hriet a pawimaw ang bawkin hmang suol theina khawm hriet a \ha a, in-veng thiem khawm a \ul. Mi tinin him taka hmang dan (safety practices), basic security le private tools hai hriet a pawimaw bawk” tiin a hril.

India rama chu nuhmei internet hmang ei la tlawm em em a. Connection la \ha tawk naw leiin duthusa-min mi tinin internet ei la nei thei naw niin a hril a. A hmang dan \ha inziritir ding khawmin connection an nei phawt a \ul thu a hril. Chuonglai zing chun social media hmanga nuh-mei pawl le mimal online sumdawngna thawa sum la lut tah khawm tamtak an um a. Self Help Groups le mimal internet website neia an product hai online a zawr thei tawk tah khawm tamtak an um ve tah niin a hrila. YouTube le E-com-merce platform hmang \angkai phak ta nuhmei

(homemaker) tamtak an um niin a hril bawk. “Nuhmei thlai suong dan chi hran hran YouTube ah suklanga zawr thei ta khawm an um a. Online ah start-up project \ha tak tak thaw mek tah khawm an um” tiin a hril a. India ram pumpui thuah chu nuh-meihaiin internet an hmang tak tak theina ding chun a tam lemin an hmang theina dinga connection sukhrat a \ul thu a hril. Hi kawnga hin National Women Commission hmal-akna inpak a um thu a hril a. Nuhmeihaiin a hmang dan an thiem a, hmang ding connection an nei ve theina dingin NCW chun kum khat sung ngeia nuhmei 12, 000 hai capacitate a tum thu a hrietin lawmum a ti hle thu a hril bawk. Minister of Social Wel-fare Ms. Nemcha Kipgen chun, Digital Literacy and Online Safety Program hi North East, abikin Mani-pur-a nuhmei hai digital hmang dan an thiem theina dinga buotsai a ni thu a hril a. Nuhmei haiin internet an hmang thei dan ding lampui siem a ni lai zingin online ah him taka an um thei dan ding kawkhmu a pawimaw bawk tiin a hril. Pi Nemcha chun, >>sunzawmna phek 2-ah

Manipur Assembly Session ko

dinginiMPhal: Zani hmasaa State Cabinet meeting chun Manipur Governor chu 11th Manipur Legisla-tive Assembly 6th Session chu December 20, 2018 a inthawk \an dinga inkotir ni raw se tiin an rel. Sitting neizat ding chu State As-sembly Business Advisory committee meeting in a la rel ding a nih. Manipur Legislative Assembly Ses-sion nuhnung tak chu July 20-23, 2018 inkara kha nei a nih.

GBc in 36th commencement Service an hmang

ccPur: Evangelical Baptist Convention (EBC) enkawl Grace Bible Col-lege (GBC) chun Dec. 5, 2018, 11:00AM khan He-bron Veng, New Lamka-a EBC Gospel Centenary Hall, Dorcas Hall Campus-ah 36th Commencement Service an hmang. Hun hmangna hi H. Pauthianmuang, Chaplain le Khawlbiakching, Asst.

Chaplain han an kei\huoi a, Dr Niangsangching, Academic Dean le Rev. V. Khamvum, Principal, GBC han degree inhlan ding hai hming puonglangna le de-gree inhlanna hun hmang a ni a, Rev. Uday Kumar, Assistant Regional Sec-retary, ATA India chun Graduate students hai ta dinga \awng\aipekna a nei bakah Commencement

message a hril. Tukum-a graduates hai lai hin Ministerial Training Course zo 60, Bachelor of Theology (B.Th.) zo 26, Master of Divinity (M.Div) zo 23, Diploma in Theolo-gy (D.Th.) 4, an rengin 113 an um. Graduates hai degree inhlan baka hin Best Stu-dent Award chu Siamlal-muan kuomah inhlan a ni a, Mr Paugoulian chu Mis-sion Award le Academic Overall-ah Chinglian-mawi in award a dawng a, Kapginlian chu Academic Award (M.Div) bakah Ac-ademic Award (D.Th) chu Kiltina inhlan a nih. Hun hmang sung hin GBC le EBC Central Choir han hla an sak.

Simte hnam sunga Bible zieksuok hmasa takccPur: Simte hnam sun-ga mani kuta Holy Bible zieksuok hmasa tak dingin Th. Paukhanlal, s/o Th. Singkhothang of Bethle-hem Veng, Rengkai chun thla 6 sungin Simte Holy Bible a kutin a ziek suok. May 10, 2018 khan a ziek \an a, November 29, 2018 khan Holy Bible hi a ziek suok a nih.

Mr Th. Paukhanlal hin Holy Bible vawikhat a tiemsuok zo hnungah kut

ngeia zieksuok nuomna a nei leia Bible ziekna hi a hung thaw \an a nih.

revenue department thawktuhai lungril thleng a \ul: karam shyam

iMPhal: Revenue Minis-ter a nia inthawka staff hai meeting a neipui a inthaw-ka kum khat a tling nawkna char-ah Dec. 4 khan Min-ister Karam Shyam chun Imphal West district rev-enue Department thawktu-hai meeting a neipui nawk a. Lungril thlek dan thleng a \ul thu a hril. Zani ta Kuranganayani Hall, DC Office, Imphal West, Lamphel-a Rev-enue staff hai an hmupui-naa chun, thawktuhai chu taima tak le ringum takin, inlangtlang vawnga sin thaw dingin an fui tawl a. Manipur zang ru an ni leiin anni an thaw \ha chun Ma-nipur sawrkar hrat a ta, an thaw \ha naw chun sawrkar a chau el ding a nih tiin a hrilpek. Meeting-a hin Secre-

tary Revenue Mr. T. Ranjit; Deputy Secretary Mr. Y. Rajen; Deputy Commis-sioner Imphal West, Mr. Naorem Praveen Singh, IAS le Additional Deputy Commissioner Mr. Ksh Lemba hai khawm an \hang. Department sungah danglamna le hmasawnna a um theina dingin 2017 khan SDC 40 le 2018 in Sub-Rregistrar hai transfer and posting chu ‘lottery system’ a thaw a nih thu a

hril a. La hmang zawm pei a tum thu a hril bawk. Minister chun, thawktu-hai kuomah land allocation, acquisition le onwership, demarcation, mutation, par-ity le appropriation of land records hai transparent taka thaw dingin a hril tawl a. Manipur Revenue depart-ment chu an ringum ie tia mihai hriet thei dinga sin thaw dingin an fui tawl. Deputy Secretary Reve-nue, Mr Y. Rajen chun land records hai po po comput-erisation chu thla ruk sunga zofel vawng ni dingin a hril a. Manipur Conservation of Paddy Land and Wetland Act, 2014 dungzuiin ram neitu han phairam ah 0.10 acre le tlangram ah 0.20 acre ah In an bawl thei ding niin a hril.>>sunzawmna phek 2-ah

Scientist han Sahrang thaw

ni ring loiMPhal: Manipur-a ransahai chunga nunrawng-na Churachandpur le Kang-pokpi district haia tlung chu Sahrang or ramsa mak danglam bik deu thaw nih dingin an ring naw thu sui-tu dinga hung le Manipur-a scientist hai chun an hril. Hienglai zing hin phai-ram biela ransahai thawtu ding tak awm khawm ring-dan an la nei nawh a, mi tamtakin hmu anga an hrilhai khawm ieng thil tak am a na ti an la hriet naw thu an hril. Wildlife Institute of In-dia (WII) a inthawka hun-ghai chu Imphal ah an la um zing a, ramsa maktakin ranhai a sawisak le a that hlak chu ieng thil tak am a na ti an suizui zinga chu man le hriet iengkhawm an la nei nawh. October 27 a inthawkin Chiengkonpang, Chura-chandpur ah in\anin thil iemaniin ranhai a thata a sawisak hlak ti hmu a ni a. An sung po a faka thisen a dawk kang angin an lang vawng a, a \hen chu fa lova a that/sawisak ringawt dam an nih. Churachandpur-a vet-erinary department-in a tira report an pek dan chun, sahrang or ramsa mak tak, ha ngei deuvin ranhai a thaw ni dinga an ring thu a hril a. Fiena ruok chu an nei bik nawh. Hi thua hin Wildlife In-stitute of India (WII) scien-tist hai chun, ranhai hi miin an thaw/sawisak nih dinga an ring thu an hril ve nawk, asan chu, haa sena be hmu ding an um naw leiin an ti ve nawk a nih. “An pawpna behai kha haa sena hnuh-ma a um nawh a, thil ngei deuva at thler a hawi lem” tiin Churachandpur-a tlung \henkhat an hril. Kangpokpi district-a Bawng a ki her thlawnga that thuah khawm Sahrang or ramsa danglam taluo >>sunzawmna phek 2-ah

State Achievement Survey Test an nei

ccPur: District Proj-ect Officer/ZEO, CCPur huoihawtnain December 5, 2018, 10AM a inthawk khan CCPur District sunga ZEO le ADC hnuoia Gov-

ernment Schools tum tum han an school chitah Class I a inthawk VIII student han State Achievement Survey (SAS), 2018 test an nei. SAS- 2018 test hi Field

Investigator, Headmaster/Headmistress/Incharge bakah teaching staff hai in-rawina hnuoia nei a nih. Hi thil hi Student han an lekha inchuknaah achieve-ment iengchen am an nei ti suisuokna ding le inchukna sukhmasawnna ding; stu-dent hai home background hrietna ding, school le teacher hai ngirhmun hriet theina dinga thaw a nih. SAS 2018 test hi Block 4-, CCPur, Samulamlan, Singngat le Henglep Block haiah ZEO le ADC hnuoia Schools 64 haiah nei a nih.

eVM&VVPat Familiarization ccPur: Kum 2019 Lok Sabha Election hung um ding le inzawma District sunga Constituencies 6 haia Polling stations 333 haia DEO/CCPur hmalak-naa voters hai Electronic Voting Machines (EVM) & Voter Verifiable Paper Au-dit Trail (VVPAT) hmang dan inhmelhriettirna EVM & VVPAT familiarization chu sunzawm pei a ni a. Zanikhan Elim Veng, YPA Hall-ah CCPur A/C sunga 58/32 le 58/33 polling sta-tion hai ta dingin Famil-

iarization/ mock drill nei a nih. Hi thil hi 58-CCPur A/C sunga chun November 16, 2018 a inthawka kha nei \an a ni a, January 31,

2019 khin Mata Mualtam Community Hall-ah Mata Mualtam PS a dingin nei nawk ning a ta, CCPur A/C a dingin zo a nita ding a nih.

Page 2: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/December/HT-06-12-2018.pdf · Ui an chawk leia kut tuor nupui naupai ... ter a nia inthawka staff hai meeting a neipui a inthaw-ka kum khat a

Hmasawnna Thar2 MiMtukthla (deceMber) 06, 2018 NiNgaNi (thursday) article/health & eMPlOyMeNt News

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Co-Editor : Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

Editorial

SUNZAWMNA

Motor hmang dan

VAWISUN THUPUIChuongchun, i changzie le i hrietzie kha hre zing rawh; chun chuchu pawm la sim rawh. In veng naw chun rukru angin hung ka ta, ieng hun am ka hung phawk ding che hre si naw ti nih.

-THUPUONGSUO 3: 3

Ei rama thil pung hrat hai laia pakhat chu motor pung hrat hi a nih. Hmasawnna le changkangna hung rasuok a ni leiin lawm a um. Amiruokchu, ei kawthler le ei lamlienhai an chep leiin a hmang dan ei thiem le ei fimkhur nuom a um. Fimkhur tawk nawna leiin motor eksiden leiin thina le hliemna ei tuok rawp hlak hi a pawi a nih. Christmas le Kum thar hun hai ei hnai ta hle a, sungkim le ruol kima hi ni pawimawhai hi ei hmang seng theina dingin motor khaltuhai an fimkhur nawk zuol nuom a um. Tulai hnai el khawm khan Karbi An-glong District, Assam a Advance Christmas hmanga fe hai chuongna Shaktiman Truck pakhat a eksiden leiin mi 7 an thi a, midang 15 na takin an hliem a nih. Christ-msa le Kum thar hlim le lawm taka hmang tumhai khan thina le hliemna an tuok a, hliemna tuokhai le thina tuok sunghai chun tu kum Christmas le Kum thar chu hlim le lawmin an hmang thei tanaw ding a nih. Motor siemtuhai chun motor chi hran hran an siem a, \henkhat chu mihriem (Passenger) phurtu ding, \henkhat chu thil phurtu ding le \henkhat chu ran phurtu dinga siem an nih. Motor chi tum tum hai laia ei hmang suol rawp hlak chu passenger motor hi a nih. Passen-ger phurna Motor-a thuomhnaw phur hi danin a khap a nih. Amiruokchu, dan chu namnul le palzutin a um a, passengers han harsatna an tuok pha hlak. Thuomhnaw load hin hun a aw sawt bakah lamlaka check post um haiah hun sawt tak tak check an ni hlak leiin passenger-hai ta dingin nghawk a um el bakah fena ding le tlungna hmun ding tlungzo lovin ei um pha hlak. Khuolzinmihai hi kawngah hin ei har suok a hun ta hle a nih. Vuongnaah ei chuong khawmin thuomh-naw phur thei tawkzat bituk a ni hlak. Hiengang bawk hin Motor-ah ei chuong chang khawm hin thuomhnaw phur thei chintawk bituk a um ngei ding a nih. Pas-senger-hai thuomhnaw baka sumdawngna thil Trav-elling agency han passenger Motor-a phur dinga an siem chun, passenger-hai \hangruola Police Station-ah compliant peklut el ding a nih. Passengers han ei right hi ei humhim ngam ding a nih. Ei hriet le hmu seng angin ei rama passenger motor-hai chun sumdawnghai thuomhnaw a hleihluok (over load) in an phur rawp hlak. Hi thil hi dan kal a nih. Hi lei hin passenger motor han overload-a thil an phur chun Motor neitu or Motor Driver kuomah complaint siem ding a nih. Chu taka a ngaisak naw chun Police kuoma report el ding a nih. Report/Compliant ei siem naw leia hi thil hi motor nei han zawngsaka an nei ta a nih. Churachandpur town sunga passenger Motor, Taxi anga ei hmang Diesel Auto, Tata Sumo, Van etc hai chun passenger chuongna ding um naw rak khawpin thing le ruo, hmeruo le thil dang dang an phur rawp hlak. Hi khawm hi dan kala an thaw a nih. Hiengan-ga thil phurtu passenger Motor-hai hrim hrim hi chu Taffic Police han man hai sienla, dan angin hremna pehai sienla chu sim phanain an hung hmang el ring a um. Passenger motor chun passenger chau an phur ding a nih. Hmeruo, bufai, thing le ruohai hrim hrim chu thuomhnaw phurna motor haia phur ding an nih. A sawiseltu ei um naw leia passenger motor-hai hin thuomhnaw an phur rawp el hlak a nih. Dan ang thlapa Motor-hai hi ei hmang phawt chun passengers han har-satna tuok ngai nawng ei tih. dan ang taka Motor hi ei hmang ve a hun ta a nih. Passenger Motor le thuomhnaw phur motor-hai hrim hrimin passenger le thuomhnaw overload-a an phur ding a ni der nawh. Moreh-Imphal le Moreh-Churachandpur inkara thuomhnaw phur Motor han overload-a thuomhnaw an phur lem hi chu hang en ringawt khawma pangzat le \i a um hle. Hi lampuiah hin Assam Rifles le Police Check-Post \hanhnemtawk tak a um a, iengti ta hieng Check Post hai hi an hung paltlang el thei am ning a ta? ti hi ngaituo tham tak el a nih. Overload a thil an phur leia Motor inlet le eksiden a tlung a, thina le hliemna tuok an um hlak. Sienkhawm vawisun chen hin overload-a thil phur hi a la nizing. Hi lei hin State sawrkarin hi thil hi hung enfelin, overload-a thil phur hi hung khap hmak sienla nuom a um. Motor hmang dan ding hi sawrkarin dan le dun an duong sa vawng a ni a. Nisienlakhawm, hi dan le dun enkaitu ding Transport Department, Vehicle depart-ment, Traffic police le Civil police han an sin ding an thaw \ha tawk naw leia dan le dun um tasa hai hi Motor nei le Motor khaltu han an palzut el hlak niin an lang. Hieng a ni lei hin Transport Department, Vehicle De-partment le Police Department han an sin hi hne takin hung enkaiin hung thaw ngei tahai sienla nuom a um. Khawvel hmasawn le changkang ang dungzui le inmila Motor hmang dan hi ei ngaipawimaw a hunt a a nih. Mawl hun lai ang thova ei nuom dan dana Motor ei hmang el hi chu a zie naw ta deu a nih.

Rajasthan le Telangana Elec-tion vote campaign hun zani

khan a tawp tahJaiPur: December 7, 2018 a Rajasthan le Telangana haia Assembly Election hung um ding le inzawma political party tum tum hai ta dinga vote campaign thei hun chu Nilaini zantieng 5:00PM khan a tawp tah. Vote cam-paign thei hun tawp ni khan Political party tum tum, a bikin BJP le Con-gress party leader hai chun nasa takin hieng states pahni haia hin campaign an nei. Prime Minister Nar-endra Modi khawmin za-nikhan Rajasthan-a Pali district sung Sumerpur

hmunah vote campaign a nei a, BJP in Rajasthan-ah sawrkarna an hung siem nawk ngei ding thu a hril. PM Modi hin zani chawh-nungtieng khan Dausa hmuna khawm campaign a nei bakah zanikhan Jaipur hmunah chanchinbmihai an pawlpui bawk. TElangana a chun Congress President Rahul Gandhi in Kodad hmu-nah vote campaign a nei a, senior BJP leader le Ut-tar Pradesh Chief Minister Yogi Adityanath khawmin Karimnagar, Mudhol le Bhupalpally hmun haiah vote campaign a nei.

employment News 1. Police Department, Manipur hnuoia 10th le 11th IRB haiah Rifleman lakna a um ding a nih. Application Form chu District tina SP Office haiah prescribe fee peka lak thei le an hnu takah Application Form fill up zo sa chu mani umna District Employment Exchange haiah January 3, 2019 chena peklut ding a nih.Physical efficiency Test (PET) hun ding nihai chu a hnu-oia ang hi ning a tih.1. Ukhrul : January 10, 20192. Kamjong : January 11, 20193. Tamenglong : January 12, 20194. Niney : January 14, 20195. Chandel : January 15, 20196. Tengnoupal : January 16, 20197. Churachandpur : January 17 & 18, 20198. Pherzawl : January 19, 20199. Senapati : January 21, 201910. Kangpokpi : January 22, 201911. Imphal West : January 23, 24, 25 & 28, 201912. Imphal East : January 29, 30 & 31, 201913. JIribam : February 1, 201914. Bishnupur : February 2, 4 & 5, 2019 15. Thoubal : February 6, 7 & 8, 201916. Kakching : February 19, 201917. Candidates from neighbouring States: February 11, 2019 PET hi zing dar 8 a \an hlak ning a tih. PET neina hmun ding chu 2nd Bn. Manipur Rifles Ground, Imphal ning a tih tiin I.K.Muivah, Chairman, DPC & IGP (Adm) chun inhriettirna a siem. 2. Medical directorate, Manipur tira Academic Session 2018-2019 sunga M.Sc Nursing Course, CON, MD a inchuk nuomhai ta dingin hnina peklut thei lai a nih. Thiemna B.Sc Hons Nursing/B.Sc Nursing/Post Basic B.Sc Nursing, marks 55% aggregate marks hmu Gen/OBC le ST/SCC hai ta dingin 50 marks hmu bakah State Nurs-ing Council haia Registered Nurse or Registered Midwife or equivalent registered ni a \ul. Application Form chu Rs.600/- pekin December 10, 2018 chen khin Directorate of Health Services, Manipur-ah lak thei a nih. Exam fee chu General & OBC hai ta dingin Rs.1,500/- a ni a, ST/SC hai ta dingin Rs.1000/- a nih. Application form fill up zo sa chu Dec.13, 2018 chen peklut thei ning a tih. Admit card Dec.14 & 15, 2018 haiah sem ning a ta, Entrance Exam chu Dec. 19, 201811AM to 1PM inkara nei ning a ta, Counselling chu Dec.19, 2018 10:30AM a inthawk Medi-cal Directorate, Lamphel-ah nei ning a tih. Thu chieng lem www.manipurhealthdirectorate.in ah hriet thei ning a tih. 3. JNiMs, Porompat, imphal, Manipur hnuoiah Artist post 1(UR), Photographer post 1 (UR), Dental Tech-nician/Dental Mechanic post 4(UR-3, ST-1), Driver (Light) posts 2 (UR), Sweeper posts 9 (UR-4, St-3, OC-1, OBC (MP)-a), Attendant posts 6 (UR-4, ST-1, OBC(MP)-1) le Chowkidar post 1 (UR) a ruok. Inhnikna nei han Dec.13, 14 & 15, 2018 haiah Vacancy Assistant, District Employ-mant Exchange, Imphal East, Porompat inhmupui ding a nih.

AgustaWestland middleman Christian Michel Court hmaa inlangtir; Ni 5 sung CBI Custody-ah um dinga rel

New delhi: Rs. 3,600 crore senga AgustaWest-land VVIP Chopper/He-licopter inchawkna ding scam-a middleman nia in-tum United Kingdom mi Christian Michel chu India ram hung \huoitlung a ni hnungin zani December 5, 2018 khan Delhi Court hmaah inlangtir a ni a. Court chun thu indawn din-gin ni 5 sung CBI Custody-a um dingin a rel phawt. Michel (54) hi Thawleni zan dar 10:35 khan Gulf-stream Jet vuongnain Indira Gandhi International Air-port a hung \um a, Airport a hung tlung hnung hin a case le inzawmin CBI in an man nghal a. Man a ni le inza-wm hin zanikhan Special CBI Judge Arvind Kumar hmaah inlangtir a nih. Michel advocate chun Court chu Judicial Cus-tody (jail) a thawn dingin a ngen a, sienkhawm CBI in AgustaWestland scam thuah thu indawn an nuom leiin kawl an ngen a, chu dung-zuia Court in ni 5 sung CBI Custody-a um phawt dinga a rel a nih.

Mr Michel hi Enforce-ment Directorate le CBI in hi case-a middlemen-a an intum pathum hai laia pak-hat a ni a, midang pahni hai chu Guido Haschke le Carlo Gerosa hai an nih. CBI chun Euro 556.262 million man VVIP choppers supply-na dinga February 8, 2010 a deal ziek a khan sawrkarin Euro 398.21 million (approximately Rs 2,666 crore) vel an hmang pha niin an intum a. En-forcement Directorate chun hi deal thua hin Michel chu AgustaWestland a inthawk thamna EUR 30 million (about Rs 225 crore) dawn-

ga intumin June, 2016 khan Chargesheet an lo file khum a nih. Michel ruok chun in-tuma a umna hi a hniel a nih. India chun Italy-based Finmeccanica’s British sub-sidiary AgustaWestland a inthawk Indian Air Force kuoma VVIP choppers AW-101 sawmpahni (12) supply-na dinga deal siema lo um ta chu contract/deal siemnaa thil indiklo le kickbacks Rs. 423 crores pek a nih tia intumna um lei-in contract hi a lo suktawp a nih. Hi deal scam thua hin IAF Chief hlui SP Tyagi khawm CBI chun Delhi

Court-ah Chargesheet an lo file khum ta a nih. UAE in May, 2013-a extradition treaty sukhring hnungah India in India ram tienga \huoi a ni theina din-ga Dubai Public Prosecu-tion ah ngenna nikum Feb-ruary thlaa a siem dungzuia Michel hi India ram tienga hung \huoi theia um ta a ni a. A case le inzawma July thlaa Dubai Court hmaa in-lang dinga a fe huna man a nih. Hi deal le inzawma AgustaWestland kuoma pawisa peka um hai chu hmukir nawk vawng a nita a nih.

Manipur tlangram haiah internet connection a la \ha tawk naw leiin nuhmeihai chauh nih lovin mipui khaw-min awareness an la nei tlawm em em a, service a la tlawm leiin hrietnawna (ignorance) a lan sang hle niin a hril a. Sawrkarin theitawpa connection a sukhrat a pawimaw tiin a hril. Chairperson, National Commission for Women, Ms. Rekha Sharma chun, Digital India zarin nuhmeihai chu empowered an nih a. Internet hmang dan inchuktir an nih zing laiin him taka hmang dan le inveng dan khawm

zirtir an \ul a. Commission chun kar thar khin Megha-laya le Sikkim ah hai khawm nei pei a tih tiin a hril. Program ah hin NCW member, Ms Soso Shaiza, President, Cyber Peace Foundation, Capt. Vineet Ku-mar, Policy Programme Manager, India and South Asia, Facebook, Ms Shruti Moghe, Joint Secretary, NCW, Mr A. Asholi Chalai le student tamtak an \hang bawk a. Program hi National Commission for Women, Cy-ber Peace Foundation le Facebook hai huoihawt a nih. (DIPR)

Governor-in ‘Digital Literacy and Online Safety Program’ a hawng

defamation case an file dingaizawl: Mizoram CM, Lalthanhawla in BJP paw-lin MLA inchawkna din-gin Assam Rifles le CRPF Camp-a pawisa an sie \ha tia a hrilna thuah hrilfiena

a siem naw chun a chungah Defamation case file ning a tih tiin Prof.J.V.Hluna, President, BJP, Mizoram in zanita Aizawla chanchinbu-mihai anhmupui huna a hril.

Michel laywer a \hang aljo Jo-seph congress in a hnawtdawkNew delhi: Zani (Dec. 5, 2018) a AgustaWestland chopper deal a middleman Christian Michel James Delhi Court hmaa inlangtir a ni huna Michel laywer-a \hang lawyer Aljo K. Joseph chu Congress in party a inthawk a ban. Sawiselna nasa tak hung um le inzawma legal cell in Mr Joseph hi party a inthawka an hnatdawk (ex-pels) a nih. AICC Joint Secretary Krishna Allavaru chun, Mi-chel lawyer-a a \hang ding thua hin Youth Congress a rawn hmasa naw a, a hriet-pui naw bawk niin a hril. Joseph hi IYC (Indian Youth Congress) legal de-partment a um a ni a. BJP Mumbai Unit a inthawk spokesperson Suresh Na-khua in Youth Congress legal department incharge

Aljo Joseph chu Michel lawyer in a \hang tia tweet-er-a a post hnunga sawisel-na nasa tak hung um leia IYC in Joseph hi an hung hnawtdawk pha a nih. Joseph ruok chun, law-yer ka ni a, mi tuinamani ama aia court-a ngir dinga a mi fiel chun lawyer ka ni nina angin ka duty ka thaw el a nih, Michel lawyer-a ka \hang na hin Congress leh inzawmna iengkhawm a nei nawh, Congress le ka professional chu a hran ve ve a nih tiin a hril ve thung.

kum 1997 a kap hlum mi 10 hai thlanlung ding siem mek

ccPur: June 24, 1997 a Saikul, CCPur district-a KNF(P) han NSCN(IM) leh inzawmna an nei tia Paite hnama mi 10 an kap hlum, an ruong thlankhur pakhata vui hai thlan ding Zenhang Lamka thlanmuo-lah siem mek a nih. Thlankhur pakhat-a phum hai chu- Ginsuan-lal (18) s/o (L) Kaizadam, Kaizadam (50) s/o Dong-zam, Tualkapthang (19) s/o Pausianthang, Lamza-hau (24) s/o Vungzalian, Lianzachin (19) s/o Pau-zanang, Nangson (16) s/o

Zelzakham, Chinkhan-lian (19) s/o Nekzachin, Khamthangsang (17) s/o (L) Kamkhopau, Paumin-thang (45) s/o Lianzakham le Kamkhopau (45) s/o Li-anzakham hai an nih. Th-lanlung hi YPA Zenhang Lamka hmalakna hnuoia siem a nih. Kum 1997 le 1998 sunga Paite-Kuki buoi sung khan Zomi tiengpang thina tuok 123 an um a, hliem 62, Zomi hai chengna In 1465 vel raw siet a ni a, October 1, 1998 khan inremna siem a nih.

DC, N Praveen chun Manipur Land Revenue Policy siem\hat a \ul thu a hril a. Revenue case hai chik taka suizui an \ul a, thawktuhai khawmin issue hran hran hai hne taka sukfel theina dinga dan le dunhai an hrieta an hmang a \ul niin a hril.

ADC Ksh Lemba chun, Imphal West Central Division chu mipui an tam taluo lei le an chep taluo tah leiin Division pahnia \he dingin sawrkar a ngen a. Thawktu khawm an indai zo ta naw zing laiin sin chi hni, election le land records (com-plaints) an la hei enkai nawka an sawl taluo niin a hril. (DIPR)

Revenue Department thawktuhai lungril thleng a \ul

thaw ni dingin an ring naw thu an hril a. Amiruokchu, con-servator of forest (CCF) Anurag Vajpayee chun Chura-chandpur le Kangpokpi a ranhai ruong chu police in \ha takin la suizui nawk an tih tiin a hril. Imphal phairuoma thil tlunghai thua chun WII, Dehra-dun a inthawka expert hunghaiin an bawizui zing a. Cam-era hai siein an inchan zing niin a hril a. WII team \henkhat chun, Odisha-a um ang Wolves (Sihal lien pa) a um nih

dingin an ring. Vajpayee ruok chun, Manipur ah hieng ang Wolves hi an um ve naw leiin ring a um naw thu a hril a. Wolf Dogs (Sihal Ui) chu Nagaland ah an um a, Manipur ah chu an vang tiin a hril. a. Ran thihai hi Sanghar or Sauok (Jackal) annawleh Ram Ui or In a Ui hai thaw khawm a ni thei tiin a hril a. Kei arasi (Leopard) annawleh Ram Mengte (Jungle cat) an nih thei dim ti khawm an sui niin a hril bawk. (IT)

Scientist han Sahrang thaw ni ring lo

chief Minister-in Pieng danglamhai a hnemiMPhal: Chief Minister Mr N. Bi-ren Singh chun, ka sawrkar chu pieng-kena ruol banlo le mi pieng danglam-hai hai ta dingin iengtiklai khawm an pei zing a nih, tiin pieng danglam, an dawng ding ang dawng lo leia nuorhai a hnem. Zani khan Society for Empower-ment of the Disabled Persons, Lang-meidong, Kakching hai chun hunser neiin CM chu an kutsuok thil an pres-ent a. An kut ngeia an siem, tuolsuok ‘Kouna’ an ti, hlona sei deuva siem thil an pek a. An Society-a Secretary Ms Lai-

phakpam Memcha Devi (50) chun, an Society-a pieng danglam tamtakin sawrkar an thil dawng ding ang sawt tak an dawng ta naw thu a hrilpek a. Ama khawm kum 17 a nia intawka lawn thei lova pieng suol tuchenin a lawn thei tah naw sawng thu a hril pek a. A fena na funghrawl le fe tah Memcha chun, “Kan society member han thla tina \hangpuina sum kan hmu ta naw chauh bakah wheel chair, tri-cycles le hearing aid hai khawm kan dawng tah nawh” tiin a hrilpek. CM chun concerned department

kuomah hung hril a ta, a hun taka iengkim an hmu nawk theina dingin a hung bawzui ding thu a hril pek a. An thla a muong em em. An President, Elangbam Babita Devi (48) khawmin a harsatnahai a hril a. An Society member 70 an um a, nuhmei 30 le pasal 27, naset 18 leh. An mamaw hmangruohai sawrkar kuomah vawi tam an hril taa chun tuchen hin ngaisak an la nih naw niin a hril. An society ah hin lungril kim lo khawm iemani zat an um a, thei ang angin an enkawl sa niin a hril.

iisc laboratory a thil puok leiin research scholar a thi

beNgaluru: Decem-ber 5, 2018 chawhnung-tieng khan Indian Institute of Science (IISc), Bengal-uru hmuna Hypersonic and Shockwave Research labo-ratory-a thil puok leiin Re-search Scholar Manoj Ku-mar in thina a tuok bakah midang 3 na takin hliemna an tuok a, hliem hai hi MS Ramaiah Hospital panpui le admit an nih. Police thusuokin a hril danin Mr Kumar hi IISc

initiative- Super-Wave Technology Private Lim-ited (SWTPL) a \hang a ni a, thil tlung hun hi zani chawhnungtieng 2:20PM vel kha a ni a, thil puok lei hin Mr Manoj Kumar hi bangah an deng chawr a, a hmunah a thi nghal niin Po-lice thusuok chun a hril. Hi thil tlunga hliemna tuok hai chu Atulya, Kartik le Nagesh Kumar hai an ni a, thilpuok tlung huna labo-ratory-a sin thaw ve an nih.

Ruo chite sur mei meia school chawl a khapcheNNai: Tamil Nadu sawrkar chun ruo chite sur mei mei leia School chawl puong ta lo dingin dan thar a siem. Hi le inzawma sawrkarin School Education Depart-ment Secretary, Pradeep Yadav in District collectors hai kuomah Circular a pek dungzui chun, ruosur nasat leia tuilet le transport facilities hai a sukbuoi a ni ngawt naw chun ruo chite sur mei meia school chawl puong ta lo din-gin school hai an hriettir.

BJD in Women’s Reservation thuah political parties hai meeting neipui a tumbhubaNeshwar: Biju Janata Dal chun Parliament le Assembly haia Women’s Reservation bill Par-liament-a passed a ni theina dingin Congress le BJP \hangin Political

parties tum tum hai inmipui a tum. Zanita Chief Minister Naveen Patnaik inrawinaa BJD in meeting an nei huna hi thu hi an rel a nih. BJD \huoitu fekhawm hai chun na-

tional parties 7 le regional parties 15 hai inhmupui a, Women’s reserva-tion pass a ni ngei thei dan ding hril-pui an tum niin party thusuok chun a hril.

Page 3: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/December/HT-06-12-2018.pdf · Ui an chawk leia kut tuor nupui naupai ... ter a nia inthawka staff hai meeting a neipui a inthaw-ka kum khat a

laktawi

3MiMtukthla (deceMber) 06, 2018 NiNgaNi (thursday) NatiONal/iNterNatiONal & adVertiseMeNt Hmasawnna Thar

F I E L N AKan naunu Miss deborah lalromawi le Mr david lamlunlal, s/o (L) Thongzakap of Tuaitengphai hai chu December 7, 2018 sun dar 12 khin Manipur Lu-theran Church, Tuaitengphai-ah Kohran dan thiengh-limin an innei ding a ni a. Hi le inzawm hin December 6, 2018, 1:00PM ah kan naunu pasal nei ding inthlana programme kan In hmunah kan siem a, hi huna hung \hang seng dingin sung le kuo, ruol\ha le laina hai bakah Hmasawnna Thar tiemtuhai po po ngaina takin kan hung fiel cheu.

Fieltuhai, elder dr rosangzuol khawlum le Mrs lal\hahnieng Hmarveng, Churachandpur, Manipur.(4,5,6)

MP le Rajasthan haiah BJP an hrat

ngei a ringNew delhi: Union minister Nitin Gadkari chun Chhattisgarh, Mad-hya Pradesh le Rajasthan Assembly election haia chun BJP in hratna an chang ngei a ring tlat thu Nilaini khan a hril. Hieng states pathum haia hin kan zin vawng a, BJP chun hieng states 3 haia hin sawrkarna an hung siem nawk ngei ka ring tlat a nih tiin Mr Gadkari chun a hril. Telangana le Rajasthan hai hi December 7, 2018 a election nei ding an ni a, Chhattisgarh, Madhya Pradesh le Mizoram haia chun November thla sung khan election nei a lo ni ta a, hieng states 5 haia elec-tion result chu December 11, 2018 in puong a ni ding a nih.

Sabarimala-ah pro-hibitory Order keisei

thiruVaNaNthaPuraM: Opposition party haia in-thawk Sabarimala temple le a sevela Section 144 CrPC zama um dodalna nasa tak um sienkhawm Pathanamthitta District Collector PB Nooh chun prohibitory order Decem-ber 8, 2018 chena dingin Nilaini khan a keisei nawk. Order hi November 17, 2018 a inthawka puonga lo um ta a ni a, Supreme Court in dan hlui lo hmang hlak hnawl a, nuhmei ien-gang kum hai khawm tem-ple lut thei dinga a rel leia dodalna nasa tak um leia tuchena Sabarmila temple le a sevel boruok hi inkieng thei ta lo a nih.

Naxal han cadre hlui pahni an sat hlum

raiPur: Chhattisgarh-a Baster district-a chun Nax-al helpawl han an cadre hlui pahni Jallu le Bhima hai chu Police kuoma thu pesawngtu (informer) nia intumin an sat hlum Jallu le Bhima hai hi kum 2 liemtaa kha Police kuta lo inpe tah an ni a, an inpe (surrendered) hnung hin Police ta dinga “ secret informers” a \hang an nih tiin senior police official thusuok chun a hril. Jallu le Bhima hai hi Thawleni zantieng khan Raipur-a inthawk km. 350 a hla, Pakhnar village-a weekly market-ah an fe a, chu hunah Naxal hawn khatin chem le hmangruo dang dang hmanga an bei le sat hlum a nih.

India Satellite thilthawthei tak “The Big Bird” hlawtling taka kapsuokbeNgaluru: Indian Space Re-search Organisation (ISRO) chun India satellite thilthawthei tak GSAT-11, “Big Bird” ti khawma ko chu Nilaini zingkar 2:07AM (IST) khan French space port Kourou, South America-a inthawk hlawtling takin a kapsuok. GSAT-11 hi India in com-munication satellites dang a nei hai po po sin thaw/thilthaw theina belkhawm zat deuthaw thil a thaw thei a nih. Hi Satellite hmang hin In-dia ram sung cable internet tlung phaklona hmun kilkhawr tak che-nah satellite-based internet a pek thei ding bakah India ram sunga vuongna haiah internet connectiv-ity chen a pek thei ding a nih.

Satellite hi kg. 5,854 zeta rik niin, India/ISRO in a siem ma-chine Orbit-a kapkai hai laia a rik tak a nih. GSAT-11 hi tukum May thla khan ISRO chun kapsuok a lo tum ta a, sienkhawm hlawsam leiin tuta

mi hi a vawihni kapsuokna a nih. GSAT-11 hin India ram pum-puia broadband services tiengpan-gah sin ropui tak a thaw ding a nih. “Big Bird” hi Rs. 600 crore sen-ga siem a ni a, hi satellite siemna ding hin ISRO chun Arianespace

a inthawk ariane-5 heavyweight rocket a hire a ni a, kum 15 chen hmang thei dinga riruong a nih tiin ISRO thusuok chun a hril. GSAT-19, GSAT-29 le GSAT-20 hai le \hangruolin India ramah internet access le data communica-tion tiengpanga game changer a hung ni ding a nih tiin ISRO chief Dr Sivan chun a hril. PM Narendra Modi chun GSAT-11 hlawtling taka kapsuok a nina thuah ISRO chu a lawmpui thu a hril a, hi thil hin India space programme-a dingin hlawtlingna inchiktlak ropui tak a ni thu hrilin, India hmun kilkhawr tak hai chen hmang \angkaia ra mipui vaibelsie tel hai hringnun sukdanglamtu a hung ni ngei ding thu a hril. Nitin gadkari in india water

impact summit a hawng

New delhi: Union Wa-ter Resources, River De-velopment and Ganga Re-juvenation minister Nitin Gadkari chun Nilaini khan New Delhi hmunah India Water Impact Summit 2018 a hawng. Summit hi ni 3 sung aw ding a ni a, National Mis-sion for Clean Ganga le Centre for Ganga River Ba-sin Management and Stud-

ies in an huoihawt a nih. Summit sung hin ram sunga Dam lien hai chun-gchang le harsatna um hai chingfel dan ding hriltlang ning a tih. Summit hi stakehold-ers hai ta dinga annual even niin India ram sunga in-thawk stakeholders 200 vel bakah rambung 15 vel haia inthawk participants an \hang beisei a nih.

Sankat temple in bomb dar dinga vauna

VaraNasi: Uttar Pradesh-a Varanasi khaw-puia um Sankat Mochan temple inlar takel chun bomb hmanga bei dinga vauna a dawng leiin hi temple le a sevel haiah venghimna sin sukkhau zuol a nih. Sankat Mochan Temple bakah Varanasi Cantonment Railway station hai chu March 7, 2006 khan bomb hmanga bei a lo nita a, kha huna khan mi 21 in thina an lo tuok bakah mi zatelin hliemna an tuok a nih.

christmas ni takin PM Modi in Rail-cum-road bridge sei tak a hawng dingNew delhi: Christian hai nipawimaw tak De-cember 25 ‘Good Gover-nance’ day-a Centre-a BJP sawrkarin a puong hnungin India rama Rail-cum-road Bridge sei tak chu Decem-ber 25, 2018 khin Prime Minister Narendra Modi chun Bogibeel hmunah a hawng ding a nih. Leilak hi km. 4.94 a sei niin, Dibrugarh (As-sam) le Pasighat (Arunachal Pradesh) infepawna ding niin Railways in Brahma-putra vadung tui-a inthawk metres 32-a insanga an daw a nih. Leilak hi sawnghni a ni a, a hnuoi lemah double-line Rel lampui a um a, a chungah three-lane road (motor lampui) a fe a, Assia

khawmuolpuia leilak lien tak pahnina a nih. Hi Rail-cum-road bridge siemna ding lungphumna chu kum 1997 a, kha huna Prime Minister HD Deve Gowda in a lo nei le Atal Bihari Vajpayee Prime Min-ister a hung ni hnung kum 2002-a kha leilak dawna sin hi \an a nih.

Leilak hi a hma chun June, 2017 a kha zo dinga ti a ni a, sienkhawm vawi tam tak deadlines a baw-pel hnungah December 25, 2018 hin PM Modi in a hawng dinga riruong siema hung um nawk ta a nih. Hi leilak hin China le ramri km. 4000 zeta sei Andhra Pradesh le ramri

vengtu sipai hai ta dinga logistical support tieng nasa takin a \hangpui ding a nih. Hi baka hin Tuta Gu-wahati le Delhi inkar Rel-a infepawna darkar 37 hun lut hlak chu nasa takin a suk-tawi/suktlawm pha ding a ni a, Dibrugarh le Delhi inkar Rel-a fena chu darkar 3 in a suktawi pha ding a nih.

Sachin Pilot in Rajas-than-ah Congress an

inlal ngei a ringJaiPur: Rajasthan Con-gress President Sachin Pilot chun Rajasthan Assembly election hung um dinga hin Congress chun majority change sawrkarna an hung siem ngei a ring thu a hril. Hi thu hi zanita Tonk town hmuna reporter hai an hmupui huna a hril a ni a, BJP state-a BJP sawrkar rorel dan indiknaw leiin mipui an nghawk ta a, BJP chun seats 50 neka tam an lak phak a ringnaw thu Mr Pilot chun a hril. Rajasthan Assembly-a hin seats 2000 a um a, tulai hnai khan Alwar Ramgarh seat-a BSP candidate Lax-man Singh thi thut leiin Constituencies 199 haiah inthlangna a um ding a nih.

Coal Secretary hlui le midang 2 kum 3 jail intang dinga relNew delhi: Delhi Court chun Coal Secretary hlui H.C. Gupta chu UPA sawrkar huna coal block allocation scam case-ah thiemnaw an changtir hnungin Nilaini khan kum 3 sung jail intang dingin a chungthu a rel. Ama baka hin bureaucrats KS Kro-pha le KC Samria hai khawm kum 3 jail intang dingin a rel bakah fine Rs. 50,000 seng chawi dingin a rel a. Sienkhawm an intang hun ding a rel hi kum 4 neka tlawm (below 4 years) a ni leiin zani ma khan bail-a an suok a phal pek. Special Judge Bharat Prasar chun hi case-a thiemnaw inchangtir dang Vikas Metal and Power Limited a MD Vikas Patni le authorised signa-tory Anand Mallick hai chu kum 4 jail

intang ding le company chu fine Rs. 1 lakh chawi dingin an chungthu a rel bawk. CBI chun hieng mi 5 hai hi a tlawm takah kum 7 jail intang ding le fine tam

tak inchawitir dingin a phut a nih. An case hi a tlawm takah kum 1 le a tam takah kum 7 sung jail intang theina a nih. Moira le Madhujore (North and South), West Bengal haia indiklo le dan kala VMPL kuoma coal block al-location-a hieng mi 5 hai hi thiemnaw inchangtir an ni a, September, 2012 daia kha CbI in FIR an lo registered a nih. Mr Gupta hi December 31, 2005 le November, 2008 inkar sung khan Coal Secretary sin lo chel a ni a, Mr Kropa hi Ministry of Coal-ah Joint Secretary a lo ni a, December, 2017 khan Meghalaya Chief Secretary niin a sina inthawk a lo pension ta a nih.

Mallya in mipui sum 100% pekkir dingin an tiem

New delhi: Rs. 9,000 crore zet chawk-chawrawia intum le UK a inbihmang mek Liquor Tycoon Vijay chun mipui sum a lo hmang hai 100 ah 100 pekkir an tiem thu

a puong. Mr Vijay Mallya hi UK hmuna man a nita a, UK Court chun December 10, 2018 chenah a chungthu ngaituo dinga India ram tienga \huoikir ding le dingnaw thuah thut-lukna siem dingin hun a lo bituk ta a nih. A pawimaw tak chu mipui sum (public money) a ni a, zaah za pekkir kan tiem tiin a hril a, Banks le sawrkar chu pawisa hi lakir pek hram dingin a ngen. Mr Mallya hi Kingfisher airlines neitu a lo ni a, Kingfisher Airlines (KFA) hmin-gin bank hran hranah Rs. 9,000 crore a lak thungkir nuom ta lo tia intum leia case siem khum leia March, 2016 a kha India ram suoksana UK a inbihmang a nih.

Assembly in\hung an boycott

dehraduN: Uttara-khand-a chun party MLA pakhat a motor-a Assembly huongsung inluttir phal a ninaw dodalnain Nilaini khan Uttarakhand Assem-bly in\hung an boycott bakah darkar iemanichen zet Vidhan Sabha Bhawan tuolah sit-in-protest an nei. Congress MLA Karan Mahra chu Vidhan Bha-wan a hung hunah security official han vehicle pass an lo hni a, sienkhawm Mr Mahra chun motor chu as-surance committee ta a ni leiin pass a \ul nawh tiin a hniel a, Police han an dang tlat leiin kein Inpui a lut a, chu le inzawma hiengang buoina hi hung in\an a nih.

dil-a hiV invawi a tla hlum leiin dil tui an pumpdawk dharwad: Karnataka-a Dharwad district a chun Morab village hmuna Dîl pakhatah November 29, 2018 khan HIV invawi nuhmei kum 36 mi a tla hlum leiin Morab khaw mipui chun pipe hmangin Dîl tui hi an pump dawk. HIV invawi Dil-a nuh-mei tla hlum hi a taksa \henkhat Nga in an lo fak ta a, hi taka inthawk HIV hrik kai \itna an nei leia Dil tui hi an pump dawk niin ei thu dawngna chun a hril. Ni 4 sung an pump

hnungin Dil tui hi a chanve vel chu an pump dawk tah. Nikum khawm khan hi Dil-a hin pasal naupang pakhat a lo tlahlum ta a, sienkhawm tui hmang an chawlsan chuong nawh.

Sienkhawm tuta \uma tla hlum hi HIV invawi a ni leiin HIV kaisawng inlauna an nei bakah khawsung mi han Dil tui an hmang nuom tanaw leia an pump dawk el niin panchayat member hlui

Ravi Kagadal chun a hril. Hi thil leia HIV kai-sawng thei a ninaw thu mipui hai theitawpa hril-hriet tumin \hang an lak a, sienkhawm mipui an inh-min hne naw niin Panchay-at Development Officer Nagaraj Bidralli chun a hril. Tui pump dawkna ding hin mipui han hmangruo le pipe hai an thawkhawm a nih. Dr Spoorti Havaldar chun, clorination treatment thaw hnungah tui hi hmang pawina iengkhawm a um naw ding thu a hril.

Lirinhning Magnitude 7.5 in Pacific-a New caledonia SawiwelliNgtON: Nilaini December 5 zing tieng khan simtienga Pacific Ocean laia um New Caledonia chu lirinhning magnitude 7.5 zeta hratin a sawia, Tsunami khawm a kawl hnaia thlierkarhai lai a um dinga hril a nih. The Pacific Tsunami Warning Center hril dan chun, tuipui fawn meter 1-3 vela insang (feet 10 vel) in New Caledonia le Vanautu le Fiji hai a hrut el thei tiin a hril bawk. Amiruokchu, mikhuol tamna Hawaii

ruok chu a them phak naw ding niin a hril. U.S. Geological Survey dungzui chun lirinhning epi-centre hi Tadien, New Caledonia a inthawka Km. 168 vela hla, hnuoi sung Km. 10 vela inthuka inthawka hung in\an niin a hril a. Lirinhning zo hnung hin vawi nga vel chu magnitude 5.6 a inthawka 6.0 chen a um nawk tah niin a hril. New Caledonia hi ‘Ring of Fire’ chung zawna um ve a nih a, lirinhning a tuok ngun ve em em.

US Geological Survey hril nawk dan chun, local t ime 5.43pm zo khan French terri tory New Zealand kawl lai a thar magnitude 6.6 an hning nawka, Tsunami ruok chu a um naw niin a hril. Tuta mi hi chu New Caledonia a inthawka Km. 192 vela hla, hnuoi sung Km. 10 vela inthuk a inthawka hung in\an niin a hril a. Thuomhnaw suksiet le hringna chan em chu an um naw niin a hril bawk. (Reuters)

Kum Tharah Mi 132 Million |hangpuina Ngai An Tih: UNO

uNited NatiONs: Tulaia Syria civil war le Yemen a indona hai leia raltlan le ngirhmun inphet an pung hrat taluoa tungding nawkna ding hmun le hun a um vat vat thei si naw leiin kum tharah chu mi 132 million neka tam \hangpuina (aid) pek ngai an tih, tiin UNO chun a hril. Emergency Relief Coordinator Mr Mark Lowcock chun, khawvelin kum tina humanitarian needs a mamaw zat analyse an thawnaa a hril dan chun, maktaduoi za tel chu \hangpui ngai ding ngirhmunah an um a. Kum thar sunga rambung 40 vela \hangpui ngaihai \hangpuina ding chun USD 25 billion vel \ul a tih, tiin a hril. |hangpui ngai mi chuong zathai lai chun UN le a thawpui agency hai chun 93.6 million vel an \hangpui thei chau ding niin a hril a. A dang po chu kawng dang danga inthawka mei khawm a \ul ding niin a hril.

A hril pei dan chun, \hangpui an ngaina san pakhat chu indona a nih lai zingin, climate change le boruok lum hrat taluo le khawvel siet hrat leia \hangpui ngai khawm a zatve vel chu an um niin a hril a. Mi 100 peia 70 chu harsatna tuok, \hangpui ngai an nih tiin a hril. Lowcock chun, “Tuta hmaa ei la hmu ngai lo, buoina le indona leia mi \hangpui ngai chu 70 million velin an pung a nih” tiin a hril a. Syria civil war leia mamaw ding hisap zo phat le chu, UN’s Global Humanitarian Appeal for 2019 ding chu US 25 billion vel ning a tih. Ni kuma mi chu 21.9 billion a nih” tiin a hril. UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA) hril dan chun, November chenah khan donor haiin USD 13.9 billion an pek tah a, ni kuma mi nekin 10% velin a pung lem

niin a hril. Yemen indona chu harsatna siemtu lientak a nih a, kum thara \hangpuina suktamtu ding a nih tiin a hril a. A ram phekin \am hmabak niin a hril. Sawrkar le Houthi helpawlhai indona chun a kapzap peia, rambung dang khawm a kai sa pei ding niin a hril. “Kum tharah chu Yemen mipui hmun thuma \hea hmun hni, 24 million chu, \hangpui ngai, aid (\hangpuina) pek naw chun thi el thei ding an nih” tiin a hril. Yemen chauva dingin UN chun USD 4 billion a mamaw ding niin a hril a. Yemen sawrkar revenue chu 85% a tlahnuoi leiin a buoi hle ding niin a hril. Yemen bakah \hangpui ngai dinghai chu Syria, Democratic Republic Congo (DRC), Ethiopia, Nigeria le South Sudan hai niin Mr Lowcock chun a hril. Tu kum 2018 sung ngawt khawm UNO chun Yemen mipui maktaduoi riet le Syria mi maktaduoi 5.4 hai chu bu le damdawi a pek zinga dam mei mei niin a hril a. Aid worker hai thi le hring kara sinthaw an nizie a hril bawk. Indona baka 2019-a sietna intluntu ding chu El Nino niin a hril a. Boruok, sik le sa inthleng le sie hrat taluo hi indona ang thoa mihriemhai suotramtu ding le chawkbuoitu ding niin a hril a. Rambung tamtak chu thlipui le ruopui, lirinhning le tuilet haiin a chawkbuoi dinga vawng an nih, tiin a hril. (Reuters.AFP)

Lawyers Han Stormy Daniels USD 340, 000 Chawi Dingin Phut

w a s h i N g t O N : U S President Donald Trump a ukil (Lawyers) hai chun, porn s tar h lui Stormy Daniels chu President Trump sukhmingsiet a tumna le hekna le inzawmin, an sinthaw man le a chawkbuoi manin USD 340, 000 (Rs. 2.38 crore vel) chawi dingin an phut. P re s iden t T rump a Lawyers hai chun Stormy Daniels-in President Trump sukhmingsie t a tumna chu hlawtling takin an vengpek theia, an sinthawna le inzawma an legal fee chu ama le a ukil Michael Avenatti han an chawi ding a nih tiin an hek a. Los Angeles Federal Courtroom ah hi thu hi ngaithlak ning a tih. Daniels, a hming tak Stephanie Clifford chun, kum 2006 khan President Trump leh ‘zan khat an riek’ niin a hril a. “One night

stand’ angin a hmanga a hnungah an inpawl ti hi tukhawm hril lo dingin a vau a, an \hi niin a hril leiin thubuoi court ah zieklut le sui a nih. Hi thu bawk hi 2016 election ding tawm khan hril suok lo dinga thlemin USD 130, 000 thamna khawm a pek niin a hril a. President Trump chu Election Code of Conduct bawsetu ah an tum bawk a nih. President Trump chun an tumnahai hi a hnawla, ‘phuokfawm’ tiin a hril. Daniels chun, a bau hup dinga an tiema pawisa a lak hnungin a hril lang nawk si leiin mi tuin amanih that dingin a vau niin a hril a. A vautu hmel hlimthla khawm police hai hrilin ziek suok a nia chu man an la um nawh. A thutiem a bawsiet leiin pawisa a chawi let ding a nih, tiin Trump a lawyer hai chun

an hek let ve nawk tah a nih. Thu belchieng dawllo hrilin, mi um lo lim inziektira police le ukilhai hun a khawral leiin Daniels chu an hek let ve a. Darkar khat peiah USD 840 an hlaw ding angah darkar 500 hun an seng leiin legal fee hi chu a pek a ngai a nih, tiin an beilet ve a nih. Kha hma khan President Trump chun, Twitter ah, “Mi um lo lim ziek chu thil intak tak a nih. Total con-job! Fake News Media for Fools (but they know it!)” tiin Daniels-in phuokfawmin police hai a \huoikawi niin a lo tweet tah. Trump a lawyer haiin legal fee an ngen hi dan dungzui chun an ngen thei a. Amiruokchu, a tam taluo a, USD 25, 000 bak an ngen thei nawh tiin Daniels a ukil Avenatti chun a hril. Avenatti hi 2020 President election-a ngir tum a nih. Trump a ukil le attroney hai chun, legal fee le amount zat hril lo (nuom zat zat) phut hi a case a danglam bik (extraordinary) na leiin a thei a nih, tiin an \hang tlat a. Attorney Charles harder chun, “Hi chu chu American legal histroy-a la um ngai lo a nih” tiin a hril.

Page 4: Hmasawnna Thar - neitham.in Thar/2018/December/HT-06-12-2018.pdf · Ui an chawk leia kut tuor nupui naupai ... ter a nia inthawka staff hai meeting a neipui a inthaw-ka kum khat a

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSMiMtukthla (deceMber) 06, 2018 NiNgaNi (thursday)

Eliud Kipchoge le Caterine Ibarguen hai IAAF Athletes of the Year inhlan

MONacO: Kenya mara-thon world record holder Eliud Kipchoge le Colom-bian jumper Caterine Ibar-guen hai chu Thawleni-a award ceremony hunah IAAF Athletes of the Year

chawimawina inhlan an nih. Eliud Kipchoge hin pasal-ah IAAF athletes of the year a dawng a, Ibar-guen hin women’s athletes of the year a dawng a, an

pahni hin IAAF athletes of the year award an vawikhat dawngna ve ve a ni bawk. Olympic champion Kipchoge (34) hin Ber-lin Marathon-ah darkar 2, minute 1 le second 39 a tlan tlungin world marathon re-cord hmasa chu seconds 78 in a khumkhel a nih. Kip-choge hin kum 2018 Lon-don Marathon a khawm champion a lak bawk a nih. Ibarguen (36) khawm hin Diamon League cham-pion-ah long jump le triple jump haiah champion nina a lak ve ve a nih.

Fabinho in Liverpool suoksan na ding san hrie loliVerPOOl: Liverpool midfielder Fabinho chun January transfer window inhawng hunah Liverpool suoksana Paris Saint- Germain a zawm na ding-san a hrietnaw thu a hril. Fabinho (25) hin pount 39 million-a July thlaa kha Liverpool zawm a ni a, Ligue 1

tieng PSG zawm a nuom deu nia hrilna um le inza-

wma hi thu hi Fabinho in a hril a nih. A chungchang chanchinbua zieklang a ni thu midangin an hril a, sienkhawm Liverpool suoksan a tum thu hril a neinaw thu a hril a, Liver-pool-ah ka hlim, suoksan na ding san ka nei nawh’ tiin Fabinho chun a hril.

Emery in Ramsey contract suksei a tum nawh

lONdON: Unay Emery chun midfielder Aaron Ramsey le Arsenal con-tract negotiation chu a tawp tah tiin a hril. Wales International Ramsey hin tuta hma khan contract thar ziek a nuom thu a lo hril a, sienkhawm Arsenal chun tukum kum-bul tieng khan contract keisei dinga offer an lo siem chu an lo lakkir ta a nih. Kum 27-a upa Ramsey hi tulai hnaia Totten-

ham 4-2-a an hne \um khawm khan a che \ha a, sienkhawm Emery chun offer a lo lakkir tasa suta contract thar ziekpui tumna a nei ta chuong naw a nih.

Chelsea chun Eden Hazard contract suk-thar nawk ngei an tum

chelsea: Chelsea manager Maurizio Sarri chun Eden Hazard (27) contract sukthar pui nawk ngei an tum/nuom thu a hril. Chelsea chun Hazard hi kum 5 sung club-a la um nawk dingin an offer a, contract thar a ziek chun chawlkar khatah pound 300,000 a hlaw phak ding a ni a, club-a player hlaw tam tak a hung ni phak ding a nih. Sarri chun, ‘ Eden hi club-a la um zing dingin ka dit a, sienkhawm ama thut-lukna ning a tih’ tiin a hril. Sarri hin Hazard

bakah David Luiz le Cesc Fabregas hai khawm club-a la cheltang a nuom a, sienkhawm club policy dungzuiin kum 30 chun-gtieng hai chu contract kum khat chau offer theina an nei a. Defender Da-vid Luiz le midfielder Cesc

Fabregas hai an la cheltang theina dingin Sarri chun Chelsea chu an policy en-nawn dingin a ngen. Chunb, Antonio Ru-diger le Callum Hudson-Odoi hai khawm Chelsea chun contract thar ziekpui a la nuom bawk a nih.

Serena Williams Austra-lian Open khel tum

MelbOurNe: Serena Williams chun kum 2017-a nau thla 8 mi a pai laia Champion a lak hnunga a hmasa takna dingin Mel-bourne Park-a Australian Open hung um dingah khel a tum thu Nilaini khan a puong. Williams hin a nau hmasa tak a nei zo hnun-gin 2018 Wimbledon le US Open finals hai a khel a, sienkhawm title lak a nei nawh. Serena Williams hi Grand slam titles vawi 23 lo la tah a ni a, Margaret Court in record 24 a lo siem chu ban phak ngei a tum a nih. Williams hi tukum US Open final-a Naomi Osaka a hne zonaw \um khan um-pire khawm a hrangkhum nasa hle a, kha thil khan

hril a hlaw pha hle a nih. Williams hi tuhin rank-ing 16-na a nih. Pasal-a chun evergreen Federer khawm title defend dingin a khel nawk ding bakah Novak Djokovic khawm inkhel a tih. Tuchena hin world top 102 women le top 101 men

han an khel ding thu an sukchieng tah tiin organiser hai chun an hril. Top 100 women hai laia \hang lo ding umsun chu ranking 74-na ni mek Agnieszka Radwanska of Poland a ni a, tulai hnai khan tennis khel a chawl-san ding thu a puong a nih. Premier League:

Manchester City chun Watford hnein hmatieng an fe peiVicarage rOad: Nilaini zingkar khan Wadford chun an home Vicarage Road stadium-ah Premier League hma\huoitu le defending champion Manchester City an mikhuol a. Man. City chun Sane le Mahrez hai goal hmangin a mikhuoltu Watford 2-1 in an hne nawk leiin season fe mekah games 15- an khel ta haiah points 41 hmuin hma an la \huoi zawm pei. Goal hmasa minute 40 naah Leroy Sane chun City ta dinga goal hmasa tak thunin hma an \huoi a. Second-half minute 51 naah Riyad Mahrez chun City ta dingin goal a hung thun nawk a. Inkhel hun bo hnai tieng minute 85 naah Ab-doulaye Doucoure chun Watford ta dingin goal 1 a hung thun ve a, sienkhawm inkhel tawp chenah an

goal bat an thungkir zo tanaw leiin Man City chun Watford hi 2-1 in an hne ta a nih. Man. City chun tuta season fe meka game 15 an khel ta haiah an khingpui hai indrawpui vawihni

lo nei ta hai sienkhawm vawikhat khawm lost an la neinaw leiin hma an la \huoi pei a nih. Watford hin game 15-ah pont 20 hmuin a 11-na an ni mek. Nilaini zingkar-a premier

League matches dang haia chun Bournemouth in an home-ah Hud-dersfield 2-1 in an hne a, West Ham in an home-ah Cardiff City 3-1 in an hne a, Brithton in an home-ah Brighton 3-1 in an hne bawk. Bournemouthe hin game 15-ah point 23 hmuin parukna an ni a, Hudersfield hin game 15-ah point 10 hmuin 17-na an ni a; West Ham hin game 15-ah point 18 hmuin 12-na an ni a, Cardiff City hin game 15-ah point 11 hmuin 16-na an nih. Hma\huoitu City dawtah Liv-erpool chun game 14-ah point 36 an hmuta a, City le an karah point 5 a la tla; Chelsea le Arsenal chun game 14-ah point 31 le point 30 hmuin pathumna le palina an ni a. Tottenham chun game 14-ah point 30 hmuin pangana an ni mek.

Ariana Grande Hla ‘Thank U, Next’ in Adele Hla KhumlONdON: US nunghak hlasakthiem Ariana Grande (25) a hla thar tak, “Thank U, Next’ ti chun ni 5 sunga million 100 ngaitu neiin, Adele record a khum tah tiin Vevo chun a hril. Ariana Grande a hla ‘Thank U, Next’ hi November 30 khan release a nih a. Tienlaia film inlar ‘Legally Blonde’ le ‘Mean Girls’ hai video clip a hmanga, ni li sungin entu mi 100 million an um hman a nih. Kha hmaa ni 5 sunga entu 100 million neitu hmasatak chu Adele hla ‘Hello” (2015) kha a nih. Tuta mi hi Ariana Grande hlasak career kum sari sunga a hlawtlingna ropuitak a la nih a. Khawm chu a ngaizawngpa Pete Davidson leh an in\he zo hnunga a hla single music video a siem hmasatak a la nih.

Vevo-in a hril dan chun, “100 million already.....sheeshh...thank u, everybody. We love u n are so exicted” tiin an website ah an post. Video hi Pette le an in\he zo kar thumna chara release a nih a. ‘Legally Blonde’ a Jennifer Coolidge, singer Troye Sivan le Kris Jenner hai khawm an inlang.

A hlaa hin Ariana chun a hnungzuitu million 137 hai kuomah, a ngaizawngpa a \he tah Pete Davidson le September-a thi a ngaizawng hlui Mac Millier hai chungah za ngai dingin hlain a ngen a. Abikin Pete chu mi tamtakin an sawisak (bullied) hlak leia za ngai dingin a ngenna a nih. Instagram ah khawm

Ariana hin Pete chunga nunnem dingin a fans hai a ngen a. A hriselna a \ha naw leiin fiem nawmna taluo lo dingin a ngen tawl a nih. Ariana chun Pete hin May thla khan lungril tieng natna a nei thu a hril niin a hril a. Hieng ang lungrila natna neihai chu fimkhur taka enkawl an \ul thu a hril bawk. Pete hin lungril natna chi khat, ‘borderline personality disorder’ an iti a nei niin a hril a. World Trade Centre Al Qaida han an bomb siet lai khan a pa a thi ve a. Chu china inthawkin a lungril natna hi a nei ta niin a hril. Hieng ang natna neihai chu ‘mani inthatna lungril’ an nei nuom niin an hril. Petet chun online ah thla 9 lai zet chu sawisakin a um a, chu chun a lungril natna a belsa niin kha hma khan a

hril a. BPD thu a hrila mani an inthat nuom a tina san khawm mi tamlem an hrieta ding a dit leia hrillang a nih a. Ama chun a nei naw niin a hril. “Ka hril cheu. Ieng angin mi sawisak unla khawm kei le kei inthat chi ka ni nawh. Inthat nawng ka tih. Hieng thu in kuoma hril khawm hi inhawi ka ti nawh. Amiruokchu, insawisaknahai hin thil \ha an tlun ngai naw leiin midang chu sawisak tah ngai naw unla ka nuom lei a nih” tiin Pete chun a hril. H i e n g a o n l i n e a insawisakna leia mani inthat nuomna hiel neitu khawm an um hlak leiin lungril buoina neihai chun \hangpuitu dingin Telephone number khawm pek a nih a. Ruol neihai chun ruolhai kuoma hri a \ha tak tiin a hril.

Taylor Swift Album, Billboard Top Album Of The Year

lOs aNgeles: Kum 28-a upa millionaire nih der tah hlasaka khawvel la fang zing Taylor Swift chun a zawna vawi thum lakna dingin Billboard 200 Top Album of the Year a dawng nawk tah. Hi nina hi a lak vawi thumna a ni tah a, Adele ti naw chu midang vawi thum la an la um nawh. Album of the Year vawi thum la chu Adele chauh a la ni a. Adele chun a album ‘25’ ah 2015 khan a lak a, 2011 le 2012 haiah a album 21-na in a lak bawk. Taylor Swift hin 1989 khan a hla hit ‘shake It Off” ah a lak a. Kum 2015 khan ‘Bad Blood’ ah a lak bawk a, 2009 khan ‘Fearless’ ah a lak bawk. Billboard 200 calendar hi December a inthawkin kum tinin an \an hlak a nih. Taylor Swift a hla (album) hi November 10, 2017 khan a tlangzar \an a. Release a inthawkin kar thum chu Top No.1 ah a um char char a nih. A album-a hla inlar deu deuhai chu “Look what You Made Me Do” ti dam, Ready For It?” ti dam le ‘End Game’ ti hai dam a nih a. ‘New Year’s Day’ khawm thla riet zet chu Top 40 ah a um a nih. Record dang Top 5 a umhai chu Drake a hla ‘Scorpion’, The Greatest Showman soundtrack le Ed Sheeran a hla ‘Divide’ hai an ni a. Top artist ah Taylor Swift hi palina a nih a. Ama chungah Drake, Malone le Ed Sheeran hai an uma. Nuhmeia chu an sang tak a nih.

Top 20-a nuhmei \hang phak vehai chu, Cardi B (5th), Camila Cabello (10th), Ariana Grande (14th), Dua Lipa (19th) and Halsey (20th) hai an nih. Taylor Swift hin tu kum Tour concert a neinaa inthawk ringawt khawmin, show vawi 38 ah USD 266.1 million a lam suok phak a nih. Hi award a lak hin Taylor Swift chun The Rolling Stones hai khawm a khum khel ta a nih. The Rolling Stones hai khan 2005 to 2007 sung khan show vawi 70 ah USD 245 million an lam suok phak.

Bollywood Star ah Salman Khan A Hausa Tak

MuMbai: Bollywood star hai laia hausa tak chu Salman Khan a nih, tiin 2018 Forbes India Celebrity 100 List chun a tarlang. Hi hi Salman Khan-in a zawna kum thum a lakna a ni tah a. A laibungpa Shak Rukh Khan chu Top 10 ah khawm an lang phak tah nawh. Forbes magazine in October 1, 2017 a inthawka September 30, 2018 chena mi a suklang dan chun, 100 Rich List ah Salman Khan (52) chun Rs. 253.25 Crore hlaw suokin a hausa tak a nih. Salman Khan hausakna hi tulaia a film thar ‘Tiger Zinda Hai’ ti le ‘Race 3” hai hlawtlingna lei a nih. Fi lm a inthawka a hlaw bakah advertisement (endorsement) a inthawka a sum hmuin a belsa a, a hausakna a reng chun Rs. 3,140.25 crore a tling

phak. Pahnina chu Indian Cricket Captain Virat Kohli a na, Rs.228.09 crore a hlaw suok a. Pathumna chu Akshay Kumar niin Rs. 185 crore a hlaw suok ve. Nuhmei t ieng Top 5 a inlang phak ve chu Hollywood lut thar Deepika Padukone niin Rs.112.8 crore a hlaw suok a. A film ‘Padmaavat” zarin palina a nih. Ni kum 2017 a pahnina Shah Rukh Khan chu a hlaw 33% a inhnuoiin No. 13 a nih phak chauh tah a, Rs. 56 crore a la hlaw suok tho. Film star inlar Amitabh Bachchan Rs. 96.17 crore, Aamir Khan Rs. 97.50 crore, Ajay Degvan Rs. 74.50 crore, Ranveer Singh Rs. 84.7 crore le Sachin Tendulkar Rs. 80.00 crore hai khawm Top 10 an \hang phak.I-League: Real Kashmir in Aizawl Fc an hne

kashMir: Real Kashmir chun zanikhan an home-ah Aizawl FC 1-0 in an hne leiin game 6-ah point 10 hmuin palina an nit ah. Aizawl FC chu game 7-ah point 5 chau la hmuin 9-na an nih. Zani zan inkhel zo chena hin Chennai City in pont 17 hmuin hma an \huoi a, Minerva le Churchill broth-ers in point 11 le 10 hmuin pahnina le pathumna an ni a, Gokulam chun game 6-ah point 9 hmuin pangana an nih.

Indian Super League:

NE United chun Bengaluru FC an indrawpui

guwahati: Indian Su-per League khel mekah league table-a pahninaa \hang mek NorthEast United chun Nilaini khan an home ground Indira Gandhi Ath-letic Stadium-ah league hma\huoitu Bengaluru FC an mikhuol a, 1-1 in an in-drawpui. First-half chenah goal thun bik um loin an indraw a. Second-half minute 64-naah Federico Gallego chun NorthEast United ta dingin goal a hung thun lei-in hma an \huoi a. Benga-luru FC chun hun pangngai bo chenah an goal bat hi an

thungkir naw a, NorthEast United in hratna chang thei ngirhmuna an um ta hnung injury-time minutes 90+2 ah Chencheno Gyeltshen chun Bengaluru FC ta din-gin goal a hung thun hlau leiin inkhel tawp chenah 1-1 in an indraw pha ta a nih. Zani zan inkhel zo che-na hin Bengaluru FC chun game 9 ah point 23 hmuin hma an \huoi a, NorthEast United khawm penkhat penin, games 10-ah point 19 hmuin pahnina in an la \hang zing a nih. Goa FC le Mumbai City

khawmin game 9-ah point 17 ve ve hmuin pathumna le palina an ni a, Jamshedpur chun game 11-ah point 16 hmuin a pangana an nih. Vawizan (Dec. 6, 2018), 7:30PM hin Mumbai City le Chennaiyin FC inkhel nawk an tih. Mumbai City hi point 17 hmu ta zing a ni leiin Chennaiyin FC a hne vai chun point thum hlaw suokin NorthEast United lekhelin pahnina ngirhmun a hung hau ding a nih. An indraw ruok chun NE Unit-ed chu tuta a ngirhmunah a la him ding a nih.

George HW Bush A Ui Sully-in Nasatakin A Pu A Sun

w a s h i N g t O N : Mihriem ruol\ha tak chu Ui (Dog) a nih an ti hlak a. US President 41-na George HW Bush (94) a thina hin a suklang chieng hle niin an lang. George HW Bush nasataka suntu chu a Ui Sully a nih. ABC News-in a suklang dan chun, khawvel milien milal han President George HW Bush an suna, a ruong an kil tieu laiin titakzeta a kuong bula bawka hmel ngui deuva sun vetu chu tu dang ni lovin a Ui Sully a nih. BBC khawmin a puong dan le thlalak a suklang dan chun, President George Bush a ruong an khuo Texas a inthawka inzana nuhnungtak pekna ding Washington chen an phur khan, a Ui Sully hin a kuong hi a zui ve ngat ngat a nih.

Vuongna sunga khawm Sully hi \ha takin a pu ruong bulah sie a nih a. To \awkin a bawk zing a. Washington DC ah sunna hunser an hmang sung po po khawm a pu kuong bulah to \awkin a bawk zing bawk. Sully hi a hming a phuokna san chu, vuongna khaltu Pilot Chesley Sully Sullenberger , Hudson vadungah vuongna \umpuia passenger 155 hai hringna sanhimtu Pilot hming chawia a sak a nih. Ui sathiem a nih a, tir

awi tak a ni leiin a Pu George Bush a um tah si naw chun Service Dog anga hmang zawm pei ning a tih. Hi hma po chu George a sunghaiin la umpui an ta, a pu ruong phum thlak zo phat chu Walter Reed ah umin Service Dog (sawrkar ui) ni tang a tih, tiin American Broadcasting Corporation (ABC) news chun a puong. Sully-in a pu ruong a suna a umchil lai hmu nuomhai chun https://abcn.ws/2EbmmLH ah hin hmu thei ning a tih.