1

*Bu çalışmada verilen ilaç etken madde ve isimleri genel

bilgi mahiyetinde olup önce veteriner hekime danışılması

gereklidir. Sorumluluk reddimizi buradan bildiririz.

GÜVERCİN HASTALIKLARI

2

İÇİNDEKİLER

-GİRİŞ

1- GÜVERCİN HASTALIKLARINA KARŞI YAPILACAK İLK

UYGULAMALAR

2- GÜVERCİN HASTALIKLARI (20 ÇEŞİT) BELİRTİLERİ,

BULAŞMA ŞEKİLLERİ, TEŞHİS VE TEDAVİ BİLGİLERİ

3- İÇ VE DIŞ PARAZİTLERE KARŞI ÖNLEMLER

4- DİĞER GÜVERCİN HASTALIKLARI (Romatizma, Soğuk

Algınlığı, Aşırı Yağlanma, Kuvvetli Bakım Hastalığı,

Güneş Çarpması)

5- GÜVERCİNLERDE KIRIK VE YARALANMALAR

6- İNSANLARA BULAŞAN GÜVERCİN HASTALIKLARI

-KAPANIŞ

3

İlginizi çekebilecek bazı linkler;

- Posta Güvercini Sevdalısı Mike Tyson

- Posta Güvercini Nasıl Eğitilir?

- Posta Güvercini ve Casusluk

4

GİRİŞ

Güvercin hastalıkları konusunda hastalık türleri, belirtileri, teşhis, tedavi

ve önlemlerine dair ihtiyacınız olan tüm bilgileri detaylı şekilde bu yazıda

bulacaksınız. Ancak bu detaylara geçmeden önce kısaca değinmemiz

gereken konular bulunuyor.

Güvercin hastalıkları hakkında detaylı bilgi sahibi olmaya başladığınızda

göreceğiniz gibi; bu hastalıkların büyük bir bölümü güvercinlerde benzer

sebepler yüzünden görülmekte. Bunlar çoğunlukla bakteriyel ve mikrobik

sebepler. Eğer kuşlarınızın kümes ortamının temizliğini düzenli ve doğru

şekilde yapar, onların yaşam alanlarında bakteri ve mikrop

barındırmazsanız büyük oranda hastalıklara yakalanmalarını önlemiş

olacaksınız. Doğru beslenme ve doğru bakım rutinlerini de eklersek,

güvercinlerinizin hastalığa yakalanma ihtimalini rahatlıkla minimum

seviyeye indirebiliyorsunuz. Unutmamak gerekir;

Hastalıkların çoğu, kuşunuzda belirtilerin görülmesinden sonra size

tedaviye başlama imkanı verir ama çoğu zaman maalesef ki bu aşama da

artık çok geçtir. Yani tedavilerin ne olduğunu öğrenmeden önce ilk olarak;

kuşları hasta etmemenin çok daha önemli olduğunu bilmemiz gerekir. Bu

da doğru kümes ortamı, doğru beslenme ve bakımla sağlanır.

Usta yetiştirici Ramazan Ok’un dediği gibi;

Posta güvercini yetiştiriciliğinde uzman Ramazan

Ok’un 26 yıllık tecrübelerini ve şampiyon güvercin

nasıl yetiştirilir detaylarıyla anlattığı e-kitabını

buradan okuyabilirsiniz. Bu kitapla; Besleme ve

Yemler, İdeal Kümes Ortamı Oluşturma, Güvercin

Seçimi, Başarılı Olabilecek Bir Güvercinin

Göstergeleri, Yön İdmanları, Yönlü Performans

İdmanları, Yarış Zamanı Yapılması Gerekenler gibi

birçok konuyu detaylarıyla öğrenebilirsiniz. Sağdaki

e-kitap resmine tıklayın.

Güvercin yetiştiriciliğinde başarının ilk kuralı;

hastalıkları önleyebilen bir

yetiştirici olmaktır.

5

Şimdi iki örneğe göz atalım;

İlk fotoğrafta göreceğiniz gibi, böylesi temiz bir ortamda bakteri ve mikrop

yoluyla hastalık bulaşması çok nadir olur. Elbette bu resimdeki kümes

henüz hiç kullanılmamış bir kümes ama yerli/yabancı usta yetiştiricilerin

güvercin kümeslerine bakacak olursanız neredeyse her zaman yeni

kurulmuş bir kümes gibi tertemiz halde olduklarını görürsünüz. Hepsi

temizliğe çok dikkat ederler. Bu yüzden de kuşları sağlıklı ve güçlüdür.

Dikkat!

Tecrübeli güvercin yetiştiricileri, anti bakteriyel

solüsyonlarla sık sık kümes temizliği yaparlar

6

İkinci fotoğrafta göreceğiniz gibi, böyle kirli bir ortamda güvercin

hastalıkları kaçınılmazdır. İnternette, Facebook’da güvercinlerle ilgili

sayfalarda paylaşılan resimlerde çoğunlukla benzer manzaralara tanık

oluyoruz. Dolayısıyla bu görüntü artık kanıksanarak, normal bir

görüntüymüş gibi kabul görür hale gelmiş. Bu resimlerin altına yüzlerce

insan kuş için ‘Vay Maşallah’ diyerek yorumlar yazıyor da bir kişi çıkıp da

‘Kardeşim bu kuşlar böyle pislik içinde yaşatılır mı?’ diye sormuyor.

Haftalarca, üst üste kurumuş dışkıyla iç içe yaşatılan kuşların hasta

olmamasını beklemek tam bir delilik. Bu görüntü hiç ama hiç normal değil.

Halen daha kümes temizliğinin önemini anlayamamış birçok güvercin

yetiştiricisi bulunmakta.

Kümesi böyle olanlar!

Güvercin beslemeyi bırakmalılar

7

1) GÜVERCİN HASTALIKLARINA KARŞI YAPILACAK İLK

UYGULAMALAR

Herhangi bir hastalıkla karşılaşmanız durumunda acil olarak ilk

yapılacaklar şunlar;

1- Kuşu hemen kümeste tenha ve diğer kuşlar tarafından rahatsız

edilmeyeceği, kümesin en sıcak yerine almak,

2- Yiyecek ve su kabını iyice temizleyip içindeki yem ve suyu

yenilemek ve diğer kuşlarla ortak kullanmasını önlemek,

3- Uçuş yaptırmamak,

4- İlk fırsatta kuşu bir uzmana/veterinere göstermek ve konulan

teşhise göre uzman tarafından önerilen ilaçları temin edip hızlıca

tedaviyi uygulamak.

Çoğu hastalığın belirtisi birbiriyle çok benzerlik gösterir. Bu yüzden

veteriner hekimler bile bazen teşhis ve tedavi konusunda nokta atışı

yapamayabilir. Eğer veteriner hekiminiz tam teşhis yapamıyor ya da çok

emin olmadığı halde ‘şu ilaçları kullanalım bakalım ne olacak…’ gibi belirsiz

bir yaklaşımda bulunursa dışkı ya da kan örneklerinin laboratuar

ortamında incelenmesini istediğinizi kendisine belirtin. Böylece işe yarayıp

8

yaramayacağından emin olmadığınız bir ilaçla vaktinizi ve kuşunuzun

hayatını harcamamış olursunuz. Bu size maddiyat ve zaman ayırmak

hususunda külfet gibi gelebilir ancak her tutkunun bir bedeli vardır ve en

önemlisi de sağlığı bize emanet bir canlı söz konusudur. Çocuğumuz

hastalandığında nasıl doktora gidip, gereken tetkikleri yaptırıp, biran evvel

tedaviye başlıyorsak kuşlarımızın durumunun da farklı olmaması gerekir.

Eğer imkan varsa lütfen bunu yapalım, hatta sınırlarımızı zorlayarak bu

imkanı yaratmaya çalışalım.

Etrafımızdaki kişiler tarafından söylenen, kulaktan dolma bilgilerle tedavi

yoluna gitmek yanlıştır. Biz güvercin yetiştiricilerinin sık karşılaştığı

hastalıklar neticesinde artık ezbere bildiğimiz bazı ilaç isimleri elbette var

ancak ‘Evet benim kuşumdaki sorun da aynen budur’ der ve bir uzmana

göstermeden bahsi geçen ilacı alıp kullanırsak yanlış yapmış oluruz.

Mesela; solunum yolları probleminde güvercin yetiştiricileri tarafından çok

yaygın kullanılan bir ilaç vardır, bu ilacın annede yanlış kullanımı yavru

kuşlarda ciddi bazı sakatlıklara neden olmakta. Bu ilacın bir de yavrular

için hayati tehlike taşımayan alternatifi bulunmakta ama bakalım bu

alternatif asıl hasta olan anne kuşta faydalı olacak mı? Hangi ilaç, hangi

dozda işe yarayacak? Bunun gibi ince ayar gerektiren bir sürü mevzu

bulunmakta. Ayrıca; birazdan okuyacağınız hastalık bilgileri içinde, teşhis

kısımlarında göreceksiniz ki; hastalıkların kesin tanısı sadece laboratuar

ortamında patolojik incelemeyle yapılabilmekte.

Güvercin sevdalılarına verilebilecek en güzel tavsiye; bu sevdanızın size

verdiği hevesle başladığınız güvercin sporunda, hastalıklarla karşılaştığınız

ilk dönemlerde yanlış uygulamalar yapar ve kuşlarınızı iyileştirme

çabasındayken aksine kayba uğrayacak olursanız moraliniz ciddi şekilde

zedelenecektir. Kendinize biraz zaman tanıyın. Kuşlarınız ya da

arkadaşlarınızın kuşları sebebiyle birkaç sefer veterinere gidip geldikçe

tecrübe edineceksiniz. Sonrasında aynı hastalıkla tekrar karşılaşmanız

durumunda teşhisi kendiniz yapabilir, gereken ilacın da ne olduğunu bilir

ve doğru tedavi uygulayabilir hale gelirsiniz, hiç merak etmeyin.

Tıbbın ve veteriner hekimlerin

donanımlarından sonuna kadar

faydalanmak gerekir

9

2) GÜVERCİN HASTALIKLARI BELİRTİLERi, BULAŞMA

ŞEKİLLERİ, TEŞHİS VE TEDAVİ BİLGİLERİ

1- Ornithosis

Chlamydia Psittaci adı verilen bir bakteri neden olur. En büyük belirtisi

gözlerde olduğundan çoğu zaman göz hastalığı olarak algılanır. En yaygın

hastalıklardandır. Yaşayan güvercinler de dışkı tahlili ile ölü

güvercinlerdeyse karaciğer, göz, hava kesecikleri, dalak parçalarından

alınacak mikroskobik muayene ile kesin teşhis konulabilir.

Belirtiler

Performans kaybı, yavrularda yavaş gelişme, iştahsızlık, tüy kabartma, kilo

kaybı, titreme, yeşilimsi ishal, solunum yolları sorunları, kuşun tek gözünde yaşarma ve akıntı, göz etrafında halka şeklinde şişme, ileri

aşamada tek gözde körlük

Tedavi

Chlortetracyline ve Doxycyline etken maddeli antibiyotik + Multi vitamin takviyesi

Nasıl bulaşır?

-Kümes içerisine akmış olan göz salgısıyla temas -Kuruyan bu salgının toz haline gelip solunum yolu ile kapılması

-Hijyen olmayan kümes ortamı hastalığın yayılmasını hızlandırır

Not: Antibiyotik tedavisi esnasında grit taşı, gaga taşı gibi kalsiyum

kaynakları kuşa kullandırılmamalıdır. Kalsiyumun bu ilaçların etkilerini

azalttığı belirtilir.

2- Coryza

Akut Nezle denilen bu hastalığa Hemophilus İnfluenzae adlı bir bakterinin

neden olur. Hızlı bir gelişme gösterir. Öldürücü bir hastalık olmadığı ancak

diğer hastalıklarında ortaya çıkma ihtimalini arttırdığı belirtilir. Burun veya

göz akıntısının laboratuar analiziyle kesin teşhis konulur.

Belirtiler

Boğazda sümük salgısı, gırtlak ve burunda sümük benzeri tel şerit halinde uzanan balgam, solunum zorluğu, hırıltılı soluma, ses çıkartırken hırıltılı

tonlar, yeşilimsi ishal, ağırlık kaybı, uçma isteksizliği, yavru veriminde düşme, gözaltlarından buruna doğru şişme, kokulu burun akıntısı, gözlerde

yaşarma

10

Tedavi

Antibiyotik + Multi vitamin takviyesi

Nasıl bulaşır?

-Yabani kuşlarla temas -Hastalık kapan kuşların salgılarının kümes içine bulaşmasıyla temas

-Kümes içine bulaşan ve kuruyan bu salgının toz haline gelip solunum yolu ile kapılması

-Hijyen olmayan kümes ortamı hastalığın yayılmasını hızlandırır

3- Mycoplasmosis

Kronik Nezle olarak bilinir. Genellikle diğer solunum yolları hastalıkları olan

Ornithosis ve Coryza’nın bir devamı şeklinde kendini gösterdiği tespit

edilmiştir. Hastalığın etkeni Mycoplasma denilen bakteri kökenli bir

organizmadır. Fazla bulaşıcı bir hastalık değildir. Kan tahlili ile kesin tanı

konur. Balgam tahliliyle de hastalığın hangi aşamada olduğu belirlenir.

Belirtiler

Ateşlenme, durgunluk, geceleri hırıltılı soluma, burun tıkalı olduğu için gaga açarak nefes alma çabası, solunum yetersizliği sebebiyle deri

üzerinden fark edilir şekilde kan renginde mavimsi ve eflatunumsu değişim

Tedavi

Antibiyotik + Vitamin

11

Nasıl bulaşır?

-Direk temas

-Rutubetli ve nemli kümes ortamı hastalığın yayılmasını hızlandırır -Hijyen olmayan kümes ortamı hastalığın yayılmasını hızlandırır

4- Salmonella

Bu hastalık güvercinler arasında ölümlerin en çok yaşandığı bulaşıcı

bakteriyel hastalıklardan birisi olarak tıbbi uzmanlar tarafından kabul

görmüştür. Organ örnekleri ve dışkı örneklerinden oluşan bakteriyolojik

muayene ile kesin teşhis konur.

Belirtiler

-I. Aşamada: Yeşil renkli ishal, kilo kaybı, uyuşukluk, dışkıda köpük,

dışkıda sindirilmemiş yem parçaları -II. Aşamada: Tek ayak üzerinde durma, kanat düşürme, topallama, diz

ve kanat eklem yerlerinde ur şeklinde şişme, urlar üzerinde ateş -Son Aşama: Mikrobun beyne yerleşmesiyle sinir sistemi sorunları, kafanın

ileri geri hareket etmesi

Hastalık türü ne olursa olsun,

İlaç seçimi hekimler tarafından yapılmalıdır.

Maalesef birçok yetiştirici halen kulaktan dolma

bilgilerle güvercinlerine ilaç uygulamakta.

12

Tedavi

-Birçok hastalıkta olduğu gibi kuşları ayırmak gerekir

-Tedavi tüm kuşlara uygulanır -Chloramphenicol-N ve bazı durumlarda Ampicilin-T

Nasıl bulaşır?

-Beslenme, solunum ve açık yaralar

-Bozuk yem -Hijyen olmayan kümes ortamı hastalığın yayılmasını hızlandırır

5- Streptococcosis

Streptococcus gallolyticus adı verilen bir bakterinin neden olduğu

hastalıktır. İlk bakışta Salmonella’yı andırır. Ölüm aniden olur. İyileşen

kuşlar ise müzmin formda kalır denilir. Hastalığın kesin tanısı kan analizi

ve kadavra incelemesi ile yapılır.

Belirtiler

Göz kapağında doku değişikliği, ayakta topallamaya ve kanatta tutulmaya sebep olan eklem iltihaplanmaları, açık yaralar, ağırlık kaybı, tedirginlik,

sinirlilik, ateş yükselmesi (2–3 derece kadar), tüy kabartma, parlak ışıktan korkma, hızlı nefes alıp verme, yeşilimsi ishal, kusma, karın ve bağırsakta

şişkinlik, göğüs kaslarında apse oluşumu, kan renginin koyu eflatunumsu bir renk alması.

Tedavi

- Tetracyline ve Furazolidon etken maddeli antibiyotikler

Nasıl bulaşır?

-Beslenme, solunum ve açık yaralar -Bozuk yem

-Hijyen olmayan kümes ortamı hastalığın yayılmasını hızlandırır

Hastalık türü ne olursa olsun,

Hasta olduğundan şüphe ettiğiniz kuşunuzun

diğer kuşlarla temasını kesip, kümesin en sıcak

olan yerine taşıyın

13

6- Pasteurelosis (Kolera)

Hastalığa neden olan Pasteurella bakterisidir. Belirtilerin görülmesi ile

birlikte çok kısa bir zaman içinde, 3–10 gün arasında ani ölümler

yaşanabilir. Ölüm çırpıntılı şekilde olur. Bu yüzden hastalığın başında

koyulacak doğru teşhis ve hemen başlanacak tedavi çok önemlidir.

Hastalığın kesin tanısı, yaşayan kuşlarda dışkı analizi, ölü kuşlarda otopsi

sonucu koyulabilir.

Belirtiler

Ani durgunluk, tüy kabartma, gözleri kapatma, iştahsızlık, ani ateş

yükselmesi (42–43 dereceye kadar), sarımtırak veya yeşil renkli ishal, bazen dışkıda kan, burun akıntısı, hırıltılı- zor nefes alma, aksırma, burun

deliği, gözler ve gaga etrafı tüylerinde keçeleşmiş görünüm, başta şişme

Tedavi

- Tetracyline ve Enrofloxacin etken maddeli antibiyotikler + Vitamin takviyeleri

Nasıl bulaşır?

-Dışkı ve burun akıntısıyla temas -Kümes içine bulaşan ve kuruyan bu akıntıların ya da dışkının toz haline

gelip solunum yolu ile kapılması -Hijyen olmayan kümes ortamı hastalığın yayılmasını hızlandırır

7- Tuberculosis (Verem)

Güvercinlerde görülen verem hastalığıdır. Mycobakterium avium adlı bir

bakteri neden olur. Yaygın ve bulaşıcıdır. Kan analizi hastalığın kesin

teşhisini sağlar.

Belirtiler

Zayıflama, göz ve tüylerde solgunluk-matlaşma, ağız içi mukozasında renk kaybı, kansızlık, ishal, baş tüylerinde kısmi dökülme, lenf bezlerinde şişme,

yerel yaralar, karaciğer ve dalakta sarı-yeşil peynirimsi yumrular

Tedavi

-Tedavisi olmayan bir hastalık olduğundan hastalanmaya imkan

vermemenin önemini tokat gibi yüzümüze çarpan hastalıklardandır

-İdeal kümes, besleme ve bakım şartlarını baştan oluşturmak gerekir

Nasıl bulaşır?

-Yabani kuşlarla temas

-Dışkıyla temas

14

-Kümes içinde bulunan dışkının toz haline gelip solunum yolu ile kapılması -Hijyen olmayan, güneş almayan, rutubetli kümes ortamı hastalığın

yayılmasını hızlandırır

8- E-Coli (Koli)

İnsanların ve sıcakkanlı hayvanların sindirim sisteminin bir parçası olan bu

bakteri dışkı yoluyla çıktıktan sonra, bulunduğu yerde çoğalarak aylarca

yaşayabilir. Kesin teşhis bakteriyolojik muayene ile olur.

Belirtiler

-Aşırı zayıflama, neşesizlik, iştahsızlık, kabarık tüyler, kuyrukta aşağı doğru düşük duruş, solunum bozuklukları, yeşilimsi ve sarı tonlarda kötü

kokulu ishal -İleri safhada kanatta ve ayakta tutulma, uçamama, topallama

Ramazan Hoca’nın

‘Güvercin yetiştiriciliğinde başarının ilk kuralı;

hastalıkları önleyebilen bir yetiştirici olmaktır.’

Sözüyle ne demek istediğini şimdi daha iyi

anlamış oluyoruz..!

15

Tedavi

-Furazolidan, antibiyogram tedavisi

-Sonrasında uzman tarafından değişik tedaviye geçilebilir

Nasıl bulaşır?

-Dışkıyla temas

-Kümes içinde bulunan dışkının toz haline gelip solunum yolu ile kapılması

-Kirli su ya da bakterinin bulaştığı besin tüketimi

9- Haemophillus

Nedeni Haemophillus adlı bir bakteridir. Bakteri solunum yollarına yerleşir.

Belirtiler

Göz kapaklarında şişme, göz ve burunda akıntı (her iki gözde de aynı anda

olur), gözün iç dokusunda şişme, soluma güçlüğü, aksırma

Tedavi

-Tetracyline türü antibiyotikler

Nasıl bulaşır?

-Doğrudan temas

-Kümes içinde bulunan dışkının toz haline gelip solunum yolu ile kapılması -Kirli su ya da bakterinin bulaştığı besin tüketimi

10- Haemoproteus

Haemoproteus isimli protozonun sebep olduğu bu hastalık kuşçular

tarafından iyi bilinen at sineği tarafından yayılmaktadır. At sineklerinin

yoğun olarak üreyip geliştikleri yaz aylarında yaygın olarak görülmektedir.

Belirtilerin benzerliği sebebiyle sıtma zannedilebilir, dış gözlemle teşhisi

çoğu zaman yanıltıcıdır. Kan örneklerinin laboratuarda incelenmesi gerekir.

Belirtiler

Yüksek ateş, sarı renkli ve beyaz pıhtılı ishal, performans kaybı, uçma

isteksizliği

Tedavi

-Quinie etken maddeli antibiyotikler (Güvercin türevleri yurdumuzda

bulunmamakta) -Hastalık kansızlığa sebep olduğu için kuşta diğer hastalıklar da görülebilir

-Ölüm daha çok diğer hastalık sebebiyle olur

16

Nasıl bulaşır?

-At sinekleri

-Kümes içinde bulunan dışkının toz haline gelip solunum yolu ile kapılması -Kirli su ya da bakterinin bulaştığı besin tüketimi

11- Paramyxovirosis (Sallabaş)

Bu hastalık en bulaşıcı ve ağır olanlarından birisidir ve Paratifo gibi en

fazla ölüme sebep olan hastalıktır. Sallabaş hastalığı olarak bilinir. Ölmeyip

iyileşen kuş ömrünün sonuna kadar sinir sistemi bozukluğu gösterir ve

taşıyıcı haldedir.

Belirtiler

-Fazla su içme, ishal, sinir sistemi sorunları, felç, boyunda titreme,

ürkeklik, boynun ters dönmesi, yem yemekte güçlük çekme, başın yana

çekilmesi -İleri safhada başın tamamen dönmesi

Tedavi

-Hastalığa yakalandıktan sonra tedavisi yoktur -Öncesinde önleyici aşı uygulanması şarttır

17

Nasıl bulaşır?

-At sineği, sivrisinek, sinek, fare

-İnsanlar tarafından da başka bir kuşa taşınabilir -Direk temas

-Kümes içinde bulunan dışkının toz haline gelip solunum yolu ile kapılması

12- Pox- Frengi (Çiçek)

Daha çok genç kuşlarda görülen bir hastalıktır. Yaz aylarında daha çok

görülür. Laboratuarda kan analizi gerektirir.

Belirtiler

Deride kahverengiye doğru renk değişimi, solunum ve beslenme sorunları, tüysüz bölgelerde siğil benzeri sonradan üzeri kabuk bağlayan yaralar, ağız

içinde ve damakta sarı renkli sertlikler -İleri aşamada boğaz içinde irinli kabuklar

Tedavi

-Carnidazole türü

-Diğer hastalıklara da davetiye çıkaran bir hastalık olduğundan uzman kişi duruma göre yan tedavi uygular

Nasıl bulaşır?

-Sivrisinek, kene, bit vb. parazitler -Kümes içine bulaşan iltihap akıntıları ve dışkılarla temas ya da akıntıların

toz haline gelip solunum yolu ile kapılması

13- Adenovirüs (Genç kuş hastalığı)

Genç kuşlarda ve yeni yavrularda yaygın gözlenen bir hastalıktır. Lenf

sistemine bulaşan bir virüs tarafından oluşmaktadır. Kan tahlili ile kesin

teşhis konulur.

Belirtiler

Dokularda fazla büyüme, tümör oluşumu, sık kusma, sarı/yeşil renk ishal,

Aşısı olan hastalıklarda, güvercin hastalığa

yakalanmadan bu aşılar mutlaka yapılmalıdır.

Aksi halde daha büyük kayıpları

göze almış olursunuz

18

dişi kuşlarda yumurtlama ardından ani kilo kaybı

Tedavi

-Adenosan türleri

Nasıl bulaşır?

-İçme suyu, beslenme -Direk temas

-Kümes içine bulaşan kusmuk ve dışkılarla temas ya da akıntıların toz haline gelip solunum yolu ile kapılması

14- Circovirus

Daha çok genç kuşlarda görülür. Savunma mekanizmasına ve bağışıklık

sistemine zarar verir. Dolayısıyla başka hastalıklara da davetiye çıkarır.

Kan analiziyle kesin teşhis konabilir.

Belirtiler

-Solunum sorunları, kilo kaybı, ishal -İleri aşamada tüy büyümesinde anormallikler

İnsan sağlığında olduğu gibi güvercinlerin

sağlığında da erken teşhis çok önemlidir. Hasta

olduğundan şüphelendiğiniz kuşu hemen bir

uzmana gösterin

19

Tedavi

-Kesin tedavisi bilinmemekte

-Oluşan yan hastalığın tedavisi ihmal edilmemeli -Bağışıklık sistemini güçlendirici vitamin ve mineraller faydalıdır

Nasıl bulaşır?

-İçme suyu, beslenme

-Direk temas -Kümes içine bulaşan dışkılarla temas ya da akıntıların toz haline gelip

solunum yolu ile kapılması

15- Aspergilosis (Mantar)

Bulaşıcı bir mantar hastalığıdır. Genellikle genç kuşları vuran bulaşıcı

hastalıklardandır.

Belirtiler

Performans kaybı, solunum sorunları, ishal

-İleri aşamada koyu yeşil renkli ishal, dil ve damakta (beyaz, sarı, yeşil renkli) tabaka oluşumu

-Hastalık deri mantarı şeklindeyse deri döküntüsü, huzursuzluk, tüy yolma, teleklerde çürüme ve kırılarak düşme

Tedavi

-Mikostatin (Sabah akşam birer damla)

-Bağışıklık sistemini güçlendirici vitamin ve mineraller faydalıdır

20

Nasıl bulaşır?

-Direk temas

-Kümes içine bulaşan dışkılarla temas ya da akıntıların toz haline gelip solunum yolu ile kapılması

16- Cadidiasis (Ters Kursak)

Özellikle üst sindirim bölgesinde görülen bir mantar hastalığıdır. Bu mikrop

daha çok bozuk yem üzerinde bulunmaktadır.

Belirtiler

Bezli midede şişme, kusma, ağızdan kan gelme, ağız içi ve damakta beyaz mantar tabakaları, kayıtsızlık hali, kilo ve performans kaybı, yavaş büyüme

– Hastalığın deride görülmesi durumunda telek çürümesi ve tüy yarılmaları

Tedavi

-Mikostatin (Sabah akşam birer damla)

-Bağışıklık sistemini güçlendirici vitamin ve mineraller faydalıdır

Nasıl bulaşır?

-Bozuk yem -Direk temas

-Kümes içine bulaşan dışkılarla temas ya da akıntıların toz haline gelip solunum yolu ile kapılması

17- Trichomonas

Güvercin sürülerinde büyük kayıplara yol açan bir hastalıktır. Yaşayan ya

da yeni ölmüş (20 saate kadar) güvercinin boğaz mukozasının mikroskobik incelenmesiyle kesin teşhis konulur.

Güçsüz kalmış, iyi beslenemeyen, yanlış kümes

şartlarında yaşatılan güvercinler hastalıklara

kolay yakalanırlar ve bu güvercinlerin tedaviye

olumlu cevap vermeleri de zordur

21

Belirtiler

Gaga birleşim yerinde ur ve ardından kabuk bağlayan yaralar (15 gün

kadar sonra geçer) Ağız içinde sarı renkli yara ve ur, solunum sorunları, yeme ve içmede

zorlanma, halsizlik, kayıtsızlık, ishal, kusma -İleri aşamalarda ölüm

Tedavi

-Tüm kuşlara chevi-col+ tedavisi

-Tedavi boyunca banyo suyu konulmaz.

Nasıl bulaşır?

-Göbek bağı enfeksiyonu

-Annenin yavruyu beslemesiyle temas -Kümes içine bulaşan tükürük ve dışkılarla temas ya da akıntıların toz

halinin diğer kuşlara bulaşması

18- Hexamitiasis

Bu hastalıkla genç güvercinlerin bağırsakları şiddetli biçimde etkilenir.

Genellikle yazın ve sonbahar aylarında görülür. Kesin teşhis bağırsak

mukozasından mikroskobik muayeneyle yapılır.

Belirtiler

Kilo kaybı, kusma, sulu köpüklü ishal (ishal bazen kanlı olabilir), iştahsızlık,

su tüketiminde artış

22

Tedavi

- Ronidazole, Metranizadol, Dimetridazole etken maddeli ilaçlar

Nasıl bulaşır?

-Dışkıyla temas -Kümes içine bulaşan dışkıların toz halinin diğer kuşlara bulaşması

19- Coccidiosis (Kanlı ishal)

Bağırsak hastalığıdır. Dışkı örneklerinin mikroskobik muayenesiyle kesin

teşhis konulur.

Belirtiler

Kötü kokulu, yeşilimsi, sümüksü dışkı, kanlı ishal, kayıtsızlık, kabarık

tüyler, bol su içme, iştahsızlık

Tedavi

- Chevi-col+

- Vitamin E ve B12 takviyesi

Nasıl bulaşır?

-Dışkıyla temas -Kümes içine bulaşan dışkıların toz halinin diğer kuşlara bulaşması

20- Plasmodiosis (Güvercin Sıtması)

Plasmodiasis ( plasmodium ) adı verilen tek hücreli bir protozon sebep

olur. Bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla yan hastalıklara da davetiye

çıkarır. Kesin teşhisi kan analizi ile yapılır.

Belirtiler

Yüksek ateş nöbetleri, aniden durgunlaşması, tüy kabartma, güçsüzlük, uçmada isteksizlik, kansızlık. Direnç azalmasıyla başka hastalıklar kendini

göstermeye başlar ve ölümcül sonuçlar doğabilir.

Tedavi

- Quinie etken maddeli ilaçlar. (Güvercinler için üretilmiş türevleri yurt

dışında bulunur)

Nasıl bulaşır?

-Sivrisinek, yabani güvercinler

23

3) İÇ VE DIŞ PARAZİTLERE KARŞI ÖNLEMLER

Kuşun sürekli kaşınması, gagası ile tüylerini didiklemesi, tüylerini kabarık

tutarak sürekli silkinmesi, gövdesini bir yerlere sürtmeye çalışması ve

kümes içerisinde genel bir huzursuzluk hali yaratır. Parazitlerin durumu da

çoğunlukla kümes ortamının nasıl olduğuna bağlıdır. Herhangi bir haşere

ya da yabani bir kuştan bulaşmamış ise bakımsız ve hijyen olmayan

kümesler parazitlerin sebebidir. Güvercin kümesleriniz ideal şartlarda

oluşturulmuşsa parazitler konusunda da fazla sorun yaşamayacaksınızdır.

1- Kuşların yemleri muhakkak özel yemliklerde sunulmalı, yemi yerlere

serpip ağız yoluyla parazit kapmaları önlenmeli.

Güvercinlerinizin kümes ortamını oluştururken

sineklik kullanımını ihmal etmeyin. Düzenli

olarak bit, pire, kene ve parazit bakımlarını

yapın. Kuşlarınızın yabani güvercinlerle

temasını olabildiğince kesin

24

2- Suluklar ve içlerinde ki su her zaman temiz olmalı.

3- Her kuşun yemliği ve suluğu kendisine ve eşine özel olmalı. Tüm kuşları tek yemlik ve tek suluktan beslemek çok risklidir.

4- Salma-kümes ve iç ekipmanları sık ve düzenli aralıklarla temizlemeli. Temizleme sırasında dezenfektan ilaçlar kullanmalı.

5- Kümeste havalandırmayı ihmal etmemeli. Nemli ortamlarda birçok

mikrop ve bakterinin hızlıca türediğinden nem ve rutubeti yok etmeli.

6- Kümes içine sinek, böcek, fare gibi canlıların girmesini engellemek için gerekli önlemleri almalı.

7- Kuşların yabani kuşlarla temas etmemelerine dikkat etmeli.

8- Kuşlara haftada birkaç kez banyo yaptırıp, banyo sularına parazit önleyici ve koruyucu ilaçlar eklemeli.

9- Bit, kene gibi haşerelere karşı ilaçları uygulamalı. Özellikle akşam saatlerinde kümes içerisinde bir kıpırdanma ve hareketlilik olması

kümes içerisinde haşere olduğunun habercisidir.

İç ve dış parazit tedavilerinde toz ve damla olmak üzere çeşitler bulunmaktadır. Bit, pire, at sineği ve kene türlerine karşı etkili ilaçlarda

toz şeklinde serpme yoluyla kullanılan ilaçlar; kanat altlarına, kuyruk

arkasına ve göğüs bölümüne serpilerek kullanılır. Aynı zamanda kümes içinde köşelere, çatlaklara da uygulanabilir. Sprey formları da bulunur.

Damla şeklinde olanlar iç parazitlerde yuvarlak solucan türleri, kıl kurtları,

mide duvarı kurtları üzerinde ve özellikle de yassı solucanlar üzerinde etkilidirler.

Parazitlerin

hastalık bulaştırmaları bir kenara, özellikle

yavru güvercinlerde kansızlığa sebep

olmaktadırlar.

25

4) DİĞER GÜVERCİN HASTALIKLARI

a) Romatizma: Nem oranı yüksek, serin kümes şartlarında

yaşatılan güvercinlerde görülebilir. Gündüz ve gece saatleri arasında

kümes içerisinde sıcaklık değişiminin fazla olduğu yaşam alanları da büyük

etkendir. Eğer mikrobik bir hastalığa dair belirtiler olmadığı halde sadece

tünek üzerinde tutunma zorluğu, yürümekte zorluk çekme, düştüğü yerde

kalma gibi hareketler gözlemlendiyse romatizmadan şüphelenilir.

Kümes ortamının yeniden gözden geçirilerek uygun şartların bir an evvel

oluşturulması gerekir. Kümesin güneş alması sağlanmalı, kümes taban ve

duvarlarının sürekli kuru tutulması, nemin ve rutubetin ortadan

kaldırılması önemlidir. Ayrıca; serin havalarda kuşun banyo

yaptırılmaması, özellikle geceleri herhangi bir sebepten ötürü ıslak ve

nemli tüylerle bırakılmaması alınacak ilk önlemlerdir. Ayakları saf alkolde

eritilmiş kafur ile ovma işlemi yapılabilir. Aktarlarda bulabileceğiniz kafur

romatizmaya şifalıdır.

b) Soğuk Algınlığı: Eğer mikrobik bir hastalığa dair belirtiler

olmadığı halde sadece tüy kabartma, bir köşeye çekilip yumulma,

uyuklama, iştahsızlık, çevreye ilgisizlik varsa sebebi büyük olasılıkla soğuk

algınlığıdır. Oluşma sebepleri romatizma hastalığında belirtilenlerle aynıdır.

Kümes ortamının yeniden gözden geçirilerek uygun şartların bir an evvel

oluşturulması gerekir. Kümes ortamı hazırlanana kadar vakit kaybetmeden

26

bu kuşunuzu ev içine almanız ve kuşunuz iyileşene kadar sabit sıcaklıkta

tutmanız önerilir. Ağzına az bir miktar bal koyarak kuşunuzun susamasını

sağlayıp, içme suyuna da bir damla Terramiycn damlatabilirsiniz. Kuşunuz

biraz kendini toparlayıp, soğuk algınlığının ilk etkilerini atmaya

başladığında vitamin takviyesiyle vücut direncinin artırılması gerekir.

c) Aşırı Yağlanma: Dengesiz, yanlış rasyonlu aşırı beslenme ve

hareketsizlik sebebiyle olur. Kilo alma, hantallaşma, güç azalması,

solunum güçlüğü gibi belirtiler çok açık görülür. Karın tüyleri aralanıp

bakıldığında kuşun derisinin yağlı ve buruşuk bir görüntüsü vardır. Üreme,

döllenme güçlükleri, iktidarsızlık gibi sorunlara da yol açar. Besin değeri

yüksek ve yağlandırıcı (yanlış rasyonlu) besinler kesilmelidir. Yem

konusunda son derece dikkatli davranmak gerektiği gibi güvercin uçurmak

konusunda da hassasiyet göstermeniz, idman programlarını gözden

geçirmeniz gerekir.

d) Kuvvetli Bakım Hastalığı: Güvercininin bakımını olabildiğince

iyi yapmak isteyen yetiştiricilerin olayı biraz abartmasından kaynaklanır.

Rasyonu zaten güçlü yem karmasının yanı sıra, multi vitaminler ve bir de

bal pekmez gibi kuvvet yapıcılarla besleme her zaman sağlıklı sonuçlar

doğurmayabilir. Hatta kuşu ölüme bile götürebilir. Halk dilinde zengin

hastalığı denir. Ayaklarda tırnağa yakın yerde şişme ve ayak derilerinde

mantarımsı görüntü ya da döküntüler olur. Bu şişlikler veya belirtiler

kuşun vücudunun diğer kısımlarında da gözlenebilir.

Kuvvetli besinler bir süre kesilip normal yemlerinin yanı sıra bol marul

verilebilir. Şişme ve mantarımsı görüntü olan yerler için alkolle temizleme

yaptıktan sonra iyileştirici pomat olarak Terramycin tercih edilebilir.

27

e) Güneş Çarpması: Fazla güneş altında duran, yeteri kadar

korunaklı olmayan kümeslerde güneş çarpması görülebilir. Dik güneşe

maruz kalan güvercin boylu boyunca uzanmış ve hareketsiz duruyorsa

şoka girmiştir. Önlem alınmaz ve bu durumda bırakılırsa ölebilir.

İlk iş olarak direkt güneş ışığı almayan ve sıcak olmayan bir yere alınmalı.

Başı, ayakları sirkeyle ıslatılıp masaj yapılmalıdır. Böylece ateşinin düşmesi

ve kan dolaşımının normale dönmesi sağlanmış olur. Ağzının açılarak iki

damla gliserin damlatılmasında da yarar olduğu söylenir.

5) GÜVERCİNLERDE KIRIK VE YARALANMALAR

a) Kırık: Ayağı kırılan kuşa uzmanlar tarafından pamuk takviyeli bilezik

takılarak kuşun kırık ayağı alçıya alınır. Ortalama on gün içinde kırık ayak

kaynar ve güvercin hiç aksama olmadan eski hareketliliğine döner.

Ülkemizde kırık çıkıkçı çok olduğundan yine belirtmek gerekir ki; kırık

ayağa küçük bir çıtayı bantla sabitleyip kendi başınıza tedavi yöntemine

başvurmayınız. Yanlış kaynamaya sebep olursanız geri dönüşü olmaz.

b) Yaralanmalar: Kuşunuzda herhangi bir çizik, kesik, doku kopmaları

gibi yaralar deri açıldığı için birçok mikroba ve enfeksiyona davetiye

çıkarır. Bu yaraların irili ufaklı ne olursa olsun acilen kapatılması gerekir.

28

Böylece çevre ve havayla temasını keserek mikrop kapmasını engellemiş

olursunuz. Veterinerlerden ya da güvercinler için sağlık ürünleri satan

yerlerden yara tozları, spreyler alabilirsiniz. Bu ürünler antiseptik vazifesi

göreceği gibi kanamayı da durduran ürünlerdir. Kanamayan ancak tahriş

olmuş ya da derisi kalkmış bölgelere ise Terramycin yara merhemi

uygulanabilir.

6) İNSANLARA BULAŞAN GÜVERCİN HASTALIKLARI

a) Güvercin Besleyicisi Akciğer Hastalığı

Ekstrensek Alerjik Alveolitis isimli hastalığın halk dilindeki adıdır. Güvercin

yetiştiricilerinin salmalarında bulunan güvercin tozu denilen beyaz toza

karşı alerjik bünyelerde solunma sonucu ortaya çıkıyor. Görülme sıklığı %

8 ile % 30 arasında değişiyor. 38 – 39 dereceye kadar yükselen ateş ve

gittikçe artan nefes darlığı şeklinde kendini gösteriyor. Çarpıntı, kuru

Başarılı ya da başarısız, ne olursa olsun

sorumluluğumuzda olan tüm güvercinlere en iyi

bakımı sunmalıyız

29

öksürük, göğüs ağrısı, iştahsızlık, halsizlik, hızlı kilo kaybı ve ileri durumda

kalp yetmezliği görülebiliyor. Bu hastalığı önlemek için özellikle salma

temizliği esnasında koruyucu maske kullanmak gerek.

b) Pasteurelosis (Kolera)

Kolera adı ile bilinen bu hastalık, insanın yanı sıra kedi, köpek, tavşan, at,

eşek, inek, keçi gibi çeşitli hayvanlarda da gözlenmektedir. Hastalığa

neden olan Pasteurella bakterisinin birçok çeşidi bulunmaktadır. Güvercin

kolerası olarak adlandırabileceğimiz bu hastalık, hayvanlardan insana

bulaşabilen bir özelliğe sahiptir. İnsana bulaşma daha çok hastalığı taşıyan

evcil hayvanların insanı ısırması ya da tırmalaması gibi olaylar sonucu

gerçekleşmektedir. Bu nedenle güvercinden insana bulaşma fazla yaygın

değildir fakat mümkündür.

c) Streptococcosis

Güvercinlerde Streptococcus gallolyticus adı verilen bir bakterinin neden

olduğu insanda da benzer bir hastalığa neden olduğu, güvercinlerden

insana ve diğer hayvanlara bulaşabilen bir hastalık olduğu ifade edilir.

d) Ornithosis

Güvercin tozunun solunması yolu ile mikrop insana geçebilmektedir.

Hastalık mikrobu güvercin tarafından bırakıldıktan sonra 48 saat kadar

kümes içinde aktif konumda olduğu, bu süre içinde mikrop alınırsa

mikrobu alan insanın hassaslığına bağlı olarak 5–14 gün arasında

Güvercinlerle yakın temasın ardından vücut

temizliğine dikkat edilmeli.

Özellikle; kümes temizliği yaparken

iş elbisesi, eldiven, gözlük ve muhakkak

solunum maskesi kullanılmalı.

30

hastalığın ilk belirtilerinin görülmeye başladığı uzmanların dikkat çektiği

konulardır. İnsandaki belirtilerinin gribe benzediği, ateş, baş ağrısı, göğüs

ağrısı, yorgunluk, kuru öksürük ve bazı vakalarda mide bulantısı ve kusma

görüldüğünü tespit edilmiştir.

31

Güvercinleri çok seviyorum demek yetmez.

Saf ve gerçek sevgi güvercinlerimize nasıl

baktığımızla ölçülür.

Hastalık belirtilerinde gördüğünüz gibi yaygın

olan çoğu hastalıktan geri dönüş yok. Bu

yüzden önemli olan kuşu tedavi etmek değil,

hasta olmasına hiç fırsat vermemektir.

Sağlık bakımlarıyla ilgili veteriner hekimlere

başvurmaktan çekinmeyin. Maddi yönü

sanıldığı kadar tuzlu değil. Ayrıca; uzman

yardımı almadığınızda kaybedeceğiniz para ve

zamanın daha çok olacağını unutmayın.

Hepsinden önemlisi de; kuşunuzu kaybetmeniz

diğer kayıplara nazaran sizi daha çok üzecektir.

32

KAPANIŞ

Posta Güvercini Yetiştiriciliği İle İlgili Her Türlü Ayrıntılı Bilgiyi

Bloğumuzdan Takip Edebilirsiniz.

İlginiz için Teşekkür ederiz.

www.postaguvercinim.net

33

34

SON