OBJEKTI DHE BURIMET

Definicioni, natyra dhe përmbajtja

• Zbatimi i ligjit në hapësirë, kohë dhe ndaj subjetëve të së drejtës

– Zbatimi i ligjit në hapësirë dhe koncepti i Savigny-t

• E drejta e huaj

04/14/23 2

Objekti

• Objekti i studimit dhe teoritë

04/14/23 3

Objekti

• Mendimet për përmbajtjen e objektit të studimit.

04/14/23 4

Burimet

• Nacionale

• Ndërkombëtare

04/14/23 5

Burimet

• Nacionale

– Legje të vecanta

– Pjesë e kodeve civile

– Praktika gjyqësore

04/14/23 6

Burimet

• Ndërkombëtare– Konventat• Dy palëshe• Shumë palëshe

– Nënshkrimi– Ratifikimi– Rezervimi– Të drejtat dhe detyrimet

04/14/23 7

Burimet

• Unifikimi i së drejtës ndërkombëtare private

• Hierarkia e burimeve

• Konventat vs. aktet nacionale

04/14/23 8

Burimet

• Konventa e Vjenës mbi traktatet:

– Neni 27:

“A party may not invoke the provisions of its internal law as justification for its failure to perform a treaty. This rule is without prejudice to article 46.”

04/14/23 9

Burimet

• Kodifikimi

– Interndhe

– Internacional.

04/14/23 10

ELEMENTET

Elementet

• Subjekt

• Objekt

• Të drejta dhe detyrime

04/14/23 12

Elementet

• Marrëdhënje juridiko-private absolute

• Marrëdhënje juridiko-private relative

04/14/23 13

Elementet

• Elementi i huaj i thjeshtë

• Elementi i huaj i shumëfisht

• I një gjinie

• I gjinive të ndryshme

04/14/23 14

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Fakte në bazë të së cilave indentifikohet prania e elementit të huaj në një marrëdhënje juridike!

04/14/23 15

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:

– Shtetësia (për personat fizik)

• lidhje të ngushtë juridike midis shtetit dhe një personi nga e cila rezultojnë të drejta dhe detyrime të ndërsjella;

04/14/23 16

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Shtetësia :

– Metoda

• Ius sanguinis;• Ius soli

04/14/23 17

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Shtetësia :•

– Neni 5 i ligjit mbi Shtetësinë të Republikës së Kosovës

04/14/23 18

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Shtetësia :– Natyralizimi

• Me kërkesën e tij/saj;• Plotësimi i kushteve

• Vendoset me Dekret!!!

04/14/23 19

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Shtetësia :

– Revokimi i vendimit për natyralizim

04/14/23 20

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Shtetësia :

– Humbja e shtetësisë në bazë të ligjit mbi shtetësinë.

04/14/23 21

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:

– Vendbanimi (për personat fizik)

“Qendër e marrëdhënieve jetësore të një personi në një vend të caktuar”

04/14/23 22

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:

– Vendbanimi (për personat fizik)

• A mund të ketë më shumë se një vendbanim?• A mundet që individi të mos ketë askund vendbanim?

04/14/23 23

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:

– Vendbanimi (për personat fizik)

• Elementi faktik dhe• Elementi subjektiv.

04/14/23 24

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:

– Vendbanimi (për personat fizik)

• Vendbanimi ligjor - domicilium voluntatium

• Vendbanimi me dëshirë - domicilium necesarium

04/14/23 25

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:

– Vendbanimi (për personat fizik)

Si dëshmohet vendbanimi?*te vendbanimi ligjor-me dokumentin e legalizuar*te vendbanimi në bazë të dëshirës-me provimin e

aftësisë për të vepruar dhe dëshmimi i vullnetit për të jetuar përjetësisht në atë shtet!

04/14/23 26

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:

– Vendqëndriminuk ekziston elementi subjektiv (dëshira) për dallim nga vendbanimi;vendqëndrimin mund ta kenë edhe përsonat të moshës së mitur.

04/14/23 27

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:

– Përkatësia (nacionaliteti) për përsonat juridik:

“lidhje juridike në mes të përsonit juridik dhe sovranitetit të shtetit”

04/14/23 28

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:

– Përkatësia (nacionaliteti) për përsonat juridik:

personat juridik të një shteti &

personat juridik ndërkombëtar

04/14/23 29

• Subjekt:– Përkatësia (nacionaliteti) për përsonat juridik:

• Zotësia juridike?

– Të padis dhe të jet i paditur;– Të ketë një pasuri– Të jetë përgjegjës për të drejtat dhe detyrimet.

04/14/23 30

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:– Përkatësia (nacionaliteti) për përsonat juridik:

• Konventa Evropiane mbi njohjen e zotësisë juridike të organizatave jo-qeveritare ndërkombëtare

04/14/23 31

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Subjekt:– Përkatësia (nacionaliteti) për përsonat juridik:

– Zotësia juridike e Kombeve të Bashkuara

Teoritë

– Zotësia juridike e Bashkimit Evropian

Teoritë

04/14/23 32

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Objekt:

– Vendi ku gjendet sendi i cili ështe objekt i punës juridiko-private me element të huaj.

• Send trupor• Send jo-trupor

04/14/23 33

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Objekt:

– Rëndësia e trajtitimit të vëcantë për anijen, auroplanin dhe trenin si mjete themelore të

transportit

• Trajtim i vecantë i ngjashëm me sendet e paluajtshme

04/14/23 34

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Objekt:

– Regjistrimi i këtyre mjeteve të transportit në regjistrat nacional;

• Shenjat e identifikimit.

– Regjistrimi i anijeve në flotën detare për shtetet të cilat nuk kanë dalje në det!

04/14/23 35

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Objekt:

• Përkatësia e mjeteve themelore të trasportit:

“Lidhje juridike midis sovranitetit të shtetit dhe mjeteve themelore të transportit”

04/14/23 36

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Objekt:

• Rëndësia:– Nëse i huaji mund të gëzoj të drejta mbi sendet e

paluajtshme të një shteti dhe nëse po në cfarë kushte?

– Vendi ku gjendet sendi i paluajtshëm dhe caktimi i gjykatës kompetente (kompetenca ekskulzive e gjykatës)

04/14/23 37

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Objekt:

• Fitimi i pronësisë (për sendet e paluajtëshme) në shumcës e sistemeve juridike në botë

kërkon zbatimin e së drejtës vendore.

04/14/23 38

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Objekt-sendet e luajtshme:

• Sistemi sipas rregullit Lex rei sitae• Sistemi sipas rregullit mobila personam

sequntum • Sistemi sipas rregullit lex loci actus.

04/14/23 39

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Objekt-sendet e luajtshme:

• Përvec sistemeve të përgjithëshme, në raste të rralla mund të zbatohet edhe rregulli i përcaktimit të ligjit në bazë të parimit të

autonomisë së palëve;

04/14/23 40

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Objekt-sendet e luajtshme:

• Sendet në lëvizje dhe zbatimi i së drejtës kompetente në bazë të së drejtës ku ndohdet sendi i luajtëshëm.

• Zbatimi i kufizuar i lex domicilii proprietarii - ligji i vendbanimit të pronarit (koncept i braktisur).

04/14/23 41

Faktet në bazë të së cilave krijohet elementi i huaj

• Objekt-sendet e luajtshme:

– Zabtimi i lex loci destinacionis!

04/14/23 42