Actuariaat en de vernieuwing van het Nederlandse pensioenstelsel
description
Transcript of Actuariaat en de vernieuwing van het Nederlandse pensioenstelsel
Actuariaat en de vernieuwing van het Nederlandse pensioenstelsel
Theo Nijman
Tilburg University en Netspar
Juni 2013
Goudswaard rapport 2010
• Stelsel niet houdbaar; geen risicodragers aangewezen; evolutie vereist • Completere contracten:
• Vooraf aangeven hoe schokken zullen worden verdeeld • Heldere eigendomsrechten bij contract aanpassingen
• Transparante contracten • Goed uitlegbare contracten • Rapporteren verwachte koopkracht en onzekerheid daarin
• Heroverweeg exposure naar risico factoren• Uitruil kosten, garantie en risico• Aanpassing aan ontwikkeling levensverwachting• Koopkracht risico’s relevant• Exposures aangepast aan individuele karakteristieken, waaronder leeftijd
(vermijd beleggingsspagaat oud-jong)• Als evolutie niet tijdig ingevuld gevaar van afglijden naar “poorly designed DC”
Actuariaat en de hervorming van het stelsel
• Modelleren levensverwachting en sterftekansen (zeker na LAM)• AG tafels van 2010 en 2012• Stochastisch model vereist, vergelijk Solvency II• Consensus modelleren ervaringssterfte
• Marktconsistent garanderen van pensioenrechten • Voorkomt dat meer kan worden toegezegd dan kan worden waargemaakt • Bepaalt de kostendekkende premie• UFR; macro stabiele discontering • Uitsmeren schokken bepalend voor waarde: BNW curve met
indexatieafslag en horizon afhankelijke risico-opslag• Informeren deelnemers over koopkracht en de koopkracht risico’s
• Uniformering parameters ?
Akkoorden en invloeden …
• Pensioenakkoord en uitwerking (juni 2010 en 2011)• Hoofdlijnennotitie en CPB rapporten (mei 2012) • Sociaal akkoord (april 2013)• Akkoord jongeren organisaties VVD, D’66 en PvdA (mei 2013)
• Well designed DC + annuïteit• Keuze uitvoerder• FD kritiek Lutjens en Beetsma onterecht, zie Siegelaer
• Generatiepact Unie KBO, PCOB, ANBO met FNV en CNV Jong• Keuze reëel contract, nominaal alleen hard • Contractvrijheid door meer risicoprofielen voor fondsen• Waarde overdracht als fonds overstapt naar ander risicoprofiel
• Initiatieven pensioenfederatie• Grijstinten tussen nominaal en reëel contract hoofdlijnennotitie
• …..
Hoofdlijnennotitie
• Eerste fase onderhoud• Belangrijke stappen gezet:
• Completere contracten• Transparante risico informatie• Doorwerking levensverwachting • Uitsmeren van schokken levert gewenste risico-differentiatie en reduceert
beleggingsspagaat • Nominale contract blijft probleem wel bestaan: Risicoloos beleggen in
belang ouderen, risico nemen voor jongeren• Huidige discussie nog niet afgerond (consultatie juli / augustus)
• Heldere regels voor invaren ? • Een risicoprofiel / disconteringscurve of toch meer smaken (met
waardeoverdracht tegen marktwaarde) ? Contractvrijheid ?• Heldere eigendomsrechten (ook t.a.v. buffer overdracht en opslag
kostendekkende premie)
De tweede ronde … (… 2020)
• Doorsneeopbouw en –premie • Flexibilisering uitkeringsfase• Integratie pensioen, zorg en wonen• Leeftijdsdifferentiatie in garantie niveaus
• Alleen in derde pijler of toch ook in tweede pijler ? • Toezicht adequaat beleggingsbeleid zachte rechten en DC• Welke mate van maatwerk / verplichtstelling • …
Gewenst pensioencontract
• Pensioeninkomen tot overlijden (geen banksparen !)• Koopkracht als doel, niet bedrag in euro’s• Alleen garanties kopen is onaantrekkelijk, het pensioeninkomen mag
afhangen van ontwikkelingen in rendementen en levensverwachting • De onzekerheid in pensioeninkomen moet kleiner worden als deelnemer
ouder wordt• Beperkte mate van vrije keuze (beschermen tegen verkeerde keuzes; kosten)• Mate van keuze ook in uitkeringsfase • Heldere eigendomsrechten. Bestuur kan niet door bestuursbesluiten waarde
onttrekken of toewijzen• Alleen gewenste solidariteit
DC 1.0 en DC 3.0
• Het traditionele DC model is in Nederland terecht verguisd• Hoge kosten• Te weinig guidance inleg en beleggingsmix • Gericht op pensioenkapitaal ipv jaarlijkse uitkering
• Goed vormgegeven DC contract sluit nauw aan bij goed vormgegeven DB
contract • Focus op reëel pensioeninkomen• Focus op complete en transparante contracten• Geschikte mate van risicodeling
• Dekkingsgraad mechanisme en collectief beleggingsbeleid om te schrijven
naar risico’s en rechten per individu• Kern verschillen:
• Welke risico’s verhandelen binnen het fonds / nieuwe opbouw • Welke eigendomsrechten individueel • Welke keuzes wil je bij deelnemer leggen (uitvoerder ??)
Nominale contract hoofdlijnennotitie• Nominaal contract biedt suggestie dat er garanties zouden zijn terwijl die niet
afgedwongen worden• Kernkritiek op nominale contract is ook beleggingsspagaat:
• Belang ouderen risico te verlagen lage dekkingsgraad• Belang jongeren risico te blijven nemen • Huidige beleid vele Bpfs zeer onaantrekkelijk voor ouderen
• Hoe bepaal je risicohouding fonds waarbij belang minderheid niet aangetast wordt
door aanwezigheid andere groepen ?• Complexe waardering van rechten en kostendekkende premie.
• Nominale contract blijft worstelen met complexe waardering van rechten
(simulatie) of met gebruik ruwe benadering alsof nominale garantie of via BNW
curve• Verschil tussen balanswaarde en economische waarde blijft bestaan. In
transparante herverdeling en averse prikkels • Ook als dit goed wordt uitgelegd blijft kans op forse nominale kortingen bestaan,
sterk de vraag of goed geïnformeerde deelnemer daarvoor kiest…• Werking normdekkingsgraad
Effecten normdekkingsgraad
• Indexatie maximaal gelijk aan fractie van inflatie gegeven door
(nominale dgr – 100%)/(BNW100 – 100%)
BNW100: nominale dgr waarbij dgr volgens BNW
discontering gelijk aan 100%• Doel: reëler maken nominale contract, als oplopende
inflatieverwachting: minder nu uitdelen ipv nominaal sturen• Issues:
•Veelal niet de BNW100 bepalend maar grens reservetekort (b.v.
100% nominaal = 85% reëel; BNW100 = 118%); bij hoge
inflatieverwachtingen of heel grijs fonds is wel BNW 100
bepalend (suggestie hoofdlijnennotitie) •Prikkel tot nemen minder risico als vereist vermogen bindend
om zo meer te kunnen indexeren ? •Bufferopslag op kostendekkende premie en buffer overdragen
bij waardeoverdracht ? Maar die opslagen zijn horizon
afhankelijk en wijken af van die van het fonds …
Reële contract • Lineaire reële contract, zonder buffers
• Uitsmeer mechanisme geeft economisch risicodifferentiatie binnen
juridische kaders• Kan gezien worden als opgebouwd uit individuele horizonafhankelijke
toezeggingen • Afslagregel en waardering precies consistent met kunnen nakomen
individuele toezeggingen (“DC”)• Individuele jonge deelnemer geen nadeel van oud collectief• In “sinking giant” nemen groter deel van huidig tekort dan in gemiddeld
fonds • Toevoeging t.o.v. DC3.0 solidair delen van fluctuaties in
inflatieverwachtingen en risicopremies + gewenste solidariteit• Vooralsnog geen reële markt voor Nederlandse inflatie; • Poltitiek risico bij inschatten inflatieverwachting en risicopremie,
bescherming door “marktwaardeslot” (als in bestaande waardeoverdracht
mechanisme)
Effect van uitsmeer-mechanisme
Conclusies
• Hervormingsproces nog lang niet afgerond • Evolutie te preferen boven revolutie
• Nederland heeft prima stelsel, maar ook heel wat te leren
van andere landen• Kernpunten:
• Heldere eigendomsrechten • Risico exposure afstemmen op karakteristieken individu • Blijf verstandig omgaan met keuzevrijheid
• Uitdagingen actuarissen:• Sterftekansen• Waardering, ook in incomplete markten• Adequate risico-informatie, ook in DC
Mission Netspar contributes to the ongoing improvement
of financing opportunities for the ‘old age’ of Dutch and
European citizens through network development, formulating
and executing scientific research and knowledge transfer programs.