Vernieuwing 2010 – 2011: BemestingsWijzer®

Arjan Reijneveld

Vernieuwing 2010 – 2011: Bemestingswijzer

● Bodemstructuur inclusief (!) advies

● Calciumbemesting

Bodemstructuur: hoe zat het ook al weer ?

Ca2+ Ca2+ Ca2+ Ca2+

Veel kalium aan de kleiplaatjes

Kleiplaatjes dicht op elkaar, slechte, dichte structuur

Veel calcium aan de kleiplaatjes

Kleiplaatjes op mooie afstand van elkaar, luchtige structuur en geeft een goede binding van de plaatjes

Magnesium ook grotere deeltjes, maar geven minder binding dan calcium

K+K+ K+ K+

Na+

Na+

Na+

Na+

Veel natrium aan de kleiplaatjes

Slechtere binding, ‘kaart-huis’ structuur

(peptisatie)

>5% = risico

Calcium en structuur

calcium toegediend

0 - behandeling

kalium toegevoegd

D.Tessier, INRA, France

natrium nog slechter

Verhoging aandeel Ca aan klei-humuscomplex ● nodig voor stabiele kruimelstructuur

● aggregaatvorming● aggregaatstabiliteit● minder sterke zwel en vervloeiing

Verlagen K en Na ● verdringen Ca van klei-humuscomplex

● sterke zwel en vervloeien● geen stabiele aggregaatvorming

maakt werk van bodemkwaliteit in het landelijk gebied

Bussink en Van Schöll

Calcium en structuur

Structuurdriehoek

StreefwaardeCalcium 65 – 85 %Magnesium 6 - 12 %Kalium 2 - 5 %

Structuurdriehoek

Nu incl. advies

● Ca in kg per hectare en of

● Mg in kg per hectare

Advies houdt rekening met voorkeur van kationen aan complex (Al3+ = H+ > Ca2+ > Mg2+ > K+ = NH4

+ > Na+)

Vernieuwing 2010 – 2011: Bemestingswijzer

● Bodemstructuur incl. (!) advies

● Calciumbemesting

Dat moet toch wel genoeg zijn?Dat moet toch wel genoeg zijn?

Aanvoerpost: koolzure kalk afbraak: Flevoland

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

kool

zure

kal

k, p

erce

nta

ge

Aanvoerpost: koolzure kalk afbraak

huidig % trendZeeland 5 gelijk..Noord Holland (klei) 5,5 gelijkKlei Groningen/Friesland 2,5 gelijkKleiig veen 1,2 gelijkDuingrond 0,8 gelijkFlevoland 8,0 iets dalende?NOpolder 5,8 gelijk..

Alleen bij afbraak komt er calcium vrij

Aanvoerpost: Calcium aan kleihumuscomplex

0

10

20

30

40

50

60

<70 70-75 75-80 80-85 85-90 90-95 95-100

Ca-CEC bezetting aan het CEC complex

per

cen

tag

e (%

)

zeekleigronden

rivierklei

loss

zand

Afvoerpost: Calcium neerslagen (Ca-P en CaCO3)

Oplosbaarheid Ca-PO4

0

5

10

15

20

25

6 6.4 6.8 7.2 7.6 8 8.4 8.8

pH

P-P

AE

(m

g/l

)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

Ca

con

c (m

g/l

)

P-PAE

Ca

Afvoerpost: Calciumuitspoeling

● Uitspoeling: ● 30 kg Ca tot 300 kg Ca per hectare

● Dat is meer dan uitspoeling N, K, Mg en Na tezamen!

● Ook op jongere zeeklei kan de hoeveelheid Ca-beschikbaar laag zijn

Behoefte calcium

Opname varieert:

● 5 kg per ha = graan

● maïs, 1e snede gras, ui = 20-50 kg Ca per ha

● Wortelen 50-80 kg Ca per ha

● Kool, klaver, tomaat, appels, suikerbiet 80 kg Ca per ha

Dus

● Koolzure kalk niet altijd een Ca-bron● Ca-CEC soms laag● Bij hoge pH Ca-beschikbaar heel laag● Ca-in oplossing kan uitspoelen● Ca behoefte varieert

Nog genoeg voor het gewas?

We willen weten wat er echt in de bodem zit!

Ca-beschikbaar = Nieuw op het verslag

Vanuit het onderzoek

Bornman et al., 1998

Tegenstrijdige resultaten met betrekken tot Ca-giften en opbrengst/kwaliteit

- Bodem

- Gewas

- Kalksoort (stabiel/afbreekbaar)

- Fosfaatbemesting

Hebben allemaal een significant effect op gewasproductie

- Interactie met K (bijv Jakobsen, 1993)

- Vrije calcium belangrijk (bijv. Heyman et al., 2007)

- Vochtvoorziening

Calciumopname door de plantenwortel

CaCa

Ca

NH4+

NH4+

NH4+

K

K

P Ca

Ca SO32-

Alleen nieuwe groeipunten nemen Ca op

Voldoende calcium in bodemvocht nodig!

K + Mg + NH4+ worden overal

opgenomen én beconcurreren Ca

Benodigde hoeveelheid calcium is afhankelijk van K, Mg en NH4

+ concentratie

Opname in plant tezamen met nitraat, sulfaat en fosfaat (anion)

Bij te hoge pH in combi met P zijn neerslagen mogelijk

Calcium in het gewas

Lift mee met sapstroom

Snelheid onder andere afhankelijk van verdamping, dus meeste calcium in de bladranden en risico op weinig calcium in bijvoorbeeld vruchten (weinig verdamping)

Kan zich niet verplaatsen binnen de plant

Gebreken het eerst bij jonge bladeren/groeipunten

Calcium in de cel …

90% van de calcium in de celwandenTe weinig calcium betekent slechtere celwand

Te weinig calcium betekent dat de cel lek is,afvalstoffen kunnen de cel in (neusrot/stip)

Botrytus, cavity spot, stip, zacht, rand (tip burn,bladgewassen).

Ca en uien

R2 = 0,88

aangepaste R2 = 0,21

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

model (met Ca-CEC, P-AL, %K-CEC)

to

tale

op

bre

ng

st in

kg

per

hec

tare

k

Voorspelde opbrengst met combi P-Al, Ca-beschikbaar en K-CEC in de bodem

Nieuw onderzoek

Zonder Ca Met Ca

MvGurp

Advisering

● Voorgaande verwerkt in Ca – advies

● Bodemdeel

● Gewasdeel

Advies - bodemdeel

0

10

20

30

40

50

60

'laag' 'vrij laag' 'goed' 'vrij hoog' 'hoog'

aa

nta

l, p

erc

en

tag

e

zeeklei

zand

Ca - beschikbaar

K-beschikbaar (K-PAE)

Mg-beschikbaar (Mg-PAE)

CEC parameters

pH

Advies: Gewasdeel

Gewastype- Bovengronds eindproduct generatief:

snijmaïs, peulen- Open groeiende bladgewassen:

bladspinazie, asperges, prei- Ondergronds eindproduct:

bol, stengel, knol- (gesloten) bladgewassen:

kool, andijvie- Vegetatief in combi met generatief eindproduct:

aardbei, broccoli, erwten

Opname- Wintertarwe (4 kg) naar luzerne (>200)

Kwaliteit- appels, aardbei via zaaiuien en fabrieksaardappelen

naar triticale

Advies

Advies (gemiddeld)● Klei: 75 kg CaO● Zand: 125 kg CaO

Ca-bemesting● Gips● Brandkalk● Ca-mengmeststoffen● Ca-nitraat● Ca bladmeststoffen● Ca (varkens)mest

Vragen?