เอกสารองคความรชด “การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน”

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

การเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

สงพมพ สกศ.อนดบท 18/2561 ISBN 978-616-270-167-2

บทสรปสำหรบผบรหาร

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

เอกสารองคความรชด “การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน”

intro1- 6.indd 1 9/7/18 1:07:02 PM

371.2 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาส691บ บทสรปสำหรบผบรหารการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐาน/กรงเทพฯ:2561. 70หนา ISBN:978-616-270-167-2 1.การพฒนาวนย2.วนยสถานศกษา3.ชอเรอง

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

สงพมพ สกศ. อนดบท18/2561

พมพครงท 1 กนยายน2561

จำนวน 1,000เลม

ผจดพมพเผยแพร กลมพฒนานโยบายดานการเรยนร สำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ ถนนสโขทยเขตดสตกรงเทพฯ10300 โทรศพท0-2668-7974หรอ0-2668-07123ตอ2516,2560 โทรสาร0-2243-1129 Website:http://www.onec.go.th

พมพท บรษทพรกหวานกราฟฟคจำกด 90/6ซอยจรญสนทวงศ34/1 ถนนจรญสนทวงศแขวงอรณอมรนทร เขตบางกอกนอยกรงเทพฯ10700 โทรศพท0-2424-32490-2424-3252 โทรสาร0-2424-32490-2424-3252

intro1- 6.indd 2 9/7/18 1:07:02 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

คำนำ

การเสรมสรางวนยใหเกดขนกบคนในชาต จำเปนตองเรมตนตงแตวยเยาว ซงเปนวย ทกำลงสรางลกษณะนสยและตอเนองถงวยเรยนใหเกดกระบวนการเรยนร คดอยางมเหตผล ตามลำดบของการพฒนาการของแตละ ชวงวย ทกสถาบนในสงคมจงมบทบาทในการปลกฝง การมวนยแกคนในชาตเชนสถาบนครอบครวสถาบนศาสนาสถาบนการเมองและการปกครองสอมวลชน องคกรอสระ โดยเฉพาะอยางยงสถาบนการศกษาทมสวนสำคญในการเสรมสราง วนยใหเกดขนกบคนทกวยทจะตองปลกฝงเยาวชนทอยในวยเรยนใหเกดคณลกษณะนสยท พงประสงคมระเบยบวนยเคารพกฎหมายเคารพกตกาของสงคมโดยไมลวงเกนสทธของผอน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ในฐานะหนวยงานทรบผดชอบดานนโยบายการศกษา เหนความสำคญของการเสรมสรางวนยของนกเรยนในระดบการศกษาขนพนฐาน จงไดสนบสนนใหมหาวทยาลยนครพนม โดย รศ.ดร.มนตร แยมกสกร และคณะทำการศกษาวจยองคความรชด “การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน” ทำใหไดรายงานเอกสาร ชดองคความร จำนวน 8 เลม ประกอบดวย 1. บทสรปสำหรบผบรหารในเอกสารองคความร“การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน” 2. รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน3. สภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย 4. รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศญปน5.รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม 6. รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต 7. รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน และ 8. ขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทสอดคลองเหมาะสม กบบรบทสงคมไทย

(ก)

intro1- 6.indd 3 9/7/18 1:07:02 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

สำหรบเอกสารเรองบทสรปสำหรบผบรหารในเอกสารองคความร“การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน” เปนการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยด ทเกยวของกบรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนย จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ปจจยและเงอนไขความสำเรจ การศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย และ การศกษารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของ ตางประเทศนำมาสรปและสงเคราะหเปนบทสรปสำหรบผบรหารสำนกงานฯ คาดหวงวาเอกสาร ฉบบนจะเปนประโยชนตอหนวยงานทางการศกษา โดยเฉพาะสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานและหนวยงานอนๆทเกยวของสามารถใชเปนแนวทางในการเสรมสรางวนยนกเรยนใหเปนคนทมวนยในตนเอง สามารถครองตนไดอยางผมวนย สงผลตอการประพฤตปฏบตตน ในแนวทางทดและจะชวยใหสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานสามารถจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ สำนกงานฯ ขอขอบคณคณะนกวจยและผเกยวของทมสวนในการดำเนนการใหเอกสารฉบบนสำเรจลลวงจนสามารถเผยแพรไปยงสถานศกษาและสาธารณชนในวงกวาง (นายชยพฤกษเสรรกษ) เลขาธการสภาการศกษา

(ข)

intro1- 6.indd 4 9/7/18 1:07:02 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

สารบญ

เรอง หนา

คำนำ (ก)

สารบญ (ค)

ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบรปแบบการเสรมสรางวนยฯ 5

จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน 7

รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 10

ปจจยและเงอนไขความสำเรจของการเสรมสรางวนย 16

การศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา 17 ขนพนฐานของประเทศไทย

การศกษาและพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 34 ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศญปน

การศกษาและพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 38 ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต

การศกษาและพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 47 ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเยอรมน

การศกษาและพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 51 ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม

ขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 55 ทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย

(ค)

intro1- 6.indd 5 9/7/18 1:07:02 PM

intro1- 6.indd 6 9/7/18 1:07:02 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร (Executive Summary)

1-64.indd 1 9/7/18 1:07:18 PM

1-64.indd 2 9/7/18 1:07:18 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

3

บทสรปสำหรบผบรหาร (Executive Summary)

โครงการศกษาและพฒนาองคความรฯ เปนโครงการทตอบสนองนโยบายของรฐบาล ทตองการใหเยาวชนมวนยในตนเอง โดยสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาไดมการจดประชมเครอขายอดมศกษา เพอระดมสมองในประเดนทตองการพฒนาและเสรมสรางวนยใหกบเยาวชนจดลำดบความสำคญของวนยทควรเรงพฒนา จนเปนทมาของการศกษาวนยใน 4 ดาน คอ 1) ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา 2) ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบต ตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน และ 4) ดานการมจตอาสา เสยสละเหนอกเหนใจผอนภายใตการดำเนนงานของเครอขายสถาบนอดมศกษา4แหงไดแกมหาวทยาลย เชยงใหม มหาวทยาลยทกษณ มหาวทยาลยมหาสารคาม และมหาวทยาลยบรพา ประกอบกบการศกษารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาของตางประเทศ ทมชอเสยงดานการพฒนาวนยและทวโลกใหการยอมรบความมวนยของประชากรในประเทศ ไดแก เยอรมนญปน เกาหลใตและเวยดนาม พรอมขอเสนอแนะการปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของไทย โดยคาดหวงใหเกดรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยนกเรยน ตลอดจนขอเสนอแนะเชงนโยบายทสามารถนำไปปฏบตไดจรงอยางมคณภาพ รายงานฉบบน เปนการวเคราะห สงเคราะหผลการพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานใน4ดานการสะทอนคดตอผลการพฒนาดงกลาวในภาพรวม และการวเคราะหจดออน-จดแขงของรปแบบการเสรมสรางวนยในแตละดาน ทพฒนาโดยเครอขายสถาบนอดมศกษาแตละแหง ตลอดจนรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาของตางประเทศ เพอนำผลการพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนย ในแตละดาน และแบบปฏบตทด (Best practice) ของตางประเทศ ไปปรบใชในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน สามารถนำไปใชประโยชนไดอยางเปนรปธรรมกบโรงเรยนในระดบการศกษาดงกลาวตลอดจนสามารถขยายผลสการศกษาทกระดบตอไป

1-64.indd 3 9/7/18 1:07:18 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

4

สาระสำคญในรายงานผลการวจย ผานการศกษาและวเคราะหขอมลทเกยวของ เพอนำมาประกอบการสงเคราะหขอมลในรปแบบอภมาน(Meta-analysis)ภายใตการดำเนนงานดงน 1.การวเคราะหและสงเคราะหขอมลจากรายงานผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 4 ดาน ทดำเนนงานโดยเครอขายวจยลกษณะการดำเนนงานเปนการสงเคราะหผลในภาพรวมพรอมทงวเคราะหจดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน และการนำขอเสนอทไดจากผลการพฒนาดงกลาว ไปปรบใชใหเกดประโยชนและสอดคลองกบบรบทของสถานศกษา 2. การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย เปนการศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทยประกอบดวย 1)นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของ 2)มาตรฐานการศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน 3)หลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 4 ดาน คอ 1) ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา 2) ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน และ4)ดานการมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอน 4)แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 5) สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา อาทสถาบนครอบครวภาคเอกชนเปนตน 6)สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 7)ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

3.การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของตางประเทศไดแก เยอรมน เกาหลใตญปนและเวยดนามพรอมขอเสนอแนะการปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทยประกอบดวย 1)นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของ 2)มาตรฐานการศกษาหลกสตรในระดบการศกษาขนพนฐานของแตละประเทศ 3)แนวทางการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาของประเทศทง4ประเทศ 4)ความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาอาทสถาบนครอบครวภาคเอกชนเปนตน

1-64.indd 4 9/7/18 1:07:18 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

5

5) ระบบกลไกและความรวมมอทสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 6)ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

4.การจดทำขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย จากการดำเนนงานดงกลาวสรปสาระสำคญไดดงน

ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบรปแบบการเสรมสรางวนยฯ

ขนตอนท 1 การสรางรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 1.การสงเคราะหขอมลทางวชาการจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอศกษาแนวคด ทฤษฎ ทเปนรากฐานของการพฒนาและเสรมสรางวนยนกเรยน นำไปสการวเคราะหปจจยและตวบงชการเสรมสรางวนยนกเรยนทง 4 ดาน ตวแปรสำคญทใชในการศกษาครงนประกอบดวย ตวแปรตน ไดแก รปแบบ (Model) และตวแปรตาม ไดแก วนยของเดก(Discipline) เปนลกษณะของการศกษาวจยโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (Whole SchoolApproach)สอดคลองกบบรบททางการศกษาของหนวยทดลองและมหาวทยาลยทเปนเครอขายวจย 2.การถอดบทเรยนความสำเรจจากสถานศกษาทมผลการปฏบตด ดวยการศกษาดงานจากสถานศกษาทมชอเสยงดานการพฒนาวนยนกเรยนในทกภมภาคของประเทศ การสมภาษณเชงลก การสงเกต การสนทนากลมผมสวนเกยวของ และการถอดบทเรยนแบบเลาเรอง ผทรงคณวฒเพอใชเปนฐานในการยกรางรปแบบและกลไกฯ 3.การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (CFA) และตวชวดวนยในแตละดาน ดวย การสำรวจแบบสอบถามพฤตกรรมทางดานวนยของนกเรยนทง 4 ดาน และปจจยทสงผลตอ การเสรมสรางวนยของนกเรยนจากผบรหาร คร และนกเรยนในสถานศกษาทกภมภาคของประเทศ 4.การยกรางรปแบบและกลไกฯ ในแตละดาน เพอกำหนดปจจยนำเขา กระบวนการผลตผล ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนจากการพฒนาวนยในสถานศกษา นำไปสการพฒนา รปแบบและกลไกฯทเหมาะสมและสอดคลองกบวตถประสงคการวจย 5.การวพากษรปแบบและกลไกฯ และองคประกอบของวนยในแตละดาน โดยการจดประชมวพากษผทรงคณวฒอยางนอย จำนวน 17 คน ดวยวธการสนทนากลม (Focus group)เพอตรวจสอบคณภาพของรางรปแบบและกลไกฯและปรบปรงแกไขใหมความสมบรณ

1-64.indd 5 9/7/18 1:07:18 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

6

ขนตอนท 2 ขนปฏบตการใชรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 1.การคดเลอกโรงเรยนทจะเปนกลมเปาหมายในการพฒนา จำนวน 5 โรงเรยน เปนโรงเรยนขนาดเลก2โรงเรยนขนาดกลาง2โรงเรยนและขนาดใหญ1โรงเรยน 2.การจดทำแผนปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ ใหสอดคลองกบบรบทและความพรอม ของสถานศกษา 3.ปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯโดยใชแนวคดการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

ขนตอนท 3 การประเมน สงเคราะหรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยใน สถานศกษา 1.การประเมนสภาพจรงทเกดขนจากการนำไปใชในสถานการณจรง เพอสะทอน ผลการพฒนา 2.การพฒนาคมอรปแบบและกลไกการพฒนาวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานและการจดทำรายงานผลการศกษาฉบบสมบรณ ทงน ระหวางการปฏบตงานของแตละเครอขายมหาวทยาลย ไดมการจดประชม เครอขายมหาวทยาลยเดอนละ 1 ครง เพอรายงานความกาวหนาของการดำเนนงาน และเปนเวทใหนกวจยไดแลกเปลยนเรยนรรวมกนในเชงวชาการและประเดนตาง ๆ เพอใหการวจยของแตละเครอขายสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน

1-64.indd 6 9/7/18 1:07:18 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

7

การดำเนนงาน การดำเนนงาน

1.การศกษารายละเอยดตางๆทเกยวของกบการพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยของประเทศไทยและตางประเทศ

2.การถอดบทเรยนความสำเรจจากสถานศกษาทมผลการปฏบตด

3.การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (CFA)และตวชวดวนยในแตละดาน

4.การยกรางรปแบบและกลไกฯ5.การวพากษรปแบบและกลไกฯโดย

การประชมวพากษผทรงคณวฒ

1.การเตรยมการภาคสนามทจะใชปฏบตการรปแบบและกลไกฯ

2.การจดทำแผนปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ

3.ปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ

1.การวเคราะหขอมลเพอสะทอนการพฒนารปแบบและกลไกฯ

2.การพฒนาคมอรปแบบและกลไกฯ3.การจดทำรายงานผลการศกษา

การศ

กษาว

จยโด

ยใชโ

รงเรยน

เปนฐ

านแล

ะการ

วจยเชง

ปฏบต

การแ

บบมส

วนรว

ม

ขนตอนท 1 การสรางรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา

ขนตอนท 2 ปฏบตการใชรปแบบ

และกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา

ขนตอนท 3 การประเมน สงเคราะห

รปแบบและกลไก การเสรมสรางวนย ในสถานศกษา

1. โครงสรางของรปแบบและกลไกฯ ทเหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงคการวจย

2.บทเรยนความสำเรจจาก สถานศกษาทมผลการปฏบตด

3.องคประกอบเชงยนยนและ ตวชวดวนยในแตละดาน

1.หนวยทดลองภาคสนาม2.แผนปฏบตการใชรปแบบและ

กลไกฯ3.ผลของการใชรปแบบและกลไกฯ

1.ผลการพฒนารปแบบและกลไกฯจากการประเมนตามสภาพจรง ทเกดขน

2.คมอรปแบบและกลไกฯ

ภาพท 1 ภาพรวมของกระบวนการวจยทใชในการดำเนนงาน

จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน

ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน จดแขง 1.ใชวธการ “สรางผนำ” ผานการจดคายผนำวนย เพอพฒนาครและนกเรยนแกนนำใหพฒนาวนยตอในโรงเรยน ชวยกนขบเคลอนและซมลกการดำเนนกจกรรมเสรมหลกสตรในโรงเรยน 2. กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน เนนกจกรรมและกลไกเสรมสรางวนยระดบหองเรยนและสถานศกษา โดยออกแบบนบตงแตวนาทแรกทนกเรยนกาวเขาสประตโรงเรยนจนกระทง เลกเรยน(Dalylife)

1-64.indd 7 9/7/18 1:07:18 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

8

3.เนนใหผเรยนสรางความศรทธาและเหนคณคาในตนเองมเหตผลและเปนคนด 4.กระบวนการมสวนรวมของโรงเรยน ผแทนชมชน กรรมการสถานศกษาและ ผปกครอง จดออน 1.การจดคายพฒนาผนำ โดยการนำตวแทนแตละโรงเรยนมาเขาคายรวมกน ในทางปฏบตหลงจากจบการวจยโรงเรยนอนทนำรปแบบไปใชจะยากตอการดำเนนงาน 2.การเขาคายเพยง 1 ครง ไมไดรบรองวาแกนนำไดรบการพฒนาและนำไปปฏบตในโรงเรยนอยางมประสทธภาพ 3.ระบบและกลไกฯ เนนกจกรรมในคายและความรวมมอกบฝายปกครองมากเกนไปจนละเลยการสรางความรวมมอกบผเกยวของอน ๆ และการปฏบตตามกฎเกณฑมากเกนไป ผเรยนอาจละเลยการเคารพสทธของผอน 4.การฝกวนยโดยใหผเรยนฝกฝนหรอทำซำ ผเรยนอาจไมเหนคณคาและมทศนคตไมดตอการพฒนาวนย 5.ความเขมขนของการบรณาการเขากบการเรยนการสอน และกจกรรมทใหผเรยนดำเนนการดวยตนเอง

ดานความรบผดชอบและตรงตอเวลา จดแขง 1.เปดโอกาสใหผเกยวของรวมกนวเคราะห SWOT ตามบรบทของสถานศกษา เพอพฒนารปแบบและกลไกฯรวมกน 2.กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน ผานกระบวนการเรยนการสอนในชนเรยนบรณาการ กบกจกรรมการเรยนรทกชวโมงทกกลมสาระการเรยนร 3.กจกรรมการพฒนาวนย เนนการใหผเรยนเกดกระบวนการคดจากภายใน (Insideout)จนกลายเปน“แรงผลกดนภายใน”(Internalchangedrivers)ในการสรางจตสำนกเพอเสรมสรางการมวนยดวยตนเอง 4.เนนการมสวนรวมของผมสวนเกยวของ ความผกพนของครทมตอการทำงาน และความมงมนของคร จดออน 1.ความเขมขนของการปฏบตกจกรรมประจำวนในโรงเรยน 2.ความชดเจนของบทบาทผปกครอง ครอบครวและชมชน ทมตอการเสรมสรางวนยใหเกดขนกบผเรยน

1-64.indd 8 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

9

ดานจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน จดแขง 1.กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน เปนการบรณาการในรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมวชาหนาทพลเมอง/ทกรายวชา 2.ใชการสรางความรแบบ PDCA เปนกจกรรมการจดการเรยนร/ บรณาการวธการเรยนร 3.กจกรรมการพฒนาวนย เนนการใหผเรยนเกดกระบวนการคดจากภายใน (Insideout)จนกลายเปน“แรงผลกดนภายใน”(Internalchangedrivers)ในการสรางจตสำนกเพอเสรมสรางการมวนยดวยตนเอง 4.เนนกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวน ตามกระบวนการสรางชมชนการเรยนรทางวชาชพ จดออน 1.ความเขมขนของการปฏบตกจกรรมประจำวนในโรงเรยน 2.ความชดเจนของบทบาทผปกครอง ครอบครวและชมชน ทมตอการเสรมสรางวนยใหเกดขนกบผเรยน

ดานความซอสตยสจรต จดแขง 1.การพฒนาวนยนกเรยนตงอยบนพนฐานการเรยนรรวมกนเปนชมชนนกปฏบต 2.ใชวธการ “จดคายผนำวนย” โดยมตวแทนครและนกเรยนเขารวม เพอเปนครและนกเรยนแกนนำ 3.กจกรรมพฒนาผเรยนมงกระตนการคดโดยมอบบทบาทการคดเปนรายบคคลและนำมาเปรยบเทยบเรยนรรวมกนกบเพอนและกลมเพอน 4.สรางระบบการพฒนาความรและการจดการความร โดยความรวมมอกบโรงเรยนกรรมการบรหารโรงเรยนผปกครองและชมชน 5.การใชกระบวนการคดเชงระบบ เปนเครองมอวเคราะหและอธบายสถานการณปญหาวนยของนกเรยน 6.เสนอแนะการฝกวนยตามขนาดของโรงเรยน

1-64.indd 9 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

10

รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน

1. การสรางทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยน เปนกระบวนการจดตงคณะบคคลทเกยวของ มสวนไดสวนเสยกบคณภาพการศกษาโดยเฉพาะเรองวนยนกเรยน เขามารวมรบผดชอบ ผลกดน ขบเคลอนใหเกดการพฒนาวนยนกเรยนอยางจรงจง โดยคณะบคคลทจะเขามาเปนสมาชกของทมขบเคลอน ควรประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา ครทเกยวของ ผแทนผปกครองนกเรยน ผแทนชมชน ผนำทางความคด ของคนในชมชน ผแทนคณะกรรมการสถานศกษา ศกษานเทศก ผทรงคณวฒ/ ครอาวโส และ ผเชยวชาญดานวชาชพคร

2. การกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน ดำเนนการโดยทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนดงน 2.1การวเคราะหสถานการณการพฒนาวนยนกเรยนของสถานศกษา ดวยกระบวนการSWOTanalysis 2.2การสรางทางเลอกเปาหมายวนยนกเรยน ทสอดคลองกบโอกาสความเปน ไปไดทจะดำเนนการใหสำเรจ โดยคำนงถงความตองการของชมชนและผปกครอง ปญหาดานวนยของนกเรยน และนโยบายการพฒนาวนยนกเรยนทเปนภาพรวมของประเทศ ซงการสรางทางเลอกเปาหมายของการพฒนาวนยนกเรยน ควรมเปาหมายทหลากหลาย มเหตผล ความสำคญ และความจำเปนทแตกตางกนไปในแตละเงอนไข มความทาทายตอการพฒนาไปสเปาหมายมโอกาสและความเปนไปไดทจะพฒนาไดสำเรจในระยะเวลา3-5ป 2.3การตดสนใจเลอกเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน โดยการสรางโอกาสในประชาคมของผเกยวของและผมสวนไดสวนเสย ใหมสวนรวมตอการตดสนใจเลอกเปาหมาย การพฒนาวนย โดยการประชมชแจง อธบาย และสรางการมสวนรวมในการตดสนใจเลอก เปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน ดวยการใหมการอภปราย สราง การเรยนรรวมกนดวยเหตผลและดวยหลกการประชาธปไตยภายใตการใหขอมลและเงอนไขการพฒนารวมกน

1-64.indd 10 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

11

เปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน ของโรงเรยน

ปญหาชมชน ยทธศาสตรชาต20ป

ประวตศาสตรชมชน นโยบายชาต/รฐบาล

ประวตศาสตรโรงเรยน เปาหมายคณลกษณะหลกสตรระดบชาต

ภาพท 2ปจจยทตองคำนงถงในการกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนของโรงเรยน

3. กลยทธการดำเนนงานการพฒนาวนยนกเรยน 3.1การพฒนาวนยนกเรยนมหลกการพนฐานทเปนเงอนไขเบองตนดงน 3.1.1 นกเรยนทกคนมคณคา แมจะมความแตกตางระหวางบคคล แตสามารถสอนและเรยนรวนยได 3.1.2การพฒนาวนยนกเรยน ตองเปนการดำเนนการแบบปฏบตการทว ทกภาคสวนทงโรงเรยน และการพฒนานกเรยนรวมกนระหวางครกบผปกครอง ซงจะตอง มการวางแผนงานออกแบบและกำหนดลำดบขนตอนของกจกรรมอยางเปนระบบ 3.1.3หลกการการมวสยทศนรวม โดยผเกยวของจะตองมภาพทปรารถนา ในการพฒนาคณลกษณะของนกเรยนทชดเจนรวมกน มพนฐานการพฒนาแนวคดมาจากสภาพแวดลอม บรบทและวฒนธรรมของชมชน เพอทจะทำใหภาพทพงประสงคมความเปนไปไดและสอดคลองกบวถของชมชน 3.1.4หลกการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวน ควรอยในรปแบบของคณะกรรมการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนระดบโรงเรยน 3.1.5กลยทธการจดกจกรรมการเรยนรเพอการพฒนาวนยนกเรยน ควรจด ใหมกจกรรมการเรยนรทองกรอบแนวคดทฤษฎการเรยนรแบบการวางเงอนไขของ Edward L.Thorndike ประกอบดวย กฎการฝกหด กฎแหงความพรอม กฎแหงผล และการใชหลกการเสรมแรง 3.1.6การพฒนาวนยโดยอาศยหลกการความเกยวของสมพนธกบชมชน วดโรงเรยน(Clustercommunitybase)โดยมงหวงใหชมชนชวยดแลในทกระดบการศกษา

1-64.indd 11 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

12

ระดบการพฒนาวนยนกเรยน

PLC-1

PLC-2

PLC-3

3.1.7การพฒนาวนยนกเรยนตงอยบนพนฐานการเรยนรรวมกนเปนชมชนของนกปฏบตทตองปรบตวเรยนรปรบเปลยนวธการยดหยนและสอสารรวมกนตลอดเวลา 3.2กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน โดยผานกระบวนการเรยนการสอนในชนเรยนบรณาการไปกบกจกรรมการเรยนรทกชวโมงทกกลมสาระโดยครทกคน 3.3การพฒนาวนยโดยการใชกจกรรมเสรมหลกสตร (Extra curriculum) อยางเปนระบบ ตงแตตนนอนตอนเชา แตงตวไปโรงเรยน จนเลกเรยนเดนทางกลบบาน อยในความดแลของครอบครวและชมชน

ภาพท 3การปฏบตซำตามกระบวนการชมชนแหงการเรยนรวชาชพเพอการพฒนาวนยนกเรยน

3.4การออกแบบการเรยนรทด ควรคำนงถงการมสวนรวมของผเรยน การจดกจกรรมเพมความซำซอนของการเรยนรแบบคอยเปนคอยไปการใหขอมลยอนกลบของผลการกระทำ เพอใหนกเรยนไดมโอกาสปรบปรงพฒนาตนเอง การสรางประสบการณแหงความสำเรจและการจดกจกรรมใหมการกระตนการคด 3.5สรางระบบการพฒนาความรและการจดการความรดานวนยอยางเปนระบบเพอรวมกนสรางสรรคองคความรจากการดำเนนงานและปรบปรงระบบการพฒนาวนยนกเรยนอยางตอเนอง 3.6การใชกระบวนการคดเชงระบบ เปนเครองมอในการวเคราะห อธบายสถานการณปญหาของวนยนกเรยนในโรงเรยน

1-64.indd 12 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

13

กจกรรมการพฒนา

กำหนดตวชวดความสำเรจ

กำหนดเปาหมายการพฒนา

การแบงปนวสยทศน

การสรางคานยมรวม

การเรยนรรวมกน

การสรางนสยการเรยนรและ

พฒนาตนเองตลอดเวลา

การคดเชงระบบ

เพอการแกปญหา

กจกรรมเสรมหลกสตร/กจกรรมการพฒนาผเรยน

บรณาการกบการเรยนการสอน

วนยนกเรยน

โรงเรยน วด/ศาสนสถานบาน/ชมชน

การประเมนกำกบตดตาม

การเสรมแรง การมสวนรวม ความตอเนอง ความคงเสนคงวา การสอสาร

วเคราะหปรบปรง

ยกระดบสความเปนเลศ

NO

YES

3.7การพฒนาวนยนกเรยน ควรกำหนดเปาหมายการพฒนาอยางรอบคอบ รอบดานคำนงถงบรบทตางๆอยางครบถวนพรอมกบกำหนดตวชวดความสำเรจและเครองมอวดความสำเรจของการพฒนาวนย เพอสะทอนความกาวหนาของการพฒนาวนยใหมความ นาเชอถอ(Contentvalidity)

ภาพท 4รปแบบกลไกการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนทกระบบทงโรงเรยน(Wholeschoolapproach)

รายละเอยดของรปแบบกลไกการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยน

1. การเตรยมความพรอมบคลากรทเกยวของ 1.1การสรางวสยทศนรวมกนของทมขบเคลอนการพฒนาวนยและบคลากร ทกระดบ 1.2การสรรหาบคคลทจะเปนคณะรบผดชอบ

1-64.indd 13 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

14

1.3การสอสารเพอสรางการรบรอยางกวางขวางกบชมชนและบคลากรทเกยวของ 1.4การปรบหรอสรางระบบการบรหารทสนบสนนสงเสรมการพฒนาวนยนกเรยน 1.5การสนทนาทมงสะทอนคดตอผลการปฏบต โดยใชกระบวนการชมชนแหง การเรยนรทางวชาชพ

2. กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนโดยใชกจกรรมเสรมหลกสตร 2.1กจกรรมลกเสอเนตรนารยวกาชาด 2.2กจกรรมฝกระเบยบวนยทไดรบการออกแบบเพอวตถประสงคเฉพาะ ไดแกกจกรรมการเดนแถวมาโรงเรยน กจกรรมการเดนแถวเขาชนเรยน กจกรรมการอบรมหนาเสาธงกจกรรมจตอาสา กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมเพอนชวยเพอน กจกรรมนองชวยพ และกจกรรมBodyscan 2.3กจกรรมฝกภาวะผนำ ไดแก กจกรรมสภานกเรยน กจกรรมคณะกรรมการนกเรยน และกจกรรมการสรางสรรคผลงานโดยนกเรยนเปนผออกแบบ (Learner generatedmedia:LGM) 2.4กจกรรมการเขาคายอยางเขมขน โดยแบงลกษณะของการออกแบบกจกรรมทมการฝกฝนเพอทำกจกรรมรวมกนทงนกเรยนและครอยางตอเนอง ในชวงเวลา 1-2 วน เชน คายผนำ คายอนรกษศลปวฒนธรรม คายสงเสรมความซอสตยสจรต กจกรรมระดมสมองกจกรรมเพลงความซอสตยเปนตน

1-64.indd 14 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

15

ปญหาวนยนกเรยน เปาหมาย

สรางทมชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ

ปทสถานทางสงคมรวม

คานยมรวม รวมมอกน

ออกแบบ วางแผนกจกรรมรอบใหม ออกแบบกจกรรม

การจดการเรยนการสอน

วพากษ/สะทอนคด ตอแผนจดการเรยนร

ปฏบตการจดกจกรรม การเรยนการสอน

สงเคราะหผล

ปรบปรงแผน

บนทกวดทศน

สงเกตชนเรยน

ภาพท 5 วงจรชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพเพอการพฒนาวนยนกเรยน

3. กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนทบรณาการกบการจดการเรยนการสอน การออกแบบกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน ทเหมาะสมและมประสทธภาพ มากทสด คอการใชกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ เปนเครองมอสำคญ เหตทตองใชกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพเปนเครองมอในการพฒนาวนยนกเรยน ดวยเหตผลดงน 3.1การแกปญหาวนยนกเรยนมเงอนไขและบรบทของปญหาทแตกตางกนในแตละโรงเรยน การใชกระบวนการทำงานรวมกนของบคคลทเกยวของ ผานกระบวนการชมชนแหง การเรยนรทางวชาชพทบรณาการกบการเรยนการสอน จะชวยสะทอนแงมมของกระบวนการพฒนาวนยนกเรยนในทกมต 3.2ลดความโดดเดยวในการพฒนาคณลกษณะของนกเรยนของครรายบคคล มาเปนการทำงานรวมกนผานกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ เปนลกษณะของ การสรางวฒนธรรมในการทำงานรวมกน

1-64.indd 15 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

16

3.3สรางพลงการพฒนาวนยนกเรยน ผานการทำงานรวมกนของครและผเชยวชาญเพอทำใหเกดพลง ในการสรางสรรคแนวทางการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน ผานกระบวนการจดการเรยนการสอน

4. การประเมน นเทศ ตดตามอยางเปนระบบและตอเนอง การดำเนนการพฒนาวนยนกเรยน จำเปนตองมระบบการประเมน นเทศ ตดตามการปฏบตอยางจรงจง ชดเจนและตอเนอง แลวนำผลการประเมนยอนกลบ เพอปรบปรง เปาหมายและกจกรรมการพฒนาใหเหมาะสม

ปจจยและเงอนไขความสำเรจของการเสรมสรางวนย

1. ปจจยดานผบรหาร เปนความสามารถของผบรหารทควรมในการเสรมสรางวนยใหกบนกเรยนซงเปนกลไกสำคญของการขบเคลอนการดำเนนงานใหประสบความสำเรจ 2. ปจจยดานคร มบทบาทในการขบเคลอนกจกรรมสงเสรมวนยนกเรยนอยางมประสทธภาพ สามารถบรณาการและประสานการเรยนรเพอพฒนาวนยของผเรยนกบการเรยนการสอนอยางเหมาะสม 3. ปจจยดานนกเรยน เปนคณลกษณะหรอพฤตกรรมของผเรยนทเมอมลกษณะหรอพฤตกรรมดงกลาวแลวจะทำใหการเสรมสรางวนยบรรลเปาหมาย 4. ปจจยดานเครอขายความรวมมอ เปนความรวมมอกนของสถาบนตาง ๆ ภายนอกโรงเรยนทสามารถชวยเหลอดแลแนะนำนกเรยนใหมวนยเมออยภายนอกโรงเรยน 5. ปจจยดานบรบท เปนการสรางบรรยากาศหรอสภาพแวดลอมทงภายในโรงเรยนและนอกโรงเรยนทเออตอการดำเนนชวตอยางมวนยของนกเรยน

การเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน เปนสงทจะตองใชพลงความรวมมอ และตองดำเนนการใหสอดคลองกบบรบทของสถานศกษาและชมชนโดยมเงอนไขทจะทำใหการเสรมสรางวนยประสบผลสำเรจดงน 1.ความสมครใจและเตมใจของผมสวนเกยวของ โดยอาศยความคดรเรมของคณะครและการมภาวะผนำของผบรหารเปนหลก 2.การกำหนดนโยบายเกยวกบการเสรมสรางวนยไวในแผนหรอหลกสตรสถานศกษาโดยมอบหมายผรบผดชอบหลกอยางเหมาะสมและสอดคลองกบบรบทของสถานศกษา 3.การตดตามและประเมนผลอยางสมำเสมอ 4.การดำเนนงานหรอกจกรรมทเกยวของกบการเสรมสรางวนยใหเปนไปตามบรบทของสถานศกษาไมเปนการเพมงบประมาณจากปกตและไมใชการเพมภาระงานใหกบผสอน

1-64.indd 16 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

17

5.การมสวนรวมของทกภาคสวน ทงบคลากรในสถานศกษา ผปกครอง และชมชน โดยรอบ 6.การสรางความยงยนของการเสรมสรางวนย โดยนำแนวคดชมชนแหงการเรยนรปรบเขากบกระบวนการภายใน จะเปนการบรณาการการดำเนนงานและกลายเปนความรวมมอของครและผเกยวของอยางเปนระบบ

การศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานของประเทศไทย

การศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศไทยมวตถประสงคดงน 1.เพอศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐาน 2.เพอศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 3.เพอศกษาหลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 9 ดาน คอ ความรบผดชอบ การตรงตอเวลา ความซอสตยสจรต การปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑ รจกกาลเทศะ เคารพสทธผอน การมจตอาสา เสยสละ และเหนอกเหนใจผอน 4.เพอศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 5.เพอศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 6.เพอศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 7.เพอศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย 8.เพอจดทำขอเสนอเชงนโยบาย

โดยมวธดำเนนการศกษาคนควาแบงเปน 5 ขน คอ ขนตอนท 1 ศกษา คนควาขอมลขนตอนท 2 สมภาษณเชงลกผทรงคณวฒทมประสบการณ ขนตอนท 3 ยก (ราง) เอกสาร การรายงานผลการศกษารปแบบและกลไกขนตอนท4การประชมวพากษเอกสารรายงานและ

1-64.indd 17 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

18

ขนตอนท 5 การปรบปรงรายงานผลการศกษาเอกสารฉบบสมบรณ เครองมอทใชในการวจยไดแก แนวคำถามสมภาษณ/ สนทนากลมผทรงคณวฒ แบบสอบถามสำหรบครและบคลากรทางการศกษา และแบบสอบถามเพอการประเมนปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความ เขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน หาคณภาพเครองมอกอนนำไปใช โดยตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content Validity) และหาคาดชนความสอดคลองของผเชยวชาญ (IOC) คาเฉลย ทงฉบบ0.96โดยตดขอทมคาดชนความสอดคลองไมถง0.50ออกจำนวน2ขอและยก (ราง)เอกสารการรายงานผลการศกษา เมอยก (ราง) เอกสารการรายงานเรยบรอยแลว จงตรวจสอบคณภาพเอกสารโดยการวพากษโดยผทรงคณวฒผลการวจยสรปไดดงน

ผลการศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1.นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมดงน 1)พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2)พ.ศ.2545และ(ฉบบท3)พ.ศ.2553 2)แผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.2560–2579 3)แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง(พ.ศ.2560-2564) 4)มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545และ(ฉบบท3)พ.ศ.2553แผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.2560–2579และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง (พ.ศ.2560-2564) นโยบายของรฐบาลตามแนวทางทง 3 ฉบบน กลาวถงความสำคญของ “วนย” ไวทงสน โดยเฉพาะดานการพฒนาศกยภาพของคนในสงคม เชน พ.ร.บ.การศกษา ทใหความสำคญกบ “วนย” แตไมไดกลาวไวโดยตรง แต “วนย” นนเปนสวนหนงของการพฒนาดาน “คณธรรมจรยธรรม” ดงกลาวไวในหมวด1บททวไปความมงหมายและหลกการในมาตรา6คอดงน “การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายจตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดำรงชวต สามารถอยรวมกบผอนได”

1-64.indd 18 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

19

สวนแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579 นน กลาวถง “วนย” ไวในยทธศาสตรท 3 การพฒนาศกยภาพคนทกชวงวย และการสรางสงคมแหงการเรยนร ซงยทธศาสตรท 3 เปาหมายหมายท 1 คอผเรยนมทกษะและคณลกษณะพนฐานของพลเมองไทยและทกษะและคณลกษณะทจำเปนในศตวรรษท21โดยมตวชวดทสำคญของเปาหมายท1เชนรอยละของผเรยนมคณลกษณะและทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 เพมขน รอยละของผเรยนทกระดบการศกษา มพฤตกรรมทแสดงออกถงความมวนย และมจตสาธารณะเพมขน โดยมแนวทางการพฒนาในยทธศาสตรท 3 สวนหนง คอ “สรางเสรมและปรบเปลยนคานยมของ คนไทยใหมวนยจตสาธารณะและพฤตกรรมทพงประสงค” แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) มเนอหาแบงเปน 5 สวน คอ สวนท 1 ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 สวนท 2 การประเมนสภาพแวดลอมการพฒนาประเทศสวนท3วตถประสงคและเปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯฉบบท12สวนท4ยทธศาสตรการพฒนาประเทศและสวนท5การขบเคลอน และตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯฉบบท12ซงไดมการกลาวถงความสำคญของ“วนย”ไวถง4สวน(สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2560)ดงน

1)สวนท1ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯฉบบท12 ภาพรวมของการพฒนาในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 กลาวถงหลกการสำคญของแผนพฒนาฯเรอง“วนย”ไวดงน หลกการขอท 2 ยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” มงสรางคณภาพชวตและ สขภาวะทดสำหรบคนไทยพฒนาคนใหมความเปนคนทสมบรณมวนย ใฝร มความร มทกษะ มความคดสรางสรรคมทศนคตทด... หลกการขอท4ยด“เปาหมายอนาคตประเทศไทยป2579”ทเปนเปาหมายในยทธศาสตรชาต20ปมาเปนกรอบในการกำหนดเปาหมายทจะบรรลใน5ปแรกและเปาหมายในระดบยอยลงมา โดยทเปาหมายและตวชวดในดานตางๆ มความสอดคลองกบกรอบเปาหมายทยงยน (SDGs)ทงน เปาหมายประเทศไทยในป2579ซงเปนทยอมรบรวมกนนนพจารณาจากทงประเดนหลกและลกษณะของการพฒนา ลกษณะฐานการผลตและบรการสำคญของประเทศลกษณะของคนไทยและสงคมไทยทพงปรารถนา และกลมเปาหมายในสงคมไทย โดยกำหนดไวดงน “เศรษฐกจและสงคมไทยมการพฒนาอยางมนคงและยงยนบนฐานการพฒนาทยงยน สงคมไทยเปนสงคมทเปนธรรมมความเหลอมลำนอย คนไทยเปนมนษยทสมบรณ เปนพลเมองทมวนย ตนร และเรยนรไดดวยตนเองตลอดชวต มความร มทกษะและทศนคตทเปน

1-64.indd 19 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

20

คานยมทด มสขภาพรางกายและจตใจทสมบรณ มความเจรญเตบโตทางจตวญญาณ มจตสาธารณะและทำประโยชนตอสวนรวม มความเปนพลเมองไทย พลเมองอาเซยน และพลเมองโลก...” จดเนนและประเดนพฒนาหลกในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบท12 จดเนนและประเดนพฒนาหลก ภายใตประเดน การเตรยมพรอมดานกำลงคนและการเสรมสรางศกยภาพของประชากรในทกชวงวย จดเนนการพฒนาคนทสำคญในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 เรอง “วนย” เนน “การหลอหลอมใหคนไทยมคานยมตามบรรทดฐานทดทางสงคม คนไทยในทกชวงวยเปนคนด มสขภาวะทด มคณธรรมจรยธรรม มระเบยบวนย มจตสำนกทดตอสงคมสวนรวม”

2)สวนท 2 การประเมนสภาพแวดลอมการพฒนาประเทศสถานการณและแนวโนม ภายใน แผนพฒนาฯ ฉบบท 12 กลาวถงปญหาสงคมของคนไทยดาน “วนย” ไวในสถานการณและแนวโนมของสงคมไทยขอยอยท2.3.7คนไทยสวนใหญยงมปญหาดานคณธรรมจรยธรรม และไมตระหนกถงความสำคญของการมวนย ความซอสตยสจรต และการมจตสาธารณะ

3)สวนท3วตถประสงคและเปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯฉบบท12 มเปาหมาย “เพอวางรากฐานใหคนไทยเปนคนทสมบรณ มคณธรรมจรยธรรม มระเบยบวนยคานยมทด มจตสาธารณะและมความสข โดยมสขภาวะและสขภาพทด ครอบครว อบอน ตลอดจนเปนคนเกงทมทกษะความรความสามารถและพฒนาตนเองไดตอเนอง ตลอดชวต”และมเปาหมายรวมวา“คนไทยมคณลกษณะเปนคนไทยทสมบรณมวนยมทศนคตและพฤตกรรมตามบรรทดฐานทดของสงคม มความเปนพลเมองตนร มความสามารถในการ ปรบตวไดอยางรเทาทนสถานการณ มความรบผดชอบและทำประโยชนตอสวนรวม มสขภาพกายและใจทดมความเจรญงอกงามทางจตวญญาณมวถชวตทพอเพยงและมความเปนไทย”

4)สวนท4ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 มยทธศาสตรทงสน10 ยทธศาสตร ยทธศาสตรทเกยวของกบ “วนย” ในสถานศกษาม 2 ยทธศาสตร คอยทธศาสตรท1การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษยซงเนนคานยมคนไทยใหมคณธรรมจรยธรรม มวนย จตสาธารณะ และยทธศาสตรท 6 การบรหารจดการในภาครฐ การปองกน การทจรตประพฤตมชอบและธรรมาภบาลในสงคมไทย มสาระสำคญเกยวกบ “วนยในสถานศกษา” ในขอ 4) เสรมสรางคณธรรม จรยธรรมและธรรมาภบาลในสถานศกษา ภายใตกรอบแนวคด

1-64.indd 20 9/7/18 1:07:19 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

21

“โรงเรยนสจรต” เพอสรางองคความรและกระบวนการเรยนรทเทาทนตอการเปลยนแปลงปลกจตสำนกทกษะกระบวนการคดมวนยซอสตยอยอยางพอเพยงมจตสาธารณะ จากนโยบายทง3ฉบบสรปไดวาการพฒนาคนโดยเฉพาะดาน“วนย”เปนสงสำคญ จำเปน เรงดวน ทจะตองเรงพฒนาใหบคคลมคณลกษณตามทสงคมตองการ เพราะเปนรากฐานทสำคญในการพฒนาดานอนๆตอไป นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมตอการเสรมสราง วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานอกฉบบกคอ มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณ การกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทออกมาตรการการปองกนเชงรก ใหสถานศกษาตองปฏบตตาม คอ ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเพอคดกรอง แยกนกเรยนกลมเสยง เชญผปกครองมารบทราบขอมล และกำหนดแนวทาง การพฒนาทกษะชวตเพอปองกนปญหาทจะเกดขนในอนาคต และกำหนดใหบคคลทเกยวของตองทำความเขาใจและดำเนนตาม นอกจากนยงระบขนตอนการปองปราบ และแกปญหาความรนแรงในสถานศกษาไวอยางชดเจนเปนระบบ

2.นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของทเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน คอ “มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน” ซงไดออกมาตรการตาม“พระราชบญญตคมครองเดกพ.ศ.2546”และ“ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษาพ.ศ.2548” จากระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษาพ.ศ. 2548น สงผลให ผสอนไมสามารถใชไมเรยวลงโทษเดกดวยการ “ต” ได ซงจากการสมภาษณ/ สนทนากลมคร ครบางสวนใหความเหนวา “การลงโทษโดยการต สำหรบเดกบางคน บางกลม ยงคงมความจำเปนอย เพราะวธการวากลาวตกเตอน ทำทณฑบน ตดคะแนน หรอทำกจกรรมให ปรบเปลยนพฤตกรรม นน ใชไมไดผล และไมมผลตอชวตของเดกกลมน เดกยงคงกระทำ ความผดอยเพราะสดทายแลวอยางไรกไดเลอนชน”

ผลการศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของทเปนปจจยหนนตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมดงน 1.มาตรฐานการศกษาของชาต 2.มาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาฉบบลงวนท11ตลาคมพ.ศ.2559

1-64.indd 21 9/7/18 1:07:20 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

22

3.มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอกระดบการศกษาขนพนฐาน:ประถมและมธยมศกษารอบทสอง(พ.ศ.2549-2553) 4.หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551 5.คำขวญวนเดกประเทศไทย

มาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการศกษาขนพนฐานฯ มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอกฯ เปนขอกำหนดเกยวกบคณลกษณะของคนไทยทพงประสงค คณภาพผเรยน คณลกษณะทพงประสงคและมาตรฐาน ทตองการใหเกดในสถานศกษาทกแหง เพอใชเปนหลกในการเทยบเคยงสำหรบการสงเสรมและกำกบดแลการตรวจสอบการประเมนและการประกนคณภาพทางการศกษา หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลาวถง “วนย” ในคณลกษณะอนพงประสงคและกจกรรมพฒนาผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค คอมงพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน 1)รกชาตศาสนกษตรย2)ซอสตยสจรต3)มวนย4)ใฝเรยนร5)อยอยางพอเพยง6)มงมนในการทำงาน 7) รกความเปนไทย และ 8) มจตสาธารณะ นอกจากน สถานศกษาสามารถกำหนดคณลกษณะอนพงประสงคเพมเตมใหสอดคลองตามบรบทและจดเนนของตนเองได กจกรรมพฒนาผเรยน มงใหผเรยนไดพฒนาตนเองตามศกยภาพพฒนาอยางรอบดานเพอความเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม เสรมสรางใหเปนผม ศลธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย ปลกฝงและสรางจตสำนกของการทำประโยชนเพอสงคมสามารถจดการตนเองได และอยรวมกบผอนอยางมความสข กจกรรมพฒนาผเรยน แบงเปน 3ลกษณะดงน 1)กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยนใหรจกตนเอง รรกษสงแวดลอม สามารถคดตดสนใจ คดแกปญหา กำหนดเปาหมาย วางแผนชวตทงดานการเรยน และอาชพ สามารถปรบตนไดอยางเหมาะสมนอกจากนยงชวยใหครรจกและเขาใจผเรยนทงยงเปนกจกรรมทชวยเหลอและใหคำปรกษาแกผปกครองในการมสวนรวมพฒนาผเรยน 2)กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทมงพฒนาความมระเบยบวนย ความเปนผนำผตามทด ความรบผดชอบ การทำงานรวมกน การรจกแกปญหา การตดสนใจทเหมาะสม ความมเหตผล การชวยเหลอ แบงปนกน เอออาทร และสมานฉนท โดยจดใหสอดคลองกบความสามารถ ความถนด และ ความสนใจของผเรยนใหไดปฏบตดวยตนเองในทกขนตอน ไดแก การศกษาวเคราะหวางแผน

1-64.indd 22 9/7/18 1:07:20 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

23

ปฏบตตามแผน ประเมนและปรบปรงการทำงาน เนนการทำงานรวมกนเปนกลม ตามความเหมาะสมและสอดคลองกบวฒภาวะของผเรยน บรบทของสถานศกษาและทองถน กจกรรมนกเรยนประกอบดวย 2.1) กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด ผบาเพญประโยชน และนกศกษา วชาทหาร 2.2) กจกรรมชมนมชมรม

3)กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน เปนกจกรรมทสงเสรมใหผเรยนบาเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคม ชมชน และ ทองถนตามความสนใจในลกษณะอาสาสมคร เพอแสดงถงความรบผดชอบ ความดงาม ความ เสยสละตอสงคมมจตสาธารณะเชนกจกรรมอาสาพฒนาตางๆกจกรรมสรางสรรคสงคม คำขวญวนเดก เปนคำขวญทนายกรฐมนตรมอบใหเดกไทยทกป เพอใหทกคนเหนคณคาความสำคญของเดกอนเปนอนาคตของชาตในภายหนา และใหเดกไวเปนขอคดเตอนใจเรมตงแตป พ.ศ.2499-2560 สวนใหญจะเนนคณลกษณะของเดกไทยทพงประสงค โดยเฉพาะดาน “วนย” ซงรฐบาลทกยคทกสมยเลงเหนความสำคญ เหนควรปลกฝงใหเดกไทยมระเบยบวนยอนเปนคณลกษณะพนฐานสำคญในการอยรวมกนในสงคม ดานมาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของทเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน นน ไมพบมาตรฐานการศกษาและหลกสตรทเปนอปสรรค

ผลการศกษาหลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 1.ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของพอาเจต(Piaget) ทฤษฎนเชอวา เดกจะมพฒนาการทางจรยธรรมตามชวงอาย ซงแบงเปน 2 ขน คอขนรบกฎเกณฑและมาตรฐานทางจรยธรรมจากบดามารดา ครและเดกโต ซงจะเกดกบเดกทม อายระหวาง 5-8 ขวบ และขนกฎเกณฑคอ ขอตกลงระหวางบคคล เกดขนตงแตอาย 9 ขวบ ขนไป โดยเดกจะเชอวากฎเกณฑอาจจะเปลยนแปลงได ความรวมมอและการนบถอซงกนและกน เปนเรองสำคญและคดถงแรงจงใจของผกระทำดวย 2. ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก(Kohlberg’sMoralDevelopmentTheory) เชอวา พฒนาการทางจรยธรรม นอกจากจะขนอยกบชวงอายแลว ระดบสตปญญายงสอดคลองกบการพฒนาทางดานจรยธรรมดวย เนองจากตองอาศยการใชเหตผลและความคด

1-64.indd 23 9/7/18 1:07:20 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

24

เชงนามธรรม โดยสรปพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก ม 6 ขน คอ ขนแรกกระทำพฤตกรรม เพราะกลวการถกลงโทษ หรอเกรงกลวอำนาจของผอน ขนทสอง กระทำพฤตกรรมเพราะตองการไดรบผลตอบแทนแลกเปลยนหรอทำเพอรางวลขนทสามกระทำพฤตกรรมเพอใหสงคมยอมรบขนทสกระทำพฤตกรรมตามหนาท ตามการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑทสงคมกำหนดไว ขนทหากระทำพฤตกรรมตามความเหนชอบของตนพฤตกรรมทคนสวนใหญชนชมยอมรบและขนทหกกระทำพฤตกรรมโดยไมหวงผลตอบแทนเปนพฤตกรรมจากจตสำนกทดงามซงในแตละขนจะเกดขนในตามพฒนาการในแตละชวงอายและสตปญญา 3.ทฤษฎจตสงคมของอรคสน (Erik Erikson: Eight stages of PsychosocialDevelopment) สงแวดลอมทางสงคม วฒนธรรม และทางความคด มอทธพลตอพฒนาการทางจรยธรรม ดงนน การปลกฝงคณธรรมความดงามตาง ๆ สามารถพฒนาในแตละชวงอายใหสอดคลองกบสงแวดลอมรอบกาย โดยระดบอนบาลสามารถปลกฝงสงดงามผานการเลานทานและการเลนสมมต ระดบประถมศกษาควรมอบหมายงานหรอภาระรบผดชอบทมความยากงายเหมาะสมกบระดบความสามารถ คอยใหกำลงใจเมอเดกประสบความสำเรจ และตองแกไขเมอเกดความผดพลาด พรอมชแนะสงทควร และระดบมธยมศกษาควรสงเสรมใหมความเชอมน มความคดรเรมและถาพบวาเดกยงไมพฒนากควรหาชองทางชวยเหลอใหมากทสดเรวทสด 4.ทฤษฎการเรยนรสงคมเชงพทธปญญาของแบนดรา(Bandura) พฤตกรรมของคนมปจจยทางสภาพแวดลอม และปจจยสวนบคคลเขามาเกยวของรวมทงการเสรมแรง โดยเชอวาคนสวนใหญตองเรยนรผานการสงเกตพฤตกรรมจากผอนมาแทบทงสนจงไดเนนแนวคด3ประการคอ1)การเรยนรโดยการสงเกตเกดจาก4กระบวนการคอกระบวนการตงใจ กระบวนการเกบจำ กระบวนการกระทำ และกระบวนการจงใจ 2) แนวคดการกำกบตนเอง และ 3) แนวคดการรบรความสามารถของตนเอง ซงม 4 ปจจย คอประสบการณทประสบความสำเรจการใชตวแบบการใชคำพดชกจงและการกระตนทางอารมณจากหลกการดงกลาวนำมาซงแนวทางการเสรมสรางวนยไดโดยการปลกฝงคณธรรมตองสอดคลองกบพฒนาการในแตละชวงวย โดยเฉพาะอยางยงควรเรมตงแตระดบอนบาล ทงนตองเนนการอธบายเหตและผลเปนสำคญ และตวแบบมอทธพลตอความประพฤตของเดกมาก ตวแบบจงตองมความประพฤตทดเพอใหเดกแสดงพฤตกรรมตาม ชวงวยรนจงตองใชตวแบบทางสงคมเขาชวย นอกจากน การเสรมแรงยงมอทธพลตอพฤตกรรม จงควรเสรมแรงเดกโดยเฉพาะการเสรมแรงทางบวก และควรยำพฤตกรรมอยางสมำเสมอเพอใหเดกสามารถควบคมกำกบตนเองได

1-64.indd 24 9/7/18 1:07:20 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

25

ผลการศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ผลการศกษาเอกสาร ตำรา ทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบ การศกษาขนพนฐานมผลการศกษาดงน วธการปลกฝงวนยเดกปฐมวยในสถานศกษา 1)ดานการจดการเรยนการสอนเนนการบรณาการกบการเรยนการสอนในชนเรยนเชนการเลานทานคณธรรมทกครงกอนเรมเรยน 2)ดานความประพฤต หรอการแสดงพฤตกรรมของเดก เนนการใชวนยเชงบวกมากกวาเชงลบ ครตองเปนแบบอยางทด ตรวจความเรยบรอยอยางสมำเสมอ และสรางขอตกลงกบผปกครอง 3)ดานการจดสภาพแวดลอมจดสภาพแวดลอม/หองเรยนใหนาอยดแลวสบายตาสบายใจสะอาดปลอดภยสำหรบเดกเลก

วธการปลกฝงวนยระดบประถมศกษา และระดบมธยมศกษา โดยใชแนวทางของศนยโรงเรยนคณธรรมนนคอการสราง“โรงเรยนคณธรรม” การจดการชนเรยนทำไดดงน 1) เนนความสำคญของนกเรยน โดยครหาวธทจะใหนกเรยนรวมมอในการแสดงความคดเหนในการจดการหองเรยนและวธปองกนปญหาระเบยบวนย 2)สงเสรมใหนกเรยนมระเบยบวนยดวยตนเอง โดยเนนความสำคญของพฤตกรรมทางบวกของนกเรยนและไมสงเสรมพฤตกรรมทางลบของนกเรยน 3)การตงกฎระเบยบของหองเรยน 4)ควรจะมรายการของกฎระเบยบทกขอและระบผลทตามมาของการประพฤตผดกฎระเบยบดวย 5)ระบรางวลหรอแรงเสรมบวกสำหรบคนทมพฤตกรรมไมผดกฎระเบยบ

ผลการศกษาสงเคราะหงานวจยเกยวกบแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน จำนวน 35 เรอง พบวา มการใชกลยทธการมสวนรวมการเสรมแรง การประชมเชงปฏบตการ การศกษาดงาน การนเทศภายใน การใหคำมนสญญาการกำกบตดตาม การระดมสมอง การประชมกระบวนการมสวนรวมอยางสรางสรรค และกลยทธการระดมพลงสรางสรรค โดยใชกจกรรมการเขาคาย/ อบรมคณธรรม การประกวด/ แขงขน การพบปะคร การพบปะผปกครอง/ ชมชน การจบคกบเพอน การพดหนาเสาธง สภานกเรยนการสงเสรมการอานชมรม/ชมนมและการรณรงค

1-64.indd 25 9/7/18 1:07:20 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

26

ผลการศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษามหนวยงานองคกร มลนธไดตระหนกถงความสำคญของการเสรมสรางวนยในเยาวชน หรอดานคณธรรม โดยมเปาหมายเพอสรางคนดออกสสงคมมหนวยงานดงตอไปน 1.ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ เปนสถานททำการของสำนกงานลกเสอ แหงชาตททนสมย ฉลอง 100 ปการลกเสอไทย รวมทงยงไดลงนามประกาศกระทรวงฯ จดตง“ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ” เพอใหเปนศนยกลางดแลแกไขปญหาความประพฤตนกเรยนนกศกษา หรอสารวตรนกเรยนซงถกยกเลกไป นอกจากจะทำหนาทประสานความ รวมมอในกจการลกเสอรวมกบสำนกงานลกเสอแหงชาตแลว ยงทำหนาทสงเสรมปองกนแกไขและคมครองความประพฤตนกเรยนนกศกษา สงเสรมสนบสนนและประสานงานการดำเนนการเกยวกบการคมครองสทธของนกเรยนนกศกษาดวย 2.มลนธยวสถรคณ เปนหนวยงานหนงทตงขนภายใตจดมงหมายเพอขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษามลนธมโครงสรางการทำงานแบงออกเปน3ศนยประกอบดวยศนยโรงเรยนคณธรรมศนยสถานศกษาพอเพยงและศนยจตวทยาการศกษา

ผลการศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสราง วนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ผลศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ไดขอสรปจากการศกษา คนควา เอกสาร งานวจย ลงศกษาโรงเรยนทเปนกรณศกษา ภาพรวมของประเทศไทย พบวา มระบบกลไก รปแบบ โดยรวมของการพฒนาวนยนกเรยนดงน รปแบบท1วนยแบบเดกปกครองกนเองมกฎกตกาใหนกเรยนปกครองกนเองมการกำกบดแลทงชวตความเปนอย นอกจากจะเปนการฝกระเบยบวนยดวยกนเองแลว เดกจะไดทกษะชวตจากการทำกจกรรมตางๆดวยกนเองการปกครองกนเองออกกฎระเบยบกนเองเชนโรงเรยนหมบานเดก ทเนนความรกและเสรภาพ เปนการหลอหลอมนำเดกทมปญหาครอบครวมาฝก มาปรบพฤตกรรม ใหเสรภาพ และความรก มสภานกเรยน มการออกกตกากนเอง และเคารพกตกาของสงคมการลงโทษคอการตดสทธตางๆเปนวนยแบบเดกปกครองกนเอง

1-64.indd 26 9/7/18 1:07:20 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

27

พฤตกรรมของนกเรยน

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

-ภมหลง ของนกเรยน- ภาวะผนำ ของนกเรยน

-ปรชญา:เสรภาพ เสมอภาคภราดร ภาพและการ ปกครองตนเอง- แนวคดการศกษา ทางเลอก- การศกษาแนวพทธ- เกษตรธรรมชาต

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

โรงเรยน

ลงโทษตามมตสภาโรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

สอดคลองกบทศทางทพงประสงค

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงค

กจกรรมชมนม

เสรมแรง

ดดพฤตกรรม

คณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน

สภาโรงเรยน

รปแบบท 1 วนยแบบเดกปกครองกนเอง

รปแบบท2วนยทงกายและใจหรอวนยแบบเนนหลกธรรมในการกำกบตนเปนการฝกทงกายภาพภายนอกและจตภายในคอการฝกตลอดเวลาหลอหลอมทงกายใจจตวญญาณเชนโรงเรยนสตยาไสย ใชปรชญาแนวคดวถพทธตงแตตนเชาจนกระทงเขานอน เนนเรองการฝกจตเปนโรงเรยนกนนอนทโรงเรยน โรงเรยนท 2 คอ โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา จ.บรรมย เปนโรงเรยนกนนอน เนนกระบวนการจตตปญญาศกษาเขามาฝก อกโรงเรยนหนง คอ โรงเรยน มชยพฒนา–โรงเรยนไมไผ(BambooSchool)จ.บรรมยเปนตน

1-64.indd 27 9/7/18 1:07:20 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

28

พฤตกรรมของนกเรยน

ผปกครองตองพรอมทจะใหความรวมมอกบโรงเรยน

- มลนธเพอ การกศล- จตศกษา- นกเรยนตอง ชวยเหลอ สงคมและ โรงเรยน

- เปาหมายทดงามคณคาความสข- ไมมการสอบ- ไมมเสยงระฆง- ไมมรางวลใหผเรยน- ไมมกจกรรมหนาเสาธง- ไมจดลำดบความสามารถของผเรยน- พฒนาผเรยน(ปญญาภายใน,ปญญาภายนอก)- PBL,BBL

แนวปฏบตระดบ

โรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

รปแบบท 2วนยทงกายและใจหรอวนยแบบเนนหลกธรรมในการกำกบตน

รปแบบท3วนยตามกฎระเบยบเปนการฝกแบบใหนกเรยนเคารพกฎกตการะบบฝกนกเรยนเชนหามใสรองเทาขนอาคารใหรางวลสำหรบเดกททำดและลงโทษสำหรบเดกททำผดกตกา ใชกระบวนการเรยนการสอนเขามาเปนสวนหนงในการฝกดวย ซงโรงเรยนสวนใหญ ในประเทศไทย จะใชการฝกวนยแบบน ผลของการฝกจะประสบความสำเรจหรอไม ขนอยกบความจรงจงของการดำเนนงานเปนหลก ความรวมมอตามรปแบบน ปรากฏใหเหนทกโรงเรยน เนองจากเปนขอบงคบตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551และตาม“มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน” ซงระบบกลไกและความรวมมอของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานแตละแหง จะมความเขมงวดแตกตางกนไป และปรากฏเปนกจกรรมภายใตภาระงาน คอ 1) ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน2)งานสงเสรมคณธรรมจรยธรรมและ3)กจกรรมพฒนาผเรยน

1-64.indd 28 9/7/18 1:07:20 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

29

พฤตกรรมของนกเรยน

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

การเลยงดของครอบครว

ภาวะผนำของผบรหาร

กรรมการสถานศกษา

ระเบยบปฏบตระดบโรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

กจกรรมพฒนาผเรยน

อดมการณความเปนคร

สอดคลองกบทศทางทพงประสงค

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงค

เสรมแรง

ดดพฤตกรรม

คณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน

ความใสใจของคร

วฒนธรรมของแตละชมชน

รปแบบท 3วนยตามกฎระเบยบ

รปแบบท 4 วนยแบบทหาร คอนำวนยทหารมาฝกอบรมผเรยนใหเปนผมวนย เปน การฝกแบบเขมขน ตามกฎ ระเบยบ การทำผดกฎผดระเบยบ เนนการลงโทษ การปฏบตวนยตาง ๆ เนนการฝกแบบซำ ๆ เพอใหปฏบตจนเกดเปนความเคยชน สวนใหญจะเปนโรงเรยนท เรมตนโดยการรบนโยบายจากกองทพเชนโรงเรยนกองทพบกอปถมภชางกลขส.ทบ.เปนตน

1-64.indd 29 9/7/18 1:07:20 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

30

กจกรรมการเรยนการสอน

กจกรรมพฒนาผเรยน

อดมการณความเปนคร

สอดคลองกบทศทางทพงประสงค

เสรมแรง

ดดพฤตกรรม

คณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน

พฤตกรรมของนกเรยน

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

- การเลยงดของ ครอบครว- วฒนธรรมของ แตละชมชน- การมสวนรวม ของผปกครอง

- ภาวะผนำของ ผบรหารโรงเรยน- กรรมการสถานศกษา- การอบรมคณธรรม จรยธรรม- โครงงานคณธรรม

ระเบยบปฏบตระดบ

โรงเรยน

ความใสใจของคร

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงค

พฤตกรรมของนกเรยน

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

กฎระเบยบแบบทหารเชนการเขาแถวการตดผม

การแตงกายเปนตน

- ใชอำนาจบงคบ- ระบบรนพรนนอง

ระเบยบปฏบตระดบ

โรงเรยน

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงค

ดดพฤตกรรม

ลงโทษตามกฏระเบยบ

รปแบบท 4 วนยแบบทหาร

รปแบบท 5 วนยจากการมสวนรวมของผปกครองและชมชน โดยใหบทบาทผปกครองชมชนเขามามสวนรวมในการดแลนกเรยนอยางใกลชดประสานงานพดคยกบครทปรกษา เพอรวมกนแกปญหาพฤตกรรมนกเรยนและเนนการพฒนานกเรยนโดยการใชโครงงานคณธรรมเชนโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคมจ.พจตรเปนตน

รปแบบท 5วนยจากการมสวนรวมของผปกครองและชมชน

1-64.indd 30 9/7/18 1:07:21 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

31

โดยสรป ระบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน ม 5 รปแบบ แตอยางไรกตาม เงอนไขสำคญของประเทศไทย คอ บาน โรงเรยน และชมชนตองรวมมอกนความรวมมอจากผปกครองและชมชนถาเปรยบเทยบกบตางประเทศจะคอนขางนอยโดยเฉพาะถาเปรยบเทยบกบประเทศญปน เพราะประเทศญปนนน การเสรมสรางวนยเปนเรองของวฒนธรรมทปลกฝงตงแตครอบครว เงอนไขทสอง คอการปลกฝงวนยในวยเยาว คอ ระดบประถมศกษา เพราะเดกในวยนเรมเขาใจเหตและผลงาย ๆ ไดบางแลว ถาครระดบประถมม การกำกบดแล เลก ๆ นอย ๆ เชน การแตงกาย การแขวนสงของ การวางรองเทา การทำ ความสะอาดหองเรยน ฯลฯ จะมอทธพลอยางมาก และเงอนไขทสำคญอกประการหนงของประเทศไทย คอ ควรเนน “วนยเชงบวก” มากกวา “วนยเชงลบ” วนยเชงบวกจะทำใหเดกกระทำพฤตกรรมดวยความสมครใจ เขาใจในเหตและผลของการปฏบต ซงจะปลกฝงในตวเดกอยางยงยนไมใชกระทำเพราะกลวการลงโทษเทานน

ผลการศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย จากการสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยสรปปจจยทเกยวของททำใหบคคลมวนยคอ 1.ปจจยสวนบคคล ไดแก 1) ความรบผดชอบ 2) ความอดทน 3) ความเชอมน ในตนเอง 4) ผลสมฤทธทางการเรยน 5) แรงจงใจใฝสมฤทธ 6) ความเชออำนาจในตน 7) การมงอนาคตควบคมตน 8) เจตคตตอวนยในตนเอง 9) ความฉลาดทางอารมณ และ 10)ความสามารถในการปรบตว 2.ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน ไดแก 1) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย 2) การอบรมเลยงดแบบเขมงวด 3) การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณในการทำกจกรรมตาง ๆ และมความสมำเสมอและเหมาะสมในการใหรางวลหรอลงโทษ 4) การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย 5) การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว 6) ความสมพนธภายในครอบครว7)ฐานะทางเศรษฐกจ8)สภาพแวดลอมทางบานและ9)การปฏบตตนของผปกครอง 3.ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยนไดแก1)การปฏบตตนของคร2)พฤตกรรมกลมเพอน 3) การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน 4) การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย 5) การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา 6) บรรยากาศในชนเรยน 7) สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน 8) สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน และ 9) ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

1-64.indd 31 9/7/18 1:07:21 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

32

4.ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม ไดแก 1) สภาพชมชน 2) การเปดรบขาวสารจากสอมวลชน/ อทธพลของตวแบบสญลกษณ และ 3) อทธพลของตวแบบ (คร ผปกครอง ตวแบบผานสอ)

ขอเสนอเชงนโยบาย ขอเสนอเชงนโยบายเพอการขบเคลอนขยายผลตอหนวยงาน แบงขอเสนอตามระดบหนวยงานดงน 1.ระดบหนวยงานกำหนดนโยบาย 1.1การเสรมสรางวนยนกเรยน เปนกระบวนการทจำเปนตองอาศยความชดเจนและความตอเนองเชงนโยบายเปนอยางยงเนองจากการเสรมสรางวนยนกเรยนเงอนไขสำคญคอการเรมปลกฝงมาจากการอบรมเลยงดระดบครอบครว และการฝกฝน เอาใจใสอยางจรงจงและตอเนองโดยครในระดบประถมศกษา ดงนน หนวยงานทกำหนดนโยบายการศกษาขนพนฐาน จงจำเปนตองมความชดเจนในการกำหนดเปนนโยบายสำคญในการเสรมสรางคณลกษณะผเรยนและตองมความเขมขน จรงจง ตอเนอง มระบบการกำกบ ตดตามและประเมนผลเพอการปรบปรงนโยบายตอเนองตลอดเวลา 1.2ครประจำชนระดบประถมศกษา เปนบคคลทมอทธพลตอการเสรมสรางวนยนกเรยนมากทสด เพราะนกเรยนวยประถมศกษาตอนตน จะเปนวยทเรมกอตวของบคลกภาพและหากไดมความรวมมอทเขมแขงกบครอบครวดวยจะยงทำใหการสรางวนยนกเรยนมประสทธภาพมากยงขน 1.3ภาวะการนำของผบรหารสถานศกษาทมวสยทศนเกยวกบการสรางวนยนกเรยนจะเปนตวสงสญญาณทกระตนใหเกดการปฏบตอยางจรงจงและเขมขนระดบชนเรยนไดมากทสด 1.4การใหการศกษาแกครอบครวเปนเรองทจำเปนมากเพราะยงมความแปรปรวนของระดบการเลยงดของแตละครอบครวทแตกตางกนมาก โดยเฉพาะระดบการศกษา และเศรษฐฐานะของพอแมจะเปนตวสะทอนคณภาพและระบบการเลยงดทแตกตางกน 1.5ตองสงเสรมการมสวนรวมของชมชน โดยเฉพาะกลมผปกครอง กรรมการ สถานศกษา ตองมสวนกระตนและสงสญญาณความตองการการเสรมสรางวนย ไปยงครและ ผบรหารโรงเรยนอยางจรงจงเขมขนและตอเนองตลอดเวลา

2.หนวยงานกำกบนโยบายระดบภาค 2.1ตองมการกำหนดยทธศาสตรการเสรมสรางวนยนกเรยน โดยใหแตละจงหวดดำเนนการสรางกลยทธการเสรมสรางวนยนกเรยน และมตวชวดเปนตวบงชระดบความสำเรจของการดำเนนการในแตละจงหวด

1-64.indd 32 9/7/18 1:07:21 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

33

2.2ตองมระบบการกำกบ ตดตาม ประเมนผลเพอการพฒนากระบวนการอยาง ตอเนอง 2.3ตองมระบบการจดการความรดานการเสรมสรางวนยนกเรยนในระดบ สถานศกษา ระดบจงหวดและระดบภาค เพอการเรยนรและตอยอดใหการดำเนนการมประสทธภาพมากยงขน

3.หนวยงานระดบจงหวด 3.1คณะกรรมการการศกษาจงหวด ควรจะตองมการกำหนดเปาหมายดานวนยนกเรยน ทเปนคณลกษณะรวมของทงจงหวด เพอใหสอดคลองกบวฒนธรรมทองถนของแตละจงหวด และเปนสงทสนองตอบตอการพฒนาคณภาพคนเพอตอบสนองการมงานทำในแตละพนททแตกตางกนดวย 3.2ควรจะเปดโอกาสใหแตละโรงเรยนมอสระในการออกแบบกจกรรมการเสรมสราง วนยนกเรยน โดยเนนการใชกระบวนการชมชนเรยนรวชาชพรวมกน เพอกอใหเกดการพฒนา ไปสการมนวตกรรมการเสรมสรางวนยนกเรยนทเปนการปฏบตดของแตละโรงเรยน 3.3ตองมระบบการกำกบ ตดตาม ประเมนผลกระบวนการพฒนาวนยนกเรยน แตมลกษณะเปนการประเมนเพอการพฒนามากกวาเปนการประเมนเพอการตดสนผล

4.หนวยงานระดบสถานศกษา 4.1ครประจำชนเปนปจจยสำคญอยางทสด เพราะการดแลนกเรยนอยางเขาใจ ใกลชดทมเทเสยสละตอเนองโดยตงอยบนฐานของความปรารถนาดเปนทตงแบบ“กดไมปลอย” จะเปนปจจยเงอนไขของความสำเรจเบองตน 4.2สงคมเพอนในชนเรยนเปนอกเงอนไขหนงทจะมสวนสรางความมวนยในนกเรยนได เพราะบคคลทมความเขาใจ ใกลชดกนมากทสด คอ เพอน ดงนน การมเพอนทมความคด ทถกตองมการนำพาไปในทางทดจะเปนสวนสำคญมาก 4.3การสรางเงอนไขหรอสรางแรงจงใจ สรางกลยทธใหเกดเครอขายความรวมมอกบผปกครองหรอสมาชกในชมชนทโรงเรยนตงอย จะเปนปจจยเกอหนนทจะสรางเกราะคมกนและสรางวนยนกเรยนไดดทสด 4.4การสรางความตระหนกและสรางเปาหมายการมวนยนกเรยนดวยการใหครจดกจกรรมการเรยนการสอนทตองบรณาการเรองการเสรมสรางวนยไปดวยอยางพถพถน จรงจงในรายละเอยดอยางตอเนอง เขมแขง โดยเฉพาะครในระดบปฐมวย จนถงระดบประถมศกษาเปนระยะการกอตวของการสรางบคลกภาพของนกเรยนในอนาคต

1-64.indd 33 9/7/18 1:07:21 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

34

4.5การสรางชมชนการเรยนรวชาชพ ดวยการใชการสรางวนยนกเรยนเปนเปาหมาย ทตองกำหนดใหครทกคนในโรงเรยนจะตองดำเนนการ โดยตองถอเปนนโยบายสำคญของทกโรงเรยน 4.6ผบรหารโรงเรยน จะตองจดระบบการถอดบทเรยนระหวางครในโรงเรยนและระหวางโรงเรยนเพอคนหาวธการปฏบตดของแตละโรงเรยนและภายใตเงอนไขทแตกตางกน 4.7ผบรหารโรงเรยน จะตองมการพฒนานวตกรรมการสรางวนยนกเรยนใหเปนนโยบายสำคญเพราะการมวนยถอเปนคณลกษณะทสำคญของนกเรยน

การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศญปน

การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศญปนสามารถสรปไดดงน 1.จากการสำรวจกจกรรมทางการศกษาทเกยวกบการเสรมสรางวนยของนกเรยนในสถานศกษาของประเทศญปน พบวา การดำเนนของสถานศกษาทมวธการรบมอกบการสงเสรมวนยของเดกอยางไร จาก การนำเสนอเนอหาเกยวกบทฤษฎทกลาวถงความเปนมาของการแนะนำ การใชชวตอยางละเอยด และการเปลยนแปลงทางดานสงคมทเกยวของกบการสงเสรมวนยนกเรยนในประเทศญปน จตสำนกทเกยวกบการรกษากฎระเบยบวนยภายในสงเหลานนจตสำนกทเกยวกบการรกษากฎระเบยบวนย คอ สงทฟมฟกนกเรยนผานกจกรรมทเกยวกบ ดานการศกษาทงหมดในการศกษาของโรงเรยน เชน การแนะแนวนกเรยน การแนะแนวตามสาระการเรยนร การศกษาทางศลธรรม กจกรรมพเศษหรอการศกษาทางดานสทธมนษยชนเปนตน 2.ผลจากกจกรรมการเสรมสรางวนยของนกเรยนในสถานศกษาทมตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมทางสงคมกบสภาพแวดลอมทางการเรยนการสอนของประเทศญปน จาก การศกษากจกรรมการเสรมสรางวนยของนกเรยนในสถานศกษาของประเทศญปน จะพบวา แมโลกจะมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวเพยงใดกตาม คานยมในดานการปลกฝงความ มระเบยบวนยกยงคงมอยตอไปอยางเขมแขง เชนเดยวกบหลกสตรการเรยนรของประเทศญปน ทไดมการใชมาอยางยาวนาน มกแตเพยงวธการหรอรปแบบการจดการเรยนการสอนเทานน ทเปลยนแปลงไปตามยคสมย แตสาระสำคญหรอเปาหมายของการจดการศกษายงคงอยเชนเดมคณธรรมจรยธรรม คานยมของคนญปนเราสารมารถพบเหนไดโดยทวไป ไมมหนงสอ ตำรา ในการสอนเรองราวเหลาน หากแตวาเปนสงทเกดขนจนเปนวถของคนในชาต การอบรมสงสอน

1-64.indd 34 9/7/18 1:07:21 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

35

การรวมกนสรางสงคมของทกภาคสวนและการสอดแทรกในทกกจกรรมของโรงเรยนดวย 3.การวเคราะห สงเคราะหปจจยทหนนเสรมและเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยของนกเรยนในสถานศกษาของประเทศญปนประกอบดวย5ปจจยไดแก 3.1ปจจยท เกดจากสภาพแวดลอมภายในบาน ซงเกดจากการอบรมเลยงด การปลกฝงจตสำนกทเกยวกบการรกษากฎระเบยบวนยของครอบครว โดยมากวนยทเดกไดรบจากบานจะเปนวนยทเกยวของกบตนเอง การใชชวตประจำวน เชน การเขานอนเรว การตนเชาหรอการรบประทานอาหาร เปนตน พนฐานเหลานมไวเพอฟมฟกนกเรยนผานกจกรรมทเปน รปธรรม เพอทำใหเหนถงความสำคญของการรกษากฎระเบยบหรอความสมพนธกบผอน ดวยเหตน ระเบยบวนยหรอวธการดำเนนชวตภายในบานทตดมากบแตละบคคลนน มความเปนไปไดทจะเปนปจจยทสงผลตอตอการเสรมสรางวนย อยางไรกตาม ชวงปทผานมา พบวาจาก ผลกระทบของภาวะถดถอยทางเศรษฐกจ ทำใหความสามารถในบรโภคและอปโภคลดลงครอบครวทไมสามารถสอนใหลกมวนยเพมมากขนการเปลยนแปลงดงกลาวมแนวโนมทจะทำใหเกดอปสรรคตอการเสรมสรางวนยได 3.2ปจจยทเกดจากกจกรรมภายในโรงเรยน เมอเดกออกจากบานเพอมาโรงเรยนในประเทศญปน เดกจะถกปลกฝงความมวนยตงแตการเดนทางมาโรงเรยน โดยเดกชนประถม 1-6สวนใหญมกจะเดนไปโรงเรยนจะมการรวมตวกนตามจดตาง ๆ เพอเดนแถวไปโรงเรยน โดยจะม“ซลเวอรซง” ซงเปนผสงอายทเกษยณอายแลวในชมชน มาคอยทำหนาทดแลและรกษาความปลอดภยใหเดกนกเรยน ทงขาไปและขากลบจากโรงเรยน เมอถงโรงเรยนในตอนเชากอนเขาหองเรยนเดกจะเปลยนรองเทาเปนแบบเดยวกนและเกบใหเปนระเบยบกอนเรมเรยนของทกวนจะมการตรวจเชควานกเรยนพกผาเชดหนาและกระดาษทชชมาหรอไม เพอการรกษาความสะอาด และสขอนามย ถาลมจะถกหกคะแนน และมผาเชดหนาสำรองใหยม และจะมการซกถามวา มใครไมสบายหรอไม ถามกตองใชผาปดปาก ดแลตวเองไมใหแพรไปยงเพอน และทกคนกจะมการตดปายชอนกเรยน ซงจะมกระดาษเขยนเปาหมายของเดกแตละคน ปดไวทหลงหองเรยนเพอเตอนใหปฏบตตนตามเปาหมายทใหไว เชน ผมจะไมมาสายอก หนจะยกมอตอบคำถามใหบอยขน ในการรบประทานอาหารทโรงเรยน คนญปนจะมความรบผดชอบอาหารของตนเอง ไมกนเหลอทง และหลงจากรบประทานอาหารเสรจ ทกคนจะชวยกนเกบภาชนะใหเรยบรอยเกบพบกลองนมเพอนำไปรไซเคล (Recycle) ชวยกนทำความสะอาด เกบกวาดหองเรยน แยกขยะเปยก แหง รไซเคล อกทงในวชาพละ เดก ๆ จะตองนำอปกรณออกมาเอง เมอเรยนเสรจกจะตองเกบอปกรณ เพอสรางนสยการเสยสละเพอสวนรวม ดงนน นสยการรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบจะถกปลกฝงตงแตเดก

1-64.indd 35 9/7/18 1:07:21 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

36

นอกจากนโรงเรยนยงไดมการแบงพนทรบผดชอบเพอใหนกเรยนในแตและหองดแลทำความสะอาดในพนททไดรบมอบหมาย สวนภายในหองเรยนจะแบงออกเปนกลมยอย ๆ ใหนกเรยนทรบผดชอบในสวนนนๆจะเปนคนทำความสะอาดเรองนเปนสงทตองทำตอเนองตงแตชนประถมศกษาจนถงมธยมศกษาตอนปลายทกวน วนละ10-20นาท โดยคาดวานกเรยนจะไดเรยนรถงความรสกรบผดชอบตอการทำความสะอาดในพนททตองดแลรวมถงการใชอปกรณทำความสะอาดรวมกบชนเรยนอนๆหรอหองเรยนอนๆอกดวย 3.3ปจจยทเกดจากความสมพนธของการรวมมออยางใกลชดทดกบผทเกยวของการแนะนำนกเรยนในเรองการสรางกฎระเบยบวนย การสรางความพนธของการรวมมอกบผทเกยวของถอเปนเรองทสำคญการรวมมอกนกบผทเกยวของเชนสถาบนการศกษา(คณะกรรมการ การศกษา ศนยการศกษา ศนยใหความชวยเหลอทางดานการศกษา มหาวทยาลย เปนตน)สำนกงานดานสวสดการ (ศนยใหคำปรกษาเกยวกบเดก (児童相談所) กองสวสดการเดกของเทศบาลศนยใหคำปรกษาเกยวกบเดกและครอบครว(家庭児童相談室)ศนยใหความชวยเหลอ ทางดานเดกและครอบครว) สำนกงานดานความยตธรรม การคมครอง (ศาลครอบครว ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน ผควบคมความประพฤต ศนยบรการสาธารณสข ศนยสขภาพองคการไมแสวงหาผลกำไร) สามารถสรางเครอขายระหวางผคนในพนทกบโรงเรยนระดบเขตทสามารถแลกเปลยนขอมลได การแลกเปลยนความคดเหนอยเปนประจำ อาจทำใหการรวมมอ มประสทธภาพมากขน สำหรบสถาบนการศกษานนความรวมมอจากมออาชพททำงานในสถานทดงกลาว เชน ผ เลยงเดก อาจารยสอนกฎหมาย ทนายความ พยาบาล สาธารณสข นกสงคมสงเคราะห นกสงคมศาสตร ทปรกษา เปนการสนบสนนทมพลงเปนอยางมาก ในการเสรมสรางวนยแกนกเรยน 3.4ปจจยทเกดจากความรสกวาตวเองมประโยชน จากการวจยของ ทาคทา คาช(2005) พบวา การแกไขปญหาโดยใชวธการลงโทษทรนแรงเมอนกเรยนทำผดกฎระเบยบนนไมมประโยชน แตการพฒนาทางดานความคดนนสงผลตอการมวนยของนกเรยน การฝกฝนทกษะทประยกตจากทฤษฎการใหคำปรกษานนกลบไดผลลพธทดกวา การเปลยนตวเองดวยความสมครใจและการใหคำแนะนำกบการใหการศกษาจากประสบการณทไดรบตรงนนเปนกญแจในการสราง “ความรสกวาตวเองมประโยชน” เมออยรวมกบผอนนนรสกถงการมอยของคณคาของตนเองความรสกถงความสำเรจเมอไดชวยใครบางคนความรสกพงพอใจเมอไดเปนคนสำคญของใครบางคนนอกจากนความรสกวาตวเองมประโยชนคอความเชอทมตอสงคมในขณะเดยวกนคอความรสกทมความสขของการเปนสมาชกคนหนงในสงคมนน พดไดวาวนยคอ จากสงทตองรกษากลายเปนสงทอยากรกษา

1-64.indd 36 9/7/18 1:07:21 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

37

3.5ปจจยดานคานยม คานยมในสงคมทปรากฏในนทานพนบานญปน ไดสะทอน ใหเหนคานยมของชาวญปน ดงน 1) คานยมในการทำงาน ในนทานจะปรากฏเรองการทำงานดวยความขยนขนแขงตรงตอเวลาจรงจงตองานรบผดชอบและซอสตย2)คานยมในการมองโลกในแงด ในนทานปรากฏใหเหนวาอทธพลศาสนาชนโตสงผลใหชาวญปนมทศนคตทดตอการสรางสรรค รจกยดหยน และยอมรบความเปลยนแปลงตามกาลเทศะ 3) คานยมแบบสงคมกลมสงคมเนนการใหความสำคญตอสวนรวมมากกวาสวนตน และใหความสำคญตอคนภายในกลมมากกวาคนภายนอกกลม4)คานยมดานความจงรกภกดกตญญรคณในนทานมเรองความจงรกภกดและการตอบแทนบญคณ กนเสมอ เพราะสงคมญปนถอวา บญคณเปนสงทตองตอบแทน ถอเปนหนาทหลกเลยงไมได ทงความสำนกในบญคณทมตอธรรมชาต บรรพบรษ บดามารดา เจานายครอาจารยรวมทงผมพระคณทเคยชวยชวตหรอชวยเหลอในเรองตางๆ5)คานยมดานความขยนมนเพยร มานะพยายาม นทานพนบานญปนสะทอนลกษณะเดนทสำคญประการหนงของชาวญปนคอ เปนผมความขยนหมนเพยรมานะพยายามไมยอมแพตออปสรรคงาย ๆ หนกเอา เบาส อดทน เพอใหผานพนความยากลำบากทงปวงได และ 6) คานยมทางการศกษาสะทอนใหเหนวานยมใหคนไดใชสตปญญาความสามารถของตนเองในการแกไขปญหาตาง ๆอาจดวยกลอบายหรอวธอนใดกตาม ชาวญปนเชอวาความสำเรจหรอความลมเหลวขนอยกบความพยายามในการศกษาหาความร เพราะความสามารถและปญญาไมใชคณสมบตดงเดม ทตดตวมาตงแตเกดเหมอนฐานะทางเศรษฐกจและเชอสายของครอบครว แตตองใชความพยายามในการศกษาหาความรใหตนเอง ดงนน ขอคนพบจากการวจยในครงนเกยวกบระบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศญปนคอความมวนยหรอคณธรรมจรยธรรมคานยมอนๆของคนญปนนนเปนสงทเราสามารถพบเหนไดโดยทวไปไมมหนงสอตำราในการสอน เรองราวเหลานหากแตวาเปนสงทเกดขนจนเปนวถของคนในชาตการอบรมสงสอนการรวมกนสรางสงคมของทกภาคสวน เรมจากบาน โดยครอบครวจะเปนผอบรมสงสอนความมวนยในตนเอง โรงเรยนจะรบหนาทตอในการเสรมสรางวนยในการอยรวมกน และชมชน สงคม หรอหนวยงานทเกยวของอน ๆ จะทำหนาทสนบสนน ดแล และสงเสรมความมวนย ดงนนแลว การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศญปน โรงเรยนจงไมไดดำเนนการโดยลำพง หากแตเปนความรวมมอของทกภาคสวน จงทำใหประเทศญปนดำรงความเปนผมวนยจนเปนทประจกษแกคนทวไป

1-64.indd 37 9/7/18 1:07:21 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

38

การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต

การสรปผลการวจยเพอตอบวตถประสงคของการวจยแบงออกไดเปน3ขนตอนดงน ขนตอนท 1 ผลการศกษา วเคราะห และสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต ขอมลจากการวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต พบวา สงเหลานมความเกยวของกบโครงสรางการศกษาของประเทศเกาหลใตซงสามารถแบงออกไดเปน 3 ระดบ กลาวคอ การศกษาระดบขนพนฐาน (Primary Education)โดยรวมเอาการศกษาเพอการเตรยมความพรอม กคอ ระดบอนบาล (Pre – SchoolEducation) เขาไวในระดบนดวยซงการศกษาในระดบนนบวาเปนการศกษาภาคบงคบทมกฎหมายรองรบททกคนจะตองไดรบการศกษาโดยถวนหนาแบบใหเปลา การศกษาระดบอดมศกษา (Higher Education) และการศกษาผใหญรวมทงการศกษาตอเนอง (Adult andContinuingEducation)ทงนหลกสตรทกระดบชนไดกำหนดเนอหาในการเสรมสรางความเปนมนษยทสมบรณสำหรบเยาวชนในระบบการศกษาของเกาหลใตไวอยางหลากหลายและเขมขน ทครสามารถนำไปปฏบตไดจรง

สวนนโยบายรฐบาลเกาหลใตทเปนปจจยชวยหนนเสรมในการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใตไดแก 1.นโยบายฟนฟวชาชพคร นโยบายนถกกำหนดขนเพอปองกนสมองไหลและควบคมคณภาพของครทเฉอยชาใหกระตอรอรนทจะพฒนาตนเองอยตลอดเวลาโดยภาครฐไดจดสรรงบประมาณเพมเตมและ มนโยบายเพอบมเพาะความภาคภมใจในความเปนคร 2.นโยบายกระตนใหโรงเรยนเอกชนมความรบผดชอบตอสงคมโดยรวมและการขยายความชวยเหลอจากภาครฐอยางทวถง นโยบายรฐบาลจงสงเสรมใหโรงเรยนเอกชนบรหารงานอยางมอสระและมความ รบผดชอบตอสงคมโดยการปลกปนนกเรยนใหมคณภาพและโปรงใสรวมทงเพมความชวยเหลอทางดานการเงนและการจดการอกโสตหนง

1-64.indd 38 9/7/18 1:07:21 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

39

3.นโยบายสรางเครอขายสารสนเทศและปฏรปการเรยนรของสงคม นโยบายรฐขอนมเปาหมายในการปรบปรงประสทธภาพการจดการศกษาของเกาหลใตและเพอสรางสภาพแวดลอมอยางเปนระบบโดยการสรางเครอขายทางการศกษาและการเรยนรของสงคมไดแก 3.1การกำหนดแผนงานและภารกจในการจดการศกษาใหแกสงคมทกระจายอยในสถาบนและภมภาคตางๆใหเขามาอยในระบบเดยวกน 3.2การจดตงสถาบนและองคกรทมความจำเปนขนเพอใหทำหนาทแสวงหาแนวทางและสงเสรมรปแบบใหมในการเรยนรของคนในสงคม 3.3การจดตงโครงสรางเพอระดมทรพยากรทางการศกษาทหลากหลายและมประสทธภาพทวประเทศโดยมแนวคดเพอประโยชนในการจดการศกษาตลอดชพ (สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต:144-148)

นอกจากน ยงมกฎ ระเบยบทเปนปจจยชวยหนนเสรมในการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใตประกอบดวย 1. การประชาสมพนธใหชาวเกาหลใตปฏบตตามกฎ ระเบยบ ขอบงคบตางๆ ของ บานเมองอยางเครงครด ยกตวอยาง เชน กฎหมาย ประกาศ ระเบยบหรอขอบงคบขององคกรปกครองสวนทองถนเทศบาลและองคกรอนๆของรฐ 2.ภาครฐประชาสมพนธ และรณรงคอยางตอเนองใหประชาชนชาวเกาหลใตปฏบตตามกฎจราจรโดยเครงครด 3.การใหบรการความรดานกฎหมายแกประชาชนชาวเกาหลใตโดยภาครฐ (สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต:127-129) 4.รฐบญญตกฎหมายสงเสรมการศกษาเบองตน (Pre – School EducationPromotion Law) ซงกฎหมายนเปนการศกษาสำหรบผทมงานทำ แตไมมโอกาสเขารบ การศกษาในระบบจงไดรบการสนบสนนใหจดชนเรยนขนในโรงงานอตสาหกรรมพรอมกบปลกฝงความเปนคนด 5.รฐบญญตกฎหมายสงเสรมการศกษาเพอสงคม (The Social EducationPromotion Law) เปนกฎหมายทกำหนดเกณฑไวเพอรองรบการจดการศกษานอกระบบโรงเรยนในแตละระดบเพอเปนหลกประกนวาผทสำเรจการศกษานนเปนผทมความร ความสามารถเทยบเทากบผทสำเรจการศกษาในระบบโรงเรยนและอาจจะศกษาตอในระดบสงขนไปในระบบโรงเรยนไดเชนกนเพอสรางโอกาสใหประชาชนไดพฒนาตนเองใหเตมตามศกยภาพ(จรประภา อครบวร, 2559: 55) ทงน ใหหนวยงานทรบผดชอบจดการเรยนการสอนคขนาน ไปกบการสรางจตสำนกทดของเยาวชน

1-64.indd 39 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

40

ขนตอนท 2 ผลการศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานของประเทศเกาหลใต สำหรบมาตรฐานการศกษาท เปนปจจยชวยหนนเสรมในการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใตไดแก 1.การศกษาทสอดคลองกบโลกาภวตน(Globalization) มนษยจำเปนตองเรยนรและฝกฝนทกษะตลอดจนการบมเพาะความเขาใจในสาระความเปนมนษยทสมบรณ ความเปนพลเมองทดของโลกและการศกษาสนตซงสามารถใชชวต รวมกบกลมชาตพนธอนๆ ไดอยางศานตสขทเกยวเนองกบการดำเนนชวตทมคณคาในสงคม สมยใหมซงสอดจตล (Digital) ไดโหมกระหนำโฆษณาชวนเชอใหมวลมนษยชาตใชชวตทไกลหางจากความไมมศลธรรม 2.ความเปนอสระของชมชนในการจดการศกษา ในบรบทของการศกษาทสมบรณแบบนนชมชนภวตน(Localization)ทเขมแขงควรจะดำเนนไปพรอมๆ กบโลกาภวตน (Globalization) ซงมตของโลกาภวตนในบรบททาง การศกษาจะเนนทการควบคมการใชอำนาจจากหนวยงานสวนกลางมาเปนการกระจายอำนาจเพอใหอสระในการจดการศกษาแกหนวยงานทองถนรวมทงปรบเปลยนจากการใชมาตรฐานเดยวกนทงหมดมาเปนการเนนความหลากหลายแทนซงความเปนอสระนนจะตองไมละทงความเปนมนษยทสมบรณของพลเมองชาวเกาหลใต 3.ความเปนสากลและเอกลกษณของชาต กระแสโลกาภวตนททะลกไหลบาเขามาสสงคมเกาหลใตทกสารทศนนมไดหมายความวาคนเกาหลใตจะตองละทงเอกลกษณเดมของตนเองเสยเพอหนมายอมรบเอกลกษณใหมโดยขาดการคดอยางมวจารณญาณและสงทควรกระทำอยางยงยวด คอ การพยายามสรางและธำรงไวซงวฒนธรรมอนดงามของตนเองไวดวยด ไดแก ความรกชาต ความขยนหมนเพยร รกการทำงานหนกและความเปนครอบครวนยม แตในขณะเดยวกนชาวเกาหลใตควรจะยนด เปดใจกวางรบเอาวฒนธรรมอนๆ กระแสโลกาภวตนทเหมาะสมจะเกดขนไดเมอชาวเกาหลใต มการปลกฝงความเปนสากลในขอบเขตของความเปนมนษยทมลกษณะจำเพาะแตกตางกน ออกไปในการศกษาทกระดบทเรยกวา“มหศจรรย”

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน (Basic Education Curriculum) เปนการศกษา ภาคบงคบตามกฎหมายม 3 ระดบ ไดแก ระดบประถมศกษา (6 – 3 – 3) ระดบมธยมศกษาตอนตน (6 – 3 – 3) และระดบมธยมศกษาศกษาตอนปลาย (6 – 3 – 3) เพอใหเหนภาพ

1-64.indd 40 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

41

การจดการศกษาโดยรวมอยางชดเจนใครขอนำเสนอการจดการศกษาระดบอนบาล (Pre–School Education)กอนมรายละเอยดดงตอไปน 1.การศกษาระดบกอนระดบประถมศกษาหรอการศกษาระดบอนบาล(Pre–SchoolEducation) การศกษาในระดบนเปนการจดการศกษาสำหรบเดกทมอาย 3 – 5 ขวบ ซงเปน การเตรยมความพรอมทางดานจตใจ รางกายและการเรยนรรวมกบผอนพรอมกบการปลกฝง คณธรรมจรยธรรมใหแกเดกระดบกอนประถมศกษาหรอระดบอนบาล 2.การศกษาระดบประถมศกษา(PrimarySchool) การศกษาระดบประถมศกษาเปนการจดการศกษาภาคบงคบเพอเดกทกคนทมอายตงแต 6 ขวบขนไปทรฐบาลเกาหลใตจดใหเปลา ขอมลจากการศกษาชชดวาประเทศเกาหลใตประสบความสำเรจในการจดการศกษาระดบนสงมาก กอปรกบ หลกสตรการศกษาขนพนฐานนนไดกำหนดเนอหาไวในหลกสตรรวมทงการบมเพาะคณธรรม จรยธรรมทคอยเปนคอยไป ทเหมาะสมกบนกเรยนในแตละระดบชนทโรงเรยนจะตองบรณาการปลกฝงสงเหลานนเขาไปในตวเดกทกคนดวยไดแก 2.1ระดบอนบาล–ชนประถมศกษาปท3 การศกษาในระดบนจะเนนความเปนระเบยบวนยในสงคม กฎจราจรและจตสำนกของการอยรวมกนในสงคม 2.2ชนประถมศกษาปท4–ชนมธยมศกษาตอนตน ในระดบนจะเนนถงสทธและหนาทของพลเมองเกาหลใตและศกดศร เกยรตภมของมนษยการเคารพกฎหมายบานเมองรวมทงการตดสนใจทชอบดวยเหตผล 2.3ชนมธยมศกษาตอนปลาย(HighSchool) สำหรบการศกษาในระดบนหลกสตรจะเนนเกยวกบเรองสทธและหนาทของ การเปนพลเมองของโลกความเขาใจอนดตอวฒนธรรมและสนตภาพศกษารวมทงมารยาทสากล การศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายแบงออกเปน3ระดบประกอบดวย 2.3.1การศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายสายสามญทผ เรยนสามารถ เรยนตอในระดบปรญญาตรทงในวทยาลยและมหาวทยาลย 2.3.2การศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายสายอาชพทผ เรยนสามารถ เรยนตอในวทยาลยอาชวศกษา (HighSchoolAttached to Industrial Firm)สำหรบเตรยมคนไปสสงคมอตสาหกรรมบนพนฐานความร (Knowledge – based Economy) ยกตวอยางเชนดานเทคโนโลยดานเกษตรกรรมดานพานชยกรรมดานการตอเรอและดานงานบาน

1-64.indd 41 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

42

2.3.3โรงเรยนทชำนาญเฉพาะทาง(SpecialClass) โรงเรยนเหลาน ไดแก โรงเรยนดานภาษาตางประเทศ ดานวทยาศาสตรดานศลปะและพลศกษาซงโรงเรยนนนมงหวงตอบสนองเดกทมความเปนอจฉรยภาพหรอ มความถนดเพอใหเดกไดพฒนาไปสโปรแกรมการศกษาแบบเฉพาะเจาะจง (Special Class) ยกตวอยาง เชน โรงเรยนมธยมปลายวทยาศาสตรคยองก (Gyeongi Science High School) ซงเปนโรงเรยนทเปดรบสมครเดกทมความสามารถพเศษทางดานวทยาศาสตรเปนแหงแรกของประเทศเกาหลใตและเปดทำการสอนเปนครงแรกในปพ.ศ. 2527 โดยจดการเรยนการสอนตามเนอหาทกำหนดไวในหลกสตร ทงน โรงเรยนมงมนทจะปลกฝงความมวนยของนกเรยนอยางสมำเสมอใหคขนานกนไปกบเนอหาในดานวชาการ (The School Curriculum of theRepublicofKorea:8-10)

ขนตอนท 3 ผลการศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต และสภาพ ระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรม สนบสนนในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต จากการศกษาวจยเรองการศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสราง วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใตพบวา 3.1บรบทของชมชนในเขตบรการทางการศกษาของโรงเรยน 3.1.1สภาพทางดานภมศาสตร ทำเลทตงและปจจยตางๆ ทสงผลกระทบ ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต โรงเรยน ChiangMai Korean School นน ตงอยในเขตพนทอำเภอเมอง จงหวดเชยงใหม สภาพของอาคารเรยนสวนมากคอนขางใหม มหองเรยนจำนวนเพยงพอสำหรบการจดการเรยนการสอนและมนกเรยนตงแตระดบชนอนบาล 1– 3 ถงชนมธยมศกษา ปท6จำนวน120คนมครผสอนจำนวน15คนและผอำนวยการโรงเรยนรวมทงสน16คนนกเรยนทงหมดอาศยอยใกลโรงเรยนและสามารถเดนทางมาเรยนดวยเทาได นกเรยนทอาศย อยไกลจากโรงเรยนมากทสดคดเปนระยะทางประมาณ 800 เมตร แตผปกครองนกเรยน สวนใหญจะนำนกเรยนมาสงทโรงเรยนโดยรถยนตสวนตว ผปกครองนกเรยนเหลานอพยพ มาจากประเทศเกาหลใตเพอมาประกอบอาชพในประเทศไทยเมอประมาณ 30 ปทแลว รวม ทงสน 50 ครอบครว โรงเรยนแหงนปลอดกลน ฝนและเสยงรบกวนตางๆ ในการจดการเรยน การสอนการคมนาคมสะดวกรวมทงนกเรยนสามารถเดนทางมาเรยนโดยสะดวกในทกฤดกาล

1-64.indd 42 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

43

3.1.2ระดบการศกษา อาชพ เศรษฐกจของชมชนและความคาดหวงของ ผปกครองนกเรยนทมตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต จากการศกษาระดบการศกษา อาชพ เศรษฐกจของชมชนและความ คาดหวงของผปกครองนกเรยนทมตอการปลกฝงวนยของนกเรยนดงน ตารางท 1 แสดงระดบการศกษา อาชพ เศรษฐกจของชมชนและความคาดหวงของผปกครอง นกเรยนทมตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศเกาหลใต ลำดบท

ผปกครองนกเรยน เศรษฐกจของชมชน

ระดบการศกษา อาชพหลก ความคาดหวง รายได/บาท/ป

1 ระดบปรญญาเอก อาจารยประจำของ อยากใหลก 444,000–474,000 มหาวทยาลยเชยงใหม เปนคนดและ มอาชพทมนคง

2 ระดบปรญญาโท อาจารยประจำของ อยากใหลก 378,000–420,000 มหาวทยาลยเชยงใหม เปนคนดและ มอาชพทมนคง

3 ระดบปรญญาโท ครของโรงเรยน อยากใหลก 336,000–378,000 ChiangMaiKorean เปนคนดและ School มอาชพทมนคง

4 ระดบปรญญาตร ครของโรงเรยน อยากใหลก 230,500–240,000 ChiangMaiKorean เปนคนดและ School มอาชพทมนคง

5 ระดบปรญญาตร อาชพอสระสวนตว อยากใหลก 250,000-260,500 และแมบาน เปนคนดและ มอาชพทมนคง ทมา:ขอมลจากการสมภาษณเมอปพ.ศ.2559

1-64.indd 43 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

44

สรป ผปกครองนกเรยนอาจจะมรายไดทเพยงพอกบรายจายในครอบครวและมองเหน คณคาของการศกษาทจะทำใหคณภาพชวตดขนไดเนองจากบตรของตนไมเกเร เอาใจใสตอ การเรยน อานหนงสอออกและคดเลขคลองตลอดจนผปกครองนกเรยนตงใจจะใหเรยนตอในระดบสงขนไปเรอยๆ คนเหลานสวนใหญสำเรจการศกษาในระดบปรญญาตรและประกอบอาชพทหลากหลายและมรายไดประมาณ230,500-474,000บาท/ปกลมคนเหลานมความคาดหวงใหบตรสำเรจการศกษาระดบสงทสดตามศกยภาพของผเรยนพรอมกบเปนคนดของสงคม ตลอดจนเปนผทมความรกในรกชาตพนธของตนเองโดยใชการศกษาเปนกลไกสำคญโดยเฉพาะวชาประวตศาสตร 3.2ศกษาบรบทของโรงเรยน การศกษาบรบทของโรงเรยนโดยเกบขอมลจากผอำนวยการโรงเรยน คร และนกการภารโรงพบวา 3.2.1ปรชญาและวสยทศนของโรงเรยน จากการศกษาพบวา โรงเรยนกำหนดปรชญาในการจดการศกษาคอโรงเรยนเนนใหผเรยนมความรคคณธรรมและอยรวมกบสงคมไดอยางมความสข สวนวสยทศนของโรงเรยนกลาวคอมงสงเสรมใหเดกในวยเรยนมความรความสามารถในระดบมาตรฐานสากลและมคณธรรมจรยธรรมตามทหลกสตรไดกำหนดไว 3.2.2วฒการศกษาอายและประสบการณในการสอนของคร จากการศกษาวฒการศกษา อาย และประสบการณในการสอนของครโรงเรยนChiangMaiKoreanSchoolดงน

1-64.indd 44 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

45

ลำดบท

ครผสอนโรงเรยน Chiang Mai Korean School

วฒการศกษา อาย ประสบการณในการสอน

1 ปรญญาโทสาขาวชาฟสกส 45ป 23ป

2 ปรญญาโทสาขาวชาคณตศาสตร 25ป 2ป

3 ปรญญาตรสาขาวชาภาษาเกาหล 50ป 31ป

4 ปรญญาตรสาขาวชาประวตศาสตร 50ป 26ป

5 ปรญญาตรสาขาวชาสงคมวทยา 43ป 20ป ทมา:ขอมลจากการสมภาษณเมอปพ.ศ.2559

ตารางท 2 แสดงวฒการศกษาอายและประสบการณในการสอน ของครโรงเรยนChiangMaiKoreanSchool

สรปครโรงเรยนChiangMaiKoreanSchoolมอายระหวาง25-50ปพรอมกบครบางคนมประสบการณในการสอนมากกวา30ป จากผลการประเมนผลปลายปของโรงเรยนทกปการศกษาในทกวชา พบวา สงกวาเกณฑทโรงเรยนกำหนดคอ เกรดเฉลย (GPA.)ทกวชาสงกวา3.00พรอมทงไดมาตรฐานตามทหลกสตรกำหนดไว ทงน เนองจากโรงเรยนและผปกครองนกเรยนรวมมอกนกวดขนนกเรยน ในเรองวนยในตนเองเปนกรณพเศษจนกลายเปนวฒนธรรมการเรยนรของคนเกาหลใต

3.3การวเคราะหบรบทของชมชนและบรบทของโรงเรยน จากการวเคราะหบรบทของโรงเรยน พบวา สภาพของอาคารเรยนนนคอนขางใหมและมนกเรยนตงแตระดบชนอนบาลจนถงชนมธยมศกษาปท 6 จำนวน 120 คน และมคร ทงสน จำนวน 16 คนทงน รวมถงผอำนวยการโรงเรยนและมนกการภารโรงอก จำนวน 1 คนนกเรยนสวนมากอาศยอยใกลโรงเรยนจงสามารถเดนทางมาเรยนดวยเทาได แตทพบผปกครองนกเรยนสวนใหญจะใชรถยนตสวนตวนำนกเรยนมาสงทโรงเรยนดวยตนเองเสมอๆ โรงเรยนไดกำหนดปรชญาในการจดการศกษาไว คอ โรงเรยนเนนใหผเรยนมความรคคณธรรมและอยรวมกบสงคมไดอยางมความสข สวนวสยทศนของโรงเรยนมงสงเสรม ใหเดกในวยเรยนทกคนมความรความสามารถในระดบมาตรฐานสากลทดเทยมกบนานาอารยประเทศชนนำของโลก อาท เยอรมน ญปน และสงคโปร เปนตน รวมทงคณธรรม จรยธรรมตามทหลกสตรกำหนดไว

1-64.indd 45 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

46

ผลสมฤทธทางการศกษา ยกตวอยาง เชน ผลการประเมนผลปลายปของนกเรยนโรงเรยน Chiang Mai Korean School พบวา นกเรยนผานเกณฑมาตรฐานตามทโรงเรยนกำหนดและมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะหและมวจารณญาณพรอมกบมความคดสรางสรรคคดไตรตรองในระดบทนาพอใจ

3.4การศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบ การศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต จากการศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบ การศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใตนน ชาวเกาหลใตไดขนานนามวา กระบวนทศนใหม ในการเสรมสรางมหศจรรยวฒนธรรมเกาหลใตประกอบดวยรายละเอยด7ขนไดแก ขนท 1 การประชมชแจง(Discussion) ขนท 2การนำเสนอแบบอยางทด(Idol) ขนท 3การปลกฝงคณธรรม จรยธรรม กฎ ระเบยบ ขอบงคบของโรงเรยนอยางเขมขน ขนท 4 การจดกจกรรมแขงขนการพด(Speech)และเขยนเรยงความ(Essay)ในมตคณธรรมจรยธรรม ขนท 5การนเทศตดตาม ขนท 6การบมเพาะและกวดขนคณธรรมจรยธรรมโดยครอบครว ขนท 7 การสนบสนนจากองคกรภายนอก

จากการศกษาพบวา สภาพ ระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรม สนบสนนในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใตไดแก 1.บทเรยนจากประวตศาสตร 2.สภาพทางภมศาสตรและทรพยากรธรรมชาต 3.การเมองการปกครอง 4.สถาบนการศกษาและหลกสตรการศกษาขนพนฐาน 5.สถาบนครอบครว 6.สถาบนศาสนา 7.สภาพทางดานเศรษฐกจ 8.การสะทอนกลบ(Reflection)

1-64.indd 46 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

47

การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศสาธารณรฐเยอรมน

คนไทยสวนใหญยงมปญหาทางดานจรยธรรม สงผลใหการปลกฝงคณธรรมจรยธรรม ใหแกเดกและเยาวชนไทยจงเปนเรองทรฐจะตองดำเนนการอยางเรงดวน ซงแนวทางหนงของการดำเนนการแกไขปญหาดงกลาวกคอ การศกษารปแบบและกลไกการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน เนองจากพลเมองชาวเยอรมนเปนคนทมวนยอยางมากในทกเรอง เปนคนทขยนในการทำงานเรยกวาใชเวลาทำงานนอยกวาชาตอน แตมวนยและขยนในการทำงานจงไดผลงานทดกวา คนเยอรมนเปนคนเอาจรงเอาจงกบการดำเนนชวตอยางมากถาจะทำงานสกชนกจะตองทำอยางดทสด เพราะคนเยอรมนไดรบการปลกฝงมาตงแตเดกใหมระเบยบวนย คนเยอรมนจงมระเบยบวนยสงกวาชาตอนๆ ในโลก คนเยอรมนสราง กฎเกณฑและระเบยบวนยขนในชาต และมการปฏบตตามอยางเครงครด การทคนเยอรมนเปนคนทมระเบยบวนยสงผลใหประเทศเยอรมนกลายเปนประเทศทมเศรษฐกจเปนอนดบตนๆ ของโลก อาจเนองมาจากวนยชวยใหมนษยมความรบผดชอบ มระเบยบแบบแผน และวนยมความสำคญตอความเปนระเบยบเรยบรอยของสงคมมนษย การวจย เรองการศกษาและพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนมวตถประสงคทวไป คอ เพอพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนและมวตถประสงคเฉพาะไดแก (1) ศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบทเกยวของของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน (2)ศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน (3)ศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน (4)ศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา (5)ศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนและ

1-64.indd 47 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

48

(6) ศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนโดยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพกลมเปาหมายของการวจยประกอบดวยเอกสารและรายงานการวจยทเกยวของ คลปวดทศนทเผยแพรในเวบไซตยทป การสมภาษณชาวเยอรมนทเกยวของกบการจดการศกษาและตวผวจยคนหนงทเคยศกษาระดบปรญญาเอกในประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนเปนเวลา5ปเครองมอทใชในการวจยไดแกแบบศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และแบบสมภาษณแบบมโครงสรางโดยมการทดสอบความตรงของขอมลดวยการใชเทคนควเคราะหสามเสา ผลการวจยพบวา รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนประกอบดวย 1.นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ไดแก รฐธรรมนญสหพนธสาธารณรฐเยอรมน หมวด 1 สทธมลฐานมาตราท 1, 2, 6, 7, 9, และ12 ระบบประกนสงคมของเยอรมน สทธและหนาทของเดก กฎระเบยบสำหรบการอยรวมกนระหวางเพอนบาน กฎหมายทวาดวยการศกษาภาคบงคบของรฐ กฎระเบยบเกยวกบการทงขยะ กฎระเบยบเกยวกบการรกษาสงแวดลอม และมาตรฐาน กฎระเบยบและแนวทางปฏบตทใชในการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ 2.มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ไดแก หลกสตรระดบอนบาลสำหรบเดกทมอายสามขวบถงหกขวบในโรงเรยนอนบาล หลกสตรระดบประถมศกษา หลกสตรระดบมธยมศกษาตอนตนหลกสตรมธยมศกษาตอนปลายสายสามญและหลกสตรการศกษาสาขาวชาชพ 3.แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน ไดแกแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในโรงเรยนอนบาล แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในโรงเรยนประถมศกษา แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในโรงเรยนมธยมศกษาตอนตนแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในโรงเรยนมธยมศกษาตอนปลาย 4.สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ไดแก ความรวมมอจากครอบครวในการเลยงลก ความรวมมอในการปลกฝงวนยของชมชน และสงคม การไดรบความรวมมอจากผปกครองในการปลกฝงวนยอยางตอเนองตงแตโรงเรยนอนบาล โรงเรยนการศกษาภาคบงคบ และโรงเรยนมธยมศกษา ตอนปลายความรวมมอของสภาหอการคาอตสาหกรรมและบรษทโรงงานและสถานประกอบการ ในการปลกฝงวนยในการทำงานในการจดการศกษาระดบอาชวศกษา 5.สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ขนพนฐาน ไดแก การประเมนผลเพอการเลอนชนจากชนอนบาลขนไปเรยนชนประถมศกษาการรวมมอระหวางผปกครองและโรงเรยนในการพฒนาวนยนกเรยน การแกไขปญหาทางดาน

1-64.indd 48 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

49

วนยเมอเผชญสถานการณยงยากในโรงเรยนภาคบงคบ มาตรการเมอมปญหาทางวนยในโรงเรยนการศกษาภาคบงคบ และการปฏบตของผปกครองในการสนบสนนใหบตรหลานประสบ ความสำเรจในการเรยน 6. กรอบความคด หลกการ ทฤษฎทเกยวของกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน ม 6 กลม ประกอบดวยแนวคดในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมกลมแนวคดทฤษฎพฒนาการทางความคด ไดแก ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของเพยเจต(Piaget) และทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบรก (Kohlberg)กลมแนวคดจตพสย กลมแนวคดพฤตกรรมนยม กลมแนวคดจตพฤตกรรมศาสตร กลมแนวคดสงคมวทยาและกลมแนวคดทางศาสนา

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะสำหรบการนำผลการวจยไปใช 1.ประเทศไทยมนโยบายรฐบาล รฐธรรมนญ กฎหมาย กฎ ระเบยบตางๆ ทเกยวของกบการรกษาระเบยบวนยเดกและเยาวชนทเปนปจจยชวยหนนเสรมตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานจำนวนมาก แตยงขาดการปฏบตตามนโยบายรฐบาลรฐธรรมนญ กฎหมาย กฎ ระเบยบตางๆ ทเกยวของกบการรกษาระเบยบวนยเดกและเยาวชน ดงกลาวอยางเครงครดดงนนสงทสงคมชมชนและสถานศกษาพงปฏบตคอการเปลยนแปลงคานยมของผนำทกคนใหเหนความสำคญของการปฏบตตามนโยบายรฐบาล รฐธรรมนญกฎหมายกฎระเบยบตางๆทเกยวของกบการรกษาระเบยบวนยโดยผนำรฐบาลผบงคบบญชาหนวยงานของรฐ เจาของหนวยงานในภาคเอกชน ผนำศาสนา ผบรหารสถานศกษา ผนำชมชนและหวหนาครอบครวทกคนจะตองปฏบตตนเปนแบบอยางของการรกษาระเบยบวนย และกระตนใหบคคลทอยภายใตการดแลของผนำเหลานนปฏบตตนตามระเบยบวนยอยางมเหตผลหากผนำทกฝายปฏบตตนเปนแบบอยางของการรกษาระเบยบวนยและกระตนบคคลทอยภายใตการดแลของผนำอยางจรงจงและตอเนอง คนไทยจะเปนคนทมระเบยบวนยอยางแนนอน และสงคมไทยจะเปนสงคมทมระเบยบวนย ดงนน หากผนำในประเทศไทยสวนใหญมความตงใจจรงในการปลกฝงคานยมเกยวกบความมวนยของคนไทย ยอมสามารถทำไดเชนเดยวกบการเปลยนคานยมของการหามสบบหรในทสาธารณะคานยมเกยวกบระเบยบวนยทคนไทยควรเปลยนแปลง เปนอนดบแรกคอวนยจราจรเนองจากเปนปญหาทรนแรงมากในประเทศไทย 2.กระทรวงศกษาธการจะตองเปนหนวยงานหลกในการพฒนาการรกษาระเบยบวนยของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานโดยจะตองเรงรดใหสถานศกษาพฒนาระเบยบวนยของผบรหาร คร และบคลากรในสถานศกษาเพอเปนแบบอยางใหแกผเรยน พฒนาหลกสตรรายวชาทมการบรณาการการรกษาระเบยบวนย การจดการเรยนรตามรายวชาทเนนการรกษา

1-64.indd 49 9/7/18 1:07:22 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

50

ระเบยบวนยการจดกจกรรมพฒนาผเรยนทเนนการรกษาระเบยบวนยและการจดกจกรรมตางๆทสงเสรมการรกษาระเบยบวนยในสถานศกษา เชนเดยวกบสถานศกษาระดบการศกษาของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน 3.กระทรวงสาธารณสขและโรงพยาบาลตางๆ ทงของรฐและของเอกชนจะตองเปนหนวยงานหลกในการพฒนาวธการอบรมเลยงดเดกใหมระเบยบวนยใหแกบดามารดาของเดก ผเลยงดเดก และเจาหนาททปฏบตงานในศนยดแลเดก เนองจากผลการวจยครงนพบวา การอบรมเลยงดเดกชวยหนนเสรมการสรางเสรมวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน 4.กระทรวงมหาดไทยจะตองเปนหนวยงานหลกในการพฒนาระเบยบวนยใหแกขาราชการในหนวยงานของรฐ พนกงานในหนวยงานเอกชน ผบรหารหนวยงานในสวนกลางและภมภาค และผนำในชมชนตางๆ ในระดบทองถน เนองจากผลการวจยครงนพบวา สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนมสวนสำคญในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 5.กระทรวงอตสาหกรรมและกระทรวงพาณชยจะตองเปนหนวยงานหลกในการพฒนาการรกษาระเบยบวนยใหแกผบรหารหนวยงานเอกชน โรงงานบรษทและสถานประกอบการเปนผนำในการรกษาระเบยบวนยของผบรหารและพนกงานทกคนเนองจากผลการวจยครงนพบวาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมไดแกหนวยงานเอกชนโรงงานบรษทและสถานประกอบการของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนมสวนสำคญในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ขอเสนอแนะในการทำวจยตอไป 1. ควรทำวจยเกยวกบการพฒนาแนวปฏบต แนวทาง หลกการ กระบวนการ รปแบบกลยทธ กลไก โครงการ และกจกรรมการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของหนวยงานตางๆ ทง ภาครฐภาคชมชนและภาคเอกชนในแตละพนท 2.ควรทำวจยเกยวกบการศกษาบคคลตนแบบในการพฒนาแนวปฏบต แนวทาง หลกการ กระบวนการ รปแบบ กลยทธ กลไก โครงการ และกจกรรมการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของหนวยงานตางๆในแตละพนท 3.ควรทำวจยเกยวกบการศกษาผเรยนในระดบตางๆ ทเปนตนแบบในการพฒนา แนวปฏบต แนวทาง หลกการ กระบวนการ รปแบบ กลยทธ กลไก โครงการ และกจกรรม การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของหนวยงานตางๆในแตละพนท

1-64.indd 50 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

51

การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเวยดนาม

โครงการวจยเรอง การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเวยดนาม ทไดมการตรวจสอบเอกสารสงเกตจากสถานทจรงในประเทศเวยดนาม ตลอดจนสมภาษณผทรงคณวฒของเวยดนาม และทำการตรวจสอบความถกตองของผลการศกษาโดยผทรงคณวฒไดขอสรปดงน เวยดนามเปนประเทศทตองทำสงครามมาอยางยาวนานและพงผานพนสงคราม ไดไมนาน มสภาพภมศาสตรทตองตอสกบภยธรรมชาตในทกป และมสดสวนพนททางเกษตรนอยเมอเปรยบเทยบกบจำนวนประชากร ปจจยเหลานไดหลอหลอมใหพลเมองเวยดนามม ความขยน อดทนประหยด รกชาต ตลอดจนมวนย และสงผลใหประเทศเวยดนามพฒนาอยางกาวกระโดดและเปนทจบตามองในกลมประเทศอาเซยนดวยกน รวมทงการพฒนาการศกษาทมลำดบความสามารถในการแขงขนเปนอนดบ 8 ของโลกจากผลการสอบ PISA ในป พ.ศ. 2558 ทผานมา สำหรบความมวนยของพลเมองเวยดนามทปรากฏชดคอ ความตรงตอเวลา ความ รบผดชอบและการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑซงมปจจยตางๆทเสรมสรางพลเมองใหมวนยดงตอไปน 1. นโยบายกฎระเบยบและมาตรฐานการศกษา:เวยดนามเปนประเทศทมคดอกฉกรรจ นอยมาก เนองจากมการบงคบใชกฎ ระเบยบอยางเครงครด เชน กฎหมายเกยวกบยาเสพตดกฎหมายเกยวกบความมนคงตอเสถยรภาพของรฐบาล สำหรบเจาหนาทพรรคคอมมวนสตและเจาหนาทรฐถาหากทำผดกฎ ระเบยบ จะมโทษไลออกจากการเปนสมาชกพรรค ซงหมายถง การขาดคณสมบตทจะดำรงตำแหนงในหนาทการงาน รฐบาลกลางยงมอบอำนาจใหจงหวดพจารณาดำเนนการตาง ๆ ไดแบบเสรจภายใตนโยบายกลาง นอกจากนจารตประเพณของเวยดนามไดหลอหลอมใหพลเมองเวยดนามมวนย เชน นกเรยนไมควรวพากษวจารณครอาจารยสามหรอหวหนาครอบครว เมอทำการสงสรรคกบเพอนรวมงานในตอนเยน เสรจแลว ตองรบกลบบาน ผนอยตองเชญผใหญทานขาวกอน ไมควรใชตะเกยบชบคคลและสงของในขณะ รบประทานอาหาร เปนตน สำหรบมาตรฐานการศกษาของเวยดนามนน กระทรวงศกษาและ ฝกอบรม ทำหนาทหลกใหแกรฐบาลในการเสรมสรางความมวนยใหแกนกเรยน โดยมหลกสตร ทมรายวชาบงคบ เพอพฒนาความมวนยแกนกเรยนโดยตรง คอ รายวชาศลธรรม (Moraleducation) สำหรบจดการเรยนการสอนในระดบชนประถมศกษาและรายวชาหนาทพลเมอง(Citizen education) ใชจดการเรยนการสอนในระดบชนมธยมศกษา ซงเนอหาหรอมาตรฐานการศกษาของเวยดนาม จะถกกำหนดตายตวจากรฐบาลกลาง ในระดบโรงเรยนจะมนกเรยน

1-64.indd 51 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

52

ทำผดกฎระเบยบของโรงเรยนนอย การปฏบตตามกฎ ระเบยบของโรงเรยนทนอกจากจะบงคบใชกบนกเรยนแลวยงมผลตอครอาจารยและเจาหนาทในโรงเรยนดวย สำหรบขอกำหนดของกระทรวงศกษาและฝกอบรมของเวยดนาม สวนใหญจะเปน ขอกำหนด เพอความมวนย เชน หมวดหนาทของนกเรยน ทนอกจากกลาวถงหนาทนกเรยนในโรงเรยนแลว ยงกลาวถงหนาททตองเคารพเชอฟงผปกครอง หมวดพฤตกรรมตองหามทหาม ลวงเกน ละเมด ทำรายครอาจารย เจาหนาทและนกเรยนในโรงเรยน การหามหนเรยนและ โกงขอสอบ หามทำงานวชาอนในขณะเรยน เปนตน และมหมวดวาดวยการมอบเกยรตบตรชมเชย เพอใหความสำคญกบนกเรยนทมพฤตกรรมด โรงเรยนในเวยดนามยงมแนวปฏบตทหองเรยนแตละหองจะมประตทางเขาออกเพยงประตเดยวการออกแบบหนาชนเรยนจะยกพนสงประมาณ 20 เซนตเมตร เพอใหครสามารถมองเหนนกเรยนไดชดเจน และเมอนกเรยนเขาหองเรยนแลวจะไมไดรบอนญาตใหเขาออกนอกหองเรยนโดยไมมเหตจำเปน และเปนทสงเกตวาเมอไดรบสญญาณเขาเรยนแลว จะไมคอยปรากฏนกเรยนวงเลนหนาชนเรยนและนกเรยนโดยสวนใหญจะจดจอกบการเรยนในวชานน การนำการบานหรองานวชาอนมาทำในวชาทตนกำลงเรยน หรอการพดคยโทรศพทขณะเรยนจะไมปรากฏใหเหน ซงถานกเรยนนำโทรศพทมาเลนขณะเรยนจะถกครทสอนรบไวกอน นอกจากน ในบางโรงเรยนยงมขอปฏบตทใหครทกคนตองทำความสะอาดบรเวณโรงเรยนอยางนอยสปดาหละครง 2.แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา: กลมแรกทมสวนสำคญ ตอการสรางวนยในสถานศกษาคอ “คร” ซงครอาจารยในเวยดนามจะเปนผทรบผดชอบตอ การสอนเปนอยางสง โดยการสอนเปนหนาทสำคญเพอมงเนนไปทผลการเรยนของนกเรยนประกอบกบอปนสยของคนเวยดนามทมความเดดขาดและเครงครด จงสงผลใหครมความเดดขาด และเขมงวดตอการตรวจสอบความมวนยของนกเรยนตามไปดวย บทบาทระหวางครกบนกเรยนจะแยกบทบาทกนอยางชดเจน กลาวคอ นกเรยนจะตองไมกาวลวงครอาจารยหรอการไมพดคย หยอกลอกบครอาจารย ซงวถการแสดงออกซงความเคารพตอ ผอาวโสและตอครอาจารยตามแนวคดของขงจอกลมทสองคอ“สถานศกษา”โดยทกระทรวงศกษาและฝกอบรมของเวยดนามเปนหนวยงานหลกในการเสรมสรางความมวนยใหแกนกเรยน ทมขอกำหนดเกยวกบแนวปฏบตเพอความมวนยของนกเรยน ซงไมแตกตางจากระเบยบวาดวยความประพฤตของนกเรยนและ นกศกษาในประเทศไทยมากนก เชน หามเฆยนตนกเรยนและไมมบทลงโทษไลออก แตจะพบวาโรงเรยน ในเวยดนามมการบงคบใชกฎระเบยบทเปนรปธรรมเปนอยางสง เชน การมสารวตรนกเรยนคอยทำหนาทตรวจสอบความตรงตอเวลาในการมาเรยนและความเรยบรอยของการ แตงกาย การมสมดประจำตวนกเรยนเพอบนทกพฤตกรรมนกเรยน และการมหวหนาหอง ชวยเหลอครประจำชนเพอตรวจสอบพฤตกรรมเพอนรวมชนเปนตน

1-64.indd 52 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

53

3.ปจจยทเสรมสรางความมวนยของพลเมองประเทศเวยดนาม: แนวคดขงจอ เปนปจจยหลกทสงผลตอความมวนยของพลเมองเวยดนาม โดยมหลกการคอ 1) เคารพและเชอฟงผใหญ2)รกครอบครวและ3)การไดรบการศกษาซงแนวคดขงจอไดแทรกซมในวถการดำเนนชวตของชาวเวยดนามแทบทกดาน ทงในดานประเพณวฒนธรรม การปกครอง การจดระเบยบองคกร สถาบนการศกษา สถาบนครอบครว เปนตน โดยเปนแนวคดทมอทธพลตอสงคมเวยดนามใน 2 ลกษณะคอ 1) การทำตามหนาท โดยถอวาถาคนในสงคมแบงหนาทอยางเปนระเบยบ และทกคนทำตามหนาทของตนไดเปนอยางด สงคมยอมเปนระเบยบตามไปดวย และ2) การถอเปนธรรมเนยมปฏบต เปนวธการอบรมสงสอนใหประชาชนเกดความเชอถอ ในขนบธรรมเนยมประเพณอนดงาม เมอเชอแลวจะปฏบตเองโดยไมตองบงคบจากกฎหมายหรอ กฎระเบยบตาง ๆ แนวคดขงจอจงมความสำคญกบสงคมเวยดนามและเปนเสาหลกทางจตวญญาณ และศลธรรมของเวยดนาม และเปนแนวคดทสอดคลองกบสภาพการดำเนนชวตททำใหสงคมเวยดนามยงเคารพนบถอและปฏบตสบทอดมาจนถงปจจบน แนวคดขงจอยงไดแทรกซมไปในสถาบนตาง ๆ และสงผลตอความมวนยของพลเมองโดยมสถาบนทมบทบาทสำคญตอการเสรมสรางความมวนยดงน สถาบนครอบครว บทบาทภายในครอบครวใหอำนาจสงสดสำหรบผเปนพอและใหความสำคญ กบเพศชายอยางสง บทบาทของพอแมตามแนวคดของขงจอจะตองมการอบรม บตรหลานใหอยในสงคม อยางเปนปกตสข ผเปนแมจะตองรจกวธเลยงลกและการเอาใจใสในเรองตาง ๆ เชน การเรยนของลก การชวยเหลองานบานในครอบครว ดงท Vo Nguyen Du(2000) ทำการวจยพบวา ผปกครองมการปองปรามเดกเมอมพฤตกรรมทไมพงประสงคจาก การกระทำของลกหลาน และผปกครองโดยสวนใหญมแนวโนมทจะอบรมสงสอนเดกทเปนไป ในทศทางเดยวกน สาเหตดงกลาวจงสงผลใหพอแมสามารถอบรมบตรหลาน ในครอบครวไดอยางมประสทธภาพ เทศกาลตรษจนซงเปนวนปใหมของเวยดนามทนอกจากจะเปนวนหยดสำคญประจำปแลว ยงเปนวนทแสดงความกตญญของลกหลานหรอเปนการแสดงใหเหนถงความรบผดชอบของลกหลานนนเองนอกจากนการเคารพผอาวโสของสงคมเวยดนามยงฝงรากลกในวถชวตของพลเมองเวยดนามจนถงปจจบนเชนผนอยจะเชญผใหญลงมอรบประทานอาหารกอนนอง ๆ จะตองเชอฟงผเปนพ เปนตน ดงนน สถาบนครอบครวจงเปนปจจยสำคญประการหนง ทสงเสรมความมวนยของพลเมองเวยดนาม สถาบนการศกษา กระบวนการถายทอดแนวคดของขงจอทสงผานมายงสถาบน การศกษา ทำใหการนำระเบยบ ขอปฏบตของสถานศกษาไปบงคบใชอยางมประสทธผล โดยเฉพาะการเคารพผอาวโส หรอการเคารพครอาจารย จงทำใหนกเรยนมความเกรงกลวตอครอาจารยและการออกคำสงของครอาจารยมผลตอนกเรยนเปนอยางสง สถาบนการศกษาของ

1-64.indd 53 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

54

เวยดนามในทกระดบ จงเปนสถาบนทบมเพาะความมวนยแกนกเรยนทเปนแบบแผนมากกวาสถาบนอน ๆ เนองจากถกกำหนดดวยกฎ ระเบยบอยางชดเจน ดงนนบทบาทของสถาบน การศกษาทสงเสรมความมวนยของนกเรยน จงเกดจากครอาจารยทมความเขมงวดตอ กฎระเบยบในสถานศกษา สถาบนการปกครอง ระบบการปกครองของเวยดนามทพรรคคอมมวนสตเปนองคกรสงสดซงมพรรคเดยวมหนาทในการวางนโยบายและควบคมกำกบการบรหารประเทศในทกดานทมลกษณะของความเดดขาดในเชงนโยบายทางการปกครอง เวยดนามจงเปนประเทศทมเสถยรภาพทางการเมองอยในระดบสง ทำใหการบรหารประเทศเปนไปอยางราบรน จงสงผลใหพลเมองเวยดนามตองดำเนนชวตภายใตกฎหมายอยางเครงครดและเกดความมวนยไป โดยปรยาย ถงแมรฐบาลเวยดนามจะมการปฏรปเศรษฐกจครงใหญหลงสงครามสงบทเรยกวาดอย หมอย (DoiMoi) จากเศรษฐกจแบบการวางแผนโดยศนยกลาง จากรฐมาเปนเศรษฐกจแบบกลไกตลาดแตวถชวตของชาวเวยดนามโดยสวนใหญ ยงยดมนตามแนวประเพณดงเดมและมการปฏบตตามกฎหมายอยางเครงครด ซงจะพบวาประชาชนเวยดนามไมคอยมการเรยกรองสทธใด ๆ มากนก ตลอดจนไมปรากฏองคกรอสระทเรยกรองผลประโยชนใหกบตนเองเทากบประเทศทปกครองในระบอบประชาธปไตย

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการนำไปใช 1.สถานศกษาในระดบตาง ๆ ควรอบรมหรอสงเสรมใหครอาจารยมความเขมงวดตอพฤตกรรมผเรยนดานความมวนยอยางตอเนอง 2.สถาบนครอบครวโดยเฉพาะพอและแมจะตองมความรทถกตองตอวธการเลยงดลกเพอสงเสรมความมวนยรวมทงการเปนแบบอยางทดแกลกเพอเสรมสรางความมวนยในระยะยาว

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป เนองจากอปนสยของคนไทยมความรกอสระ ชอบสบาย ไมชอบอยในระเบยบกฎเกณฑมากนกซงเปนอปสรรคสำคญตอการเสรมสรางความมวนยดงนนงานวจยครงตอไปอาจทดลองหาวธการตาง ๆ เชน การใชกฎ ระเบยบทเขมงวดโดยวธไหน และใชอยางไร จงจะเหมาะสมกบบรบทของคนไทยทจะสรางความมวนยอยางยงยน

1-64.indd 54 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

55

ขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย

ขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย สามารถนำไปใชในการกำหนดทศทางการเสรมสรางวนยในสถานศกษาไดอยางเปนรปธรรมประกอบดวยรายละเอยด

ปณธาน และ หลกการ ปณธานและหลกการหลายประการ สามารถมบทบาทสำคญในการนำไปสการบรหารจดการพฤตกรรมของนกเรยนทมประสทธภาพและมผลอยางยงยนดงน 1.การสรางการแสดงออกอยางเหมาะสมและถกกาลเทศะของนกเรยนควรถกกำหนดดวยหลกเหตผลและวตถประสงคทตงไว โดยสงทจะตองคำนง คอนกเรยนเลอกทจะปฏบต ในหนทางหนง ๆ บนพนฐานของกรอบความคดของนกเรยนทเชอวาเปนหนทางทดทสด เพอ ตอบสนองตอความตองการของนกเรยนในบรบทของเหตการณตาง ๆ ทเกดขน โรงเรยนจงม หนาทสำคญในการสงสอนนกเรยนใหมทกษะในการตดสนใจเลอกประพฤตตอเหตการณในทางทเหมาะสมทสด เพอใหนกเรยนตระหนกวาการปฏบตตาง ๆ ของนกเรยนตอเหตการณใด ๆ จะตองมาจากการไตรตรองทดแลว และการปฏบตหรอประพฤตทแตกตางสามารถสงผลทแตกตางกนได โดยสวนใหญ นกเรยนทรจกการตอบสนองตอความตองการของตนเองอยางมความ รบผดชอบมกจะไมกอใหเกดพฤตกรรมทจะสรางปญหาตอการเรยนของตน 2.ระเบยบการประพฤตจะตองมความชดเจน กลาวคอ มาตรการทจะดำเนนตอการประพฤตใด ๆ จะตองไมใชความรนแรง และสะทอนใหเหนถงการปฏบตตามแนวนโยบายของหนวยงานระดบนโยบาย และอยในกรอบของความคาดหมายของชมชนในวงกวาง ทงน เมอกลาวถงมาตรการทไมใชความรนแรงมความจำกดความทงดานความรนแรงทางรางกายอารมณและคำพด 3.บคคลทกคน ทกกลมจะตองไดรบการปฏบตทเทาเทยมกนดวยความเคารพ ความหลากหลายของอตลกษณในชมชนจะตองไดรบการยอมรบ โรงเรยนจะตองคำนงเสมอวานกเรยนแตละคนมความสามารถในการเรยนรและเขาสงคมในระดบทไมเทากน ซงการออกแบบมาตรการตาง ๆ ตอความประพฤตทไมเหมาะสมของนกเรยน จะตองคำนงถงความแตกตางของนกเรยนแตละคนดวย เปนหนาทของโรงเรยนทจะตองศกษาสาเหตของปญหาทนำไปสพฤตกรรมทไมเหมาะสมรวมทงนำมาซงวธทจะปรบปรงพฤตกรรมนนๆของนกเรยนเพอเพมประสทธภาพในการเรยนของนกเรยนวธทใชในการแกปญหาอาจจะคำนงถงการพจารณาปรบแกรปแบบและโครงสรางของโรงเรยนหองเรยนหรอหลกสตร

1-64.indd 55 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

56

4.ทกคนจะตองมความรบผดชอบตอการกระทำของตนเอง โดยทกษะความรบผดชอบจะตองไดรบการสอนในทกสวนของหลกสตรการเรยนการสอน ซงโรงเรยนจะตองตระหนกวาทกษะการมความรบผดชอบตอความประพฤต เปนสงทสอนไดและขนอยกบโอกาสของนกเรยนแตละคนทจะไดรบการฝกฝนใหมความประพฤตทเหมาะสม เพราะนกเรยนแตละคนมความสามารถทจะเขาใจถงความหมายระหวางสทธและความรบผดชอบในระดบทแตกตางกน 5.ทกความประพฤตมผลตอโอกาสในอนาคตทงสน โดยการเพมระดบความรบผดชอบของนกเรยน กจะสามารถเพมโอกาสของนกเรยนในอนาคตได ซงบคลากรจะตองทมเทเวลาความสนใจ และความสำคญกบความประพฤตทมความรบผดชอบมากกวาความประพฤตทไรความรบผดชอบ 6.ความรวมมอระหวางบคลากร นกเรยน และครอบครว โดยโรงเรยนจะตองมหนาทในการรเรมการประสานความรวมมอกบทกภาคสวน 7.บคลากรจะตองมโอกาสไดรบการพฒนาทกษะ เพอบรหารจดการพฤตกรรมของนกเรยนอยางเหมาะสม 8.เปาหมายการพฒนานกเรยน ควรคำนงถงประเดนของการชวยใหนกเรยนเกดการพฒนาความภาคภมใจในตนเอง (Self-esteem) ดวยมมมองและทศนคตเชงบวก มงสรางวฒนธรรมใหนกเรยนมทศนคตยอมรบนบถอบคคลอน และใหเกยรตยอมรบนบถอระหวางเพอนนกเรยนดวยกน และมงพฒนาศกยภาพการดำเนนชวต ของนกเรยนในการเอาชนะปญหาอปสรรคทตองเผชญกบความเปลยนแปลงทเกดขนตลอดเวลาและปญหาจากการทำงาน 9.ทศนคตของครและบคลากรทางการศกษา ควรมฐานการคดและการปฏบตจากความเชอมนวานกเรยนทกคนสามารถพฒนาและเรยนรได จะตองมความรก ความปรารถนาด มความมงมน อดทน ทจะพยายามกระทำการเพอทำใหศษยไดรบการพฒนาโดยสมบรณ ในทกดาน

วตถประสงค ยทธศาสตร และผลลพธ วตถประสงคของนโยบายดานระเบยบวนยของโรงเรยน คอ การสรรสรางชมชนทปลอดภยและสงเสรมการเรยนร ทจะสงผลใหนกเรยนมความรบผดชอบและสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพสงขน ซงแตละโรงเรยนจะตองคำนงถงวตถประสงคและเปาประสงคทสอดคลองกบสถานะปจจบนของโรงเรยน และจะตองพจารณาตอไปถงวธการทสามารถนำไปปฏบตไดจรง เพอใหเกดผลสมฤทธตามเปาประสงคทกำหนดไว โดยมยทธศาสตรทจะเปนเขมทศนำทางไปสการปฏบตดงรายละเอยดในตารางท3

1-64.indd 56 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

57

วตถประสงค ยทธศาสตร ผลลพธ

ประสบการณ 1.การพฒนาไปสความสำเรจ 1.ความสามารถและประสทธภาพ การเรยน ของนกเรยนทกคนและสามารถคงไว ในการเรยนของนกเรยนพฒนามากขน ทพงประสงค ซงความสำเรจนน 2.ความสมพนธระหวางสมาชกในโรงเรยน 2.การสอนใหนกเรยนมความรบผดชอบ พฒนาบนพนฐานของความเคารพ ตอการกระทำของตนเอง ซงกนและกน 3.การสงเสรมการตระหนกและเคารพ 3.นกเรยนเขาใจและตระหนกถงความสำคญ สทธของสมาชกทกคนในชมชน ของความรบผดชอบตอสงคม อยางสมำเสมอ 4.สทธของสมาชกทกคนในชมชน 4.การสรางเครอขายและความรวมมอ ไดรบการสงเสรม กบทกภาคสวนเพอบรหารจดการ 5.ชมชนและโรงเรยนยกยองความประพฤต ระเบยบวนยของนกเรยน ทเหมาะสมและอยในระเบยบวนย 6.นกเรยนทประสบปญหาดาน ความประพฤตทไมเหมาะสม/ผดระเบยบ ไดรบการชวยเหลอและสนบสนน อยางเหมาะสม 7.แผนการพฒนานกเรยนไดรบ ความรวมมอในการยกรางจากโรงเรยน นกเรยนและครอบครว 8.สถาบนบรการดานการศกษาตางๆ ของชมชนเหนพองถงปณธาน ความคาดหมายและผลลพธทพงประสงค

ตารางท 3 ยทธศาสตรการพฒนาวนยนกเรยน

ขอเสนอตอหนวยงานระดบกำหนดนโยบาย 1.หนวยงานทกำหนดนโยบายทางการศกษาขนพนฐาน จำเปนตองมความชดเจนในการกำหนดเปนนโยบายสำคญในการเสรมสรางคณลกษณะผเรยนและตองมความเขมขนจรงจงมระบบการกำกบตดตามและประเมนผลเพอการปรบปรงนโยบายอยางตอเนองตลอดเวลา 2.การพฒนาบคลากรทจะมาเปนกำลงหลกในการพฒนาวนยนกเรยนอยางจรงจง ตอเนองจะเปนเงอนไขสำคญทจะนำสความสำเรจได 4.การพฒนาผบรหารระดบสถานศกษา ใหเปนผทมภาวะผนำการเปลยนแปลง และ มความผกพน มงมน ศรทธาตอการพฒนาวนยนกเรยน จะเปนอกเงอนไขหนงทจะทำให การพฒนาวนยนกเรยนสำเรจได

1-64.indd 57 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

58

5.การสงเสรมใหมกจกรรมการถอดบทเรยนแบบปฏบตทด (Best practice) เพอ การสงเสรมและพฒนาวนยนกเรยนอยางตอเนอง และเปนการสงสมองคความร นำไปส การเผยแพรเพอสรางการเรยนรรวมกนระหวางผทมสวนเกยวของกบการพฒนา

ขอเสนอตอหนวยงานระดบนโยบาย ระดบจงหวด/ พนท 1.ภาวะการนำของผบรหารสถานศกษาทมวสยทศนเกยวกบการสรางวนยนกเรยน จะเปนตวสงสญญาณทกระตนใหเกดการปฏบตอยางจรงจงและเขมขนระดบชนเรยนไดมากทสด 2.การใหการศกษาแกครอบครว จะเปนตวสะทอนคณภาพและระบบการเลยงด ทแตกตางกน 3.สงเสรมการมสวนรวมของชมชน โดยเฉพาะกลมผปกครอง กรรมการสถานศกษาตองมสวนกระตนและสงสญญาณความตองการการเสรมสรางวนย ไปยงครและผบรหารโรงเรยนอยางจรงจงเขมขนและตอเนอง 4.คณะกรรมการการศกษาจงหวด ควรมการกำหนดเปาหมายดานวนยนกเรยน ทเปนคณลกษณะรวมของทงจงหวด เพอใหสอดคลองกบวฒนธรรมทองถนของแตละจงหวด และเปนสงทสนองตอบตอการพฒนาคณภาพคนเพอตอบสนองการมงานทำในแตละพนททแตกตาง กนดวย 5.ควรจะเปดโอกาสใหแตละโรงเรยน มอสระในการออกแบบกจกรรมการเสรมสรางวนยนกเรยนโดยเนนการใชกระบวนการชมชนเรยนรวชาชพรวมกน 6. ตองมระบบการกำกบ ตดตาม ประเมนผลกระบวนการพฒนาวนยนกเรยน แตมลกษณะเปนการประเมนเพอการพฒนามากกวาเปนการประเมนเพอการตดสนผล

ขอเสนอตอหนวยงานระดบสถานศกษา 1.ครประจำชนเปนปจจยเงอนไขของความสำเรจเบองตน 2.สงคมเพอนในชนเรยนมสวนสรางความวนยในนกเรยน การมเพอนทมความคด ทถกตองมการนำพาไปในทางทดจะเปนสวนสำคญในการพฒนาวนย 3.การสรางเงอนไขหรอสรางแรงจงใจ สรางกลยทธใหเกดเครอขายความรวมมอกบ ผปกครองหรอสมาชกในชมชนทโรงเรยนตงอย จะเปนปจจยเกอหนนทจะสรางเกราะคมกนและสรางวนยนกเรยนไดดทสด 4.การสรางความตระหนกและสรางเปาหมายการมวนยนกเรยน ดวยการใหครจดกจกรรมการเรยนการสอนทบรณาการการเสรมสรางวนยรวมดวย โดยเฉพาะครในระดบปฐมวยจนถงระดบประถมศกษาเปนระยะการกอตวของการสรางบคลกภาพของนกเรยนในอนาคต

1-64.indd 58 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

59

5.การสรางชมชนการเรยนรวชาชพ ดวยการใชการสรางวนยนกเรยน เปนเปาหมายทตองกำหนดใหคร ทกคนในโรงเรยนจะตองดำเนนการ โดยตองถอเปนนโยบายสำคญของทกโรงเรยน 6.ผบรหารโรงเรยน จะตองจดระบบการถอดบทเรยนระหวางครในโรงเรยนและระหวางโรงเรยนเพอคนหาวธการปฏบตดของแตละโรงเรยนและภายใตเงอนไขทแตกตางกน 7.ผบรหารโรงเรยนจะตองมการพฒนานวตกรรมการสรางวนยนกเรยนใหเปนนโยบายสำคญเพราะการมวนยถอเปนคณลกษณะทสำคญของนกเรยน 8.ครประจำชนระดบประถมศกษาเปนบคคลทมอทธพลตอการเสรมสรางวนยนกเรยนมากทสด เพราะนกเรยนวยประถมศกษาตอนตน จะเปนวยทเรมกอตวของบคลกภาพ และหากไดมความรวมมอทเขมแขงกบครอบครวดวย จะยงทำใหการสรางวนยนกเรยนมประสทธภาพมากยงขน 9.โรงเรยนจะตองมงเนนทจะสรางโอกาสและสนบสนนนกเรยนใหประสบความสำเรจโดยจะตองคำนงถงพฒนาการและผลสมฤทธของนกเรยนเปนหลกหลกสตรการเรยนการสอนจะตองเปดโอกาสใหนกเรยนทกคนสามารถมสวนรวมได 10. โรงเรยนมหนาทบรหารแนวทางและยทธศาสตรตาง ๆ เพอสรางโอกาสทาง การเรยนรในเชงบวกใหกบนกเรยนทกคน 11 ในการรบมอกบปญหาของนกเรยน จะตองดำเนนไปดวยความรวมมอระหวางครนกเรยนและครอบครวรวมมอกนสงเกตการณรบรถงพฤตกรรมและพฒนาการของนกเรยนใหอยในระเบยบ กตกา และขอบงคบของโรงเรยน ตามทกำหนดไวในระเบยบวาดวยระเบยบวนยของโรงเรยน 12.โรงเรยนมหนาทเสรมสรางคณลกษณะของนกเรยนใหมจตสำนกรบผดชอบใน การกระทำของตนเอง บรหารจดการและกำกบดแลสงแวดลอมทางการเรยนรในโรงเรยน ซงรวมไปถงการดแลการละเมดสทธทางเพศ การรงแก เพอใหนกเรยนตระหนกถงความสำคญของ การเคารพสทธของผอนในสงคม 13.โรงเรยนจะตองพจารณามาตรการลงโทษตอการละเมดระเบยบ กตกา ขอบงคบหรอพฤตกรรมทไมเหมาะสมและเปนธรรมสำหรบทกคน 14.สรางความรวมมอและความสมพนธทดกบสงคมและชมชนรอบขาง โดยทโรงเรยนเปนสวนหนงของชมชน มหนาททำงานรวมกบชมชนทจะไดรบผลกระทบจากการอบรมนกเรยนโดยตรง โรงเรยนควรมนโยบาย ทสนบสนนใหชมชนรอบดานมสวนรวมแสดงความคดเหนและตดสนใจในประเดนตางๆและรางแผนการพฒนานกเรยนรวมกน

1-64.indd 59 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

60

15.แผนการพฒนานกเรยน คอ แผนทจดทำขนผานการหารอระหวางคณาจารย ผปกครอง และนกเรยน โดยมวตถประสงคเพอกำหนดเปาหมายการเรยนรและแบบอยาง ความประพฤตทเหมาะสมของนกเรยน อาจจะกำหนดใหเปนสวนหนงของแผนการเรยนสวนบคคล เชนแผนการศกษารายบคคลหรอแผนการศกษาทผานการหารอแลว เปนตนซงจะตอง มความยดหยนและเหมาะสมสามารถปรบใชไดกบยทธศาสตรทหลากหลายสอดคลองกบบรบทของโรงเรยน

หนาทของผอำนวยการโรงเรยน 1.พฒนา นำแผนไปปฏบต และประเมนระเบยบวนยของโรงเรยนอยางสมำเสมอสอดคลองกบนโยบายของหนวยงานระดบนโยบาย ผานการหารอกบสมาชกของโรงเรยนและกรรมการบรหารสถานศกษาอยางสมำเสมอ 2.กำกบดแลระเบยบ ขอบงคบ ดานวนยสำหรบนกเรยน ใหสมาชกทกคนเขาใจถงระเบยบวนยของโรงเรยน และแจงใหทราบถงสทธในการมบทบาทตอการดำเนนนโยบายดานระเบยบวนยในโรงเรยน 3.สงเสรมใหผปกครองหรอผดแลสามารถเขาถงขอมลและเอกสารตาง ๆ ทเกยวของกบนโยบายระเบยบและขอบงคบของโรงเรยน 4.ตระหนกถงสทธทสามารถมสวนรวมในการสนบสนน หรอแสดงความเหนในเวท ทเปดใหผปกครองม สวนรวมในเรองทเกยวกบระเบยบวนยของนกเรยน สงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนในระดบหองเรยนและโรงเรยน และใหโอกาสนกเรยนมสวนรวมในการจดการพฤตกรรมของตนเอง 5.สงเสรมการสรางสมพนธระหวางผปกครองและคณาจารย เพอใหการดแลระเบยบวนยในนกเรยนดำเนนไปในทางบวก 6. กำกบดแลวามาตรการตางๆของโรงเรยนจะตองคำนงถงปจจยดานเพศความแตกตาง ทางวฒนธรรม สถานะทางครอบครว และมาตรการนน ๆ จะตองไมจำกดความสามารถ ในการเรยนรของนกเรยน 7.สงเสรมโครงการอบรมเพอพฒนาศกยภาพคณาจารยและเจาหนาท

หนาทของคณาจารยและเจาหนาทของโรงเรยน 1.สานสมพนธทดกบนกเรยนและครอบครว 2.สอสารและปฏสมพนธกบนกเรยนอยางสมำเสมอ เพอชวยในการแกปญหาตาง ๆ ทชมชนของโรงเรยนกำลงประสบ

1-64.indd 60 9/7/18 1:07:23 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

61

3.มสวนรวมอยางแขงขนในการบรหารจดการและประเมนระเบยบดานวนยของนกเรยน 4.เรยนรวธการและหมนเพมพนความรในการจดการพฤตกรรมทไมเหมาะสม และเพอชวยสงเสรมการพฒนาระเบยบวนยของนกเรยน 5.ทำความเขาใจในความคาดหวงของโรงเรยน เกยวกบระเบยบวนยของนกเรยนอยางตอเนอง 6.ใหการชนชมนกเรยนทปฏบตตามระเบยบวนย และพจารณาถงผลของการกระทำ ทไมเหมาะสมของนกเรยนทมผลกระทบตอการสอนการเรยนและความปลอดภยภายในโรงเรยน

หนาทของคร 1.บรหารจดการแผนการสอน ทจะชวยสนบสนนการเรยนของนกเรยนเพอบรรล เปาหมายของตนเอง 2.ตอบสนองตอความตองการในการพฒนาของนกเรยนแตละคนทงดานอารมณและทกษะทางสงคมโดยใชวธการและสอการสอนทหลากหลาย 3.ใหผลการวเคราะหและผลประเมนเกยวกบการเรยนของนกเรยน แกนกเรยนและ ผปกครองหรอผดแลรวมทงพยายามพฒนารปแบบการสอนบนพนฐานของผลการเรยนของนกเรยน 4.วางแผนและจดตงยทธศาสตรในการจดการหองเรยนทมความเหมาะสม โดยเปดโอกาสการหารอระหวางสมาชกในหองเรยน สนบสนนการมสวนรวมของนกเรยนทกคนคำนงถงขอจำกดของความสามารถในการเรยนรของนกเรยน สรางและกำกบดแลใหบรรยากาศใน ชนเรยนปลอดภยและมความเอาใจใสซงกนและกน

หนาทของผปกครองและผดแลนกเรยน 1.กำกบดแลวานกเรยนเขาเรยนและคณาจารยรบทราบหากนกเรยนจะขาดเรยน 2.แจงใหโรงเรยนทราบถงปญหาทางดานสขภาพของนกเรยนหรอประเดนอนๆทอาจมผลกระทบตอการปฏบตตามระเบยบวนยของโรงเรยน 3.ยอมรบในนโยบายของโรงเรยนทเกยวของกบระเบยบวนยของนกเรยน

1-64.indd 61 9/7/18 1:07:24 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

62

คณะผจดทำรายงานการวจย บทสรปสำหรบผบรหารในเอกสารองคความร

ชด การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ทปรกษา ดร.ชยพฤกษเสรรกษ เลขาธการสภาการศกษา ดร.ชยยศอมสวรรณ รองเลขาธการสภาการศกษา นางเกอกลชงใจ ผอำนวยการสำนกมาตรฐานการศกษา และพฒนาการเรยนร

รายนามผทรงคณวฒวพากษงานวจย ศาสตราจารยดร.พจนสะเพยรชย ผทรงคณวฒ ศาสตราจารยดร.ไพฑรยสนลารตน คณบดวทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย นายวรทพฤกษากลนนท ผอำนวยการสำนกการลกเสอยวกาชาด และกจการนกเรยน ดร.บญลอทองอย ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ดร.ผดงชาตสวรรณวงศ ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ผชวยศาสตราจารยนาวาตรดร.พงศเทพจระโร อาจารยประจำคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา นายสมควรวรสนต ขาราชการบำนาญตำแหนงศกษานเทศก นายทองสขรวยสงเนน ขาราชการบำนาญตำแหนงศกษานเทศก นายจรฏฐแจมสวาง ขาราชการบำนาญ โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลยนนทบร ดร.ศรลกษณเสงม ผอำนวยการโรงเรยนวดบญญราศร นางพยงศรวงโส ผอำนวยการโรงเรยนบานเขาชจรรย นายวนชยทองเกด ผอำนวยการโรงเรยนมธยมวดหนองแขม

1-64.indd 62 9/7/18 1:07:24 PM

บทสรปสำหรบผบรหาร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

63

นายนพดลเดนดวง ผอำนวยการ โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยนครปฐม (พระตำหนกสวนกหลาบมธยม) นายวทยาอรณแสงฉาน ผอำนวยการ โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลยชลบร นางชไมพรงามยงยวด ครประจำการโรงเรยนมธยมวดหนองแขม นางสาวเกศนหลาปนตา ครประจำการโรงเรยนสามเสนวทยาลย

รายชอนกวจย ดร.วลาวลยโพธทอง มหาวทยาลยพะเยา รองศาสตราจารยดร.มนตรแยมกสกร อดตรองอธการบดมหาวทยาลยนครพนม

บรรณาธการเอกสาร นายสำเนาเนอทอง ผอำนวยการกลมพฒนานโยบายดานการเรยนร

ประสานการจดพมพ นายสภสทธภภกด นกวชาการศกษาชำนาญการ

ผรบผดชอบโครงการ นายสำเนาเนอทอง ผอำนวยการกลมพฒนานโยบายดานการเรยนร นางสาวจกษณาอธรตนปญญา นกวชาการศกษาชำนาญการพเศษ นางสาวจนทมาศภรพงศ นกวชาการศกษาชำนาญการพเศษ นางสาวสมพรพรมด นกวชาการศกษาชำนาญการ นางสาวณตตราแทนขำ นกวชาการศกษาชำนาญการ นายสมชายนยเนตร นกวชาการศกษาชำนาญการ นายสภสทธภภกด นกวชาการศกษาชำนาญการ

หนวยงานทรบผดชอบ กลมพฒนานโยบายดานการเรยนรสำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ โทร.026687123ตอ2516และ2560โทรสาร022431129

1-64.indd 63 9/7/18 1:07:24 PM

1-64.indd 64 9/7/18 1:07:24 PM