รายงานการวจยประเมนผล

คณธรรม 8 ประการของผเรยน :

เจตคตและพฤตกรรม

สำนกประเมนผลการจดการศกษา

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

กระทรวงศกษาธการ

ธนวาคม 2551

370.114 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ

ส691ร รายงานการวจยประเมนผลคณธรรม8ประการของผเรยน:

เจตคตและพฤตกรรม.

กรงเทพฯ:2551.

152หนา

1.รายงานการวจย__คณธรรม8ประการ. 2.ประเมนผลคณธรรม.

3.เจตคตและพฤตกรรมดานคณธรรม. 4.ชอเรอง.

รายงานการวจยประเมนผลคณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สงพมพ สกศ. อนดบท105/2551

พมพครงท ธนวาคม2551

จำนวน 1,000เลม

ผจดพมพเผยแพร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

99/20ถนนสโขทยเขตตสตกรงเทพฯ10300

โทร.026687123ตอ2327

โทรสาร022437914

Website:http://www.onec.go.th

พมพท บรษทเพลนสตดโอจำกด

265ซอยประชาสงเคราะห26

แขวงดนแดงเขตดนแดงกรงเทพฯ10320

โทร.026920715

โทรสาร026920715

คำนำ

รฐบาลไดกำหนดนโยบายเรงรดปฏรปการศกษาโดยยดคณธรรมนำความร

เสรมสรางความตระหนกสำนกในคณคาของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงความสมานฉนท

สนตวธ วถประชาธปไตย พฒนาคนโดยใชคณธรรมเปนพนฐานของกระบวนการเรยนร

ทเชอมโยงความรวมมอของสถาบนครอบครวชมชนสถาบนศาสนาและสถาบนการศกษาซง

กระทรวงศกษาธการไดประกาศนโยบายและทศทางหลกในการปฏรปการศกษาโดยยด

“คณธรรมนำความร”เพอรองรบนโยบายรฐบาลในปงบประมาณ2550-2551โดยกำหนด

4ยทธศาสตร คอ1)ปลกจตสำนกสรางเจตคตปรบพฤตกรรม2)ปรบกระบวนการเรยนร

หาตนแบบสบทอด 3) สรางภมตานทานโดยเครอขายขยายผลบาน สถาบนการศกษา

สถานศกษาชมชนสอ4)กำกบตดตามและประเมนผล

ในยทธศาสตรท4สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาไดดำเนนโครงการวจย

ประเมนผลคณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม โดยมวตถประสงค

เพอพฒนาตวชวดและประเมนสถานภาพดานคณธรรมของผเรยนวาอยในระดบใด และ

เพอประเมนวานโยบายคณธรรมนำความรของกระทรวงศกษาธการทผานมามผลสมฤทธ

ในเชงเจตคตและพฤตกรรมของผเรยนอยางไรทงนสำนกงานฯไดรบความรวมมอจาก

จฬาลงกรณมหาวทยาลยโดยนกวจยจากคณะจตวทยาเปนผดำเนนการ

สำนกงานฯ ขอขอบคณ จฬาลงกรณมหาวทยาลยและคณะนกวจยทไดมงมน

ทมเทในการดำเนนงานวจยประเมนผลครงนจนประสบผลสำเรจอยางดยง และขอขอบคณ

ผทรงคณวฒ และผเกยวของทกทานทไดใหขอคดเหน ขอเสนอแนะทเปนประโยชน ทำให

รายงานการวจย ประเมนผลคณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรมม

ความสมบรณ บรรลผล ตามเปาหมาย และหวงวารายงานฉบบนจะเปนประโยชนตอบคคล

องคกร/หนวยงานทเกยวของเพอเสรมสรางคณธรรมในระบบการศกษาตอไป

(นายอำรงจนทวานช)

เลขาธการสภาการศกษา

บทสรปสำหรบผบรหาร

โครงการวจยนมวตถประสงคเพอพฒนาแบบวดพฤตกรรมและแบบวดเจตคต

ตอคณธรรมสำหรบนกเรยน นสต นกศกษาและเพอประเมนผลโครงการเสรมสรางคณธรรม

ตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการในปงบประมาณพ.ศ.2550–2551สำหรบในบทสรป

สำหรบผบรหารนคณะผวจยสรปตามวตถประสงคในการวจยดงนคอ

แบบวดคณธรรมทพฒนาในงานวจยน สามารถใชไดจรงหรอไม

คณะผวจยไดพฒนาแบบวดพฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรมโดยอางองตามนยาม

คณธรรม 8ประการ จากการสมมนาทางวชาการของกระทรวงศกษาธการ ในป 2550 คอ

ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาด สามคค มนำใจอยางไรกตามคณะผวจย

พบวานยามคำวา “สะอาด” สามารถแบงได 2ประเดน คอสะอาดกาย ทเนนความสะอาด

ทางดานรางกายและสะอาดใจทเนนการไมคดทำรายใครการมจตใจชวยเหลอผอนจงได

แบงคณธรรม“สะอาด”ออกเปน2สวนคอสะอาดกายและสะอาดใจทำใหไดคณธรรม

ทงหมด9ประการสำหรบการวจยน

จากนยามคณธรรม9ประการผวจยไดนำนยามไปสรางแบบวดพฤตกรรมและ

แบบวดเจตคตตอคณธรรมทง 9 ดาน การประเมนคณภาพของแบบวดพบวา แบบวด

พฤตกรรมคณธรรมและแบบวดเจตคตตอคณธรรมทง9ดานทพฒนาขนในงานวจยนมคา

ความเทยงสงเพยงพอในการประเมนระดบสถานศกษา หากเกบขอมลโดยสมจากผเรยน

ภายในสถานศกษาจำนวน 60 คนขนไป โดยคาเฉลยคะแนนของแบบวดแตละดานสามารถ

เปนตวแทนคะแนนพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรมรายดานในระดบสถานศกษา

ไดเปนอยางด แตไมแนะนำใหใชในการประเมนพฤตกรรมคณธรรมหรอเจตคตตอคณธรรม

ของนกเรยนนกศกษาเปนรายบคคล อยางไรกตามแบบวดพฤตกรรมคณธรรม และแบบวด

เจตคตตอคณธรรมควรไดรบการตรวจสอบความตรงภายในและภายนอกเพมเตม เพอจดทำ

เปนเครองมอประเมนคณธรรมทไดมาตรฐานสากลตอไป

สถานศกษาตางๆ ไดจดทำโครงการพฒนาคณธรรมอะไรบาง

การตรวจสอบโครงการคณธรรมภายในสถานศกษาในชวงเดอนกนยายน2550–

มกราคม2551โดยวธการสมภาษณปลายเปดกบสถานศกษาในระดบมหาวทยาลยอาชวศกษา

มธยมศกษาปทหกมธยมศกษาปทสามและระดบประถมศกษาปทหกจำนวน112แหง

ทวประเทศ แลววเคราะหเพอสรปเนอหา (Content Analysis) สามารถสรปไดวา โครงการ

พฒนาคณธรรมทสถานศกษาตางๆ จดขนตามนโยบายคณธรรมของกระทรวงศกษาธการนน

ก

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล

มลกษณะใกลเคยงกน สามารถจดหมวดหมโครงการคณธรรม ไดทงหมด 17 ประเภท

โครงการ โดยแบงโครงการตามความนยมในการจดโครงการคณธรรมในสถานศกษาทว

ประเทศไทยได4กลมดงน

กลมท 1 โครงการคณธรรมทไดรบความนยมมากในทกระดบชน คอ ม

จำนวนสถานศกษาทจดทำโครงการดงกลาวเกนรอยละ 80 ของสถานศกษาในทกระดบชน

และสถานศกษาแตละแหงทจดโครงการตองมจำนวนนกเรยนเขารวมโครงการมากกวา

รอยละ90คอโครงการสงเสรมความสะอาด และโครงการสงเสรมความมวนย

กลมท 2 โครงการคณธรรมทไดรบความนยมมากในบางระดบชนคอม

จำนวนสถานศกษาทจดทำโครงการดงกลาวเกนรอยละ80ในบางระดบชนเทานนโดย

สถานศกษาแตละแหงทจดโครงการตองมจำนวนนกเรยนเขารวมมากกวารอยละ90คอ

โครงการสอนศาสนา โครงการอบรมคณธรรม โครงการพธกรรมทางศาสนา โครงการสงเสรม

ความประหยด โครงการสงเสรมความซอสตย

กลมท 3 โครงการคณธรรมทไดรบความนยมปานกลางในทกระดบชน

คอ มจำนวนสถานศกษาทจดทำโครงการดงกลาวประมาณรอยละ20-80 ในทกระดบชน

โดยไมจำกดวามจำนวนนกเรยนเขารวมโครงการของสถานศกษาแตละแหงมากหรอนอย

เพยงใด

โครงการคณธรรมทจดอยในกลมน คอ โครงการคายธรรมะ โครงการคายอบรม

คณธรรมอน โครงการตอตานยาเสพตด โครงการสงเสรมมารยาท โครงการสงเสรมความ

สามคค โครงการสงเสรมความมนำใจ โครงการบนทกความด โครงการพฒนาคณธรรม

รวมกบผปกครอง และโครงการประกวดผเรยนคณธรรมดเดน

กลมท 4 โครงการคณธรรมทไมนยมจดในบางระดบชน ในทนมโครงการเดยว

คอโครงการคายลกเสอทในระดบชนมธยมศกษาตอนปลายมจำนวนโรงเรยนทไมจดโครงการ

ดงกลาวมากกวารอยละ 80 แตในระดบชนอนมสถานศกษาทจดและไมจดโครงการนกระจาย

กนไป

สถานศกษามอทธพลตอพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนมากนอยเพยงใด

งานวจยนแสดงใหเหนวาสถานศกษามอทธพลตอคะแนนคณธรรมของผเรยน

โดยสถานศกษาทมอทธพลมากทสด ไดแก สถานศกษาในระดบประถมศกษาปท 6

(คาอทธพล40%)อยางไรกตาม อทธพลของสถานศกษาจะลดนอยลงในระดบการศกษา

ทเพมขนจนกระทงนอยทสดในระดบมหาวทยาลย(คาอทธพล9%)

ข

คณธรรม8ประการของผเรยน:เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ

ทงน อาจเปนเพราะนกเรยนระดบประถมศกษาเหนครเปนบคคลสำคญในชวต

ดวยเหตนครจงมอทธพลสงตอคณธรรมนกเรยนกลมนเปนพเศษและครในระดบประถมศกษา

มกจะมงเนนกวดขนสงเสรมพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนเปนพเศษกวาครในระดบ

การศกษาอน นอกจากนนกเรยนระดบประถมศกษามการยอมตามและเชอในครผสอน

หรอใหความสำคญกบกฎระเบยบมากกวาผเรยนในระดบการศกษาทสงขนและมกจะมา

จากชมชนใกลโรงเรยนซงมลกษณะคลายคลงกน ทำใหนกเรยนเหลานไดรบบรรทดฐาน

จากชมชนในระดบใกลเคยงกน และมลกษณะครอบครวทคลายคลงกน สงผลใหนกเรยน

ในโรงเรยนระดบประถมศกษาทมาจากโรงเรยนเดยวกนมพฤตกรรมและความคดไปใน

ทศทางเดยวกน ปจจยตางๆ เหลานจงรวมกนสงผลใหสถานศกษาระดบประถมศกษาปทหก

มอทธพลตอคะแนนคณธรรมของผเรยนคอนขางสง

อยางไรกตาม รปแบบเหลานจะมความชดเจนนอยลงเมอผเรยนอยในระดบ

การศกษาทสงขน โดยเฉพาะในระดบอาชวศกษาและมหาวทยาลยทมความหลากหลาย

ของผเรยนคอนขางมาก ดงนน อทธพลของสถานศกษาจงอธบายพฤตกรรมคณธรรมของ

ผเรยนไดนอยลงในระดบการศกษาทสงขน

ลกษณะของผเรยนมอทธพลตอพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนหรอไม

ในงานวจยน พบวา ผลการเรยน และเพศของผเรยนมอทธพลตอพฤตกรรมคณธรรมแตสถานะทางเศรษฐกจและสงคมไมมอทธพลตอพฤตกรรมคณธรรมของผเรยน กลาวคอ นกเรยนนกศกษาทมผลการเรยนดมแนวโนมทจะมพฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรมสงกวาผทมผลการเรยนตำและนกเรยนนกศกษาเพศหญงมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรมสงกวาเพศชายทงนอาจจะเปนไปไดวาเพศหญงมแนวโนมทจะใหความสนใจและใสใจผอนในสงคมมากกวาเพศชาย ไมวาจะเปนความคาดหวงในทางการเรยน หรอการแสดงออกตอผอนในสงคม จงทำใหเพศหญงมแนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรมมากกวาเพศชายและโดยทวไปแลว ผปกครองจะเขมงวดกวดขนในเรองของการปฏบตตามกฎระเบยบของสงคมในบตรหลานเพศหญง แตจะยดหยนใน

บตรหลานเพศชายมากกวา

โครงการคณธรรมทสถานศกษาจดขนมความเกยวของกบการเปลยนแปลงพฤตกรรม

คณธรรมของผเรยนหรอไม

กลมตวอยางในงานวจยน ประกอบดวยนกเรยน นสต นกศกษาทงสน 7,764 คน

เปนชาย2,896คนและหญง4,868คนจากสถาบนการศกษาทวประเทศ119แหงจาก5

ระดบการศกษาคอมหาวทยาลยอาชวศกษามธยมศกษาปทหกมธยมศกษาปทสาม

และประถมศกษาปทหกทำการเกบขอมล2ครงจากกลมตวอยางคนเดยวกน คอครงแรก

ในเดอนกนยายน พ.ศ. 2550 (ระยะ”กอน”การศกษา) และ ครงทสองในเดอนมกราคม

ค

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล

พ.ศ.2551(ระยะ”หลง”การศกษา)ในการเกบขอมลครงทสองนสามารถเกบขอมลจาก

กลมตวอยางเดมไดเพยง 6,435คนหรอคดเปน รอยละ 83ของกลมตวอยางทเกบขอมล

ในครงแรกจากสถาบนการศกษาทวประเทศ112แหง

คณะผวจยใชวธการวเคราะหผลของโครงการดวยโมเดลพหระดบ(MultilevelModel)

ตามแนวคดของRaudenbush,RowanและKang (1991) โดยตดการวเคราะหระดบ

มหาวทยาลยออกเนองจากไมสามารถเกบขอมลตวแปรตนไดผลการวเคราะหขอมลใน

ภาพรวมสรปไดดงภาพ1

ภาพ 1 กราฟเปรยบเทยบคะแนนเฉลยรวมระหวางการศกษา 1 และ 2 ของกลมทจดและ

ไมจดโครงการในระดบการศกษาตางๆ

จากกราฟในภาพ1สามารถกลาวไดวา

คะแนนพฤตกรรมคณธรรม

อาชวศกษา มธยมศกษาปท6

3.3

3.2

3.1 จดโครงการ

3.0 ไมจดโครงการ

2.9

2.8

กอน หลง

3.3

3.2

3.1 จดโครงการ

3.0 ไมจดโครงการ

2.9

2.8

กอน หลง

คะแนนพฤตกรรมคณธรรม

3.3

3.2

3.1 จดโครงการ

3.0 ไมจดโครงการ

2.9

2.8

กอน หลง

3.3

3.2

3.1 จดโครงการ

3.0 ไมจดโครงการ

2.9

2.8

กอน หลง

มธยมศกษาปท3 ประถมศกษาปท6

คะแนนพฤตกรรมคณธรรม คะแนนพฤตกรรมคณธรรม

ง

คณธรรม8ประการของผเรยน:เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ

ระดบอาชวศกษา

โครงการคณธรรมสามารถเพมพฤตกรรมคณธรรมของนกเรยนนกศกษา

ในสถานศกษาทจดทำโครงการ แมวากลมทจดทำโครงการจะมคะแนนเพมขนนอยกวา

กลมทไมจดทำโครงการ แตทงนเปนเพราะกลมทจดทำโครงการมคะแนนพฤตกรรมคณธรรม

สงอยแลวตงแตตนคอมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมในชวง “กอน”การศกษา (การเกบขอมล

ครงแรก) สงกวากลมทไมจดทำโครงการ ทงนโครงการคณธรรมทมแนวโนมวาจะสงผลให

นกเรยนนกศกษาระดบอาชวศกษามคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขนไดแกโครงการ

ตอตานยาเสพตด โครงการสงเสรมความซอสตย และโครงการคายอบรมอนทไมใชศาสนา

หรอลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด เชน โครงการฝกวนยหรอปฐมนเทศเพอสรางคณธรรม

ระดบมธยมศกษาปท 6

นกเรยนในสถานศกษาทจดทำโครงการคณธรรมมคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมเพมขน (คะแนน“หลง”การศกษาสงกวาคะแนน“กอน”การศกษา)และเพม

มากกวากลมทไมจดทำโครงการ (คะแนนเฉลยกลมจดโครงการ สงกวากลมไมจดโครงการ)

ทงนโครงการคณธรรมทมแนวโนมวาจะสงผลใหนกเรยนระดบมธยมศกษาปท6มคะแนน

พฤตกรรมคณธรรมเพมขน ไดแก โครงการสงเสรมความสามคค และโครงการคายอบรมอน

ทไมใชศาสนาหรอลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด และโครงการคายธรรมะ

ระดบมธยมศกษาปท 3

ผลการวจยทไดยงไมมความชดเจนวาโครงการคณธรรมสงผลตอพฤตกรรม

คณธรรมของนกเรยนนกศกษาอยางไร อยางไรกตามโครงการคณธรรมทมแนวโนมวา

จะสงผลใหนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 3 มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขน ไดแก

โครงการสงเสรมความประหยด

ระดบประถมศกษาปท 6

นกเรยนนกศกษาในสถานศกษาทจดโครงการคณธรรมมคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมเพมขน (คะแนน“หลง”การศกษา สงกวา คะแนน“กอน”การศกษา)ขณะทกลมท

ไมจดโครงการมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมลดลง ทงนโครงการคณธรรมทมแนวโนม

วาจะสงผลใหนกเรยนระดบประถมศกษาปท 6 มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขน ไดแก

โครงการสงเสรมความสามคค โครงการตอตานยาเสพตด และโครงการสงเสรมมารยาท

อยางไรกตามงานวจยนยงมขอจำกดในการประเมนวา “นโยบายคณธรรมนำความร

มประสทธผลอยางเตมทหรอไม”เนองจากระเบยบวธวจยทใชไมสามารถควบคมตวแปร

แทรกซอนไดอยางเตมท แตกสามารถสรปผลการวจยในภาพรวมไดวา สถานศกษาทมการ

จ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล

จดโครงการคณธรรม มแนวโนมจะสงผลใหนกเรยนนกศกษามพฤตกรรมคณธรรม

เพมขน เพยงแตไมสามารถระบขนาดการเพมขนไดอยางชดเจน เนองจากการวดพฤตกรรม

คณธรรม ในชวง “กอนการศกษา” ของนกเรยนนกศกษาในโครงการวจยน เปนการวด

หลงจากทสถานศกษาตางๆ ดำเนนการจดทำโครงการคณธรรมหลากหลายประเภทไป

แลวในระยะหนง คณะผวจยไมสามารถทำการวดกอนการจดทำโครงการคณธรรมไดจรง

อยางไรกตามคณะผวจยไดเสนอแนะวธทจะชวยใหการประเมนผลสมบรณมากกวานไว

ใน“ขอเสนอแนะในการประเมนครงตอไป”ในบทท4ของรายงาน

ขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรมในสถานศกษา

ขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรมในสถานศกษามดงตอไปน

1. สถานศกษาระดบประถมศกษา

สำหรบสถานศกษาระดบประถมศกษา ควรจะสงเสรมการพฒนาครเพอชวยให

เกดพฤตกรรมคณธรรมของผเรยน เนองจากในระดบการศกษาน ครมอทธพลสงและม

“บทบาทโดยตรง” ในการดแลจดการ และเปนตนแบบใหนกเรยนเกดพฤตกรรมคณธรรม

ขนได ทงน ควรจดโครงการฝกอบรมครใหมความเขาใจในความหมายของ “คณธรรม”

ดานตางๆทตองการสงเสรมอยางชดเจนและฝกทกษะครในการถายทอดคณธรรมไปส

นกเรยนทงในลกษณะของการถายทอดผานการเรยนการสอนและการจดกจกรรมนอก

หลกสตรใหกบเดก

นอกจากน สถานศกษายงสามารถกำหนดนโยบายตางๆ ในการสงเสรมคณธรรม

และจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมตางๆ ใหแกผเรยนไดโดยตรง เนองจากผเรยนในระดบ

ประถมศกษามการยอมตามและเชอในครผสอนคอนขางมาก ทงยงใหความสำคญกบกฎ

ระเบยบมากกวาผเรยนในระดบการศกษาทสงขน นอกจากน การทนกเรยนในโรงเรยน

ระดบประถมศกษาจากโรงเรยนเดยวกน มกจะมพฤตกรรมและความคดไปในทศทางเดยวกน

เนองจากมาจากชมชนใกลโรงเรยนซงมลกษณะคลายคลงกน ไดรบบรรทดฐานจากชมชน

ในระดบใกลเคยงกน และมลกษณะครอบครวทคลายคลงกน จงทำใหงายสำหรบสถานศกษา

ในการจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมทเปนทสนใจและเหมาะสมกบนกเรยนในชมชนได

2. สถานศกษาระดบมธยมศกษา อาชวศกษา และมหาวทยาลย

การพฒนาคร/อาจารยเพ อชวยใหเกดพฤตกรรมคณธรรมของผ เรยนใน

สถานศกษาระดบสงนนไมควรมงเนน“บทบาทตรง”ของคร/อาจารยในการดแลจดการ

และเปนตนแบบใหนกเรยนเกดพฤตกรรมคณธรรมแตควรจะมงเนน“บทบาทเสรมสราง”

ใหคร/อาจารยไดมบทบาทในการเสรมสรางคณธรรมใหแกผเรยนใน2แงมมคอพฤตกรรม

การสงเสรม และวธการสงเสรม โดยสนบสนนใหคร/อาจารยไดมพฤตกรรมการสงเสรม

ฉ

คณธรรม8ประการของผเรยน:เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ

คณธรรมแกผเรยนมากขน พรอมทงหาวธทจะทำใหพฤตกรรมการสงเสรมของครนน เขาถง

ผเรยนไดอยางแทจรง โดยเฉพาะอยางยง เมอผเรยนมความแตกตางกนอยางหลากหลาย

ควรคำนงถง “ความสนใจของผเรยน” เปนหลกวาผเรยนสนใจกจกรรมพฒนาคณธรรม

รปแบบใด รวมถงอาจสงเสรมและเปดโอกาสใหผเรยนรเรมโครงการคณธรรมดวยตนเอง

เพอใหเกดกจกรรมทตรงกบความตองการและความสนใจของผเรยนอยางชดเจน และ

ลดบทบาทของคร/อาจารยและสถานศกษาเปนเพยงผใหการสนบสนนทรพยากรตางๆ

มากกวาจะเปนผจดโครงการคณธรรมแกผเรยนเสยเอง

นอกจากน สถานศกษาระดบสงควรพจารณาใหความสำคญในการจดบรรยากาศ

ในสถานศกษาใหเอออำนวยตอการสรางเสรมและพฒนาคณธรรมของนกเรยนนกศกษา

โดยอาจเนนการสงเสรมในดานกจกรรมนอกหลกสตรตางๆ ของนกเรยนนกศกษาใหเปน

กจวตรตอเนองตลอดทงป เพอใหบรรยากาศในการสรางเสรมคณธรรมในสถานศกษาม

ความชดเจนและเกดการรบรในกลมนกเรยนนกศกษาไดอยางเปนรปธรรม

ช

สารบญ หนา

บทสรปสำหรบผบรหาร ก - ช

บทท 1 บทนำ 1

ความเปนมาและความสำคญของปญหา 1

การทบทวนวรรณกรรม 3

วตถประสงคของงานวจย 10

ขอบเขตการวจย 11

ขอจำกดของการวจย 11

คำจำกดความทใชในงานวจย 12

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 17

บทท 2 วธดำเนนการวจย 19

กลมตวอยาง 19

การคดเลอกกลมตวอยาง 20

เครองมอทใชในการวจย 21

การตรวจสอบคณภาพของแบบวดทใชการวจย 31

สรปผลการตรวจสอบคณภาพของแบบวด 39

วธดำเนนการวจย 41

บทท 3 การวเคราะหขอมล 49

การศกษาท1 49

ตวแปรในการศกษาท1 49

แนวทางการวเคราะหขอมล 49

การเตรยมขอมลในการวเคราะห 51

ผลการวเคราะหขอมลการศกษาท1 56

การวเคราะหสถตพนฐาน 56

การวเคราะหรอยละความแปรปรวนทสามารถอธบายได 59

การวเคราะหผลตวแปรควบคม 61

ผลการวเคราะหแบบสมภาษณโครงการคณธรรม 63

สารบญ (ตอ) หนา

การศกษาท2 68

ตวแปรในการศกษาท2 69

แนวทางการวเคราะหขอมล 69

การเตรยมขอมลในการวเคราะห 69

ผลการวเคราะหขอมลการศกษาท2 73

การวเคราะหสถตพนฐาน 73

การวเคราะหโครงการคณธรรมทจดในแตละระดบชน 78

การวเคราะหคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเปลยนแปลง 79

การวเคราะหอทธพลของโครงการคณธรรม 86

บทท 4 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 99

แบบวดคณธรรมทพฒนาขนในงานวจยนสามารถใชไดจรงหรอไม 99

สถานศกษาตางๆจดทำโครงการพฒนาคณธรรมอะไรบาง 101

สถานศกษามสวนในการอธบายพฤตกรรมคณธรรม 103

ของผเรยนมากนอยเพยงใด

ตวแปรควบคมตางๆมผลตอคะแนนคณธรรมหรอไมอยางไร 105

ในระดบการศกษาตางๆคะแนนพฤตกรรมคณธรรมระหวาง 107

การเกบขอมลครงท1และครงท2มการเปลยนแปลงหรอไม

โครงการคณธรรมทสถานศกษาจดทำขนระหวางการศกษาครงท1 108

และครงท2มความเกยวของกบการเปลยนแปลงพฤตกรรม

คณธรรมของผเรยนหรอไม

โครงการคณธรรมตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการ 112

สมฤทธผลหรอไม

ขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรมในสถานศกษา 112

ขอเสนอแนะในการประเมนโครงการคณธรรมครงตอไป 114

บรรณานกรม 115

ภาคผนวก 119

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

�

ความเปนมาและความสำคญของปญหา

กระทรวงศกษาธการไดกำหนดนโยบายคณธรรมนำความรเปนแผนปฏบตราชการ

ของกระทรวงศกษาธการ เพอรองรบนโยบายรฐบาล ในปงบประมาณ พ.ศ. 2550-2551 ในอนท

จะเรงรดใหปฏรปการศกษาของประเทศโดยยดคณธรรมนำความร สรางความตระหนก สำนก

ในคณคาของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ความสมานฉนท สนตวธ และวถประชาธปไตย มการ

พฒนาคนโดยใชคณธรรมเปนพนฐานของกระบวนการเรยนรทเชอมโยงความรวมมอ

ระหวางสถาบนครอบครว ชมชน สถาบนศาสนา และสถาบนการศกษา เพอใหการศกษา

สรางคน และสรางความรสคณธรรม คณภาพ สมรรถภาพ และประสทธภาพ (สำนกงาน

เลขาธการสภาการศกษา, 2550)

จากนโยบายดงกลาวขางตน กระทรวงศกษาธการไดกำหนดยทธศาสตรในการ

ตอบสนองนโยบายทงหมด 4 ยทธศาสตรดวยกน คอ

ยทธศาสตรท 1: ปลกจตสำนก สรางเจตคต ปรบพฤตกรรม

ยทธศาสตรท 2: ปรบกระบวนการเรยนร หาตนแบบสบทอด

ยทธศาสตรท 3: สรางภมตานทานโดยเครอขายขยายผล บาน สถาบนการศกษา

สถานศกษา ชมชน และสอ

ยทธศาสตรท 4: กำกบ ตดตามและประเมนผล

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550) ในฐานะทไดรบมอบหมายใหจดทำ

นโยบายคณธรรมนำความรสภาคปฏบต และประสานการดำเนนงานกบทกองคกรหลกใน

การขบเคลอนยทธศาสตรขางตน ไดจดทำแผนการดำเนนงานโครงการคณธรรมนำความร

ของกระทรวงศกษาธการในปงบประมาณ 2550 ขน โดยแบงเปน 3 ระยะ คอ

ระยะท 1 “รวมคดทำความเขาใจใหตรงกน” (ตลาคม-ธนวาคม 2549) เปน

ชวงเวลาการศกษารวบรวมองคความร สงเคราะหงานวจย จดประชมระดมความคด

ถอดบทเรยน จดทำนโยบายและยทธศาสตรการเสรมสรางคณธรรมในระบบการศกษาไทย

พรอมพฒนากลไกในการขบเคลอน

บทนำ1บทท

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�

ระยะท 2 “รวมวางแผน แบงงานกนทำ” (มกราคม-เมษายน 2550) เปน

ชวงเวลาการจดทำแผนปฏบต พฒนาคมอการฝกอบรม สรางวฒนธรรมสถานศกษา

กจกรรมพฒนาผเรยน ชแจง ทำความเขาใจกลมเปาหมายคร คณาจารย และบคลากร

ทเกยวของ รวมทงแกนนำจากสถาบนครอบครว สถาบนศาสนา และสถานศกษาพรอม

สนบสนนภาคเครอขายภาคสงคม

ระยะท3“รวมทำเผยแพรเหนผล” (พฤษภาคม-กนยายน 2550) ทกองคกร

หลกในเขตพนทการศกษา สถานศกษา และองคกรภาคแกนนำ จะนำแผนไปสการปฏบต

มการรณรงคขบเคลอนยทธศาสตร เผยแพรคมอ บทเรยน มการตดตามประเมนผลการ

แลกเปลยน ความร ยกยอง เชดชและขยายผล สดทายจดสมชชาคณธรรมนำความรส

สงคมไทย

จากเหตผลดงกลาวขางตน สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาและคณะจตวทยา

จฬาลงกรณมหาวทยาลยหรอคณะผวจย จงไดจดทำโครงการวจยเรอง “การประเมน

คณธรรม 8 ประการ” ขน เพอเปนสวนหนงในการดำเนนงานตอบสนองนโยบายใน

ระยะทสาม (รวมทำ เผยแพร เหนผล) ซงจดอยในชวงการดำเนนงานตามยทธศาสตรท 4

(การกำกบ ตดตามและประเมนผล) ของกระทรวงศกษาธการ โดยมวตถประสงคหลกเพอ

พฒนาตวชวดเจตคตและพฤตกรรมดานคณธรรมของนกเรยน นสต นกศกษา

และคร รวมถงจดใหมกลไกการกำกบ ตดตาม และประเมนผล เจตคตและพฤตกรรม

ดานคณธรรมเปนระยะอยางตอเนอง ทงน สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา และ

คณะผวจยไดเลงเหนวา การประเมนคณธรรม 8 ประการของผเรยนในงานวจยน มความ

สำคญเปนอยางยงทจะทำใหยทธศาสตรท 4 เสรจสนสมบรณ

งานวจยเรอง “การประเมนคณธรรม 8 ประการ” น เปนการประเมนเจตคต

และพฤตกรรมเกยวกบคณธรรม 8 ประการทไดจากการสมมนาทางวชาการของกระทรวง

ศกษาธการ ในป 2550 ซงประกอบดวย ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาด

สามคค และ มนำใจ โดยทำการประเมนนกเรยน นสต นกศกษาทวประเทศ แบงเปนระดบ

ชนประถมศกษาตอนปลาย มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย อาชวศกษา

และอดมศกษา เพอประเมนวานโยบายคณธรรมนำความรของกระทรวงศกษาธการทผานมา

มผลตอเจตคต และพฤตกรรมดานคณธรรม 8 ประการของผเรยนเหลานหรอไม

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

�

การทบทวนวรรณกรรม

สงคมโลกปจจบนมความรดหนาขององคความรและวทยาการตาง ๆ อยางมากมาย ความเจรญทางเทคโนโลยทมอยกอใหเกดความสะดวกสบายในการใชชวตเพมขน จนหลายครงความสะดวกสบายเหลานกลายเปนเปาหมายหลกของการพฒนาสงคม สมาชกในสงคมเกดความหลงลมละเลยทจะพฒนาคณธรรมหรอคณงามความดทมอยในตนเอง (ราชบณฑตยสถาน, 2546) ใหทดเทยมเทาทนความรดหนาทางวทยาการท มนษยสรางขน ทงทคณธรรมนนจะชวยใหการใชความรดหนาของวทยาการเหลานเปนไปในครรลองทเหมาะสม ไมกอใหเกดปญหาสงคมตาง ๆ ดงทประจกษกนอยทวไป

ดวยกระแสโลกาภวฒน คงปฏเสธมไดวาสงคมไทยซงไดรบการไหลบาเขามาของกระแสคานยมตะวนตก (กมาร ชชชวงษ, 2549) กประสบปญหาสงคมในขางตนดวย เชนกน ขาวคราวในสอตาง ๆ ทแสดงใหเหนถงการนำความรดหนาทางวทยาการไปใช ในรปแบบทไมเหมาะสมนนปรากฏอยโดยทวไป ไมวาจะเปนการประทษรายบคคลแปลกหนา จนถงแกชวตของเยาวชนไทยเพยงเพอเลยนแบบพฤตกรรมทพบเหนในเกมสคอมพวเตอรทตนชนชอบ (ยงยศ เอกมานะชย, 6 สงหาคม 2551) หรอการลวงละเมดทางเพศของ เยาวชน แลวทำการบนทกภาพผานโทรศทพมอถอเพอใหเหยอของการลวงละเมดอบอาย และจำยอมตองยอนกลบมาใหตนเองลวงละเมดอกในภายหลง (ขาวสด, 6 มถนายน 2551)

ดวยเหตน การเสรมสรางและธำรงไวซงคณธรรมของสมาชกในสงคมจงมความสำคญอยางยงยวดในการทจะชวยมใหสงคมเลอนไหลไปกบความรดหนาทางวทยาการ จนหลงลมใสใจกบคณธรรมคณงามความดประจำใจบคคล อนจะชวยกำกบและเปนหลกชยนำพาการใชวทยาการองคความรตาง ๆ ใหเปนไปอยางเหมาะสม

ความพยายามในการปลกฝงคณธรรมนน นบเปนประเดนทนกจตวทยาและ นกการศกษาจำนวนไมนอยใหความสนใจในสงคมตะวนตก นกจตวทยาทมชอเสยงหลายคน(Freud, 1962; Erikson, 1950; Piaget, 1932; Kohlberg, Levine, & Hewer, 1983; Gilligan, 1982) ไดพยายามทำความเขาใจถงประเดนน และไดนำเสนอทฤษฏพฒนาการ ทางจรยธรรมของตนเองขน (Piaget, 1932; Kohlberg et al., 1983) แมทฤษฎและมมมอง ของเหลานอาจมความแตกตางกนอยบางในเรองของรายละเอยดปลกยอย เชน ความแตกตาง ระหวางเพศในการพฒนาคณธรรม (Kohlberg et al., 1983 vs. Gilligan, 1982) แต นกจตวทยาเหลานกมความเหนสอดคลองกนถงอทธพลทสงคมวฒนธรรมมตอการพฒนาคณธรรมหรออกนยหนงนน นกจตวทยาเหลานมองวาคณธรรมนนเปนสงทปลกฝงไดผานกระบวนการสงคมประกตในรปแบบตางๆ (Freud, 1962; Erikson, 1950; Piaget, 1932; Kohlberg et al., 1983; Gilligan, 1982) และการปลกฝงนเรมทำไดตงแตบคคลยงอยในวยเดกและเยาวชน (Freud, 1962; Erikson, 1950; Piaget, 1932; Kohlberg et al., 1983)

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�

ในสวนของสงคมไทยนน กเลงเหนความสำคญของการพฒนาคณธรรมใหแกเดก

และเยาวชนไมยงหยอนไปกวาสงคมตะวนตก การพฒนาคณธรรมไดรบการหยบยกขนมาเปน

ประเดนสำคญของการพฒนาทรพยากรมนษย ดงปรากฏในความพยายามของหนวยงานตางๆ

ทงในภาครฐและเอกชนทมงเนนการเสรมสรางน อาทเชน “โครงการคณธรรมนำไทย”

(คณะรฐมนตรความมนคงแหงชาต, 2550) ทใหความสำคญในการกลอมเกลาปลกฝงคณธรรม

ใหแกเยาวชนไทย หรอ “แนวทางในการพฒนาทรพยากรมนษย ” ของกรมสขภาพจต

กระทรวงสาธารณสข (ไมระบปทพมพ) ซงผนวกเอาความ “ด” หรอ “ความสามารถในการ

ควบคมอารมณและความตองการตนเอง การรจกเหนใจผอน และการมความรบผดชอบตอ

สวนรวม” มาเปนหนงในความสามารถสามประการทควรมงปลกฝงใหแกเดกและเยาวชน

การเลงเหนถงความสำคญของการพฒนาคณธรรมเหลานสอดรบเปนอยางดกบความ

พยายามของนกการศกษาและนกจตวทยาหลายทานทพยายามทำความเขาใจ นำเสนอทฤษฎ

(ดวงเดอน พนธมนาวน, 2538) และผลตผลงานวจยรวมจนถงเอกสารอางองตางๆ

(พรรณทพย ศรวรรณบศย และคณะ, 2544; สมน อมรววฒน, 2536; หนวยศกษานเทศก

กรมการฝกหดคร, 2529) ทเกยวของกบคณธรรมและการพฒนาคณธรรม

จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา วธเสรมสรางคณธรรมใหแกเดกและเยาวชน

นนมอยหลากหลายไมวาจะเปนการอบรมสงสอนโดยตรงของผปกครองหรอครผเกยวของ

การฝกการเอาใจเขามาใสใจเรา การเปดโอกาสใหบคคลไดเขารวมกจกรรมทสงเสรมคณธรรม

การมตวแบบในสงคมททำพฤตกรรมคณธรรมและแสดงความพงพอใจกบการทำพฤตกรรม

นนอยางแจมชด การเลานทานเสรมสรางคณธรรม หรอการสรางสงคมจำลองใหบคคล

เรยนรถงการอยรวมกนโดยใชคณธรรม (Shaffer, 1996) เปนตน เมอวเคราะหแลว จะเหน

ไดวาการเลอกใชกลวธเสรมสรางคณธรรมเพยงวธการหนงวธการใดนนยงมประสทธผลอย

จำกด จงควรเสรมสรางคณธรรมผานกจกรรมทบรณาการกลวธตางๆ เขาดวยกน

เพอกอใหเกดความเปลยนแปลงทมความครบถวนสมบรณทงในแงของความคด พฤตกรรม

หรออารมณความรสก อนจะกอใหเกดประโยชนสงสดในการปลกฝงคณธรรมแกเดกและ

เยาวชน

ในการทจะกอใหเกดการเสรมสรางคณธรรมอยางบรณาการใหแกเดกและเยาวชน

ดงทกลาวถงในขางตนนน นอกจากควรทำขนผานกระบวนการสงคมประกตและการอบรม

เลยงดภายในครอบครวแลว ยงควรจดใหมขนทโรงเรยน ซงเปนสถาบนทางสงคมทมอทธพล

อยางสงตอเดกและเยาวชนดวย (Shaffer, 1996) ดวยเหตน เพอตอบสนองนโยบายของรฐบาล

กระทรวงศกษาธการจงไดนำนโยบายคณธรรมนำความรมาเปนแผนปฏบตราชการในป

งบประมาณ พ.ศ. 2550-2551 โดยมวตถประสงคเพอเรงรดใหเกดการปฏรปการศกษาของ

ประเทศ โดยใชคณธรรมเปนแกนนำในการถายทอดเนอหาองคความรใหแกเดกและเยาวชน

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

�

พรอมทงมงเนนปลกฝงการสำนกในคณคาของหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การคงไวซง

การอยรวมกนดวยความสมานฉนทตามวถประชาธปไตยโดยใชสนตวธในการแกปญหา และ

การยดหลกคณธรรมเปนพนฐานของกระบวนการเรยนร (สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา,

2550)

สำหรบคณธรรมทกระทรวงศกษาธการมงเนนปลกฝงนนมทงหมด 8 ประการ

อนไดแก ความขยน ประหยด มวนย ซอสตย สภาพ สะอาด สามคค และ มนำใจ ซงเมอ

พจารณาคณธรรมเหลานแลว พบวาสอดคลองเปนอยางดกบนยามของคำวา “คณธรรม”

ซงใหไวโดยพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสภา พ.ศ. 2542 ซงระบวา “คณธรรม” หมายถง

“สภาพคณงามความดทบคคลม” (ราชบณฑตยสถาน, 2546) แตทงน เมอพจารณาโดยละเอยด

ดงทจะกลาวถงในลำดบตอไปจะพบวา คณธรรมความสะอาดนนจำตองไดรบการสงเสรม

ทงความสะอาดทางกายภาพและความสะอาดทางจตใจ จงจำเปนตองแบงยอยเพมเตมจำแนก

ความสะอาดในแตละกรณ ทำใหคณธรรมทศกษาในครงนมดวยกนทงหมด 9 ประการ

ในลำดบตอไป จะเปนการทบทวนถงคณธรรมแตละประการทกลาวถงในขางตน

คณธรรมประการท1ขยน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 นนไดนยามคำวา “ขยน” ไววา

หมายถง “การทำการงานอยางแขงขน ไมปลอยปะละเลย ทำหรอประพฤตเปนปรกต

สมำเสมอ ไมเกยจคราน” (ราชบณฑตยสถาน, 2546) ผทมความขยนคอผทตงใจทำกจตางๆ

ทสมควรอยางจรงจง ตอเนอง ไมทอถอย มตองใหผอนมาบงคบควบคมบคคลเหลานม

ความพยายาม กลาเผชญอปสรรคตางๆ และใชสตปญญาแกปญหาจนเกดผลงานสำเรจ

ตามความมงหมาย

ตามมมมองของกระทรวงศกษาธการ (สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550)

นน เดกและเยาวชนผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความขยนจะมความรบผดชอบ

ตอการเรยนของตน ทำงานทไดรบมอบหมายจากโรงเรยนจนสำเรจลลวงโดยเรวดวยความ

ใสใจ และนอกเหนอจากงานทไดรบมอบหมายจากโรงเรยนแลว เดกและเยาวชนทมคณธรรม

ความขยนยงจะคนควาหาความรเพมเตมดวยตนเองอยางสมำเสมอ ทงยงมความหมนเพยร

ในการอทศกำลงกายกำลงใจของตนใหเกดประโยชนตอสาธารณะอกดวย

ความขยนเปนคณธรรมทสำคญอยางยงตอสงคมปจจบนซงเปนสงคมบรโภคนยม

สภาพสงคมปจจบนและความเจรญทางวทยาการตาง ๆ ทรดหนามสวนทำใหเดกและเยาวชน

เคยชนกบการไดมาในสงทตนตองการอยางรวดเรวงายดาย ขาดการยบยงชงใจหรอความรงรอ

ทจะทำสงตาง ๆ ตามกาละเทศะและเงอนเวลาอนเหมาะสม (Delayed of gratification)

ดงนน การปลกฝงไวซงคณธรรมความขยนหรอการสอนใหเดกเหนคณคาของการลงทน

ลงแรงทำในสงทสมควรเพอใหบรรลเปาหมายทวางไวในอนาคต จดไดวาเปนสวนหนงใน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�

การเรยนรของเดกและเยาวชนทจะฝกการควบคมตนเอง (Self-control) (Mischel &

Ebbesen, 1983) อนมความสำคญอยางยงทจะทำใหเดกประสบความสำเรจในกจกรรม

ตาง ๆ พรอมทจะปรบตวใหเขากบสถานการณและปฏสมพนธทตนมอยไดอยางราบรน และ

เกดพฤตกรรมเออตอสงคมโดยไมยดเอาความตองการ ณ ปจจบนของตนเปนทตงแต

เพยงอยางเดยว

คณธรรมประการท2ประหยด

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2546 นนไดนยามคำวา “ประหยด”

ไววา หมายถง “การยบยง ระมดระวง ใชจายแตพอควรแกฐานะ” (ราชบณฑตยสถาน,

2546) ผทมคณธรรมในดานของความประหยดนนเรยนรทจะดำเนนชวตในรปแบบท

เรยบงาย ประมาณไดถงฐานะการเงนของตน ถนอมใชจายตามฐานานรปทม

ตามมมมองของกระทรวงศกษาธการ (สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550) นน

เดกและเยาวชนผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความประหยดจะเขาใจถงฐานะการเงน

ของตน ไมใชจายสรยสรายเกนตว รจกคณคาของเงนและรจกเกบออม อกทงยงดำเนนชวต

อยางประหยดบนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง นอกเหนอจากการนำคณธรรมประการน

มาเปนหลกในการดำเนนชวตสวนตวแลว ผทมคณธรรมประหยดยงมความหวงใย ใสใจ

ใชทรพยากรสาธารณะดวยความระมดระวงอกดวย

ความประหยดเปนคณธรรมทสำคญอยางยงตอสงคมปจจบน ซงกระแสบรโภคนยม

และวตถนยมไหลบาเขามาสวฒนธรรมไทย (ณฐสดา เตพนธ และวชราภรณ เพงจตต,

2547) สงผลใหเดกและเยาวชนไทยจำนวนไมนอยใหความสำคญกบวตถสงของ อาทเชน

โทรศพทมอถอ เครองแตงกาย เครองประดบ จนเกดความทะยานอยากและมความตอง

การใชจายเกนตน ขาดการเกบหอมรอมรบ จนหลายครงทเดกและเยาวชนทขาดคณธรรม

การประหยดจะเกดการเรยนรและความเขาใจทคลาดเคลอนไปวา วตถสงของตางๆ นน

สอถงคณคาของบคคล (Self-esteem) (แพรธารา อมรศกด และศรางค ทบสาย-ทอง,

2550) จนยอมประพฤตปฎบตตนในวถทผดเพยนไปจากขนบธรรมเนยมจรยธรรมอนด

เพยงเพอแลกมาซงทรพยสนเงนทองอนจะนำมาซงวตถสงของเหลาน ไมวาจะเปนการ

ลกเลกขโมยนอย (สภทรา ปกาสทธ และกลยา พสษฐสงฆการ, 2551) หรอการคาประเวณ

(ณฐสดา เตพนธ และวชราภรณ เพงจตต, 2547) เปนตน ดงนน การปลกฝงไวซงคณธรรม

การประหยดจะชวยปองกนความเสยงในประเดนเหลานได

คณธรรมประการท3ซอสตย

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 นนไดนยามคำวา “ซอสตย ”

ไววา หมายถง “การประพฤตตรงและจรงใจ ไมคดคดทรยศ ไมคดโกง ไมหลอกลวง”

(ราชบณฑตยสถาน, 2546) ผทมคณธรรมในดานของความซอสตยนนเรยนรทจะ“ประพฤตตรง”

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

�

กลาวคอไมมเลหเหลยม มความจรงใจ ปลอดจากความรสกลำเอยงอคตตอผอน ตอหนาท

หรอตอวชาชพของตน อกทงยงไมใชเลหกลคดโกงทงทางตรงหรอทางออมอนจะนำมา

ซงประโยชนทไมสมควร หากแตรบรและปฏบตตามหนาทของตนเองอยางเตมทถกตอง

ตามทสมควรเปน

ตามมมมองของกระทรวงศกษาธการ (สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550)

นน เดกและเยาวชนทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความซอสตยจะมความจรงใจตอ

ตนเอง มการแสดงออกทงทางวาจาและกรยาทสอดคลองกบความคดความรสกทตนเองม

ความซอสตยเปนคณธรรมทสำคญอยางยงในสงคมปจจบนซงมสงยวยตาง ๆ

มากมาย สงเหลานจะสนคลอนความจรงใจและความตงใจมนทบคคลมกบตวเองและพนธะ

หนาท โดยเฉพาะในยคสมยทเดกและเยาวชนอาจพบเหนพฤตกรรมทแสดงถงความไม

ซอสตยไดโดยทวไปจากสอตาง ๆ อาทเชน การฉอโกง การคอรปชน (รตนะ บวสนธ,

2550) และพบวา หลายครงทพฤตกรรมเหลานไมไดถกลงโทษอยางชดเจนและเปนรปธรรม

เดกและเยาวชน ซงยงคงมความออนเยาวทางความคดและประสบการณจงอาจจดจำนำ

พฤตกรรมการไมซอสตยไปเปนตวแบบ (Modeling: Bandura, 1989) และประพฤตตามได

อนจะกอใหเกดผลเสยรายแรงทเปนปญหาระยะยาวตอสงคมไทย ดงนน การปลกฝงไว

ซงคณธรรมการซอสตย จะชวยปองกนความเสยงในประเดนน

คณธรรมประการท4มวนย

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 นนไดนยามคำวา “มวนย”

ไววา หมายถง ”การควบคมปฏกรยาโตตอบฉบไวตามแรงกระตน (Impulse) เพอใหเกด

พฤตกรรมทถกตองในระยะยาวหรอควบคมตนเองใหประพฤตปฏบตในทศทางทถกตอง”

(ราชบณฑตยสถาน, 2546) ผทมคณธรรมในดานของความมวนยนนเรยนรทจะประพฤตตน

โดยยดมนในระเบยบแบบแผน ขอบงคบ และขอปฏบต โดยการยดมนนนเปนไปดวย

ความยนด เตมใจและตงใจ

ตามมมมองของกระทรวงศกษาธการ (สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550)

นน เดกและเยาวชนผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความมวนยจะสามารถควบคม

ดแลตนเองใหประพฤตปฏบตมสขนสยอนด มความอดทน อดกลน ควบคมตนเอง และ

แสดงออกถงพฤตกรรมทเหมาะสม

ความมวนยเปนคณธรรมทสำคญอยางยงตอสงคมปจจบน การควบคมพฤตกรรม

ของตนใหเหมาะสมกบกฏระเบยบและสขนสยอนดทเปนประโยชนในระยะยาวตอตนเองนน

จดไดวาเปนสวนหนงของการเรยนรในเรองการควบคมตนเอง (Self-control) (Mischel &

Ebbesen, 1983) อนมความสำคญอยางยงทจะทำใหเดกและเยาวชนพรอมทจะปรบตวให

เขากบสถานการณและปฏสมพนธทตนมอยไดอยางราบรน และเกดพฤตกรรมเออตอสงคม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�

ไมยดเอาความตองการ ณ ปจจบนของตนเปนทตง นอกจากนน การมวนยในตนเองนน

ยงมความสมพนธทางบวกแรงจงใจใฝสมฤทธ (Need for achievement; McClelland

1965) และสมฤทธผลในการประกอบกจกรรมตาง ๆ (McClelland 1965; Shaffer, 1996)

ดงนน การเสรมสรางวนยใหแกเดกและเยาวชนนอกจากจะเปนการสงเสรมเดกโดยตรงแลว

ยงนบวามผลชวยสงเสรมความเจรญกาวหนาใหกบสงคมไทยไปพรอมกนดวย

คณธรรมประการท5สภาพ

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 นนไดนยามคำวา “สภาพ”

ไววา หมายถง “เรยบรอย ออนโยน ละมนละมอม” (ราชบณฑตยสถาน, 2546) ผทม

คณธรรมในดานของความสภาพนนเรยนรท จะประพฤตตนอยางออนนอมถอมตน

เหมาะสมกบสถานภาพ กาลเทศะ และวฒนธรรมไทย แมจะมความมนใจในตนเอง แตบคคล

เหลานกไมแสดงพฤตกรรม กาวราว รนแรง หรอวางอำนาจขมผอนไมวาจะเปนทางวาจา

หรอทาทาง

ตามมมมองของกระทรวงศกษาธการ (สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550)

นน เดกและเยาวชนผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความสภาพจะมกรยามารยาท

ทดเหมาะสมกบกาลเทศะ และวฒนธรรมไทย ไมกาวลวงใชกรยาหรอวาจาทำรายจตใจ

หรอสทธของผอน

ความสภาพเปนคณธรรมทสำคญอยางยงตอสงคมปจจบน ซงมการไหลบาของ

วฒนธรรมตะวนตกเขามาอยางรวดเรว (กมาร ชชชวงษ, 2549) การรกษาไวซงกรยามารยาท

อนนมนวลออนโยน มสมมาคารวะ ไมแขงกระดางกาวราว และเหมาะกบวฒนธรรมไทยนน

นอกจากจะเปนการรกษาไวซงเอกลกษณของชาตแลว ยงเปนการชวยกลอมเกลาจตใจเดกและ

เยาวชนใหเรยนรทจะอยรวมกบผอนอยางเปนสข มความนอบนอม ใหเกยรตซงกนและกน

อนเปนการลดการตดยดกบความร ความคดหรอความเชอของตนเอง ซงเปนเสมอนกรอบ

ปดกนมใหเดกและเยาวชนซงกำลงอยในวยแหงการเรยนร (Shaffer, 1996) ไดเปดรบ

องคความรและมรดกทางความคดและวฒนธรรมจากสมาชกในสงคมผอน (Vygotsky,

1975) ไดอยางเตมท

คณธรรมประการท6และ7สะอาดกายและสะอาดใจ

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 นนไดนยามคำวา “สะอาด” ไว

2 ลกษณะ ความหมายแรกนนมงเนนลกษณะทางกายภาพ ซงนยามวา “สะอาด” กคอ

“ไมสกปรก” อนหมายรวมถงการมความผองใส เปนทเจรญตา ทำใหเกดความสบายใจ

แกผพบเหน ในขณะทความหมายทสองนนมงเนนลกษณะของจตใจ ซง “สะอาด” กคอ

“การมจตใจบรสทธ” (ราชบณฑตยสถาน, 2546) โดยสรปแลว ผทมคณธรรมในดานของ

ความสะอาดเรยนรทจะดแลตนเองใหปราศจากความมวหมองทงกายและใจ

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

�

ตามมมมองของกระทรวงศกษาธการ (สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550)

นน เดกและเยาวชนผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความสะอาดกายและใจจะรกษา

รางกายและสภาพแวดลอมใหสะอาดปราศจากความมวหมอง พรอมทงดแลจตใจของตน

ใหกอปรไปดวยความคดทดตอผอน ไมมงราย ไมอจฉารษยา

ความสะอาดทงสองลกษณะเปนคณธรรมทสำคญอยางยงตอสงคมปจจบน

ความสะอาดกายจะเปนเกราะเสรมทชวยใหเดกและเยาวชนมสขอนามยทแขงแรงอนเปน

ทมาของความพรอมตอการเจรญเตบโตงอกงามในทก ๆ ดาน (Shaffer, 1996; นวลศร

เปาวโรหต, 2550) นอกจากนน การรกษาความสะอาดทางกายยงนบเปนสวนหนงของ

การฝกเสรมสรางวนยใหแกเดกและเยาวชนไปดวยพรอม ๆ กน (นวลศร เปาวโรหต, 2550)

แตอยางไรกตาม ความสะอาดทางกายเพยงอยางเดยวคงยงไมเพยงพอตอการเสรมสราง

ความงอกงามทางจตใจของเดกและเยาวชน อนาคตของชาตกลมนควรทจะไดรบการ

ปลกฝงและฝกฝนใหมความบรสทธสะอาดของจตใจ ไมคดมงรายหรออจฉารษยาผอน

มองและคดถงสงตาง ๆ ในแงด เนองจากความคดในลกษณะนจะเปนรากฐานทแขงแกรง

ในการเสรมสรางสขภาวะทางจตของเดกและเยาวชนตอไป (Burns, 1999; Padesky &

Greenberger, 1995)

คณธรรมประการท8ความสามคค

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 นนไดนยามคำวา “สามคค”

ไววา “ความพรอมเพรยง สมานฉนท รวมมอรวมใจ ปรองดองกน” (ราชบณฑตยสถาน,

2546) ผทมคณธรรมในดานของความสามคคจะไดรบการปลกฝงใหมงมนในการรวมพลง

ชวยเหลอเกอกลกน เพอใหการงานสำเรจลลวง แกปญหาและขจดความขดแยงได บคคล

เหลานเปนผมเหตผล มใจเปดกวาง ยอมรบความแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรม

ความคด ความเชอ พรอมทจะปรบตวเพออยรวมกนอยางสนต

ตามมมมองของกระทรวงศกษาธการ (สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550)

นน เดกและเยาวชนผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความสามคคจะมจตใจเปดกวาง

ไมเหนแตประโยชนสวนตน พรอมทจะเอออำนวยใหเกดความสำเรจแกหมคณะ และรกษา

ไวซงความสมพนธอนดระหวางกน บคคลเหลานทำงานรวมกบผอนไดเปนอยางด รบ

บทบาทผนำและผตามไดเหมาะสม มพฤตกรรมรวมมอรวมใจทำงานอนเปนประโยชนตอ

สวนรวม ไมสรางความแตกแยก และไมใชความรนแรงในการแกปญหา

ความสามคคเปนคณธรรมทสำคญอยางยงตอสงคมปจจบนซงมการแตกแยก

ระหวางหมเหลาอยางรนแรง และหลายครงทกำลงและความรนแรงถกนำมาใชในการแก

ปญหาความแตกแยกเหลาน จนเปนทนาหวงใยวาเดกและเยาวชนซงยงคงมความออนเยาว

ทางความคดและประสบการณจะเกดความชาชนกบความขดแยงและการแกปญหาความ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0

ขดแยงในสงคมดวยวธดงกลาว และอาจจดจำไปเปนตวแบบ (Modeling: Bandura, 1989)

และประพฤตปฏบตตาม อนจะกอใหเกดผลเสยรายแรงเปนปญหาระยะยาวตอสงคมไทย

ดงนน การปลกฝงไวซงคณธรรมความสามคคจะชวยปองกนความเสยงในประเดนนได

คณธรรมประการท9ความมนำใจ

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 นนไดนยามคำวา “ความมนำใจ”

ไววา “ความเออเฟอ อดหนน เจอจาน หรอแสดงนำใจดแกผอน” (ราชบณฑตยสถาน,

2546) ผทมคณธรรมในดานของความมนำใจจะไดรบการปลกฝงใหไมมงเนนแตเพยง

ประโยชนสวนตว หากแตมความเหนอกเหนใจ เหนคณคาในเพอนมนษย มความเอออาทร

เอาใจใสในความสนใจ ความตองการ ความจำเปน หรอความทกขสขของผอน และพรอมท

จะใหความชวยเหลอเกอกลผอนตามความเหมาะสม

ตามมมมองของกระทรวงศกษาธการ (สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550)

นน เดกและเยาวชนผทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความมนำใจจะรจกการใหและ

การเสยสละโดยไมหวงผลตอบแทน อนเปนผลมาจากการมจตใจทด รจกการเอาใจเขา

มาใสใจเรา มความเหนอกเหนใจตอผอน

ความมนำใจเปนคณธรรมทสำคญอยางยงตอสงคมปจจบนซงมการไหลบาของ

วฒนธรรมตะวนตกเขามาอยางรวดเรว (กมาร ชชชวงษ, 2549) ลกษณะวฒนธรรมตะวนตก

ซงมงเนนความเปนปจเจกชนนเมอผนวกเขากบการแกงแยงแขงขนเพอทจะไดมาซง

ทรพยากร ตาง ๆ ในสงคม อาจสงผลใหเดกและเยาวชนกลายเปนผทมจตใจแขงกระดาง

ใสใจแตความตองการของตนเองแตเพยงฝายเดยว มไดมจตใจเอออาทรพรอมทจะสราง

ความรดหนาเจรญพฒนาใหแกผอนไปพรอม ๆ กบตนเอง การยดแตประโยชนสวนตน

เปนทตงนหากเกดขนในทก ๆ หมเหลาในสงคมใดแลว คงเปนการยากทสงคมนน ๆ

จะดำเนนอยตอไปได (นวลศร เปาวโรหต, 2550) ดงนน จงมความจำเปนอยางยงทจะ

ตองปลกฝงคณธรรมความมนำใจใหแกเดกและเยาวชน

วตถประสงคของการวจย

1. เพอพฒนาแบบวดพฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรมของนกเรยน นสต นกศกษา

2. เพอประเมนผลพฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรมของนกเรยน นสต นกศกษา

ตามนโยบายคณธรรมนำความรของกระทรวงศกษาธการ

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ขอบเขตการวจย

โครงการวจยน ม 2 การศกษา คอ

การศกษาท 1 เปนการเกบขอมลจากนกเรยนนกศกษาทวประเทศ ในภาค

การศกษาตน ปการศกษา 2550 โดยเกบขอมลในเดอนกนยายน พ.ศ. 2550 เพอทดสอบวา

แบบวดคณธรรมทไดพฒนามานนมคณภาพในการประเมนคณธรรมของนกเรยนนกศกษา

หรอไม และเพอสำรวจวาสถานศกษาตาง ๆ ไดจดทำโครงการพฒนาคณธรรมใดบาง รวมถง

การศกษาวเคราะหวาประเภทของสถานศกษามสวนในการอธบายพฤตกรรมคณธรรม

ของผเรยนมากนอยเพยงใด และตวแปรควบคมตาง ๆ (ไดแก ผลการเรยนเฉลย เพศ

สถานะทางเศรษฐกจและสงคม และคะแนนการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม)

มผลตอคะแนนเจตคตและพฤตกรรมคณธรรมหรอไม อยางไร

การศกษาท2 เปนการเกบขอมลจากนกเรยนนกศกษาทวประเทศอกครง

โดยกลบไปเกบขอมลจากนกเรยนนกศกษาคนเดมซงเกบขอมลไปแลวในภาคการศกษาตน

ปการศกษา 2550 แตในครงนเปนการเกบขอมลในภาคการศกษาปลาย ปการศกษา 2550

โดยเกบขอมลในเดอนมกราคม พ.ศ. 2551 เพอวเคราะหวาโครงการคณธรรมทสถานศกษา

จดทำขนระหวางการเกบขอมลในการศกษาครงท 1 และ 2 นนมความเกยวของกบการ

เปลยนแปลงพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนหรอไม อยางไร เมอควบคมตวแปรควบคม

จากการศกษาท 1 (ไดแก ผลการเรยนเฉลย เพศ สถานะทางเศรษฐกจและสงคม และ

คะแนนการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม)

ขอจำกดของการวจย

1. การเกบขอมลในการศกษาท 1 ของการวจยนไมใชการเกบขอมลกอนการจดทำ

โครงการคณธรรมในสถานศกษา (Pretest) อยางแทจรง เนองจากกระทรวงศกษาธการไดนำ

“นโยบายคณธรรมนำความร” เปนแผนปฏบตราชการของกระทรวงศกษาธการเพอเรงรด

ใหปฏรปการศกษาของสถานศกษาทวประเทศ ตงแตชวงพฤษภาคม 2550 ซงเปนระยะท 3

“รวมทำ เผยแพร เหนผล” ตามนโยบายดงกลาว แตในการเกบขอมลการศกษาครงท 1

ในงานวจยน คณะผวจยไดจดทำในเดอนกนยายน 2550 หลงจากสถานศกษาตาง ๆ ได

ลงมอปฏบตโครงการคณธรรมมาแลวอยางนอย 4 เดอน ดงนนการพยายามเปรยบเทยบ

ความแตกตางของพฤตกรรมคณธรรมของนกเรยนนกศกษาระหวางการศกษาท 1 และ 2

ในชวงเดอนกนยายน 2550–มกราคม 2551 จงอาจทำใหเหนผลความแตกตางไดไมชดเจน

2. การวจยน ไมใชการวจยแบบทดลอง (Experimental Design) ดวยเหตน

ผลของตวแปรตามทไดคอ “พฤตกรรมคณธรรม” ไมอาจอธบายไดจากอทธพลของตวแปรตน

คอ “โครงการคณธรรม” เพยงอยางเดยวเทานน แตอาจอธบายไดดวยตวแปรแทรกซอน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

(Confounding Variables) ตาง ๆ ไมวาจะเปนโครงการคณธรรมอนทจดขนนอกเหนอจากใน

ชวง 4 เดอนระหวางการศกษาท 1 และ 2 ของงานวจยน หรอลกษณะตาง ๆ ของสถานศกษา

หรอของนกเรยนนกศกษา ทำใหผลของพฤตกรรมคณธรรมของนกเรยนนกศกษาทเกดขน

กยงไมสามารถอธบายอยางแนนอนวาเกดจากโครงการคณธรรมจรง เปนเพยงแสดงแนวโนม

หรอความสมพนธวานาจะเกดจากโครงการคณธรรมได

3. ในการสรางแบบวดคณธรรม คณะผวจยจะตองอางอง “คณธรรม 8 ประการ”

และนยามทไดจากการสมมนาทางวชาการของกระทรวงศกษาธการในป 2550 เทานน คอ

ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาด สามคค มนำใจ (และเพอความสะดวกในการวด

คณะผวจยไดแบงคณธรรมดานความสะอาดออกเปน 2 สวน คอ สะอาดกาย และสะอาดใจ

รวมเปนคณธรรมทงหมด 9 ดาน) ดงนน แบบวดคณธรรมในงานวจยน จงยงมขอจำกด

ดานความตรงภายในอยดวย

คำจำกดความทใชในการวจย

คำจำกดความทใชในการวจย (operational definition) ของตวแปรตาง ๆ ทศกษา

มใช “นยาม” ทวไปของตวแปรหนง ๆ แตหมายถง นยามของตวแปรแตละตวทผวจยกำหนด

สำหรบใชในการวจยครงนเทานน พรอมทงระบวธการวดหรอการไดมาซงตวแปรนนใน

งานวจยอยางชดเจน

ในงานวจยน ม คำจำกดความทใชในการวจย (operational definition) ของ

ตวแปรตาง ๆ ทศกษา ดงน

1.คณธรรม

ตวแปรคณธรรมดานตาง ๆ ในการวจยน วดไดโดย “แบบวดคณธรรม” ทคณะผวจย

สรางขน

1.1 ขยน

1.2 ประหยด

หมายถง การมพฤตกรรมเอาใจใสตองานทได

รบมอบหมาย การลงมอทำงานทนททไดรบ

มอบหมาย โดยไมตองใหผอนมาบงคบการทำงาน

อยางตงใจเตมความสามารถ เมอมอปสรรค

พยายามแกไขเพอใหงานสำเรจลลวงโดยไมละ

ทงงาน เมอมเวลาวางกมกใชไปในการทบทวน

ฝกฝนสงทไดเรยนรมา หรอทำกจกรรมทม

ประโยชนตอตนเองหรอผอน

หมายถง การรจกเกบออม ใชสงของตางๆ

เทาทจำเปน และคมคา

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

1.3 ซอสตย

1.4 มวนย

1.5 สภาพ

1.6 สะอาดกาย

1.7 สะอาดใจ

1.8 สามคค

1.9 มนำใจ

หมายถง การทำตามขอตกลง ตรงไปตรงมา

ไมมเลหเหลยม ไมคดโกง พดตามความเปนจรง

ไมเสแสรง ไมกลบกลอก รกษาสจจะ ไมใชวธการ

ทไมถกตอง

หมายถง การยดมนทจะประพฤตตนตามแบบแผน

ระเบยบขอบงคบ และขอปฏบตทถกตองดงาม

อยางสมำเสมอดวยตนเองทงตอหนาและลบหลง

ผอน โดยไมหวนไหวตามสงยวยภายนอกหรอ

ความตองการอน ทจะมาเบยงเบนแบบแผน

พฤตกรรมของตน

หมายถง การมมารยาทเรยบรอย ใชกรยาวาจา

รวมถงการแตงกายทเหมาะสมกบบคคล เวลา

และสถานท

หมายถง การรกษารางกายและสภาพแวดลอม

ใหสะอาด

หมายถง การคดดตอผอน ไมมงราย ไมอจฉารษยา

หมายถง การมพฤตกรรมรวมมอรวมใจทำงาน

อนเปนประโยชนตอสวนรวมยอมรบความ

แตกตางระหวางบคคล รกชวยเหลอเกอกล

เสยสละ ไมเอารดเอาเปรยบกน ไมใชความรนแรง

ในการแกปญหา และไมสรางความแตกแยก

หมายถง การแสดงออกถงการอาสาหรอเตมใจ

ทจะชวยเหลอหรอทำเพอผอน สวนรวม สงคม

โดยไมหวงผลตอบแทน หรอเพอหลกเลยงการ

ถกลงโทษ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

2.โครงการ/กจกรรมคณธรรม

ตวแปรโครงการ / กจกรรมคณธรรมตาง ๆ ในการวจยน วดไดโดย “แบบสำรวจ

โครงการคณธรรม” ทคณะผวจยสรางขน

2.1 การเรยนการสอนวชา

ศาสนา (ในหองเรยน)

2.2 กจกรรมอบรมคณธรรม

(ในทกศาสนา)

2.3 กจกรรมพธกรรมทาง

ศาสนา (นอกจากการ

ฟงเทศน)

2.4 คายธรรมะ

หมายถง การสอนวชาทเกยวของกบศาสนา ซงม

จดประสงคเพอเสรมสรางคณธรรมแกผเรยน เชน

วชาพระพทธศาสนา วชาอสลามศกษา วชา

ครสตศาสนา รวมถงกจกรรมททำในหองเรยน

ดวย เชน นงสมาธ หรอสวดมนตกอนเรมเรยน

หมายถง การจดอบรมคณธรรมใหแกผเรยน เชน

ฟงเทศนอบรมคณธรรม ฟงเทศน ปาฐกถา ฯลฯ

ทไมไดอยในหองเรยนวชาศาสนา (หากเปน

กจกรรมนอกหองเรยนใหใสลงไปในกจกรรม

นดวย)

หมายถง การจดกจกรรมตามแนวของศาสนา

ซงอาจจดทศาสนสถานหรอภายในโรงเรยนกได

โดยไมได อยในหองเรยนวชาศาสนา ซงมระยะ

เวลานอยกวาภายในโรงเรยน 1 วน เชน สวดมนต

ตกบาตร นงสมาธ ถวายสงฆทาน เปนตน โดย

กจกรรมในหมวดนไมใชกจกรรมการเรยน

การสอนในหองเรยน และไมใชกจกรรมบรจาค

เงนสงของเขาวด หรอพธกรรมทางศาสนา

หมายถง การจดกจกรรมคาย ในระยะเวลา

อยางนอย 1 วน โดยมวตถประสงคเพอเสรมสราง

คณธรรม หรอลกษณะทดของผเรยน คายนจะ

ตองมกจกรรมทเกยวของกบศาสนา เชน ทำบญ

ตกบาตร นงสมาธ ฟงธรรม

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

2.5 คายอบรมอนทเกยวของ

กบการพฒนาคณธรรม

2.6 คายลกเสอ เนตรนาร

ยวกาชาด

2.7 กจกรรมรณรงคตอตาน

ยาเสพตด

2.8 กจกรรมสงเสรมความ

สะอาด

2.9 กจกรรมสงเสรมความ

ประหยด

2.10 กจกรรมรณรงคความ

มวนย

หมายถง การจดกจกรรมคายในระยะเวลา

อยางนอย 1 วน โดยมวตถประสงคเพอเสรมสราง

คณธรรม หรอลกษณะทดของผเรยน โดยคายน

ไมเกยวของกบศาสนา และไมใชคายลกเสอ

เนตรนาร หรอยวกาชาด ตวอยางของคายอบรม

นมอาทเชน คายฝกวนย คายปฐมนเทศเพอ

อบรมคณธรรม

หมายถง การจดกจกรรม ในระยะเวลาอยางนอย

1 วน โดยมลกษณะเปนกจกรรมของลกเสอ

เนตรนาร หรอยวกาชาด

หมายถง การจดกจกรรมใดๆ กตามทไมไดม

วตถประสงคเพอเสรมสรางคณธรรมโดยตรง

แตมว ตถประสงคเพ อปองกนปราบปราม

ยาเสพตด เชน To be Number One คายบำบด

ยาเสพตด เปนตน

หมายถง การจดกจกรรมเพอเสรมสรางการรกษา

ความสะอาด เชน เกบขยะ แยกขยะ ทำความ

สะอาด การจดเวรรกษาความสะอาด การประกวด

ความสะอาด ยกเวนกจกรรมเพ อสาธารณ

ประโยชนนอกโรงเรยน (อยในกจกรรมท 14

กจกรรมสงเสรมความมนำใจ)

หมายถง การจดกจกรรมเพอเสรมสรางความ

ประหยด เชน โครงการทเกยวของกบเศรษฐกจ

พอเพยง โครงการออมทรพย การรณรงค

ประหยดนำ ประหยดไฟ การสรางรายไดแก

นกเรยน การประกวดนกเรยนยอดประหยด

หมายถง การจดกจกรรมเพอเสรมสรางความ

มวนยแกผเรยน เชน การรณรงคการแตงกาย

การตรวจระเบยบแถว การตรวจระเบยบการ

แตงกาย การประกวดนกเรยนแตงกายเรยบรอย

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

2.11 กจกรรมสงเสรมความ

ความซอสตย

2.12 กจกรรมสงเสรม

มรรยาท

2.13 กจกรรมสงเสรมความ

สามคค

2.14 กจกรรมสงเสรมความ

มนำใจ

2.15 กจกรรมบนทกความด

(จากตนเองหรอผอน)

สญญากบตนเอง

หมายถง การจดกจกรรมเพอเสรมสรางความ

ซอสตย เชน การรณรงคการไมพดปด กจกรรม

ของหายไดคนการมอบรางวลนกเรยนซอสตย

หมายถง การจดกจกรรมเพอเสรมสรางมารยาท

เชน การประกวดมารยาทงาม การสอนมารยาท

การฝกไหว นงกราบใหสภาพ เปนตน ในงานวจยน

ว ดไดโดยแบบสำรวจโครงการคณธรรมท

คณะผวจยสรางขน

หมายถง การจดกจกรรมเพอสงเสรมความสามคค

เชน โครงการสานสมพนธระหวางพนอง การจด

กจกรรมกล มเพ อเสรมสรางความสามคค

ในงานวจยน วดไดโดยแบบสำรวจโครงการ

คณธรรมทคณะผวจยสรางขน

หมายถง กจกรรมทสงเสรมความมนำใจ เชน

กจกรรมทำสาธารณประโยชนนอกโรงเรยน

(เชน การทำความสะอาดนอกโรงเรยน การ

ซอมแซมอปกรณไฟฟา) กจกรรมบรจาคเงนหรอ

สงของ กจกรรมบรจาคโลหต การมอบรางวล

นกเรยนนำใจงาม ในงานวจยน วดไดโดยแบบ

สำรวจโครงการคณธรรมทคณะผวจยสรางขน

หมายถง กจกรรมทเมอนกเรยนปฏบตความด

แลว ครหรอผเรยนจะบนทกความดเอาไว เชน

สะสมดาว สมดบนทกความด โดยทกจกรรมน

จะมรางวลหรอไมมรางวลกไดในงานวจยน

ว ดไดโดยแบบสำรวจโครงการคณธรรมท

คณะผวจยสรางขน

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

2.16 กจกรรมรวมพฒนา

คณธรรมกบผปกครอง

2.17 กจกรรมประกวด

คณธรรมดเดน

หมายถง กจกรรมความรวมมอระหวางผปกครอง

และครในการพฒนาคณธรรม หรอลกษณะทด

ของผเรยน เชน การรวมจดทำแผนพฒนา

คณธรรมนกเรยนรายบคคลกบผปกครอง การขอ

ขอมลจากผปกครอง เพอพฒนาคณธรรมนกเรยน

เปนตน โดยความรวมมอนจะตองเปนกจกรรม

ทมการจดทำอยางจรงจงกบนกเรยนเปาหมาย

ทกคน ไมใชเปนเพยงการเรยกผปกครองมาพบ

เพอแจงความผดของนกเรยนซงเปนสวนหนง

ของการลงโทษนกเรยนตามปกต เทานน ใน

งานวจยน วดไดโดยแบบสำรวจโครงการคณธรรม

ทคณะผวจยสรางขน

หมายถง กจกรรมทโรงเรยนเชดชเกยรตนกเรยน

ทมนกเรยนความประพฤตด มคณธรรมดเดน

โดยการเชดชเกยรตในกจกรรมน นบเฉพาะการ

ประกวดคณธรรมในภาพรวมเทานน เชน การ

ประกวดนกเรยนคณธรรมดเดน ไมนบโครงการ

ทประกวดคณธรรมยอย เชน นกเรยนมมารยาทงาม

นกเรยน ซอสตย เปนตน ในงานวจยน วดไดโดย

แบบสำรวจโครงการคณธรรมทคณะผวจย

สรางขน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เพอไดแบบวดพฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรมของนกเรยน นสต นกศกษา

ทสามารถนำไปใชไดจรงอยางมมาตรฐาน

2. เพอไดทราบผลการประเมนในระดบตน สำหรบพฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรม

ของนกเรยน นสตนกศกษา ตามนโยบาย “คณธรรมนำความร” ของกระทรวงศกษาธการ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

กลมตวอยาง

กลมตวอยางทงหมดในงานวจยน ประกอบดวยนกเรยน นสต นกศกษาทงสน

7,764 คน เปนชาย 2,896 คน คดเปนรอยละ 37 และหญง 4,868 คน คดเปนรอยละ 63

จากสถาบนการศกษาทวประเทศ 119 แหง (ตาราง 2.1) แบงตามระดบการศกษาดงน

นสตนกศกษาระดบมหาวทยาลย จำนวน 1,315 คน เปนชาย 344 คน

หญง 971 คน

นกศกษาระดบอาชวศกษา จำนวน 1,285 คน เปนชาย 514 คน

หญง 771 คน

นกเรยนระดบมธยมศกษาปท 6 จำนวน 1,321 คน เปนชาย 382 คน

หญง 939 คน

นกเรยนระดบมธยมศกษาปท 3 จำนวน 1,504 คน เปนชาย 499 คน

หญง 1,005 คน

นกเรยนระดบประถมศกษาปท 6 จำนวน 2,339 คน เปนชาย 1,157 คน

หญง 1,182 คน

ในการวจยน จะเกบขอมลจากกลมตวอยางแตละคน 2 ครง โดยเกบครงแรก

(การศกษาท 1) ในภาคการศกษาตน ปการศกษา 2550 ในเดอนกนยายน 2550 และครงท

2 (การศกษาท 2) ในภาคการศกษาปลาย ปการศกษา 2550 ในเดอนมกราคม 2551

อยางไรกตาม ในการเกบขอมลครงท 2 น มกลมตวอยางบางสวนทขาดหายไปไมสามารถ

ตามเกบขอมลใน ครงท 2 ได จงสามารถเกบขอมลจากกลมตวอยางเดมไดเพยง 6,435 คน

หรอคดเปนรอยละ 83 ของกลมตวอยางทงหมด 7,764 คน ซงกลาวถงในขางตน ดงสรป

ในตาราง 2.1

2วธดำเนนการวจย

บทท

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0

ตาราง2.1 จำนวนกลมตวอยางในงานวจย

ระดบการศกษา

การศกษาท 1 การศกษาท 2 รอยละของกลม

ตวอยางเดม

(%)

จำนวน

(คน)

สถานศกษา

(แหง)

จำนวน

(คน)

สถานศกษา

(แหง)

มหาวทยาลย 1,315 21 762 16 58

อาชวศกษา 1,285 20 988 20 77

มธยมศกษาปท 6 1,321 23 1,124 22 85

มธยมศกษาปท 3 1,504 23 1,379 23 92

ประถมศกษาปท 6 2,339 32 2,182 31 93

รวม 7,764 119 6,435 112 83

การคดเลอกกลมตวอยาง การคดเลอกกลมตวอยางนน ใชวธเลอกกลมตวอยางแบบโควตา (Quota Sampling)

ตามขนตอนดงตอไปน คอ

1. การกำหนดคณสมบตของกลมตวอยาง

กลมตวอยางในงานวจยครงน ตองเปนนกเรยน นสต นกศกษาจากสถานศกษา

ทมคณสมบตตามตวแปร 4 ตวตอไปน คอ

1.1 ระดบการศกษา แบงเปน 5 ระดบ ไดแก ระดบอดมศกษา อาชวศกษา

มธยมศกษาตอนปลาย มธยมศกษาตอนตน และประถมศกษาตอนปลาย โดยมการกำหนด

ตวแทนในแตละระดบการศกษาดงน คอ

ระดบอดมศกษา ไดแก นสตนกศกษาปรญญาตร

ชนปท 3 ขนไป

ระดบอาชวศกษา ไดแก นกศกษาปวช. ชนปท 3 หรอ

ปวส.

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

ระดบมธยมศกษาตอนตน ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

ระดบประถมศกษา ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 6

1.2 ภาค แบงเปน 5 ภาค ไดแก ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคใต ภาคกลาง และกรงเทพมหานคร

1.3 เขตทตงของสถานศกษา แบงเปน 2 เขตคอ นอกเมองและในเมอง

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

1.4 ประวตของสถานศกษาในการสงคร/อาจารยเขารบอบรมทสำนกงาน

เลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ แบงเปน 2 กรณ คอ ไดสงเขารบการอบรม

หรอไมไดสงเขารบการอบรม

2. การเกบขอมลจากกลมตวอยาง

การเกบขอมลจากกลมตวอยางม 2 ขน ดงนคอ

2.1 คดเลอกสถานศกษา

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ ทำการคดเลอก

สถานศกษาตาง ๆ ทวประเทศทมคณสมบตครบทง 4 ตวแปรตามเงอนไขดงกลาวขางตน

ยกเวนสถานศกษาระดบอดมศกษาทคดเลอกเฉพาะ “ภาค” ใหครบทง 5 ภาคเทานน

เนองจากสถานศกษาระดบอดมศกษาสวนใหญอยในเมอง และไมไดสงอาจารยมาอบรม

ทสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

เมอคดเลอกสถานศกษาในแตละระดบชนไดแลว สำนกงานเลขาธการ

สภาการศกษา ทำการสมเลอก ”หองเรยน” ดงในขนตอนท 2.2

2.2 สมเลอกหองเรยน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาทำการสมเลอกหองเรยนโดยการสมอยางงาย

ใหไดหองเรยน 1-2 หองจากสถานศกษาแตละแหงในแตละระดบชนทกำหนด แลวเขาเกบ

ขอมลจากผเรยนในหองเรยนนนทงหอง หรอจากผเรยนประมาณ 50 คน ในระดบชนนน ๆ

จากการสมตวอยางทงหมดตามขนตอนในขางตน สามารถคดเลอกสถานศกษา

ได 96 แหง หรอคดเปน 119 แหงเมอนบซำโรงเรยนทมมากกวา 1 ระดบการศกษา (เชน

โรงเรยน 1 โรงเรยน ทมทงระดบมธยมศกษาปท 6 ระดบมธยมศกษาปท 3 และระดบ

ประถมศกษาปท 6 จะไดรบการนบซำ 3 ครง เมอแยกนบตามระดบการศกษา) และได

กลมตวอยางทงหมดรวม 7,764 คน ดงรายละเอยดในตาราง 2.1 ในสวนของการเกบขอมล

ครงท 1

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวยแบบสอบถาม แบบสมภาษณและ

แบบวด รวมทงสน 5 ชนด ดงตอไปน

1. แบบสอบถามขอมลพนฐาน

1.1 แบบสอบถามขอมลพนฐานสำหรบกลมตวอยางทวไป

1.2 แบบกรอกขอมลพนฐานสำหรบกลมตวอยางชนประถมศกษาปท 6

2. แบบสมภาษณโครงการคณธรรม

3. แบบสำรวจโครงการคณธรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

4. แบบวดคณธรรม

4.1 แบบวดพฤตกรรมคณธรรม 9 ดาน

4.2 แบบวดเจตคตตอคณธรรม 9 ดาน

5. แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

5.1 แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและผใหญ

5.2 แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก

การพฒนาแบบวดแตละแบบขางตน มขนตอนและรายละเอยดตาง ๆ ดงตอไปน คอ

1. แบบสอบถามขอมลพนฐาน

เปนแบบสอบถามทพฒนาขนเพอเกบขอมลพนฐานของกลมตวอยาง โดยแยกเปน

2 แบบ คอ

1.1 แบบสอบถามขอมลพนฐานสำหรบกลมตวอยางทวไป

เปนแบบสอบถามเพอเกบขอมลพนฐานของกลมตวอยางในดานตางๆ ไดแก เพศ

อาย ระดบการศกษา การอยอาศยขณะเรยน (เชน อยกบพอแม ญาต เพอน อยคนเดยว อนๆ)

จงหวดทอยอาศย รายไดตอวน (บาท) เกรดเฉลยในภาคการเรยนทผานมา อาชพของพอ

การศกษาของพอ อาชพของแม การศกษาของแม อาชพผปกครอง การศกษาของผปกครอง

และรายไดของครอบครว

แบบสอบถามนใชสำหรบกลมตวอยางในระดบการศกษามหาวทยาลย

อาชวศกษา มธยมศกษาปท 6 และมธยมศกษาปท 3 โดยกลมตวอยางเปนผกรอกขอมลเอง

1.2 แบบกรอกขอมลพนฐานสำหรบกลมตวอยางชนประถมศกษาปท6

เปนแบบสอบถามเพอเกบขอมลพนฐานของกลมตวอยางชนประถมศกษา

ปท 6 ในดานตาง ๆ เพอเกบขอมลในลกษณะเดยวกบแบบสอบถามขอมลพนฐานสำหรบ

กลมตวอยางทวไป แตใหครประจำชนหรอผเกบขอมลเปนผกรอกขอมลในสวนนใหกบเดก

โดยคนขอมลจากระเบยนประวตของนกเรยน แบบกรอกขอมลน ไดรบการพฒนาขน เนองจาก

พบวาเดกชนประถมศกษาปท 6 สวนใหญในการศกษานำรองเพอทดสอบคณภาพของ

แบบวดในงานวจยน (ประมาณ 50%) ไมสามารถจำผลการเรยนของตนเองได แบบสอบถาม

และแบบกรอกขอมลพนฐานทงสอง ไดผานการพจารณาและแกไขรวมกนระหวางคณะผวจย

คณะผทรงคณวฒ และคณะผลงพนทเกบขอมลจากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

จนไดรบความเหนชอบจากทกฝายวามความเหมาะสมทจะใชในงานวจยครงน

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

2. แบบสมภาษณโครงการคณธรรม

แบบสมภาษณโครงการคณธรรมประกอบไปดวยขอคำถาม 2 สวน ไดแก

ขอมลทวไปของสถานศกษา และขอมลโครงการคณธรรมของสถานศกษา

สวนท1 แบบสอบถามขอมลทวไปของสถานศกษา

เปนแบบสอบถามทพฒนาขนเพอเกบขอมลเกยวกบสถานศกษา ไดแก ชอ

สถานศกษา สำนกงานเขตพนทการศกษา ทตงสถานศกษา จำนวนผเรยนทงหมดใน

สถานศกษา จำนวนผเรยนแตละชน จำนวนครทเคยไดรบการอบรมจากสำนกงานเลขาธการ

สภาการศกษา และจำนวนกจกรรมคณธรรมทจดขนในสถานศกษา

สวนท2 แบบสมภาษณโครงการคณธรรมของสถานศกษา

เปนแบบสมภาษณทพฒนาขนสำหรบการสมภาษณผบรหาร คร หรออาจารย

ผรบผดชอบโครงการคณธรรมทจดขนในสถานศกษานนๆ โดยกำหนดขอคำถามในการ

สมภาษณใหครอบคลมรายละเอยดของโครงการคณธรรมแตละโครงการ ซงประกอบดวย

- ชอโครงการ

- ชอผใหสมภาษณ ตำแหนง ความรบผดชอบในโครงการเบอรโทรศพท

ตดตอ

- ระดบโครงการ

- ประเภทของคณธรรมทเสรมสรางในโครงการ

- ระยะเวลาในการดำเนนโครงการ

- จำนวนผเขารวมโครงการ ในระดบประถมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3

มธยมศกษาปท 6 อาชวศกษา

- รายละเอยดของโครงการโดยสงเขป

แบบสมภาษณโครงการคณธรรมน ไดผานการพจารณาและแกไขรวมกนระหวาง

คณะผวจย คณะผทรงคณวฒ และคณะผลงพนทเกบขอมลจากสำนกงานเลขาธการ

สภาการศกษา จนไดรบความเหนชอบจากทกฝายวามความเหมาะสมทจะใชในการเกบ

ขอมลในการศกษาท 1 ในวจยครงน

3. แบบสำรวจโครงการคณธรรม

หลงจากการใชแบบสมภาษณโครงการคณธรรมในการลงพนทเกบขอมลจรงใน

การศกษาท 1 คณะผวจย คณะผทรงคณวฒ และคณะผลงพนทเกบขอมลจากสำนกงาน

เลขาธการสภาการศกษาไดประชมรวมกนและเหนชอบใหมการปรบแก แบบสมภาษณ

โครงการคณธรรม จากการศกษาท 1 ใหเปน แบบสำรวจโครงการคณธรรม สำหรบ

การศกษาท 2 โดยใหมลกษณะเปนคำถามปลายปดใหมากทสดสำหรบใชในการลงพนท

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

เกบขอมลการศกษาท 2 และใหเกบขอมลในสถานศกษาระดบอาชวศกษา มธยมศกษา

ปท 6 มธยมศกษาปท 3 และประถมศกษาปท 6 เทานน โดยตดการเกบขอมลระดบ

มหาวทยาลยออกไป เนองจากมหาวทยาลยเปนสถานศกษาทมลกษณะโครงสรางการบรหาร

ทซบซอน ทงยงมหลายหนวยงานทจดโครงการคณธรรมของตนเองโดยอสระ ทงในระดบ

มหาวทยาลย ระดบคณะ และระดบชมรม เปนตน ทำใหการเกบขอมลจากมหาวทยาลย

มความยงยากและซบซอนมากเกนไป

คณะผวจยจงไดพฒนา แบบสำรวจโครงการคณธรรม ขน จากการวเคราะหขอมล

เชงเนอหาทไดจากการสมภาษณในการศกษาท 1 (ดรายละเอยดไดในบทท 3 ในสวนของ

การศกษาท 1 เรองผลการวเคราะหแบบสมภาษณโครงการคณธรรม) โดยรวบรวมโครงการ

คณธรรมตาง ๆ จากสถานศกษาระดบอาชวศกษา มธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3

และประถมศกษาปท 6 จำนวนทงสน 24 รปแบบกจกรรม (ดรายละเอยด และคำจำกดความ

แตละรปแบบไดในตาราง 3.7 บทท 3) ดงนคอ

1. คายธรรมะ

2. คายฝกอบรมคณธรรม

3. กจกรรมทำความสะอาดในโรงเรยน

4. กจกรรมออมทรพย

5. กจกรรมธรรมะในโรงเรยน (เชน ทำบญ ตกบาตร สวดมนต)

6. กจกรรมอบรมในโรงเรยน หรอฟงเทศน

7. กจกรรมตรวจตรากฎระเบยบ

8. กจกรรมสะสมแตมความด

9. กจกรรมประเมนและตรวจสอบตนเอง

10. กจกรรมประกวดคณธรรมนกเรยน

11. กจกรรมประกวดคณธรรมระหวางหองเรยน

12. กจกรรมบรจาคสงของ

13. กจกรรมบรจาคโลหต

14. กจกรรมของหายไดคน

15. กจกรรมทำสาธารณประโยชนนอกโรงเรยน

16. กจกรรมสรางเสรมมารยาท

17. กจกรรมรณรงคการแตงกาย

18. กจกรรมสญญากบตนเองในเรองคณธรรม

19. กจกรรมสอบคณธรรม (เชน สอบธรรมะทสนามหลวง)

20. กจกรรมรวมมอกบผปกครองพฒนาคณธรรมผเรยน

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

21. การตดประกาศ หรอสรางบรรยากาศในโรงเรยน

22. การใหนกเรยนสรางกจกรรมสงเสรมคณธรรมดวยตนเอง

23. การใหครสรางกจกรรมสงเสรมคณธรรมดวยตนเอง

24. อนๆ (มประมาณ 7 รปแบบโครงการ)

อยางไรกตาม หลงจากการประชมรวมกนระหวางคณะผวจย คณะผทรงคณวฒ

และคณะผลงพนทเกบขอมลจากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ทประชมไดพจารณา

รวมกนและเหนชอบใหจดกลม 24 รปแบบกจกรรมทไดจากการวเคราะหขางตนใหมอกครง

เพอใหไดประเภทของโครงการทรดกม ชดเจน และครอบคลมลกษณะโครงการทงหมด

ใหมากขน โดยในขนนคณะผวจยไดทำการวเคราะหใหมอกครงและจดโครงการคณธรรม

เปน17ประเภท พรอมทงกำหนดคำจำกดความของโครงการ/กจกรรมคณธรรมแตละ

ประเภท (รายละเอยดดงตาราง 3.8 ในบทท 3)

กลาวโดยสรป คอ โครงการคณธรรมทงหมดใน แบบสำรวจโครงการคณธรรม

ครงนม 17 ประเภท ดงแสดงในตาราง 2.2

ตาราง 2.2 ประเภทของโครงการหรอกจกรรมคณธรรมทใชใน“แบบสำรวจโครงการ

คณธรรม”

ประเภท โครงการ/กจกรรม

1 การเรยนการสอนวชาศาสนา (ในหองเรยน)

2 กจกรรมอบรมคณธรรม ฟงเทศนอบรมคณธรรม (ในทกศาสนา)

3 กจกรรมพธกรรมทางศาสนา (นอกจากการฟงเทศน) ภายในโรงเรยน

4 คายธรรมะ

5 คายอบรมอน ทเกยวของกบการพฒนาคณธรรม

6 คายลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด

7 กจกรรมรณรงคตอตานยาเสพตด

8 กจกรรมสงเสรมความสะอาด

9 กจกรรมสงเสรมความประหยด

10 กจกรรมรณรงคความมวนย

11 กจกรรมสงเสรมความซอสตย

12 กจกรรมสงเสรมมารยาท

13 กจกรรมสงเสรมความสามคค

14 กจกรรมสงเสรมความมนำใจ

15 กจกรรมบนทกความด (จากตนเองหรอผอน) สญญากบตนเอง

16 กจกรรมรวมพฒนาคณธรรมกบผปกครอง

17 กจกรรมประกวดนกเรยนคณธรรมดเดน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

แบบสำรวจโครงการคณธรรม ไดรบการพฒนาสำหรบการเกบขอมลโครงการ

คณธรรมของสถานศกษา ในการศกษาท 2 โดยแบงออกเปน 2 สวน คอ

สวนท1 ประเภทของโครงการ/กจกรรมคณธรรมทสถานศกษาจดขน

แบบสำรวจสวนแรกน จะมลกษณะเปนตาราง Checklist สำหรบโครงการทง

17 โครงการ โดยใหผตอบเลอกตอบวา สถานศกษา ทำ หรอ ไมทำ โครงการเหลานนใน

ชวงเดอนกนยายน 2550 ถง มกราคม 2551

สวนท2 รายละเอยดโครงการคณธรรมสำหรบโครงการแตละประเภท

แบบสำรวจสวนท 2 น จะมลกษณะเปนแบบวดยอย 17 แบบวดสำหรบแตละ

ประเภทของโครงการ/กจกรรมคณธรรม โดยผตอบจะตอบเฉพาะแบบวดสำหรบกจกรรม

คณธรรมทตอบวา “ทำ” ในแบบสำรวจสวนแรก

แบบสำรวจสวนท 2 น จะเกบขอมลเกยวกบโครงการ/กจกรรมคณธรรมประเภท

นน ๆ โดยมลกษณะเปนคำถามปลายปดเปนสวนใหญ และเปนคำถามทเฉพาะเจาะจง

สำหรบโครงการ/กจกรรมประเภทนน ๆ เทานน จะมการกรอกขอมลเกยวกบกจกรรมนน

บาง (เชน จำนวนชวโมง/สปดาหในการจดกจกรรม) แตพยายามใหนอยทสดเพอความ

สะดวกและรวดเรวในการตอบ โดยมตวอยางขอคำถาม เชน

- โครงการนมจดมงหมายหลกในการสรางเสรมคณธรรมหรอไม

- ระยะเวลาทจดอยในชวง กนยายน 2550 – มกราคม 2551 หรอไม

- ระดบชนและจำนวนของนกเรยนทรวมโครงการ

- ลกษณะกจกรรมททำในโครงการ

- ประเภทของคณธรรมทสรางเสรมในโครงการ

- ฯลฯ

แบบสำรวจโครงการคณธรรมน ไดผานการพจารณาและแกไขรวมกนระหวาง

คณะผวจย คณะผทรงคณวฒ และคณะผลงพนทเกบขอมลจากสำนกงานเลขาธการ

สภาการศกษา จนไดรบความเหนชอบจากทกฝายวามความเหมาะสมทจะใชในการเกบ

ขอมลในการศกษาท 2 ในวจยครงน

4. แบบวดคณธรรม

แบบวดคณธรรม เปนแบบวดทพฒนาขนในงานวจยนเพอประเมนพฤตกรรม

ดานคณธรรม และเจตคตตอคณธรรม ของนกเรยน นสต นกศกษา โดยแบงเปน 2 แบบวด

คอ แบบวดพฤตกรรมคณธรรม และ แบบวดเจตคตตอคณธรรม

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

แบบวดพฤตกรรมคณธรรม

มลกษณะเปนแบบวดประมาณคา 4 ระดบ โดยม 4 ตวเลอก ไดแก ไมทำ

หรอแทบจะไมทำเลย ทำบาง ทำบอย และ ทำบอยมาก มขอคำถามรวมทงหมด 45 ขอ

เปนขอคำถามทางบวก 34 ขอ และขอคำถามทางลบ 11 ขอ โดยแบงเปน 9 แบบวดยอย

สำหรบคณธรรมแตละดาน คอ ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาดกาย สะอาดใจ

สามคค และ มนำใจ แตละแบบวดยอยมจำนวนขอคำถามเทา ๆ กน คอ แบบวดละ 5 ขอ

แตละแบบวดมคาความเทยงซงวดโดยคา Cronbach’s alpha ในระดบ .54-.77

แบบวดเจตคตตอคณธรรม

มลกษณะเปนแบบวดรวมการประมาณคาแบบลเครต (Likert Scale) 4 ระดบ

โดยม 4 ตวเลอก คอ ไมเหนดวยอยางยง ไมเหนดวย เหนดวย และ เหนดวยอยางยง

มขอคำถามรวมทงหมด 45 ขอ เปนขอคำถามทางบวก 29 ขอ และขอคำถามทางลบ

16 ขอ โดยแบงเปน 9 แบบวดยอยสำหรบคณธรรมแตละดานเชนเดยวกบแบบวดพฤตกรรม

คณธรรม คอ ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาดกาย สะอาดใจ สามคค และ

มนำใจ แตละแบบวดยอยมจำนวนขอคำถามเทา ๆ กน คอ แบบวดละ 5 ขอ และมคาความ

เทยงซงวดโดยคา Cronbach’s alpha ของแตละแบบวดยอยในระดบ .61-.74

4.1การพฒนาแบบวดคณธรรม

แบบวดพฤตกรรมคณธรรม และแบบวดเจตคตตอคณธรรม เปนแบบวดท

คณะผวจยพฒนาขนสำหรบการวจยครงน โดยมขนตอนดงตอไปน

4.1.1 การกำหนดนยามคณธรรม

คณะผวจยไดศกษาและพจารณาคำนยามคณธรรมทง 8 ประการ คอ

ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาด สามคค และ มนำใจ จากสำนกงานเลขาธการ

สภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ รวมไปกบการศกษาวเคราะหงานวจยอนๆ ทเกยวของ

ทงในประเทศและตางประเทศ (เชน Gibbs, Basinger, Grime, & Snarey 2007; Vitz,

1990) โดยในขนน คณะผวจยไดแยกคณธรรมดาน “สะอาด” ออกเปน “สะอาดกาย”

และ“สะอาดใจ” และแกไขคำนยามเดม โดยมการปรบแกภาษาเลกนอยหรอปรบแกคำนยาม

บางสวน เพอใหเกดความชดเจนมากขนและไมมความหมายทบซอนกนเองระหวางคณธรรม

แตละดาน โดยไดรบความเหนชอบจากผทรงคณวฒของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

ดงคำนยามทแสดงในตาราง 2.3

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

ตาราง2.3 นยามคณธรรม9ประการทปรบแกแลว

คณธรรม นยาม

1. ขยน หมายถง การมพฤตกรรมเอาใจใสตองานทไดรบมอบหมาย การลงมอ

ทำงานทนททไดรบมอบหมาย โดยไมตองใหผอนมาบงคบ การทำงาน

อยางตงใจเตมความสามารถ เมอมอปสรรคพยายามแกไขเพอใหงาน

สำเรจลลวงโดยไมละทงงาน เมอมเวลาวางกมกใชไปในการทบทวน

ฝกฝนสงทไดเรยนรมา หรอทำกจกรรมทมประโยชนตอตนเองหรอผอน

2. ประหยด หมายถง การรจกเกบออม ใชสงของตางๆ เทาทจำเปน และคมคา

3. ซอสตย หมายถง การทำตามขอตกลง ตรงไปตรงมา ไมมเลหเหลยม ไมคดโกง

พดตามความเปนจรง ไมเสแสรง ไมกลบกลอก รกษาสจจะ ไมใชวธการ

ทไมถกตอง

4. มวนย หมายถง การยดมนทจะประพฤตตนตามแบบแผน ระเบยบขอบงคบ และ

ขอปฏบตทถกตองดงามอยางสมำเสมอดวยตนเอง ทงตอหนาและลบหลง

ผอน โดยไมหวนไหวตามสงยวยภายนอกหรอความตองการอนทจะมา

เบยงเบนแบบแผนพฤตกรรมของตน

5. สภาพ หมายถง การมมารยาทเรยบรอย ใชกรยาวาจา รวมถงการแตงกายท

เหมาะสมกบบคคล เวลา และสถานท

6. สะอาดกาย หมายถง การรกษารางกายและสภาพแวดลอมใหสะอาด

7. สะอาดใจ หมายถง การคดดตอผอน ไมมงราย ไมอจฉารษยา

8. สามคค หมายถง การมพฤตกรรมรวมมอรวมใจทำงานอนเปนประโยชนตอสวนรวม

ยอมรบความแตกตางระหวางบคคล รก ชวยเหลอเกอกล เสยสละ ไมเอารด

เอาเปรยบกน ไมใชความรนแรงในการแกปญหา และไมสรางความแตกแยก

9. มนำใจ หมายถง การแสดงออกถงการอาสาหรอเตมใจทจะชวยเหลอหรอทำเพอ

ผอน สวนรวม สงคม โดยไมหวงผลตอบแทน หรอเพอหลกเลยงการ

ถกลงโทษ

4.1.2 การสรางขอคำถาม

หลงจากไดนยามคณธรรมแตละดานตามตาราง 2.3 แลว คณะผวจยได

สรางขอคำถามสำหรบคณธรรมแตละดานตามนยามทกำหนดไว โดยสรางขอคำถามเชง

พฤตกรรมประมาณ 15-20 ขอ และขอคำถามเชงเจตคตประมาณ 15-20 ขอสำหรบ

คณธรรมแตละดาน

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

จากน นนำขอคำถามท งหมดมาอภปรายและพจารณารวมกนใน

คณะผวจย เพอแกไขภาษาหรอตดขอคำถามทไมชดเจน (เชน เนอหาไมสอดคลองกบ

นยามทกำหนด มอคตดานอาย เพศ หรอไมสามารถสะทอนถงความแตกตางของผตอบ

แบบวดไดเนองจากถามในสงททกคนปฏบตเหมอนกนหมด หรอไมปฏบตเหมอนกนหมด

เปนตน) จนไดขอคำถามทไดรบความเหนชอบตรงกนทงหมดจากคณะผวจยทง 7 คน

วามเนอหาชดเจนและเหมาะสมสำหรบคณธรรมแตละดานทงขอคำถามในเชงพฤตกรรม

และขอคำถามเชงเจตคต โดยในขนน ไดทำการคดเลอกไวอยางละประมาณ 10-13 ขอ

สำหรบคณธรรมแตละดาน

4.1.3 การสรางแบบวดคณธรรม

ขอคำถามเชงพฤตกรรมทไดรบการคดเลอกจะถกนำมาสรางเปน

“แบบวดพฤตกรรมคณธรรม” ซงมคำตอบแบบประเมนคา 4 ระดบ จากระดบนอยทสด

ไปถงมากทสด คอ ไมทำหรอแทบจะไมทำเลย ทำบาง ทำบอย และ ทำบอยมาก

สำหรบขอคำถามเชงเจตคตจะถกนำมาสรางเปน “แบบวดเจตคตตอ

คณธรรม” ในลกษณะของแบบวดรวมการประมาณคาแบบลเครต (Likert Scale) 4 ระดบ

ตงแต ไมเหนดวยอยางยง ไมเหนดวย เหนดวย และ เหนดวยอยางยง

แบบวดทไดในขนตอน 4.1.3 น จะนำไปทดลองใชเพอตรวจสอบคณภาพ

และทำการปรบปรง ตามขนตอนการตรวจสอบคณภาพของแบบวดทจะกลาวถงตอไป

4.2 คณภาพของแบบวดคณธรรม

แบบวดพฤตกรรมคณธรรม และแบบวดเจตคตตอคณธรรม ทพฒนาขนใน

งานวจยน ไดผานการตรวจสอบคณภาพตามขนตอนตาง ๆ ซงรวมถงการตรวจสอบ

ความเขาใจของภาษาทใช การหาคาอำนาจจำแนกของขอคำถาม รวมถงการตรวจสอบ

ความตรง และความเทยงของแบบวด

สำหรบรายละเอยดและขนตอนในการตรวจสอบคณภาพของ แบบวดพฤตกรรม

คณธรรม และแบบวดเจตคตตอคณธรรม ในการวจยครงน ผวจยจะขอรายงานไวในตอนทาย

ของบทท 2 ในสวนของ “การตรวจสอบคณภาพของแบบวดทใชในการวจย” เนองจากม

ขนตอนการทดสอบทคอนขางซบซอน และเปนการตรวจสอบคณสมบตของแบบวดทงหมด

ทใชในงานวจยนพรอมกนในการทดสอบนำรอง (pilot study) โดยมการแบงแบบวดทงหมด

ออกเปน 11 แบบวดยอย และจดกลมแบบวดยอยเหลานนเปนชดทดสอบ 9 ชด เพอลด

จำนวนขอคำถามใหเหมาะสมในการทดสอบกบกลมทดสอบกลมตาง ๆ ทหลากหลาย และ

ใชสถตวเคราะหในเชงเปรยบเทยบระหวางแบบวดยอย จงอาจจะมความซำซอนในการ

รายงานและสรางความสบสนใหผอานไดหากจะแยกรายงานทละแบบวดในตอนน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0

5. แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม มวตถประสงคเพอใชตรวจสอบ

ความนาเชอถอของคำตอบทไดจากกลมตวอยาง เพอตรวจดวากลมตวอยางแตละคนม

แนวโนมทจะตอบคำถามใหดเกนความเปนจรงเพอสนองตอความคาดหวงของสงคมหรอไม

ในงานวจยน คณะผวจยไดพฒนาแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของ

สงคมตามแนวคดของ Crowne & Marlowe (1960) และ Crandall, Crandall, & Katkovsky

(1965) จากหนงสอรวบรวมแบบวดของ Robinson, Shaver และ Wrightsman (1991)

เพอพฒนาแบบวด 2 ฉบบดงน คอ

แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและผใหญ

คณะผวจยแปลและดดแปลงจาก Marlowe-Crowne Social Desirability Scale -

MCSD (Crowne & Marlowe, 1960) เพอใชสำหรบผตอบทมอายตงแต 16 ปขนไป

โดยในงานวจยนใชกบกลมนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 อาชวศกษา และปรญญาตร

แบบวดทพฒนาขนนมลกษณะเปนแบบวดประเมน 2 ตวเลอก ไดแก จรง และ ไมจรง

มขอคำถามรวมทงหมด 16 ขอ เปนขอคำถามทางบวก 8 ขอ และขอคำถามทางลบ 8 ขอ

มคาความเทยงซงวดโดยคา Cronbach’s alpha ในระดบ .71

แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก

คณะผวจยแปลและดดแปลงจาก Child Social Desirability Scale - CSD

(Crandall, et al.,1965) เพอใชสำหรบเดกอาย 9-15 ป โดยในงานวจยนใชกบกลม

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 และมธยมศกษาปท 3 แบบวดทพฒนาขนนมลกษณะ

เปนแบบวดประเมน 2 ตวเลอก ไดแก จรง และ ไมจรง มขอคำถามรวมทงหมด 16 ขอ

เปนขอคำถามทางบวก 8 ขอ และ ขอคำถามทางลบ 8 ขอ มคาความเทยงซงวดโดยคา

Cronbach’s alpha ในระดบ 0.84

5.1 การพฒนาแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและผใหญ

และ แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก เปนแบบวดทคณะผวจย

พฒนาขนสำหรบการวจยครงน โดยมขนตอนดงตอไปน

5.1.1 การสรางขอคำถาม

คณะผวจย 2 ทานทเปนนกจตวทยาผเชยวชาญการแปลแบบวด ทำการ

แปลขอคำถามจากตนฉบบภาษาองกฤษ คอ Marlowe-Crowne Social Desirability

Scale - MCSD (Crowne & Marlowe, 1960) จำนวน 33 ขอ เพอใชในการพฒนา แบบวด

การตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและผใหญ และแปลขอคำถาม

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

จาก Child Social Desirability Scale - CSD (Crandall, et al.,1965) จำนวน 48 ขอ

เพอใชในการพฒนา แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก ตาม

ขนตอนการแปลแบบ Forward-backward translation

จากนน นำขอคำถามทไดจากการแปลในขนตน มาอภปรายรวมกนใน

คณะผวจยเพอทำการดดแปลงและปรบภาษาใหเหมาะสมกบสงคมไทยและอายของผตอบ

จนไดขอคำถามทไดรบความเหนชอบตรงกนทงหมดจากคณะผวจยทกคนวามเนอหา

ชดเจนและเหมาะสม โดยยงไมมการตดจำนวนขอคำถามออกในขนน

5.1.2 การสรางแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

ขอคำถามทแปลและดดแปลงจาก Marlowe-Crowne Social Desirability

Scale - MCSD (Crowne & Marlowe, 1960) จำนวนทงหมด 33 ขอ ถกนำไปใชในการสราง

แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและผใหญ โดยมคำตอบ

2 ตวเลอก คอ จรง และ ไมจรง

สำหรบขอคำถามทแปลและดดแปลงจาก Child Social Desirability

Scale - CSD (Crandall, et al., 1965) จำนวนทงหมด 48 ขอนน ถกนำไปใชในการ

พฒนาเปน แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก โดยมคำตอบ

2 ตวเลอก คอ จรง และ ไมจรง เชนเดยวกน

แบบวดทไดในขนตอน 5.1.2 น ถกนำไปทดลองใชเพอตรวจสอบคณภาพ

และทำการปรบปรงตามขนตอนการตรวจสอบคณภาพของแบบวดทจะกลาวถงตอไป

5.2 คณภาพของแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

แบบวดการตอบสนองตามความตองการของสงคมสำหรบวยรนและผใหญ

และ แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก ทใชในงานวจยน ได

ผานการตรวจสอบคณภาพตามขนตอนตาง ๆ ทงการตรวจสอบความเขาใจของภาษาทใช

การหาคาอำนาจจำแนกของขอคำถาม รวมถงการตรวจสอบความตรงและความเทยงของ

แบบวด เชนเดยวกบแบบวดคณธรรมทกลาวไปแลวในตอนตน

สำหรบรายละเอยดและขนตอนในการตรวจสอบคณภาพของแบบวดในการวจย

ครงน ผวจยรายงานไวในตอนทายของบทท 2 ในสวนของ “การตรวจสอบคณภาพของ

แบบวดทใชในการวจย”

การตรวจสอบคณภาพของแบบวดทใชในการวจย

การตรวจสอบคณภาพของแบบวดทใชในการวจยครงนเปนการตรวจสอบ

คณภาพของแบบวดทงส คอ แบบวดพฤตกรรมคณธรรม แบบวดเจตคตตอคณธรรม

แบบวดการตอบตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและผใหญ และ แบบวดการ

ตอบตามความคาดหวงของสงคม สำหรบเดก โดยมขนตอนตางๆ ดงตอไปน คอ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

1. การแบงชดทดสอบ

เนองจากจำนวนขอคำถามในแบบวดพฤตกรรมคณธรรม และ แบบวดเจตคต

ตอคณธรรม ในขนตนน มจำนวนรวมกนถง 198 ขอ ประกอบกบมแบบวดการตอบตาม

ความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและผใหญ อก 33 ขอ รวมทง แบบวดการตอบตาม

ความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก อก 48 ขอ ทำใหขอคำถามในขนการทดสอบนำรอง

(pilot study) นมจำนวนมากเกนกวาทจะสามารถเกบขอมลในการทดสอบไดในครงเดยว

คณะผวจยจงแบงแบบวดทงหมดเปนแบบวดยอย 11 แบบวด คอ

1. แบบวดพฤตกรรมคณธรรม + แบบวดเจตคตตอคณธรรม ดานขยน

2. แบบวดพฤตกรรมคณธรรม + แบบวดเจตคตตอคณธรรม ดานประหยด

3. แบบวดพฤตกรรมคณธรรม + แบบวดเจตคตตอคณธรรม ดานซอสตย

4. แบบวดพฤตกรรมคณธรรม + แบบวดเจตคตตอคณธรรม ดานมวนย

5. แบบวดพฤตกรรมคณธรรม + แบบวดเจตคตตอคณธรรม ดานสภาพ

6. แบบวดพฤตกรรมคณธรรม + แบบวดเจตคตตอคณธรรม ดานสะอาด

กาย

7. แบบวดพฤตกรรมคณธรรม + แบบวดเจตคตตอคณธรรม ดานสะอาดใจ

8. แบบวดพฤตกรรมคณธรรม + แบบวดเจตคตตอคณธรรม ดานสามคค

9. แบบวดพฤตกรรมคณธรรม + แบบวดเจตคตตอคณธรรม ดานมนำใจ

10. แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและผใหญ

11. แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก

จาก 11 แบบวดยอยขางตน คณะผวจยไดจดผสมแบบวดตาง ๆ เปนชดทดสอบ

9 ชด ตามตาราง 2.4 เพอเตรยมสำหรบการทดสอบนำรองกบกลมทดสอบแตละระดบ

ชนเรยนทมลกษณะเหมอนกบกลมตวอยาง แตไมใชกลมตวอยางในการวจย ดงรายละเอยด

ในตาราง 2.5

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง2.4 องคประกอบของชดทดสอบแตละชดทใชในการทดสอบนำรอง

ชดท กลมทดสอบนำรอง

1. ข

ยน

2. ป

ระหย

ด

3. ซ

อสตย

4. ม

วนย

5. ส

ภาพ

6. ส

ะอาด

กาย

7. ส

ะอาด

ใจ

8. ส

ามคค

9. ม

นำใจ

10. ค

วามค

าดหว

งสงค

มวยร

น

11. ค

วามค

าดหว

งสงค

มเดก

1 มธยมศกษาปท 6 อาชวศกษา

ปรญญาตรX X X X X X

2 มธยมศกษาปท 6 อาชวศกษา

ปรญญาตรX X X X X

3 มธยมศกษาปท 3 X X X X X X

4 มธยมศกษาปท 3 X X X X X

5 ประถมศกษาปท 6 X X

6 ประถมศกษาปท 6 X X

7 ประถมศกษาปท 6 X X

8 ประถมศกษาปท 6 X X

9 ประถมศกษาปท 6 X X

2. การตรวจสอบภาษาทใชในแบบวด

ผวจยนำชดทดสอบชดท 5 ถง 9 ไปใหกลมทดสอบเฉพาะระดบชนประถมศกษา

ปท 6 จำนวน 25 คน ทดลองทำชดทดสอบ ชดละ 5 คนพรอมทงจบเวลาทใชในการทำ

หลงจากนน ผวจยสมภาษณเดกในกลมทดสอบเปนรายบคคล เพอสอบถามความเขาใจ

ภาษาทใชในแบบทดสอบ และเพอนำผลทไดจากการสมภาษณมาปรบปรงชดแบบทดสอบ

ทง 9 ชดกอนนำไปใชในการเกบขอมลนำรองตอไป

การทดสอบในขนนมหลกการเบองตนวา หากนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ซงมวยวฒและคณวฒนอยทสดในกลมตวอยางเปาหมายของการวจยครงนสามารถเขาใจ

ขอคำถามไดแลว กยอมสามารถกลาวไดวา นกเรยนชนอนซงมวยวฒและคณวฒสงกวาน

นาจะตองสามารถเขาใจคำถามในแบบวดไดดวยเชนกน

จากการทดสอบในขนน พบวา กลมทดสอบทง 25 คน เขาใจคำสงและขอคำถาม

ในชดทดสอบทกชดเปนอยางดและสามารถตอบแบบวดในชดทดสอบไดดวยตวเองทงหมด

โดยใชเวลาประมาณ 10-15 นาทในการตอบแบบสอบถามแตละชด ผวจยจงไมมการ

ปรบแกใด ๆ ในขนน และนำชดทดสอบทง 9 ชดดงกลาวไปใชในการเกบขอมลนำรอง

เพอตรวจสอบคณภาพของแบบวดตอไป

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

3. การศกษานำรองเพอตรวจสอบคณภาพของแบบวด สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาไดทำหนงสอขออนญาตเกบขอมลไปยง สถานศกษาตางๆ เพอใหคณะผวจยไดเขาไปเกบขอมลนำรองในหองเรยน เพอตรวจสอบ คณภาพของแบบวดทสรางขน โดยมรายละเอยดดงน คอ 3.1 กลมตวอยางในการศกษานำรอง กลมตวอยางในการเกบขอมลนำรองครงน คอ นกเรยนและนกศกษาจาก สถานศกษาตางๆ ในกรงเทพมหานคร และนนทบร จำนวนทงหมด 862 คน จาก สถานศกษา 6 แหง แบงเปนผเรยนจากชนประถมศกษาปท 6 จำนวน 319 คน มธยมศกษาปท 3 จำนวน 133 คน มธยมศกษาปท 6 จำนวน 160 คน อาชวศกษาจำนวน 97 คน และอดมศกษาจำนวน 153 คน ใชวธเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยกำหนดใหมกลมตวอยางในการศกษานำรองครบทง 5 ระดบชน และแตละ ระดบชนตองมกลมตวอยาง อยางนอย 50 คนในการตอบชดทดสอบแตละชด ในขนน รายละเอยดเกยวกบจำนวนกลมตวอยางในการเกบขอมลนำรอง สำหรบชดทดสอบแตละชด และองคประกอบของแบบวดยอยตาง ๆ ในแตละชดทดสอบ ไดถกสรปไวดงตาราง 2.5

ตาราง2.5 องคประกอบของชดทดสอบแตละชดทใชในการทดสอบนำรอง และ จำนวนกลมตวอยาง

ชดท กลมทดสอบ

นำรอง

จำนว

นผตอ

บชดท

ดสอบ

(คน)

1. ข

ยน

2. ป

ระหย

ด

3. ซ

อสตย

4. ม

วนย

5. ส

ภาพ

6. ส

ะอาด

กาย

7. ส

ะอาด

ใจ

8. ส

ามคค

9. ม

นำใจ

10. ค

วามค

าดหว

งสงค

มวยร

น

11. ค

วามค

าดหว

งสงค

มเดก

1 มธยมศกษาปท 6 / อาชวศกษา /

ปรญญาตร209 X X X X X X

2 มธยมศกษาปท 6 /อาชวศกษา /

ปรญญาตร200 X X X X X

3 มธยมศกษาปท 3 68 X X X X X X

4 มธยมศกษาปท 3 65 X X X X X

5 ประถมศกษาปท 6 55 X X

6 ประถมศกษาปท 6 54 X X

7 ประถมศกษาปท 6 54 X X

8 ประถมศกษาปท 6 54 X X

9 ประถมศกษาปท 6 103 X X

รวม 862

รวมจำนวนผตอบแบบวดยอย (คน) 331 331 330 330 380 319 319 318 318 409 236

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

3.2 วธการตรวจสอบคณภาพแบบวด

วธการในการตรวจสอบคณภาพของแบบวดในการวจยน ใชวธการวเคราะห

คณภาพรายขอ โดยการทดสอบอำนาจจำแนกของขอคำถาม และวเคราะหความเทยง

ของแบบวด ตามขนตอนและวธการตอไปน คอ

3.2.1 การวเคราะหคณภาพรายขอ

3.2.1.1 วเคราะหคณภาพรายขอโดยทดสอบอำนาจจำแนกของ

ขอคำถามในแบบวดยอยแตละแบบวด ดวยการหาคา

ความสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวมขอ

ทเหลอ (Corrected-Item Total Correlation: CITC)

3.2.1.2 ตดขอคำถามทมคา CITC ตำทสดในแบบวดนนออก

3.2.1.3 นำขอคำถามทเหลอในแบบวดนน มาวเคราะห CITC ใหม

อกครงหนง แลวตดขอทมคา CITC ตำทสดออกไปอก

3.2.1.4 ทำซำขนตอนท 3.2.1-3.2.3 จนกระทงแบบวดนนเหลอแต

ขอคำถามทมคา CITC สงกวา .20 ทกขอ ซงตามเกณฑ

ของ Cohen (1988) ถอวาเปนขนาดความสมพนธระดบ

ปานกลางคอนขางนอย

ทงน คณะผวจยกำหนดไววา แบบวดคณธรรมแตละดาน ทจะใชในการ

เกบขอมลจรงในงานวจยน ควรมขอคำถามเชงพฤตกรรม 5 ขอ และเชงเจตคต 5 ขอ ดงนน

หากแบบวดคณธรรมดานใดเหลอขอคำถามทมคา CITC เกน 0.20 เปนจำนวนมากกวา

5 ขอ ทกำหนดไว ผวจยจะวเคราะห CITC ในขอคำถามเหลานนและตดขอคำถามตอไปอก

จนเหลอ 5 ขอตามทตองการ

สำหรบแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรน

และผใหญ และแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดกนน คณะผวจย

กำหนดไวเชนกนวา แตละแบบวดควรมขอคำถามดานบวก 8 ขอ และดานลบ 8 ขอ ดงนน

หากแบบวดใดเหลอขอคำถามทมคา CITC เกน 0.20 เปนจำนวนมากกวาทกำหนดไว

ผวจยจะวเคราะห CITC ในขอคำถามเหลานนและตดขอคำถามตอไปอก จนเหลอจำนวน

ขอคำถาม 8 ขอตามทตองการเชนเดยวกน

3.2.2 การวเคราะหความเทยงของแบบวด

เมอแบบวดแตละแบบวดสามารถคดขอคำถามทมคณภาพไดครบตาม

จำนวนทตองการแลว จงทำการวเคราะหความเทยงโดยพจารณาคา Cronbach’s alpha

ของแตละแบบวดนน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

3.3 ผลการตรวจสอบคณภาพแบบวด

ผลการทดสอบอำนาจจำแนกของขอคำถามรายขอ และการวเคราะหความเทยง

ของแบบวดยอยแตละแบบวด สรปไวดงรายละเอยดในตาราง 2.6 และอธบายไดดงตอไปน

ตาราง2.6 แสดงผลการวเคราะหคณภาพของแบบวด

แบบวด N

แบบวดในการทดสอบนำรองเพอตรวจสอบ

คณภาพ

แบบวดฉบบใชจรงทตดขอแลว

จำนวนขอ CITC1

α2 จำนวนขอ CITC1

α2

รวม บวก ลบ MIN MAX รวม บวก ลบ MIN MAX

1. พฤตกรรมคณธรรม

1.1. ขยน 331 10 6 4 .30 .69 .80 5 5 0 .45 .72 .77

1.2. ประหยด 331 10 5 5 .26 .55 .76 5 3 2 .28 .53 .62

1.3. ซอสตย 330 10 0 10 .16 .47 .65 5 1 4 .32 .46 .62

1.4. มวนย 330 13 10 3 .14 .57 .80 5 5 0 .44 .61 .77

1.5. สภาพ 380 11 6 5 .23 .60 .75 5 5 0 .47 .61 .76

1.6. สะอาดกาย 319 12 6 6 .08 .35 .59 5 3 2 .29 .36 .54

1.7. สะอาดใจ 319 10 5 5 .22 .48 .66 5 2 3 .34 .46 .64

1.8 สามคค 318 11 5 6 .10 .49 .65 5 5 0 .30 .56 .70

1.9 มนำใจ 318 13 7 6 .16 .42 .69 5 5 0 .34 .43 .62

2. เจตคตคณธรรม

2.1 ขยน 331 10 6 4 .30 .47 .72 5 5 0 .32 .49 .65

2.2 ประหยด 331 10 4 6 .26 .39 .68 5 0 5 .29 .49 .63

2.3 ซอสตย 330 10 4 6 -.16 .34 .40 5 1 4 .08 .57 .62

2.4 มวนย 330 13 8 5 .20 .55 .78 5 4 1 .44 .57 .74

2.5 สภาพ 380 11 5 6 .09 .47 .65 5 4 1 .41 .58 .73

2.6 สะอาดกาย 319 12 8 4 .19 .49 .70 5 5 0 .41 .52 .70

2.7 สะอาดใจ 319 10 6 4 .16 .44 .62 5 3 2 .31 .44 .62

2.8 สามคค 318 11 8 3 .18 .47 .63 5 5 0 .29 .45 .61

2.9 มนำใจ 318 13 4 9 .17 .60 .77 5 2 3 .45 .50 .72

3. ความคาดหวงสงคมวยรน 409 33 18 15 -.06 .40 .71 16 8 8 .24 .38 .71

4. ความคาดหวงสงคมเดก 236 48 26 22 .05 .54 .86 16 8 8 .36 .58 .84

หมายเหต 1. CITC (Corrected Item-Total Correlation) คอความสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวมขอทเหลอ

2. α คอ คาสมประสทธ Cronbach’s alpha

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

3.3.1 ผลการวเคราะหคณภาพรายขอ1

จากตาราง 2.5 แสดงใหเหนวาขอคำถามทกขอทผานการคดเลอกสำหรบ

แบบวดคณธรรมแตละดานลวนมคา CITC สงกวา 0.20 ทงสน ยกเวนขอคำถามเชงเจตคต

ตอความซอสตย ทมขอคำถาม 1 ขอทมคา CITC เพยง 0.08 อยางไรกตาม เพอใหแบบวด

คณธรรมทกดานมจำนวนขอคำถามเทากน คณะผวจยจงยงคงเกบขอคำถามดงกลาวไวเพอให

แบบวดเจตคตตอความซอสตยมจำนวนขอคำถามครบ 5 ขอเชนเดม

สำหรบขอคำถามทผานการคดเลอกในแบบวดการตอบสนองตามความ

คาดหวงของสงคมทงสองแบบวด จะเหนไดวาทกขอคำถามมคา CITC สงกวา 0.20 เชนกน

3.3.2 ผลการวเคราะหความเทยงของแบบวด

เมอพจารณาคาความเทยงของแบบวดพฤตกรรมคณธรรมรายดาน และ

แบบวดเจตคตตอคณธรรมรายดาน แลว พบวา ทกแบบวดรายดานมคาความเทยงซงวดโดยคา

Cronbach’s alpha อยระหวาง .54 ถง .77 ซงเปนคาความเทยงในระดบทไมสงพอสำหรบการ

ประเมนคณธรรมรายดานในระดบบคคล

แตหากเปนการประเมนคะแนนเฉลยคณธรรมรายดานของนกเรยน

นกศกษา โดยรวมของสถานศกษาแตละแหงแลว หากเกบกลมตวอยางจำนวนมากพอคอ

ประมาณ 60 คน ขนไป กจะถอไดวาคะแนนเฉลยคณธรรมรายดานของสถานศกษาทวด

ไดนน มคาความเทยง อยในระดบทดและมความนาเชอถอสงในทางสถต

สำหรบคาความเทยงของแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของ

สงคมสำหรบวยรนและผใหญ และแบบวดสำหรบเดก พบวา มคาความเทยงซงวดโดยคา

Cronbach’s alpha ในระดบ .71 และ .86 ตามลำดบ ซงถอวาแบบวดทงสองนมคณภาพ

ในระดบทดในการประเมนคะแนนทงในระดบบคคล และระดบสถานศกษา

1 ในแบบวดพฤตกรรมประหยด ถาหากดจากคา CITC จรงแลว ขอท 3, 4, 7, 9 และ 10 ควรจะถกคดเขามาในแบบวด แต

เนองจากผทรงคณวฒของ สกศ. เสนอแนะวา ควรตดขอ 3 “ฉนเสยเงนจำนวนมากซอของทไมจำเปน เชน ขนม ของเลน เกมส

หรอเครองประดบ”, 4 “ฉนซอของมาเยอะแยะแลว ไมไดใช” และ 7 “ฉนแบงคาขนมมาเปนเงนเกบสะสม” ออกจากแบบสอบถาม

เนองจากเดกทมฐานะทางการเงนไมดอาจจะไมมโอกาสแสดงพฤตกรรมดงกลาว ผวจยจงเลอกขอทมคา CITC ลำดบถดมาเขาไป

คอขอ 1 “ฉนยมเงนคนอนเพอซอของทไมจำเปน”, 2 “ฉนซอของตามเพอน” และ 6 “ฉนดแลรกษาของใชสวนตวใหใชไดนานๆ”

พบวาผลการวเคราะห CITC ทไดยงอยในเกณฑทมากกวา 0.20 อย จงใช 3 ขอใหมดงกลาว

สวนในแบบวดพฤตกรรมสภาพ ถาหากดจากคา CITC จรงแลว ขอท 2, 7, 8, 10 และ 11 ควรจะถกคดเขามาในแบบวด

แตเนองจากผทรงคณวฒของ สกศ. เสนอแนะวา ควรตดขอ 11 “ฉนทำตวเรยบรอยเมออยกบผใหญ” ออกจากแบบสอบถาม

เนองจากผทรงคณวฒชแนะวา เดกอาจจะสภาพเฉพาะผใหญเทานน แตไมสภาพกบผอน ผวจยจงตดขอดงกลาว และนำขอ 5

“ฉนขออนญาตกอนหยบของคนอนมาใช” ทมคา CITC ลำดบถดไปเขามาแทน พบวาผลการวเคราะห CITC ทไดยงอยในเกณฑ

ทมากกวา 0.2 อย จงใชขอใหมดงกลาว

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

3.4 การวเคราะหความสมพนธระหวางแบบวดคณธรรมรายดาน

เนองจากแบบวดคณธรรมแตละดานในงานวจยน เปนการวดประเภทของ

คณธรรมทแตกตางกน 9 ประเภท คอ ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาดกาย

สะอาดใจ สามคค และ มนำใจ จงทำใหไมสามารถวเคราะหหาความสมพนธระหวางแบ

บวดคณธรรมแตละดานทแตกตางกนเหลานได

แตอยางไรกตาม สามารถวเคราะหหาความสมพนธระหวางแบบวดพฤตกรรม

และแบบวดเจตคตตอคณธรรมดานเดยวกนได ดงในตาราง 2.7 โดยแสดงคาทางสถต

ตาง ๆ ดงน คอ

MBEH

คอ คาเฉลยของแบบวดพฤตกรรมคณธรรมดานนน

MATT

คอ คาเฉลยของแบบวดเจตคตตอคณธรรมดานนน

SDBEH

คอ สวนเบยงเบนมาตรฐานของแบบวดพฤตกรรมคณธรรม

ดานนน

SDATT

คอ สวนเบยงเบนมาตรฐานของแบบวดเจตคตตอคณธรรม

ดานนน

αBEH

คอ คาสมประสทธอลฟาของแบบวดพฤตกรรมคณธรรมดานนน

αATT

คอ คาสมประสทธอลฟาของแบบวดเจตคตตอคณธรรมดานนน

r คอ คาสหสมพนธระหวางแบบวดพฤตกรรมและแบบวดเจตคต

ตอคณธรรมดานนน

rCORRECTED

คอ คาสหสมพนธระหวางแบบวดพฤตกรรมและแบบวดเจตคต

ตอคณธรรมดานนน ทปรบแกความผดพลาดในการวดแลว

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง2.7 แสดงความสมพนธระหวางแบบวดพฤตกรรมและแบบวดเจตคตตอ

คณธรรมแตละดาน

แบบวดคณธรรม

รายดาน

N MBEH

SDBEH

MATT

SDATT

αBEH

αATT r r

CORRECTED

1. ขยน 331 2.74 0.57 3.43 0.41 0.77 0.65 0.42** 0.59

2. ประหยด 331 1.15 0.48 2.83 0.49 0.62 0.63 0.44** 0.70

3. ซอสตย 330 3.52 0.37 2.90 0.49 0.62 0.62 0.12** 0.19

4. มวนย 330 2.69 0.58 3.03 0.52 0.77 0.74 0.27** 0.36

5. สภาพ 380 3.37 0.52 3.57 0.43 0.76 0.73 0.50** 0.67

6. สะอาดกาย 319 3.30 0.41 3.54 0.36 0.54 0.70 0.44** 0.72

7. สะอาดใจ 319 3.29 0.43 3.48 0.40 0.64 0.62 0.35** 0.56

8. สามคค 318 2.87 0.49 3.44 0.33 0.70 0.61 0.48** 0.73

9. มนำใจ 318 2.79 0.45 3.42 0.40 0.62 0.72 0.30** 0.45* p < .05

** p < .01

ผลการวเคราะหพบวา แบบวดพฤตกรรมและแบบวดเจตคตตอคณธรรม

แตละดาน มความสมพนธกนในทางบวกอยางมนยสำคญทางสถตทกแบบวด โดยมความ

สมพนธในระดบนอยถงปานกลาง คอมคาตงแต 0.12 ถง 0.50 (p < .05, p < .01) และ

เมอปรบแกความผดพลาด ในการวดแลวพบวามคาความสมพนธตงแต 0.19 ถง 0.73

สรปผลการตรวจสอบคณภาพของแบบวด

แบบวดทงหมดในการวจยครงน ไดผานการพฒนาและตรวจสอบคณภาพตาม

ขนตอนตาง ๆ ดงรายละเอยดทกลาวมาแลวขางตน จนในทสดแลวไดแบบวดสำหรบใชใน

การวจยทมลกษณะดงน คอ

1. แบบวดพฤตกรรมคณธรรม

มลกษณะเปนแบบวดประมาณคา 4 ระดบ โดยม 4 ตวเลอก ไดแก ไมทำ

หรอแทบจะไมทำเลย ทำบาง ทำบอย และ ทำบอยมาก มขอคำถามรวมทงหมด 45 ขอ

เปนขอคำถามทางบวก 34 ขอ และขอคำถามทางลบ 11 ขอ

แบบวดพฤตกรรมคณธรรมน แบงเปน 9 แบบวดยอยสำหรบการวดพฤตกรรม

คณธรรมรายดานแตละดาน คอ ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาดกาย สะอาดใจ

สามคค และ มนำใจ แบบวดคณธรรมรายดานทง 9 แบบวดน มจำนวนขอคำถามเทา ๆ กน คอ

แบบวดละ 5 ขอ ขอคำถามทกขอในแบบวดคณธรรมรายดานแตละดาน มคาความสมพนธ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0

ระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวมขอทเหลอ (Corrected Item-Total Correlation – CITC)

สงกวา 0.20 ทกขอ และมคาความเทยงซงวดโดยคา Cronbach’s alpha ของแบบวด

แตละดาน ตงแต 0.54 - 0.77

แบบวดพฤตกรรมคณธรรมแตละดานทพฒนาขนน มคณภาพรายขอและคา

ความเทยงอยในระดบทสงพอสำหรบการประเมนคะแนนเฉลยพฤตกรรมคณธรรมในระดบ

สถานศกษา แตไมเหมาะสำหรบการประเมนพฤตกรรมคณธรรมแตละดานของนกเรยน

เปนรายบคคล

2. แบบวดเจตคตตอคณธรรม

มลกษณะเปนแบบวดรวมการประมาณคาแบบลเครต 4 ระดบ โดยม 4 ตวเลอก

ไดแก ไมเหนดวยอยางยง ไมเหนดวย เหนดวย และ เหนดวยอยางยง มขอคำถามรวม

ทงหมด 45 ขอ เปนขอคำถามทางบวก 29 ขอ และขอคำถามทางลบ 16 ขอ

แบบวดเจตคตตอคณธรรม แบงเปน 9 แบบวดยอยสำหรบการวดเจตคตตอ

คณธรรมรายดานแตละดานเชนเดยวกบแบบวดพฤตกรรมคณธรรม คอ ขยน ประหยด

ซอสตย มวนย สภาพ สะอาดกาย สะอาดใจ สามคค และ มนำใจ แบบวดเจตคตตอคณธรรม

แตละดานมจำนวนขอคำถามเทา ๆ กน คอ แบบวดละ 5 ขอ ขอคำถามทกขอในแบบวดเจตคต

ตอคณธรรมแตละดานมคา CITC สงกวา 0.20 ทกขอ ยกเวนขอคำถาม 1 ขอในแบบวดเจตคต

ตอคณธรรมดานความซอสตยทมคาตำกวา 0.20

แบบวดเจตคตตอคณธรรมรายดาน ทง 9 ดาน มคาความเทยงซงวดโดยคา

Cronbach’s alpha ของแตละแบบวด ตงแต 0.61 - 0.74 และเชนเดยวกบแบบวดพฤตกรรม

คณธรรมทกลาวมาแลวขางตน แบบวดเจตคตตอคณธรรมแตละดานทพฒนาขนน มคณภาพ

รายขอและคาความเทยงอยในระดบทสงพอสำหรบการประเมนคะแนนเฉลยเจตคตตอคณธรรม

ในระดบสถานศกษา แตไมเหมาะสำหรบการประเมน เจตคตตอคณธรรมแตละดานของ

นกเรยนเปนรายบคคล

3. แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและ

ผใหญ

เปนแบบวดสำหรบผตอบทมอายตงแต 16 ปขนไป เพอใชตรวจสอบความนาเชอถอ

ของคำตอบ เพอตรวจดวาผตอบแตละคนมแนวโนมทจะตอบคำถามใหดเกนความเปนจรง

เพอสนองตอความคาดหวงของสงคมหรอไม

แบบวดนมลกษณะเปนแบบวดประเมน 2 ตวเลอก ไดแก จรง และ ไมจรง ม

ขอคำถามรวมทงหมด 16 ขอ เปนขอคำถามทางบวก 8 ขอ และขอคำถามทางลบ 8 ขอ

ขอคำถามทกขอมคา CITC สงกวา 0.20 และมความเทยงของแบบวดซงวดโดยคา

Cronbach’s alpha เทากบ 0.71

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและผใหญทพฒนา ขนน มคณภาพรายขอและคาความเทยงอยในระดบทสงพอสำหรบการประเมนการตอบสนอง ตามความคาดหวงของสงคมของผตอบรายบคคล

4. แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก ใชสำหรบเดกอาย 9-15 ป เพอตรวจสอบความนาเชอถอในการตอบแบบวดของเดก เพอตรวจสอบดวาเดกแตละคนมแนวโนมทจะตอบคำถามใหดเกนความเปนจรงเพอสนองตอความคาดหวงของสงคมหรอไม แบบวดนมลกษณะเปนแบบวดประเมน 2 ตวเลอก ไดแก จรง และ ไมจรง ม ขอคำถามรวมทงหมด 16 ขอ เปนขอคำถามทางบวก 8 ขอ และขอคำถามทางลบ 8 ขอ ขอคำถามทกขอมคา CITC สงกวา 0.20 และมคาความเทยงของแบบวดซงวดโดยคา Cronbach’s alpha เทากบ 0.84

แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดกทพฒนาขนน ม คณภาพรายขอและคาความเทยงอยในระดบทสงพอสำหรบการประเมนการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมของผตอบรายบคคล

วธดำเนนการวจย

การวจยครงน แยกเปน 2 การศกษาดวยกน คอ การศกษาท 1 เปนการเกบขอมลจากนกเรยนนกศกษาทวประเทศ ในภาค การศกษา ตนปการศกษา 2550 โดยเกบขอมลในเดอนกนยายน พ.ศ. 2550 เพอทดสอบ วาแบบวดคณธรรมทไดพฒนามานนมคณภาพในการประเมนคณธรรมนกเรยนนกศกษา หรอไม และเพอสำรวจวาสถานศกษาตาง ๆ ไดจดทำโครงการพฒนาคณธรรมอะไรบาง รวมถงการศกษา วเคราะหวาสถานศกษามสวนในการอธบายพฤตกรรมคณธรรมของ ผเรยนมากนอยเพยงใด และตวแปรควบคมตาง ๆ (ไดแก ผลการเรยนเฉลย เพศ สถานะ ทางเศรษฐกจและสงคม และคะแนนการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม) มผลตอ คะแนนคณธรรมหรอไม อยางไร การศกษาท2 เปนการเกบขอมลจากนกเรยนนกศกษาทวประเทศอกครง โดยเวนระยะเวลาระหวางครงท 1 และครงท 2 เปนระยะเวลา 4 เดอน และกลบไปเกบขอมลจาก นกเรยนนกศกษาคนเดม ในภาคการศกษาปลาย ปการศกษา 2550 โดยเกบขอมลในเดอน มกราคม พ.ศ. 2551 เพอสำรวจวาสถานศกษาไดจดทำโครงการสงเสรมคณธรรมอะไรบาง ภายในชวง 4 เดอนดงกลาว และวเคราะหวาโครงการคณธรรมทสถานศกษาจดทำขน ระหวางการเกบศกษาครงท 1 และ 2 น มความเกยวของกบการเปลยนแปลงพฤตกรรม คณธรรมของผเรยนหรอไม อยางไร เมอควบคมตวแปรควบคมจากการศกษาท 1 (ไดแก ผลการเรยนเฉลย เพศ สถานะทางเศรษฐกจและสงคม และคะแนนการตอบสนองตามความ คาดหวงของสงคม)

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

โดยมขนตอนในการวจยดงน คอ

1. การคดเลอกกลมตวอยาง สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ทำการคดเลอกสถานศกษาตาง ๆ ทวประเทศ ทมคณสมบตครบถวนตามทกำหนดไว และสมเลอกหองเรยน ตามรายละเอยดทกลาวไวในชวงตนของบทท 2 ในสวนของ “การคดเลอกกลมตวอยาง”

2. การดำเนนการการศกษาท1 การดำเนนการวจยในการศกษาท 1 มขนตอนและวธการ ดงน 2.1 การเตรยมชดเครองมอในการลงพนทเกบขอมลการศกษาท1 คณะผวจยจดเตรยมชดเครองมอในการเกบขอมลสำหรบกลมตวอยางทเปนนกเรยนนกศกษาแตละระดบชน โดยจดแยกเปนแบบสำรวจ 5 ชด ทประกอบดวยแบบวด และแบบสอบถามตาง ๆ ดงสรปในตาราง 2.8 และคมอการเกบขอมล

แบบสำรวจชดท 1 สำหรบผเรยนระดบอดมศกษา อาชวศกษา และ มธยมศกษาปท 6 ซงประกอบดวย - แบบสอบถามขอมลพนฐาน - แบบวดพฤตกรรมคณธรรม 9 ดาน - แบบวดเจตคตตอคณธรรม 9 ดาน - แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม สำหรบวยรนและผใหญ

แบบสำรวจชดท 2 สำหรบผเรยนระดบมธยมศกษาปท 3 ซงประกอบดวย - แบบสอบถามขอมลพนฐาน - แบบวดพฤตกรรมคณธรรม 9 ดาน - แบบวดเจตคตตอคณธรรม 9 ดาน - แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม สำหรบเดก

แบบสำรวจชดท 3 สำหรบผเรยนระดบประถมศกษาปท 6 ซงประกอบดวย - แบบสอบถามขอมลพนฐาน (เฉพาะขอมล เพศ ระดบ การศกษา และรายไดตอวน) - แบบวดพฤตกรรมคณธรรม 5 ดาน (ขยน ประหยด ซอสตย มวนย และสภาพ) - แบบวดเจตคตตอคณธรรม 5 ดาน (ขยน ประหยด ซอสตย มวนย และสภาพ) - แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม สำหรบเดก

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

แบบสำรวจชดท 4 สำหรบผเรยนระดบประถมศกษาปท 6 ซงประกอบดวย

- แบบสอบถามขอมลพนฐาน (เฉพาะขอมล เพศ ระดบ

การศกษา และรายไดตอวน)

- แบบวดพฤตกรรมคณธรรม 4 ดาน (สะอาดกาย

สะอาดใจ สามคค และมนำใจ )

- แบบวดเจตคตตอคณธรรม 4 ดาน (สะอาดกาย

สะอาดใจ สามคค และมนำใจ)

- แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

สำหรบเดก

แบบสำรวจชดท 5 สำหรบผเรยนระดบประถมศกษาปท 6 ซงประกอบดวย

- แบบกรอกขอมลพนฐานสำหรบกลมตวอยางชน

ประถมศกษาปท 6 (ผเกบขอมลเปนผกรอก โดย

อางองระเบยนประวตกลมตวอยาง)

ตาราง2.8 แสดงองคประกอบของแบบสำรวจแตละชดทใชในการศกษาท1

ชดท กลมตวอยาง

จำนว

นผตอ

บ (ค

น)

จำนว

นสถา

นศกษ

า (แ

หง)

1. ข

ยน

2. ป

ระหย

ด

3. ซ

อสตย

4. ม

วนย

5. ส

ภาพ

6. ส

ะอาด

กาย

7. ส

ะอาด

ใจ

8. ส

ามคค

9. ม

นำใจ

10. ค

วามค

าดหว

งสงค

มวยร

น

11. ค

วามค

าดหว

งสงค

มเดก

แบบส

อบถา

มขอม

ลพนฐ

าน1

แบบก

รอกข

อมลพ

นฐาน

– ป

.62

1 อดมศกษา

(ปรญญาตร)

1,315 21 X X X X X X X X X X X

1 อาชวศกษา 1,285 20 X X X X X X X X X X X

1 มธยมศกษาปท 6 1,321 23 X X X X X X X X X X X

2 มธยมศกษาปท 3 1,504 23 X X X X X X X X X X X

3 ประถมศกษาปท 6 1,165 313 X X X X X X X1

4 ประถมศกษาปท 6 1,174 323 X X X X X X1

5 ประถมศกษาปท 6 2,339 323 X2

หมายเหต 1 กลมตวอยางชน ป. 6 ตอบเองเฉพาะในสวนของ เพศ ระดบชน และรายไดตอวน

2 ผเกบขอมลกรอกใหในสวนของ เกรดเฉลยในภาคทผานมา อาชพของพอแมผปกครอง การศกษาของพอแมผปกครอง และรายได

ครอบครว

3 ในระดบชนป. 6 จะแบงแบบสำรวจเปน 2 ชดเพอใหไมมขอคำถามยาวจนเกนไป คอ โดยแบงเปนชดท 3 และชดท 4 โดยแตละ

โรงเรยนจะแบงนกเรยนเปนสองสวน เพอเกบแบบสอบถามทงสองชด แตมโรงเรยนหนงทเกดความผดพลาดในการเกบขอมล

ชดท 3 ทำใหเกบขอมลไดแตเพยงชดท 4 เทานน ทำใหมจำนวนโรงเรยนทตอบแตละชดไมเทากน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

จะเหนไดวา สำหรบการเกบขอมลจากกลมตวอยางระดบประถมศกษาปท 6

นนคณะผวจยไดแบงแบบสำรวจเปน 2 ชด เพอไมใหแตละชดมความยาวมากเกนไป

สำหรบเดกวยน โดยกลมตวอยางครงหนงในระดบชน ป.6 น ตอบแบบสำรวจชดท 3

ซงประกอบดวยแบบวดคณธรรม 5 ดาน ไดแก ขยน ประหยด ซอสตย มวนย และสภาพ

สวนอกครงหนงตอบแบบสำรวจชดท4 ซงประกอบดวยแบบวดคณธรรม 4 ดาน ไดแก

สะอาดกาย สะอาดใจ สามคค และมนำใจ ทงนแบบสำรวจทงสองชดมแบบวดการ

ตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก และแบบสอบถามขอมลพนฐาน

อยดวย แตแบบสอบถามขอมลพนฐานในระดบชนน ถามเฉพาะขอมลเพศ ระดบ

การศกษา และรายไดตอวนเทานน สวนขอมลอนๆ จะสำรวจโดยใชแบบกรอกขอมล

(แบบสำรวจชดท 5) โดยใหผเกบขอมลเปนผกรอกขอมล ในสวนของเกรดเฉลยใน

ภาคการเรยนทผานมา อาชพของพอ การศกษาของพอ อาชพของแม การศกษาของแม

อาชพผปกครอง การศกษาของผปกครอง และรายไดของครอบครว โดยดจากระเบยน

ประวตของผเรยน เนองจากในการศกษานำรอง พบวากลมตวอยางชน ป. 6 ประมาณ

รอยละ 50 ไมสามารถจำผลการเรยนของตนเองได

2.2 การลงพนทเกบขอมลการศกษาท1

คณะผลงพนทเกบขอมล ทำการเกบขอมลการศกษาท 1 ในแตละสถานศกษา

ในเดอนกนยายน พ.ศ. 2550 โดยทำการเกบขอมล 2 สวน คอ ขอมลของกลมตวอยางนกเรย

น นกศกษา และขอมลโครงการคณธรรมของสถานศกษา

2.2.1 การเกบขอมลของกลมตวอยางนกเรยนนกศกษา

เกบขอมลโดยแจกแบบสำรวจทจดไวสำหรบกลมตวอยางแตละกลม

(ตาราง 2.7) ในหองเรยน โดยมขนตอนดงน

2.2.1.1 แจกแบบสำรวจและบนทกเลขประจำตวของผตอบ เพอใช

ในการเกบขอมลจากผตอบคนเดมอกครงในการศกษาท 2

2.2.1.2 หลงการแจกแบบสำรวจ ผเกบขอมลอธบายใหกลมตวอยาง

เขาใจวตถประสงคในการเกบขอมล วธตอบแบบสำรวจ

และการรกษาความลบของผตอบ พรอมทงตอบขอสงสย

ตาง ๆ ทกลมตวอยางไมเขาใจ และแจงใหทราบวา

แบบสำรวจนไมมคำตอบทถกหรอผด ขอใหกลมตวอยาง

อานแบบสำรวจอยางละเอยด และตอบแบบสำรวจตาม

ความคดเหนของตน โดยคำตอบทไดจะถกเกบเปน

ความลบ ไมมใครรวากลมตวอยางตอบอะไรบางใน

แบบสำรวจ

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

2.2.1.3 จากนนขอใหกลมตวอยางลงมอตอบแบบสำรวจ โดยใน

ขณะตอบจะไมมการอธบายหรอตอบขอสงสยใด ๆ แตให

ผตอบพยายามทำความเขาใจขอคำถามในแบบสำรวจดวย

ตนเอง และไมมการแจงใหผตอบทราบวาจะกลบมาเกบ

ขอมลจากผตอบคนเดมอกครง

สำหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ใหอาจารยหรอผเกบขอมล

อานขอคำถามในแบบสำรวจใหนกเรยนทงหองฟงทละขอและใหนกเรยนตอบตามไป

ทละขอเพอแกปญหาการอานชาหรออานไมแตกฉานทมกจะพบในกลมตวอยางระดบป.6

โดยเฉพาะในกลมตวอยางทอยนอกเขตกรงเทพมหานคร สวนขอมลพนฐานของกลม

ตวอยางทผเกบขอมลตองเปนผกรอกใหกบกลมตวอยางชน ป. 6 ในแบบสำรวจชดท 5

นน ใหผเกบขอมลสอบถามและขอระเบยนประวตนกเรยนจากครประจำชน

2.2.1.4 เมอกลมตวอยางตอบแบบสำรวจเสรจแลว ใหนำมาสง

คนทละคนเพอใหผเกบขอมลตรวจสอบวาตอบครบทกขอหรอไม หากตอบไมครบกจะ

ขอใหเตมคำตอบจนครบทกขอ

2.2.2 การเกบขอมลโครงการคณธรรมของสถานศกษา

การเกบขอมลในสวนน เปนการเกบขอมลโครงการคณธรรมทจดขนใน

สถานศกษาแตละแหง โดยมขนตอนดงน

2.2.2.1 ผเกบขอมลทำการสมภาษณผบรหารหรอครทรบผดชอบ

การบรหารภาพรวมของโครงการคณธรรมในสถานศกษา

แหงนน โดยใช แบบสมภาษณโครงการคณธรรมสวนท 1:

แบบสอบถามขอมลทวไปของสถานศกษา ทพฒนาขน เพอ

เกบขอมลทวไปของสถานศกษา และขอมลรายชอโครงการ

คณธรรมพรอมชอผรบผดชอบหรอผจดทำโครงการทได

ดำเนนการไปแลวในป พ.ศ. 2550

2.2.2.2 จากนน จงทำการสมภาษณผรบผดชอบโครงการโดยตรง

โดยใชแบบสมภาษณโครงการคณธรรมสวนท 2: แบบ

สมภาษณโครงการคณธรรมของสถานศกษา เพอเกบ

ขอมลรายละเอยดของแตละโครงการ และหากโครงการ

ใดมกจกรรมยอยจำนวนมาก ใหแยกโครงการออกเปน

กจกรรมยอย แลวเนนการสมภาษณเพอเกบขอมล

รายละเอยดของกจกรรมยอยแตละกจกรรมแทน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

2.2.2.3 ในการสมภาษณ ใหผสมภาษณทำความเขาใจกบผให

ขอมลอยางชดเจนถงวตถประสงคของการวจย โดยเนน

ยำใหเขาใจวาการสำรวจครงนเปนการศกษาวจยใน

ภาพรวมเก ยวกบโครงการคณธรรมในสถานศกษา

ทวประเทศ แตไมใชการตรวจสอบ การปฏบตงานของ

สถานศกษาแตละแหงแตอยางใด

3. การดำเนนการศกษาท2

การเกบขอมลในการศกษาท 2 น เปนการเกบขอมลจากกลมตวอยางเดมทเกบ

มาแลวในการศกษาท 1 โดยมเวลาเกบขอมลหางจากครงแรกประมาณ 4 เดอน ซงในการ

เกบขอมลการศกษาครงท 2 น มกลมตวอยางบางสวนทขาดหายไปไมสามารถตามเกบ

ขอมลได จงสามารถเกบขอมลจากกลมตวอยางเดมไดเพยง 6,435 คน หรอคดเปนรอยละ

83 ดงสรป ในตาราง 2.1 ดงทไดกลาวมาแลวขางตน

สำหรบการเกบขอมลในสวนของโครงการคณธรรมในสถานศกษา คณะผวจยม

การปรบเปลยนการดำเนนการวจยใน 2 สวน โดยไดรบความเหนชอบจากการประชม

รวมกนระหวาง คณะผวจย คณะผเกบขอมล และผทรงคณวฒ ดงน คอ

- การเกบขอมลของกลมตวอยางนกเรยนนกศกษา ใหเกบขอมลเฉพาะ

พฤตกรรมคณธรรม โดยตดในสวนของเจตคตตอคณธรรมออก เนองจากการวเคราะห

คณภาพของแบบวดจากการศกษาท 1 พบวา ถงแมวาแบบวดรวมพฤตกรรมคณธรรม

และแบบวดรวมเจตคตตอคณธรรม จะมความเทยงในระดบใกลเคยงกน แตเมอพจารณา

แบบวดคณธรรมรายดานแลว พบวา แบบวดเจตคตตอคณธรรมรายดานมคาความเทยง

นอยกวาแบบวดพฤตกรรมคณธรรมรายดาน ทงในดานคาความเทยงเฉลยระดบนกเรยน

(.56 เทยบกบ .64) และระดบสถานศกษา (.75 เทยบกบ .81) นอยกวาแบบวดพฤตกรรม

คณธรรมรายดาน คณะผวจย และผทรงคณวฒจงเหนพองกนวา ควรตดแบบวดเจตคต

ตอคณธรรมออกจากชดแบบสำรวจในงานวจยครงท 2 เพอลดความยาวของแบบวด และ

เพอชวยใหผตอบมความตงใจในการตอบแบบวดมากขน

- การเกบขอมลโครงการคณธรรมของสถานศกษาใหเกบขอมลเฉพาะ

จากสถาบนการศกษาในระดบอาชวศกษา มธยมศกษาตอนปลาย มธยมศกษาตอนตน

และประถมศกษาตอนปลายเทานน เนองจากขอมลโครงการคณธรรมทไดรบจากสถานศกษา

ระดบอดมศกษาหรอมหาวทยาลยไมมความชดเจนและมความนาเชอถอตำ เนองจาก

มหาวทยาลยแตละแหงมหนวยงานหลายหนวยงานทตางกจดโครงการคณธรรมอยางเปน

อสระตอกน เชน หนวยงานสวนกลางของมหาวทยาลย คณะตางๆ สถาบนตางๆ หรอ

ชมรมตางๆ เปนตน โดยทางมหาวทยาลยไมไดมการรวบรวมขอมลโครงการคณธรรม

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

จากทกหนวยงานภายในมหาวทยาลยอยางเปนระบบ และไมสามารถใหขอมลในสวนนได

อยางครบถวน และมการปรบแบบสมภาษณสถานศกษาใหรดกมและงายตอการเกบขอมล

มากขน โดยพฒนาเปนแบบสำรวจ โครงการคณธรรม สำหรบสถานศกษา ดงอธบายไว

ในสวนของ “เครองมอทใชในการวจย” ในตอนตนของบทท 2

การดำเนนการวจยในการศกษาท 2 มขนตอนและวธการ ดงน

3.1 การเตรยมชดเครองมอในการลงพนทเกบขอมลการศกษาท2

คณะผวจยจดเตรยมชดเครองมอในการเกบขอมลสำหรบกลมตวอยางนกเรยน

นกศกษาแตละระดบชนสำหรบการศกษาท 2 โดยลดสวนของการเกบขอมลพนฐานลงไปให

เหลอเฉพาะ เพศ อาย และระดบการศกษา เพอใชตรวจสอบวาผตอบเปนคนเดมจาก

การศกษาท 1 และตดแบบวดเจตคตตอคณธรรมออกชดเครองมอในการลงพนทเกบขอมล

จากนกเรยนนกศกษาในการศกษาท 2 น จดเปนแบบสำรวจเพยง 2 ชด ทประกอบดวย

แบบวดและแบบสอบถามตาง ๆ ดงน

แบบสำรวจชดท 1 (ครงท 2) สำหรบผเรยนระดบอดมศกษา อาชวศกษา

และมธยมศกษาปท 6 ซงประกอบดวย

- แบบสอบถามขอมลพนฐาน (เพศ อาย ระดบการศกษา)

- แบบวดพฤตกรรมคณธรรม 9 ดาน

- แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบวยรนและ

ผใหญ

แบบสำรวจชดท2(ครงท2) สำหรบผเรยนระดบมธยมศกษาปท 3 และ

ประถมศกษาปท 6 ซงประกอบดวย

- แบบสอบถามขอมลพนฐาน (เพศ อาย ระดบการศกษา)

- แบบวดพฤตกรรมคณธรรม 9 ดาน

- แบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมสำหรบเดก

3.2 การลงพนทเกบขอมลการศกษาท2

คณะผลงพนทเกบขอมล ทำการเกบขอมลการศกษาท 2 จากสถานศกษาเดม

ทเคยเกบขอมลมาแลวในการศกษาท 1 โดยทำการลงพนทในเดอนมกราคม พ.ศ. 2551 และ

เกบขอมล 2 สวน คอ ขอมลของกลมตวอยางนกเรยนนกศกษา และขอมลของสถานศกษา

เชนเดยวกบในการศกษาท 1 โดยมขนตอนดงน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

3.2.1 การเกบขอมลของกลมตวอยางนกเรยนนกศกษา

การเกบขอมลในสวนน มรายละเอยดขนตอนและวธการเหมอนในการศกษา

ท 1 แตใชแบบสำรวจชดท 1 (ครงท 2) สำหรบผเรยนระดบอดมศกษา อาชวศกษา และ

มธยมศกษาปท 6 และใชแบบสำรวจชดท 2 (ครงท 2) สำหรบผเรยนระดบมธยมศกษาปท 3

และประถมศกษาปท 6 ทจดขนใหม

การเกบขอมล เปนการเกบขอมลจากสถานศกษาเดม และหองเรยนเดม

โดยใหกลมตวอยางกรอกเลขประจำตวของผตอบในแบบสำรวจทตอบ เพอใชในการจบค

ผตอบคนเดมในการวเคราะหขอมลเปรยบเทยบระหวางการศกษาท 1 และ 2 เมอกลม

ตวอยางตอบแบบสำรวจเสรจแลว ใหนำมาสงคนทละคนเพอใหผเกบขอมลตรวจสอบวา

ตอบครบทกขอหรอไม หากตอบไมครบกจะขอใหเตมคำตอบจนครบทกขอ

3.2.2 การเกบขอมลของสถานศกษา

การเกบขอมลในสวนน เปนการเกบขอมลโครงการคณธรรมทจดขนใน

สถานศกษาแตละแหง ในชวงเดอนธนวาคม 2550 – มกราคม 2551 โดยมขนตอนและ

วธการเหมอนการศกษาท 1 แตเปลยนเครองมอทใชเปน แบบสำรวจโครงการคณธรรม

ทไดรบการพฒนาสำหรบการเกบขอมลโครงการคณธรรมของสถานศกษาในการศกษา

ท 2 ดงกลาวมาแลว ในตอนตน

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

การวเคราะหขอมลในงานวจยนจะแยกวเคราะหตามการศกษาท 1 และการศกษา

ท 2 ดงตอไปน

การศกษาท1

เปนการเกบขอมลจากนกเรยนนกศกษาทวประเทศ ในภาคการศกษาตน ปการศกษา

2550 โดยเกบขอมลในเดอนกนยายน พ.ศ. 2550 เพอทดสอบวาแบบวดคณธรรมทได

พฒนามานนมคณภาพในการประเมนคณธรรมนกเรยนนกศกษาหรอไม และเพอสำรวจวา

สถานศกษาตาง ๆ ไดจดทำโครงการพฒนาคณธรรมอะไรบาง รวมถงการศกษาวเคราะห

วา สถานศกษามสวนในการอธบายพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนมากนอยเพยงใด และ

ตวแปรควบคมตาง ๆ (ไดแก ผลการเรยนเฉลย เพศ สถานะทางเศรษฐกจและสงคม และ

คะแนนการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม) มผลตอคะแนนคณธรรมหรอไมอยางไร

ตวแปรในการศกษาท1

ตวแปรตน โครงการคณธรรม

ตวแปรตาม คะแนนพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรม รวม 18

แบบวด

ตวแปรควบคม 1. ระดบสถานะทางเศรษฐกจและสงคม

2. คะแนนแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

3. ผลการเรยนเฉลย

4. เพศ

แนวทางการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลในการศกษาท 1 แบงออกเปน 4 สวนดวยกน คอ คาสถตพนฐาน

คารอยละความแปรปรวนทสามารถอธบายได การวเคราะหผลของตวแปรควบคมทมตอ

ตวแปรตาม และผลการรวบรวมโครงการคณธรรม

การวเคราะหขอมล3บทท

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0

ในการวเคราะหขอมล 3 สวนแรก คอ คาสถตพนฐาน คารอยละความแปรปรวนท

สามารถอธบายได การวเคราะหผลของตวแปรควบคมทมตอตวแปรตาม จะใชการวเคราะห

พหระดบ (Multilevel Analysis) โดยใชแนวทางการวเคราะหของ Raudenbush, Rowan

และ Kang (1991) โดยนำตวแปรตาม คอ คะแนนพฤตกรรมคณธรรม และเจตคตตอ

คณธรรมรวม 18 แบบวด มาวเคราะห 3 ระดบ คอ ระดบขอคำถาม ระดบผเรยน และ

ระดบโรงเรยน ดงภาพท 1 และตวแปรควบคม คอ ระดบสถานะทางเศรษฐกจและสงคม

คะแนนแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม ผลการเรยนเฉลย และเพศ

เขาทำนายในระดบผเรยน

ภาพท 1 แสดงใหเหนถงลกษณะขอมลทขอคำถาม 90 ขอซอนอยในผเรยนแตละคน และ

ผเรยนจะจบกลมกนอยในสถานศกษาตางๆ ทำใหเหมาะสมกบการวเคราะห

พหระดบ

นอกเหนอจากการวเคราะหพหระดบแบบปกต วธการวเคราะหรปแบบน มขอด

2 ประการ นอกเหนอจากการวเคราะหพหระดบแบบปกต คอ

1) โมเดลจากการวเคราะหรปแบบนจะตดความแปรปรวนทเกดจากความผดพลาด

ในการวดออก (ระดบขอคำถาม) ใชแตคะแนนจรงของคะแนนคณธรรม 18 แบบวดใน

ผเรยนแตละคน ตามแนวคดของทฤษฎการทดสอบแบบดงเดม (Classical Test Theory)

ตวแปรควบคมระดบผเรยนเพศ

สถานะทางเศรษฐกจและสงคมการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

ผลการเรยนเฉลย

ตวแปรตนระดบสถานศกษา

โครงการคณธรรม

ระดบสถานศกษา

ระดบขอคำถาม 90 ขอ)

ระดบผเรยน

ตวแปรตาม 3 ระดบ

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

2) สามารถบอกความเทยงของคะแนนคณธรรมทง 18 แบบวดได 2 ระดบ คอ

ระดบผเรยน และระดบสถานศกษา

3) สามารถบอกรอยละความแปรปรวนของคะแนนทเกดขนในแตละระดบ ทำให

สามารถวเคราะหหารอยละความแปรปรวนทสถานศกษาสามารถอธบายคะแนนจรงได

(โดยตดความแปรปรวนในระดบขอคำถามออก)

ในการศกษาท 1 คณะผวจยใชรปแบบการวเคราะหนเพอทดสอบอทธพลของตวแปร

ควบคมทมตอคะแนนจรงของคณธรรมทง 18 แบบวดเทานน (การวเคราะหอทธพลของ

โครงการคณธรรม จะเปนการวเคราะหในการศกษาท 2 ตอไป) อยางไรกตาม การเตรยม

ขอมลเพอวเคราะหตามแนวคดนคอนขางซบซอน จงตองแยกอธบายขนเปนอกหวขอหนง

แลวจงอธบายผลการวเคราะหขอมล แบงเปน คาสถตพนฐาน คารอยละความแปรปรวนท

สามารถอธบายได การวเคราะหผลของตวแปรควบคมทมตอตวแปรตามตามลำดบ และ

สดทายจะกลาวถงผลการวเคราะหการสมภาษณโครงการคณธรรมเพอนำขอมลดงกลาว

ไปใชสรางแบบสำรวจขอมลโครงการคณธรรมแบบปลายปดตอไป

การเตรยมขอมลในการวเคราะห

ในการเตรยมขอมลจะแบงออกเปน 3 ขนตอนดวยกน คอ 1) การตรวจสอบความ

ถกตองของขอมล 2) การเตรยมขอมลสำหรบตวแปร 3 ระดบ 3) การจดขอมลสำหรบตวแปร

3 ระดบ

1. การตรวจสอบความถกตองของขอมล

หลงจากกรอกขอมลทไดจากกลมตวอยางลงในคอมพวเตอรแลว ผวจยตรวจสอบ

ความถกตองของขอมลโดยวธการดงน

1.1 การสรางตารางแจกแจงความถของทกตวแปร

เพอตรวจสอบวามคาทเปนไปไมได และคาสญหายแบบเวนวาง (System

Missing) เนองจากความผดพลาดในขนตอนการกรอกขอมลลงในคอมพวเตอรหรอไม

และตรวจสอบวามรหสผเรยนซำหรอไม หากพบคาผดพลาดดงทกลาวมาจะตรวจสอบ

จากแบบสอบถาม แลวแกไขขอมลใหถกตอง

จากการตรวจสอบขอมลในขนนพบวามรหสนกเรยนซำกนระหวางนกเรยน

ตางสถานศกษา จงแกไขโดยสรางรหสนกเรยนขนใหมดวยการเพมรหสสถานศกษาไว

หนารหสผเรยน

ในกรณผเรยนระดบชนประถมศกษาปท 6 ซงมขอมลของผเรยนแยกออก

จากกนเปนสองสวน คอขอมลจากแบบสำรวจทผเรยนตอบเอง และขอมลจากแบบกรอก

ขอมลทผเกบขอมลเปนผกรอก ตองนำขอมลทงสองสวนมาจบคเขาดวยกนโดยตรวจสอบให

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

รหสผเรยนตรงกน พบวามขอมลในแบบสำรวจชดท 3 ทสามารถจบคได 1,125 ชดและ

ไมสามารถจบคไดจำนวน 81 ชด ในแบบสำรวจชดท 4 ทสามารถจบคได 1,158 ชดและ

ไมสามารถจบคไดจำนวน 91 ชด และขอมลจากแบบกรอกขอมลทสามารถจบคไดจำนวน

2,263 ชดและไมสามารถจบคไดจำนวน 209 ชด

โดยสรป มขอมลของผเรยนระดบชนประถมศกษาปท 6 ทสามารถจบคได

สมบรณ จำนวนทงสน 2,263 ชด

1.2การกลบคาคะแนนขอคำถามทางลบ

ผวจยทำการกลบคาคะแนนขอคำถามทางลบ ในแบบวดพฤตกรรมคณธรรม

แบบวดเจตคตตอคณธรรม และแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

ในขนนจะไดคะแนนทแปลงแลวของพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรม

และคะแนนรายขอทแปลงแลวของแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

1.3 การจดการกบคาสญหาย(Missing)

สำหรบขอคำถามใดทพบวาผตอบแบบสำรวจไมตอบขอดงกลาว จะจดเปน

คาสญหาย (Missing) ซงตางจากคาสญหายแบบเวนวาง (System Missing) ในขอ 1.1

ทเกดจากความ ผดพลาดในการกรอกขอมล

ในการจดการกบคาสญหาย (Missing) น Schafer และ Graham (2002)

ไดกลาวไววา ในกรณทคาสญหายมจำนวนมาก คอมากกวารอยละ 5 ตามเกณฑของ Hair

และคณะ (2006) จะตองดประเภทของคาสญหาย ถากรณคาสญหายเปนแบบสมทงหมด

(Missing Completely at Random: MCAR) สามารถใชวธลบขอมลของผเรยนคนนน

ออกไปจากการวเคราะห (Listwise) ไดโดยไมทำใหผลการวเคราะหขอมลผดพลาด แตหาก

คาสญหายเปนแบบสมบางสวน (Missing at Random: MAR) หรอคาสญหายแบบไมสม

(Missing Not at Random: MNAR) การลบขอมลของบคคลนนออกจากการวเคราะหอาจ

ทำใหผลการวเคราะหบดเบอนได จะตองใชวธแกไขแบบอนแทน

ในการวเคราะหครงน พบวามเพยงตวแปรเดยวทมคาสญหายมากกวารอยละ 5

คอ รายไดครอบครว โดยในแบบสำรวจชดท 1 ถง 4 มคาสญหายถงรอยละ 9.0, 7.3, 13.2,

และ 9.6 ตามลำดบ จงตองตรวจสอบตอไปวาเปนคาสญหายลกษณะใด

จากการตรวจสอบดวยสถตทดสอบ MCAR ของ Little (Little & Rubin,

2002) พบวาขอมลแตกตางจาก MCAR อยางมนยสำคญทางสถต ดงน

แบบสำรวจชดท 1 : χ2(25959, N = 3921) = 32103.06, p < .001

แบบสำรวจชดท 2 : χ2(11684, N = 1504) = 13726.87, p < .001

แบบสำรวจชดท 3 : χ2(5255, N = 1165) = 6033.42, p < .001

แบบสำรวจชดท 4 : χ2(4129, N = 1174) = 5016.38, p < .001

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

และเนองจากการเกดคาสญหายในตวแปรรายไดครอบครว มความเกยวของ

กบตวแปรอนในการวเคราะห เชน คะแนนพฤตกรรมคณธรรม หรอเจตคตตอคณธรรม

บางขอ คาสญหายนจงถอวาเปนแบบMAR

ผวจยจงทำการจดการคาสญหายของตวแปร รายไดครอบครว โดยใชวธการ

แทนคาดวยวธความเปนไปไดสงสด (Maximum Likelihood หรอ EM Algorithm)

ซงถอวาเปนวธทเหมาะสมในการจดการกบคาสญหายลกษณะน (Hair et al., 2006)

2. การเตรยมขอมลสำหรบตวแปร

เมอตรวจสอบความถกตองของขอมลรวมทงจดการกบคาสญหายเรยบรอยแลว

จง จดเตรยมตวแปรทจะใชในการวเคราะหขอมล ใน 3 ระดบคอ ระดบผเรยน ระดบสถานศกษา

และระดบขอคำถาม ดงสรปในตาราง 3.1

ตาราง3.1 การเตรยมตวแปรในการวเคราะหขอมล

แบบวด ตวแปร ประเภทของตวแปร

1.ตวแปรระดบผเรยน

แบบวดพฤตกรรมคณธรรม คะแนนรวมพฤตกรรมคณธรรมแตละดาน ตวแปรตาม

แบบวดเจตคตตอคณธรรม คะแนนรวมเจตคตตอคณธรรมแตละดาน ตวแปรตาม

แบบวดการตอบสนองตามความ

คาดหวงของสงคม

คะแนนรวมการตอบสนองตามความคาดหวง

ของสงคม

ตวแปรควบคม

แบบสอบถามขอมลพนฐาน เพศ (เพศชาย =1 และหญง = 0)

สถานะทางเศรษฐกจและสงคม(การศกษาของพอ การศกษาของแม การศกษาของ

ผปกครอง เงนทไดรบจากผปกครองรายวน และรายได

ครอบครว)

ตวแปรควบคม

ตวแปรควบคม

ผลการเรยนเฉลย (GPA) ตวแปรควบคม

2.ตวแปรระดบสถานศกษา

แบบสมภาษณโครงการคณธรรม สถานศกษา ตวแปรตน

3.ตวแปรระดบขอคำถาม

แบบวดพฤตกรรมคณธรรม คะแนนรายขอพฤตกรรมคณธรรมแตละดาน ตวแปรตาม

แบบวดเจตคตตอคณธรรม คะแนนรายขอเจตคตตอคณธรรมแตละดาน ตวแปรตาม

2.1.ตวแปรระดบผเรยน

ประกอบไปดวย 6 ตวแปร คอ คะแนนรวมพฤตกรรมคณธรรมแตละดาน

คะแนนรวม เจตคตตอคณธรรมแตละดาน คะแนนรวมการตอบสนองตามความคาดหวง

ของสงคม เพศ สถานะทางเศรษฐกจและสงคม และผลการเรยนเฉลย (GPA)

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

สำหรบตวแปรทตองอธบายเพมเตมในเรองวธการเตรยมขอมล มดงน คอ

2.1.1 เพศ

ใชการลงรหสแบบดมม โดยใหเพศชายเทากบ 1 และหญงเทากบ 0

2.1.2 สถานะทางเศรษฐกจและสงคม

ในงานวจยครงน ใชตวแปร การศกษาของพอ การศกษาของแม การศกษา

ของผปกครอง เงนทไดรบจากผปกครองรายวน และรายไดครอบครว เปนตวบงชสถานะทาง

เศรษฐกจและสงคมของผเรยน โดยมการเตรยมขอมลดงน

- นำขอมลการศกษาของพอ แม และผปกครองมาเฉลยตามจำนว

นขอมลทม จะไดตวแปรใหมชอ การศกษาเฉลยของผอปถมภ

- นำตวแปรการศกษาเฉลยของผอปถมภ กบตวแปร 2 ตว คอ

เงนทไดรบจากผปกครองรายวน และรายไดครอบครว มาสรางตวแปรใหม คอ สถานะ

ทางเศรษฐกจและสงคม ดวยวธการวเคราะหองคประกอบหลก (Principal Component

Analysis) โดยบงคบใหจำนวนองคประกอบหลกทออกมามเพยง 1 องคประกอบ และ

วเคราะหคะแนนองคประกอบ (Factor Score) ดวยวธของ Anderson และ Rubin (1956)

ดงผลสรปในตาราง 3.2

ตาราง3.2 ผลการวเคราะหองคประกอบหลก(PrincipalComponentAnalysis)จาก

ตวแปรการศกษาเฉลยของผอปถมภ เงนทไดรบจากผปกครองและรายได

ครอบครวเพอสรางตวแปรสถานะทางเศรษฐกจและสงคม

มหาวทยาลย อาชวศกษา ม. 6 ม. 3 ป. 6

M

การศกษาผอปถมภ 7.95 6.76 8.86 9.32 9.71

เงนไดรบจากผปกครอง 121.35 81.78 65.63 52.35 34.01

รายไดครอบครว 19,360.48 13,201.11 23,393.85 24,880.62 35,674.98

SD

การศกษาผอปถมภ 4.21 3.09 4.24 4.20 3.97

เงนไดรบจากผปกครอง 69.26 78.56 43.09 27.57 19.89

รายไดครอบครว 25,511.05 27,420.54 31,025.28 43,491.83 34,978.52

นำหนก

องคประกอบ

การศกษาผอปถมภ .72 .76 .75 .79 .79

เงนไดรบจากผปกครอง .67 .41 .67 .74 .74

รายไดครอบครว .81 .73 .76 .71 .71

รอยละความแปรปรวนทอธบายได 53.80 42.59 52.71 55.97 46.61

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

2.1.3 ผลการเรยนเฉลย(GPA)

ใชคะแนนระดบเกรด 0 ถง 4 อยางไรกตาม ผวจยพบวาสถานศกษา บ

างแหงใชวธการใหคะแนนเปนรอยละ (Percent) จงตองแปลงคะแนนรอยละเปนเกรดเฉลย

โดยใชเกณฑวา เกรด 4 คอคะแนนทมากกวาหรอเทากบรอยละ 80 และเกรด 0 คอคะแนนท

นอยกวารอยละ 50 ดงนน คะแนนของผเรยนทไดมากกวารอยละ 80 จงไดรบการแปลงคะแนน

เปนเกรด 4.00 และคะแนนของผเรยนทไดนอยกวารอยละ 50 จะไดรบการแปลงเปนเกรด

0.00 สวนคะแนนรอยละอนๆ ใหใชวธการเทยบบญญตไตรยางคตามสตรตอไปน

GPA = PERCENT - 50 + 1

10

PERCENT คอ ผลการเรยนทรายงานเปนแบบรอยละ

GPA คอ ผลการเรยนทรายงานเปนเกรด

2.2 ตวแปรระดบสถานศกษา

ใชไฟลขอมลระดบผเรยนในการสรางไฟลขอมลระดบสถานศกษา โดยมหนวย

การวเคราะหเปนสถานศกษา พรอมทงใสรหสสถานศกษา และคาเฉลยของคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมรายดาน และคะแนนเจตคตตอคณธรรมรายดาน จากทง 18 แบบวด เปนตวแปร

ในไฟลขอมลดงกลาว

2.3 ตวแปรในระดบขอคำถาม

นำขอมลในระดบผเรยนมาเรยงลำดบใหม ใหหนวยการวเคราะหเปนคะแนน

ทไดจากแบบวดคณธรรม โดยแตละหนวยจะมตวแปรทบอกวาขอมลนมาจากขอคำถาม

อะไร อยในแบบวดคณธรรมดานใด จากผเรยนคนใด และโรงเรยนอะไรตามลำดบ โดย

ปกตแลวผเรยนคนหนงจะตองตอบคำถามคณธรรมทงเจตคตและพฤตกรรมจำนวน 90 ขอ

จงทำใหผเรยนคนหนงมขอมลระดบขอคำถามทงสนจำนวน 90 แถว

ขนตอไปใหสรางตวแปรใหมขนมา 18 ตว เปน ตวแปรดมม (Dummy Variable)

ทลงรหสขอมลวาคะแนนแตละขออยในแบบวดคณธรรมแตละแบบวดจาก 18 แบบวดหรอไม

เชน ตวแปรดมมตวแรก ชอตวแปร “พฤตกรรมขยน” สำหรบขอคำถามขอท 1 ในแบบวด

พฤตกรรมขยน ใหลงรหสในตวแปรพฤตกรรมขยนเปน “1” สวนขอคำถามอนเชนขอท

90 ซงไมไดอยในแบบวดพฤตกรรมขยน ใหลงรหสในตวแปร“พฤตกรรมขยน” เปน “0”

ถงขนตอนน จะมตวแปรดมมในไฟลนทงหมด 18 ตวแปร จากนนใหสรางตวแปร

อกสองตว คอตวแปร”พฤตกรรมคณธรรม” และ “เจตคตคณธรรม” โดยสรางเปนตวแปร

ดมมเชนกน หากขอคำถามนนวดตามตวแปรนนใหใสรหส “1” แตถาไมใชใหใสรหส “0”

กลาวโดยสรปคอในขนนจะมการสรางตวแปรดมมทงหมด20ตวแปร

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

อยางไรกตาม วธการเตรยมขอมลตวแปรระดบขอคำถามในทนไมไดแกไขปญหา

เรองความแตกตางระหวางความแปรปรวนของระดบชนขอคำถาม (Homogeneity of error

variance) ซง Raudenbush, Rowan และ Kang (1991) ไดเสนอทางแกไขเอาไว แตทาง

คณะผวจยจะไมปรบแกตามวธของ Raudenbush และคณะ เพราะตองการคงความหมาย

ของคาสมประสทธถดถอยเอาไวใหสามารถตความได และจากการทดลองใชทงวธทใชอย

ขณะน และวธของ Raudenbush และคณะ (Raudenbush, Rowan, & Kang, 1991) พบวา

ผลทไดไมแตกตางกนมาก

3. การจดไฟลขอมลตวแปรทง3ระดบ

เมอไดไฟลขอมลตวแปร ระดบผเรยน ระดบสถานศกษา และระดบขอคำถาม

แลว ใหเรยงลำดบขอมลภายในทงสามไฟลใหตรงกน เพอเตรยมไฟลใหพรอมสำหรบการ

วเคราะหขอมลพหระดบแบบ 3 ระดบ โดยในแตละไฟลใหเรยงลำดบดวยรหสสถานศกษา

จากนอยไปหามากกอน แลวเรยงรหสผเรยนจากนอยไปหามาก ยกเวนไฟลระดบสถานศกษา

ทไมมรหสผเรยน ใหเรยงรหสสถานศกษาเพยงอยางเดยว

ผลการวเคราะหขอมลการศกษาท1

1. การวเคราะหสถตพนฐาน

ในขนน เปนการวเคราะหหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสหสมพนธ

ระหวางตวแปรทใชในการวเคราะหทงหมด โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาสหสมพนธทได

มคา 2 ระดบดวยกน คอ ระดบผเรยน และระดบสถานศกษา

1.1 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของตวแปร

คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของตวแปรทงหมด ในรายระดบชน และ

ทกระดบชนรวมกนจะนำเสนอไวในตาราง 3.3 โดยพบวา คาเฉลยของแบบวดคณธรรม

ในแตละระดบชนมคาใกลเคยงกน ยกเวน เจตคตตอความประหยด และ เจตคตตอ

ความซอสตย ทผเรยนระดบประถมศกษาปท 6 มคะแนนเฉลยสงกวาระดบชนอนอยาง

เหนไดชด

นอกจากนแลว การวเคราะหในภาพรวมพบวา แบบวดพฤตกรรมคณธรรม

มคาเฉลยตำกวา และสวนเบยงเบนมาตรฐานสงกวา แบบวดเจตคตตอคณธรรม

และเมอเปรยบเทยบสวนเบยงเบนมาตรฐานระหวางระดบผเรยน และระดบสถานศกษา

พบวา สวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบผเรยนมคาประมาณ 3 เทาของสวนเบยงเบน

มาตรฐานของระดบสถานศกษา ซงแสดงใหเหนวาความแตกตางระหวางผเรยน มชวงกวาง

มากกวาความแตกตางระหวางโรงเรยนประมาณ 3 เทา

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง3.3แส

ดงค

าเฉลย

(M)ส

วนเบยง

เบนมาต

รฐาน

ระดบนกเรย

น(S

D1)สวน

เบยง

เบนมาต

รฐาน

ระดบโรงเรย

น(S

D2)ของ

ผเรย

น

โดยภ

าพรว

มแล

ะแตละ

ระดบชน

มหาว

ทยา

ลยอา

ชวศกษ

ามธย

มปลา

ยมธย

มตน

ป.6ชดท3

ป.6ชดท4

รวม

MSD

1SD

2M

SD1

SD2

MSD

1SD

2M

SD1

SD2

MSD

1SD

2M

SD1

SD2

MSD

1SD

2

พฤต

กรรม

รวม

พฤต

กรรม

ขยน

พฤต

กรรม

ประห

ยดพ

ฤตกร

รมซอ

สตย

พฤต

กรรม

มวนย

พฤต

กรรม

สภาพ

พฤต

กรรม

สะอา

ดกาย

พฤต

กรรม

สะอา

ดใจ

พฤต

กรรม

สามค

คพ

ฤตกร

รมมน

ำใจ

3.15

2.94

3.09

3.52

2.79

3.46

3.34

3.37

3.02

3.00

0.26

0.53

0.44

0.34

0.52

0.43 0.4

0.39

0.46

0.44

0.08

0.18

0.07

0.07

0.15

0.09 0.1

0.11

0.14

0.09

3.03

2.79

3.07

3.41

2.67

3.23

3.16

3.26

2.82

2.86

0.29

0.58

0.45

0.37

0.55 0.5

0.46 0.4

0.49

0.51

0.14

0.22

0.12 0.1

0.19 0.2

0.15

0.12

0.18

0.22

3.20

2.97

3.15

3.52

2.79

3.49

3.37

3.42 3.1

3.05

0.26

0.52

0.43

0.35

0.51

0.41

0.38

0.37

0.46

0.44

0.09

0.14

0.11 0.1

0.14

0.16

0.14

0.09

0.17

0.11

3.15

2.98

3.18

3.49

2.82

3.39

3.31

3.34

2.99

2.96

0.29

0.55

0.44

0.36

0.55

0.46

0.44 0.4

0.49

0.49

0.12

0.16

0.11

0.11

0.15

0.17

0.16

0.12

0.18

0.15

3.12

2.96

3.24

3.48

2.71

3.24

0.32

0.63

0.47

0.38

0.63

0.55

0.28

0.41

0.29

0.26

0.44 0.3

3.01

3.17

3.22

2.82

2.77

0.32

0.53

0.47

0.59

0.59

0.28

0.33

0.28

0.35

0.37

3.11

2.93

3.15

3.48

2.76

3.37

3.27

3.33

2.95

2.93

0.29

0.56

0.45

0.36

0.55

0.47

0.44 0.4

0.5

0.49

0.17

0.22

0.14

0.12

0.21

0.18

0.17

0.14 0.2

0.18

เจตค

ตรวม

เจตค

ตขยน

เจตค

ตประ

หยด

เจตค

ตซอส

ตย

เจตค

ตมวน

ยเจ

ตคตส

ภาพ

เจตค

ตสะอ

าดกา

ยเจ

ตคตส

ะอาด

ใจเจ

ตคตส

ามคค

เจ

ตคตม

นำใจ

3.37

3.50

3.01

3.08

3.18

3.62

3.57

3.52

3.47

3.50

0.21

0.34

0.41

0.41

0.39

0.35

0.34

0.37

0.33

0.36

0.05 0.1

0.9

0.1

0.12

0.06

0.09

0.07

0.07

0.08

3.31

3.36

2.96

3.06 3.2

3.51

3.49

3.44

3.35

3.39

0.25

0.41

0.43

0.43

0.41

0.42

0.39 0.4

0.36

0.41

0.11

0.14 0.1

0.11

0.12

0.14

0.13

0.14

0.13

0.15

3.40

3.55

3.02

3.07

3.22

3.64 3.6

3.54

3.48

3.55

0.21

0.35

0.42

0.43

0.39

0.33

0.34

0.36

0.34

0.35

0.07

0.12

0.11

0.12

0.12

0.08

0.09

0.11

0.13

0.12

3.41

3.47

3.08

3.18

3.29 3.6

3.58

3.53

3.48 3.5

0.23

0.39

0.42

0.43

0.41

0.35

0.36

0.36

0.35

0.37

0.07

0.12

0.11

0.13

0.12

0.09

0.09

0.09 0.1

0.1

3.45

3.39

3.27

3.51

3.48

3.64

0.23

0.43

0.41

0.38

0.41

0.37

0.09

0.18

0.12

0.11

0.16

0.12

3.55

3.67

3.52

3.46

3.54

0.23

0.32

0.39

0.36 0.4

0.09

0.11

0.13

0.16

0.13

3.42

3.46

3.06

3.17

3.27 3.6

3.58

3.51

3.45 3.5

0.23

0.38

0.42

0.42 0.4

0.36

0.35

0.38

0.35

0.38

0.08

0.13

0.11

0.11

0.13 0.1

0.1

0.11

0.12

0.12

การต

อบตา

มควา

มคาด

หวง

สถาน

ะทาง

เศรษ

ฐกจ

ผลกา

รเรย

นภาค

ทผาน

มาเพ

ศ

8.29 0 2.05

0.26

3.1 1 0.51

0.44

0.91

0.56

0.28

0.27

8.66 0 2.85 0.4

3.29 1 0.59

0.49

0.73

0.34 0.3

0.37

8.63 0 3.02

0.29

3.12 1 0.63

0.45

1.04

0.72

0.45

0.18

5.34 0 3.22

0.33

3.75 1 0.68

0.47

1.79

0.81

0.48

0.18

6..6

80 3.2

0.52

4.1 1 0.71 0.5

2.97

0.76

0.46

0.17

6.77 0 3.2

0.47

4.42 1 0.66 0.5

3.07

0.82

0.38

0.15

7.37 0 3.04

0.37

3.61 1 0.63

0.47

1.71

0.67

0.39

0.22

N (ผ

เรยน

, สถา

นศกษ

า)1,

315

211,

285

201,

321

231,

504

231,

165

311,

774

327,

764

96

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

ตาราง3.4แส

ดงค

าเฉลย

สวน

เบยง

เบนมาต

รฐาน

ควา

มเทยง

และ

ควา

มสม

พนธร

ะหวา

งแบบวด

เฉลย

จากท

กระด

บชน

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1718

1920

2122

2324

1. พ

ฤตกร

รมรว

ม2.

พฤต

กรรม

ขยน

3. พ

ฤตกร

รมปร

ะหยด

4. พ

ฤตกร

รมซอ

สตย

5. พ

ฤตกร

รมมว

นย6.

พฤต

กรรม

สภาพ

7. พ

ฤตกร

รมสะ

อาดก

าย8.

พฤต

กรรม

สะอา

ดใจ

9. พ

ฤตกร

รมสา

มคค

10. พ

ฤตกร

รมมน

ำใจ

11. เ

จตคต

รวม

12. เ

จตคต

ขยน

13. เ

จตคต

ประห

ยด14

. เจต

คตซอ

สตย

15. เ

จตคต

มวนย

16. เ

จตคต

สภาพ

17. เ

จตคต

สะอา

ดกาย

18. เ

จตคต

สะอา

ดใจ

19. เ

จตคต

สามค

ค20

. เจต

คตมน

ำใจ

21. ก

ารตอ

บตาม

ความ

คาดห

วง22

. สถา

นะทา

งเศร

ษฐก

จ23

. ผลก

ารเร

ยนภ

าคทผ

านมา

24 เพ

ศ

.79

.66

.53

.80

.75

.67

.66

.74

.74

.57

.44

.33

.32

.39

.40

.42

.41

.48

.39

.38

.01

.31

-.20

.91

.45

.30

.75

.50

.39

.35

.45

.48

.43

.41

.23

.23

.31

.28

.33

.27

.33

.23

.25

-.03

.36

-.22

.76

.67

.33

.52

.40

.35

.33

.31

.28

.33

.25

.30

.20

.25

.22

.23

.19

.21

.23

.27

-.02

.17

-.06

.75

.64

.64

.33

.31

.36

.41

.22

.20

.31

.17

.24

.26

.22

.20

.17

.21

.19

.18

.32

.00

.13

-.15

.94

.92

.73

.69

.49

.40

.37

.43

.44

.41

.37

.23

.23

.32

.26

.31

.26

.30

.21

.31

.00

.29

-.15

.89

.75

.61

.58

.79

.45

.40

.54

.57

.47

.38

.22

.22

.30

.42

.35

.36

.39

.35

.20

.07

.24

-.16

.83

.68

.38

.50

.71

.74

.40

.41

.38

.36

.23

.23

.24

.25

.25

.31

.23

.27

.21

.31

.02

.17

-.09

.84

.67

.63

.68

.69

.72

.63

.45

.41

.43

.22

.27

.32

.29

.25

.29

.35

.33

.31

.45

-.05

.11

-.10

.93

.75

.66

.59

.81

.88

.76

.75

.61

.45

.32

.20

.19

.25

.30

.30

.32

.48

.36

.20

.03

.22

-.10

.89

.79

.57

.53

.76

.80

.72

.68

.85

.46

.36

.17

.18

.28

.34

.34

.35

.43

.40

.18

.03

.23

-.22

.78

.72

.57

.52

.69

.77

.59

.68

.77

.73

.67

.57

.61

.73

.70

.74

.76

.73

.71

.25

-.02

.20

-.16

.69

.60

.46

.41

.60

.79

.49

.49

.75

.71

.76

.21

.21

.40

.47

.51

.45

.53

.43

.03

.07

.28

-.15

.55

.52

.48

.30

.49

.55

.38

.61

.57

.52

.75

.45

.45

.38

.23

.25

.30

.22

.23

.24

-.06

.09

-.07

.42

.43

.30

.27

.39

.32

.37

.52

.31

.32

.60

.09

.53

.46

.26

.30

.33

.25

.25

.31

-.10

.04

-.03

.44

.46

.40

.31

.42

.34

.28

.51

.34

.37

.72

.25

.58

.73

.42

.51

.46

.41

.33

.29

-.14

.05

-.08

.71

.65

.46

.51

.63

.71

.58

.53

.69

.75

.83

.76

.47

.30

.45

.54

.50

.50

.48

.10

.02

.18

-.14

.69

.68

.46

.39

.65

.67

.55

.55

.64

.66

.89

.63

.64

.53

.70

.74

.51

.53

.46

.15

-.03

.12

-.15

.68

.63

.47

.50

.58

.72

.48

.61

.67

.66

.91

.72

.69

.44

.56

.78

.78

.52

.54

.19

.01

.16

-.15

.74

.60

.52

.52

.60

.77

.58

.59

.82

.72

.82

.84

.51

.18

.31

.76

.67

.75

.54

.12

.07

.21

-.12

.67

.55

.44

.52

.52

.60

.70

.50

.58

.68

.64

.84

.76

.57

.26

.33

.74

.67

.84

.10

.05

.17

-.16

.31

.29

.35

.27

.31

.11

.27

.52

.19

.19

.27

-.16

.39

.59

.52

.08

.28

.14

.01

.01

-.17

-.11

.09

.08

-.06

.05

.09

.04

.30

.06

-.09

.17

.09

.04

.44

-.14

-.37

-.47

.19

-.06

.11

.33

.28

-.56

.18

.03

.43

.41

.24

.25

.41

.47

.34

.18

.45

.47

.34

.57

.19

-.05

-.08

.36

.27

.32

.48

.40

-.31

.45

-.28

-.37

-.35

-.11

-.33

-.28

-.45

-.29

-.28

-.32

-.45

-.39

-.50

-.20

-.01

-.05

-.47

-.36

-.45

-.47

-.44

-.26

-.21

-.41

MSD

(ผเร

ยน)

SD (ส

ถานศ

กษา)

α (ผ

เรยน

)α

(สถา

นศกษ

า)

3.11

0.29

0.17 .86

.79

2.93

0.56

0.22 .81

.84

3.15

0.45

0.14 .49

.70

3.48

0.36

0.12 .58

.78

2.76

0.55

0.21 .77

.82

3.37

0.47

0.18 .68

.85

3.27

0.44

0.17 .52

.85

3.33

0.40

0.14 .54

.80

2.95

0.50

0.20 .68

.86

2.93

0.49

0.18 .69

.80

3.42

0.23

0.08 .89

.79

3.46

0.38

0.13 .50

.81

3.06

0.42

0.11 .44

.68

3.17

0.42

0.11 .48

.72

3.27

0.40

0.13 .59

.79

3.60

0.36

0.10 .52

.70

3.58

0.35

0.10 .68

.74

3.51

0.38

0.11 .53

.72

3.45

0.35

0.12 .66

.80

3.50

0.38

0.12 .60

.75

7.37

3.61

1.71

.71(

.84)

0.00

1.00

0.67

3.04

0.63

0.39

0.37

0.47

0.22

หมาย

เหต

คาสห

สมพ

นธใต

แนวท

แยงค

อควา

มสมพ

นธใน

ระดบ

ผเรย

น (N

เฉลย

= 1

294)

ถาข

นาดข

องคว

ามสม

พนธ

มากก

วา .0

54, .

072

จะมร

ะดบน

ยสำค

ญทา

งสถต

ท .0

5 แล

ะ .0

1 ตา

มลำด

บ

คา

สหสม

พนธ

เหนอ

แนวท

แยงค

อควา

มสมพ

นธใน

ระดบ

สถาน

ศกษ

า (N

เฉลย

= 2

5) ถ

าขนา

ดของ

ความ

สมพ

นธมา

กกวา

.396

, .50

5 จะ

มระด

บนยส

ำคญ

ทางส

ถตท

.05

และ

.01

ตามล

ำดบ

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

1.2 การวเคราะหคาสหสมพนธระหวางแบบวดโดยเฉลย

ผลการวเคราะหขอมลจากตาราง 3.4 พบวา เมอเปรยบเทยบระดบความ

สมพนธภายในระดบผเรยน และภายในระดบสถานศกษาแลว พบวาความสมพนธใน

ระดบผเรยนจะมขนาดความสมพนธตำกวาความสมพนธระดบสถานศกษาอยาง

เหนไดชด อยางไรกตาม คาสหสมพนธนอาจตำกวาความเปนจรง เนองจากยงไมได

ปรบแกความเทยง (Correction of Attenuation)

1.3 ความสมพนธระหวางตวแปรตามและตวแปรควบคม

ผลการวเคราะหขอมลจากตาราง 3.4 พบวา การตอบสนองตามความ

คาดหวงของสงคม ผลการเรยนเฉลยในภาคการเรยนทผานมา และเพศ มความ

สมพนธระดบนอยถงปานกลางตอพฤตกรรมคณธรรมรายดาน และเจตคตตอคณธรรม

รายดาน อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 และ .01 แตสถานะทางเศรษฐกจและสงคม

แทบจะไมมความสมพนธกบพฤตกรรม คณธรรมรายดาน และเจตคตตอคณธรรมรายดานเลย

2. การวเคราะหคารอยละความแปรปรวนทสามารถอธบายได

ในการวเคราะหรอยละความแปรปรวนทสามารถอธบายได วเคราะหดวยโปรแกรม

HLM 6.0 ดวยโมเดลแบบไมวางเงอนไข 3 ระดบ คอ ระดบขอคำถาม ระดบผเรยน และ

ระดบสถานศกษา โดยในทนจะกลาวถงผลการวเคราะหในรปแบบของสมการทอธบาย

คะแนนรวมของพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตคณธรรมเทานน

ผลการวเคราะหโมเดลน ทำใหไดผลการวเคราะหขอมลทสำคญ 2 ชนด คอ

ความเทยง (Reliability) และการแบงองคประกอบความแปรปรวน (Variance Component

Analysis) ดงน

2.1 ความเทยง

ในการวเคราะหครงนแบงความเทยงออกเปน 2 ระดบดวยกน คอ ความเทยง

ของคะแนนระดบผเรยน และความเทยงของคะแนนระดบสถานศกษา

2.1.1 ความเทยงของคะแนนระดบผเรยน

คาความเทยงในรปแบบน สามารถบอกความแมนยำของคะแนนเฉลยของ

พฤตกรรมคณธรรม และเจตคตตอคณธรรมของผเรยนได

หากมความเทยงของคะแนนระดบผเรยนนสง จะทำใหคะแนนของ

แบบวดคณธรรมในแตละบคคลมความแมนยำ แตหากมความเทยงของคะแนนระดบ

ผเรยนตำ จะทำใหการใชคะแนนในการประเมนแตละบคคลมความผดพลาดสง โดยคา

ความเทยงของคะแนนในระดบผเรยนจะขนอยกบความสมพนธระหวางขอคำถาม และ

จำนวนขอคำถามในแบบวด

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0

2.1.2 ความเทยงของคะแนนระดบสถานศกษา

คาความเทยงในรปแบบน สามารถบอกความแมนยำของคะแนนเฉลย

พฤตกรรมคณธรรม และเจตคตตอคณธรรมของโรงเรยนหรอสถานศกษาแตละแหงได

หากมความเทยงของคะแนนระดบสถานศกษาสง จะทำใหประเมนคะแนน

เฉลยของแบบวดในแตละสถานศกษาไดด แมนยำ ทงน คาความเทยงของคะแนนในระดบ

สถานศกษาจะขนอยกบ 4 ปจจย คอ 1) ความสมพนธระหวางขอคำถาม 2) จำนวนขอคำถาม

3) ความสอดคลองกนในการประเมนระหวางผเรยนตาง ๆ ในสถานศกษาเดยวกน และ

4) จำนวนผเรยนในแตละสถานศกษาทไดรบการประเมน

เนองจากงานวจยนใหความสนใจความเทยงระดบสถานศกษาเปนหลก

เนองจากตองการประเมนประสทธภาพของโครงการคณธรรมทสถานศกษาตาง ๆ จดขน

ผลการวเคราะหความเทยงของแบบวดพฤตกรรมคณธรรม และเจตคตตอคณธรรมรวม

สามารถดไดจากตาราง 3.4 ซงพบวาแบบวดรวมพฤตกรรมคณธรรมและแบบวดรวม

เจตคตตอคณธรรมมคาความเทยงในระดบ.80ขนไปซงถอวาเปนระดบทสง

2.2 การแบงองคประกอบความแปรปรวน

ในการวเคราะหโมเดลพหระดบ สามารถวเคราะหไดวาในแตละระดบการ

วเคราะห มความแปรปรวนเทาใด ในทนแบงความแปรปรวนออกเปน 3 สวนคอ ความ

แปรปรวนระดบขอคำถาม ความแปรปรวนระดบผเรยน และความแปรปรวนระดบสถานศกษา

สถตทนาสนใจในการวจยครงน คอ รอยละความแปรปรวนระดบโรงเรยนเมอเปรยบเทยบ

กบความแปรปรวนของผเรยนทงหมด ซงสามารถบอกวาโรงเรยนมสวนในการอธบาย

การเปลยนแปลงของคะแนนคณธรรมในผเรยนมากนอยเพยงใด

ตาราง3.5 แสดงรอยละความแปรปรวนระดบสถานศกษา เมอเปรยบเทยบกบความ

แปรปรวนของคะแนนคณธรรมในผเรยนทงหมดของผเรยนทกระดบชน

ระดบชน พฤตกรรมคณธรรม (รอยละ) เจตคตคณธรรม (รอยละ)

มหาวทยาลย 9 5

อาชวศกษา 19 17

ม.ปลาย 12 11

ม.ตน 15 8

ป. 6 (ชดท 3) 44 15

ป. 6 (ชดท 4) 43 14

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ผลการวเคราะหขอมลดงทปรากฎในตาราง 3.5 แสดงวารอยละความแปรปรวน

ระดบสถานศกษาจะแตกตางกน โดย แบบวดเจตคตตอคณธรรมมรอยละความ

แปรปรวนระดบสถานศกษานอยกวาแบบวดพฤตกรรมคณธรรม โดยเฉพาะอยางยง

ในระดบชนประถมศกษาปท 6

นอกจากนยงพบวา สถานศกษามแนวโนมทจะมสวนในการอธบาย

พฤตกรรมคณธรรมสงทสดในระดบชนระดบประถมศกษาปท 6 รองลงมาคอ ระดบ

อาชวศกษา มธยมศกษาตอนตน และมธยมศกษาตอนปลาย โดยมหาวทยาลยนาจะม

สวนในการอธบายพฤตกรรมนกศกษาไดนอยทสด

3. การวเคราะหผลตวแปรควบคม

การวเคราะหผลตวแปรควบคม เปนการพสจนวาตวแปรเหลานมความเกยวของกบ

คะแนนคณธรรมหรอไม เพอนำไปใชในการวเคราะหขนตอไป ตวแปรควบคมในงานวจยน

ม 4 ตวแปร คอ ผลการเรยนเฉลย เพศ สถานะทางเศรษฐกจและสงคม และคะแนนการ

ตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

ในการวเคราะหผลตวแปรควบคมน ไดมการเปลยนสมการระดบผเรยน โดยเพม

ตวแปรควบคมเปนตวแปรทำนายในระดบผเรยน และใหยายศนยกลางไปทคาเฉลยของตวแปร

ควบคมจากผเรยนทกๆ คนโดยไมคำนงวาผเรยนคนดงกลาวจะอยในโรงเรยนใด หรอทเรยกวา

การยายศนยกลางไปสคาเฉลยรวม (Grand Mean Centering)1

ผลการวเคราะหในขนน เปนการทดสอบอทธพลของตวแปรควบคม ใน 2

ลกษณะคอ

- อทธพลของตวแปรควบคมทมตอพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอ

คณธรรมในภาพรวม (γ)

- ความแตกตางของอทธพลตวแปรควบคมทมตอพฤตกรรมคณธรรมและ

เจตคตตอคณธรรมระหวางโรงเรยน (SEu)

ซงถาคาเหลานถงระดบนยสำคญทางสถต จะแสดงใหเหนวาอทธพลของตวแปร

ควบคมมความแตกตางกนไประหวางโรงเรยน ผลการทดสอบแสดงไวดงตารางท 3.6

1 สำหรบตวแปรควบคม ใหเปลยนจดศนยกลางไปทคาเฉลยรวม ซงจะควบคมอทธพลของความแตกตางระหวางตวแปรควบคมภายในสถานศก

ษา (ในโรงเรยนเดยวกน มนกเรยนบางคนฐานะด และนกเรยนบางคนฐานะไมด) และอทธพลของความแตกตางระหวางตวแปรควบคมระหวางสถานศก

ษา (เชน โรงเรยนทนกเรยนมฐานะโดยรวมด กบโรงเรยนทนกเรยนมฐานะโดยรวมไมด) แตถาใชการเปลยนจดศนยกลางไปทคาเฉลยของใน

แตละโรงเรยน (Group Mean Centering) จะควบคมไดเพยงอทธพลของความแตกตางระหวางตวแปรควบคมภายในโรงเรยนเทานน (Enders

& Tofighi, 2007)

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

3.1 ผลการเรยน

จากผลการวเคราะหในตาราง 3.6 แสดงใหเหนวา ผลการเรยนมอทธพล

ตอทงพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรม อยางมนยสำคญทางสถต แตม

อทธพลตอพฤตกรรมคณธรรมสงกวาเจตคตตอคณธรรม และมอทธพลแตกตางกน

ระหวางสถานศกษา ในบางระดบ เชน ประถมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3

3.2 การตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

การตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม มอทธพลทางบวกตอทง

พฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรม อยางมนยสำคญทางสถต และมอทธพล

แตกตางกนระหวางสถานศกษาในบางระดบ เชน มธยมศกษาปท 6 และประถมศกษาปท 6

3.3 สถานะทางเศรษฐกจและสงคม

สถานะทางเศรษฐกจและสงคม ไมมอทธพลตอพฤตกรรมคณธรรมและ

เจตคต ตอคณธรรม แตมอทธพลแตกตางกนระหวางสถานศกษาในระดบอาชวศกษา

และมธยมศกษาปท 6

3.4 เพศ

เพศ มอทธพลอยางมนยสำคญทางสถตตอพฤตกรรมคณธรรมและ

เจตคตตอคณธรรม โดยท เพศหญงมพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรมสงกวา

เพศชาย แตความแตกตางระหวางเพศหญงและเพศชายนมไมเทากนระหวางสถานศกษา

ในบางระดบ เชน มธยมศกษาตอนตน และประถมศกษาปท 6 เปนตน

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง3.6 แสดงอทธพลของตวแปรควบคมโดยเฉลยทมตอพฤตกรรมคณธรรม

และเจตคตตอคณธรรม (γ) และความแตกตางของอทธพลเหลานน ระหวางโรงเรยน(SEu)

ระดบชนแบบวด

คณธรรม

ผลการเรยน การตอบสนองความ

คาดหวงของสงคม

สถานะเศรษฐกจ

และสงคม

เพศ

γ SEuγ SEu

γ SEuγ SEu

มหาวทยาลย พฤตกรรม 0.12** 0.06* 0.04** 0.00 -0.01 0.02 -0.06** 0.04

เจตคต 0.05** 0.04 0.02** 0.01 -0.01 0.02 -0.06** 0.05

อาชวศกษา พฤตกรรม 0.19** 0.04 0.04** 0.01** 0.01 0.03 -0.10** 0.07

เจตคต 0.11** 0.04 0.02** 0.01 0.00 0.03** -0.08** 0.08*

ม.ปลาย พฤตกรรม 0.15** 0.03 0.00 0.01** 0.00 0.04* -0.09** 0.04

เจตคต 0.07** 0.04 0.02** 0.01** 0.00 0.02 -0.08** 0.06

ม.ตน พฤตกรรม 0.17** 0.06 0.04** 0.01 0.01 0.04 -0.09** 0.07**

เจตคต 0.08** 0.05** 0.02** 0.01 0.00 0.02 -0.03* 0.03

ป. 6 ชดท 3 พฤตกรรม 0.23** 0.06* 0.04** 0.01* 0.01 0.05 -0.07** 0.04

เจตคต 0.11** 0.06* 0.01** 0.01** -0.01 0.05 -0.04 0.06

ป. 6 ชดท 4 พฤตกรรม 0.17** 0.05* 0.03** 0.02* 0.01 0.02 -0.07* 0.12*

เจตคต 0.1** 0.05* 0.01** 0.01 0.01 0.02 -0.07** 0.06

หมายเหต * p < .05, **p < .01

4. ผลการวเคราะหแบบสมภาษณโครงการคณธรรม

ในการวเคราะหครงน เปนการนำขอมลจากแบบสมภาษณโครงการในการศกษา

ครงแรก มาวเคราะหเพอรวบรวมและจดกลมโครงการคณธรรมตาง ๆ ของสถานศกษา

เพอนำไปใชสำหรบการวางแผนเกบขอมลในการศกษาท 2 ตอไป

ในขนน จะทำการวเคราะหขอมลเพอคดกรองและแยกโครงการพฒนาคณธรรม

ตามเปาหมายทกำหนด ออกจากโครงการทไมเกยวของกบการพฒนาคณธรรม หรอโครงการ

ทจดทำนอกเหนอจากชวงสงเสรมคณธรรมนำความรตามนโยบายกระทรวงศกษาธการ

โดยมเกณฑการคดกรองดงตอไปน

1) ตรวจสอบวาเปนโครงการทดำเนนการภายในป พ.ศ. 2550 จรงหรอไม

2) ตรวจสอบวากลมตวอยางไดรวมโครงการ หรอมโอกาสไดรบอทธพลจาก

โครงการดงกลาวหรอไม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

โดยโครงการคณธรรมทดำเนนการอยในชวงปการศกษา 2550 ขณะทำการ

เกบขอมลในงานวจยน คอ หลงเดอนเมษายน ป พ.ศ. 2550 และตองพจารณาวากลม

เปาหมายของโครงการอยในระดบประถมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3 มธยมศกษาปท 6

อาชวศกษาและอดมศกษาซงเปนกลมทตอบแบบสำรวจหรอไม สวนโครงการทดำเนนการ

กอนเดอนเมษายน ป พ.ศ. 2550 ซงเปนปการศกษาทผานมาแลว ตองพจารณาวากลม

เปาหมายของโครงการดงกลาวมผเรยนระดบประถมศกษาปท 5 มธยมศกษาปท 2

มธยมศกษาปท 5 อาชวศกษา และอดมศกษาซงไดขนชนเรยนและเปนกลมตวอยางของ

การวจยในปการศกษานรวมอยดวยหรอไม (เชน ถาเปนโครงการฝกอบรมคร จะไมนบวา

เปนโครงการสำหรบผเรยนโดยตรง)

3) พจารณาวาโครงการดงกลาวมวตถประสงคหลกในการพฒนาหรอสงเสรม

คณธรรม 8 ประการของผเรยนตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการหรอไม และม

รายละเอยดของโครงการทเนนการสงเสรมคณธรรมจรงหรอไม

เมอโครงการใดไดรบการคดกรองขนตนวาผานเกณฑทง 3 ขอดงกลาวแลว

คณะผวจยจะทำการวเคราะหรายละเอยดของโครงการดวยวธการวเคราะหเนอหา (Content

Analysis) เพอจดประเภทวาโครงการดงกลาวจดอยในการพฒนาคณธรรมประเภทใด ซง

จากการวเคราะหในขนนพบวาสามารถจดกลมไดทงหมด 24 ประเภท ดงตาราง 3.7

อยางไรกตาม คณะผวจยไมไดนำผลทไดในขนน ไปวเคราะหอทธพลของโครงการ

เนองจากขอมลโครงการทไดรบจากสถานศกษานนไดจากการสมภาษณแบบปลายเปด ทำให

แตละสถานศกษาอาจจะระบโครงการททำไดไมครบถวน ทำใหไมสามารถชชดไดวา

สถานศกษาใดมหรอไมมโครงการประเภทนน ๆ หรอไม นอกจากนน สถานศกษาบางแหง

รวบรวมกจกรรมสงเสรมคณธรรมหลายดานไวในโครงการเดยว และในบางแหงไดมการ

แทรกการสอนคณธรรมภายในการสอนรายวชาตาง ๆ ดวย ทำใหเกดปญหาในการจด

ประเภท และสงผลใหขอมลในขนนไมสามารถเปนตวบงชทดของการจดโครงการคณธรรม

ระดบโรงเรยนได

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง3.7 ผลการวเคราะหโครงการคณธรรมจากแบบสมภาษณขอมลโครงการ

คณธรรมในสถานศกษา

โครงการคณธรรม ความหมาย

1. คายธรรมะ การจดกจกรรมนอกสถานทแบบคางคน อาจจดหรอไมจดทวดกได วทยากรทมาอบรม

ในคายอาจเปนพระสงฆหรอไมใชกได แตตองมกจกรรมตามแนวพทธศาสนา

เชน ทำบญตกบาตร นงสมาธ สวดมนต ฯลฯ

2. คายฝกอบรมคณธรรม การจดกจกรรมนอกสถานทแบบคางคน ซงมวตถประสงคเพอพฒนาคณธรรมของ

นกเรยน โดยมกจกรรมทสงเสรมคณธรรมตางๆ

3. กจกรรมทำความสะอาด

ในโรงเรยน

การจดกจกรรมทเกยวของกบความสะอาดเรยบรอยในโรงเรยน เชน เกบขยะ

แยกขยะ ทำความสะอาดบรเวณโรงเรยน ฯลฯ

4. กจกรรมออมทรพย การจดกจกรรมทเกยวของกบการประหยดอดออม และบรหารจดการเงน เชน ทำ

สมดเงนฝากออมทรพย จดตงสหกรณนกเรยน สรางรายไดใหแกนกเรยน เปนตน

5. กจกรรมธรรมะในโรงเรยน

(เชน ทำบญ ตกบาตร สวดมนต)

การจดกจกรรมตามแนวพทธศาสนาซงอาจจดทวดหรอภายในโรงเรยน เชน

ทำบญตกบาตร สวดมนต เจรญภาวนาสมาธ ฟง หรออานธรรมบรรยาย ฯลฯ

6. กจกรรมอบรมในโรงเรยน หรอ

ฟงเทศน

การจดอบรมคณธรรมใหแกนกเรยน หรอ ฟงเทศน ปาฐกถา ฯลฯ

7. กจกรรมตรวจตรากฎระเบยบ การจดกจกรรมเพอใหนกเรยนมระเบยบวนยในตนเอง และปฏบตตามกฎระเบยบ

ของโรงเรยน

8. กจกรรมสะสมแตมความด การแจกสมดบนทกความดกบนกเรยนทกคน และเมอนกเรยนทำความดกบผใด กให

บคคลผนนเขยนบอกความดทนกเรยนทำ พรอม เซนชอกำกบ

9. กจกรรมประเมนและตรวจสอบ

ตนเอง

ใหนกเรยนบนทกการทำความดของตน เชน ไดชวยเหลอผอน เขาเรยนทกครง ฯลฯ

ในทกวน โดยไมตองใหผไดรบความชวยเหลอหรอผทเกยวของเซนชอกำกบ เปน

การบนทกดวยตนเอง

10. กจกรรมประกวดคณธรรม

นกเรยน

การจดกจกรรมในลกษณะการประกวดแขงขนกนระหวางนกเรยน (เปนกลมหรอ

รายบคคล) เชน ประกวดนกเรยนมารยาทงาม ประกวดคำขวญเกยวกบการสงเสรม

คณธรรม ฯลฯ

11. กจกรรมประกวดคณธรรม

ระหวางหองเรยน

การจดกจกรรมในลกษณะการประกวดแขงขนกนระหวางหองเรยน เพอสงเสรม

คณธรรมดานตาง ๆ และความสามคคในการทำงานรวมกน

12. กจกรรมบรจาคสงของ การจดกจกรรมใหนกเรยนนำสงของทมอยมาบรจาคใหกบผทขาดแคลน เชน

การบรจาคหนงสอ เสอผา

13. กจกรรมบรจาคโลหต การจดกจกรรมใหนกเรยนไดบรจาคโลหต เชน มรถมารบบรจาคทโรงเรยน หรอ

พานกเรยนไปบรจาคทโรงพยาบาล สภากาชาด เปนตน

14. กจกรรมของหายไดคน การจดกจกรรมทมการรณรงคไมใหนกเรยนนำของทเกบไดไปเปนของตนเอง แตให

นำไปประกาศหาเจาของโดยอาจมหนวยงานททำหนาทประกาศโดยตรง เชน

ฝายประชาสมพนธ หรอหนวยงานอน ๆ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

โครงการคณธรรม ความหมาย

15. กจกรรมทำสาธารณประโยชน

นอกโรงเรยน

การไปทำประโยชนใหกบสถานททเปนสาธารณประโยชนตางๆ โดยอาจจะเปนการ

ปลกสงกอสราง ซอมแซมสงกอสราง การทำความสะอาดดแลสถานท การปลกปา

หรอกจกรรมอน ๆ ทกอประโยชนแกสวนรวม

16. กจกรรมสรางเสรมมารยาท กจกรรมทมการใหความรทถกตองเกยวกบมารยาทตาง ๆ ของไทย ซงผทผาน

กจกรรมสามารถปฏบตตามมารยาทไทยไดอยางถกตอง

17. กจกรรมรณรงคการแตงกาย กจกรรมทจดขนเพอใหนกเรยนมการแตงกายทเหมาะสมและถกตองตามระเบยบ

ขอบงคบของโรงเรยน

18. กจกรรมสญญากบตนเองใน

เรองคณธรรม

การใหนกเรยนสญญากบตนเองเปนขอผกมดเพอทจะทำพฤตกรรมททำใหคณธรรม

นน ๆ สำเรจ

19. กจกรรมสอบคณธรรม

(เชน สอบธรรมะทสนามหลวง)

การวดผลคณธรรมตาง ๆ ทนกเรยนไดศกษามา

20. กจกรรมรวมมอกบผปกครอง

พฒนาคณธรรมผเรยน

การใหผปกครองมสวนรวมในการดแลและพฒนาคณธรรมของผเรยน เพอใหผเรยน

ไดรบการดแลและตดตามผลการพฒนาคณธรรมทใกลชดมากกวาจากโรงเรยน

แตเพยงแหงเดยว

21. การตดประกาศ หรอสราง

บรรยากาศในโรงเรยน

การแจงขาวสารประชาสมพนธกจกรรมคณธรรม ผานทางการตดประกาศและ

กจกรรมอน ๆ

22. การใหนกเรยนสรางกจกรรม

สงเสรมคณธรรมดวยตนเอง

การสนบสนนใหนกเรยนไดคด นำเสนอโครงการ และจดกจกรรมตาง ๆ ตามทสนใจ

23. การใหครสรางกจกรรมสงเสรม

คณธรรมดวยตนเอง

การสนบสนนใหครทำการวจยคณธรรมทควรไดรบการสงเสรม และคดกจกรรม

แผนการดำเนนงาน และปฏบตกจกรรมสงเสรมคณธรรมไดเอง

24. อนๆ (มประมาณ 7 รปแบบ

โครงการ)

โครงการอนๆ ทนอกเหนอจากโครงการทง 23 โครงการทผานมา เชน นองไหวพ

พไหวคร

อนง ผลทไดจากการวจยในขนนชวยเปนแนวทางใหคณะผวจยไดขอมลสำคญ

เพอใชในการพฒนาเครองมอในการเกบขอมลทแมนยำมากขน คอ แบบสำรวจโครงการ

คณธรรม ในการเกบขอมลสำหรบการศกษาท 2 โดยในขนนคณะผวจยไดจดกลม

24 รปแบบกจกรรม ทไดจากการวเคราะหขางตนใหมอกครง เพอใหไดประเภทของ

โครงการทรดกม ชดเจน ไมซำซอน และครอบคลมลกษณะโครงการทงหมดไดดขน

โดยในขนนคณะผวจยไดทำการวเคราะหใหม อกครงและจดโครงการคณธรรมเปน 17

ประเภท พรอมทงกำหนดคำจำกดความของโครงการ/กจกรรมคณธรรมแตละประเภท

(รายละเอยดดงตาราง 3.8) โดยผานความเหนชอบจากคณะผทรงคณวฒ และคณะผลงพนท

เกบขอมลจากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา และไดรบอนมตใหใช แบบสำรวจ

โครงการคณธรรม เพอเกบขอมลสำหรบการศกษาท 2 ในงานวจยครงน ดงไดกลาวไว

แลวขางตน ในสวนของ “การพฒนาเครองมอวจย” ในบทท 2

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง3.8 โครงการหรอกจกรรมคณธรรมทใชในแบบสำรวจโครงการคณธรรมใน

การศกษาท2

โครงการ / กจกรรม คำจำกดความ

1. การเรยนการสอนวชาศาสนา

(ในหองเรยน)

การสอนวชาทเกยวของกบทางศาสนา ซงมจดประสงคเพอเสรมสรางคณธรรมแก

ผเรยน เชน วชาพระพทธศาสนา วชาอสลามศกษา วชาครสตศาสนา รวมถง

กจกรรมททำในหองเรยนดวย เชน นงสมาธ หรอสวดมนตกอนเรมเรยน

2. กจกรรมอบรมคณธรรม ฟงเทศน

อบรมคณธรรม (ในทกศาสนา)

การจดอบรมคณธรรมใหแกผเรยน เชน ฟงเทศน ปาฐกถา ฯลฯ ทไมไดอยในหองเรยน

วชาศาสนา (หากเปนกจกรรมนอกหองเรยนใหใสลงไปในกจกรรมนดวย)

3. กจกรรมพธกรรมทางศาสนา

(นอกจากการฟงเทศน)

ภายในโรงเรยน

การจดกจกรรมตามแนวของศาสนา ซงอาจจดทศาสนสถานหรอภายในโรงเรยนกได

โดยไมไดอยในหองเรยนวชาศาสนา โดยการจดกจกรรมนมระยะเวลานอยกวา 1 วน

เชน สวดมนต ตกบาตร นงสมาธ ถวายสงฆทาน เปนตน โดยกจกรรมในหมวดน

ไมใชกจกรรมบรจาคเงน สงของเขาวด ทไมไดทำเปนพธกรรม

4. คายธรรมะการจดกจกรรมคาย ในระยะเวลาอยางนอย 1 วน โดยมวตถประสงคเพอเสรมสรางคณธรรม หรอ

ลกษณะทดของผเรยน คายนจะตองมกจกรรมทเกยวของกบศาสนา เชน ทำบญ

ตกบาตร นงสมาธ ฟงธรรม

5. คายอบรมอน

ทเกยวของกบการ

พฒนาคณธรรม

การจดกจกรรมคายในระยะเวลาอยางนอย 1 วน โดยมวตถประสงคเพอเสรมสราง

คณธรรม หรอลกษณะทดของผเรยน โดยคายนไมเกยวของกบศาสนา และไมใช

คายลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด เชน คายฝกวนย คายปฐมนเทศเพออบรมคณธรรม

6. คายลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด การจดกจกรรมคาย ในระยะเวลาอยางนอย 1 วน โดยมลกษณะเปน

กจกรรมของลกเสอ เนตรนาร หรอยวกาชาด

7. กจกรรมรณรงคตอตานยาเส

พตด

การจดกจกรรมใดกตามทไมไดมวตถประสงคเพอเสรมสรางคณธรรมโดยตรง

แตมวตถประสงคเพอปองกน ปราบปรามยาเสพตด เชน To be Number One

คายบำบดยาเสพตด เปนตน

8. กจกรรมสงเสรมความสะอาด การจดกจกรรมเพอเสรมสรางการรกษาความสะอาด เชน เกบขยะ แยกขยะ

ทำความสะอาด การจดเวรรกษาความสะอาด การประกวดความสะอาด ยกเวน

กจกรรมเพอสาธารณประโยชนนอกโรงเรยน (อยในกจกรรมท 14 กจกรรมสงเสรม

ความมนำใจ)

9. กจกรรมสงเสรมความประหยด การจดกจกรรมเพอเสรมสรางความประหยด เชน โครงการทเกยวของกบเศรษฐกจ

พอเพยง โครงการออมทรพย การรณรงคประหยดนำ ประหยดไฟ การสรางรายได

แกนกเรยน การประกวดนกเรยนยอดประหยด

10. กจกรรมรณรงคความมวนย การจดกจกรรมเพอเสรมสรางความมวนยแกผเรยน เชน การรณรงคการแตงกาย

การตรวจระเบยบแถว การตรวจระเบยบการแตงกาย การประกวดนกเรยนแตงกาย

เรยบรอย

11. กจกรรมสงเสรมความซอสตย การจดกจกรรมเพอเสรมสรางความซอสตย เชน การรณรงคการไมพดปด กจกรรม

ของหายไดคน การมอบรางวลนกเรยนซอสตย

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

โครงการ / กจกรรม คำจำกดความ

12. กจกรรมสงเสรมมารยาท การจดกจกรรมเพอเสรมสรางมารยาท เชน การประกวดมารยาทงาม การสอน

มารยาท การฝกไหว นง กราบใหสภาพ เปนตน

13. กจกรรมสงเสรมความสามคค การจดกจกรรมเพอสงเสรมความสามคค เชน โครงการสานสมพนธระหวางพนอง

การจดกจกรรมกลมเพอเสรมสรางความสามคค

14. กจกรรมสงเสรมความมนำใจ กจกรรมทสงเสรมความมนำใจ เชน กจกรรมทำสาธารณประโยชนนอกโรงเรยน

(เชน การทำความสะอาดนอกโรงเรยน การซอมแซมอปกรณไฟฟา) กจกรรม

บรจาคเงนหรอสงของ กจกรรมบรจาคโลหต การมอบรางวลนกเรยนนำใจงาม

15. กจกรรมบนทกความด (จาก

ตนเองหรอผอน) สญญากบตนเอง

กจกรรมทเมอนกเรยนปฏบตความดแลว จะใหครหรอผเรยนบนทกความดเอาไว

เชน สะสมดาว สมดบนทกความด โดยทกจกรรมนจะมรางวลหรอไมมรางวลกได

16. กจกรรมรวมพฒนาคณธรรมกบ

ผปกครอง

เปนการรวมมอระหวางผปกครองและครในการพฒนาคณธรรม หรอลกษณะทด

ของผเรยน เชน รวมจดทำแผนพฒนาคณธรรมนกเรยนรายบคคลกบผปกครอง

ขอขอมลจากผปกครองเพอพฒนาคณธรรมนกเรยน เปนตน โดยการรวมมอน

จะตองเปนกจกรรมทมการจดทำอยางจรงจงกบนกเรยนเปาหมายทกคน ไมใช

การเรยกผปกครองมาพบเพอรบทราบความผดของนกเรยนโดยปกต

17. กจกรรมประกวดนกเรยน

คณธรรมดเดน

กจกรรมทโรงเรยนเชดชนกเรยนทมความประพฤตด มคณธรรมดเดน ในกจกรรมน

นบเฉพาะการประกวดคณธรรมในภาพรวมเทานน เชน ประกวดนกเรยนคณธรรม

ดเดน ไมนบโครงการทประกวดคณธรรมยอย เชน นกเรยนมมารยาทงาม นกเรยน

ซอสตย เปนตน

การศกษาท2

เปนการเกบขอมลจากนกเรยนนกศกษาทวประเทศอกครง โดยกลบไปเกบขอมล

จากนกเรยนนกศกษาคนเดมทเคยเกบขอมลมาแลวจากการศกษาท 1 ซงการเกบขอมลใน

การศกษาท 2 น มขนในภาคการศกษาปลาย ปการศกษา 2550 โดยเกบขอมลในเดอน

มกราคม พ.ศ. 2551 เพอวเคราะหวา เมอควบคมตวแปรควบคมจากการศกษาท 1 แลว

(ไดแก ผลการเรยนเฉลย เพศ สถานะทางเศรษฐกจและสงคม และคะแนนการตอบสนอง

ตามความคาดหวงของสงคม) โครงการคณธรรมทสถานศกษาจดทำขนในชวงเวลาประมาณ

4 เดอนระหวางการศกษาครงท 1 และ 2 มความเกยวของกบการเปลยนแปลงพฤตกรรม

คณธรรมของผเรยนหรอไม และเกยวของอยางไร

สำหรบการศกษาท 2 น คณะผวจยมการปรบเปลยนการดำเนนการวจย 2 สวน

ดงกลาวไวแลวในสวนของ “การดำเนนการวจย ในบทท 2” คอ เกบขอมลเฉพาะพฤตกรรม

คณธรรมของกลมตวอยาง และ เกบขอมลโครงการคณธรรมของสถานศกษา เฉพาะจาก

สถาบนการศกษาในระดบอาชวศกษา มธยมศกษาตอนปลาย มธยมศกษาตอนตน และ

ประถมศกษาตอนปลายเทานน ไมรวมระดบมหาวทยาลย ทงยงมการปรบแบบสมภาษณ

สถานศกษาโดยพฒนาเปน แบบสำรวจโครงการคณธรรม สำหรบสถานศกษา เพอให

รดกมและงายตอการเกบขอมลมากขน

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตวแปรในการศกษาท2

ตวแปรตน โครงการคณธรรม 17 กลมโครงการ

ตวแปรตาม คะแนนพฤตกรรมคณธรรม 9 แบบวด

ตวแปรควบคม 1. ระดบสถานะทางเศรษฐกจและสงคม

2. คะแนนแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

3. ผลการเรยนเฉลย

4. เพศ

ในการศกษาท 2 น ตวแปรควบคม 3 ตว คอ ระดบสถานะทางเศรษฐกจและสงคม

เกรดเฉลย และเพศ ใชขอมลจากการศกษาท 1 แต การตอบสนองตามความคาดหวงของ

สงคม ใชคะแนนเฉลยจากขอมลทเกบในการศกษาท 1 และการศกษาท 2 ผสมกน

แนวทางการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลในการศกษาท 2 น แบงออกเปน 3 สวนดวยกน คอ คาสถต

พนฐาน คะแนนคณธรรมทเปลยนไป และ การวเคราะหอทธพลของโครงการคณธรรม

ในการวเคราะห คะแนนคณธรรมทเปลยนไป และ การวเคราะหอทธพลของโครงการ

คณธรรม นน มการนำตวแปรควบคมเขาไปใชในการวเคราะห และใชการวเคราะหพหระดบ

(MultilevelAnalysis) ตามแนวทางการวเคราะหของ Raudenbush, Rowan และ Kang

(1991) เชนเดยวกบในการศกษาท 1

การเตรยมขอมลในการวเคราะห

ขอมลนถกแบงออกเปน 3 ระดบเชนเดม คอ ระดบขอคำถาม ระดบผเรยน และ

ระดบสถานศกษา และการเตรยมขอมล 4 ขนตอน คอ 1) การตรวจสอบความถกตองของ

ขอมล 2) การเตรยมไฟลขอมลระดบนกเรยน 3) การเตรยมไฟลขอมลระดบสถานศกษา

และ 4) การเตรยมไฟลขอมลระดบขอคำถามเชนเดยวกบการศกษาท 1 ดงน

1. ตรวจสอบความถกตองของขอมล

หลงจากกรอกขอมลทไดจากกลมตวอยางลงในคอมพวเตอรแลว ผวจยตรวจสอบ

ความถกตองของขอมลโดยวธการดงน

1.1 สรางตารางแจกแจงความถของทกตวแปร

เพอตรวจสอบวามคาทเปนไปไมได และคาสญหายแบบเวนวาง (System

Missing) เนองจากความผดพลาดในขนตอนการกรอกขอมลลงในคอมพวเตอรหรอไม และ

ตรวจสอบวามรหสผเรยนซำหรอไม หากพบคาผดพลาดดงทกลาวมาจะตรวจสอบจาก

แบบสอบถาม แลวแกไขขอมลใหถกตอง และปรบแกรหสผเรยนและรหสสถานศกษา

ใหตรงกบขอมลในการศกษาท 1

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0

1.2 การกลบคาคะแนนขอคำถามทางลบ ผวจยทำการกลบคาคะแนนขอคำถามทางลบ ในแบบวดพฤตกรรมคณธรรม แบบวดเจตคตตอคณธรรม และแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

1.3 การจดการกบคาสญหาย(Missing) ผวจยไดตรวจสอบลกษณะของคาสญหาย (Missing) สำหรบขอคำถามทผตอบแบบสำรวจเวนวางไวไมตอบขอดงกลาว พบวาในการศกษาท 2 น ไมมตวแปรใดมคาสญหายเกนกวา 5 % จงไดแทนคาคาสญหายเหลานนดวยการแทนคาดวยวธ ความเปนไปไดสงสด (Maximum Likelihood Estimate) ตามเกณฑของ Hair และคณะ (2006)

2. การเตรยมขอมลสำหรบตวแปร

เมอตรวจสอบความถกตองของขอมลรวมทงจดการกบคาสญหายเรยบรอยแลว จงจดเตรยมตวแปรใน 3 ระดบคอ ระดบผเรยน ระดบสถานศกษา และระดบขอคำถาม ใหพรอมสำหรบการวเคราะหตอไป ตามขนตอนดงน คอ

2.1 การเตรยมตวแปรระดบนกเรยน

นำขอมลจากการศกษาท 1 และการศกษาท 2 มารวมกนในทกระดบชน และตดขอมลของกลมตวอยางทไมสามารถจบคระหวางการเกบขอมลในการศกษาท 1 และการศกษาท 2 ออก สำหรบระดบชนประถมศกษาปท 6 สรางไฟลขอมลจากการเกบขอมลใน การศกษาท 1 ซงเปนไฟลขอมลทระบวาผเรยนรหสอะไร ไดตอบแบบสำรวจชดท 3 หรอชดท 4 ซงสองชดนจะตอบแบบวดพฤตกรรมคณธรรมรายดานแตกตางกน จากนน ใหนำขอมลนมาเชอมกบการเกบขอมลในการศกษาท 2 โดยแยกไฟลการศกษาท 2 ออก เปนสองสวนเชนกน คอ ผเรยนทเคยตอบชดท 3 และผเรยนทเคยตอบชดท 4 จากนน จงเชอมไฟลกบการเกบขอมล ในการศกษาท 1 โดยสรป คอ ในไฟลรวมทรวมขอมลจากการศกษาท 1 และการศกษาท 2 แลว จะประกอบไปดวยตวแปรระดบนกเรยน 7 ตวแปร คอ - รหสผเรยน (ใชขอมลจากการศกษาท 1) - รหสโรงเรยน (ใชขอมลจากการศกษาท 1) - เพศ (ใชขอมลจากการศกษาท 1) - สถานะทางเศรษฐกจและสงคม (ใชขอมลจากการศกษาท 1) - ผลการเรยนเฉลย (ใชขอมลจากการศกษาท 1) - คะแนนการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม (ใชขอมลจากการศกษาท 1 และ 2) - คะแนนพฤตกรรมคณธรรมรายดาน (ใชขอมลจากการศกษาท 1 และ 2)

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

โดยตวแปรทตองอธบายเพมเตมในเรองวธการเตรยมขอมล มดงน คอ

2.1.1 คะแนนการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

รวมคะแนนแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม จาก

การศกษาท 1 และ 2 จากนนใหนำคะแนนมาเฉลย จะไดคะแนนการตอบสนองตามความ

คาดหวงของสงคมทไปใชในการวเคราะหทางสถตตอไป

2.1.2 คะแนนพฤตกรรมคณธรรมรายดาน

สำหรบแบบวดพฤตกรรมคณธรรมรายดาน ใหสรางตวแปรคะแนน

คณธรรม แตละดานทง 9 ดาน ในการศกษาท 1 และ 2 ซงเมอรวมกนแลวจะไดทงหมด

18 ตวแปรดวยกน จากนนผวจยไดสรางตวแปรอก 2 ชด คอ

- คะแนนพฤตกรรมคณธรรมรายดานเฉลย 9 ตวแปร จากการเฉลย

คะแนนคณธรรมรายดานในการศกษาท 1 และ 2

- คะแนนพฤตกรรมคณธรรมรายดานทเปลยนแปลง 9 ตวแปร

จากคะแนนพฤตกรรมคณธรรมดานนนในการศกษาท 2 ลบดวยพฤตกรรมคณธรรมดาน

นนในการศกษาท 1

2.2 การเตรยมตวแปรระดบสถานศกษา

ใชไฟลขอมลระดบนกเรยนในการสรางไฟลขอมลระดบสถานศกษา โดยมหน

วยการวเคราะหเปนสถานศกษา พรอมทงใสรหสสถานศกษา และตวแปรโครงการคณธ

รรมทจดทำขนในแตละสถานศกษา เปนตวแปรในไฟลขอมลดงกลาว

2.2.1 ตวแปรโครงการคณธรรม

ทงน จะมการตรวจสอบขอมลโครงการคณธรรมทไดจากการสมภาษณ

สถานศกษาตาง ๆ ในการศกษาท 2 นเพอคดกรองวาเปนโครงการคณธรรมทตรงตามเกณฑ

การวจย โดยกำหนดเกณฑพจารณา ดงนคอ

1) โครงการตองมวตถประสงคเพอพฒนาคณธรรม

2) โครงการดงกลาวตองดำเนนการในชวงกนยายน 2550 ถงมกราคม

2551

3) นกเรยนทเขารวมโครงการ คอ ชน ป. 6 / ม. 3 / ม. 6 / หรอ ปวช.

ป 2-3 เทานน

สำหรบโครงการคณธรรมทผานการคดกรองแลว คณะผวจยจะมการ

พจารณาใหคะแนนแตละโครงการใน 3 ระดบ คอ

กลมท 1: กลมทจดนอยหรอแทบไมจดเลย คอ มนกเรยนเขารวมโครงการ

นอยกวา 10% (คะแนนเทากบ 0)

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

กลมท 2: กลมทจดใหนกเรยนบางสวน คอ มนกเรยนเขารวมโครงการ

10-90 % (คะแนนเทากบ 0.5)

กลมท 3: กลมทจดใหนกเรยนเกอบทกคน คอ มนกเรยนเขารวมโครงการ

มากกวา 90% (คะแนนเทากบ 1.0)

2.3 การเตรยมตวแปรระดบขอคำถาม

ทำเหมอนในการศกษาท 1 คอ นำขอมลในระดบผเรยนมาเรยงลำดบใหม

แตใหหนวยการวเคราะหเปน “กรณ (case)” แทน คะแนนทไดจากแบบวดพฤตกรรม

คณธรรม โดยแตละหนวยจะมตวแปรทบอกวาขอมลน มาจากขอคำถามใด อยในแบบวด

คณธรรมดานใด จากผเรยนคนใด และโรงเรยนอะไรตามลำดบ ในการเตรยมตวแปรระดบ

ขอคำถามในขนน ผเรยนหนงคนจะตองตอบคำถามพฤตกรรมคณธรรม 45 ขอ โดยตอบ

ขอคำถามเดยวกน 2 ครง คอในการศกษาท 1 และการศกษาท 2 จงทำใหผเรยนคนหนง

มขอมลระดบขอคำถามทงสนจำนวน 90 กรณ (case)

ขนตอไปใหสรางตวแปรใหมขนมา 18 ตว เปน ตวแปรดมม (Dummy Variable)

ทลงรหสขอมลวาคะแนนแตละขออยในแบบวดพฤตกรรมคณธรรมรายดานจาก 9 แบบวด

หรอไม และอยในการเกบขอมลครงใด

เชน ตวแปรดมมตวแรก ชอ “พฤตกรรมขยนในการวดครงท 1“

- ขอคำถามขอท 1 ซงอยในแบบวดพฤตกรรมขยน ในการวดครงท 1 ใหลงรหสเปน “1”

- ขอคำถามท 90 ซงไมไดอยในแบบวดพฤตกรรมขยน ในการวดครงท 1 ใหลงรหสเปน “0”

จากนนใหสรางตวแปรอกสองตว คอตวแปร “พฤตกรรมคณธรรมครงท 1”

และ “พฤตกรรมคณธรรมครงท 2” โดยสรางเปนตวแปรดมมเชนกน หากขอคำถามนนวด

ตามตวแปรนนใหใส “1” แตถาไมใชใหใส “0”

ขนตอไปใหสรางตวแปรอก 9 ตวแปร แทนคณธรรมรายดานทง 9 ดาน โดย

ไมคำนงถงวาจะวดครงทเทาไร โดยสรางเปนตวแปรดมมเชนเดม และสรางตวแปรอก

1 ตวแปร แทนคะแนน “พฤตกรรมคณธรรมโดยรวม” ไมตองคำนงวาเปนการวดครงใด

ดงนนตวแปรนในทกกรณ (case) จะใสรหสเปน “1”

จากนน สรางตวแปรดมม อก 9 ตวแปร เพอแสดงความแตกตางระหวาง

“คะแนนพฤตกรรมคณธรรมรายดานจากการวดครงท 1 และครงท 2” โดยกำหนดรหส

ตวแปรใหคณธรรมรายดานทวดครงท 2 เปน “1” คณธรรมรายดานทวดครงท 1 เปน “-1”

และคณธรรมอนเปน. “0”

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

เชน ตวแปร “ความแตกตางของพฤตกรรมขยน” ใหลงรหสดงน

- กรณ (case) ทเปนพฤตกรรมขยนครงท 2 ใหลงรหสเปน “1” ทงหมด

- กรณ (case) ทเปนพฤตกรรมขยนครงท 1 ใหลงรหสเปน “-1” ทงหมด

- กรณ (case) ทเปนพฤตกรรมคณธรรมอน ใหลงรหสเปน “0” ทงหมด

และสำหรบตวแปรสดทายจะเปนตวแปรดมมทแสดงใหเหนถงความแตกตาง

ระหวาง “คะแนนพฤตกรรมคณธรรมรวมจากการวดครงท 1 และครงท 2” โดยกำหนดรหส

ตวแปรใหคณธรรมรวมทวดครงท 2 เปน “1” และคณธรรมรวมทวดครงท 1 เปน “-1”

กลาวโดยสรป คอ ในขนนจะมการสรางตวแปรดมมทงหมด 40 ตวแปร

และเชนเดยวกบการศกษาท 1 วธการเตรยมขอมลตวแปรระดบขอคำถาม

นไมได แกไขปญหาเรองความแตกตางระหวางความแปรปรวนของระดบชนขอคำถาม

(Homogeneity of error variance) แตทางคณะผวจยจะไมปรบแกปญหานเชนเดม เพราะ

ตองการคงความหมายของคาสมประสทธถดถอยเอาไวใหสามารถตความได

ผลการวเคราะหขอมลการศกษาท2

ผลการวเคราะหขอมลจะแบงออกเปน 3 สวนดวยกน คอ คาสถตพนฐาน คะแนน

คณธรรมทเปลยนแปลงไป และการวเคราะหอทธพลของโครงการคณธรรม ดงมรายละเอยด

ตอไปน

1. การวเคราะหสถตพนฐาน

ในขนน เปนการวเคราะหหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสหสมพนธ

ระหวางตวแปรทใชในการวเคราะหทงหมด โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาสหสมพนธท

ได มคา 2 ระดบดวยกน คอ ระดบผเรยน และระดบสถานศกษา

1.1 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของตวแปร

การเปรยบเทยบคาเฉล ยและสวนเบ ยงเบนมาตรฐานของตวแปรใน

การศกษาครงท 1 และครงท 2 คอตวแปรพฤตกรรมคณธรรม ทงพฤตกรรมคณธรรมรวม

และพฤตกรรมคณธรรมรายดาน และ ตวแปรควบคมทง 4 ตวแปร นำเสนอไวในตาราง

3.9 โดยพบวา คะแนนพฤตกรรมคณธรรมรวมและพฤตกรรมคณธรรมรายดาน

ระหวางการศกษาครงท1และครงท2ไมเปลยนแปลงไปมากนกในทกระดบชน

(ซงการเปลยนแปลงนจะกลาวถงอกครงในการวเคราะหคะแนนคณธรรมทเปลยนแปลง)

และพบวาสวนเบยงเบนมาตรฐานในระดบผเรยนสงกวาในระดบสถานศกษา ซง

แสดงใหเหนวาความแตกตางของคะแนนคณธรรมขนอยกบผเรยนเปนสวนใหญ ซงเมอ

เปรยบเทยบในระดบโรงเรยนแลวจะเหนวา พฤตกรรมคณธรรมในระดบโรงเรยนมความ

แตกตางกนในระดบทนอยกวาความแตกตางในระดบผเรยนมาก

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

1.2 การวเคราะหคาสหสมพนธระหวางคะแนนพฤตกรรมคณธรรม

ในขนน ผวจยแสดงคาความสมพนธระหวาง คะแนนพฤตกรรมคณธรรม

เฉลยจากการศกษาทงสองครง และ คะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเปลยนแปลง (ตาราง

3.10) แทนทจะเปนความสมพนธระหวางคะแนนพฤตกรรมคณธรรมในครงท 1 และครงท 2

เนองจากวาคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลย และคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเปลยนแปลง

จะนำไปใชในการวเคราะหพหระดบตอไป

ผลการวเคราะหคาสหสมพนธในตาราง 3.10 พบวา คะแนนพฤตกรรม

คณธรรมเฉลย แทบจะไมมความสมพนธกบคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเปลยนแปลง

เลย ซงกหมายความวา ทงผเรยนทมคณธรรมสงหรอตำในการศกษาครงท 1 จะมการ

เปลยนแปลงของคะแนนคณธรรมในการศกษาท 2 นในลกษณะเดยวกน

1.3 การวเคราะหความสมพนธระหวาง คะแนนพฤตกรรมคณธรรม

กบตวแปรควบคม

ตาราง 3.10 แสดงการวเคราะหความสมพนธระหวางคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมกบตวแปรควบคม 4 ตวในงานวจย คอ การตอบสนองตามความคาดหวงของ

สงคม ผลการเรยนเฉลย สถานะทางเศรษฐกจและสงคม และเพศ โดยความสมพนธ

ในทนจะดรวม ทกระดบชนคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของตวแปร ไมดแยก

รายละเอยดในแตละระดบชน

ผลการวจยพบวา คะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลยมความสมพนธกบตวแปร

ควบคม เชนเดยวกบผลทพบในการศกษาท 1 คอ คะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลย ม

ความสมพนธในระดบนอยถงปานกลางกบการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม

และผลการเรยนเฉลย แตไมพบความสมพนธกบสถานะทางเศรษฐกจและสงคม และ

เพศหญงมคะแนนคณธรรมสงกวาเพศชาย

อยางไรกตาม แทบไมพบความสมพนธระหวาง การเปลยนแปลงคะแนน

คณธรรม กบตวแปรควบคมเลย

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง3.9คาเฉลย

(M)สว

นเบยง

เบนมาต

รฐาน

ระดบผเรย

น(SD

1)แ

ละระดบสถ

านศกษ

า(SD2)ค

วามเทยง

ระดบนกเรย

น(α1)

และส

ถานศกษ

า(α

2)ของ

คะแ

นนพฤต

กรรม

คณธร

รมวด

ครงท1(ก

อน)แ

ละครงท2(ห

ลง)แ

ละตวแ

ปรค

วบคมในแต

ละ

ระดบชน

และ

รวมทกร

ะดบชน

มหาว

ทยา

ลยอา

ชวศกษ

ามธย

มปลา

ยมธย

มตน

ป.6ชดท3

ป.6ชดท4

รวม

MSD

1SD

2M

SD1

SD2

MSD

1SD

2M

SD1

SD2

MSD

1SD

2M

SD1

SD2

MSD

1SD

2α

1α

2

พฤต

กรรม

รวม

(กอน

)พ

ฤตกร

รมรว

ม (ห

ลง)

3.19

3.23

0.25

40.

246

0.07

20.

107

3.03

3.09

0.27

90.

291

0.15

60.

145

3.20

3.21

0.25

50.

254

0.09

80.

119

3.16

3.16

0.29

30.

287

0.12

10.

142

3.13

3.08

0.31

90.

346

0.27

30.

225

3.01

3.07

0.31

20.

324

0.27

40.

255

3.12

3.14

0.28

50.

291

0.16

60.

166

.85

.85

.86

.89

พฤต

กรรม

ขยน

(กอน

)พ

ฤตกร

รมขย

น (ห

ลง)

พฤต

กรรม

ประห

ยด (ก

อน)

พฤต

กรรม

ประห

ยด (ห

ลง)

พฤต

กรรม

ซอสต

ย (ก

อน)

พฤต

กรรม

ซอสต

ย (ห

ลง)

พฤต

กรรม

มวนย

(กอน

)พ

ฤตกร

รมมว

นย (ห

ลง)

พฤต

กรรม

สภาพ

(กอน

)พ

ฤตกร

รมสภ

าพ (ห

ลง)

พฤต

กรรม

สะอา

ดกาย

(กอน

)พ

ฤตกร

รมสะ

อาดก

าย (ห

ลง)

พฤต

กรรม

สะอา

ดใจ

(กอน

)พ

ฤตกร

รมสะ

อาดใ

จ (ห

ลง)

พฤต

กรรม

สามค

ค (ก

อน)

พฤต

กรรม

สามค

ค (ห

ลง)

พฤต

กรรม

มนำใ

จ (ก

อน)

พฤต

กรรม

มนำใ

จ (ห

ลง)

2.97

3.01

3.13

3.13

3.52

3.54

2.81

2.90

3.48

3.52

3.35

3.38

3.38

3.38

3.04

3.10

3.01

3.05

0.41

00.

399

0.32

90.

336

0.21

10.

203

0.42

00.

413

0.30

60.

273

0.29

00.

273

0.26

90.

281

0.34

70.

330

0.35

00.

339

0.16

90.

180

0.03

90.

065

0.04

90.

093

0.13

80.

153

0.07

10.

110

0.08

20.

097

0.07

10.

082

0.12

20.

143

0.06

80.

112

2.78

2.83

3.07

3.12

3.41

3.46

2.66

2.74

3.23

3.30

3.16

3.22

3.25

3.32

2.82

2.91

2.85

2.92

0.46

90.

469

0.33

70.

328

0.21

70.

250

0.43

80.

454

0.36

30.

373

0.33

40.

321

0.26

70.

255

0.35

20.

365

0.36

50.

352

0.22

30.

179

0.11

80.

103

0.10

20.

092

0.19

40.

179

0.20

40.

206

0.14

20.

140

0.11

50.

100

0.19

00.

176

0.22

90.

223

2.97

2.93

3.15

3.19

3.52

3.53

2.78

2.81

3.47

3.49

3.35

3.35

3.41

3.39

3.08

3.13

3.03

3.05

0.44

20.

424

0.33

20.

320

0.21

20.

207

0.42

30.

415

0.29

10.

290

0.26

70.

258

0.27

00.

267

0.36

20.

348

0.35

20.

357

0.12

20.

143

0.09

30.

114

0.08

60.

095

0.12

30.

165

0.15

60.

156

0.11

00.

129

0.07

90.

113

0.14

50.

139

0.09

80.

131

2.97

2.94

3.18

3.19

3.48

3.48

2.82

2.83

3.38

3.38

3.31

3.31

3.33

3.33

2.98

3.01

2.95

2.99

0.45

50.

438

0.33

60.

321

0.22

70.

236

0.45

40.

436

0.34

90.

343

0.31

30.

278

0.28

10.

375

0.37

50.

369

0.38

90.

389

0.14

10.

188

0.09

30.

118

0.09

70.

112

0.13

30.

166

0.15

80.

172

0.13

90.

133

0.11

30.

142

0.16

70.

162

0.13

70.

155

2.97

2.92

3.24

3.19

3.47

3.38

2.73

2.70

3.24

3.22

0.45

90.

490

0.30

70.

345

0.20

30.

254

0.44

00.

466

0.39

00.

411

0.34

30.

262

0.24

00.

195

0.22

20.

221

0.38

40.

279

0.27

40.

233

3.18

3.22

3.24

3.28

2.82

2.92

2.78

2.85

0.32

30.

319

0.27

60.

284

0.39

80.

428

0.40

20.

415

0.30

40.

338

0.24

80.

273

0.30

30.

241

0.30

80.

245

2.93

2.93

3.15

3.16

3.48

3.48

2.76 2.8

3.36

3.38

3.27 3.3

3.32

3.34

2.95

3.01

2.92

2.97

0.44

70.

440.

328

0.33

0.21

40.

230.

435

0.43

70.

340.

338

0.30

50.

296

0.27

20.

274

0.36

70.

368

0.37

20.

37

0.20

00.

190

0.17

70.

119

0.11

10.

123

0.19

40.

188

0.17

30.

175

0.15

50.

167

0.12

50.

142

0.18

50.

172

0.16

80.

173

.72

.71

.58

.58

.37

.40

.71

.71

.59

.58

.53

.52

.48

.48

.62

.62

.63

.63

.81

.82

.65

.71

.73

.78

.80

.82

.80

.84

.79

.82

.74

.78

.83

.83

.75

.81

การต

อบตา

มควา

มคาด

หวง

สถาน

ะทาง

เศรษ

ฐกจ

ผลกา

รเรย

นภาค

ทผาน

มาเพ

ศ

8.69

0.25

2.78

0.27

2.74

0.93

0.51

0.44

0.67

0.50

0.30

0.29

8.85

-0.2

82.

870.

40

2.88

0.89

0.61

0.49

0.77

0.38

0.32

0.40

8.66

0.08

3.04

0.28

2.73

1.07

0.63

0.45

0.94

0.73

0.73

0.20

5.35

-0.0

03.

230.

34

3.41

1.00

0.68

0.47

1.77

0.81

0.49

0.19

6.47

0.02

3.22

0.51

3.75

1.02

0.71

0.50

2.87

0.77

0.45

0.18

6.79

-0.0

73.

200.

48

4.06

1.00

0.67

0.50

3.03

0.82

0.38

0.15

7.47

0.00

3.06

0.38

3.26

20.

985

0.63

50.

475

1.67

50.

668

0.44

50.

235

N (ผ

เรยน

, สถา

นศกษ

า)76

216

988

201,

124

221,

379

231,

074

311,

108

32

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

ตาราง3.10

แสดงค

าเฉลย

สวน

เบยง

เบนมาต

รฐาน

ควา

มเทยง

และ

ควา

มสม

พนธร

ะหวา

งแบบวด

เฉลย

ทกร

ะดบชน

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1718

1920

2122

2324

1. พ

ฤตกร

รมรว

ม (ต

าง)

2. พ

ฤตกร

รมขย

น (ต

าง)

3. พ

ฤตกร

รมปร

ะหยด

(ตาง

)4.

พฤต

กรรม

ซอสต

ย (ต

าง)

5. พ

ฤตกร

รมมว

นย (ต

าง)

6. พ

ฤตกร

รมสภ

าพ (ต

าง)

7. พ

ฤตกร

รมสะ

อาดก

าย (ต

าง)

8. พ

ฤตกร

รมสะ

อาดใ

จ (ต

าง)

9. พ

ฤตกร

รมสา

มคค

(ตาง

)10

. พฤต

กรรม

มนำใ

จ (ต

าง)

11. พ

ฤตกร

รมรว

ม (ร

วม)

12. พ

ฤตกร

รมขย

น (ร

วม)

13. พ

ฤตกร

รมปร

ะหยด

(รวม

)14

. พฤต

กรรม

ซอสต

ย (ร

วม)

15. พ

ฤตกร

รมมว

นย (ร

วม)

16. พ

ฤตกร

รมสภ

าพ (ร

วม)

17. พ

ฤตกร

รมสะ

อาดก

าย (ร

วม)

18. พ

ฤตกร

รมสะ

อาดใ

จ (ร

วม)

19. พ

ฤตกร

รมสา

มคค

(รวม

)20

. พฤต

กรรม

มนำใ

จ (ร

วม)

21. ก

ารตอ

บตาม

ความ

คาดห

วง22

. สถา

นะทา

งเศร

ษฐก

จ23

. ผลก

ารเร

ยนภ

าคทผ

านมา

24 เพ

ศ

.68

.59

.41

.69

.67

.57

.58

.67

.66

.02

.01

.01

.03

.02

.01

.02

.00

.00

.01

.05

.02

-.05

.02

.83

.28

.14

.53

.37

.27

.24

.32

.35

.01

-.02

.00

.01

.01

.00

.04

.01

.01

.02

.04

.01

-.08

.03

.79

.61

.18

.36

.29

.25

.27

.27

.25

.02

.02

.00

.02

.01

.03

.01

.00

.02

.04

.02

.02

.01

.00

.56

.33

.39

.15

.16

.21

.25

.13

.11

.02

.01

.01

.04

.01

0.3

.01

-.01

.00

.01

.01

.02

.02

.00

.84

.82

.64

.31

.35

.26

.25

.33

.31

.01

.01

.00

.00

-.01

.00

.03

.00

.03

.03

.03

.00

-.07

.02

.82

.58

.55

.41

.61

.31

.27

.38

.43

.00

.00

.01

.02

-.01

.00

-.01

.00

-.01

-.01

.02

.00

-.04

.01

.85

.64

.64

.52

.63

.68

.26

.27

.24

.00

.00

.01

-.02

.02

.00

-.01

.00

.00

.01

.03

-.01

-.01

.01

.78

.49

.60

.49

.56

.69

.72

.33

.29

.02

.02

.02

.03

.04

.01

.03

.01

.01

.01

.05

.03

-.02

.00

.83

.63

.63

.35

.63

.71

.62

.57

.44

.00

.01

.01

.02

.02

.00

.01

.00

-.01

-.01

.02

.01

-.04

.01

.77

.54

.56

.42

.53

.72

.57

.52

.61

.01

.01

.01

.03

.02

.02

.01

.00

.01

-.01

.03

.01

-.03

.01

.11

.04

.02

.20

.04

.15

.14

.21

-.04

.16

.82

.68

.59

.83

.77

.71

.70

.77

.76

.43

.01

.32

-.23

.00

-.09

.00

.17

-.03

.08

.06

.16

-.06

.21

.94

.50

.37

.82

.53

.45

.40

.49

.53

.31

-.03

.38

-.24

.18

.17

.11

.15

.18

.19

.29

.28

.13

.20

.76

.68

.38

.57

.44

.40

.36

.33

.30

.31

-.02

.20

-.08

.06

-.03

.00

.20

-.07

.16

.22

.25

.08

.21

.81

.73

.62

.39

.39

.41

.48

.29

.26

.37

.01

.16

-.18

.10

.03

.02

.21

.04

.14

.20

.25

.08

.25

.94

.93

.74

.75

.53

.46

.42

.47

.50

.37

.00

.30

-.16

.03

.03

.00

.14

.00

.09

.04

.07

-.07

.28

.91

.82

.64

.67

.82

.51

.45

.58

.61

.23

.07

.26

-.20

.17

.17

.11

.22

.15

.24

.14

.23

.05

.17

.89

.78

.51

.67

.78

.80

.46

.46

.43

.36

.02

.21

-.11

.14

.16

.11

.19

.16

.14

.19

.20

.00

.17

.87

.74

.62

.75

.75

.74

.75

.51

.47

.53

.04

.23

-.13

.05

.17

.02

.14

.15

.15

.03

.07

-.11

.13

.91

.80

.63

.62

.81

.89

.80

.75

.67

.25

.04

.25

-.26

.12

.17

.15

.27

.22

.21

.10

.19

-.08

.14

.93

.84

.64

.69

.81

.87

.82

.77

.88

.23

.04

.25

-.26

.21

.14

.03

.24

.07

.22

.34

.18

.18

.15

.38

.32

.32

.41

.37

.19

.44

.53

.24

.29

-.19

-.10

.09

-.16

-.08

-.10

-.05

-.12

-.20

-.18

-.11

-.19

-.03

.06

-.02

.08

.04

.02

.24

-.01

-.04

.15

.08

-.57

.19

.04

.00

-.08

.13

.03

-.03

.07

-.02

.05

-.09

.02

.45

.45

.32

.26

.39

.50

.38

.25

.45

.51

-.26

.40

-.28

.07

.21

-.03

-.11

.18

.12

.07

-.09

.17

-.15

-.40

-.39

-.13

-.39

-.29

-.45

-.33

-.38

-.33

-.46

.17

-.22

-.39

M SD (ผ

เรยน

)SD

(สถา

นศกษ

า)α

(ผเร

ยน)

α (ส

ถานศ

กษา)

0.02

0.29

0.11 .61

.73

0.00

0.49

0.13 .38

.55

0.01

0.42

0.12 .21

.54

0.00

0.38

0.09 .08

.45

0.04

0.50

0.16 .39

.62

0.02

0.45

0.12 .30

.54

0.03

0.41

0.13 .17

.55

0.02

0.39

0.11 .15

.54

0.07

0.48

0.15 .33

.59

0.05

0.47

0.13 .31

.55

3.13

0.33

0.18 .91

.89

2.94

0.50

0.21 .81

.84

3.16

0.39

0.13 .71

.71

3.48

0.31

0.13 .54

.81

2.79

0.49

0.21 .81

.84

3.39

0.41

0.18 .71

.86

3.29

0.39

0.17 .67

.84

3.34

0.36

0.14 .62

.81

2.99

0.43

0.19 .74

.86

2.95

0.44

0.19 .74

.82

7.47

3.26

1.68

0.00

0.99

0.67

3.06

0.64

0.45

0.38

0.48

0.24

หมาย

เหต

คาสห

สมพ

นธใต

แนวท

แยงค

อควา

มสมพ

นธใน

ระดบ

ผเรย

น (N

เฉลย

= 1

073)

ถาข

นาดข

องคว

ามสม

พนธ

มากก

วา .0

60, .

079

จะมร

ะดบน

ยสำค

ญทา

งสถต

ท .0

5 แล

ะ .0

1 ตา

มลำด

บ

คา

สหสม

พนธ

เหนอ

แนวท

แยงค

อควา

มสมพ

นธใน

ระดบ

สถาน

ศกษ

า (N

เฉลย

= 2

4) ถ

าขนา

ดของ

ความ

สมพ

นธมา

กกวา

.404

, .51

5 จะ

มระด

บนยส

ำคญ

ทางส

ถตท

.05

และ

.01

ตามล

ำดบ

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง3.11

แสดง

จำนวน

การจดท

ำโคร

งการในแต

ละระดบ

ชนโดย

แบงเปน

3กลม

คอกล

มทแท

บจะไมจ

ดโคร

งการดงกล

าวในโรงเรยนเลย

นกเรยน

เขารวม

ไมถงรอยล

ะ10(<10)กลม

ทจดโคร

งการใหนก

เรยน

บางสวน

นกเรยนเขารวม

รอยล

ะ10-90(10-90)แล

ะกลม

ท

จดโครงกา

รใหนกเรย

นเกอบ

ทกค

นเข

ารวม

มาก

กวารอย

ละ90(>90)

ระดบชน

อาชว

ศกษ

า(N=20)

ม.6(N

=22)

ม.3(N

=23)

ป.6ชดท3(N

=31)

ป.6ชดท4(N

=32)

รอยล

ะของนก

เรยน

ทเขารวมโคร

งการ

กลม

1<1

0กล

ม 2

10-9

0กล

ม 3

>90

กลม

1<1

0กล

ม 2

10-9

0กล

ม 3

>90

กลม

1<1

0กล

ม 2

10-9

0กล

ม 3

>90

กลม

1<1

0กล

ม 2

10-9

0กล

ม 3

>90

กลม

1<1

0กล

ม 2

10-9

0กล

ม 3

>90

1. ก

ารเร

ยนกา

รสอน

ศาสน

า2.

การ

อบรม

คณธร

รม3.

พธก

รรมท

างศา

สนา

4. ค

ายธร

รมะ

5. ค

ายอบ

รมอน

6. ค

ายลก

เสอ

7. ก

จกรร

มตอต

านยา

เสพ

ตด8.

กจก

รรมส

งเสร

มควา

มสะอ

าด9.

กจก

รรมส

งเสร

มควา

มประ

หยด

10. ก

จกรร

มรณ

รงคค

วามม

วนย

11. ก

จกรร

มสงเ

สรมค

วามซ

อสตย

12

. กจก

รรมส

งเสร

มมาร

ยาท

13. ก

จกรร

มสงเ

สรมค

วามส

ามคค

14

. กจก

รรมส

งเสร

มควา

มมนำ

ใจ15

. การ

บนทก

ความ

ด16

. กจก

รรมร

วมมอ

กบผป

กครอ

ง17

. การ

ประก

วดคณ

ธรรม

40 30 10 60 50 45 20 10 25 0 50 25 35 10 50 50 55

5 15 10 30 40 50 40 0 20 0 0 30 20 35 5 15 25

55 55 80 10 10 5 40 90 55 100

50 45 45 55 45 35 20

0 5 9 59 45 95 18 0 9 9 4 4 23 9 23 23 27

4 4 0 18 41 5 18 4 23 0 10 19 4 27 0 4 18

96 91 91 23 14 0 64 96 68 91 86 77 73 64 77 73 55

0 4 4 39 39 22 17 0 4 4 14 4 22 13 17 22 26

4 9 0 26 31 0 22 4 26 0 -1 18 4 22 9 8 17

96 87 96 35 30 78 61 96 70 96 87 78 74 65 74 70 57

3 3 10 48 71 23 29 0 6 13 19 16 26 35 16 32 45

0 3 3 7 10 0 10 3 7 0 7 7 3 10 7 7 16

97 94 87 45 19 77 61 97 87 87 74 77 71 55 77 61 39

3 3 13 50 69 25 25 0 6 12 22 16 28 31 16 31 44

0 3 3 6 9 0 9 3 10 0 6 6 3 10 6 6 12

97 94 84 44 22 75 66 97 84 88 72 78 69 59 78 63 44

หมาย

เหต

ตวเล

ขทขด

เสนใ

ต หม

ายถง

การ

จดโค

รงกา

รในร

ะดบก

ารศก

ษาน

นทงส

ามกล

ม (<

10, 1

0-90

, >90

) ไมม

กลมใ

ดทมโ

รงเร

ยนอย

เกนร

อยละ

80

ทำให

สามา

รถวเ

คราะ

หตอใ

นการ

วเคร

าะหอ

ทธพ

ลโคร

งการ

ได

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

2. การวเคราะหโครงการคณธรรมทจดในแตละระดบชน

ตาราง 3.11 แสดง คารอยละของโครงการคารอยละของโครงการคณธรรมท

จดทำขนในแตละระดบชน คอระดบอาชวศกษา มธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3 และ

ประถมศกษาปท 6

การจดทำโครงการคณธรรมจะแบงออกเปน 3 กลมดวยกน คอ

กลมท 1: กลมทจดนอยหรอแทบไมจดเลย คอ มนกเรยนเขารวมโครงการ

นอยกวา 10% (คะแนนเทากบ 0)

กลมท 2: กลมทจดใหนกเรยนบางสวน คอ มนกเรยนเขารวมโครงการ 10-90 %

(คะแนนเทากบ 0.5)

กลมท 3: กลมทจดใหนกเรยนเกอบทกคน คอ มนกเรยนเขารวมโครงการ

มากกวา 90% (คะแนนเทากบ 1.0)

ผลการวเคราะหขอมล พบวาสามารถแบงโครงการคณธรรมทจดไดอยางนอย

4 ประเภทดวยกน ดงนคอ

ประเภทท 1 โครงการคณธรรมทไดรบความนยมมากในทกระดบชน คอ

มจำนวนสถานศกษาทจดทำโครงการดงกลาวเกนรอยละ 80 ของสถานศกษาในทกระดบชน

และสถานศกษาแตละแหงทจดโครงการตองมจำนวนนกเรยนเขารวมโครงการมากกวา

รอยละ 90

โครงการดงกลาว คอ โครงการสงเสรมความสะอาด และโครงการสงเสรม

ความมวนย

ประเภทท2โครงการคณธรรมทไดรบความนยมมากในบางระดบชน

คอ มจำนวนสถานศกษาทจดทำโครงการดงกลาวเกนรอยละ 80 ในบางระดบชนเทานน

โดยสถานศกษาแตละแหงทจดโครงการตองมจำนวนนกเรยนเขารวมมากกวารอยละ 90

กจกรรมดงกลาว คอ โครงการสอนศาสนา โครงการอบรมคณธรรม โครงการ

พธกรรมทางศาสนา โครงการสงเสรมความประหยด โครงการสงเสรมความซอสตย

ประเภทท3โครงการคณธรรมทไดรบความนยมปานกลางในทก

ระดบชนคอ มจำนวนสถานศกษาทจดทำโครงการดงกลาวประมาณรอยละ 20-80 ใน

ทกระดบชน โดยไมจำกดวามจำนวนนกเรยนเขารวมโครงการของสถานศกษาแตละแหง

มากหรอนอยเพยงใด

โครงการคณธรรมทจดอยในกลมน คอ โครงการคายธรรมะ โครงการคาย

อบรมคณธรรมอน โครงการตอตานยาเสพตด โครงการสงเสรมมารยาท โครงการสงเสรม

ความสามคค โครงการสงเสรมความมนำใจ โครงการบนทกความด โครงการพฒนาคณธรรม

รวมกบผปกครอง และโครงการประกวดผเรยนคณธรรมดเดน

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ประเภทท 4 โครงการคณธรรมทบางระดบชนไมนยมจด ในทนม

โครงการเดยว คอ โครงการคายลกเสอ ทในระดบชนมธยมศกษาตอนปลายมจำนวน

โรงเรยนทไมจดโครงการ ดงกลาวมากกวารอยละ 80 แตในระดบชนอน มสถานศกษา

ทจดและไมจดโครงการนกระจายกนไป

3. การวเคราะหคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเปลยนแปลง

ในการวดคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเปลยนแปลงในงานวจยน ทำการวเคราะห

ขอมลดวยการวเคราะหพหระดบ เพอตรวจสอบวาการเปลยนแปลงของคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมถงระดบนยสำคญทางสถตหรอไม โดยมตวแปรตาม 2 ตว คอ คะแนนการ

เปลยนแปลงระหวางคะแนนพฤตกรรมคณธรรมครงท 1 และ 2 และ คะแนนเฉลยพฤตกรรม

คณธรรมระหวางครงท 1 และครงท 2 และมตวแปรควบคมทงสตวในการศกษาท 1 คอ การ

ตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม ผลการเรยนเฉลย สถานะทางเศรษฐกจและสงคม

และเพศ เปนตวแปรควบคมในการศกษาท 2 น

ในการวเคราะหขอมลครงน จะเปรยบเทยบการเปลยนแปลงของพฤตกรรม

คณธรรม โดยรวมกอน แลวจงแยกวเคราะหการเปลยนแปลงพฤตกรรมคณธรรมรายดาน

เพอตรวจสอบวาพฤตกรรมคณธรรมดานใดบางทมคะแนนเปลยนแปลงไป

3.1 การเปรยบเทยบการเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรมโดยรวม

การวเคราะหในการศกษาท 2 น ตองมการสรางสมการใน 3 ระดบ เชนเดยวกบ

การวเคราะหขอมลในการศกษาครงท 1 คอ สมการในระดบขอคำถาม ระดบผเรยน และ

ระดบสถานศกษา

สมการระดบผเรยน จะมทงหมด 2 สมการ คอ สมการทำนายการเปลยนแปลง

ของพฤตกรรมคณธรรม และสมการทำนายพฤตกรรมคณธรรมเฉลย ในสมการเหลานใหใส

ตวแปรควบคมทง 4 ตวลงไปในสมการ โดยยายศนยกลางไปทคาเฉลยรวม (Grand mean

centering) จดตดแกน Y จะแทนคาเฉลยของแบบวดคณธรรมในสถานศกษาหนงเมอควบคม

ตวแปรควบคมใหคงทแลว

สมการระดบโรงเรยน จะม 10 สมการ สมการเหลานไมใสตวแปรใดเปน

ตวแปรตน และยอมใหอทธพลของตวแปรควบคมในระดบผเรยนเปลยนแปลงไดตามโรงเรยน

3.2 การเปรยบเทยบการเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรมรายดาน

สำหรบพฤตกรรมคณธรรมรายดาน จะทำการวเคราะหวาคะแนนในแตละ

องคประกอบ ในแบบวดพฤตกรรมคณธรรมครงท 2 เปลยนแปลงไปจากครงท 1 อยางไร

และการเปลยนแปลงนน เกยวของกบโครงการคณธรรมททางโรงเรยนจดทำขนหรอไม ใน

การสรางจะตองแบงสมการออกเปน 3 ชด คอ ชดสมการระดบขอคำถาม ชดสมการระดบ

โรงเรยน และชดสมการระดบนกเรยน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0

การวเคราะหการเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรม

ในสมการระดบขอคำถาม จะใสตวแปรตามเปนคะแนนขอคำถามรายขอ แลวใช

ตวแปรตนเปนตวบงชทบอก คะแนนการเปลยนแปลงระหวางคะแนนคณธรรมครงท 1 และ

ครงท 2 ขององคประกอบคณธรรมทง 9 องคประกอบ (D1 – D9) และคะแนนเฉลย

ระหวางคะแนนคณธรรมครงท 1 และครงท 2 ของทง 9 องคประกอบ (O1 - O9) โดย

ไมยายศนยกลาง และตดจดตดแกน Y ออก จะทำใหสมการ ดงน

(ITEM)ijk = π1jkD1ijk + π2jkD2ijk + π3jkD3ijk + π4jkD4ijk + π5jkD5ijk

+ π6jkD6ijk + π7jkD7ijk + π8jkD8ijk + π9jkD9ijk + π10jkO1ijk

+ π11jkO2ijk + π12jkO3ijk + π13jkO4ijk + π14jkO5ijk

+ π15jkO6ijk + π16jkO7ijk + π17jkO8ijk + π18jkO9ijk + eijk

(ITEM)ijk คอ คะแนนของขอท i ในผเรยนคนท j ทอยในสถานศกษาท k

D1ijk ถง D9ijk เปนตวบงชทสรางให π1jk ถง π9ijk เปนคะแนนความแตกตางของแบบวดพฤตกรรม

คณธรรมองคประกอบตางในคนท j ทอยในสถานศกษาท k โดยเรยงลำดบจากแบบวด

1) พฤตกรรมขยน 2) พฤตกรรมประหยด 3) พฤตกรรมซอสตย 4) พฤตกรรมมวนย

5) พฤตกรรมสภาพ 6) พฤตกรรมสะอาดกาย 7) พฤตกรรมสะอาดใจ 8) พฤตกรรม

สามคค 9) พฤตกรรมมนำใจ

O1ijk ถง O9ijk เปนตวบงชทสรางให π10jk ถง π18ijk เปนคะแนนเฉลยของแบบวดพฤตกรรม

คณธรรมองคประกอบตางในคนท j ทอยในสถานศกษาท k จากการเกบขอมลครงท 1

และครงท 2 โดยเรยงลำดบดงแบบวดความแตกตาง

eijk คอคาเบยงเบนจากคาเฉลยของแบบวดขอตางๆ ทคาเฉลยของความแตกตาง และ

คะแนนรวมเฉลยของแบบวดคณธรรมแตละองคประกอบไมสามารถอธบายไดในขอท i

ในผเรยนคนท j ทอยในสถานศกษาท k

ตวแปรระดบผเรยน จะมทงหมด 18 สมการ คอ สมการทำนายการเปลยนแปลง

ของพฤตกรรมคณธรรมทง 9 องคประกอบ และสมการทำนายพฤตกรรมคณธรรมเฉลย

ทง 9 องคประกอบ ในสมการเหลานใหใสตวแปรควบคมทง 4 ตวลงไปในสมการ โดยยาย

ศนยกลางไปทคาเฉลยรวม (Grand mean centering) จดตดแกน Y จะแทนคาเฉลยของ

แบบวดคณธรรม ในสถานศกษาหนงเมอควบคมตวแปรควบคมใหคงทแลว เมอกำหนด

สมการเชนนแลว จะไดสมการ

πcjk = βc0k + βc1k [(SDSCALE)jk - (SDSCALE)_] + βc2k [(SES)jk - (SES)_]

+ βc3k [(GPA)jk - (GPA)_] + βc4k [(SEX)jk - (SEX)_] + rcjk

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

πcjk

คอ คาเฉลยของตวแปร c ในผเรยนคนท j จากสถานศกษาท k ตวแปร c เปนไปไดตงแต 1) คะแนนพฤตกรรมขยนทเพมขน 2) คะแนนพฤตกรรมประหยดทเพมขน 3) คะแนนพฤตกรรม ซอสตยทเพมขน 4) คะแนนพฤตกรรมมวนยทเพมขน 5) คะแนนพฤตกรรมสภาพทเพมขน 6) คะแนนพฤตกรรมสะอาดกายทเพมขน 7) คะแนนพฤตกรรมสะอาดใจทเพมขน 8) คะแนน พฤตกรรมสามคคทเพมขน 9) คะแนนพฤตกรรมมนำใจทเพมขน 10) คะแนนพฤตกรรม ขยนเฉลยครงทหนงและสอง 11) คะแนนพฤตกรรมประหยดเฉลยครงทหนงและสอง 12) คะแนนพฤตกรรมซอสตยเฉลยครงทหนงและสอง 13) คะแนนพฤตกรรมมวนยเฉลย ครงทหนงและสอง 14) คะแนนพฤตกรรมสภาพเฉลยครงทหนงและสอง 15) คะแนน พฤตกรรมสะอาดกายเฉลยครงทหนงและสอง 16) คะแนนพฤตกรรมสะอาดใจเฉลย ครงทหนงและสอง 17) คะแนนพฤตกรรมสามคคเฉลยครงทหนงและสอง 18) คะแนน พฤตกรรมมนำใจเฉลยครงทหนงและสอง (SDSCALE)jk คอ คะแนนการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมของผเรยนคนท j ทอยในสถานศกษาท k (SDSCALE)_ คอ คาเฉลยของคะแนนการตอบสนองความคาดหวงของสงคมในคนทงหมด (SES)jk คอ คะแนนสถานะทางเศรษฐกจและสงคมของผเรยนคนท j ทอยในสถานศกษาท k (SES)_ คอ คาเฉลยของสถานะทางเศรษฐกจและสงคมจากผเรยนทงหมด (GPA)jk คอ ผลการเรยนในภาคการศกษาทผานมาของผเรยนคนท j ทอยในสถานศกษาท k (GPA)_ คอ ผลการเรยนในภาคการศกษาทผานมาเฉลยจากผเรยนทงหมด (SEX)jk คอ เพศของผเรยนคนท j ทอยในสถานศกษาท k (SEX)_ คอ สดสวนคนเปนเพศชายจากผเรยนทงหมด βc1k, βc2k, คอ ขนาดของความเปลยนแปลงของตวแปร c เมอคะแนนตอบตามความคาดหวงของสงคม βc3k สถานะทางเศรษฐกจและสงคม และผลการเรยนในภาคการศกษาทผานมาเปลยนแปลงไป 1 หนวย เมอควบคมอทธพลของตวแปรอน βc4k คอความแตกตางระหวางเพศชายและเพศหญงในตวแปร c เมอควบคมอทธพลของตวแปรอน βc0k คอจดตดแกน Y ซงหมายถงคาของตวแปร c เฉลยของสถานศกษาท k เมอปรบแกอทธพล ของการตอบตามความคาดหวงของสงคม สถานะทางเศรษฐกจและสงคม ผลการเรยนเฉลย และเพศเรยบรอยแลว (Adjusted Mean) r1jk และ r2jk คอคาเศษเหลอ (Residual) ทตวแปรระดบผเรยนทงสตวแปรไมสามารถทำนายการ เปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรม และคาเฉลยของพฤตกรรมคณธรรมได

ตวแปรระดบสถานศกษาจะมทงหมด 90 สมการ มาจากตวแปร c ทงหมด 18

แบบวดและมในสมการแตละแบบวด จะมสมประสทธถดถอย 5 ตว ในสมการเหลานไมตอง

ใสตวแปรตน และใหทงจดตดไว ซงจดตดนจะแทนคาเฉลยของคะแนนเปลยนแปลงของ

แบบวดพฤตกรรมคณธรรมทง 9 องคประกอบ และคะแนนเฉลยของแบบวดพฤตกรรม

คณธรรมทง 9 องคประกอบ คาสมประสทธถดถอยของตวแปรควบคม 4 ตวทมตอคะแนน

เปลยนแปลง 9 องคประกอบและคะแนนเฉลยของแบบวดพฤตกรรมทง 9 องคประกอบ

เมอกำหนดสมการเชนนแลว จะไดดงสมการ

βc0k = γc00 + µc0k

βc1k = γc10 + µc1k βc2k = γc20 + µc2k βc3k = γc30 + µc3k

βc4k = γc40 + µc4k

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

γc00 คอ คาเฉลยของตวแปร c จากสถานศกษาทงหมดเมอควบคมตวแปรควบคมแลว

µc0k คอ คาเบยงเบนของตวแปร c ในสถานศกษาท k จากคาเฉลยของสถานศกษาทงหมด

γc10 คอ อทธพลเฉลยของการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมทมตอตวแปร c

γc20 คอ อทธพลเฉลยของสถานะทางเศรษฐกจและสงคมทมตอตวแปร c

γc30 คอ อทธพลเฉลยของผลการเรยนเฉลยทมตตวแปร c

γc40 คอ อทธพลเฉลยของเพศทมตอตวแปร c

µc0k คอ คาเบยงเบนของการเปลยนแปลงของตวแปร c ในโรงเรยน k

µc1k µc2k µc3k และ µc4k เปนอทธพลของตวแปรควบคมแตละตว ทมตอการเปลยนแปลงของ

ตวแปร c ในโรงเรยน k

การวเคราะหการเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรม

ในการวเคราะหการเปลยนแปลงของแบบวด และการวเคราะหอทธพลของ

โครงการจะแตกตางเฉพาะชดสมการระดบสถานศกษาคอ ใสตวแปรโครงการลงไป โดย

ไมตองยายศนยกลาง ในทง 90 สมการ จะไดสมการดงน

βc0k = γc00 + γc01 (PROJECT)k + µc0k

βc1k = γc10 + γc11 (PROJECT)k + µc1k

βc2k = γc20 + γc21 (PROJECT)k + µc2k

βc3k = γc30 + γc31 (PROJECT)k + µc3k

βc4k = γc40 + γc41 (PROJECT)k + µc4k

γc00 เปนคาเฉลยทปรบแกคาของตวแปรควบคมแลวของตวแปร c ในสถานศกษาทไมไดจดโครงการ

คณธรรม

γc01 เปนความแตกตางระหวางสถานศกษาทจดและไมจดโครงการคณธรรม ในคาเฉลยทปรบแก

คาของตวแปรควบคมแลวของตวแปร c

γc10 คออทธพลเฉลยของการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมทมตอตวแปร c ในกลมทไมได

จดทำโครงการ

γc20 คอ อทธพลเฉลยของสถานะทางเศรษฐกจและสงคมทมตอตวแปร c ในกลมทไมไดจดทำโครงการ

γc30 คอ อทธพลเฉลยของผลการเรยนเฉลยทมตอตวแปรตามทงสองในกลมทไมไดจดทำโครงการ

γc40 คอ อทธพลเฉลยของเพศทมตอตวแปรตามทงสองในกลมทไมไดจดทำโครงการ

γc11 คอ ความแตกตางของอทธพลเฉลยของการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคมทมตอตวแปร

ตามทงสองในกลมทจดและไมไดจดทำโครงการ

γc21 คอ ความแตกตางของอทธพลเฉลยของสถานะทางเศรษฐกจและสงคมทมตอตวแปรตามทงสอง

ในกลมทจดและไมไดจดทำโครงการ

γc31 คอ ความแตกตางของอทธพลเฉลยของผลการเรยนเฉลยทมตอตวแปร c ในกลมทจดและไมได

จดทำโครงการ

γc41 คอ ความแตกตางของอทธพลเฉลยของเพศทมตอตวแปร c ในกลมทจดและไมไดจดทำโครงการ

µc0k คอ คาเบยงเบนของตวแปร c ในโรงเรยน k ทไมสามารถอธบายดวยการจดทำโครงการ

µc1k µc2k µc3k µc14k และ µc4k เปนอทธพลของตวแปรควบคมแตละตว ทมตอตวแปร c ใน

โรงเรยน k ทไมสามารถอธบายดวยการจดทำโครงการ

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

3.3 สถตในการวเคราะหขอมล

ผลการวเคราะหทงพฤตกรรมคณธรรมในภาพรวม และพฤตกรรมคณธรรม

รายดาน จะไดคาสถตทสำคญในการอธบายปรากฎการณทเกดขน คอ

1)คาเฉลยของการเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรม (γ) ซงจะม

คาสถตทดสอบคอ คาเฉลยของการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมคณธรรม แตกตางจาก

ศนยอยางมนยสำคญทางสถตหรอไม หรอมการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมคณธรรม

ระหวางการศกษาครงท 1 และครงท 2 อยางมนยสำคญทางสถตหรอไม

2)สวนเบยงเบนมาตรฐานของความแตกตางระหวางโรงเรยน (SEest)

ซงสถตนเปนสงทบอกวาการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมคณธรรมแตกตางกนระหวาง

โรงเรยนหรอไม โดยมสถตทดสอบวาคานแตกตางจากศนยอยางมนยสำคญทางสถต หรอไม

ถาแตกตางแสดงวาแตละโรงเรยนมการเปลยนแปลงแตกตางกน ซงอาจจะเปนไปไดทโครงการ

คณธรรมมสวนเกยวของกบความแตกตางของการเปลยนแปลงดงกลาว แตถาไมแตกตาง

หมายความวาโรงเรยนแตละโรงเรยนมการเปลยนแปลงของคะแนนคณธรรมไมแตกตางกน

3)รอยละของความเปลยนแปลงของผเรยน ทสามารถอธบายไดดวย

ระดบสถานศกษา (ρ2) ซงสถตนบอกไดวาความแตกตางของการเปลยนแปลงคะแนน

พฤตกรรมคณธรรมของผเรยน สามารถอธบายไดดวยระดบสถานศกษามากนอยเพยงใด

3.4 ผลการวเคราะหขอมล

ผลการวเคราะหขอมลทางสถต ดงตารางท 3.12 พบวา

3.4.1 การเปลยนแปลงพฤตกรรมคณธรรมระหวางระดบการศกษา

ในระดบมหาวทยาลย มธยมศกษาปท 3 มธยมศกษาปท 6 มคาเฉลยของ

การเปลยนแปลงพฤตกรรมคณธรรม (คา γ ในตาราง 3.12) ไมแตกตางจากศนย ซงแสดง

ใหเหนวาคะแนนพฤตกรรมคณธรรมในสถานศกษา 3 ระดบน ไมมการเปลยนแปลงระหวาง

การศกษาครงท 1 และครงท 2

สำหรบในระดบอาชวศกษา พบวาคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขน

อยางมนยสำคญทางสถต เมอดรายละเอยดวาคะแนนพฤตกรรมคณธรรมดานในทเพมขน

พบวา คะแนนพฤตกรรมคณธรรมทกดานเพมขนอยางมนยสำคญทางสถต ในระดบ

อาชวศกษา

อยางไรกตาม ในระดบประถมศกษาปท 6 ทไดแบงเกบขอมลเปน 2 ชด

คอ ชดท 3 และชดท 4 พบวาชดท 3 มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมลดลงอยางมนยสำคญ

ทางสถต แตชดท 4 คะแนนพฤตกรรมคณธรรมไมเปลยนแปลง เมอวเคราะหรวมทงหมด

พบวา ในระดบประถมศกษาปท 6 น คณธรรมดานทลดลงอยางมนยสำคญทางสถต คอ

ประหยด และซอสตย สวนคณธรรมทเพมขนอยางมนยสำคญทางสถต คอ สามคค

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

3.4.2 การเปลยนแปลงพฤตกรรมคณธรรมระหวางสถานศกษา

ตารางท 3.12 แสดงใหเหนวา ในเกอบทกระดบชน ยกเวนระดบมธยมศกษา

ปท 6 คะแนนพฤตกรรมคณธรรมมการเปลยนแปลงแตกตางกนระหวางสถานศกษาอยางม

นยสำคญทางสถต เชน ในระดบอาชวศกษา มคาเฉลยของการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมโดยรวม (γ) เทากบ 0.03 (p < .05) และสวนเบยงเบนมาตรฐานของการ

เปลยนแปลง (คา SEest ในตาราง 3.12) เทากบ 0.024 (p < .01) และการทสวนเบยงเบน

มาตรฐานของการเปลยนแปลง (SEest) มคาตางจากศนยอยางมนยสำคญทางสถตน

แสดงวา นาจะมตวแปรอน เชน โครงการคณธรรม มาเกยวของกบความแตกตางของการ

เปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมคณธรรมระหวางสถานศกษาในระดบอาชวศกษา

แตถา SEest ไมถงระดบนยสำคญทางสถต เชนในระดบมธยมศกษา

ปท 6 กหมายความวา ตวแปรอนไมสามารถ อธบายการเปลยนแปลงไดเพราะไมม

ความแตกตางของการเปลยนแปลงนนเอง หรอหมายความวา ในระดบมธยมศกษาปท 6

โครงการคณธรรมไมมผลตอการเปลยนแปลงของคะแนนพฤตกรรมคณธรรมระหวาง

โรงเรยนแตอยางใด

3.4.3 การเปลยนแปลงพฤตกรรมคณธรรมระหวางผเรยน ท

สามารถอธบายไดดวยระดบสถานศกษา

เมอพจารณาการเปลยนแปลงของคะแนนพฤตกรรมคณธรรม วาการ

เปลยนแปลงทแตกตางกนระหวางผเรยนนน สามารถอธบายไดดวยความแตกตางระหวาง

สถานศกษาอยางไร โดยดจากคาสถต ρ2 จากตารางท 3.12 พบวา ในระดบอาชวศกษา

และมธยมศกษาตอนปลาย สถานศกษาสามารถอธบายความแตกตางของการเปลยนแปลง

ระหวางผเรยนไดเพยง 4 % ในระดบมหาวทยาลยสามารถอธบายได 9 % มธยมศกษา

ตอนตนสามารถอธบายได 15 % และระดบประถมศกษาปท 6 สามารถอธบายไดมากทสด

ถง 27 %

ซงนาจะแสดงใหเหนวา ระดบประถมศกษาปท 6 เปนระดบการศกษา

ทโครงการคณธรรมนาจะมสวนเกยวของมากทสด ในการอธบายการเปลยนแปลง

พฤตกรรมคณธรรมระหวางผเรยนทสามารถอธบายไดดวยระดบสถานศกษา

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง3.12

คาเฉลยข

องกา

รเปลยน

แปลง

ของแ

บบวด

พฤต

กรรมคณธร

รมใน

แตละ

ระดบชน

ควา

มแต

กตางขอ

งการเปลยน

แปลง

ระหวา

งสถา

นศกษ

าแล

ะรอย

ละขอ

งควา

มเปลย

นแป

ลงทสา

มารถอ

ธบาย

ไดดวย

สถาน

ศกษ

า

พฤต

กรรม

คณธร

รม

คาเฉ

ลยขอ

งการ

เปลย

นแปล

งระห

วางค

รงท

1

และ

ครงท

2 (γ

)

สวนเ

บยงเ

บนมา

ตรฐา

นของ

ความ

เปลย

นแปล

งระห

วาง

รร.

(SE e

st)

รอยล

ะของ

ความ

เปลย

นแปล

งทอธ

บายด

วย ร

ร. (ρ

2 )

มหาว

ทยาล

ยอา

ชวะ

ม. 6

ม. 3

ป. 6

ฃด 3

ป. 6

ฃด 4

มหาว

ทยาล

ยอา

ชวะ

ม. 6

ม. 3

ป. 6

ฃด 3

ป. 6

ฃด 4

มหาว

ทยาล

ยอา

ชวะ

ม. 6

ม. 3

ป. 6

ฃด 3

ป. 6

ฃด 4

รวม

0.02

0.03

**0.

010.

00-0

.03*

0.03

0.02

9**

0.02

4*0.

019

0.04

2**

0.04

5**

0.08

6**

94

415

1538

ขยน

ประห

ยด

ซอสต

ย

มวนย

สภาพ

สะอา

ดกาย

สะอา

ดใจ

สามค

ค

มนำใ

จ

0.01

0.00

0.01

0.05

**

0.01

0.02

0.00

0.03

0.02

0.03

*

0.03

*

0.02

*

0.04

**

0.04

**

0.03

*

0.04

**

0.05

*

0.04

**

-0.0

2

0.02

0.00

0.01

0.01

0.00

-0.0

1

0.02

0.01

-0.0

2

0.00

0.00

0.00

0.00

-0.0

1

0.00

0.01

0.02

-0.0

3

-0.0

2*

-0.0

5**

-0.0

2

-0.0

1

0.02

0.01

0.04

*

0.03

0.03

3

0.03

5

0.02

3

0.04

4

0.04

2

0.02

2

0.01

9

0.04

8

0.03

7

0.03

1

0.03

7

0.01

7

0.04

2

0.04

0

0.03

5

0.03

1

0.03

5

0.03

7

0.03

2

0.03

0

0.00

9

0.03

1

0.02

8

0.02

1

0.02

2

0.04

4

0.02

0

0.05

2

0.03

6

0.02

6

0.05

1*

0.05

1

0.04

9*

0.04

8*

0.05

2

0.04

3

0.06

7*

0.03

2

0.03

8

0.07

3*

0.04

9

0.08

1

0.08

2*

0.09

5**

0.09

7**

7 13 24 10 16 13 8 15 11

5 13 11 8 7 13 12 7 6

6 13 4 6 9 11 10 17 4

14 14 33 13 18 23 30 15 14

19 12 51 18 14

48 50 29 38

หมาย

เหต

*p <

.05,

**p

< .0

1

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

4. การวเคราะหอทธพลของโครงการคณธรรม

เมอการวเคราะหในตารางท 3.12 พบวา คาเฉลยการเปลยนแปลงของคะแนน

พฤตกรรมคณธรรมระหวางการศกษาครงท 1 และครงท 2 (γ) แตกตางกน รวมถงคะแนน

เฉลยของพฤตกรรมคณธรรมระหวางครงท 1 และครงท 2 (SEest) แตกตางกนอยางมนย

สำคญทางสถต โดยพบความแตกตางเหลานในทกระดบการศกษา ในการวเคราะหสวนท 4

นจะเปนการวเคราะหขนตอไปเพอตรวจสอบดวาโครงการคณธรรมมสวนเกยวของกบการ

เปลยนแปลงเหลานนหรอไม

ในการวเคราะหอทธพลของโครงการคณธรรม สามารถวเคราะหได 2 รปแบบ

ดวยกน

รปแบบท1: วเคราะหโดยใสโครงการคณธรรมทงหมดลงไป และด

อทธพลของโครงการคณธรรมหนงเมอควบคมอทธพลของโครงการคณธรรมอน

คณะผวจยตดสนใจไมวเคราะหดวยวธน เนองจากจำนวนตวแปร

โครงการคณธรรมมจำนวนใกลเคยงกบจำนวนสถานศกษาในแตละระดบ เชน ระดบ

อาชวศกษา มจำนวน 20 แหงทใชในการวเคราะห แตมตวแปรโครงการคณธรรมถง 15

ตวแปร ทำใหคาสมประสทธทไดออกมาไมเสถยร

รปแบบท 2: วเคราะหโดยใสโครงการคณธรรมทและตว และดอทธพล

ของโครงการคณธรรมหนงโดยไมสนใจอทธพลของโครงการอน

คณะผวจยไดเลอกใชวธนในการวเคราะหขอมล

4.1 การคดเลอกโครงการคณธรรมในการวเคราะหขอมล

ดงทกลาวมาแลวขางตน การจดทำโครงการคณธรรมในงานวจยน แบงออก

เปน 3 กลมดวยกน คอ

กลมท 1: กลมทจดนอยหรอแทบไมจดเลย คอ มนกเรยนเขารวม

โครงการ 0-10 %

กลมท 2: กลมทจดใหนกเรยนบางสวน คอ มนกเรยนเขารวมโครงการ

10-90 %

กลมท 3: กลมทจดใหนกเรยนเกอบทกคน คอ มนกเรยนเขารวมโครงการ

90-100 %

ในการคดเลอกโครงการคณธรรมทสามารถนำมาใชวเคราะห ผวจยเลอก

โครงการคณธรรมทไมอยในกลมใดกลมหนงเกน 80 % เนองจากจะทำใหไมมการ

กระจายของขอมลมากพอ และสงผลใหอำนาจในการปฏเสธสมมตฐานตำมาก หรอกลาว

อกนยหนงคอ ทำใหการวเคราะหผล เพอแสดงความแตกตางอยางมนยสำคญทางสถต

เกดขนไดยาก

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

โครงการคณธรรมทสามารถนำมาใชวเคราะหได แสดงไวในตาราง 3.11 โดย

พบวามจำนวนโครงการทไดรบการคดเลอกเพอการวเคราะหขอมลในขนน ในระดบอาชวศกษา

จำนวน 15 โครงการระดบมธยมศกษาปท 6 จำนวน 10 โครงการ ระดบมธยมศกษาปท 3

จำนวน 10 โครงการ และประถมศกษาปท 6 จำนวน 11 โครงการ

4.2 การวเคราะหอทธพลของโครงการคณธรรม

ใชการวเคราะหพหระดบเพอตรวจสอบอทธพลของโครงการ โดยเปลยนชด

สมการระดบสถานศกษา ดวยการใสตวแปรโครงการคณธรรมเพมลงไป แตไมตองยาย

จดศนยกลางของตวแปร

4.2.1 คาสถตทสำคญในการวเคราะห

ในการวเคราะหอทธพลของโครงการคณธรรม จะไดคาสถตทสำคญใน

การอธบายปรากฎการณทเกดขน คอ

1) คาเฉลยของการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมคณธรรมระหวาง

การศกษาครงท1และครงท2เปรยบเทยบระหวางสถานศกษาทจดและไมไดจด

โครงการ (γ101) ซงจะมคาสถตทดสอบคอ การวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของ

คาเฉลยการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมคณธรรมระหวางการศกษาครงท 1 และครงท 2

ระหวางสถานศกษาทจดโครงการ กบสถานศกษาทไมไดจดโครงการ วามความแตกตาง

กนอยางมนยสำคญทางสถตหรอไม

2) คาเฉลยคะแนนพฤตกรรมคณธรรมในการศกษาครงท 1 และ

ครงท 2 รวมกน เปรยบเทยบระหวางสถานศกษาทจดและไมไดจดโครงการ (γ201) ซงจะมคาสถตทดสอบคอ การวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรวมคะแนน

พฤตกรรมคณธรรมในการศกษาครงท 1 และครงท 2 ของสถานศกษาทจด และไมได

จดโครงการ วามความแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถตหรอไม

4.2.2 แนวทางการวเคราะห

ในการวเคราะหอทธพลของโครงการจะมการวเคราะหใน 2 ระดบ คอ

4.2.2.1 โครงการมสวนสงผลใหการเปลยนแปลงของคะแนน

พฤตกรรมคณธรรมระหวางครงท 1 และครงท 2 เปลยนแปลงไปตามสถานศกษา

ทจด-ไมจดโครงการหรอไม

โดยเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยการเปลยนแปลง

คะแนนพฤตกรรมคณธรรมระหวางการศกษาครงท 1 และครงท 2 ระหวางสถานศกษาทจด

โครงการกบสถานศกษาทไมไดจดโครงการ วามความแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต

หรอไม ซงหากพบวาโครงการมอทธพล (คา γ101ในตาราง 3.13 มนยสำคญทางสถต)

จะวเคราะหวาคะแนนการเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรมในกลมจดทำโครงการเปน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

อยางไร และคะแนนการเปลยนแปลงในกลมทไมจดทำโครงการเปนอยางไร (คา dใน ตาราง 3.14) และคณธรรมประการใดทแตกตางกน ซงการวเคราะหอทธพลของโครงการ คณธรรมในลกษณะน จะมความชดเจนทสดในการแสดงอทธพลของโครงการสำหรบ สถานศกษาทจดโครงการ ดงแสดงในโมเดล 1

โมเดลอทธพลโครงการแบบท1

อยางไรกตาม หากโครงการไมสงผลใหการเปลยนแปลงของคะแนนพฤตกรรม คณธรรมระหวางครงท 1 และครงท 2 มความแตกตางระหวางสถานศกษาทจด-ไมจดโครงการ อยางมนยสำคญทางสถตแลว (คา γ101ในตาราง 3.13 ไมมนยสำคญทางสถต) ใหวเคราะห อทธพลของโครงการโดยใชอกวธหนง คอ

4.2.2.2 โครงการคณธรรมมอทธพลตอคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลยรวมในการศกษาครงท 1 และครงท 2 ระหวางสถานศกษาทจด-ไมจดโครงการหรอไม วธนเปนการวเคราะหเปรยบเทยบคาเฉลยรวมคะแนนพฤตกรรม คณธรรมในการศกษาครงท 1 และครงท 2 ระหวางสถานศกษาทจดโครงการ และ สถานศกษาทไมจดโครงการ (คา γ201ในตาราง 3.13) ถาพบความแตกตางอยางมนยสำคญทางสถต (คา γ201ในตาราง 3.13 มนยสำคญทางสถต) แสดงวาสถานศกษาทจดทำโครงการและไมจดทำโครงการมการเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรมใกลเคยงกน แตมคาเฉลยกอน และหลงทำแตกตางกนระหวางกลม ใหวเคราะหเพมเตมวาพบความ แตกตางในคณธรรมดานใด ซงการวเคราะหอทธพลของโครงการคณธรรมโดยวธน จะใช ตอเมอการวเคราะหอทธพลใน วธแรกไมพบความแตกตางทางสถตเทานน โดยวธทสอง นอาจจะมความชดเจนไมมากเทา การวเคราะหแบบแรกในการแสดงอทธพลของโครงการสำหรบสถานศกษาทจดโครงการ แตกสามารถแสดงอทธพลของโครงการได ในกรณท สถานศกษาทจดทำโครงการและไมจดทำโครงการ มการเปลยนแปลงของพฤตกรรม คณธรรมใกลเคยงกน แตมคาเฉลยรวมกอนและหลงทำโครงการ (การศกษาท 1 และ 2) แตกตางกนระหวางกลม ดงแสดงในโมเดล 2

คะแนนคณธรรม

สถานศกษาทจดโครงการ

สถานศกษาทไมไดจดโครงการ

ครงท 1 ครงท 2

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

โมเดลอทธพลโครงการแบบท2

อยางไรกตาม หากคา γ101 และคา γ201ทงสองตวในตาราง 3.13 ไมถงระดบนย

สำคญทางสถต แสดงวาโครงการเหลานนแทบไมมอทธพลตอคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเลย

ตาราง3.13 ผลการวเคราะหอทธพลของโครงการคณธรรมทมตอคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมทเปลยนแปลงจากครงท 1 และครงท 2 และอทธพลของ

โครงการทมตอคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลยระหวางครงท1และ

ครงท2

โครงการคณธรรม

ผลของโครงการตอการเปลยนแปลงพฤตกรรม

คณธรรม (γ101)

ผลของโครงการตอพฤตกรรมคณธรรมเฉลย

(γ201)

อาชวะ ม. 6 ม.3 ป.6 ชด 3 ป.6 ชด 4 อาชวะ ม. 6 ม.3 ป.6 ชด 3 ป.6 ชด 4

การเรยนศาสนา -0.01 0.06

อบรมคณธรรม -0.01 0.05

พธกรรมศาสนา 0.00 -0.01

คายธรรมะ -0.01 0.00 -0.03 0.01 0.02 0.01 0.10** 0.00 0.06 0.06

คายคณธรรมอน 0.03 0.01 0.00 0.00 -0.05 0.01 0.05 0.05 0.02 0.01

คายลกเสอ -0.03 -0.04 0.01 -0.03 0.02 -0.02 -0.04 0.00

ตานยาเสพตด 0.03 0.01 0.02 0.05* 0.02 0.01 0.00 -0.06 0.05 -0.01

เสรมความประหยด -0.02 0.00 0.03 0.09 -0.06 -0.01

เสรมความซอสตย -0.03 0.02 0.00 0.09* -0.14 0.01

เสรมมารยาท -0.04* 0.00 0.00 0.02 0.07 0.11** -0.09 -0.05 -0.09 -0.05

เสรมความสามคค -0.05** 0.02 -0.01 0.05* 0.02 0.01 0.04 -0.02 -0.18* -0.02

เสรมความมนำใจ -0.03 0.01 0.02 0.00 0.02 0.02 -0.03 0.06 0.02 0.08

บนทกความด -0.03 0.01 0.01 0.02 0.12* 0.07 -0.10** 0.00 -0.12 -0.17*

รวมมอผปกครอง -0.02 0.01 -0.01 0.02 0.03 -0.01 0.00 0.03 0.01 0.02

ประกวดคณธรรม -0.02 -0.01 0.01 0.03 0.01 0.08 -0.01 0.01 0.00 0.00

หมายเหต *p < .05, **p < .01

คะแนนคณธรรม

สถานศกษาทจดโครงการ

สถานศกษาทไมไดจดโครงการ

ครงท 1 ครงท 2

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0

4.3 ผลการวเคราะห

4.3.1. โครงการคณธรรมมสวนสงผลใหการเปลยนแปลงของคะแนน

พฤตกรรมคณธรรมระหวางการศกษาครงท 1 และครงท 2 แตกตางกนหรอไม ระหวาง

สถานศกษาทจดและไมไดจดโครงการ

ผลการวเคราะหขอมลใน ตาราง 3.13 พบวา มบางโครงการทมอทธพล

อยางมนยสำคญทางสถต ตอการเปลยนแปลงของคะแนนพฤตกรรมคณธรรมระหวาง

ครงท 1 และครงท 2 ระหวางสถานศกษาทจดและไมไดจดโครงการ ดงน

โดยในระดบอาชวศกษา โครงการทมอทธพล คอ โครงการเสรมมารยาท

(γ101 = -0.04, p < .05) และโครงการเสรมความสามคค (γ101 = -0.05, p < .01) ทพบวา

สถานศกษาทจดโครงการมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขนอยางมนยสำคญ

ทางสถต แตเพมขนนอยกวาสถานศกษาทไมจดโครงการในระดบประถมศกษาปท 6 คอ

โครงการเสรมความสามคค (γ101 = 0.05, p < .05) โครงการตานยาเสพตด (γ101 = 0.05,

p < .05) และโครงการบนทกความด (γ101 = 0.12, p < .05) โดยพบวาสถานศกษาท

จดทำโครงการมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขนมากกวาสถานศกษาทไมได

จดทำโครงการอยางมนยสำคญทางสถต

สำหรบในระดบมธยมศกษาตอนปลายและมธยมศกษาตอนตน ไมม

โครงการใดทมอทธพลตอคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเปลยนแปลงเลย

4.3.2 โครงการคณธรรมมอทธพลตอคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลย

รวมของการศกษาครงท 1 และครงท 2 ระหวางสถานศกษาทจดและไมไดจดโครงการ

หรอไม

ผลการวเคราะหขอมลในตาราง 3.13 ในขนทสองน เปนการตรวจสอบ

ตอเนองเฉพาะโครงการทไมพบวามอทธพลตอการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมคณธรรม

จากการวเคราะหคา γ101 โดยวธท 1 ในขอ 4.3.1 เทานน

สำหรบโครงการทผานการวเคราะหทางสถตแลววามอทธพลตอการ

เปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมคณธรรมในขอ 4.3.1. จะไมมการแปลผลซำในขนนอก

ผลการวเคราะหขอมลในตาราง 3.13 พบวา มจำนวนโครงการบาง

โครงการทมอทธพลอยางมนยสำคญทางสถต ตอคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลย

รวมของการศกษาครงท 1 และครงท 2 ระหวางสถานศกษาทจดและไมไดจดโครงการ

โดยในระดบอาชวศกษา พบวา โครงการทมอทธพล คอ โครงการเสรม

ความซอสตย (γ201 = 0.09, p < .05) โดยพบวา สถานศกษาทจดโครงการนมคาเฉลย

รวมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมของการศกษาครงท1และครงท2สงกวาสถานศกษา

ทไมจดโครงการอยางมนยสำคญทางสถต

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ในระดบมธยมศกษาปท 6 พบวา โครงการทมอทธพล คอ โครงการ

คายธรรมะ และโครงการบนทกความด โดยพบวาสถานศกษาทจดโครงการคายธรรมะ

มคาเฉลยรวมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมของการศกษาครงท 1 และครงท 2

สงกวาสถานศกษาทไมไดจดอยางมนยสำคญทางสถต (γ201 = 0.10, p < .01) แต

สถานศกษาทจดโครงการบนทกความด มคาเฉลยรวมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมตำกวา

สถานศกษาทไมไดจดอยางมนยสำคญทางสถต (γ201 = -0.10, p < .01)

ในระดบประถมศกษาปท 6 พบวานอกเหนอจากโครงการทผานการ

วเคราะหจากขอ 4.3.2.1 แลว ไมพบโครงการอนทมอทธพลตอคะแนนพฤตกรรมคณธรรม

เฉลยรวมของการศกษาครงท 1 และครงท 2 ระหวางสถานศกษาทจดและไมไดจดโครงการ

แตอยางใด

4.3.3 การวเคราะหโครงการคณธรรมทมอทธพลตอคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมรายดาน ระหวางสถานศกษาทจดและไมไดจดโครงการ ในแตละระดบการศกษา

การวเคราะหขนตอไป เปนการนำเสนอผลการวเคราะหโครงการคณธรรม

ทมอทธพลตอคะแนนพฤตกรรมคณธรรมรายดาน ระหวางสถานศกษาทจดและไมได

จดโครงการในแตละระดบการศกษา โดยในตาราง 3.14 นำเสนอเฉพาะโครงการทมอทธพล

ตอการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมคณธรรมอยางมนยสำคญทางสถตจากการวเคราะห

ในขอ 4.3.1 และในตาราง 3.15 นำเสนอเฉพาะโครงการทมอทธพลตอคะแนนเฉลยรวม

พฤตกรรมคณธรรมอยางมนยสำคญทางสถตจากการวเคราะหในขอ 4.3.2.

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

ตาราง3.14 อธบายรายละเอยดของโครงการทสามารถอธบายความแตกตาง ของคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเปลยนแปลงระหวางโรงเรยนได อยางมนยสำคญ โดยแสดงการเปลยนแปลงของกลมททำโครงการ และกลมทไมทำโครงการ และแสดงวาคณธรรมดานใดทแตกตาง อยางมนยสำคญทางสถต

โครงการคณธรรม

ทำ/ไ

มทำโ

ครงก

าร

อทธพ

ลของ

โครง

การต

อการ

เปลย

นแปล

งพ

ฤตกร

รมคณ

ธรรม

(γ10

1)

คาเฉ

ลยพ

ฤตกร

รมคณ

ธรรม

ครงท

1 (M

PRE)

คาเฉ

ลยพ

ฤตกร

รมคณ

ธรรม

ครงท

2 (M

POST

)

ความ

แตกต

างคา

เฉลย

พฤต

กรรม

คณธร

รมคร

งท 1

และ

2 เม

อปรบ

แกตว

แปรค

วบคม

(d)

คณธรรมรายดานทแตกตางอยางมนยสำคญทางสถต

อาชวศกษา

เสรมมารยาท รวม -0.04* สภาพ (-0.09*) สามคค (-0.08*) มนำใจ (-0.10**)

ทำ 3.11 3.14 0.02 ขยน (0.05*) ประหยด (0.05*) มวนย (0.07*)

สภาพ (0.09**) สะอาดกาย (0.05*) สะอาดใจ (0.06*)

สามคค (0.10**) มนำใจ (0.10**)

ไมทำ 2.89 3.01 0.06**

เสรมความสามคค รวม -0.05** มวนย (-0.07*) สภาพ (-0.09**) สามคค (-0.06*)

มนำใจ (-0.06*)

ทำ 3.10 3.12 0.01 สะอาดใจ (0.03*)

ไมทำ 2.95 3.06 0.06** ขยน (0.05**) ประหยด (0.06**) ซอสตย (0.03*)

มวนย (0.09**) สภาพ (0.09**) สะอาดกาย (0.04*)

สะอาดใจ (0.05*) สามคค (0.08**) มนำใจ (0.08**)

ป. 6 ชดท 3

ตานยาเสพตด รวม 0.05* ซอสตย (0.09**)

ทำ 3.11 3.09 -0.02* ซอสตย (-0.03**)

ไมทำ 3.14 3.05 -0.06** ประหยด (-0.06*) ซอสตย (-0.12)

เสรมความสามคค รวม 0.12**

ทำ 3.05 3.03 -0.01 ซอสตย (-0.04*)

ไมทำ 3.36 3.22 -0.07** ประหยด (-0.06*) ซอสตย (-0.08**) สภาพ (-0.05*)

ป. 6 ชดท 4

บนทกความด รวม สะอาดกาย (0.13*) สามคค (0.15*) สามคค (0.17*)

ทำ สามคค (0.07**) มนำใจ (0.06**)

ไมทำ

หมายเหต *p < .05, **p < .01

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง3.15 แสดงรายละเอยดของโครงการคณธรรมทมอทธพลทำใหเกดความ

แตกตางในคะแนนพฤตกรรมคณธรรมโดยเฉลย โดยแสดงเพมเตมวา

คณธรรมดานใดทแตกตางอยางมนยสำคญ

โครงการคณธรรม คาเฉลยรวม

พฤตกรรม

คณธรรม

ครงท 1 และ 2

อทธพลของโครงการ

ตอพฤตกรรมคณธรรม

เฉลย (γ201)

คณธรรมรายดานทแตกตางอยางมนยสำคญ

ทางสถต

อาชวศกษา ไมทำ ทำ

เสรมความซอสตย1 3.01 3.11 0.09* ขยน (0.10*) สภาพ (0.12*) สามคค (0.11*)

เสรมมารยาท1,2 3.00 3.11 0.11** ขยน (0.11*) ประหยด (0.10*) สภาพ (0.14*)

สะอาดใจ (0.08*) สามคค (0.16**) มนำใจ (0.14*)

มธยมศกษาตอนปลาย

คายธรรมะ 3.18 3.27 0.10** ขยน (0.20**) มวนย (0.21**) สภาพ (0.16*)

สะอาดใจ (0.07*)

บนทกความด 3.28 3.19 -0.10** ขยน (-0.16*) มวนย (-0.17*) สภาพ (-0.19**)

สะอาดกาย (-0.15**) สามคค (-0.11*)

ป. 6 ชดท 3

เสรมความสามคค1,2 3.22 3.04 -0.18* ขยน (-0.22*) ประหยด (-0.17*) มวนย (-0.20*)

สภาพ (-0.18*)

ป. 6 ชดท 4

บนทกความด2 3.15 2.99 -0.17* สามคค (-0.21*) มนำใจ (-0.20*)

หมายเหต 1 = ระดบชนดงกลาว มคะแนนพฤตกรรมเปลยนแปลงแตกตางจากศนยอยางมนยสำคญ (คะแนนครงท 1 และครงท 2 แตกตางกน)

2 = โครงการดงกลาวสามารถอธบายความแตกตางของคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเปลยนแปลงระหวางโรงเรยนไดอยางมนยสำคญ

*p < .05, **p < .01

ระดบอาชวศกษา

จากตาราง 3.14 พบวา สถานศกษาทจดทำโครงการเสรมมารยาท ม

คะแนนคณธรรมเพมขน 0.02 คะแนน (d= 0.02, MPRE = 3.11, MPOST = 3.14) ซงไมถง

ระดบนยสำคญทางสถต แตสถานศกษาทไมไดจดทำโครงการมคะแนนเพมขน 0.06 คะแนน

ซงถงระดบนยสำคญทางสถต (d= 0.06, MPRE = 2.89, MPOST = 3.01, p < .01) แสดง

ใหเหนวาสถานศกษาทไมไดจดทำโครงการนมคะแนนเพมขนมากกวาสถานศกษาท

จดทำอย 0.04 คะแนน อยางไรกตามเมอพจารณาจากตาราง 3.15 จะพบวาคาเฉลย

รวมของคะแนนพฤตกรรมคณธรรมในสถานศกษาทจดทำโครงการเสรมมารยาท

กยงสงกวาสถานศกษาทไมจดทำโครงการอยางมนยสำคญทางสถต (γ201 = 0.11,

p < .01)

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

สวนโครงการเสรมความสามคค สถานศกษาทจดทำโครงการมคะแนน

พฤตกรรมคณธรรมเพมขน 0.01 คะแนน (d= 0.01, MPRE = 3.10, MPOST = 3.12) ซงไม

ถงระดบนยสำคญทางสถต แตสถานศกษาทไมไดจดทำโครงการนมคะแนนเพมขน 0.06

คะแนน อยางมนยสำคญทางสถต (d= 0.06, MPRE = 2.95, MPOST = 3.06, p < .01)

แสดงใหเหนวาสถานศกษาทไมไดจดทำโครงการมคะแนนเพมขนมากกวาสถานศกษา

ทจดทำอย 0.05 คะแนน อยางไรกตาม เมอยอนไปดจากตาราง 3.13 แสดงใหเหนวา

ถงแมวาสถานศกษาทจดทำโครงการเสรมความสามคค จะมคาเฉลยรวมคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมครงท 1 และครงท 2 มากกวาสถานศกษาทไมไดจดทำโครงการกตาม แตความ

แตกตางนไมถงระดบนยสำคญทางสถต (γ201 = 0.01)

โครงการสดทายทมผลตอพฤตกรรมคณธรรมในระดบอาชวศกษา คอ

โครงการเสรมความซอสตย ทผลจากตาราง 3.13 ไมพบวามอทธพลตอคะแนนทเปลยนแปลง

เพมขนของพฤตกรรมคณธรรม (γ101 = -0.03) แสดงวากลมททำและไมทำโครงการ

มคะแนนเพมขนพอ ๆ กน แตกลมททำโครงการเสรมความซอสตย (ตาราง 3.15)

มคาเฉลยรวมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมครงท 1 และครงท 2 สงกวากลมทไม

ทำอยางมนยสำคญทางสถต(γ201 = 0.09, p < .05)

ระดบมธยมศกษาปท6

จากตาราง 3.13 พบวาโครงการคายธรรมะ (γ101 = 0.00) และโครงการ

บนทกความด (γ101 = 0.01) ไมมอทธพลตอคะแนนทเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรม

ระหวางสถานศกษาทจดทำและไมจดทำโครงการ

แตกลมสถานศกษาททำโครงการคายธรรมะ มคาเฉลยรวมคะแนน

พฤตกรรมคณธรรมในการศกษาครงท 1 และครงท 2 สงกวากลมทไมไดจดทำโครงการ

อยางมนยสำคญทางสถต (γ201 = 0.10, p < .01) แสดงวา สถานศกษาทจดทำโครงการ

คายธรรมะ มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมสงกวากลมทไมไดจดโครงการ ทงใน

การศกษาครงท1และครงท2

ในทางกลบกน สถานศกษาททำโครงการบนทกความด มคาเฉลยรวม

คะแนนพฤตกรรมคณธรรมในการศกษาครงท 1 และครงท 2 ตำกวากลมทไมไดจดทำ

โครงการอยางมนยสำคญทางสถต (γ201 = -0.10, p < .01) แสดงวาสถานศกษาททำ

โครงการบนทกความด มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมตำกวากลมทไมไดจดทำโครงการ

ทงในการศกษาครงท 1 และ ครงท 2

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ระดบมธยมศกษาปท3

ไมมโครงการคณธรรมใดเลยทสงผลตอการเปลยนแปลงของคะแนน

พฤตกรรมคณธรรม หรอคะแนนเฉลยรวมของพฤตกรรมคณธรรมในการศกษาครงท 1

และครงท 2 ของสถานศกษาทจดหรอไมจดโครงการ

ระดบประถมศกษาปท6

จากตาราง 3.14 พบวา สถานศกษาทจดทำโครงการตอตานยาเสพตด

มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมลดลง 0.02 คะแนน (d= -0.02, MPRE = 3.12, MPOST = 3.09)

ซงไมถงระดบนยสำคญทางสถต แตสถานศกษาทไมไดจดทำโครงการนมคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมลดลง 0.06 คะแนน (d= -0.06, MPRE = 3.14, MPOST = 3.05, p < .01) ซงถง

ระดบนยสำคญทางสถต แสดงใหเหนวาสถานศกษาทจดทำโครงการตอตานยาเสพตด

มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมลดลงนอยกวาสถานศกษาทไมจดทำอย 0.04 คะแนน สามารถ

อธบายไดวาสถานศกษากลมทจดทำโครงการตอตานยาเสพตด นาจะมความคงท

ของคะแนนพฤตกรรมคณธรรมมากกวากลมทไมไดจดทำโครงการ แมวาคาเฉลย

รวมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมในการศกษาครงท 1 และครงท 2 ของกลมทจดทำและไมได

จดทำโครงการ (ตาราง 3.13) จะไมมความแตกตางกนในทางสถตกตาม (γ201 = 0.05)

จากตาราง 3.14 พบวา สถานศกษาทจดทำโครงการสงเสรมความสามคค

มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมลดลง 0.01 คะแนน (d= -0.01, MPRE = 3.05, MPOST = 3.03)

ซงไมถงระดบนยสำคญทางสถต แตสถานศกษาทไมไดจดทำโครงการมคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมลดลง 0.07 คะแนนอยางมนยสำคญทางสถต (d= -0.07, MPRE = 3.36, MPOST = 3.22,

p < .01) แสดงใหเหนวาสถานศกษาทไมไดจดทำโครงการมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมลดลง

นอยกวาสถานศกษาทจดทำโครงการอย 0.06 คะแนน สามารถอธบายไดวา สถานศกษา

กลมทจดทำโครงการสงเสรมความสามคค มความคงทของคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมมากกวากลมทไมไดจดทำโครงการ นอกจากน ตาราง 3.15 ยงแสดงใหเหนวา

คาเฉลยรวมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมในการศกษาครงท 1 และครงท 2 ของกลมสถานศกษา

ทจดทำโครงการสงเสรมความสามคค นอยกวาสถานศกษาทไมจดทำโครงการถง 0.18

คะแนนอยางมนยสำคญทางสถต (γ201 = -0.18, p < .05) แสดงวากลมสถานศกษาท

จดทำโครงการสงเสรมความสามคค มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมนอยกวากลมทไมจด

แตความแตกตางนจะลดนอยลงเรอย ๆ เมอเวลาผานไป

จากตาราง 3.14 พบวา สถานศกษาทจดทำโครงการบนทกความด ม

คะแนนเพมขน 0.08 คะแนนอยางมนยสำคญทางสถต (d = 0.08, MPRE = 2.96, MPOST =

3.04) แตสถานศกษาทไมไดจดทำโครงการมคะแนนลดลง 0.05 คะแนน (d = -0.05, MPRE =

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

3.24, MPOST = 3.17) แตไมถงระดบนยสำคญทางสถต แสดงใหเหนวาสถานศกษาทไม

ไดจดทำโครงการมคะแนนเพมขนนอยกวาสถานศกษาทจดทำอย 0.12 คะแนน โดยกลม

ทจดทำโครงการจะมคะแนนเพมขน แตกลมทไมจดทำโครงการจะมคะแนนลดลง

นอกจากน กลมสถานศกษาทจดทำโครงการบนทกความด มคาเฉลยรวมคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมในการศกษาครงท 1 และครงท 2 นอยกวาสถานศกษาทไมจดทำโครงการถง

0.17 คะแนนอยางมนยสำคญทางสถต (γ201 = -0.17, p < .05) แสดงวากลมสถานศกษา

ทจดทำโครงการบนทกความด มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมนอยกวากลมไมจด แตความ

แตกตางระหวางสองกลมนจะลดนอยลงเรอย ๆ เมอเวลาผานไป

4.3.4 การวเคราะหโครงการคณธรรมโดยพจารณาขนาดอทธพลของ

ความแตกตางคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเพมขน หรอขนาดอทธพลของความแตกตาง

คะแนนพฤตกรรมคณธรรมโดยเฉลย ระหวางสถานศกษาทจดทำและไมจดทำโครงการ

ในแตละระดบการศกษา

การวเคราะหขนน เปนการนำเสนอผลการวเคราะหโครงการคณธรรม

โดยพจารณาจากขนาดอทธพล (Effect Size) ของโครงการ

ทงน เกณฑการพจารณาวาโครงการคณธรรมใดมขนาดอทธพลในระดบด

จะดจากขนาดอทธพล 2 ลกษณะ คอ ขนาดอทธพลของความแตกตางคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมทเพมขนระหวางสถานศกษาทจดทำและไมจดทำโครงการหรอขนาดอทธพลของ

ความแตกตางคะแนนพฤตกรรมคณธรรมโดยเฉลยระหวางสถานศกษาทจดทำและไม

จดทำโครงการ ในแตละระดบการศกษา โดยโครงการนน ๆ ตองมคาขนาดอทธพลแบบใด

แบบหนง สงกวา 0.5 และไมมทศทางลบ ดงแสดงในตาราง 3.16

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

ตาราง3.16 แสดงโครงการคณธรรมทมขนาดอทธพลของความแตกตางในคะแนน พฤตกรรมคณธรรมทเพมขน หรอขนาดอทธพลของความแตกตาง ในคะแนนพฤตกรรมคณธรรมโดยเฉลยระหวางสถานศกษาทจดทำ และไมจดทำโครงการในเกณฑด

โครงการคณธรรม ขนาดอทธพลของความแตกตางของคะแนนทเพมขน

ขนาดอทธพลของความแตกตางของคาเฉลยรวม

อาชวศกษา

โครงการตอตานยาเสพตด 1.18 0.04

คายอบรมอน ทไมใชศาสนาหรอ ลกเสอ/เนตรนาร (เชน ฝกวนย ปฐมนเทศ)

1.16 0.05

มธยมศกษาปท 6

โครงการสงเสรมความสามคค 1.01 0.32

คายอบรมอน ทไมใชศาสนาหรอ ลกเสอ/เนตรนาร (เชน ฝกวนย ปฐมนเทศ)

0.72 0.48

คายธรรมะ -0.07 0.89

มธยมศกษาปท 3 โครงการสงเสรมความประหยด 0.81 -0.10

ประถมศกษาปท 6

โครงการสงเสรมความสามคค 0.72 -0.40

โครงการตอตานยาเสพตด 0.66 0.09

โครงการสงเสรมมารยาท 0.57 -0.27

ระดบอาชวศกษา จากตาราง 3.16 แสดงใหเหนวา โครงการคณธรรมทมขนาดอทธพลใน เกณฑด ในระดบอาชวศกษา ไดแก โครงการตอตานยาเสพตด และโครงการคายอบรมอน ทไมใชศาสนาหรอ ลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด เชน โครงการฝกวนย หรอปฐมนเทศเพอ สรางคณธรรม ทมขนาดอทธพลของความแตกตางคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเพมขนระหวาง สถานศกษาทจดทำและไมจดทำโครงการ ในระดบ 1.18 และ 1.16 ตามลำดบ

ระดบมธยมศกษาปท6 จากตาราง 3.16 แสดงใหเหนวา โครงการคณธรรมทมขนาดอทธพล ในเกณฑดในระดบมธยมศกษาปท 6 ไดแก โครงการสงเสรมความสามคค และโครงการ คายอบรมอนทไมใชศาสนาหรอ ลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด เชน โครงการฝกวนย หรอ ปฐมนเทศเพอสรางคณธรรม ทมขนาดอทธพลของความแตกตางคะแนนพฤตกรรมคณธรรม ทเพมขนระหวางสถานศกษาทจดทำและไมจดทำโครงการ ในระดบ 1.01 และ 0.72 ตาม ลำดบ และโครงการคายธรรมะ ทมขนาดอทธพลของความแตกตางคะแนนพฤตกรรม

คณธรรมโดยเฉลย ระหวางสถานศกษาทจดทำและไมจดทำโครงการ ในระดบ 0.89

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��

ระดบมธยมศกษาปท3

จากตาราง 3.16 แสดงใหเหนวา โครงการคณธรรมทมขนาดอทธพล

ในเกณฑดในระดบมธยมศกษาปท 3 ไดแก โครงการสงเสรมความประหยด ทมขนาด

อทธพลของความแตกตางคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเพมขนระหวางสถานศกษาทจดทำ

และไมจดทำโครงการ ในระดบ 0.81

ระดบประถมศกษาปท6

จากตาราง 3.16 แสดงใหเหนวา โครงการคณธรรมทมขนาดอทธพลใน

เกณฑด ในระดบประถมศกษาปท 6 ไดแก โครงการสงเสรมความสามคค โครงการตอตาน

ยาเสพตด และโครงการสงเสรมมารยาท ทมขนาดอทธพลของความแตกตางคะแนน

พฤตกรรมคณธรรมทเพมขนระหวางสถานศกษาทจดทำและไมจดทำโครงการ ในระดบ

0.72 0.66 และ 0.57 ตามลำดบ

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

��

โครงการวจยนมวตถประสงคเพอประเมนผลโครงการเสรมสรางคณธรรม

ตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2550-2551 งานวจยน

แบงออกเปน 2 การศกษา คอ

การศกษาท1

เปนการเกบขอมลจากนกเรยนนกศกษาทวประเทศ ในภาคการศกษาตน ปการศกษา

2550 โดยเกบขอมลในเดอนกนยายน พ.ศ. 2550 เพอทดสอบวาแบบวดคณธรรมทได

พฒนามานนมคณภาพในการประเมนคณธรรมนกเรยนนกศกษาหรอไม และเพอสำรวจ

วาสถานศกษาตางๆ ไดจดทำโครงการพฒนาคณธรรมอะไรบาง รวมถงการศกษาวเคราะห

วา สถานศกษามสวนในการอธบายพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนมากนอยเพยงใด และ

ตวแปรควบคมตางๆ (ไดแก ผลการเรยนเฉลย เพศ สถานะทางเศรษฐกจและสงคม และ

คะแนนการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม) มผลตอคะแนนคณธรรมหรอไมอยางไร

การศกษาท2

เปนการเกบขอมลจากนกเรยนนกศกษาทวประเทศอกครง โดยเกบขอมลจาก

นกเรยนนกศกษาคนเดม ในภาคการศกษาปลาย ปการศกษา 2550 ในเดอนมกราคม

พ.ศ. 2551 เพอวเคราะหวาโครงการคณธรรมทสถานศกษาจดทำขนระหวางการเกบ

ขอมลจากการศกษาครงท 1 และ 2 มความเกยวของกบการเปลยนแปลงพฤตกรรม

คณธรรมของผเรยนหรอไม อยางไร เมอควบคมตวแปรควบคมจากการศกษาท 1

สำหรบการอภปรายผลการวจยในบทน คณะผวจยจะอภปรายผลตามวตถประสงค

ในการวจย ดงน คอ

4.1 แบบวดคณธรรมทพฒนาในงานวจยนสามารถใชไดจรงหรอไม

ในการตอบคำถามวาแบบวดนสามารถใชไดจรงหรอไม จะตองตรวจสอบ

หลกฐาน 2 อยางดวยกน คอ ความเทยง (Reliability) และความตรง (Validity)

4สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

บทท

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�00

4.1.1 ความตรงของแบบวด

ในการสรางแบบวดคณธรรม คณะผวจยไดใชนยามคณธรรม 8 ประการ

จากการสมมนาทางวชาการของกระทรวงศกษาธการในป 2550 คอ ขยน ประหยด

ซอสตย มวนย สภาพ สะอาด สามคค มนำใจ แตเพอความสะดวกในการวด คณะผวจย

ไดแบงคณธรรมดานความสะอาดออกเปน 2 สวน คอ สะอาดกาย ทเนนความสะอาด

ทางดานรางกาย และสะอาดใจ ทเนนดานจตใจ เชน การไมคดทำรายใคร ในขนน

จงรวมเปนคณธรรม ทงหมด 9 ดาน

นอกจากน คณะผวจยไดทำการแกไขคำนยามเดม โดยมการปรบแก

ภาษาเลกนอยหรอปรบแกคำนยามบางสวน เพอใหเกดความชดเจนมากขน และไมมความ

หมายทบซอนระหวางคณธรรมแตละดาน โดยไดรบความเหนชอบจากผทรงคณวฒของ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

เมอไดนยามคณธรรม 9 ดานดงกลาวมาแลวขางตน คณะผวจยไดนำ

นยามนไปสรางเปนแบบวดพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรมแตละดาน

จนครบทง 9 ดาน จากนจะตรวจสอบความตรง 2 รปแบบดวยกน คอ ความตรงภายใน

(Internal Validity) และความตรงภายนอก (External Validity)

4.1.1.1ความตรงภายใน

เนองจากการสรางแบบวดในงานวจยนจะตองอางอง “คณธรรม 8

ประการ” ทไดจากการสมมนาทางวชาการของกระทรวงศกษาธการในป 2550 เทานน

ผวจย จงไมไดตรวจสอบความตรงภายใน ณ ทน

หากตองการตรวจสอบความตรงภายใน วาแบบวดสามารถแบงเปน

9 ดานไดจรงหรอไม ทง 9 ดานนวดสงทเรยกวาคณธรรมเหมอนกนหรอไม และคณธรรม

ทง 9 ดานนครอบคลมพฤตกรรมคณธรรมทงหมดในชวตประจำวนหรอไม จะตองใชวธการ

เหลานในการทดสอบ เชน การทดสอบพฤตกรรมคณธรรมโดยนย (Implicit Theory of

Moral Behavior) และการวเคราะหองคประกอบ (Factor Analysis) เปนตน

4.1.1.2 ความตรงภายนอก

วเคราะหโดยการหาความสมพนธระหวางคะแนนแบบวดคณธรรม

กบตวแปรควบคมพบวาสนบสนนความตรงภายนอกในระดบหนง กลาวคอ พบความสมพนธ

อยางมนยสำคญทางสถตทกตวแปร หากตองการตรวจสอบความตรงภายนอกเพมเตม อาจทำ

ไดโดยวธหาความสมพนธกบตวแปรอนตามทฤษฎ (Nomological Validity) หรอหาความ

สมพนธกบวธการวดคณธรรมรปแบบอน (Convergent Validity) วาสอดคลองกนหรอไม

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

�0�

4.1.2 ความเทยงของแบบวด

การตรวจสอบคณภาพแบบวดในจากการเกบขอมลจรงในการศกษา

ครงท 1 กบนกเรยนนกศกษาทวประเทศจำนวนทงหมด 7,764 คน (รายละเอยดในบทท

3) แสดงใหเหนวา

4.1.2.1 ความเทยงในการประเมนระดบสถานศกษา

จากการตรวจสอบความเทยงของแบบวดพฤตกรรมคณธรรมและ

แบบวดเจตคตตอคณธรรมทพฒนาขนในงานวจยน พบวา แบบวดพฤตกรรมคณธรรม

(αรวม = .79; α รายดาน = .70 - .86) และแบบวดเจตคตตอคณธรรม (α รวม = .81;

α รายดาน = .68 - .80) มคาความเทยงสงเพยงพอ ในการประเมนระดบสถานศกษา

4.1.2.2 ความเทยงในการประเมนระดบผเรยน

จากการตรวจสอบความเทยงของแบบวดพฤตกรรมคณธรรมและ

แบบวดเจตคตตอคณธรรมทพฒนาขนในงานวจยน พบวา แบบวดพฤตกรรมคณธรรม

(α รวม = .86; α รายดาน = .49 - .89) และแบบวดเจตคตตอคณธรรม (α รวม = .50;

α รายดาน = .44 - .68) ยงมแบบวดคณธรรมบางดาน ทมคาความเทยงในระดบไม

สงพอ จงไมแนะนำใหใชประเมนในระดบผเรยน

โดยรวมแลว ถอไดวาแบบวดพฤตกรรมคณธรรมและแบบวดเจตคต

ตอคณธรรมทพฒนาขนในงานวจยนมคาความเทยงสงเพยงพอในการประเมนระดบ

สถานศกษา หากเกบขอมลโดยสมจากผเรยนภายในสถานศกษาจำนวน 60 คนขนไป

โดยคาเฉลยคะแนนของแบบวดแตละดานสามารถเปนตวแทนคะแนนพฤตกรรมคณธรรม

และเจตคตตอคณธรรมรายดานในระดบสถานศกษาไดเปนอยางด

กลาวโดยสรป คอ แบบวดคณธรรมทพฒนาในงานวจยน

สามารถนำไปใชไดจรง โดยคณะผวจยขอแนะนำวา

1. แบบวดพฤตกรรมคณธรรมและแบบวดเจตคตตอคณธรรมน

เหมาะสมทจะใชในการประเมนระดบกลมหรอระดบสถานศกษา แตไมแนะนำใหใชในการ

ประเมนพฤตกรรมคณธรรม หรอเจตคตตอคณธรรมของนกเรยนนกศกษาเปนรายบคคล

2. ควรตรวจสอบความตรงภายในและภายนอกของแบบวด

พฤตกรรมคณธรรม และแบบวดเจตคตตอคณธรรมเพมเตม เพอจดทำเปนเครองมอ

ประเมนคณธรรมทไดมาตรฐานสากลตอไป

4.2 สถานศกษาตางๆไดจดทำโครงการพฒนาคณธรรมอะไรบาง

การตรวจสอบโครงการคณธรรมภายในสถานศกษา คณะผวจยไดใชวธการ

สมภาษณปลายเปด แลววเคราะหเพอสรปเนอหา (Content Analysis) ออกมา สามารถ

จดหมวดหมโครงการคณธรรม ดงในตาราง 3.8 ไดทงหมด 17 ประเภทโครงการ และ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0�

1 โครงการ “อนๆ” ซงพบวามสถานศกษาจดทำโครงการในลกษณะ “อนๆ” นอยมาก

จงสรปไดวา โครงการพฒนาคณธรรมทสถานศกษาตางๆ จดขนตามนโยบายคณธรรม

ของกระทรวงศกษาธการนนมลกษณะใกลเคยงกน แตจะแตกตางกนกเฉพาะในสวนขอ

ง รายละเอยดปลกยอยของการจดทำโครงการเทานน

หลงจากทจดหมวดหมแลว สามารถแบงโครงการตามความถในการจดได

เปน 4 กลมดวยกน ดงน

กลมท1โครงการคณธรรมทไดรบความนยมมากในทกระดบชน คอ

มจำนวนสถานศกษาทจดทำโครงการดงกลาวเกนรอยละ 80 ของสถานศกษาในทกระดบชน

และสถานศกษาแตละแหงทจดโครงการตองมจำนวนนกเรยนเขารวมโครงการมากกวา

รอยละ 90

โครงการดงกลาว คอ โครงการสงเสรมความสะอาด และโครงการสงเสรม

ความมวนย

กลมท 2 โครงการคณธรรมทไดรบความนยมมากในบางระดบชน คอ

มจำนวนสถานศกษาทจดทำโครงการดงกลาวเกนรอยละ 80 ในบางระดบชนเทานน โดย

สถานศกษาแตละแหงทจดโครงการตองมจำนวนนกเรยนเขารวมมากกวารอยละ 90

โครงการดงกลาว คอ โครงการสอนศาสนา โครงการอบรมคณธรรม โครงการ

พธกรรมทางศาสนา โครงการสงเสรมความประหยด โครงการสงเสรมความซอสตย

กลมท 3 โครงการคณธรรมทไดรบความนยมปานกลางในทกระดบชน คอ

มจำนวนสถานศกษาทจดทำโครงการดงกลาวประมาณรอยละ 20-80 ในทกระดบชน โดยไม

จำกดวามจำนวนนกเรยนเขารวมโครงการของสถานศกษาแตละแหงมากหรอนอยเพยงใด

โครงการคณธรรมทจดอยในกลมน คอ โครงการคายธรรมะ โครงการคาย

อบรมคณธรรมอน โครงการตอตานยาเสพตด โครงการสงเสรมมารยาท โครงการสงเสรม

ความสามคค โครงการสงเสรมความมนำใจ โครงการบนทกความด โครงการพฒนาคณธรรม

รวมกบผปกครอง และโครงการประกวดผเรยนคณธรรมดเดน

กลมท 4 โครงการคณธรรมทไมนยมจดในบางระดบชน ในทนมโครงการ

เดยว คอ โครงการคายลกเสอ ทในระดบชนมธยมศกษาตอนปลายมจำนวนโรงเรยนทไม

จดโครงการดงกลาวมากกวารอยละ 80 แตในระดบชนอน มสถานศกษาทจดและไมจด

โครงการนกระจายกนไป

การจดแบงโครงการเปน 4 กลมน ชวยใหเหนความนยมในการจดทำโครงการ

คณธรรมในสถานศกษาทวประเทศไทย ซงการจดประเภทโครงการเหลานจะสงผลตอ

พฤตกรรมคณธรรมของนกเรยนนกศกษาดงรายละเอยดในบทท 3

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

�0�

4.3 สถานศกษามสวนในการอธบายพฤตกรรมคณธรรมของผเรยน

มากนอยเพยงใด

งานวจยน แสดงใหเหนวา สถานศกษามสวนในการอธบายความแตกตาง

ของคะแนนคณธรรมระหวางผเรยนได โดยสถานศกษาทมสวนในการอธบายมากทสด

ไดแก สถานศกษาในระดบประถมศกษาปท 6 (อธบายได 40 %) แตความสามารถในการ

อธบายจะลดนอยลงในระดบการศกษาทเพมขน จนกระทงอธบายไดนอยทสดในระดบ

มหาวทยาลย (อธบายไดเพยง 9 %)

การทสถานศกษาสามารถอธบายคะแนนคณธรรมของผเรยนในระดบ

ประถมศกษาปท 6 ไดสงทสด และระดบมหาวทยาลยตำทสด อาจเปนไปไดจากหลาย

สาเหต ดงโมเดลในภาพ 4.1

ภาพ 4.1 อธบายสาเหตทเปนไปได ททำใหสถานศกษามอทธพลอธบายคณธรรมของผเรยน

ภาพ 4.1 เปนโมเดลทผวจยเสนอขนเพออธบายสาเหตทนาจะเปนไปไดท

สงผลใหสถานศกษามอทธพลในการอธบายความเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรม

ของผเรยน โดยเสนทบซงเปนอทธพลของสถานศกษาทมผลตอคณธรรมของผเรยนนน

พบวาในระดบประถมศกษาปท 6 มอทธพลสง แตในระดบมหาวทยาลยมอทธพลตำ สวน

เสนอทธพลทเหลอในโมเดล (เสนประ) เสนใดนาจะมนำหนกแตกตางกนไปในแตละระดบ

การศกษา ควรจะมการวเคราะหเพมเตมตอไป เพอใหมประโยชนในการนำไปใชมากยงขน

สถานศกษา

ระบบภายใน

สถานศกษา

คร คณธรรมผเรยน

ลกษณะของ

ผเรยนใน

สถานศกษา

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0�

คณะผวจยจะอภปรายตามโมเดลทเสนอใน 3 ตวแปรหลก ดงน 4.3.1 คร ครเปนปจจยสำคญในสถานศกษา ดงนนอทธพลของสถานศกษาทมตอ พฤตกรรมคณธรรมของนกเรยนนกศกษาสวนหนงมาจากอทธพลของคร ซงความแตกตาง ของขนาดอทธพลของสถานศกษาทมตอพฤตกรรมคณธรมผเรยนในแตละระดบการศกษา กนาจะเกดจากความแตกตางของขนาดอทธพลของครทมตอคณธรรมของผเรยนในแตละระดบการศกษาเชนกน แนวคดนสามารถอธบายไดวา เดกระดบประถมศกษา จะเหนคร เปนบคคลสำคญในชวต (Significant Person; Shaffer, 1996) ดวยเหตน ครจงมอทธพล สงตอคณธรรมนกเรยนกลมนเปนพเศษ และอาจเปนไปไดทครในระดบประถมศกษามกจะมงเนนกวดขนสงเสรมพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนเปนพเศษกวาครในระดบการศกษาอน

4.3.2 ระบบภายในของสถานศกษา ระบบภายในของสถานศกษา หมายถง หลกสตรการเรยนการสอน นโยบายการบรหาร การจดกจกรรมเสรมหลกสตรตางๆ ในแตละสถานศกษา เปนตน ความแตกตางของปจจยเหลานในแตละระดบการศกษาอาจจะสงผลใหพฤตกรรมคณธรรม ของผเรยนในแตละสถานศกษาแตกตางกน และสาเหตทอทธพลนอาจจะแตกตางกนตาม ระดบการศกษา เปนไปไดวาผเรยนมการยอมตาม (Compliance) ตอระบบภายในสถานศกษา แตกตางกน เปนไปไดวานกเรยนระดบประถมศกษาปท 6 มการยอมตามและเชอในครผสอน หรอใหความสำคญกบกฎระเบยบมากกวาผเรยนในระดบการศกษาทสงขน (Shaffer, 1996) นอกจากน ยงอาจอธบายในแงพฒนาการเดกและวยรนไดวา วยรน (ม. 3, ม. 6, อาชวะ, มหาวทยาลย) มพฒนาการทางความคดทเออตอการคดนอกกรอบ มการคดถงทางเลอก ตางๆ มากขน สำหรบพฒนาการทางสงคมนน วยรนตองการคนหาอตลกษณแหงตน (Identity) ตองการอสระในการตดสนใจมากขน ผเรยนในระดบการศกษาทสงขนจงเปดรบระบบภายในสถานศกษาทนอกเหนอจากความสนใจของตนเองหรอไมตรงกบอตลกษณแหงตนนอยลง สงผลใหสถานศกษาสามารถอธบายพฤตกรรมคณธรรมไดนอยลงเมอ ผเรยนเขาสระดบการศกษาทสงขน

4.3.3 ลกษณะของผเรยนภายในสถานศกษา นกเรยนทเรยนในโรงเรยนระดบประถมศกษาปท 6 มกจะมาจากชมชนใกลโรงเรยนซงมลกษณะคลายคลงกน ทำใหนกเรยนเหลานไดรบบรรทดฐานจากชมชนในระดบใกลเคยงกน มลกษณะครอบครวทคลายคลงกน สงผลใหนกเรยนในโรงเรยนระดบ ประถมศกษาปท 6 ทมาจากโรงเรยนเดยวกนมพฤตกรรมและความคดไปในทศทางเดยวกน อยางไรกตาม รปแบบเหลานจะมความชดเจนนอยลง เมอผเรยนอยใน ระดบการศกษาทสงขนโดยเฉพาะในระดบอาชวศกษาและมหาวทยาลย ทจะมความ หลากหลายของผเรยนคอนขางมาก ดงนน อทธพลของสถานศกษาจงอธบายพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนไดนอยลงในระดบการศกษาทสงขน

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

�0�

จากโมเดลในภาพ 4.1 ทเสนอไวขางตน หากการวเคราะหโมเดลแสดง

ใหเหนวา ครเปนตวแปรสำคญในการอธบายอทธพลของสถานศกษาทมตอพฤตกรรม

คณธรรมของนกเรยนแลว การพฒนาครเพอชวยใหเกดพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนนน

ควรจะสงเสรมเนนหนกไปทครในระดบประถมศกษาปท 6 เพราะครในระดบการศกษาน

มอทธพลสงและม “บทบาทโดยตรง” ตอนกเรยนในการดแล จดการ และเปนตนแบบให

นกเรยนเกดพฤตกรรมคณธรรมขนได แตสำหรบสถานศกษาระดบสงขน โดยเฉพาะ

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย อาชวศกษา และมหาวทยาลย อาจไมมงเนน “บทบาทตรง”

ของคร แตควรจะมงเนน “บทบาทเสรมสราง” ใหครไดมบทบาทในการเสรมสรางคณธรรม

ใหแกผเรยน ใน 2 แงมม คอ พฤตกรรมการสงเสรม และวธการสงเสรม โดยสนบสนนให

ครไดมพฤตกรรมการสงเสรมคณธรรมแกผเรยนมากขน พรอมทงหาวธทจะทำใหพฤตกรรม

การสงเสรมของครนนเขาถงผเรยนไดอยางแทจรง

หากการวเคราะหโมเดลแสดงใหเหนวา ระบบภายในของสถานศกษา

เปนตวแปรสำคญในการอธบายอทธพลดงกลาวแลว ในสถานศกษาระดบสงซงผเรยน

มความแตกตางกนอยางหลากหลาย ควรคำนงถง “ความสนใจของผเรยน” เปนหลกวา

ผเรยนสนใจกจกรรมพฒนาคณธรรมรปแบบใด รวมถงอาจสงเสรมและเปดโอกาสใหผเรยน

รเรมโครงการคณธรรมดวยตนเอง เพอใหเกดกจกรรมทตรงกบความตองการและความ

สนใจของผเรยนอยางชดเจน และลดบทบาทของสถานศกษาเปนเพยงผใหการสนบสนน

ทรพยากรตางๆ มากกวาจะเปนผจดโครงการคณธรรมแกผเรยนเสยเอง และ

หากลกษณะของผเรยนในสถานศกษาเปนตวแปรสำคญในการ

อธบายอทธพลดงกลาว ผจดโครงการคณธรรมในสถานศกษาระดบสง ควรตระหนกถง

ความแตกตางของผเรยนทมความหลากหลายภายในสถานศกษา และจดโครงการให

สอดคลองกบความสนใจทหลากหลายของผเรยน คลายกบทกลาวไปในประเดนตวแปร

ระบบภายในของสถานศกษา

4.4 ตวแปรควบคมตางๆ (ไดแกผลการเรยนเฉลย เพศสถานะทาง

เศรษฐกจ และสงคม และคะแนนการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม)

มผลตอคะแนนคณธรรมหรอไมอยางไร

การวเคราะหอทธพลของตวแปรควบคมทมตอคะแนนรวมพฤตกรรมคณธรรม

พบวาการตอบสนองตามความคาดหวงของสงคม ผลการเรยนเฉลย และเพศ มอทธพล

ตอพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรมอยางมนยสำคญทางสถต แตสถานะทาง

เศรษฐกจและสงคมไมมผลตอพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรม

สาเหตทตวแปรควบคมมผลตอคะแนนรวมพฤตกรรมคณธรรมและเจตคต

ตอคณธรรม สามารถอธบายไดดงน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0�

4.4.1 การตอบสนองความคาดหวงของสงคม การตอบสนองความคาดหวงของสงคมมความสมพนธทางบวกตอคะแนนรวมพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรม เนองจากเปนธรรมชาตปกตของแบบวด การตอบสนองความคาดหวงของสงคมอยแลวทจะตองมความสมพนธกบลกษณะการตอบ แบบสอบถามอนทเกยวของกบความคดเหนหรอพฤตกรรมทางสงคมตางๆ ทมมาตรฐานหรอความคาดหวงจากสงคมมาเกยวของ หรอกลาวงายๆ คอ การตอบเพอใหตนเองดดในสงคม ดงเชนในเรองของ “คณธรรม” ในงานวจยน ดงนน จะเหนไดวาผทมแนวโนมจะตอบตามความคาดหวงของสงคม จะมคะแนนการตอบสนองตามความคาดหวงทางสงคม สง และสงผลใหมคะแนนพฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรมสงดวย ทงทคนนนไมไดม พฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรมเชนนนจรงๆ

คณะผวจยนำแบบวดการตอบสนองตามความคาดหวงทางสงคมมา ใชในงานวจยนกเพอใชเปนตวแปรควบคมตวหนงในการควบคมคะแนนทไดจากการตอบ แบบวดคณธรรมของผเรยน โดยการวเคราะหขอมลในการวจยน มการใชสถตควบคม อทธพลของตวแปร (Covariate) ในการตดอทธพลของการตอบแบบวดคณธรรมตามความคาดหวงทางสงคมออก เพอใหคะแนนทไดจากการตอบแบบวดคณธรรมของผตอบเปนไป โดยอสระจากอทธพลดงกลาว

4.4.2 ผลการเรยนเฉลย ผลการเรยนเฉลยของนกเรยนนกศกษามความสมพนธในทางบวกกบพฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรม ซงเปนสงทคาดหวงวานาจะเกดขน เนองจากคณธรรม 9 ดานทใชในการวจยน มหลายดานทเกยวของกบพฤตกรรมการเรยน เชน ความขยน และ ความมวนย ซงนาจะมอทธพลโดยตรงตอผลการเรยนอยางชดเจน

4.4.3 เพศ ในงานวจยน พบวา เพศหญงมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรมสงกวาเพศชาย ซงสอดคลองกบงานวจยอนทรายงานวา เพศหญงม วนย และ ขยนมากกวาเพศชาย (Duckworth & Seligman, 2006) รวมทง สภาพมากกวาเพศชาย (Ladegaard, 2004) เปนตน ทงน อาจจะเปนไปไดวา เพศหญงมแนวโนมทจะใหความสนใจและใสใจผอนในสงคมมากกวาเพศชาย ไมวาจะเปนความคาดหวงในทางการเรยน หรอการแสดงออกตอผอนในสงคม จงทำใหเพศหญงมแนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมและ เจตคตตอคณธรรมมากกวาเพศชาย (Jeffee & Hyde, 2000) นอกจากน จากการทบทวน วรรณกรรมทเกยวของกบการอบรมเลยงดในสงคมไทย จะพบวาโดยทวไปแลว ผปกครอง จะเขมงวดกวดขนในเรองของการปฏบตตามกฎระเบยบของสงคมในบตรหลานเพศหญง แตจะยดหยนในบตรหลานเพศชายมากกวา (Sirivannabood, Rithakananone, Uwanno, Kotrajaras, Suttiwan, & Maneesri, 2002)

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

�0�

4.4.4 สถานะทางเศรษฐกจและสงคม

สถานะทางเศรษฐกจและสงคมไมมผลตอพฤตกรรมและเจตคตตอ

คณธรรม ซงสอดคลองกบงานวจยในอดต (Jeffee & Hyde, 2000) ทไมพบความสมพนธ

เหลานเชนกน

4.5 ในระดบการศกษาตางๆ คะแนนพฤตกรรมคณธรรมระหวางการ

เกบขอมลครงท1และครงท2มการเปลยนแปลงหรอไม

การเปลยนแปลงของคะแนนพฤตกรรมคณธรรม ระหวางการศกษาครงท 1

และครงท 2 เปนการแสดงใหเหนวา โครงการคณธรรมทสถานศกษาตางๆ ในแตละระดบ

การศกษาจดใหมขนในชวง 4 เดอน ระหวางการศกษาครงท 1 และครงท 2 นน มอทธพล

ตอพฤตกรรมคณธรรมของนกเรยนนกศกษาหรอไม โดยในขนนมการตดการเกบขอมล

เจตคตตอคณธรรมออกไป คงเหลอเฉพาะพฤตกรรมคณธรรมเทานน รวมทงการตดการ

เกบขอมลโครงการคณธรรมในระดบมหาวทยาลย ตามทกลาวไวแลวในบทท 2

เมอตรวจสอบการเปลยนของคะแนนพฤตกรรมคณธรรมระหวางครงท 1

และครงท 2 พบวาในระดบอาชวศกษา มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขนอยางมนย

สำคญทางสถต แตสถานศกษาในระดบอนๆ ยงไมเหนความแตกตางอยางเดนชด

ซงอาจเปนไปไดวา การเวนระยะเวลาระหวางการศกษาท 1 และ 2 เพยง 4 เดอนเนองจาก

ขอจำกดทางกรอบเวลาในการวจย อาจไมสามารถแสดงใหเหนไดวา โครงการคณธรรม

ทสถานศกษาจดใหมขนในชวง 4 เดอนน สามารถสงผลใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม

คณธรรมของนกเรยนนกศกษาในแตละระดบการศกษาไดอยางชดเจนซงการศกษาในอดต

พบวาการพฒนาคณธรรมอาจไมเหนผลในระยะสน แตจะสงผลในระยะยาวเมอผเรยนม

อายมากขน เชน จากการศกษาของ Khoo (2001) ทศกษาการลดพฤตกรรมกาวราวใน

นกเรยนชนประถมศกษาปท 1-2 ในประเทศสหรฐอเมรกาจำนวน 186 คน และรายงาน

วายงไมพบผลทนทหลงจากทำโครงการ แตไปพบผลการลดพฤตกรรมกาวราวในชน

ประถมศกษาปท 5-6

สาเหตทคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขนในระดบอาชวศกษาอยางมนย

สำคญทางสถต เนองจากคะแนนพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนระดบอาชวศกษาในการ

ศกษาครงท 1 มคาเฉลยตำทสด (M = 3.01) เมอเปรยบเทยบกบผเรยนในระดบการศกษา

อน เมอผานโครงการคณธรรม จงมโอกาสพฒนาไดรวดเรวกวาผทมคะแนนพฤตกรรม

คณธรรม สงอยแลวตงแตตน ผลการวจยนสอดคลองกบผลการวจยของ Khoo (2001)

ทพบวาเดกทมพฤตกรรมกาวราวมาก จะเหนผลในการลดพฤตกรรมกาวราวไดงายกวา

เดกทวไป ซงเรยกปรากฎการณนวา ปฏสมพนธระหวางผลการพฒนาคณธรรมและเสนฐาน

(Treatment-Baseline Interaction)

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล�0�

4.6 โครงการคณธรรมทสถานศกษาจดทำขนระหวางการศกษาครงท 1และครงท 2 มความเกยวของกบการเปลยนแปลงพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนหรอไม ผลการประเมนโครงการ พบวา โครงการคณธรรมสวนใหญมอทธพลไมถง ระดบนยสำคญทางสถต และสำหรบโครงการคณธรรมทพบอทธพลถงระดบนยสำคญ ทางสถต กพบวาผลทไดยงไมเปนทนาพอใจ เชน บางครงพบวา กลมทจดทำโครงการมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขน แตเพมขนนอยกวากลมทไมจดทำโครงการ หรอพบวา กลมทจดทำโครงการมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมโดยเฉลยนอยกวากลมทไมจดทำโครงการ ซงผลทไดเชนนทำใหตองทบทวนและวเคราะหวานาจะเปนเพราะสาเหตใด ดงนน คณะผวจยจงทำการวเคราะหทางสถตเพมเตมในขนน เพอทดสอบ ขนาดอทธพล (Effect size; Cohen, 1988) ในแตละระดบการศกษา เพอตรวจสอบวา พฤตกรรมคณธรรมทเพมขนของกลมทจดทำโครงการและกลมทไมจดทำโครงการม ขนาดอทธพลเทาใด และไดผลการวเคราะหดง ตาราง 4.1

ตาราง4.1แสดงขนาดอทธพลเฉลยในแตละระดบการศกษา

ระดบการศกษา

ความแตกตาง

ของคะแนนท

เพมขนระหวาง

การศกษา1และ

2ของกลมจด/

ไมจดโครงการ

ความแตกตาง

ของคะแนน

เฉลยรวม

ระหวางการ

ศกษา1และ

2ของกลมจด/

ไมจดโครงการ

หมายเหต

อาชวศกษา -.67 .27 โรงเรยนทงสองกลมมคะแนนเพมขน แตกลมท

ไมไดจดทำโครงการ มขนาดการเพมขน (d =

.28) สงกวากลมทจดทำโครงการ (d = .18)

มธยมศกษาปท 6 .25 -.09 กลมทจดทำโครงการมคะแนนการเพมขนสงกวา

กลมทไมไดจดทำโครงการ

มธยมศกษาปท 3 .02 .01 ทงสองกลมมคะแนนไมแตกตางกน

ประถมศกษาปท

6

.35 -0.8 กลมทจดทำโครงการมคะแนนการเพมขนสงกวา

กลมทไมไดจดทำโครงการ

เมอวเคราะหขนาดอทธพลเฉลยในแตละระดบการศกษา โดยตรวจสอบ แบบทหนง คอ ความแตกตางของคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทเพมขนระหวางการศกษา 1 และ 2 ของกลมทจดและไมจดโครงการคณธรรม พบวาสถานศกษาใน ระดบมธยมศกษาปท 6 และประถมศกษาปท 6 ทจดทำโครงการมคะแนนเพมขนมากกวา สถานศกษาทไมจดทำโครงการเทยบเทากบขนาดอทธพล .25 และ .35 ตามลำดบ ซง แสดงใหเหนวามขนาดอทธพลคอนขางนอย และไมมนยสำคญทางสถต

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

�0�

สวนระดบอาชวศกษา พบวาสถานศกษาทจดทำโครงการมคะแนนเพมขน นอยกวา สถานศกษาทไมจดทำโครงการเทยบเทากบขนาดอทธพล -.67 ซงถอวามขนาด อทธพลคอนขางสงแตไมมนยสำคญทางสถต แตอยางไรกตาม กลมทจดทำโครงการ และกลมทไมจดโครงการลวนมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขนทงสองกลม สำหรบระดบมธยมศกษาปท 3 พบวาสถานศกษาทจดทำโครงการมคะแนน เพมขนสงกวาสถานศกษาทไมจดโครงการเทยบเทากบขนาดอทธพลเพยง .02 ซงถอวา สองกลมมการเพมขนของคะแนนคณธรรมแทบจะไมแตกตางกนเลย เมอวเคราะหขนาดอทธพลเฉลยในแตละระดบการศกษา โดยตรวจสอบ แบบทสอง คอ นำคะแนนพฤตกรรมคณธรรมในการศกษา 1 และ 2 มารวมกนแลวหาคาเฉลยแลวเปรยบเทยบคาเฉลยระหวางกลมทจดโครงการและกลมทไมจดโครงการ พบวาขนาดอทธพลของระดบอาชวศกษา มธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3 และประถมศกษาปท 6 มคาเทากบ .27, -.09, .01 และ -.08 ตามลำดบ ซงแสดงใหเหนวา กลมทจดทำโครงการคณธรรมในระดบอาชวศกษามคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลยสงกวากลมทไมไดจดทำ แตไมถงระดบนยสำคญทางสถต และสำหรบระดบการศกษาอน พบวามคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลยแทบจะไมแตกตางกนระหวางกลมทจดและกลมทไมไดจดโครงการคณธรรม ซงสามารถสรางเปนกราฟไดดงภาพ 4.2

ภาพ 4.2 กราฟเปรยบเทยบคะแนนคะแนนเฉลยรวมระหวางการศกษา 1 และ 2 ของ

กลมทจดและไมจดโครงการในระดบการศกษาตางๆ

คะแนนพฤตกรรมคณธรรม

อาชวศกษา มธยมศกษาปท 6

3.3

3.2

3.1 จดโครงการ

3.0 ไมจดโครงการ

2.9

2.8

กอน หลง

3.3

3.2

3.1 จดโครงการ

3.0 ไมจดโครงการ

2.9

2.8

กอน หลง

คะแนนพฤตกรรมคณธรรม

3.3

3.2

3.1 จดโครงการ

3.0 ไมจดโครงการ

2.9

2.8

กอน หลง

3.3

3.2

3.1 จดโครงการ

3.0 ไมจดโครงการ

2.9

2.8

กอน หลง

มธยมศกษาปท 3 ประถมศกษาปท 6

คะแนนพฤตกรรมคณธรรม คะแนนพฤตกรรมคณธรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��0

กราฟในภาพ 4.2 แสดงใหเหนวา กลมทจดทำโครงการคณธรรมในระดบ อาชวศกษามคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลยสงกวากลมทไมไดจดทำโครงการ แตสำหรบระดบ การศกษาอนทงสามระดบ คอ มธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3 และประถมศกษาปท 6 มคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเฉลยแทบจะไมแตกตางกนระหวางกลมทจดและกลมทไมได จดโครงการคณธรรม จากตาราง 4.1 และภาพ 4.2 สามารถสรปในภาพรวมไดวา ในระดบชนประถมศกษาปท 6 และมธยมศกษาปท 6พบอยางชดเจนวากลมทจดโครงการคณธรรมมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมเพมขนเมอเทยบกบกลมทไมไดจดโครงการ สำหรบระดบอาชวศกษา กสามารถกลาวไดวาโครงการคณธรรมสามารถเพมพฤตกรรมคณธรรมในสถานศกษาทจดทำโครงการไดเชนกน แมวากลมทจดทำโครงการจะมคะแนนเพมขนนอยกวากลมทไมจดทำโครงการ แตเปนเพราะกลมทจดทำโครงการมคะแนนพฤตกรรมคณธรรมสงอยแลวตงแตตน คอมคะแนนพฤตกรรมคณธรรม ในการศกษาครงท 1 สงกวากลมทไมจดทำโครงการ ซงสามารถอธบายไดดวยปฏสมพนธ ระหวางการจดโครงการคณธรรมและเสนฐานดงทกลาวมาแลวขางตน สำหรบระดบมธยมศกษาปท3ผลการวจยยงไมมความชดเจนวาโครงการคณธรรมสงผลตอพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนอยางไร อยางไรกตาม การทขนาดอทธพลในตาราง 4.1 ไมถงระดบนยสำคญทาง สถตสามารถอธบายไดวา เปนเพราะจำนวนสถานศกษาทเกบขอมลไดในแตละระดบ การศกษามนอย ทำใหคะแนนพฤตกรรมคณธรรมทใชในการวเคราะหตองมความแตกตางกนสงมากจงจะเหนความแตกตางอยางมนยสำคญทางสถตได หรอกลาวในทางสถตไดวา อำนาจในการปฏเสธสมมตฐานหลกในทางสถต (Power) ในงานวจยนตำ ทำใหความแตกตาง ของคะแนนพฤตกรรมคณธรรมจะตองสงมาก จงจะสามารถปฏเสธสมมตฐานหลก (ถงระดบ นยสำคญ)ได นอกจากน สาเหตททำใหความแตกตางของคะแนนพฤตกรรมคณธรรมม ขนาดนอย เปนเพราะการเกบขอมลในการศกษาท 1 ของการวจยนไมใชการเกบขอมลกอนการจดทำโครงการคณธรรมในสถานศกษา (Pretest) อยางแทจรง เนองจากกระทรวง ศกษาธการไดนำ “นโยบายคณธรรมนำความร” เปนแผนปฏบตราชการของกระทรวง ศกษาธการเพอเรงรดใหปฏรปการศกษาของสถานศกษาทวประเทศ ตงแตชวงพฤษภาคม 2550 ซงเปนระยะท 3 “รวมทำ เผยแพร เหนผล” ตามนโยบายดงกลาว แตในการเกบ ขอมลการศกษาครงท 1 ในงานวจยน คณะผวจยไดจดทำในเดอนกนยายน 2550 หลงจากสถานศกษาตางๆ ไดลงมอปฏบตโครงการคณธรรมมาแลวอยางนอย 4 เดอน ดงนนการพยายามเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรมคณธรรมของนกเรยนนกศกษาระหวางการศกษาท 1 และ 2 ในชวงเดอนกนยายน 2550–มกราคม 2551 จงอาจทำให

เหนผลความแตกตางไดไมชดเจนซงอาจเปนไปได 2 กรณ คอ

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

1) ผเรยนอาจมพฤตกรรมคณธรรมเพมขนบางแลว ตงแตกอนเรมเกบขอมล

ในการศกษาท 1 ในงานวจยน ดงนนจงเหนความแตกตางระหวางคะแนนพฤตกรรมจาก

การศกษาครงท 1 และ ครงท 2 ไมชดเจน

2) พฤตกรรมคณธรรมเปนพฤตกรรมทตองใชเวลานานในการเปลยนแปลง

การเกบขอมลในชวงสเดอนระหวางการศกษาครงท 1 และครงท 2 ในงานวจยน อาจเปน

การประเมนผลของโครงการทเรวเกนไป กลาวคอ ประเมนในขณะทผเรยนยงไมแสดง

การเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางชดเจน ดงนนจงเปนไปไดวาอาจจะจำเปนตองเกบขอมล

ในระยะยาวมากกวาน จงจะเหนผลการเปลยนแปลงไดชดเจน ดงผลการวจยของ Khoo

(2001) ซงใชเวลาประมาณ 4-5 ปจงจะเหนผลการเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรม

อยางไรกตาม การอภปรายการเปลยนแปลงของพฤตกรรมคณธรรมทวเคราะห

ไดในงานวจยน มปจจยทตองระมดระวงซงอาจทำใหมการแปลความหมายผลการวจยได

ไมถกตอง คอ

1) การวจยน ไมใชการวจยแบบทดลอง (Experimental Design) ดวย

เหตน ผลของตวแปรตามทไดคอ “พฤตกรรมคณธรรม” ไมอาจอธบายไดจากอทธพล

ของตวแปรตน คอ “โครงการคณธรรม” เทานน แตอาจอธบายไดดวยตวแปรแทรกซอน

(Confounding Variables) ตางๆ ไมวาจะเปนโครงการคณธรรมอนทจดขนนอกเหนอ

จากในชวง 4 เดอน ระหวางการศกษาท 1 และ 2 ของงานวจยน ลกษณะตางๆของ

สถานศกษาหรอของนกเรยนนกศกษา ทำใหความแตกตางหรอความไมแตกตางของ

พฤตกรรมคณธรรมของนกเรยนนกศกษาทเกดขน กยงไมสามารถอธบายอยางแนนอน

วาเกดจากโครงการคณธรรมจรง เปนเพยงแสดงแนวโนมหรอความสมพนธวานาจะเกด

จากโครงการคณธรรมได

2) โครงการคณธรรมทแตละสถานศกษาจดขน มลกษณะไมเหมอนกน

ถงแมคณะผวจยจะพยายามวเคราะหเนอหา (content analysis) และรวบรวมโครงการท

เกดขนทงหมดจดเปน 17 ประเภท แตกพบวาโครงการประเภทเดยวกนทจดทำในสถานศกษา

ตางๆ กยงมรายละเอยดปลกยอยทแตกตางกนอยางมาก หากจะตองจดรายละเอยดปลกยอย

เหลานเขาเปนตวแปรตนในการวจย จะทำใหมจำนวนตวแปรตนมากเกนไป และยากท

จะคดตวแปรหลกทสำคญในการวเคราะหออกมาได นอกจากน กลมตวอยางระดบสถานศกษา

ทจดทำโครงการมจำนวนจำกด สงผลใหการวเคราะหทางสถตมความเสยงตอความผดพลาด

สง (Cohen et al., 2003)

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

4.7 โครงการคณธรรมตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการ

สมฤทธผลหรอไม

ในงานวจยครงน ยงมขอจำกดในการสรปวาโครงการ “คณธรรมนำความร”

มประสทธผลเตมทหรอไม เนองจากการวจยไมใชการวจยเชงทดลอง และไมสามารถ

ควบคมตวแปรแทรกซอนไดอยางเตมท แตจากงานนพบวาโรงเรยนทมการจดโครงการ

คณธรรมมแนวโนมจะทำใหนกเรยนมคณธรรมเพมขน เพยงแตยงไมทราบขนาด

การเพมขนอยางชดเจน เนองจากวาการวดในโครงการนไมไดวดกอนจดทำโครงการจรง

กลาวโดยสรปแลว จะสงเกตในภาพรวมไดวาการจดทำโครงการคณธรรม

ของสถานศกษาในทกระดบการศกษา ยกเวนระดบมธยมศกษาปท 3 มการเพมขนของ

พฤตกรรมคณธรรมไปในทศทางทด โดยมขนาดอทธพลแสดงผลในทางบวก และ

จากการวเคราะหอทธพลของโครงการคณธรรมโดยการวเคราะหรปแบบตางๆ ดงในบทท 3

(ตาราง 3.14 - 3.16) พบผลการวเคราะหทสอดคลองและสามารถกลาวไดวา โครงการ

คณธรรมทมแนวโนมวาจะมผลดตอพฤตกรรมคณธรรมของนกเรยนนกศกษาได มดงนคอ

ระดบอาชวศกษา ไดแก โครงการตอตานยาเสพตด โครงการสงเสรมความ

ซอสตย และโครงการคายอบรมอนทไมใชศาสนาหรอ ลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด เชน

โครงการฝกวนย หรอปฐมนเทศเพอสรางคณธรรม

ระดบมธยมศกษาปท 6 ไดแก โครงการสงเสรมความสามคค และโครงการ

คายอบรมอนทไมใชศาสนาหรอ ลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด และโครงการคายธรรมะ

ระดบมธยมศกษาปท3 ไดแก โครงการสงเสรมความประหยด

ระดบประถมศกษาปท 6 ไดแก โครงการสงเสรมความสามคค โครงการ

ตอตานยาเสพตด และโครงการสงเสรมมารยาท

อยางไรกตาม คณะผวจยมขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรมในสถานศกษา

และในการวจยเพอประเมนโครงการครงตอไป ดงน

4.7.1 ขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรมในสถานศกษา

ขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรมในสถานศกษา มดงตอไปน

4.7.1.1 สถานศกษาระดบประถมศกษา

สำหรบสถานศกษาระดบประถมศกษา ควรจะสงเสรมการพฒนาคร

เพอชวยใหเกดพฤตกรรมคณธรรมของผเรยน เนองจากในระดบการศกษาน ครมอทธพลสง

และม “บทบาทโดยตรง” ในการดแล จดการ และเปนตนแบบใหนกเรยนเกดพฤตกรรม

คณธรรมขนได ทงน ควรจดโครงการฝกอบรมครใหมความเขาใจในความหมายของ

“คณธรรม” ดานตางๆ ทตองการสงเสรมอยางชดเจน และฝกทกษะครในการถายทอด

คณธรรมไปสนกเรยน ทงในลกษณะของการถายทอดผานการเรยนการสอน และการจด

กจกรรมนอกหลกสตรใหกบเดก

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

นอกจากน สถานศกษายงสามารถกำหนดนโยบายตางๆ ในการ

สงเสรมคณธรรม และจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมตางๆ ใหแกผเรยนไดโดยตรง เนองจาก

ผเรยนในระดบประถมศกษามการยอมตามและเชอในครผสอนคอนขางมาก ทงยงให

ความสำคญกบกฎระเบยบมากกวาผเรยนในระดบการศกษาทสงขน นอกจากน การท

นกเรยนในโรงเรยนระดบประถมศกษาจากโรงเรยนเดยวกนมกจะมพฤตกรรมและความคด

ไปในทศทางเดยวกน เนองจากมาจากชมชนใกลโรงเรยนซงมลกษณะคลายคลงกน ได

รบบรรทดฐานจากชมชนในระดบใกลเคยงกน และมลกษณะครอบครวทคลายคลงกน จง

ทำใหงายสำหรบสถานศกษาในการจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมทเปนทสนใจและเหมาะสม

กบนกเรยนในชมชนได

4.7.1.2 สถานศกษาระดบมธยมศกษา อาชวศกษา และ

มหาวทยาลย

การพฒนาคร/อาจารยเพอชวยใหเกดพฤตกรรมคณธรรมของ

ผเรยนในสถานศกษาระดบสงนน ไมควรมงเนน “บทบาทตรง” ของคร/อาจารยในการดแล

จดการ และเปนตนแบบใหนกเรยนเกดพฤตกรรมคณธรรม แตควรจะมงเนน “บทบาท

เสรมสราง” ใหคร/อาจารยไดมบทบาทในการเสรมสรางคณธรรมใหแกผเรยนใน 2 แงมม

คอ พฤตกรรมการสงเสรม และวธการสงเสรม โดยสนบสนนใหคร/อาจารยไดมพฤตกรรม

การสงเสรมคณธรรมแกผเรยนมากขน พรอมทงหาวธทจะทำใหพฤตกรรมการสงเสรม

ของครนนเขาถงผเรยนไดอยางแทจรง โดยเฉพาะอยางยง เมอผเรยนมความแตกตางกน

อยางหลากหลาย ควรคำนงถง “ความสนใจของผเรยน” เปนหลกวาผเรยนสนใจกจกรรม

พฒนาคณธรรมรปแบบใด รวมถงอาจสงเสรมและเปดโอกาสใหผเรยนรเรมโครงการคณธรรม

ดวยตนเอง เพอใหเกดกจกรรมทตรงกบความตองการและความสนใจของผเรยนอยางชดเจน

และลดบทบาทของคร/อาจารย และสถานศกษา เปนเพยงผใหการสนบสนนทรพยากรตางๆ

มากกวาจะเปนผจดโครงการคณธรรมแกผเรยนเสยเอง

นอกจากน สถานศกษาระดบสงควรพจารณาใหความสำคญใน

การจดบรรยากาศในสถานศกษาใหเอออำนวยตอการสรางเสรมและพฒนาคณธรรมของ

นกเรยนนกศกษา โดยอาจเนนการสงเสรมในดานกจกรรมนอกหลกสตรตางๆ ของนกเรยน

นกศกษาใหเปนกจวตรตอเนองตลอดทงป เพอใหบรรยากาศในการสรางเสรมคณธรรมใน

สถานศกษามความชดเจนและเกดการรบรในกลมนกเรยนนกศกษาไดอยางเปนรปธรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

4.7.2 ขอเสนอแนะในการประเมนโครงการคณธรรมครงตอไป

ขอเสนอแนะในการวจย สามารถแบงไดดงตอไปน

4.7.2.1 ในการประเมนโครงการคณธรรมทวประเทศ ควรเกบ

ขอมลจากสถานศกษาในแตละระดบการศกษาใหไดจำนวนมากกวาน เพอใหไดขนาด

อทธพลทชดเจนระหวางกลมทจดทำโครงการคณธรรม และกลมทไมไดจดทำโครงการ

คณธรรม โดยเกบขอมลจากสถานศกษากลมทจดทำ และไมจดทำโครงการอยางนอย

40 แหงในแตละกลมตอระดบการศกษา

4.7.2.2 ในการจดงานวจยเพอประเมนโครงการ จำเปนตองม

การวดกอนหนาทจะจดทำโครงการจรงๆ เพอจะเหนภาพอยางชดเจนวาพฤตกรรม

คณธรรมของนกเรยนนกศกษาในชวงกอนจดโครงการเปนอยางไร (Pretest) และหลงจด

โครงการเปนอยางไร (Posttest) และนอกเหนอจากน ควรมการประเมนการเปลยนแปลง

ของพฤตกรรมคณธรรมโดยการตดตามผลทงในระยะสน และระยะยาว (Longitudinal

Study) เพอใหทราบถงลกษณะและรปแบบการเปลยนแปลงพฤตกรรมคณธรรมของนกเรยน

นกศกษาอยางชดเจน

4.7.2.3 ควรจะจดทำ ศกษา และประเมนผล “โครงการคณธรรม

ตนแบบ” โดยใชการวจยเชงทดลอง กอนมอบหมายใหสถานศกษาตางๆ ทวประเทศนำไป

ปฏบตจรง การวจยโครงการคณธรรมตนแบบน จะชวยในการประเมนวาโครงการดงกลาว

ไดผลอยางไร เหมาะสมกบผเรยนระดบการศกษาใด หรอควรจะมลกษณะของโครงการ

ในรปแบบใด ทจะทำใหโครงการมประสทธภาพสงสดในการเสรมสรางพฤตกรรมคณธรรม

ของนกเรยนนกศกษา

4.7.2.4 ควรพฒนาแบบวดพฤตกรรมคณธรรม และเจตคตตอ

คณธรรมทสรางขนในงานวจยนอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงในสวนของความตรง

ภายในและภายนอก เพอจดทำเปนเครองมอประเมนคณธรรมทไดมาตรฐานสากล

4.7.2.5 เนองจากในงานวจยน ไดพฒนาเครองมอทใชในการ

ประเมนพฤตกรรมคณธรรมและเจตคตตอคณธรรมในระดบสถานศกษาทมคณภาพด

เปนทนาพอใจเรยบรอยแลว ดวยเหตน จงนาจะมการประเมนภายในโรงเรยน วาแตละ

โรงเรยนมคะแนนคณธรรมเพมขนอยางไร หลงจากทผานการดำเนนการตามแผนการ

พฒนาคณธรรมไปแลวอยางไรกตามจะตองมการระวงอคตในการประเมน เชน ถาครเปน

ผเกบขอมลเอง อาจทำใหนกเรยนไมกลาตอบตามความเปนจรง ดวยเหตน ควรมการสง

ผประเมนจากภายนอก (เชน ศกษานเทศก) ไปประเมนแตละโรงเรยน และหากกระทรวง

ศกษาธการตองการศกษาวา แผนพฒนาคณธรรมสงผลอยางไรบาง ทางกระทรวงอาจใช

กระบวนการวเคราะหอภมาน (Meta-Analysis) จากโรงเรยนทงหมดมาใชในการประเมน

นโยบายได

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

บรรณานกรม

กมาร ชชชวงษ. (2548). จบตานโยบายใหมรฐบาล แกปญหา-ปกปองเยาวชน. คดมาเมอ

1 สงหาคม 2551, จากผแตง ในเวปไซต http://www.thaiedresearch.org/thaied_

news/ index1.php?id=22011

กรมการฝกหดคร. (2529). กระบวนการฝกประสบการณวชาชพคร พทธศกราช 2529.

กรงเทพมหานคร: หนวยศกษานเทศก กรมการฝกหดคร.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. (ไมระบปทพมพ). มาตรฐานคณธรรมและจรยธรรม

กรมสขภาพจต. คดมาเมอ 1 สงหาคม 2551, จากผแตง ในเวปไซต http://www.dmh.go.th/

cleandmh/standard.pdf

คณะรฐมนตรความมนคงแหงชาต. (2550). โครงการคณธรรมนำไทย. คดมาเมอ 1 สงหาคม 2551,

จากผแตง ในเวปไซต http://www.rta.mi.th/data/information/2007/k_numthai/

01ppt.files/frame.htm

ณฐสดา เตพนธ และวชราภรณ เพงจตต. (2547). รปแบบความผกพน คานยมทางวตถและ

เจตคตตอพฤตกรรมการมเพศสมพนธในวยเรยนของนกศกษามหาวทยาลยใน

กรงเทพมหานคร. หนงสอรวมบทความทางวชาการในการประชมสมมนา

(Proceedings) เรอง เดกกบการพฒนาสงคม. จดโดยศนยวจยวทยาศาสตรจตวทยา

ตะวนออก - ตะวนตก คณะจตวทยา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วนศกรท 17 ธนวาคม 2547

ณ หองประชม อาคารสถาบน 3 จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 33 – 42.

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2538). ทฤษฎตนไมจรยธรรม : การวจยและการพฒนาบคคล

(พมพครงท 2). กรงเทพมหานคร: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

นวลศร เปาวโรหต. (2550). จตวทยาชวตครอบครว: ทำอยางไรใหพอ แม ลก และทกคนใน

ครอบครวอยรวมกนอยางมความสข เขาใจ และเหนใจซงกนและกน. กรงเทพมหานคร:

สำนกพมพ 108 สดยอดไอเดย.

พรรณทพย ศรวรรณบศย, พรรณระพ สทธวรรณ, ธระพร อวรรณโณ, เพญพไล ฤทธาคณานนท

สภาพรรณ โคตรจรส, คคนางค มณศร. (2544). การศกษารปแบบความสมพนธระหวาง

พฤตกรรมของคนไทยกบกระบวนการสงคมประกตของครอบครวในปจจบนทเออ

ตอการพฒนาประเทศ. หนงสอรวมบทความทางวชาการในการประชมสมมนา

(Proceedings) เรอง การผสมผสานแนวความคดทางจตวทยา ตะวนออก – ตะวนตก.

จดโดยศนยวจยวทยาศาสตรจตวทยาตะวนออก - ตะวนตก คณะจตวทยา

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วนศกรท 27 กรกฎาคม 2544 ณ ชน 2 อาคารสมเดจยา

หองส สรสงห คณะทนตแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 41 – 52.

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

แพรธารา อมรศกด, และ ศรางค ทบสายทอง. (2550). การเปรยบเทยบการเหนคณคาในตนเอง

ระหวางนกศกษาหญงททำงานและไมทำงานบางเวลา. หนงสอรวมบทความทางวชาการ

ในการประชมสมมนา (Proceedings) เรอง ไขความเชอทผดเกยวกบจตวทยา. จดโดย

ศ นย ว จ ยว ทยาศาสตร จ ตว ทยาตะว นออก - ตะว นตก คณะจ ตว ทยา

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วนศกรท 9 พฤศจกายน 2550 ณ หองประชม

อาคารสถาบน 3 จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 69 – 70.

รตนะ บวสนธ. (2550). คอรปชนในวงการศกษาไทย. วารสารมหาวทยาลยนเรศวร 11(2), 75-92.

ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542.

กรงเทพมหานคร: นานมบคส.

ยงยศ เอกมานะชย. (6 สงหาคม 2551). คลงเกมคอมพอนตราย “เดกม. 6” เลยนแบบปลน-ฆา

โชเฟอรแทกซ. ขาวสด. คดมาเมอ 1 สงหาคม 2551, จาก http://www.matichon.co.th/

khaosod/view_news.php?newsid= TUROd01ERTJNVEEyTURnMU1RPT0=&

sectionid=TURNd01RPT0=&day=TWpBd09DMHdPQzB3Tmc9PQ==

สาวแจงจบกกข-แฉคลบโป. (6 มถนายน 2551). ขาวสด. คดมาเมอ 1 สงหาคม 2551, จาก

http://news.sanook.com/crime/crime_142513.php

สภทรา ปกาสทธ, และ กลยา พสษฐสงฆการ. (2551). การศกษาเปรยบเทยบปจจยสวนบคคล

ครอบครว และสงคมของวยรนชายทกระทำผดครงแรก วยรนชายทกระทำผดซำและ

วยรนชายทวไป. โครงรางวทยานพนธสาขาวชาจตวทยาพฒนาการ คณะจตวทยา

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมน อมรววฒน. (2536). กรณศกษาเพอการเรยนการสอนสงเสรมคณธรรมจรรยาแหงวชาชพคร.

กรงเทพมหานคร: โครงการสงเสรมคณธรรม จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2550). การวจยทางการศกษาระดบชาต ครงท 12:

การประชมทางวชาการ 15-16 พฤศจกายน 2550 ณ โรงแรมแอมบาสซาเดอร กรงเทพฯ.

กรงเทพมหานคร: สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา.

Anderson, T. W., & Rubin, H. (1956). Statistical analysis in factor analysis. Proceedings

of the Third Berkeley Symposium on Mathematics and Probability, 111-150.

Bandura, A. (1989). Social Cognitive Theory. In R. Vasta (Ed.), Annals of child

development, vol 6. Six theories of child development (pp. 1-60). Greenwich,

CT: JAI Press.

Burns, D. D. (1999). Feeling good: the new mood therapy revised and updated

(Rev. ed.). New York: HarperCollins.

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

Cohen, J., Cohen, P., West, S. G., & Aiken, L. S. (2003). Applied multiple regression and

correlation analysis for the behavioral sciences (3rd ed.). Mahwah, NJ: Erlbaum.

Crandall, V., Crandall, V. J., & Katkovsky, W. A. (1965). A children’s social desirability

scale. Journal of Consulting Psychology, 29, 27-36.

Crocker, L., & Algina, J. (1988). Introduction to classical and modern test theory.

Belmont, CA: Thomson.

Crowne, D. P., & Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of

psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24, 349-354.

Duckworth, A. L., & Seligman, M. E. (2006). Self-discipline gives girls the edge:

Gender in self-discipline, grades, and achievement test scores. Journal of

Educational Psychology, 98, 198-208.

Enders, C. K., & Tofighi, D. (2007). Centering predictor variables in cross-sectional

multilevel models: A new look at an old issue. Psychological Methods, 12,

121-138.

Erikson, E. H. (1950). Childhood and society. New York: Norton.

Freud, S. (1962). Civilization and its discontents. New York: W. W. Norton & Company.

Gibbs, J. C., Basinger, K. S., Grime, R. L., & Snarey, J. R. (2007). Moral judgment

development across cultures: Revisiting Kohlberg’s universality claims.

Developemental Review, 27, 443-500.

Gilligan, C. (1982). In a different voice: psychological theory and women’s development.

Cambridge: Harvard University Press.

Hair, J. F., Jr., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2006).

Multivariate data analysis (6th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.

Jaffee, S., & Hyde, J. S. (2000). Gender differences in moral orientation: A meta-analysis.

Psychological Bulletin, 126, 703-726.

Kohlberg, L., Levine, C., & Hewer, A. (1983). Moral stages: a current formulation

and a response to critics. New York: Karger.

Ladegaard, H. J. (2004). Politeness in young children’s speech: Context, peer group

influence and pragmatic competence. Journal of Pragmatics, 36, 2003-2022.

Little, R. J., & Rubin, D. B. (2002). Statistical analysis with missing data (2nd ed.).

Hoboken, NJ: Wiley.

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

McClelland, D. C. (1965). Achievement motivation and be developed. Harvard

Business Review, 43(November-December), 68.

Mischel, W., & Ebbesen, E. B. (1983). The development of children’s knowledge of

self-control strategies. Child Development, 54, 603-619.

Padesky, C. & Greenberger, D. (1995). Mind over mood: change how your feel by

changing the way you think. New York: Guilford.

Piaget, J. (1932). The moral judgement of the child. New York: Harcourt Brace.

Raudenbush, S. W. & Byrk, A. S. (2002). Hierarchical linear models: Applications

and data analysis methods (2nd ed.). Thousand Oaks: Sage.

Raudenbush, S. W., Rowan, B., & Kang, S. J. (1991). A multilevel, multivariate model for

studying school climate with estimation via the EM algorithm and application

to U.S. high-school data. Journal of Educational Statistics, 16, 295-330.

Robinson, J. P., Shaver, P. R., Wrightsman, L. S. (1991). Measures of personality and social

psychological attitudes: Volume 1 of measures of social psychological attitudes.

San Diego: Academic Press.

Schafer, J. L., & Graham, J. W. (2002). Missing data: Our view of the state of the art.

Psychological Methods, 7, 147-177.

Shaffer, D. R. (1996). Social and Personality Development (3rd ed.). Belmont, CA:

Thompson Learning.

Sirivannabood, P. B., Rithakananone, P., Uwanno, T., Kotrajaras, S., Suthiwan, P., &

Maneesri, K. (2002). The study of patterns of relationships between contemporary

behaviors of Thai people and socialization process of Thai families in relation

to the development of the country. Proceedings of the XXV International

Congress of Applied Psychology, Singapore, 7-12 July 2002.

Trope, Y., & Fishbach, A. (2000). Counteractive self-control in overcoming temptation.

Journal of Personality and Social Psychology, 79(4), 493-506.

Vitz, P. C. (1990). The use of stories in moral development: New psychological

reasons for and old education method. American Psychologist, 45, 709-720.

Vygotsky, L. (1975). Thought and language. Cambridge: The M.I.T. Press.

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

ภาคผนวก

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��0

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

แบบสำรวจนกเรยน นสต นกศกษา ชดท1ระดบมธยมศกษาตอนปลายอาชวศกษา

และอดมศกษา

รหสแบบสำรวจ .....................................................

รหสโรงเรยน .........................................................

สพท .....................................................................

เขต .......................................................................

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

ตอนท1แบบสำรวจขอมลทวไป

เพศ ชาย หญง

อาย ..................................... ป

ระดบชนการศกษา ......................................

ทานอาศยอยกบ พอแม ญาต เพอน (หอพก)

คนเดยว อนๆ โปรดระบ

จงหวดทอยอาศย ......................................

ทานมรายได / รบเงนจากผปกครองวนละ ...................................... บาท

เกรดเฉลยในเทอมทแลว ......................................

อาชพของพอ ..................................... การศกษาของพอ ........................................

อาชพของแม ...................................... การศกษาของแม ........................................

อาชพของผปกครอง (ถาไมอยกบพอ / แม) ......................................

การศกษาของผปกครอง ......................................

รายไดครอบครว ......................................บาท

การตอบแบบสำรวจนจะเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศอยางยง

ขอใหทานตอบตรงกบความเปนจรงของตวทานเองและตอบครบทกขอ

ขอมลของทานจะเปนความลบ

โดยไมมการระบถงตวทานหรอโรงเรยนของทานอยางเดดขาด

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

ตอนท2แบบสำรวจพฤตกรรมในรอบ3เดอนทผานมา

ใหทานนกยอนถงพฤตกรรมของทานในรอบ 3 เดอนทผานมา แลวทำเครองหมาย

ในชองทตรงกบตวทานมากทสด

ไมทำ

หรอ

แทบจะ

ไมทำเลย

ทำบาง ทำบอย ทำเปน

ประจำ

1. ฉนคดรายตอคนอนเวลาโกรธ

2. ฉนไหวทกทายผใหญ

3. ฉนลงมอทำการบาน/งานโดยไมตองใหใครมาเคยวเขญ

4. ฉนทงขยะลงในถงขยะ

5. ฉนสะใจเมอเหนคนทฉนเกลยดเดอดรอน

6. ฉนยมเงนคนอนเพอซอของทไมจำเปน

7. ฉนลางมอหลงเขาหองนำ

8. ฉนตงใจทำการบาน/งานจนกวางานเสรจ

9. ฉนซอของตามเพอน

10. ฉนรบฟงความคดเหนของเพอนๆ ในกลม

11. ฉนทำตามสญญาทใหไวกบตนเอง

12. ฉนยอมรบขอตกลงของกลม

13. ฉนลางมอกอนกนอาหาร

14. ฉนไมรกษาสญญา

15. ฉนดแลรกษาของสวนตวใหใชไดนาน

16. ฉนอจฉาคนอน

17. ฉนขดเขยนกำแพง โตะเรยน หรอสงของสาธารณะ

18. ฉนดใจเมอเหนคนอนมความสข

19. ฉนทำการบาน/งานเสรจตรงเวลาตามทตงใจไว

20. ฉนวางแผนกอนใชเงน

21. ฉนขอบคณเมอไดรบความชวยเหลอจากคนอน

22. ฉนแบงขนมใหเพอน

23. เมอทำการบาน/งานไมได ฉนหาทางแกไขจน

ทำไดเสรจ

24. เมอมการทำงานกลม/ชมรม/โรงเรยน ฉนอาสาเขารวม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

ไมทำ

หรอ

แทบจะ

ไมทำเลย

ทำบาง ทำบอย ทำเปน

ประจำ

25. ฉนออมเงนไวใชในยามจำเปน

26. ฉนทำการบาน/งานใหเสรจตามทตงใจไวกอนไป

เทยวเลน

27. ฉนพดเพราะกบผใหญ

28. ฉนวางแผนใหตนเอง วาตองทำอะไรบางในแตละวน

29. ฉนหวงดตอคนอน

30. ฉนทำการบาน/งานเสรจตรงเวลาทกำหนด

31. ฉนทำการบาน/งานอยางเตมความสามารถ

32. ฉนใหคำแนะนำเมอเพอนมปญหา

33. ฉนยอมเสยเปรยบ ถากลมไดประโยชน

34. ฉนรบฟงความคดเหนทแตกตางกนของเพอนในกลม

35. ฉนพดปด

36. ฉนชวยคนทตองการความชวยเหลอ

37. ฉนลงมอทำการบาน/งานทนททไดรบมอบหมาย

38. ฉนแอบหยบของคนอนไปใช แลวไมคน

39. ฉนขออนญาตกอนหยบของคนอนมาใช

40. เมอฉนทำผด ฉนไมยอมรบผด

41. ฉนขอโทษเมอทำผด

42. ฉนยมของคนอนแลวไมคน

43. ฉนตวเพอนในวชาทเพอนไมเขาใจ

44. ฉนใหเพอนยมอปกรณการเรยน

45. ฉนทงขยะบนถนน หรอในแมนำลำคลอง

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

ตอนท3แบบสำรวจความคดเหน

ใหทานอานประโยคแลวประเมนวาทาเหนดวยหรอไมเหนดวยมากนอยเพยงใดกบ

ประโยคเหลานโดยทำเครองหมายในชองทตรงกบความเหนของทานมากทสด

ไมเหน

ดวย

อยางยง

ไม

เหนดวย

เหนดวย เหนดวย

อยางยง

1. เราควรปลอยใหเพอนโกงขอสอบ ไมอยางนนเพอนจะสอบตก

2. ฉนตกขาวมากอนเยอะ แมจะมากเกนจำเปน จะไดไมตองตกอก

3. เราควรยอมเสยสละเพอเพอนในกลม

4. เราควรทำงานเองโดยไมตองใหใครมาจำจจำไช

5. การบรจาคเพอชวยเหลอผอน เปนสงทควรทำ

6. เราควรเขานอนตรงเวลาทกวน

7. เราควรดแลรางกายใหสะอาดอยเสมอ

8. การฟมเฟอยแลวมความสข ดกวาประหยดแลวไมมความสข

9. การทำตวเรยบรอยตอหนาผใหญเปนเรองททกคนควรทำ

10. ถาสงของลดราคาตองรบซอ แมจะไมไดใชกตาม

11. ถงการบาน/ งานจะยากแคไหน เรากไมควรลมเลก

12. การพดขอบคณคนอนเปนเรองไมจำเปนสำหรบฉน

13. ฉนภมใจเมอไดทำงานอยางเตมความสามารถ

14. การทำตามกฎระเบยบของโรงเรยนเปนสงทด

15. คนทยมแยมแจมใส มองโลกในแงด เปนคนมความสข

16. ถากลมแบงงานใหทำ เรากควรทำใหเสรจ

17. การแกลงปวยเปนการปฏเสธอยางสภาพ เมอไมอยากทำอะไร

18. แมไมมอะไรตองรบทำ เรากควรตนตรงเวลาทกวน

19. เราควรทำตามขอตกลงของกลม

20. เมอทำผด เราตองยอมรบผด

21. เราไมควรเขาไปชวยเพอน เมอเขามปญหา

22. เราควรพดจานอบนอมกบผใหญ

23. การทำการบาน/ แบบฝกหดเยอะ ๆ ทำใหฉนเกงขน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

ไมเหน

ดวย

อยางยง

ไม

เหนดวย

เหนดวย เหนดวย

อยางยง

24. การยมเงนคนอนเพอซอของทอยากไดไมใชเรองเสยหาย

25. การโกหกเพอเอาตวรอดไมใชเรองผด หากไมทำใหคนอน

เดอดรอน

26. เราควรชวยเหลอเพอนเมอเขาลำบาก

27. ฉนคดวาการรบฟงความคดเหนของคนอนเปนสงทด

28. เราไมจำเปนตองทดแทนบญคณคนทกคนทมพระคณตอเรา

29. เราควรลางมอกอนรบประทานอาหาร

30. การดใจเมอเหนคนอนมความสขแสดงถงการมจตใจทด

31. เราควรรกษาความสะอาดเมอใชโตะอาหารของโรงเรยน

32. ความขเกยจจะทำใหฉนมชวตทลำบาก

33. ในการทำงานกลม เราควรชวยกนทำงานอยางเตมท

34. คนทคดดทำดตอผอนเปนคนจตใจด

35. การคยกนขณะทครสอนไมใชเรองผด

36. การโกหกเพอเอาตวรอดไมใชเรองเสยหาย

37. เราไมควรแบงสงของของเราใหใครใช

38. เราควรดแลหองนอนใหสะอาดเรยบรอยอยเสมอ

39. การซอของฟมเฟอยบางชวยใหความสขแกชวตได

40. การคดรายตอคนอนไมใชเรองเสยหายอะไร

41. เราควรดแลบานใหสะอาดเรยบรอยอยเสมอ

42. คนเราควร “ไปลา มาไหว”

43. การกลบบานตรงเวลาหลงเลกเรยนเปนสงทควรทำ

44. เราควรขออนญาตเจาของ กอนหยบของมาใช

45. เราไมควรแบงของใหกบใคร

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

ตอนท4แบบสำรวจพฤตกรรมโดยทวไป

ใหทานอานประโยค แลวประเมนวาทานมลกษณะตรงกบประโยคเหลานหรอไม โดยทำ

เครองหมาย ในชองทตรงกบตวทานมากทสด

จรง ไมจรง

1. กอนทจะลงคะแนนเสยงเลอกตง ฉนจะศกษาขอมลของผสมครทกคน

อยางละเอยด

2. ฉนไมเคยเกลยดใครอยางจรงจง

3. ฉนมมารยาทดในการรบประทานอาหารไมวาจะเปนในบานหรอนอกบาน

4. ฉนชอบซบซบนนทาในบางครง

5. มบางครงทฉนอยากตอตานผใหญ แมสงททานพดนนจะถกตองกตาม

6. ฉนเปนผฟงทดเสมอ ไมวาจะอยกบใคร

7. บางครง ฉนกเอาเปรยบผอนเหมอนกน

8. บางครง ฉนคดแตจะแกเผดคนทรายกบฉน แทนทจะใหอภย และลมเรอง

ไมดเสย

9. ฉนสภาพเสมอ แมกบคนไมมมารยาท

10. บางครง ฉนนกอยากทำลายขาวของ

11. ฉนไมเคยโกรธเลย เวลามใครมาทวงบญคณ

12. บางครง ฉนกอจฉาความโชคดของคนอน

13. ฉนไมชอบเอาเรองของคนอนไปเลาตอ

14. บางครงฉนหงดหงดเวลาทมคนมาขอใหชวย

15. ฉนไมเคยรสกเลยวา ฉนถกลงโทษโดยไรเหตผล

16. ฉนคดวาสมควรแลวทคนบางคนจะพบกบเรองทเลวราย

กรณาตรวจสอบอกครงวาทานไดทำครบทกขอทกหนา

ขอบคณอยางยงในความรวมมอ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

รหสแบบสำรวจ .....................................................

รหสโรงเรยน .........................................................

สพท .....................................................................

เขต .......................................................................

แบบสำรวจนกเรยน

ชดท2ระดบมธยมศกษาตอนตนและประถมศกษา

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล��0

ตอนท1แบบสำรวจขอมลทวไป

เพศ ชาย หญง

อาย ..................................... ป

ระดบชนการศกษา ......................................

ทานอาศยอยกบ พอแม ญาต เพอน (หอพก)

คนเดยว อนๆ โปรดระบ

จงหวดทอยอาศย ......................................

ทานมรายได / รบเงนจากผปกครองวนละ ...................................... บาท

เกรดเฉลยในเทอมทแลว ......................................

อาชพของพอ ..................................... การศกษาของพอ ........................................

อาชพของแม ...................................... การศกษาของแม ........................................

อาชพของผปกครอง (ถาไมอยกบพอ / แม) ....................................

การศกษาของผปกครอง ......................................

รายไดครอบครว ......................................บาท

การตอบแบบสำรวจนจะเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศอยางยง

ขอใหทานตอบตรงกบความเปนจรงของตวทานเองและตอบครบทกขอ

ขอมลของทานจะเปนความลบ

โดยไมมการระบถงตวทานหรอโรงเรยนของทานอยางเดดขาด

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

ตอนท2แบบสำรวจพฤตกรรมในรอบ3เดอนทผานมา

ใหทานนกยอนถงพฤตกรรมของทานในรอบ 3 เดอนทผานมา แลวทำเครองหมาย

ในชองทตรงกบตวทานมากทสด

ไมทำ

หรอ

แทบจะ

ไมทำเลย

ทำบาง ทำบอย ทำเปน

ประจำ

1. ฉนคดรายตอคนอนเวลาโกรธ

2. ฉนไหวทกทายผใหญ

3. ฉนลงมอทำการบาน/งานโดยไมตองใหใครมาเคยวเขญ

4. ฉนทงขยะลงในถงขยะ

5. ฉนสะใจเมอเหนคนทฉนเกลยดเดอดรอน

6. ฉนยมเงนคนอนเพอซอของทไมจำเปน

7. ฉนลางมอหลงเขาหองนำ

8. ฉนตงใจทำการบาน/งานจนกวางานเสรจ

9. ฉนซอของตามเพอน

10. ฉนรบฟงความคดเหนของเพอนๆ ในกลม

11. ฉนทำตามสญญาทใหไวกบตนเอง

12. ฉนยอมรบขอตกลงของกลม

13. ฉนลางมอกอนกนอาหาร

14. ฉนไมรกษาสญญา

15. ฉนดแลรกษาของสวนตวใหใชไดนาน

16. ฉนอจฉาคนอน

17. ฉนขดเขยนกำแพง โตะเรยน หรอสงของสาธารณะ

18. ฉนดใจเมอเหนคนอนมความสข

19. ฉนทำการบาน/งานเสรจตรงเวลาตามทตงใจไว

20. ฉนวางแผนกอนใชเงน

21. ฉนขอบคณเมอไดรบความชวยเหลอจากคนอน

22. ฉนแบงขนมใหเพอน

23. เมอทำการบาน/งานไมได ฉนหาทางแกไขจน

ทำไดเสรจ

24. เมอมการทำงานกลม/ชมรม/โรงเรยน ฉนอาสาเขารวม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

ไมทำ

หรอ

แทบจะ

ไมทำเลย

ทำบาง ทำบอย ทำเปน

ประจำ

25. ฉนออมเงนไวใชในยามจำเปน

26. ฉนทำการบาน/งานใหเสรจตามทตงใจไวกอนไป

เทยวเลน

27. ฉนพดเพราะกบผใหญ

28. ฉนวางแผนใหตนเอง วาตองทำอะไรบางในแตละวน

29. ฉนหวงดตอคนอน

30. ฉนทำการบาน/งานเสรจตรงเวลาทกำหนด

31. ฉนทำการบาน/งานอยางเตมความสามารถ

32. ฉนใหคำแนะนำเมอเพอนมปญหา

33. ฉนยอมเสยเปรยบ ถากลมไดประโยชน

34. ฉนรบฟงความคดเหนทแตกตางกนของเพอนในกลม

35. ฉนพดปด

36. ฉนชวยคนทตองการความชวยเหลอ

37. ฉนลงมอทำการบาน/งานทนททไดรบมอบหมาย

38. ฉนแอบหยบของคนอนไปใช แลวไมคน

39. ฉนขออนญาตกอนหยบของคนอนมาใช

40. เมอฉนทำผด ฉนไมยอมรบผด

41. ฉนขอโทษเมอทำผด

42. ฉนยมของคนอนแลวไมคน

43. ฉนตวเพอนในวชาทเพอนไมเขาใจ

44. ฉนใหเพอนยมอปกรณการเรยน

45. ฉนทงขยะบนถนน หรอในแมนำลำคลอง

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

ตอนท3แบบสำรวจความคดเหน

ใหทานอานประโยคแลวประเมนวาทาเหนดวยหรอไมเหนดวยมากนอยเพยงใดกบ

ประโยคเหลานโดยทำเครองหมายในชองทตรงกบความเหนของทานมากทสด

ไมเหน

ดวย

อยางยง

ไม

เหนดวย

เหนดวย เหนดวย

อยางยง

1. เราควรปลอยใหเพอนโกงขอสอบ ไมอยางนนเพอนจะสอบตก

2. ฉนตกขาวมากอนเยอะ แมจะมากเกนจำเปน จะไดไมตองตกอก

3. เราควรยอมเสยสละเพอเพอนในกลม

4. เราควรทำงานเองโดยไมตองใหใครมาจำจจำไช

5. การบรจาคเพอชวยเหลอผอน เปนสงทควรทำ

6. เราควรเขานอนตรงเวลาทกวน

7. เราควรดแลรางกายใหสะอาดอยเสมอ

8. การฟมเฟอยแลวมความสข ดกวาประหยดแลวไมมความสข

9. การทำตวเรยบรอยตอหนาผใหญเปนเรองททกคนควรทำ

10. ถาสงของลดราคาตองรบซอ แมจะไมไดใชกตาม

11. ถงการบาน/ งานจะยากแคไหน เรากไมควรลมเลก

12. การพดขอบคณคนอนเปนเรองไมจำเปนสำหรบฉน

13. ฉนภมใจเมอไดทำงานอยางเตมความสามารถ

14. การทำตามกฎระเบยบของโรงเรยนเปนสงทด

15. คนทยมแยมแจมใส มองโลกในแงด เปนคนมความสข

16. ถากลมแบงงานใหทำ เรากควรทำใหเสรจ

17. การแกลงปวยเปนการปฏเสธอยางสภาพ เมอไมอยากทำอะไร

18. แมไมมอะไรตองรบทำ เรากควรตนตรงเวลาทกวน

19. เราควรทำตามขอตกลงของกลม

20. เมอทำผด เราตองยอมรบผด

21. เราไมควรเขาไปชวยเพอน เมอเขามปญหา

22. เราควรพดจานอบนอมกบผใหญ

23. การทำการบาน/ แบบฝกหดเยอะ ๆ ทำใหฉนเกงขน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

ไมเหน

ดวย

อยางยง

ไม

เหนดวย

เหนดวย เหนดวย

อยางยง

24. การยมเงนคนอนเพอซอของทอยากไดไมใชเรองเสยหาย

25. การโกหกเพอเอาตวรอดไมใชเรองผด หากไมทำใหคนอน

เดอดรอน

26. เราควรชวยเหลอเพอนเมอเขาลำบาก

27. ฉนคดวาการรบฟงความคดเหนของคนอนเปนสงทด

28. เราไมจำเปนตองทดแทนบญคณคนทกคนทมพระคณตอเรา

29. เราควรลางมอกอนรบประทานอาหาร

30. การดใจเมอเหนคนอนมความสขแสดงถงการมจตใจทด

31. เราควรรกษาความสะอาดเมอใชโตะอาหารของโรงเรยน

32. ความขเกยจจะทำใหฉนมชวตทลำบาก

33. ในการทำงานกลม เราควรชวยกนทำงานอยางเตมท

34. คนทคดดทำดตอผอนเปนคนจตใจด

35. การคยกนขณะทครสอนไมใชเรองผด

36. การโกหกเพอเอาตวรอดไมใชเรองเสยหาย

37. เราไมควรแบงสงของของเราใหใครใช

38. เราควรดแลหองนอนใหสะอาดเรยบรอยอยเสมอ

39. การซอของฟมเฟอยบางชวยใหความสขแกชวตได

40. การคดรายตอคนอนไมใชเรองเสยหายอะไร

41. เราควรดแลบานใหสะอาดเรยบรอยอยเสมอ

42. คนเราควร “ไปลา มาไหว”

43. การกลบบานตรงเวลาหลงเลกเรยนเปนสงทควรทำ

44. เราควรขออนญาตเจาของ กอนหยบของมาใช

45. เราไมควรแบงของใหกบใคร

คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

���

ตอนท4แบบสำรวจพฤตกรรมโดยทวไป

ใหทานอานประโยค แลวประเมนวาทานมลกษณะตรงกบประโยคเหลานหรอไม โดยทำ

เครองหมาย ในชองทตรงกบตวทานมากทสด

จรง ไมจรง

1. บางครงฉนไมอยากทำตามทครสง

2. ฉนไมเคยเถยงพอแม / ผปกครองเลย

3. ฉนไมเคยอาละวาดเวลาโกรธ

4. บางครง ฉนอยากใหพอแม / ผปกครองจจกบฉนนอยลง

5. บางครง ฉนทะเลาะกบพอแม / ผปกครองเพราะฉนทำในสงทพอแม /

ผปกครองหาม

6. ฉนไมเคยพดอะไรใหคนอนเสยใจเลย

7. บางครง ฉนทำในสงทคนอนหาม

8. ฉนไมเคยโกรธใครเลย

9. ฉนเชอฟงพอแม / ผปกครองเสมอ

10. ฉนลางมอกอนกนขาวเสมอ

11. บางครง ฉนขเกยจทำงานบาน ถงจะรวาพอแม / ผปกครองอยากให

ฉนชวยกตาม

12. ฉนไมเคยมความคดทจะทำผดกฎเลย

13. บางครง ฉนโกรธทไมไดดงใจ

14. บางครง ฉนจะหงดหงดหากมคนมาขดจงหวะตอนกำลงเลน / ทำการบาน /

เลนเกมส / ดทว

15. ฉนทำสงทถกตองเสมอ

16. บางครง ฉนไมอยากทำตามทพอแม / ผปกครองสง

กรณาตรวจสอบอกครงวาทานไดทำครบทกขอทกหนา

ขอบคณอยางยงในความรวมมอ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานการวจยประเมนผล���

คณะผดำเนนการทปรกษา ดร.อำรง จนทวานช เลขาธการสภาการศกษา นางสรางค โพธพฤกษาวงศ ทปรกษาดานวจยและประเมนผลการศกษา ดร.อมาพร หลอสมฤด ผอำนวยการสำนกประเมนผลการจดการศกษาผพจารณารายงาน ดร.เลขา ปยะอจฉรยะ ทปรกษาสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ดร.เจอจนทร จงสถตอย ทปรกษาสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ดร.นงราม เศรษฐพานช ทปรกษาสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา นางสรางค โพธพฤกษาวงศ ทปรกษาดานวจยและประเมนผลการศกษา ดร.อมาพร หลอสมฤด ผอำนวยการสำนกประเมนผลการจดการศกษา ดร.บรรเจอดพร สแสนสข นกวชาการศกษา สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน นางโสภณา ตาแกว นกวชาการศกษา สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาคณะผวจยจากคณะจตวทยาจฬาลงกรณมหาวทยาลย รศ.ดร.ชมพร ยงกตตกล ทปรกษาคณะผวจย รศ.ดร.สมโภชน เอยมสภาษต คณบดคณะจตวทยา หวหนาคณะผวจย ผศ.ดร.พรรณระพ สทธวรรณ รองคณบดคณะจตวทยา ผวจย ดร.กลยา พสษฐสงฆการ ผวจย อาจารยชวลณฐ เหลาพนพฒน ผวจย อาจารยทพยนภา หวนสรยา ผวจย อาจารยกฤษณ อรยะพทธพงศ ผวจย อาจารยสนทด พรประเสรฐมานต ผวจยผรวมเกบขอมลภาคสนาม นางโสภณา ตาแกว นางเกอกล ชงใจ นางฉลวยลกษณ สนประเสรฐ นางสาวทวพร บญวานช นายสมชาย บวเลก นางสาวจกษณา อธรตนปญญา นายอคเรนทร สขนวล ดร.มรกต ศรสข นายดสต ทองสลวย นางสาวจรศร อนวชกล นางณชกมล ดวงมาลย นางรงตะวน งามจตอนนต นางสาวบรรณากรณ อมรพรสน นางสาวทศนย ชมชนด นางสาวจนทมา ศภรพงศ นางสาวอไรวรรณ พนธสจรต นางสาวธญวรรณ ธรรมวมลผรบผดชอบโครงการ นางโสภณา ตาแกว หวหนาโครงการ นางเกอกล ชงใจ นกวชาการศกษา นางฉลวยลกษณ สนประเสรฐ นกวชาการศกษา นางสาวทวพร บญวานช นกวชาการศกษา นางณชกมล ดวงมาลย นกวชาการศกษา นางสาวบรรณากรณ อมรพรสน นกวชาการศกษา นางสาวธญวรรณ ธรรมวมล นกวชาการศกษาบรรณาธการ นางโสภณา ตาแกว นางสาวบรรณากรณ อมรพรสน

เพอเปนการใชทรพยากรของชาตใหคมคา

หากทานไมใชหนงสอเลมนแลว

โปรดมอบใหผอนนำไปใชประโยชนตอไป