แนวทางการตรวจสอบ แบบเน้น...

แนวทางการตรวจสอบ แบบเนนธรกรรมทส าคญของสถาบนการเงน

(Significant Activities Supervisory Framework)

ฝายวางแผนและพฒนาผตรวจสอบ สายก ากบสถาบนการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย

มถนายน 2561

แนวทางการตรวจสอบแบบเนนธรกรรมทส าคญของสถาบนการเงน

สายก ากบสถาบนการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย มถนายน 2561

สารบญ หนา

บทสรปผบรหาร ................................................................................................................................ 1

สวนท 1 หลกการส าคญและภาพรวมการประเมนความเสยง ........................................................... 2 1. หลกการทส าคญ ................................................................................................................. 2

2. ภาพรวมการประเมนความเสยง .......................................................................................... 3

สวนท 2 แนวทางการประเมนความเสยงของธรกรรมทส าคญ .......................................................... 5 1. การระบธรกรรมทส าคญ (Significant Activities Identification) ..................................... 5

2. การประเมนความเสยงของธรกรรมทส าคญ ........................................................................ 5

2.1 ประเมนความเสยงทมอยในธรกรรมทส าคญ (Inherent Risk : IR) ........................... 5

2.2 ประเมนคณภาพการจดการความเสยง (Quality of Risk Management: QRM) .... 7

2.3 ความเสยงสทธ (Net Risk) และแนวโนมความเสยง (Direction of Net Risk) ....... 10

3. การบรหารความเสยงของธรกรรมทส าคญ (Overall Net Risk)......................................... 11

4. การจดระดบความเสยง (Risk Rating) .............................................................................. 11

ภาคผนวก ภาคผนวกท 1 ตวอยางธรกรรมทส าคญของสถาบนการเงน ................................................. 12

ภาคผนวกท 2 การบรหารจดการความเสยงระดบ Oversight Functions .......................... 14

แนวทางการตรวจสอบแบบเนนธรกรรมทส าคญของสถาบนการเงน 1


บทสรปผบรหาร

ตงแตป 2543 สายก ากบสถาบนการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.) ไดใชวธการตรวจสอบตามแนวความเสยง (Risk-based Approach) ซงเนนการประเมนความเสยงทส าคญ 5 ดาน คอ กลยทธ เครดต ตลาด สภาพคลอง และปฏบตการ ตามค าแนะน าของทปรกษาจากกองทนการเงนระหวางประเทศ (Inernational Monetary Fund: IMF) โดยใชแนวทางของ Office of the Comptroller of the Currency (OCC) สหรฐอเมรกา

ตอมาในป 2555 ธปท. ไดปรบรปแบบการตรวจสอบเปนแบบเนนธรกรรมทส าคญ (Significant Activities: SA) โดยยงคงหลกการพนฐานของการตรวจสอบตามแนวความเสยง (Risk-Based Supervision) อนเปนแนวทางปฏบตทเปนมาตรฐานสากล ส าหรบธรกรรมทส าคญจะพจารณาจาก ความมนยส าคญตอฐานะการด าเนนงานหรอกลยทธของสถาบนการเงน โดยเฉพาะธรกรรมดานสนเชอ ซงเปนธรกรรมหลกของสถาบนการเงน รวมถงกระบวนการบรหารสนทรพยและหนสน และระบบงานดานเทคโนโลยสารสนเทศทรองรบการด าเนนธรกจของสถาบนการเงน ซงเปนแนวทางทสอดคลองกบ การตรวจสอบของผก ากบตรวจสอบทเปนทยอมรบโดยเฉพาะกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC)

ในการประเมนปจจยความเสยงและการบรหารจดการความเสยงของแตละธรกรรมทส าคญ จะมลกษณะครบวงจรตงแตตนจนจบกระบวนการ (End to End Process) ดงนน ผตรวจสอบจะตองมความเขาใจความเสยงจากผลตภณฑและการท าธรกจของ สง. ตลอดจนการบรหารจดการความเสยงของแตละผลตภณฑในเชงลกมากขน เมอพบประเดนหรอขอสงเกตจากการตรวจสอบ ธปท. สามารถสงการให สง. ปรบปรงแกไขไดชดเจนยงขน รวมทงการจดสรรอตราก าลงในการก ากบดแลไดอยางมประสทธภาพและสอดคลองกบสถานะความเสยงของแตละ สง.



สวนท 1 หลกการส าคญและภาพรวมการประเมนความเสยง

1. หลกการทส าคญ (Key Principles) ในการตรวจสอบแบบเนนธรกรรมทส าคญ (Significant Activities) สรปได 7 หลกการ ดงน

หลกการท 1 : เนนความเสยงหลก (Focus on Material Risk)

การประเมนความเสยงทมอยของธรกรรมทส าคญ (Inherent Risk) จะประเมนเฉพาะความเสยงทมนยส าคญ (Material Risk) ทอาจสงผลกระทบความสามารถในการหารายไดและเงนกองทนของ สง.

หลกการท 2 : คาดการณอนาคตและแกไขกอนเกดความเสยหายจรง (Forward-Looking, Early Intervention)

การประเมนความเสยงเปนการคาดการณเหตการณในอนาคตทอาจสงผลเชงลบตอ สง. ซงจะท าใหพบสญญาณของปญหาไดอยางรวดเรว และสามารถแกไขปญหาไดทนกาล

หลกการท 3 : ใชดลพนจอยางสมเหตผล (Sound Predictive Judgment)

การประเมนความเสยงสวนใหญจะขนอยกบดลพนจ (Judgment) ของผตรวจสอบ ดงนน ผตรวจสอบจงควรใชดลพนจทมหลกการและมเหตผลนาเชอถอเพอสนบสนน การตดสนใจทถกตองเหมาะสม

หลกการท 4 : เขาใจปจจยทกอใหเกดความเสยง (Drivers of Risk)

ในการประเมนความเสยง ผตรวจสอบตองเขาใจปจจยทกอใหเกดความเสยงทมนยส าคญ (Driver of Material Risk) โดยตองท าความเขาใจ Business Model ของ สง. ไดแก ความรเกยวกบผลตภณฑ แผนกลยทธ และระดบความเสยงทยอมรบได (Risk Appetite) รวมทงสภาวะแวดลอมภายนอก ตลอดจน โอกาสในการเกดความเสยงและความรนแรงของปญหาทอาจเกดขน เพอใหสามารถแกไขไดทนเวลา

หลกการท 5 : การแยกพจารณาระหวาง Inherent Risk และ Risk Management

การประเมนความเสยงตองแยกพจารณาระหวางความเสยงทมอยในธรกรรม (Inherent Risk) กบการบรหารความเสยงของธรกรรมนน ๆ (Quality of Risk Management) ทงในระดบการปฏบตงานประจ าวนและระดบควบคมดแล ซงการพจารณาแยกกนน จะท าใหสามารถก าหนดระดบการจดการความเสยงทสอดคลองกบ Inherent Risk รวมทงก าหนดวธการแกไขปญหาทเหมาะสม



หลกการท 6 : เปนกระบวนการทมความยดหยน (Dynamic Adjustment)

การประเมนความเสยงตองท าอยางตอเนองและยดหยนเพยงพอ สอดคลองกบการเปลยนแปลงของปจจยภายในและภายนอก ตลอดจนความเสยงทเปลยนแปลงไปของ สง. จงตองมการทบทวนความมนยส าคญของแตละธรกรรม และความเสยงทเกยวของ

หลกการท 7 : เปนการประเมนสถาบนการเงนแบบภาพรวมทงองคกร (Assessment of the whole institutions)

การประเมน สง. จะเปนการประเมนแบบองครวม โดยพจารณาการบรหารความเสยงของธรกรรมทส าคญในภาพรวม (Overall net risk) รวมกบความสามารถในการหารายได เงนกองทน ธรรมาภบาลและการปฏบตตามกฎเกณฑของ ธปท. เพอจดระดบ Composite Rating ของ สง. นน ๆ

2. ภาพรวมการประเมนความเสยง

กระบวนการประเมนความเสยงเรมจากการท าความเขาใจธรกจของ สง. เพอระบธรกรรมทส าคญ หลงจากนนจะพจารณาความเสยงทมอย (Inherent Risk: IR) และประเมนคณภาพการบรหารจดการความเสยง (Quality of Risk Management: QRM) ของธรกรรมนน ๆ ซง QRM จะแบงเปน 2 ระดบ คอ ระดบการปฏบตงานประจ าวน (Day to Day Operation) และระดบควบคมดแลซง

Significant Activities Supervisory Framework Framework



ประกอบดวย 6 กลมงาน ไดแก คณะกรรมการ สง. ผบรหารระดบสง การบรหารความเสยง การก ากบการปฏบตตามกฎเกณฑ การตรวจสอบภายใน และการจดท าขอมลและรายงานทางการเงน ตอมาจะพจารณาวาธรกรรมทส าคญดงกลาว หลงจากการบรหารจดการความเสยงแลว มความเสยงสทธ (Net Risk) คงเหลออยในระดบใด เมอน า Net Risk ของทก SA มาพจารณารวมกนเพอประเมนภาพรวมการบรหารความเสยงของธรกรรมทส าคญทงหมด ซงเปนปจจยหนงในการพจารณารวมกบเงนกองทน ความสามารถในการหารายได ธรรมาภบาลและการปฏบตตามกฎเกณฑ ธปท. เพอจดระดบโดยรวม (Composite Rating) ของ สง. นน (สามารถศกษารายละเอยดเพมเตมวธการประเมนไดตามคมอการจดระดบโดยรวม)

ธปท. ใชตารางผลการประเมนความเสยงธรกรรมทส าคญเปนเครองมอทใชในการรวบรวม ประเมน และบนทกขอมลผลการประเมนความเสยงทมอยของแตละธรกรรม และคณภาพของการบรหารจดการความเสยงของแตละกลมงานทเกยวของของ สง. แตละแหง โดยน าผลการประเมนและขอสงเกตทไดมาประกอบการพจารณาการใหค าแนะน า หรอขอเสนอแนะ แจงเรองทควรปรบปรงแกไข หรอ ด าเนนมาตรการตามความเหมาะสมตอไป

ตารางผลการประเมนความเสยงธรกรรมทส าคญ (Risk Matrix Assessment)

ทก SA ของ สง. ตองมการประเมนความเสยง อาจประเมนโดย Onsite หรอ Offsite ขนอยกบขอจ ากดของทรพยากรและระยะเวลาในการตรวจสอบ ในกรณทม SA ทประเมนโดย Offsite ใหน าผลการประเมนไปรวมพจารณาใน Overall Net Risk ดวย แตตองระบใหชดเจนวา SA ใด ใชผลการประเมนของ Offsite



สวนท 2 แนวทางการประเมนความเสยงของธรกรรมทส าคญ

การพจารณาวาธรกรรมใดเปนธรกรรมทส าคญของ สง. สามารถพจารณาไดจาก Business Model การก าหนดเปาหมายและแผนกลยทธ รายการทแสดงในงบการเงน รวมทงการจดโครงสรางองคกร ระบบการบรหารความเสยง และระบบงานตาง ๆ ทรองรบการท าธรกรรมและการปฏบตงานของ สง. โดยน าขอมลดงกลาวมาใชในการวเคราะหและพจารณาความมนยส าคญของแตละธรกรรมทจะมผลกระทบตอการด าเนนงาน และเงนกองทนของ สง.

ในกระบวนการประเมนความเสยงธรกรรมทส าคญ มขนตอนดงน

1. การระบธรกรรมทส าคญ (Significant Activities Identification)

ธรกรรมทส าคญ (Significant Activities: SA) จดไดเปน 3 ประเภทหลก ไดแก

1.1 ธรกจหลกของ สง. (Line of Business) เชน เงนใหสนเชอ (Corporate, SMEs และ Retail) เงนลงทน ตราสารอนพนธ เปนตน

1.2 กระบวนการด าเนนงานหลกของ สง. (Institution-wide Process) เชน การบรหารเงน ระบบ IT และการบรหารสนทรพยและหนสน เปนตน

1.3 หนวยธรกจหรอบรษทในเครอ (Business Unit) เชน สาขาตางประเทศ และบรษท ในเครอ เปนตน

ปจจยทใชในการก าหนดวาธรกรรมใดทมนยส าคญ จะพจารณาจากปจจยทงเชงปรมาณ และคณภาพ โดยมแนวทางการพจารณาดงน

ปจจยเชงปรมาณ : รอยละของปรมาณธรกรรมเมอเทยบกบสนทรพยรวม สนทรพยเสยง และรายไดรวม

ปจจยเชงคณภาพ : เปาหมายและแผนกลยทธ การวางแผนขยายธรกจ ผลกระทบตอ Brand Value หรอ ชอเสยง ระบบการบรหารความเสยง โดยเฉพาะกระบวนการดานสนเชอ (Credit Process)ระบบ IT ทรองรบการด าเนนธรกจทงในปจจบนและอนาคต

2. การประเมนความเสยงของธรกรรมทส าคญ

2.1 ความเสยงทมอยในธรกรรมทส าคญ (Inherent Risk : IR)

ความเสยงทมอยโดยทวไปตามลกษณะของการด าเนนธรกจ หรอการด าเนนกจกรรมทงในปจจบนและอนาคต ซงอาจกอใหเกดความเสยหายหรอโอกาสทจะเกดความเสยหายจากความไมแนนอนของปจจยภายในและปจจยภายนอก ทอาจจะสงผลกระทบตอรายไดและเงนกองทนของ สง. ตลอดจน



ผฝากเงน รวมถงหนวยงานทก ากบดแลและทางการ ดงนน การเขาใจลกษณะธรกรรมของ สง. อยาง ถองแท รวมทงสภาพแวดลอมของธรกรรมดงกลาว เปนสงส าคญในการระบและประเมน Inherent risk

Inherent Risk แบงออกเปนความเสยง 5 ดาน ไดแก ความเสยงดานกลยทธ (Strategic Risk) ความเสยงดานเครดต (Credit Risk) ความเสยงดานตลาด (Market Risk) ความเสยงดานสภาพคลอง (Liquidity Risk) และความเสยงดานปฏบตการ (Operational Risk) โดยจะพจารณาความเสยง ทมนยส าคญตอการท าธรกรรม ซงอาจสงผลกระทบตอรายไดและเงนกองทนของ สง. ดงตอไปน

ความเสยงดานกลยทธ หมายถง ความเสยงทเกดจากการก าหนดนโยบายและแผนกลยทธ ความสมเหตสมผลของสมมตฐานหรอปจจยตาง ๆ ทใชในการจดท าแผน รวมถงความสอดคลองกบ ทศทางการด าเนนธรกจและตอบสนองตอสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป และการน าแผนไปปฏบต

ความเสยงดานเครดต หมายถง ความเสยงทเกดจากการทลกหนไมสามารถปฏบต ตามสญญาในการช าระหน หรอทเกดจากโอกาสทลกหนอาจไมสามารถช าระคนได จนเปนเหตให ถกปรบลดอนดบความนาเชอถอลงได

ความเสยงดานตลาด หมายถง ความเสยงทเกดจากการเปลยนแปลงของอตราดอกเบย อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ราคาตราสารทน และราคาสนคาโภคภณฑ ซงอาจเกดจาก ฐานะทงในและนอกงบดลทอยในบญชเพอการคา และ/หรอ บญชเพอการธนาคาร

ความเสยงดานสภาพคลอง หมายถง ความเสยงทเกดจากการท สง. ไมสามารถช าระ หนสนและภาระผกพนเมอถงก าหนด เนองจากไมสามารถเปลยนสนทรพยเปนเงนสดได หรอไมสามารถจดหาเงนทนไดเพยงพอ หรอสามารถจดหาเงนทนไดแตดวยตนทนทสงเกนกวาทจะยอมรบได

ความเสยงดานปฏบตการ หมายถง ความเสยงทจะเกดความเสยหายตาง ๆ อนเนองมาจากความไมเพยงพอหรอความบกพรองของกระบวนการท างาน บคลากร และระบบงานของ สง. รวมทงจากการทจรต หรอจากเหตการณภายนอก



ปจจยในการประเมน Inherent Risk ของ SA 1. เขาใจธรกจและลกษณะของธรกรรม 2. ระบความเสยงหลกของธรกรรม เชน เงนใหสนเชอ : ดานเครดต และดานปฏบตการ

ALM : ดานตลาด ดานสภาพคลอง และดานปฏบตการ และ IT : ดานกลยทธ และดานปฏบตการ 3. ตวอยางปจจยในการพจารณาความเสยงหลกของธรกรรมดานสนเชอ

ความเสยงดานเครดต ความเสยงดานปฏบตการ - ลกษณะของผลตภณฑ (Features) - กลมลกคาเปาหมาย/ชองทางการใหบรการ - ความสญเสยทอาจเกดขน เชน NPL /PIL - การแขงขนทอาจกระทบกบ Pricing - การกระจกตวในพอรต/อตราการเตบโตของพอรต - ผลกระทบจากตลาด/อตสาหกรรม/ผลตภณฑ/บรการใหม ๆ

- ความซบซอนของธรกรรม - ความรและความช านาญของพนกงาน

สนเชอ - ระบบงานทจ าเปนตอการปฏบตงาน

2.2 คณภาพการจดการความเสยง (Quality of Risk Management: QRM)

การประเมนคณภาพการจดการความเสยง จะแบงการประเมนออกตามระดบการควบคม เปน 2 ระดบ คอ ระดบการปฏบตงานประจ าวน (Operational Management: OM) ซงควบคมดแล Day to day Operations และ ระดบควบคมดแล (Oversight Functions: OF) ดงน

2.2.1 ระดบการปฏบตงานประจ าวน (Operational Management: OM)

เปนการควบคมเพอจดการความเสยงของการท าธรกรรมในแตละวน (Day to Day Operation) เพอใหมนใจวาผปฏบตงานและผบรหารของหนวยธรกจนน ๆ เขาใจความเสยงทเกดขน ทราบประเดนปญหาและความเสยหายทอาจเกดขน และสามารถจดการกบความเสยง รวมทงควบคมปญหาไมใหลกลามตอไปได โดยมนโยบาย ขนตอนการปฏบตงาน และบคลากรเพยงพอและมประสทธภาพ ซงถอเปน “แนวปองกนความเสยงชนแรก (First Line of Defense)” การประเมน OM ของแตละ SA ประกอบดวย

1. โครงสรางองคกรของหนวยธรกจ: การจดโครงสรางมความเหมาะสม มการก าหนดบทบาทหนาท ความรบผดชอบ และสายการรายงานทชดเจน

2. นโยบาย แนวปฏบต และคมอการปฏบตงาน: มการจดท าเปนลายลกษณอกษร สามารถน าใชปฏบตงานไดจรง มการทบทวนและปรบปรงใหเปนปจจบนอยเสมอ และสอสารใหแกพนกงานทเกยวของไดรบทราบ



3. เครองมอและระบบงาน: มประสทธภาพเพยงพอรองรบปรมาณและความซบซอนของการท าธรกรรม

4. พนกงานและการฝกอบรม: บคลากรมความรความสามารถในงานทรบผดชอบ ไดรบการฝกอบรมทเหมาะสม และคาตอบแทนทสะทอนถงหนาทความรบผดชอบและความเสยง

5. การตดตามและการควบคม: มกระบวนการตดตามการปฏบตงานใหเปนไปตามนโยบายและแนวปฏบตทก าหนด มการรายงานขอมลตาง ๆ ทครบถวนถกตองและเพยงพอตอการตดสนใจ

ตวอยางการประเมน OM ในการปฏบตงานประจ าวน (End to End Process) ของ Lending Activity

Credit Origination

Credit Evaluation and

Approval

Credit Operation

Credit Collection

Focus Issues การแบงแยกหนาท ระวาง Maker - Checker ความเหมาะสมของอ านาจอนมตสนเชอ กระบวนการสอบทานความเหมาะสมของการประมาณรายไดและความนาเชอถอของเอกสารประกอบ ความสมเหตผลในการ Override เชน DSCR/ Income Factor ไมเปนไปตามเกณฑ

Focus Issues ความนาเชอถอของกระบวนการประเมนราคาหลกประกน การจดท านตกรรมสญญารดกมสอดคลองกบเงอนไขทไดรบอนมต การสอบทานอ านาจอนมตสนเชอและการเบกจาย การตดตามลกหนเพอ Update การด าเนนธรกจและการใชวงเงนใหเปนไปตามวตถประสงค

Focus Issues กระบวนการตดตามหนทสอดรบกบลกหนในแตละ Bucket เพอสะทอนโอกาสในการรบช าระหนคน กระบวนการด าเนนคด เชน การฟองรองลกหนทถกรายและภายในอายความทก าหนด กระบวนการบรหารจดการหนสญรบคนใหเขามาเปนรายไดของ สง. อยางครบถวน

Focus Issues นโยบายสนเชอมความเหมาะสมสอดคลองกบภาวะเศรษฐกจและการแขงขน ความพรอมของบคคลากร ระบบงาน ความเชยวชาญของ สง. ในธรกจ รวมทงการบรหารความเสยง การพสจนตวตนและการท าธรกจของลกหน

โครงสรางองคกรและสายการรายงาน

นโยบาย แนวปฏบต และคมอการปฏบตงาน

จ านวนพนกงานและการฝกอบรม

เครองมอและระบบงาน

รายงานตาง ๆ ทเกยวของ

การประเมนในแตละขนตอน - สรปไดดงน



2.2.2 ระดบควบคมดแล (Oversight Functions: OF)

Oversight Functions หมายถง หนวยงานหรอผทมความเปนอสระทไมมหนาทรบผดชอบการปฏบตงานประจ าวน ท าหนาทควบคมดแลการด าเนนงานของระดบ Operational Management ของทกหนวยธรกจ (Business Unit) ใหปฏบตเปนไปตามกฎเกณฑทางการ นโยบาย กระบวนการปฏบตงาน และระเบยบกฎเกณฑภายในของ สง. ซงประกอบดวย

คณะกรรมการสถาบนการเงน (Board of Director) ผบรหารระดบสง (Senior Management) การบรหารความเสยง (Risk Management) การก ากบการปฏบตตามกฎเกณฑ (Compliance) การตรวจสอบภายใน (Internal Audit) การจดท าขอมลและรายงานทางการเงน (Financial Analysis)

การก าหนดบทบาทหนาทของหนวยงานตามทกลาวขางตนขนอยกบ ลกษณะธรกจ ขนาด ความซบซอนและความเสยงจากการท าธรกรรมของ สง. หาก สง. ขาดบทบาทใดบทบาทหนงไป อาจท าใหการบรหารจดการในภาพรวมขาดประสทธภาพได

การประเมน Oversight Functions: OF จะพจารณาองคประกอบ 2 ดาน คอ

ดานการปฏบตงาน โดยพจารณาเปน 2 มต คอ

พจารณาจากผลการปฏบตงานในแตละธรกรรมทส าคญ

พจารณาจากผลการปฏบตงานในภาพรวมของทกธรกรรมทส าคญ

ดานคณลกษณะโดยทวไป เชน โครงสราง คณสมบต และบทบาทหนาท ความรบผดชอบโดยพจารณาคณลกษณะในภาพรวม

ใหน าขอ และ มาพจารณารวมกนเพอประเมนคณภาพการจดการโดยรวมของแตละ OF



ขนตอนการประเมน Oversight Functions

2.3 ความเสยงสทธ (Net Risk) และแนวโนมความเสยง (Direction of Net Risk)

Net Risk หมายถง ความเสยงสทธทคงเหลออยของแตละธรกรรมทส าคญ หลงจากการบรหารจดการความเสยง (QRM) ของธรกรรมนน ๆ แลว สง. การท สง. ม Net Risk ทสงกวาระดบทยอมรบได ซงแสดงใหเหนวาคณภาพการบรหารความเสยงยงไมสอดคลองกบ Key Inherent Risk

Track 1 Track 2

Overall Assessment

∑ Performance (SAn)

Materiality Overall Net Risk

Over

Oversight Function

Characteristics

Inherent Risk - Quality of Risk Managment = Net Risk

ขนตอนการประเมนในแตละ Oversight Functions (OF) ประเมนประสทธภาพ (Performance) การปฏบตหนาทในแตละ SA (Track 1)

ประเมนคณลกษณะ (Characteristics) และบทบาทหนาทของแตละ OF (Track 2) Overall Assessment = ผลรวมของการประเมน Track 1 ในทก ๆ SA + ผลประเมนใน Track 2



แนวโนมของ Net Risk ของแตละ SA จะพจารณาผลกระทบจากการเปลยนแปลงของ ความเสยงและคณภาพการบรหารจดการของธรกรรมนน รวมทงแผนธรกจของ สง. และภาวะเศรษฐกจ โดยจะพจารณาในระยะเวลา 12 เดอนขางหนา แตถามปจจยใดหรอกรณใดทมความชดเจนวา จะสงผลกระทบในเวลาทเกนกวา 12 เดอน กจะตองน าปจจยนนมาพจารณาดวย

Net Risk และแนวโนมความเสยงจะมผลตอการก ากบดแลอยางตอเนอง อยางไรกด แนวโนมดงกลาวไมไดหมายความวาในอก 12 เดอนขางหนาระดบความเสยงสทธจะตองเปลยนไปอยในระดบทดขนหรอแยลงเสมอไป เชน ม Net Risk “สง” และแนวโนม “ลดลง” กอาจจะไมไดลดจนกระทงเปลยน Net Risk ไปอยในระดบ “คอนขางสง” หรอ “ปานกลาง” ได

3. การบรหารความเสยงของธรกรรมทส าคญ (Overall Net Risk) การพจารณาภาพรวมของการบรหารความเสยงของธรกรรมทส าคญ (Overall Net Risk) จะให

น าหนกความเสยงสทธของ SA ใดมากหรอนอย ขนอยกบความมนยส าคญของ SA นนตองบการเงน ผลกระทบตอเงนกองทน และความสามารถในการหารายได ซงในแตละสถาบนการเงน หรอแมแตสถาบนการเงนเดยวกน แตในชวงเวลาทตางกน ความเสยงสทธของ SA เดยวกน อาจมความส าคญ ไมเทากนกได รวมทงประเมนแนวโนมของ Overall Net Risk ดวย

4. การจดระดบความเสยง (Risk Rating)

Inherent Risk Quality of Risk Management

Net Risk Overall Net Risk แนวโนม

สง ด สง ดมาก เพมขน ปานกลาง พอใช คอนขางสง ด คงท

ต า ออน ปานกลาง คอนขางด ลดลง คอนขางต า พอใช

ต า คอนขางออน ออน

ออนมาก



ภาคผนวก

ภาคผนวกท 1 ตวอยางธรกรรมทส าคญของสถาบนการเงน

สนเชอธรกจ (Corporate loan)

สนเชอธรกจเปนสนเชอส าหรบกจการเพอน าไปใชในการผลต หรอเปนทนหมนเวยนในกจการ มลกษณะเปนวงเงนขนาดใหญ ซบซอน มหลกประกนทหลากหลายและไมมรปแบบการช าระหนทตายตว หากมการกระจกตวมาก เมอเกดปญหาอาจสงผลกระทบตอฐานะของ สง. ได จงตองใหส าคญกบกระบวนการพจารณาสนเชอ การควบคมการใชวงเงนใหเปนไปตามวตถประสงค การกระจกตวของลกหนรายใหญ และมการตดตามและทบทวนสนเชอใหเปนปจจบน

สนเชอธรกจวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs loan) สนเชอ SMEs เปนสนเชอเพอน าไปใชหมนเวยนในกจการหรอซอสนทรพยถาวรเพอใชในการประกอบธรกจ หลกประกนสวนใหญเปนสนทรพยทใชในกจการ งบการเงนสวนใหญขาดความนาเชอถอ เมอภาวะเศรษฐกจไมด ลกหนกลมนจะไดรบผลกระทบคอนขางสง จงตองใหความส าคญกบความนาเชอถอเอกสารประกอบการพจารณาการประมาณการรายไดและความสามารถในการช าระหนของลกหน

สนเชอรายยอย (Retail loan) สนเชอรายยอยทใหแกลกหนทงทมหลกประกนไดแก (1) สนเชอเพอทอยอาศย (Housing loan) (2) สนเชอเชาซอรถยนต (Hire Purchase) และทไมมหลกประกน ไดแก (3) สนเชอบตรเครดต (Credit card) และ (4) สนเชอสวนบคคล (Personal loan) สนเชอประเภทนมลกหนจ านวนมากราย แตวงเงนสนเชอคอนขางต า แหลงรายไดของลกหนแบงไดเปน 2 กลมหลก คอ กลมทมรายไดจากเงนเดอน (Salary) กบกลมอาชพอสระ (Self-employed) ซงมความออนไหวตอภาวะเศรษฐกจและกระทบตอแหลงรายไดของลกหน ดงนน การพจารณาแหลงทมาของรายไดของลกหน และการวเคราะหความสามารถในการช าระหนจงเปนสงส าคญ รวมถงการประเมนราคาส าหรบสนเชอทมหลกประกน กระบวนการพจารณาสนเชอมความจ าเปนตองใชระบบ IT โดยใช Credit Scoring เปนเครองมอทชวย ในการพจารณาอนมตสนเชอ มกระบวนการตดตามทวงถามหน รวมทงการจดเกบขอมลและประมวลผล นอกจากน จะตองค านงถงการปฏบตตามกฎเกณฑของทางการ และการคมครองผใชบรการทางการเงน (Market conduct) ดวย

การบรหารสนทรพยและหนสน (Assets and liability management : ALM)

การท าธรกจของ สง. จะแตกตางกนตาม Business Model และกลยทธในการบรหารงาน จากโครงสรางสนทรพยและหนสน แหลงเงนทนหลกไดจากเงนรบฝากและเงนกยม ขณะทการท าธรกจ จะเปนการใหสนเชอและลงทนในหลกทรพย รวมถงรายการภาระผกพนตาง ๆ ซงจะเกดความแตกตางกน (Mismatch) ทงเรองระยะเวลา และอตราดอกเบย หาก สง. ตองช าระคนหนสนและภาระผกพน



แตไมสามารถเปลยนสนทรพยทมใหเปนเงนสดไดทนเวลา หรอไมสามารถจดหาเงนทนได หรอแมวา จะจดหาแหลงเงนทนไดแตมตนทนทางการเงนสง กจะกระทบตอรายได และเงนกองทน ตลอดจน ความนาเชอถอ สง. จงตองมการบรหารจดการความเสยงดานสภาพคลองและจากอตราดอกเบย ดงกลาวใหเหมาะสมเพยงพอกบระดบความเสยงทยอมรบได

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ (IT System) ปจจบนการใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) เปนโครงสรางพนฐานส าคญในการขบเคลอนธรกจ เชน ศนยคอมพวเตอร (Data Center) ระบบเครอขายสอสาร (Network) ระบบ Core Banking และระบบงานการใหบรการแกลกคา เปนตน เพอใหระบบ IT มความปลอดภยเพยงพอและสอดคลอง กบมาตรฐานสากล สถาบนการเงนจงตองมการบรหารจดการความเสยงดาน IT ทเพยงพอเหมาะสมทงในดานความปลอดภย ความถกตองเชอถอไดของขอมลและสามารถใหบรการไดอยางตอเนอง (Security Integrity และ Availability (SIA))

บรษทในเครอ หรอสาขาในตางประเทศ

ในการก ากบแบบรวมกลม ธปท. จะประเมนความเสยงของ สง. ทครอบคลมถงบรษทในเครอดวย เนองจาก สง. มการด าเนนธรกจหลกบางประเภทภายใตบรษทในเครอ ซงเปนบรษทลกหรอบรษทรวม เชน บรษทใหสนเชอเชาซอ บรษทบตรเครดต บรษทหลกทรพย บรษทประกน และบรษทสนบสนน เปนตน นอกจากน ยงมการเปดสาขาในตางประเทศ ซงการท าธรกรรมเปนจ านวนสง หรอมการปฏบตงานทอาจจะสงผลกระทบอยางมนยส าคญตอฐานะการด าเนนงานโดยรวมของ สง.



ภาคผนวกท 2 การบรหารจดการความเสยงระดบ Oversight Functions (OF)

1) คณะกรรมการสถาบนการเงน (Board of Director : BOD) พจารณาดงน

การอนมตนโยบาย แผนงาน เปาหมายและเกณฑการอนมตการท าธรกรรม เชน เงนฝากสนเชอ เงนลงทน รวมทงระดบความเสยงทยอมรบได

การควบคมตดตามการบรหารจดการของผบรหารระดบสง (Senior Management) ใหเปนไปตามแผนงานและเปาหมายทก าหนด

การเขารวมประชม/การแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะ/วธการจดการปญหาหรอประเดนตาง ๆ การสงการและการตดตามการแกไข

ไดรบขอมลและรายงานทเพยงพอตอการตดสนใจ

2) ผบรหารระดบสง (Senior Management) พจารณาดงน

การบรหารงานดวยความโปรงใส มธรรมาภบาล และควบคมดแลใหการปฏบตงานเปนไปตามกฎเกณฑทงของ สง. และทางการ

การบรหารจดการอยางมประสทธภาพเพอใหผลการด าเนนงานเปนไปตามเปาหมาย ภายใตระดบความเสยงทยอมรบได โดยการจดใหมกระบวนการท างาน ระบบ IT และบคลากร รวมทงการบรหารความเสยงทสอดคลองกบนโยบายและกลยทธ

ทบทวนนโยบายและแผนงาน ใหเหมาะสมและทนตอการเปลยนแปลง การควบคมและตดตามการด าเนนงานใหเปนไปตามเปาหมาย

มการสงการแกไขปญหาอยางทนกาล และรายงานประเดนส าคญตอคณะกรรมการและสอสารไปยงผปฏบตใหชดเจน ครบถวน รวดเรว และทวถง

3) การบรหารความเสยง (Risk Management) พจารณาดงน

ระบบการบรหารความเสยงสามารถระบ วด ตดตาม และควบคมความเสยงของธรกรรมทเกยวของไดอยางมประสทธภาพ เหมาะสมกบความซบซอนและปรมาณของธรกรรม

มการทบทวนและปรบปรงระบบบรหารความเสยงอยางสม าเสมอ หรออยางนอยปละครง รวมถงการจดท า Stress test

มการบรหารจดการเงนกองทนและสภาพคลองทเพยงพอรองรบความเสยง มการเปดเผยขอมลเกยวกบการบรหารความเสยงตอสาธารณชนอยางเพยงพอ

4) การก ากบการปฏบตตามกฎเกณฑ (Compliance) พจารณาดงน

การด าเนนธรกจภายใตกฎหมาย กฎเกณฑ ขอบงคบ มาตรฐานและแนวปฏบตทบงคบใชกบธรกรรมสนเชอ

ความเปนอสระของหนวยงาน Compliance



พนกงานมความร ความเขาใจกฎหมาย และกฎเกณฑทเกยวของ ไดรบการอบรมทเหมาะสมเพยงพอ และสามารถปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพ

เครองมอทใชมประสทธภาพเพยงพอในการชประเดนความเสยง การก าหนดตวชวดความเสยงดานการปฏบตตามกฎเกณฑ (Key Risk Indicators) และระดบความเสยงของแตละปจจยตวชวด มความเหมาะสม

5) การตรวจสอบภายใน (Internal Audit) พจารณาดงน

ความเปนอสระของหนวยงาน Internal Audit และคณะกรรมการตรวจสอบ พนกงานมความร ความเขาใจกฎหมาย และกฎเกณฑทเกยวของ ไดรบการอบรมท

เหมาะสมเพยงพอ และสามารถปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพ แผนและขอบเขตการตรวจสอบไดครอบคลมหนวยงานทกอใหเกดความเสยง มระบบการควบคมภายในทมประสทธภาพ และเครองมอทใชในการปฏบตงาน

ตรวจสอบมความเหมาะสมเพยงพอ มการรายงานผลการตรวจสอบ ขอเสนอแนะ และแนวทางการแกไข และการตดตาม

ความคบหนาในการแกไขประเดนขอสงเกตเสนอตอคณะกรรมการและผบรหารทเกยวของ

6) การจดท าขอมลและรายงานทางการเงน (Financial Analysis) พจารณาดงน

ความเปนอสระของหนวยงานจดท าขอมลและรายงานทางการเงน ระบบ Management Information System (MIS) ทมประสทธภาพ ขอมลทใชน าการจดท ารายงานทน าเสนอคณะกรรมการและผบรหารมความถกตอง

ครบถวน ทนกาล และเพยงพอตอการตดสนใจ เขาใจงาย มการวเคราะหเปรยบเทยบกบเปาหมาย และเนนประเดนส าคญทผบรหาร และคณะกรรมการ สง. ควรทราบ

แนวทางการตรวจสอบ แบบเน้น...

Documents

Transcript of แนวทางการตรวจสอบ แบบเน้น...