บทท 4 การคดเลอกพนธและผสมพนธไกพนเมอง

คณสมบตทดของไกพนเมอง

ไกพนเมองมขอดหลายอยางดวยกน ถาผทเลยงไกพนเมองหมนคอยสงเกตขณะเลยงจะมองเหนไดชดเจน (ปราโมทย, 2543; บวรศกด, ม.ป.ป.) ดงน

1. ไกพนเมองใชเวลาเลยงไมมาก ตองมการอนบาลลกไกพนเมองแรกเกดระยะหนง หลงจากนนกปลอยใหหาอาหารกนเองตามธรรมชาต เปนการชวยทนคาอาหารได และใหอาหารเสรมบาง ไกพนเมองจงจะเจรญเตบโต บางทผทเลยงไกพนเมองไมตองมการอนบาลลกไกระยะแรกเกดเลยกได โดยปลอยใหแมไกพนเมองฟกไขและเลยงลกจนถงระยะทแมและลกไกแยกออกจากกน

2. ในปหนง ๆ แมไกพนเมองจะไขและฟกไข 3-4 รนตอป แมไกตวหนงจะฟกลกออกมาประมาณ 8-12 ตว ทงปแมไกพนเมอง 1 ตว จะใหลกประมาณ 30-40 ตว ท าใหผทเลยงไกมไกพนเมองกนตลอดป

3. ไกพนเมองมรสชาตอรอย เนอไกพนเมองมไขมนนอยและใหคณคาทางอาหารสง ผบรโภคบางสวนมความตองการถงแมจะมราคาสงกวาเนอไกกระทงอยบาง

4. มผทเลยงไกพนเมองหลายรายทสามารถเลยงไกพนเมองเปนอาชพไดอยางด เนองจากไกพนเมองมราคาสง ขายไดราคาดทงตวผและตวเมย จงยดเปนอาชพหลกไดอยางสบาย ซงนบเปนอาชพทนาสนใจมากทเดยว

5. ไกพนเมองเลยงงายมความตานทานโรคสง สามารถเลยงแบบปลอยได ไมเสยเวลาเลยงดมาก และกนอาหารทมอยตามธรรมชาตไดไมเหมอนไกพนธอน ๆ

6. ไกพนเมองใชประโยชนไดหลากหลาย ทงเปนไกเนอ ไกไข ไกสวยงาม และไกชน การคดเลอกพนธไกพนเมอง

การคดเลอกพนธไกพนเมอง ผทจะเลยงควรค านงถงสงตอไปน 1. ไกพนเมองทดควรมรปรางใหญ ตวโต แขงแรง คอยาว ขนดกเปนมน ไมเปนโรค คดจากพอ

แมเปนไกพนเมองทมลกดก 2. ผทเลยงไกพนเมองตองหมนคดเลอกพอพนธ แมพนธไกพนเมองตวทมลกษณะดเดนไวท าพนธ

ถาพอพนธ แมพนธไกมอายแกเกน 3 ป ใหคดออกไมใชท าพนธตอไป 3. ใหคดเลอกลกไกพนเมองทเกดจากพอพนธ แมพนธไกพนเมองตวทดไวท าพนธรนละ 2-3 ตว 4. คดเลอกไกทมความสามารถตรงกบวตถประสงคการเลยง

37

ลกษณะพอพนธ แมพนธไกพนเมองทด 1. พอพนธไกพนเมองทด จะตองมรปรางสมบรณ แขงแรง ประวตด มน าหนกตวตงแต 2.5

กโลกรมขนไป มอายตงแต 9 เดอน แตไมเกน 3 ป (ภาพท 4.1-4.2) 2. แมพนธไกพนเมอง จะตองมรปรางสมบรณ แขงแรง ขนดก ประวตด มน าหนกตวตงแต 1.5

กโลกรมขนไป มอายตงแต 7 เดอน แตไมเกน 3 ป และมความสามารถเฉพาะตว ดงน 2.1 ใหไขอยางนอยปละ 4 ชด 2.2 ใหไขอยางนอยชดละ 12 ฟอง 2.3 ฟกไขออกเปนตวอยางนอยชดละ 8 ตว 2.4 เลยงลกเกง เลยงลกรอดจนโตชดละประมาณ 6 ตว 2.5 ไมดราย ไมคอยจกตลกไกพนเมองของแมไกพนเมองตวอน ๆ

3. อตราสวนทเหมาะสมพอพนธตอแมพนธไมควรเกน 1:10

ภาพท 4.1 พอแมไกประดหางด า ทมา: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (2553)

38

ภาพท 4.2 พอแมไกตะเภาทอง ทมา: โสภณ แดงโสภณ (2558)

แผนการผสมพนธไก

แผนการผสมพนธเพอสรางพนธไกพนเมองทนยม มรปแบบหลก ๆ 4 รปแบบ คอ การผสมแบบ

เลอดชด (In breeding) การผสมแบบยดสายเลอด (Line breeding) การผสมแบบขามสายเลอด (Out breeding) และการผสมแบบขามสายพนธ (Cross breeding) 1. การผสมแบบเลอดชด (In breeding) เปนการผสมพนธระหวางไกทมความสมพนธทางสายเลอดใกลชดกนหรอญาตพนองกน เชน พนองจากพอแมเดยวกน หรอพอหรอแมกบลก

การผสมพนธแบบนท าใหยนเกด Homozygous มากขน ท าใหไกในฝงมลกษณะตาง ๆ เหมอนกน

มากขน และการถายทอดลกษณะดงกลาวไปสรนลกหลานกแนนอนสม าเสมอมากขน แตในการเกดยนคเหมอนเกดขนไดทงยนเดน (Dominant gene) และยนดอย (Recessive gene) ปกตยนดอยจะมโอกาสแสดงออกไดไมมากนก เชน ปากกลวง นวเก ปกสองตอน อกคด หลงคอม เปนตน รวมทงยงกอใหเกดความเสอมกบลกษณะอน ๆ ทส าคญ เชน ลกษณะทเกยวกบความแขงแรง ความสมบรณพนธ อตราการเจรญเตบโต รวมทงลกษณะซากและโครงสรางจะเลวลง จะเหนไดวาการผสมพนธไกแบบเลอดชดมทง

ผลดและผลเสย

39

ตวอยางแผนการผสมพนธไกชนแบบเลอดชด แผนการผสมไกชนเพอสรางไกชนสายพนธแท ท าโดยคดเอาตวผทมลกษณะดเดนไวเปนพอพนธ

สวนตวเมยทมความพการหรอออนแอกคดทงไป เอาตวเมยทสมบรณทสดไว ท าการผสมกนตามตาราง (ภาพท 4.3-4.4) จะไดเลอดลงเหลาทดมาก สวนใหญคนจะไมคอยท ากนเพราะเสยเวลาเยอะมาก ฉะนนไกลงเหลาถงหายาก และกราคาแพง บางฟารมทขายเปนแมไกตวเมยกตงราคาไวแพง ๆ หรอไมขายเลย สวนตวผจะถกท าลายหรอกระตกหวทงตงแตตอนเลก ๆ เปนวธทผเลยงไกชนบางสวนท ามานานแลว

ภาพท 4.3 แผนการสรางไกชนแบบเลอดชด ทมา: ไกปากอยดอทคอม. (2556)

40

ภาพท 4.4 แผนการสรางไกชนแบบเลอดชด ทมา: บลอคสปอตดอทคอม (2556)

2. การผสมแบบยดสายเลอด (Line breeding) เปนการผสมพนธแบบเลอดชดวธหนง แตตองการหลกเลยงผลเสยหรอความเสอมทเกดขนรนแรงจากการผสมพนธแบบเลอดชดจรง ๆ โดยการพยายามผสมพนธไกไมใหมสมประสทธการผสมเลอดชดเกน 12.5 เปอรเซนต เชน การผสมพนธระหวางไกทเปนพนองแตตางพอหรอตางแมกน การผสมพนธระหวางไกทเปนลกพกบลกนอง หรอ ปกบหลาน

จดมงหมายของการผสมพนธไกแบบน กเพอตองการรกษาระดบเลอดของบรรพบรษตวใดตวหนงทดเดนเปนพเศษ ใหกระจายอยในฝงไกใหมากทสด โดยตองการใหไกในฝงมสายเลอดหรอคณสมบตทางพนธกรรมเหมอนกน และเหมอนกบบรรพบรษตวทดเดนเปนพเศษ โดยมอตราการเกดลกษณะดอยหรอลกษณะเสอมตาง ๆ ในอตราทนอยกวาการผสมแบบเลอดชด การผสมพนธแบบนนยมใชในการเลยงไกเปนการคามากกวา การผสมแบบยดสายเลอด บรรพบรษตวทคดไวมกจะเปนตวผมากกวาตวเมย เนองจากแพรขยายพนธไดมากและสะดวกกวา

41

แมวาการผสมแบบยดสายเลอดจะเกดผลเสย หรอความเสอมจากผลของการผสมพนธนอยหรอชากวาการผสมแบบเลอดชดจรง ๆ แตผลเสยหรอความเสอมกยงอาจเกดขนได วธการแกไขทดจงควรปองกนโดยการแยกไกในฝงออกเปนสายยอย โดยการใชไกพอพนธหลายตว เชน พอพนธ A, B, C และแยกผสมพนธแบบยดสายเลอดในสายพอพนธ A, B, และ C ไปเรอย ๆ และผสมสลบสายเลอดยอยดงกลาว เมอเหนวาจะเกดผลเสยบางประการจากการผสมเลอดชด หรออาจจะคดสายเลอดยอยบางสายทงออกไปจากฝงเลยกได ถาเหนวาไกสวนใหญในสายเลอดยอยนนมคณภาพเสอมลงมากเกนไป (ภาพท 4.5)

ภาพท 4.5 แผนการสรางไกชนแบบ Line breeding ทมา: บลอคสปอตดอทคอม (2557)

3. การผสมแบบขามสายเลอด (Out breeding) เปนการผสมระหวางไกพนธเดยวกนแตไมมความ สมพนธทางเครอญาตตอกน เชน การผสมไกพมาตางซมหรอตางฟารม การผสมแบบนมจดมงหมายเพอหลกเลยงความเสยหาย ซงอาจเกดจากการผสมเลอดชด และสามารถปรบปรงลกษณะตาง ๆ ของไกในฝงใหดขน โดยการน าไกพมาพนธดจากนอกซมเขามาผสม

42

การผสมแบบขามสายเลอด หรอขามฝง น ามาใชเมอ 3.1 ไกในสายพนธนน ๆ เรมเกดลกษณะเสอมตาง ๆ เชน ปากกลวง นวเก ปกสองตอน

อกคด ลกไกทเกดจากพนธพมาสายนจะไมเกบไวเปนพอพนธแมพนธตอไป สวนพอแมไกทมยนดอยผดปรกตแฝงอยเหลาน อาจจะคดทงไปหรอน าเอาพอแมพนธทมลกษณะดจากสายอนมาผสมขามแทนท เพอหลกเลยงการเกดลกษณะดอยหรอลกษณะผดปกตดงกลาว

3.2 หรอเมอพบวาสมรรถภาพในการผลตและความแขงแรงของไกในสายพนธนน ลดลง เนองจากผลของการผสมเลอดชด การใชการผสมขามฝงจะมผลท าใหสมรรถภาพการผลตและความแขงแรงกลบคนมาเหมอนเดม เนองจากยนในฝงไกเปนยนคตางมากขน

3.3 หรอเมอการปรบปรงลกษณะบางอยางของไกในสายพนธนน ๆ มขอจ ากด หรอพบม ลกษณะทไมด เชน ลกษณะไหลลบ ทายลบตวบาง การทจะแกไขโดยใชวธการคดเลอกเพอปรบปรงลกษณะภายในสายเลอดดงกลาวจะไดผลชา การใชวธการผสมขามฝงโดยใชสายพนธพมาทมลกษณะดเยยมและไมมความสมพนธทางเครอญาตกนมาผสม จะชวยใหการปรบปรงลกษณะดงกลาวดขนอยางรวดเรว

4. การผสมแบบขามสายพนธ (Cross breeding) เปนวธการผสมแบบเลอดหางอกวธการหนง

และแตกตางจากการผสมขามฝงหรอผสมขามภายในสายพนธเดยวกนมาก เนองจากไกทน ามาผสมพนธเปนไกพนธแทตางพนธตงแตสองพนธขนไป และไกแตละพนธตางกมพนธกรรมทไมเหมอนกน ผลทไดจากการผสมแบบขามพนธจงเกดขนมากและเดนชดกวาการผสมขามภายในพนธ

ท าใหยนในฝงไกเปนยนคตางมากขน จงสามารถควบคมไมใหยนดอยทน าลกษณะเสอมแสดงออกมา ทงนเนองจากยนคเหมอนในพอแมพนธจะเปลยนเปนยนคตางในลกผสม และยนขมจะควบคมไมใหยนดอยทไมตองการแสดงอทธพลออกมาได และทส าคญกวานนการผสมขามพนธ ยงกอใหเกด Heterosis effect หรอ Hybrid vigor คอ การรวมตวอยางพอเหมาะพอเจาะของยน เปนผลท าใหคาเฉลยของลกษณะตาง ๆ ในรนลกมคาสงกวา (ดกวา) ของพอแม ทงในดานความสมบรณพนธ การผสมตด ความเกงกาจในการชน ความแขงแรง ความสามารถในการมชวตรอด การเจรญเตบโต และอน ๆ

ในการผลตไกเปนการคาในปจจบน ผเลยงไกนยมใชแมไกทไดจากการผสมขามระหวางพนธทมความสามารถในการเปนแมทด เชน ใหลกครอกใหญ ลกมโครงสรางด ตแรง แลวใชแมไกลกผสมนมาผสมกบพอพนธแทอกพนธหนงทมลลาดระบบปองกนสวยงาม ลกชวงสดทายทไดจะแขงแรง โตเรว กระดกใหญ ระบบหายใจด หนเกง เรยกระบบการผสมขาม 3 พนธดงกลาววา การผสมขาม 3 สายเลอด (Three breed terminal cross) แตถาไกพนธแทพนธใดพนธหนงมความสามารถในการเปนแมทดอยแลว กสามารถน าไปผสมขามกบพอพนธแทอกพนธหนงไดเลย ระบบการผสมพนธแบบนเรยกวา การผสมขาม 2 สายเลอด (Two breed terminal cross)

43

จดเดนหรอขอด ของการผสมแบบขามสายพนธ (Cross breeding)

4.1 เพอหวงจะไดประโยชนจาก Heterosis effect หรอ Hybrid vigor ซงเปนผลท าให ลกผสมทไดมประสทธภาพดกวาในรนพอและแม

4.2 เพอตองการรวมลกษณะทดเดน ทมอยเฉพาะในไกแตละสายพนธ ใหเขามาอยในไก ตวเดยวกน โดยใชวธการผสมขามพนธ เปนการสรางไกพนธใหมขนมา จากนนกจะใชวธผสมแบบเลอดชดไปชวระยะเวลาหนง (หลายชวอาย) คดเลอกจนไดไกทมลกษณะตาง ๆ คงทอยตว ตวอยางแผนการผสมพนธไกเนอสามสายของกรมปศสตว

กรมปศสตวมนโยบายดานการวจยและพฒนาพนธสตวปก และเทคโนโลยการจดการดานตาง ๆ ใหเหมาะสมกบสภาพภมอากาศและการเลยงดของเกษตรกรรายยอยในทองถน และเปนทตองการของตลาด ซงในปจจบนความนยมของผบรโภคเนนไปทไกพนเมองพนธแท เพราะรสชาตดเนอแนน ไขมนต าและเนอมกลนหอม ซงตรงกนขามกบไกเนอโตเรวหรอไกกระทงทมจ าหนายอยทวไปในตลาด ดงนน กลมงานสตวปกกองบ ารงพนธสตว จงไดท าการวจยผสมพนธไกสามสายพนธขนมา เพอเปนสายแมพนธ ทมคณสมบตใหลกดก เจรญเตบโตเรว เนอหนาอกเตม และเมอน าไปผสมกบพนธพนเมองแลวจะใหลกผสมสสายพนธทมลกษณะไมแตกตางกบไกพนเมอง คณภาพเนอทดเทยม หรอดกวาไกพนเมอง

การวจยพนธไดเรมด าเนนงานตงแตป 2537 ทสถานบ ารงพนธสตวบางปะกง จงหวดฉะเชงเทรา และวจยตอเนองมาจนถงปจจบน ทสถาบนวจยและพฒนาสตวปกแหงชาต อ าเภอกบนทรบร จงหวดปราจนบร การวจยพนธมวตถประสงคส าคญประการหนง คอ ใหเกษตรกรขยายพนธเองได ไมกลายพนธ และไกสามสายพนธยงเปนแมพนธพนฐานส าหรบผสมเปนไกเนอพนเมองเตบโตเรว หาสายพนธไดอกดวย คอ สามารถทจะปรบเปลยนสลบพอพนธใหไดลกโตชาโตเรวไดตามความตองการ แมแตไกพนธเนอโตเรวกใชแมพนฐานสามสายพนธหรอจะใชพนธสามสาย ผลตเปนไกพนเมองโดยตรงกได คณภาพเนอแตกตางกนเลกนอย แตเจรญเตบโตเรวกวาน าไปผสมกบไกพนเมอง แผนการผสมพนธดงน (ภาพท 4.6)

44

ภาพท 4.6 แผนการสรางไกสามสายพนธของกรมปศสตว ทมา: บลอคสปอตดอทคอม (2556)

การผสมพนธไกพนเมอง

ผสมพนธไกพนเมองม 2 วธ คอ

1. การผสมแบบธรรมชาต

เปนการผสมพนธทไกตวผและไกตวเมยรวมคผสมพนธกนเอง แบงไดดงน การผสมแบบฝงเลก ใชไกตวผ 1 ตว ขงรวมในคอกผสมกบตวเมย 5-6 ตว การผสมพนธแบบฝงใหญ ใชพอพนธ 2 ตว ผสมกบแมพนธ 12 ตว

การผสมพนธแบบกาวหนา ขงพอพนธไวในคอก จากนนแมพนธตวไหนทออกไขอยให จบมาผสมกบพอพนธทขงไว พอไกปลอยน าเชอในตวแมไกหนงครง น าเชอจะมชวตอยในแมไกได 10-15 วน แตพบวาน าเชอเมออยไปหลาย ๆ วน จะออนแอ ผสมตดนอย แตถาเราปลอยใหพอไกผสมตามธรรมชาตแบบปลอยใหพอไกอยกบแมไกตลอดวน จะเสยน าเชอเปลา ๆ จากตวอสจทปลอยไปเปนหมนเปนแสนตวในหนงวน

45

จากสถตพบวาพอไกทแขงแรงสมบรณเตมทจะผสมกบแมไกไดวนละประมาณ 30 ครง ถามตวเมย 5 ตว ตกตวละ 6 ครง แตแมไกจะใชประโยชนจากการผสมกบไขเพยงครงเดยวตอวน อก 5 ครงไมไดประโยชน จงควรใหพอไกผสมแมไกเพยงวนละ 1 ครง หรอ 2 ครงกพอ เมอผสมกนแลวกใหเอาตวเมย

ออกไป การผสมพนธแบบนท าใหพอพนธมความตองการทางเพศสงสดกอนการผสม ซงจะเกดผลดมาก

เพราะเมอพอไกอยากผสมเตมท น าเชอถกกกเกบไวเตมท เวลาผสมจงปลอยน าเชอไดมาก ท าใหไดเชอทแขงแรง วงเขาผสมไขไดเรวโดยไมตกคาง ยงชวยใหพอพนธสามารถถายทอดพนธกรรมใหแมพนธไดดมากขน เปอรเซนตการผสมตดสงขน

2. การผสมเทยม

ขอดของการผสมเทยม 2.1 เพมอตราการผสมพนธ: ทวไปไกตวผหนงตวจะผสมพนธกบไกตวเมยประมาณ 10 ตว

การผสมเทยมจะท าใหอตราสวนน เพมขน 4 เทา 2.2 สามารถใชกบไกตวผทอายมาก: ไกตวผทแกแลวสามารถใชในการปรบปรงฝงไดหลายรน การผสมพนธตามธรรมชาตนนจะไปจ ากดการใชประโยชนของชวงชวตในวยเจรญพนธ

2.3 สามารถใชไกตวผทไดรบบาดเจบ: ไกทมราคานนเมอไดรบบาดเจบทขาแตยงน ามาใช ส าหรบการผสมเทยมได

2.4 ก าจดการจบคผสมพนธตามใจชอบ: เปนสาเหตการปฏสนธทไมดม 2.5 สามารถใชกบแมไกทเลยงในกรง: ท าใหรประวตไขทถกตองแมนย า

2.6 ประสบผลส าเรจในการผสมขามสายพนธ: การผสมขามสายพนธทวไปสามารถท าได ภายใตสภาวะธรรมชาต แตบางครงสของพอไกอาจมผลตอแมไก แมไกบางตวจะไมผสมกบไกตวผทมสตางกน นอกจากพวกมนจะถกเลยงดมาดวยกน

อปกรณในการผสมเทยมไก

อปกรณในการผสมเทยมไก มความหลากหลาย ขนอยกบขนาดของฟารม ในฟารมขนาดเลก มพอไก-แมไกไมกตว สามารถใชชอนสเตนเลส ขวดยา หรอหลอดเกบน าเชอขนาดเลกได ถาเปนฟารมขนาดใหญ เลยงไกเปนการคา ตองใชหลอดเกบน าเชอขนาดใหญ มอปกรณชวยดด สวนหลอดฉดน าเชอในฟารมขนาดเลก สามารถใชไซรงคขนาดเลกได ในฟารมขนาดใหญ ควรใชหลอดฉดน าเชอแบบตอเนอง

เพอความสะดวก รวดเรวในการปฏบตงาน (ภาพท 4.7-4.9) ส าหรบสารเจอจางน าเชอจะมหรอไมมกได

46

ภาพท 4.7 หลอดพลาสตคขนาด 1.5 ml. ใชเกบน าเชอ ทมา: พรชย อนเตอรเทรด (2550

ภาพท 4.8 สารเลยงน าเชอไก Poultry Semen Extender Beltsville Poultry Semen Extender ทมา: พรชย อนเตอรเทรด (2550)

47

ภาพท 4.9 ไซรงคขนาด 1 ml. ฉดน าเชอ ทมา: บลอคสปอตดอทคอม (2558)

การรดเกบนาเชอ

โดยทวไปการรดเกบน าเชอ ท าไดโดยลบบรเวณหลงลงมาทโคนหาง หรอท าการนวดเบา ๆ ท

บรเวณทอง แตกอนทจะรดน าเชอ จะตองท าความคนเคยกบไกกอนและท าความสะอาดบรเวณกนเพอลดการปนเปอนของมล ไมควรรดน าเชอหลงจากทใหไกกนอาหารทนทเนองจากอาจเกดการปนเปอนของมลไกได (ภาพท 4.10-4.13)

48

ภาพท 4.10 การจบไกและอมไกโดยผอมไกตองจบปลายปกและขารวบเขาหากนทง 2 ดาน ทมา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ (ม.ป.ป.)

ภาพท 4.11 ผรดจะตองลบหรอท าการนวดเบา ๆ ทหลงไปจนถงบรเวณกนจากนนกดบบเบา ๆ ทมา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ (ม.ป.ป.)

49

ภาพท 4.12 รดน าเชอโดยการกดบบทกนไก

ทมา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ (ม.ป.ป.)

ภาพท 4.13 มน าสขาวขนออกมาน าภาชนะรองรบเกบน าเชอ น าเชอทไดมสขาวขน ไมมสงเจอปน

ทมา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ (ม.ป.ป.)

50

การเจอจางนาเชอ

เมอไดน าเชอมาแลวใหท าการเจอจางน าเชอเพอใหสามารถใชผสมเทยมแมไกใหไดครงละจ านวนมาก ๆ ขน น าเชอทรดไดจากพอไกในครงหนง ๆ เมอท าการเจอจางแลวจะสามารถฉดผสมใหกบแมไกได 20–40 ตว ขนอยกบปรมาณทฉดใหกบแมไกในแตละครง แตกตองค านงวา การเจอจางเพอใหไดปรมาณมากขน จะตองมจ านวนอสจทจะใชฉดผสมในแตละครงไมต ากวา 50–60 ลานตว

สารเจอจางน าเชอไกทจะใชผสมไดทนทมหลายชนด แตนยมใชน ากลนทละลายเกลอแกงบรสทธความเขมขนของเกลอเทากบ 0.75 เปอรเซนต หรอซอน าเกลอทใชในโรงพยาบาลส าหรบคนปวยทมความเขมขนของเกลอ 0.9 เปอรเซนต แทนได ซงราคาไมแพงหาซอไดงายอกดวย

น าเชอทเจอจางแลวมอตราการผสมตดลดลงไมเกน 10–20 เปอรเซนต ถาสามารถปรบ พ.เฮช. ของน าเชอภายหลงเจอจางใหอยระหวาง 6.6–6.8 และค านวณใหมอสจในการฉดผสมครงละไมนอยกวา 50–60 ลานเซลล

วธท าการเจอจาง ใชสดสวนน าเชอ 1 สวนตอน าเกลอประมาณ 2–3 สวน ผสมแลวแกวง หรอใชปลายไซรงคทใชฉดน าเชอ คนใหเขากน อยาไปเขยาแรง ๆ เพราะจะท าใหหางของตวอสจขาดได เมอแกวงใหน าเชอเขากนไดดกน าไปฉดใหกบแมไก

เวลาในการผสมเทยม

การผสมเทยมเพอใหไดผลด ควรท าในชวงบายเวลาประมาณ 15.00-18.00 น. เนองจากไกสวนใหญไดใหไขเรยบรอยแลว แตกอนท าการผสมเทยมควรตรวจเชคแมไกทกตววามแมไกตวใดยงไมใหไข โดยการคล าเบา ๆ ทบรเวณเชงกราน หรอใชมอแหยเบา ๆ ทกน หากพบมเปลอกไข ไมควรท าการผสม

การปลนกนไกตวเมย

กอนปลนกนตองเลาโลมดวยการลบหลง จากนนกดทสขางของไก หรออาจใชวธการจบขา 2 ขาง หอยหวหนหลงออกจากผจบ จากนนใชฝามอกดบรเวณทองใหกนอยระหวางนวหวแมมอและนวอน ๆ (ภาพท 4.14) เมอกนปลนออกมาจะพบชองทอ 2 ขาง คอ ชองทางดานขวาของไกเปนชองทวารหนก และชองทางดานซายของไกเปนชองคลอด ซงชองคลอดคอชองทางทใชในการผสมพนธแบบผสมเทยม

51

ภาพท 4.14 การปลนกนไก ตองปลนใหมองเหนชองทอ 2 ขาง

ทมา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ (ม.ป.ป.)

การฉดนาเชอ

จากนนท าการสอดไซรงคผสมเทยม ตองสอดเมอชองคลอดปรากฏใหเหนขณะทปลนกน สอดลกประมาณ 3-4 เซนตเมตร ขนไป และจงหวะการปลอยน าเชอตองมความสมพนธกนกบการผอนแรงกด

ทกดสขางของไกตวเมยอย (ภาพท 4.15-4.17) ภายหลงจากฉดน าเชอผสมเทยมไปแลวเปนเวลา 2 วน แมไกจะใหไขทมเชอสง เหมาะสมส าหรบ

น าไปฟก จ านวนไขทมเชอจะลดลงในชวงวนท 6 เพอใหการผสมตดสงจงควรท าการฉดเชอผสมเทยมใหกบแมไกสปดาหละ 2 ครง

52

ภาพท 4.15 การดดน าเชอจากหลอดเกบน าเชอเขาหลอดฉดน าเชอ

ทมา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ (ม.ป.ป.)

ภาพท 4.16 การสอดไซรงคฉดน าเชอ ทชองดานซายมอของไกคอชองคลอด

ทมา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ (ม.ป.ป.)

53

ภาพท 4.17 การสอดไซรงคฉดน าเชอ ลก 3-4 เซนตเมตรขนไป จงปลอยน าเชอ

ทมา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ (ม.ป.ป.)