หน่วยของสิ่งมีชีวิต

23
1 รรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรร รรรร รรรรรรรรรรร ร.1 รรรร 1

Transcript of หน่วยของสิ่งมีชีวิต

Page 1: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

1

รายวิ�ชาพื้�นฐาน กลุ่��มสาระการเร�ยนร� � วิ�ทยาศาสตร�

วิ�ชา วิ�ทยาศาสตร� ม.1 เลุ่�ม 1

Page 2: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

หน่�วยการเรยน่ร��ที่� 1

หน่�วยพื้��น่ฐาน่ของสิ่��งมีชีว�ต

Page 3: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

เซลล�ของสิ่��งมีชีว�ตสิ่��งมีชีว�ตเซลล�

เดียวและสิ่��งมีชีว�ตหลายเซลล�

กล�องจุ#ลที่รรศน่�

โครงสิ่ร�างและหน่�าที่�ของเซลล�

หน่�วยพื้��น่ฐาน่ของสิ่��งมีชีว�ต

Page 4: หน่วยของสิ่งมีชีวิต
Page 5: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

• รอเบิ�ร�ต ฮุ�ค (Robert hooke )ใช�กลุ่�องจุ�ลุ่ทรรศน�ชน�ดเลุ่นส�ประกอบิส�องด�ส�%งต�างๆ ท�%สนใจุ

• น'าเปลุ่�อกต�นโอ)คมาต*ดเป+นช�นบิางๆ แลุ่�วิส�องด�จุ-งเห็/นเป+นช�องส�%เห็ลุ่�%ยมเลุ่/กๆ เร�ยงต�ดต�อก*น ซึ่-%งเร�ยกช�องเลุ่/กๆ น�วิ�า เซลล�

เซลล� (cell )• ห็น�วิยเลุ่/กท�%ส�ดท�%ท'าห็น�าท�%ของส�%ง

ม�ช�วิ�ตได�

Page 6: หน่วยของสิ่งมีชีวิต
Page 7: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

สิ่��งมีชีว�ตเซลล�เดียว (unicellular organism)

อะม�บิา

แบิคท�เร�ย

พื้าราม�เซึ่�ยม

ไดอะตอม

ย�สต�

• ร�างกายประกอบิด�วิยเซึ่ลุ่ลุ่�เพื้�ยงเซึ่ลุ่ลุ่�เด�ยวิ• ก�จุกรรมต�างๆ ท�%เก�%ยวิข�องก*บิการด'ารงช�วิ�ตจุะเก�ดข-น

ภายในเซึ่ลุ่ลุ่�เด�ยวิน�• ต*วิอย�างเช�น สาห็ร�ายเซึ่ลุ่ลุ่�เด�ยวิ อะม�บิา ย�สต�

แบิคท�เร�ย เป+นต�น

Page 8: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

• ร�างกายประกอบิด�วิยเซึ่ลุ่ลุ่�มากมายห็ลุ่ายลุ่�านเซึ่ลุ่ลุ่�• เซึ่ลุ่ลุ่�แต�ลุ่ะชน�ดจุะม�ขนาด ร�ปร�าง แลุ่ะห็น�าท�%แตกต�างก*นไป• เซึ่ลุ่ลุ่�จุะรวิมกลุ่��มก*นเพื้�%อท'าห็น�าท�%เฉพื้าะ ซึ่-%งเร�ยกวิ�า เน�อเย�%อ

(tissue)• ได�แก� พื้�ชแลุ่ะส*ตวิ�ท�กชน�ด

เซึ่ลุ่ลุ่�ค�ม อย��บิร�เวิณใต�ใบิของพื้�ชท�กชน�ด ยกเวิ�นพื้�ชท�%อย��ในน'า

เซึ่ลุ่ลุ่�ขนราก ม�ลุ่*กษณะยาวิแลุ่ะบิาง เพื้�%อเพื้�%มพื้�นท�%ผิ�วิในการด�ดซึ่-มน'าแลุ่ะแร�ธาต�

เซึ่ลุ่ลุ่�ประสาท ม�แขนงช�วิยเพื้�%มพื้�นท�%ในการส�งส*ญญาณประสาท

เซึ่ลุ่ลุ่�กลุ่�ามเน�อ ม�ลุ่*กษณะยาวิ ห็*วิท�ายแห็ลุ่ม แลุ่ะม�น�วิเคลุ่�ยสอย��กลุ่างเซึ่ลุ่ลุ่�

สิ่��งมีชีว�ตหลายเซลล� (multicellular organism)

Page 9: หน่วยของสิ่งมีชีวิต
Page 10: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

กล�องจุ#ลที่รรศน่�สิ่�วน่ประกอบของกล�องจุ#ลที่รรศน่�

ฐาน่ (base) ท'าห็น�าท�%ร *บิน'าห็น*กของกลุ่�องจุ�ลุ่ทรรศน� 

แขน่กล�อง (arm) ใช�จุ*บิเวิลุ่าเคลุ่�%อนย�ายกลุ่�องจุ�ลุ่ทรรศน�

แที่�น่วางว)ตถุ#(stage) ใช�

ส'าห็ร*บิวิางสไลุ่ด� 

เลน่สิ่�ใกล�ว)ตถุ#(objective lens) ท'าห็น�าท�%ขยายภาพื้ของวิ*ตถุ� 

เลน่สิ่�ใกล�ตา(eyepiece lens) ท'าห็น�าท�%ขยายภาพื้ท�%ได�จุากเลุ่นส�ใกลุ่�วิ*ตถุ�ให็�ม�

ขนาดให็ญ�ข-น 

ป#,มีปร)บภาพื้หยาบ(coarse adjustment knob) ใช�ห็ม�นเพื้�%อเลุ่�%อนต'าแห็น�งของแท�นวิางวิ*ตถุ�ข-นลุ่งในการห็าภาพื้ 

ป#,มีปร)บภาพื้ละเอยดี (fine adjustment knob) ใช�ห็ม�นเพื้�%อท'าให็�เห็/นภาพื้ได�ช*ดเจุนย�%งข-น 

Page 11: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

ว�ธีใชี�กล�องจุ#ลที่รรศน่�• วิางกลุ่�องจุ�ลุ่ทรรศน�บินพื้�นท�%เร�ยบิ

สม'%าเสมอ • ห็ม�นเลุ่นส�ใกลุ่�วิ*ตถุ�ท�%ม�ก'าลุ่*งขยาย

ต'%าส�ดมาอย��ตรงก*บิลุ่'ากลุ่�อง แลุ่ะปร*บิกระจุกเงาห็ร�อเป;ดสวิ�ตช�ไฟ• น'าสไลุ่ด�วิางลุ่งบินแท�นวิางวิ*ตถุ� แลุ่�วิจุ-งห็ม�นป�=มปร*บิภาพื้ห็ยาบิ ให็�ลุ่'ากลุ่�องเลุ่�%อนลุ่งมาอย��ใกลุ่�วิ*ตถุ�มาก

ท�%ส�ด• มองผิ�านเลุ่นส�ใกลุ่�ตา แลุ่�วิห็ม�นป�=ม

ปร*บิภาพื้ห็ยาบิข-นช�าๆ จุนมองเห็/นวิ*ตถุ�ค�อนข�างช*ดเจุน จุากน*นห็ม�นป�=มปร*บิภาพื้ลุ่ะเอ�ยด เพื้�%อปร*บิภาพื้

ให็�คมช*ดมากข-น• ถุ�าต�องการขยายภาพื้ให็�ม�ขนาดให็ญ�ข-น ให็�ห็ม�นเลุ่นส�ใกลุ่�วิ*ตถุ�ท�%ม�

ก'าลุ่*งขยายส�งเข�ามาในแนวิ ลุ่'ากลุ่�อง แลุ่�วิห็ม�นป�=มปร*บิภาพื้

ลุ่ะเอ�ยดเพื้�%อให็�เห็/นภาพื้ช*ดเจุนข-น

Page 12: หน่วยของสิ่งมีชีวิต
Page 13: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

โครงสิ่ร�างและหน่�าที่�ของเซลล�พื้�ชีและเซลล�สิ่)ตว�• เซึ่ลุ่ลุ่�พื้�ชม�ร�ปร�างเห็ลุ่�%ยม ม�

ผิน*งเซึ่ลุ่ลุ่�ห็�อห็��มอย��ด�านนอก ซึ่-%งช�วิยให็�เซึ่ลุ่ลุ่� คงร�ปอย��ได�

• เซึ่ลุ่ลุ่�ส*ตวิ�ม�ร�ปร�างไม�แน�นอน ไม�ม�ผิน*งเซึ่ลุ่ลุ่� ซึ่-%งม�เย�%อห็��มเซึ่ลุ่ลุ่�ห็�อห็��มอย��ด�านนอก

Page 14: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

ผน่)งเซลล� (cell wall)

เป+นโครงสร�างท�%ห็�อห็��มไซึ่โทพื้ลุ่าซึ่-ม แลุ่ะแสดงขอบิเขตของเซึ่ลุ่ลุ่�

สิ่�วน่ที่�ห�อห#�มีเซลล�

• ประกอบิด�วิยสารพื้วิกเซึ่ลุ่ลุ่�โลุ่ส (cellulose )เร�ยงต*วิไขวิ�ก*น

• ท'าห็น�าท�%ให็�ควิามแข/งแรงแก�เซึ่ลุ่ลุ่� ซึ่-%งช�วิยให็�เซึ่ลุ่ลุ่�คงร�ปอย��ได�

• พื้บิเฉพื้าะในเซึ่ลุ่ลุ่�พื้�ชเท�าน*น

Page 15: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

เย��อห#�มีเซลล� (cell membrane)• ประกอบิด�วิยสารพื้วิกโปรต�นแลุ่ะไขม*น• ลุ่*กษณะเป+นเย�%อบิางๆ ท�%ห็�อห็��มส�วินต�างๆ ของเซึ่ลุ่ลุ่�ไวิ�• ม�ค�ณสมบิ*ต�ยอมให็�สารบิางชน�ดผิ�านได� เร�ยกวิ�า เย�%อเลุ่�อก

ผิ�าน (semipermeable membrane)

• พื้บิในเซึ่ลุ่ลุ่�ท�กชน�ด

Page 16: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

ร�างแหเอน่โดีพื้ลาซ0มี (endoplasmic reticulum)

เป+นของเห็ลุ่วิท�%อย��ภายในเย�%อห็��มเซึ่ลุ่ลุ่� ประกอบิด�วิยสารเคม�แลุ่ะออร�แกเนลุ่ลุ่�ต�างๆ ท�%ท'าห็น�าท�%เก�%ยวิก*บิก�จุกรรมของเซึ่ลุ่ลุ่�

• เป+นท�อแบินซึ่-%งม�บิางส�วินโป=งพื้องออกเป+นถุ�ง เร�ยงขนานซึ่�อนก*นเป+นช*นๆ เช�%อมต�อก*น แลุ่ะเช�%อมต�อก*บิเย�%อห็��มน�วิเคลุ่�ยสด�วิย

• ม�ห็น�าท�%ส*งเคราะห็�โปรต�นแลุ่ะเอนไซึ่ม�

ไซโที่พื้ลาซ0มี (cytoplasm)

Page 17: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

กอลจุ�บอดี (golgi body)

• เป+นถุ�งกลุ่มแบินท�%บิร�เวิณขอบิโป=งพื้องออก ซึ่-%งม�ลุ่*กษณะคลุ่�ายจุานเร�ยงซึ่�อนก*นเป+นช*นๆ

• พื้บิอย��ใกลุ่�ก*บิร�างแห็เอนโดพื้ลุ่าซึ่-ม• ท'าห็น�าท�%เก/บิสารท�%ร �างแห็เอนโดพื้ลุ่าซึ่-ม

สร�างข-น

Page 18: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

ไมีโที่คอน่เดีรย (mitochondria)

• ม�ร�ปร�างห็ลุ่ายแบิบิข-นอย��ก*บิชน�ดของเซึ่ลุ่ลุ่� ส�วินให็ญ�จุะม�ร�ปร�างกลุ่ม ท�อนส*น ท�อนยาวิ ห็ร�อกลุ่มร�คลุ่�ายร�ปไข�

• ม�เย�%อห็��ม 2 ช*น โดยเย�%อช*นนอกม�ลุ่*กษณะเร�ยบิ ท'าห็น�าท�%ควิบิค�มการผิ�านเข�าออกของสารต�างๆ ส�วินเย�%อช*นในจุะพื้*บิทบิไปมา

• เป+นแห็ลุ่�งสร�างพื้ลุ่*งงานให็�แก�เซึ่ลุ่ลุ่�

Page 19: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

คลอโรพื้ลาสิ่ต� (chloroplast)

• ม�เย�%อห็��ม 2 ช*น ภายในม�รงควิ*ตถุ�ส�เข�ยวิ เร�ยกวิ�า คลุ่อโรฟ;ลุ่ลุ่� (chlorophyll )

• ท'าห็น�าท�%สร�างสารอาห็ารให็�แก�เซึ่ลุ่ลุ่� • พื้บิเฉพื้าะในเซึ่ลุ่ลุ่�พื้�ชแลุ่ะสาห็ร�ายบิางชน�ด

Page 20: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

แวค�วโอล (vacuole)

• ม�ลุ่*กษณะเป+นถุ�งใสๆ • ในเซึ่ลุ่ลุ่�พื้�ชจุะม�ขนาดให็ญ�กวิ�าในเซึ่ลุ่ลุ่�ส*ตวิ�มาก ซึ่-%ง

เป+นแห็ลุ่�งสะสมน'าแลุ่ะสารส�ต�างๆ ท�%ท'าให็�พื้�ชม�ส�ส*นแตกต�างก*น

Page 21: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

• โดยท*%วิไปม�ร�ปร�างค�อนข�างกลุ่ม อย��กลุ่างเซึ่ลุ่ลุ่�ห็ร�อค�อนไปข�างใดข�างห็น-%งของเซึ่ลุ่ลุ่�

• ท'าห็น�าท�%ควิบิค�มการท'างานของเซึ่ลุ่ลุ่�• เป+นท�%อย��ของสารพื้*นธ�กรรมซึ่-%งควิบิค�มลุ่*กษณะต�างๆ ของ

ส�%งม�ช�วิ�ต

น่�วเคลยสิ่ (nucleus)

Page 22: หน่วยของสิ่งมีชีวิต
Page 23: หน่วยของสิ่งมีชีวิต

สิ่ร#ปที่บที่วน่ประจุ2าหน่�วยการเรยน่ร��ที่� 1• รอเบิ�ร�ต ฮุ�ค เป+นคนแรกท�%ค�นพื้บิโครงสร�างพื้�นฐานท�%เลุ่/ก

ท�%ส�ดของส�%งม�ช�วิ�ต ซึ่-%งเร�ยกวิ�า เซึ่ลุ่ลุ่�• เซึ่ลุ่ลุ่�เป+นห็น�วิยเลุ่/กท�%ส�ดท�%ท'าห็น�าท�%ของส�%งม�ช�วิ�ตได�• เซึ่ลุ่ลุ่�ม�ขนาดเลุ่/กมาก การศ-กษาเก�%ยวิก*บิเซึ่ลุ่ลุ่�จุ-งต�องใช�

กลุ่�องจุ�ลุ่ทรรศน�• เซึ่ลุ่ลุ่�ของส�%งม�ช�วิ�ตประกอบิด�วิยโครงสร�างพื้�นฐาน 3 ส�วิน

ได�แก� ส�วินห็�อห็��มเซึ่ลุ่ลุ่� ไซึ่โทพื้ลุ่าซึ่-ม แลุ่ะน�วิเคลุ่�ยส• ผิน*งเซึ่ลุ่ลุ่�เป+นโครงสร�างท�%อย��ด�านนอกส�ดของเซึ่ลุ่ลุ่�พื้�ช ช�วิย

ให็�เซึ่ลุ่ลุ่�คงร�ปอย��ได�• เย�%อห็��มเซึ่ลุ่ลุ่� เป+นส�วินท�%ห็�อห็��มไซึ่โทพื้ลุ่าซึ่-ม ท'าห็น�าท�%เป+นเย�%อ

เลุ่�อกผิ�าน• น�วิเคลุ่�ยส ท'าห็น�าท�%ควิบิค�มการท'างานของเซึ่ลุ่ลุ่� แลุ่ะเป+นท�%

อย��ของสารพื้*นธ�กรรม• เซึ่ลุ่ลุ่�พื้�ชก*บิเซึ่ลุ่ลุ่�ส*ตวิ�ม�ควิามแตกต�างก*นท�%ร�ปร�างแลุ่ะออร�

แกเนลุ่ลุ่�บิางชน�ด โดยในเซึ่ลุ่ลุ่�พื้�ชม�ผิน*งเซึ่ลุ่ลุ่� แลุ่ะคลุ่อโรพื้ลุ่าสต� ส�วินในเซึ่ลุ่ลุ่�ส*ตวิ�ไม�ม�