2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi BP saqarTveloSi ... · BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi...

22
bp.com/countrysustainabilityreports BP saqarTveloSi mdgradi ganviTarebis angariSi 2008

Transcript of 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi BP saqarTveloSi ... · BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi...

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

bp.com/countrysustainabilityreports

BP saqarTveloSimdgradi ganviTarebis angariSi2008

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

Sinaarsi

01 BP saqarTvelos generaluri menejeris mimarTva

02 miRwevebi da amocanebi

03 BP saqarTveloSi

04 BP-is saqmianoba saqarTveloSi

08 usafrTxo da saimedo energoresursebi

11 adamianTa resursi

13 adgilobrivi resursi

17 Cveni saqmianobis maCveneblebi

19 damoukidebeli Semfaseblis gancxadeba

20 terminebis ganmarteba

20 damatebiTi informacia

angariSis Sesaxebes aris BP-is mier saqarTveloSi gamocemuli mdgradi ganviTarebis mexuTe angariSi, romelic aRwers Cvens saqmianobas saqarTveloSi 2008 wels da sxvadasxva maCveneblebiT gamoxatul am saqmianobis Sedegebs. CvenTvis `mdgradoba~ niSnavs BP-is, rogorc sawarmoo jgufis unars, ganaaxlos aqtivebi, Seqmnas da momxmarebels miawodos ukeTesi produqcia, gaaumjobesos momsaxureba sazogadoebis mzardi moTxovnilebebis sapasuxod, moizidos TanamSromelTa axali Taobebi, Tavisi wvlili Seitanos garemos dacvaSi da SeinarCunos ndoba sakuTari momxmareblebis, aqcionerebisa da im qveynebis mosaxleobis, sadac igi saqmianobs.

wels ganvaaxleT angariSis struqtura da Sinaarsi. saqarTveloSi Cveni saqmianobis mniSvnelovani miRwevebis garda, angariSi mimoixilavs mdgradi ganviTarebis im ZiriTad sferoebs, romlebic kompaniam gamoavlina an Cveni saqmianobiT dainteresebuli sazogadoebis mier dasaxelda. TiToeuli Tavi masSi ganxiluli Temebis mixedviT aris dasaTaurebuli.

iseve rogorc gasul wlebSi, amjeradac formaluri procesis meSveobiT gamovavlineT Cvens saqmianobasTan dakavSirebuli is sakiTxebi, romlebic Sida da gareSe dainteresebuli mxareebisaTvis gansakuTrebiT sayuradReboa. amiT Cven uzrunvelvyofT, rom angariSSi dabalansebulad da dasabuTebulad aisaxos mdgradi ganviTarebisTvis gaweuli Cveni saqmianobis umSvnelovanesi aspeqtebi. iseve rogorc gasuli wlis angariSebi, winamdebare angariSi Semowmebulia damoukidebeli auditoris mier.

ydaze: baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis pirveli saqaCi sadguri saqarTvelos teritoriaze

am angariSSi `BP~-isa da `BP jgufis~ xsenebisas igulisxmeba BP p.l.c., misi filialebi da Svilobili kompaniebi. angariSSi erTianad aris warmodgenili BP p.l.c.-is, misi filialebisa da Svilobili kompaniebis mier ganxorcielebuli RonisZiebebi da saqmianoba, Tuki sxvagvarad ar aris miTiTebuli. nacvalsaxelebi `Cven~ da `Cveni~ gulisxmobs BP jgufis im kompaniebs, romlebic saqarTveloSi saqmianoben, Tu sxvagvarad ar aris ganmartebuli. Tanxebi mocemulia aSS dolarebSi, Tu sxva valuta ar aris miTiTebuli.

gamafrTxilebeli gancxadeba BP saqarTvelos `2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi~ Seicavs garkveul gancxadebebs, romlebic samomavlo qmedebebs Seexeba. Tavisi arsiT, samomavlo gancxadebebi Seicavs garkveul riskebs da uzustobebs, radgan isini exeba iseT movlenebs da damokidebulia iseT garemoebebze, romlebic moxdeba an SeiZleba moxdes momavalSi. faqtiuri saboloo Sedegebi SeiZleba gansxvavdebodes amgvarad prognozirebuli Sedegebisgan, rac mTel rig faqtorebzea damokidebuli, maT Sorisaa: mrewvelobis am dargis nedleuliT momaragebis done, moTxovnis done da faswarmoqmna, warmoebaSi Seqmnili problemebi, zogadi ekonomikuri pirobebi, politikuri stabiluroba da ekonomikuri zrda mocemul regionSi; cvlilebebi qveynebis kanonmdeblobaSi; valutis kursis cvalebadoba; axali teqnologiebis Seqmna da danergva, sazogadoebis gansxvavebuli molodini da Secvlili biznesgaremo; konkurentebis saqmianoba, stiqiuri ubedurebebi da araxelsayreli bunebrivi pirobebi; omebi, teroristuli da diversiuli aqtebi; agreTve sxva faqtorebi, romlebic naxsenebia winamdebare dokumentSi an `BP-is 2008 wlis finansur angariSSi~.

angariSSi gamoyenebul terminTa ganmarteba mocemulia me-20 gverdze.

`mdgradi ganviTarebis angariSis~ Ernst & Young-is mier Semowmebis procesi Cven SevamowmeT BP saqarTvelos 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi, raTa BP-is xelmZRvanelobisaTvis dagvedasturebina, rom kompaniis mier saqarTveloSi mdgradi ganviTarebisTvis ganxorcielebuli saqmianobis Sesaxeb warmodgenili informacia, gancxadebebi da mtkicebulebebi saTanadodaa dasabuTebuli faqtebiTa da axsna-ganmartebebiT. Cven mier Sesrulebuli samuSaos moculoba da daskvnebi winamdebare angariSis me-19 gverdzea moyvanili.

04

08

13

am dokuments SegiZliaT gaecnoT Semdeg misamarTze: www.bp.com/countrysustainabilityreports

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

maqvs pativi gavagrZelo Cemi winamorbedebis tradicia da warmogidginoT BP saqarTvelos rigiT mexuTe yovelwliuri `mdgradi ganviTarebis angariSi~, romelic saqarTveloSi Cveni saqmianobis sxvadasxva sferos mimoixilavs. `mdgradi ganviTarebis angariSis~ gamocema Cveni saqmianobiT dainteresebul mxareebTan urTierTobis Zalze mniSvnelovani nawilia. igi saSualebas gvaZlevs, farTo sazogadoebas gavacnoT Cveni saqmianobis Sedegebi da movisminoT maTi azri, Tu rogor gavaumjobesoT isini.

2008 wels momxdari SeiaraRebuli konfliqtis gamo saqarTvelo erTbaSad moeqca msoflios yuradRebis centrSi. qveynis yofaSi dRemde gamoZaxils hpovebs konfliqtis socialuri, politikuri da ekonomikuri Sedegebi. Cven SevZeliT, rom qveyanaSi Seqnili situaciis miuxedavad, Cveni saqmianoba minimaluri SeferxebebiT gagvegrZelebina. rac yvelaze mniSvnelovania, vizruneT yvela Cveni TanamSromlis adgilsamyofelis dadgenasa da usafrTxoebis dacvaze. Cveni obieqtebis operireba gavagrZeleT usafrTxoebis moTxovnebisa da sagangebo situaciebSi samoqmedo gegmebis Sesabamisad.

wlis ganmavlobaSi baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadeniTa da samxreT kavkasiuri gazsadeniT gadaziduli naxSirwyalbadebis saerTo wliuri moculoba gaizrda da am milsadenebis eqspluataciis efeqturobis maCvenebelma saSualod 99.8%-s miaRwia, rac mniSvnelovani warmatebaa. saremonto da teqmomsaxurebis samuSaoebis Semdeg, warmatebiT gavuSviT eqspluataciaSi dasavleTis mimarTulebis saeqsporto milsadeni. am miRwevebis fonze CvenTvis saamayoa Cveni usafrTxoebis maCveneblebi, maT Soris is faqti, rom ukve meore welia Cvens operaciebSi ar aRniSnula arc erTi Sromis unaris dakargvis mizeziT gacdenili samuSao dRe (DAFWC).

konfliqtiT gamowveuli Seferxebebisa da Cveni kontraqtorebis finansuri siZneleebis miuxedavad, winsvla aRiniSna baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis kodianas monakveTze specialuri proeqtebiT gaTvaliswinebuli obieqtebis mSeneblobaSi. xangrZlivi mcdelobis Semdeg saqarTvelos mTavrobasTan mivaRwieT mniSvnelovan SeTanxmebebs miwaze uflebebTan dakavSirebul zogierT sakiTxze, winsvla aRiniSna milsadenebis gaswvriv usafrTxoebis zonebis SemoRebis sakiTxSic. orive am sakiTxis dadebiTad gadawyveta momavalSi Cveni obieqtebis usafrTxo da saimedo eqspluataciis uzrunvelyofaSi dagvexmareba.

daCqarda kadrebis nacionalizaciis procesi da wlis bolosTvis personalis mTlian SemadgenlobaSi adgilobrivi TanamSromlebis wilma 90% Seadgina. kompaniaSi ZiriTadi sferoebis umetesobas adgilobrivi kadrebi xelmZRvaneloben. iseve rogorc mTels msoflioSi, saqarTveloSi BP-is adgilobriv energokompaniad gadaqceva Cveni erT-erTi mniSvnelovani amocanaa.

vulocav kompaniis yvela TanamSromels Seqmnil rTul pirobebSi minimaluri SeferxebebiT miRweul am mniSvnelovan Sedegebs da madlobas vuxdi kompaniis warmatebaSi Setanili wvlilisaTvis.

sirTuleebi momavalSic gvelis, maT Soris, arsebul araprognozirebad ekonomikur situaciaSi finansurad warmatebuli biznesis SenarCunebis arcTu martivi amocanis winaSe vdgavarT. 2008 wels da wina wlebSi racionaluri da rentabeluri kompaniis Sesaqmnelad gaweuli Zalisxmeva Cveni biznesis grZelvadiani perspeqtivebis safuZvels qmnis. gasuli wlis movlenebma dagvarwmuna, rom Segvwevs Zala efeqturad gadavlaxoT arastabiluri garemos gamowvevebi, rac mdgradi biznesis erT-erTi niSan-Tvisebaa. momavalSic ar daviSurebT Zalisxmevas, rom Cveni saqmianobis mdgradoba mravali wlis ganmavlobaSi SevinarCunoT.

2008 weli mniSvnelovani wingadadgmuli nabijebiT gamoirCeoda, romelTa miRweva, qveyanaSi Seqmnili sirTuleebis miuxedavad, minimaluri SeferxebebiT moxerxda.

BP saqarTvelos generaluri menejeris mimarTva

nil dani BP-is generaluri menejeri saqarTveloSi 2009 wlis maisi

1

winasityvaoba

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

miRwevebi kadrebis nacionalizacia kompaniaSi kidev ufro gavzardeT adgilobrivi TanamSromlebis ricxvi, maT Soris xelmZvanel Tanamdebobebze. (ix. gverdi 11).

eqspluataciis efeqturoba 2008 wels baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadeniT gadaziduli navTobis moculobam imata da dReSi saSualod 675000 barels miaRwia. navTobsadenis saqarTvelos monakveTis eqspluataciis efeqturobis saSualo maCvenebeli 99.8% iyo. (ix. gverdi 4).

miwaze uflebebis registracia mniSvnelovani winsvla aRiniSna saqarTvelos mTavrobis mier milsadenebis derefanSi mdebare saxelmwifo miwaze Cveni uflebebis registraciis sakiTxSi. (ix. gverdi 5).

reagireba sagangebo situaciebze 2008 wlis agvistoSi saqarTveloSi momxdari SeiaraRebuli konfliqtis dros Cven SevZeliT Cveni TanamSromlebis usafrTxoebis dacva da navTobsadenis eqspluataciis reJimis SenarCuneba. (ix. gverdi 9).

amocanebidasavleTis mimarTulebis saeqsporto milsadenis (WREP) usafrTxoeba 2008 wlis bolo TveebSi milsadenze aRmoCenili ukanono mierTebebis gaxSirebulma faqtebma milsadenis zogierT monakveTze dacvis ufro qmediTi RonisZiebebis gatarebis aucilebloba warmoSva (ix. gverdi 6).

kontraqtorebis kvalifikacia 2008 wels Cveni kontraqtori kompaniebidan ramdenimes finansuri da organizaciuli problemebi Seeqmna, racpolitikurma areulobam kidev ufrogaamZafra. Sedegad, agvistoSi, anusamSeneblo sezonis pikis dros, gadaiketamisasvleli kodianas midamoebSi mSenebare obieqtebTan da am teritoriebidan kontraqtorebis personalis evakuacia ganxorcielda. am movlenebis gamo navTobsadenis kodianas monakveTze specialuri proeqtebiT gaTvaliswinebul samuSaoebSi, kompaniis Sida grafikTan SedarebiT, CamorCena aRiniSna. grZeldeba Cveni Zalisxmeva kontraqtorebis kvalifikaciisa da SesaZleblobebis asamaRleblad (ix. gverdi 7).

usafrTxoebis maCveneblebis gaumjobeseba 2008 wels ori weli Sesrulda, rac saqarTveloSi Cveni saqmianobis procesSi ar momxdara arc erTi ubeduri SemTxveva da ar aRricxula Sromis unaris dakargvis mizeziT gacdenili samuSao dRe (DAFWC), Tumca, 2007 welTan SedarebiT, gaizarda aRricxvadi travmebis sixSire. Cven srulad vacnobierebT, rom yuradRebis moduneba am sakiTxSi dauSvebelia da miviswrafiT, rom gavaumjobesoT Cveni da Cveni kontraqtorebis muSaobis usafrTxoebis maCveneblebi. (ix. gverdi 9).

mSeneblobis proeqtebidan eqspluataciis etapze gardamavali procesis dasruleba am procesSi aRniSnuli winsvlis miuxedavad, kvlav vawydebiT sirTuleebs, romlebic aferxeben milsadenebis mSeneblobis etapze dawyebuli proeqtebis dasrulebas. dasasruls uaxlovdeba evrokavSiris standartebis Sesabamisi arasaxifaTo narCenebis nagavsayrelis mSenebloba, rasac win uZRoda saWiro nebarTvebis mopoveba xelisuflebis Sesabamisi organoebisgan. mniSvnelovani progresi iqna miRweuli miwis zedapiris aRdgenis samuSaoebSi milsadenebis gasxvisebis derefnis mTlian farTobze, magram grZeldeba molaparakebebi saqarTvelos mTavrobasTan tyis ekokompensaciis meTodologiis SesaTanxmeblad (ix. gverdi 10).

warmatebuli biznesis marTvis procesis Tanmxlebi yoveldRiuri sirTuleebis gadalaxvis garda, 2008 wels mogvixda Cveni saqmianobis marTva Cvengan damoukidebeli mizezebiT gamowveuli sagangebo situaciis pirobebSi. angariSis es Tavi mimoixilavs 2008 wels Cvens ZiriTad miRwevebsa da Cven winaSe mdgar amocanebs.

miRwevebi da amocanebi

milsadenis eqspluatacia BP-s TanamSromeli baqo-Tbilisi-jeihanis milsadenis pirvel saqaC sadgurze

2

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

BP saqarTveloSi

zogadad BP-is Sesaxeb BP navTobisa da gazis resursebis, agreTve alternatiuli wyaroebis gamoyenebiT awarmoebs transportis, gaTbobisa da ganaTebisaTvis saWiro energias da yoveldRiuri moxmarebis produqcias. BP saerTaSoriso kompaniaa, romelsac 92000-mde TanamSromeli hyavs dasaqmebuli msoflios 90-ze met qveyanaSi, TiTqmis 29 qveyanaSi gaaCnia wili wiaRiseulis saZiebo da mopovebis operaciebSi, maTSorisaa wiaRiseuli sawvavis milsadenebiT transportirebis operaciebi saqarTvelos teritoriis gavliT.

2008 wels msoflios sxvadasxva qveyanaSi BP-is dRiuri mopovebis moculobam 3,8 milioni bareli navTobisa da gazis ekvivalenti Seadgina. 2008 wels kompaniam wliuri mopovebis moculoba 121%-iT Caanacvla, rac imaze miuTiTebs, rom ukve me-15 welia, rac kompaniis maragebis Canacvlebis koeficienti 100%-s aRemateba. 2008 wels mniSvnelovani movlena iyo mopovebis dawyeba gunaSlis Rrma wlebis platformaze, kaspiis zRvis azerbaijanis seqtorSi.

Cveni saqmianoba saqarTveloSi saqarTveloSi BP baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenisa (BTC) da samxreT kavkasiuri gazsadenis (SCP) operatoria. am milsadenebis eqspluataciis periodi mesame srul wels iTvlis. milsadenebi saqarTvelos teritoriis 248 kilometrian monakveTs erTmaneTis paralelurad gadakveTs. saqarTvelos teritoriaze funqcionirebs ori navTobsaqaCi sadguri, ori gazgamzomi sadguri da 21 Camketi sarqveli. BP am obieqtebs eqspluatacias axorcielebs energokompaniebisa da investorebisgan Semdgari ori saerTaSoriso konsorciumis saxeliT.

garda amisa, BP dasavleTis mimarTulebis saeqsporto milsadenis (WREP) operatoria, romlis 373 kilometri saqarTveloSi mdebareobs da romlis meSveobiT kaspiis zRvis sangaCalis terminalidan navTobi Sav zRvaze mdebare sufsis navTobterminals miewodeba.

Tbilisis saerTaSoriso aeroportSi ucxouri aviakompaniebis saaviacio sawvaviT momsaxurebas awarmoebs BP-is erToblivi sawarmo Air BP.

BP-s interesebi kaspiis regionSi

3

Cveni Rirebulebebi saqarTveloSi BP-is saqmianoba BP jgufis Rirebulebebisa da strategiis gaTvaliswinebiT mimdinareobs.

BP-is Rirebulebebia: progresuli, pasuxismgebeli, inovaciuri, Sedegebze orientirebuli.

progresuli Cven ormxrivi sargeblisa da nayofieri TanamSromlobis principze vagebT urTierTobas kompaniis SigniT da Cvens partniorebTan da momxmareblebTan.

pasuxismgebeli Cven vzrunavT Cveni TanamSromlebisa da Cveni saqmianobis regionebis mosaxleobis usafrTxoebaze da maTTvis ganviTarebis SesaZleblobebis Seqmnaze. Cveni devizia _ arc erTi ubeduri SemTxveva da araviTari ziani adamianebsa da garemos.

inovaciurigaumjobesebisaken mudmivi swrafviT, Cveni TanamSromlebisa da teqnologiebis meSveobiT, safuZvels vqmniT momavali warmatebebisaTvis.

Sedegebze orientirebuli Cven vasrulebT Cven winaSe dasaxul amocanebs mudmivi srulyofis gziT da vinarCunebT Cveni operaciebis usafrTxoebasa da saimedoobas. Cven am RirebulebebiT vxelmZRvanelobT saqarTveloSi Cveni saqmianobis procesSi. Cven vmoqmedebT maRaleTikuri standartebis Sesabamisad da ganuxrelad vicavT BP-is `qcevis kodeqss~.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

BP-is saqmianoba saqarTveloSi

rogor warimarTa BP-is saqmianoba saqarTveloSi2008 wels?2008 wels saqarTveloSi Cveni saoperacio da proeqtebiT gaTvaliswinebuli saqmianoba warimarTa efeqtianad, saimedoobisa da usafrTxoebis pirobebSi. angariSis am TavSi aRwerilia wlis ganmavlobaSi ganviTarebuli ZiriTadi movlenebi.

baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadeni 2008 wels saqarTveloSi baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis eqspluataciis efeqturobam, anu saqarTvelos teritoriaze navTobis udanakargo da Seuferxebeli gadazidvis maCvenebelma 99,8% Seadgina.

wlis ganmavlobaSi navTobsadeniT transportirebuli navTobis nakadma moimata da dReSi saSualod 675 aTasi bareli Seadgina, xolo wlis mravali dRis ganmavlobaSi navTobsadenSi gamavali navTobis moculobam axlandel saproeqto warmadobas _ dReSi erT milion barels miaRwia.

6 agvistos baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis eqspluatacia SeCerda TurqeTis qalaq erzinjanTan, 30-e Camket sarqvelze momxdari xanZris gamo. sagangebo situaciebze reagirebis gegmis Sesabamisad, avariis likvidaciis RonisZiebebs xelmZRvanelobda baqo-Tbilisi-jeihanis milsadenis operatori TurqeTSi _ Botas International Limited (BIL). avariaze reagirebis RonisZiebebis dasaxmareblad BP-m uzrunvelyo milsadenis gaCereba marTvadi procesis meSveobiT, ankarasa da baqoSi Seqmna damxmare jgufebi, uSualod SemTxvevis adgilze gaswia teqnikuri konsultaciebi da saremonto brigadis mobilizeba moaxdina.

eqspluataciis normaluri reJimi aRdga agvistos bolos TurqeTis teritoriaze mdebare yvela Camketi sarqvelis usafrTxoebisa da meqanikuri mTlianobis Sefasebis Semdeg.

saqarTvelos mTavrobasTan miRweulia SeTanxmeba baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis warmadobis dRiur 1,2 milion barelamde gazrdis Taobze, rac milsadenSi qimiuri nivTierebis _ antifriqciuli reagentis SeSvebiT miiRweva. 2008 wels daiwyo navTobsaqaC sadgurebsa da sxva obieqtebze reagentis inJeqtoris, milgayvanilobis, tumboebisa da saxarjo rezervuarebis damontaJebisTvis saWiro samSeneblo samuSaoebi.

sazRvao operaciebi datvirTuli tankeri sufsis terminalTan Sav zRvaze

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

am dokuments SegiZliaT gaecnoT Semdeg misamarTze: www.bp.com/countrysustainabilityreports

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadeni bolovdeba TurqeTis xmelTaSua zRvis sanapiroze mdebare jeihanis sazRvao navTobterminalTan, saidanac 2008 wels navTobiT datvirTuli 313 tankeri gavida. wlis ganmavlobaSi rva tankeri daitvirTa sufsis terminalze.

saqarTvelos mTavrobasTan gavaformeT aRnagobis xelSekrulebebi baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis gasxvisebis derefanSi moqceul saxelmwifo miwaze da registraciaSi gavatareT Cveni uflebebi mTliani miwis farTobis 90%-saTvis. garda amisa, mTavrobas gadaveciT yvela saWiro informacia milsadenebis gaswvriv da milsadenebis obieqtebis irgvliv gaTvaliswinebuli usafrTxoebis zonebis sazRvrebisa da maTSi moqmedi SezRudvebis Sesaxeb da amJamad veliT saqarTvelos mTavrobis oficialuri dadgenilebis gamocemas usafrTxoebis zonebis SemoRebis Sesaxeb.

5

Cveni TanamSromlebisa da biznesis winsvla

`BP-Si TerTmet welze metia vmuSaob da am xnis ganmavlobaSi kompaniis roli kavkasiis regionSi mniSvnelovnad gaizarda. baqo-sufsis milsadenis operaciebidan da dReSi 90 milioni bareli gatarebuli navTobis moculobidan Cven mivaRwieT dRevandel mdgomareobas, roca, erTi mxriv, baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis meSveobiT gacilebiT meti moculobis navTobis transportirebas vaxdenT dasavleTis bazrebis mimarTulebiT, da meore mxriv, samxreT kavksiuri gazsadeniT bunebriv airs vawvdiT azerbaijans, TurqeTsa da saqarTvelos.

Cven yvelas gacnobierebuli gvaqvs, ra globaluri mniSvneloba aqvs TiToeli Cvenganis individualur Zalisxmevas, rac kidev ufro amaRlebs Cvens pasuxismgeblobas da survils, rom biznesis gafarToebasTan erTad piradi kvalifikaciis amaRlebazec vizrunoT. aseTi mizandasaxulobis magaliTia kaxa jalabaZisa da Salva TiTberiZis kariera. maT xuTi wlis win daiwyes muSaoba kompaniaSi eqspluataciis teqnikosebad da amJamad marTaven erT-erT umniSvnelovanes obieqts _ navTobsaqaC sadgurs da sakuTar gundTan erTad kompaniis, regionisa da saerTaSoriso bazrebis moTxovnebis dasakmayofileblad iRwvian. maT warmatebul muSaobaze BP-is milsadenebis saqarTvelos monakveTis

99%-iani eqspluataciis efeqturobis maCvenebelic metyvelebs.

piradi gamocdilebiT vici, rom warmoebis yvela sferoSi, maRali kvalifikaciisa da motivaciis mqone adamianebis gareSe, warmatebuli muSaoba SeuZlebelia. miuxedavad imisa, rom 2008 wels qveyanaSi ganviTarebulma movlenebma TanamSromelTa SeSfoTeba gamoiwvia, Cveni teqnikuri personalis, maTi xelmZRvanelebisa da sazRvao operaciebis personalis profesionalizmis wyalobiT Cven davicaviT Cveni obieqtebis usafrTxoeba da SevasruleT rogorc satranzito operaciebi _ baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis, samxreT kavkasiuri gazsadenisa da baqo-sufsis milsadenis gavliT, ise navTobis eqsportis operaciebi sufsis terminalidan.

momaval wels araerTi gamowveva gvelis, rac milsadenebis warmadobis gazrdasa da adgilobrivi bazrebis mzardi moTxovnilebebis dakmayofilebas ukavSirdeba. Cven vamayobT Cven mier dRemde Sesrulebuli samuSaoTi da vimedovnebT, rom siamayis safuZveli momavalSic gveqneba”.

erekle leJava, eqspluataciis superintendanti, BP saqarTvelo

samxreT kavkasiuri gazsadeni 2008 wels samxreT kavkasiuri gazsadeniT gatarebuli gazis moculoba wina welTan SedarebiT samjer gaizarda. wlis ganmavlobaSi gazsadenis meSveobiT stabilurad da usafrTxod maragdeboda momxmarebeli saqarTvelosa da TurqeTSi, da agreTve navTobsadenis gazze momuSave danadgarebi. kaspiis zRvis auzSi mdebare Sah denizis sabadodan miRebuli gazi qveynis energousafrTxoebis erT-erT mniSvnelovan komponentad rCeba.

milsadenebis uSiSroeba da adamianis uflebebisaqarTveloSi baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenisa da samxreT kavkasiuri gazsadenis operaciebSi `uSiSroebisa da adamianis uflebebis nebayoflobiTi principebis~ danergvis xarisxis damoukidebeli SefasebisTvis meored moviwvieT aSS-is iuridiuli firma Foley Hoag LLP, romlis daskvnaSi naTqvamia, rom proeqtebis farglebSi `arsebiTad sruldeba nebayoflobiTi principebi~ da vlindeba `keTilsindisereba da mowinave poziciebi saerTaSoriso doneze valdebulebaTa Sesrulebisa da riskebis marTvis TvalsazrisiT~. momzadda konkretuli rekomendaciebi, maT Soris winadadebebi imasTan dakavSirebiT, Tu rogor unda moxdes uSiSroebis kontraqtorebis ukeT informireba saqmiani eTikisa da adamianis uflebebis principebis Sesaxeb.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

6

samxreT kavkasiuri gazsadeni moqmedi obieqti TurqeTis sazRvarTan

dasavleTis mimarTulebis saeqsporto milsadeni 2008 wlis ivlisSi ganvaaxleTdasavleTis mimarTulebis saeqsporto milsadenis usafrTxo eqspluatacia, rasac win uZRoda milsadenis gaCereba 2006 wlis Semodgomaze, misi mTlianobis dasacavi profilaqtikuri RonisZiebebisa da saremonto samuSaoebis Casatareblad. eqspluataciaSi gaSvebidan mokle xanSi iZulebuli gavxdiT, rom milsadenis muSaoba SegveCerebina agvistoSi saqarTveloSi momxdari kofliqtis gamo da mogvianebiT navTobsadenze aRmoCenili ukanono mierTebebis (navTobsadenis garkveuli seqciebidan navTobis gadaqaCvis mcdelobis) Sedegebis aRsakveTad.

iseve rogorc 2007 wels, 2008 wels saqarTveloSi Cveni saqmianobis procesSi aRiniSna navTobis daRvris ori iseTi SemTxveva, rodesac daRvrili produqtis moculoba erT barels aRemateboda. erTi SemTxveva moxda sufsis terminalze, xolo meore SemTxvevaSi _ navTobi milsadenze ukanono mierTebis mcdelobis Sedegad daiRvara. 2007 welTan SedarebiT 2008 wels naklebi iyo daRvrili navTobis saerTo moculoba (daaxloebiT 29 bareli) da moxerxda daRvrili produqtis mTlianad Segroveba.

2008 wels dasavleTis mimarTulebis saeqsporto milsadenze gaxSirda ukanono mierTebis SemTxvevebi. sakuTari ZalebiT navTobsadenis dacvis zomebis gatarebasTan erTad, saqarTvelos mTavrobasTan erToblivad ganvixilavT qmediT RonisZiebebs, romlebic navTobsadenidan navTobis datacebis faqtebisa da amiT gamowveuli ekologiuri safrTxeebis Tavidan acilebaSi dagvexmareba.

navTobsadenis grZelvadiani usafrTxo eqspluataciis uzrunvelsayofad, Cven amJamad misi calkeuli seqciebis Secvlis SesaZleblobas ganvixilavT. es proeqti gulisxmobs navTobsadenis zogierTi Zveli (sabWoTa kavSiris droindeli) seqciis axliT Secvlas da milsadenis marSrutis cvlilebas ramdenime mewyersaSiS ubanze. Sesacvleli monakveTebis saerTo sigrZe 66 kilometria. 2008 wlis bolosTvis dasrulda marSrutis SesarCevi topografiuli savele samuSaoebi. agreTve Catarda garkveuli moculobis sainJinro-geologuri sakvlevi samuSaoebi. amJamad mimdinareobs miwis sakadastro monacemebis Segroveba da muSaoba bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSze. am samuSaoebis dasruleba 2009 wels igegmeba.

specialuri proeqtebiwinsvla aRiniSna baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis kodianas monakveTisTvis gankuTvnili `specialuri proeqtebiT~ gaTvaliswinebuli obieqtebis mSeneblobaSi, romlebic saqarTvelos xelisuflebis moTxovniT Sendeba. davasruleT usafrTxoebis bazis mSenebloba da obieqti gadaveciT Sinagan saqmeTa saministros strategiuli milsadenebis dacvis mTavar sammarTvelos (SPPD). dasrulda navTobis Camosacleli rezervuaris meqanikuri nawili (navTobis Camosacleli rezervuari aris 8500 m3 moculobis foladis rezervuari, romelic betonis miwisqveSa meorad garsacmSia Casmuli da navTobsadenis kodianas monakveTis romelime wertilSi momxdari avariis SemTxvevaSi milsadenis am seqciaSi arsebuli navTobis moculobis Camosaclelad da Sesanaxad aris gankuTvnili). mimdinareobs obieqtis winasaeqspluatacio da eqspluataciaSi miRebis formaluri procesis mosamzadebeli samuSaoebi. wlis ganmavlobaSi mimdinareobda samSeneblo samuSaoebi meorad Semakavebel obieqtebze (jebirebiTa da saketebiT aRWurvili Semakavebeli auzebi, romlebmac navTobsadenis dazianebis naklebad savaraudo SemTxvevaSi daRvrili navTobis efeqturi Sekaveba unda uzrunvelyon).

am proeqtebis mimdinareobaSi Seferxebebi aRiniSna proeqtebze dasaqmebuli Cveni kontraqtorebis finansuri problemebis gamo, agreTve agvistos konfliqtis mizeziT, romelic mSeneblobis sezonis piks daemTxva da ramac gamoiwvia kontraqtori kompaniebis personalis evakuacia da garkveuli droiT gadaiketa samSeneblo obieqtebze masalebis miwodebis gzebi.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

Air BP saqmianoba Tbilisis saerTaSoriso aeroportSi

7

zogadad adgilobriv kontraqtorebTan urTierTobisas proeqtis marTvis sferoSi kontraqtorebis kvalifikaciis amaRlebis saWiroeba gamoikveTa. partniorebTan erTad Cven 1,5 milioni dolariT davafinanseT proeqtis marTvis kolejis samwliani iniciativa, romlis Sesaxeb informacia mocemulia am angariSis TavSi saTauriT _ `adgilobrivi resursi~.

Cveni kompaniis proeqtebis ganyofileba agrZelebs mSeneblobis periodSi dazianebuli infrastruqturis aRdgenas. 2008 wels SekeTda ocdaaTi gza da Svidi xidi, romlebic milsadenebis mSeneblobis periodSi gamoiyeneboda.

Air BPAir BP wlis ganmavlobaSi agrZelebda Tbilisis saerTaSoriso aeroportSi aviakompaniebis momsaxurebas saerTaSoriso klasis saaviacio sawvaviT. 2008 wels Air BP-is klientebis sias Seematnen aviakompaniebi Lufthansa, `avstriis aviaxazebi~ da `ukrainis saerTaSoriso aviaxazebi~. iseve rogorc 2007 wels, kompaniis saqmianobaSi 2008 wlis ganmavlobaSi arc erTi Sromis unaris dakargvis mizeziT gacdenili samuSao dRe da sawarmoo travmis SemTxveva ar aRricxula.

finansuri da ekonomikuri efeqti Cveni wvlili saqarTvelos ekonomikaSi kvlav mniSvnelovania.

2008 wels saqarTveloSi Cveni saoperacio xarjebi 130,9 milioni dolari iyo, xolo 2007 wels imave maCvenebelma 111,6 milioni dolari Seadgina. 2008 wels kapitaluri dabandeba 74,2 milion dolars gautolda, romlis udidesi nawili baqo-Tbilisi-jeihanis navTosadenis warmadobis gazrdisTvis saWiro samuSaoebsa da mimdinare samSeneblo proeqtebs moxmarda.

2008 wels baqo-Tbilisi jeihanis milsadenis kompaniis yvela aqcioneris saxeliT, navTobsadeniT gadaziduli navTobis moculobebze gadaangariSebiT gadaxdilma mogebis gadasaxadma 29,6 milioni dolari Seadgina. 2007 wels igive maCvenebeli 24,4 milioni dolari iyo. 2008 wels baqo-sufsis navTobsadenis eqspluataciaSi gaSvebasTan erTad saqarTvelos biujetSi tarifis saxiT gadaxdilma Tanxam 1,2 milioni dolari Seadgina.

milsadenebis mSeneblobis dasrulebasTan erTad Semcirda BP-isa da misi partniorebis wili qveyanaSi ganxorcielebul pirdapir ucxour investiciebSi. saxelmwifo statistikis mixedviT, 2008 wels pirdapir ucxour investiciebSi BP-isa da misi partniorebis wili daaxloebiT 2,7% iyo, Tumca milsadenebis eqspluataciis periodSi mniSvnelovnad gaizarda Cveni wili eqsportis RirebulebaSi. saxelmwifo statistikaze dayrdnobiT, BP-is milsadenebis operaciebma mTliani momsaxurebis eqsportis daaxloebiT 17% Seadgina.

TanamSromloba adgilobriv kontraqtorebTan Cven SeZlebisdagvarad maqsimalurad vTanamSromlobT adgilobriv kontraqtorebTan. 2008 wels Cven mier adgilobrivi kompaniebisTvis gadaxdilma Tanxam 74,3 milioni dolari Seadgina, xolo 2007 wels es Tanxa 72,6 milioni iyo.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

usafrTxo da saimedo energoresursebi

rogor uzrunvelyofs BP saqarTveloSi misi operaciebis usafrTxoebasa da saimedoobas?Cveni saqmianobis arsi energomatareblebis usafrTxo da saimedo miwodebaSi mdgomareobs. Cveni korporaciuli Rirebulebebia: arc erTi ubeduri SemTxveva, araviTari ziani adamianebsa da garemos. iseve rogorc mTlianad BP-is masStabiT, saqarTveloSi usafrTxoebisa da saoperacio saqmianobis mudmivi srulyofisTvis Cven investiciebs vaxorcielebT TanamSromelTa kvalifikaciis amaRlebaSi, aRWurvilobasa da sawarmoo procesebSi.

uSiSroebis riskebis marTva 2008 wels saqarTveloSi mogvixda reagireba agvistos SeiaraRebuli konfliqtiT gamowveul sagangebo situaciaze: moxda ucxoeli TanamSromlebis, kontraqtorebisa da maTi ojaxis wevrebis evakuacia azerbaijansa da TurqeTSi, gadamowmda yvela TanamSromlis adgilsamyofeli da adgilobriv TanamSromlebs miecaT miTiTeba, rom darCeniliyvnen Sin an sxva usafrTxo adgilebSi. rogorc sifrTxilis erT-erTi zoma, miviReT gadawyvetileba baqo-sufsis navTobsadenisa da sufsis terminalis muSaobis gaCerebis Taobaze. Cveni TanamSromlebisa da obieqtebis usafrTxoebis uzrunvelsayofad saqarTvelos xelisuflebasTan SevaTanxmeT kriteriumebi, romliTac vixelmZRvanelebdiT TanamSromelTa samuSaoze usafrTxod dabrunebisa da Cveni operaciebis ganaxlebis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebisas, mas Semdeg rac srulad davrwmundebodiT aseTi gadawyvetilebis mizanSewonilobaSi.

Cven gavaanalizeT am sagangebo situaciaze reagirebisas miRebuli gamocdileba, maT Soris iseTi sferoebi, rogoricaa komunikacia, evakuaciis procedurebi da gauTvaliswinebel situaciebSi moqmedebaTa gegma. konfliqtis periodSi Cveni efeqturi moqmedebebis miuxedavad, am analizma garkveuli procedurebis daxvewis saWiroeba gamoavlina.

usafrTxoebis maCveneblebi iseve rogorc 2007 wels, 2008 wels saqarTveloSi Cveni saqmianobis procesSi ar yofila Sromis unaris dakargvis gamo gacdenili arc erTi dRe, Tumca travmebis raodenoba 2007 wels aRricxuli erTi SemTxvevidan xuTamde gaizarda da, Sesabamisad, aRricxvadi travmebis sixSiris wliuri maCveneblis zrda gamoiwvia. Cven TiToeuli aRricxvadi travmis SemTxvevis pirvelmizezebs vswavlobT da viRebT zomebs maTi ganmeorebis Tavidan asacileblad.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

am dokuments SegiZliaT gaecnoT Semdeg misamarTze: www.bp.com/countrysustainabilityreports

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi migvaCnia, rom usafrTxoebis nebismier sferoSi xelmZRvanelobis roli da efeqturi komunikaciis arseboba gansakuTrebiT mniSvnelovania. usafrTxoebisa da eqspluataciis jgufebis regularuli Sexvedrebis formatSi mimdinareobs usafrTxoebis wesebis Sesrulebis monitoringi da SeZenili gamocdilebis gaziareba, yovelkvireuli cirkularebis meSveobiT vrceldeba informacia individualuri da sawarmoo procesebis usafrTxoebis sakiTxebze, damkvidrebulia samuSaos wina instruqtaJisa da saubrebis Catarebis praqtika, imarTeba usafrTxoebis sferos xelmZRvanelebis Sexvedrebi kontraqtorebTan.

xuTi wlis winandel mdgomareobasTan SedarebiT, Cveni usafrTxoebis yvela ZiriTadi parametri SesamCnevad gaumjobesebulia. miuxedavad imisa, rom es Sedegebi garkveulwilad asaxavs sameSeneblo fazidan eqspluataciis fazaze gadasvlis faqts, Cven kmayofili varT miRweuli progresiT, Tumca srulad vacnobierebT, rom riskebis mimarT yuradRebis Sesusteba dauSvebelia da meti Zalisxmeva gvmarTebs ukeTesi Sedegebis misaRwevad.

avtotransportis marTvis usafrTxoebaavtotransportis marTvis usafrTxoeba Cven winaSe arsebuli usafrTxoebis riskebis erT-erTi mniSvnelovani sferoa. 2008 wels Cveni avtotransportiT gavlili kilometrebis maCvenebelma 8,5 milions gadaaWraba. 2008 wels Cveni saqmianobis procesSi eqvsi avtosatransporto SemTxveva moxda, erTiT meti 2007 welTan SedarebiT, Tumca arc erT SemTxvevas travma ar mohyolia. 2008 wels CavatareT avtotransportis marTvis usafrTxoebis auditi, `BP-is avtotransportis usafrTxo marTvis standartis~ moTxovnebTan Sesabamisobis TvalsazrisiT da auditis Sedegebze dayrdnobiT movamzadeT samoqmedo gegma, romlis nawilia avtosatransporto saSualebebis mcire raodenobis ganaxleba da marTvis usafrTxoebis kontrolis zogierTi proceduris daxvewa.

individualuri usafrTxoebisa da sawarmoo procesebis usafrTxoebis gaumjobeseba wlis ganmavlobaSi grZeldeboda Cveni sawarmoo procesebis SesabamisobaSi moyvana BP jgufis korporaciuli standartebis _ `samuSaos kontrolisa~ da `aRWurvilobis mTlianobis dacvis~ standartebis moTxovnebTan. ganvixileT Cven saqmianobasTan dakavSirebuli msxvilmasStabiani avariebis safrTxeebi da Sesabamisad ganvaaxleT Cveni sagangebo situaciebze reagirebis gegmebi. Cven aseve SevamowmeT qimikatebTan muSaobis praqtika Cven navTobsaqaC sadgurebsa da sasawyobe meurneobebze. baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenisa da samxreT kavkasiuri gazsadenisaTvis davnergeT internetis bazaze momuSave muSaobis usafrTxoebis integrirebuli sistema (ISSOW). es sistema saSualebas aZlevs samuSao brigadebs, rom sakuTari samuSaos dagegmvisa da saTanado nebarTvebis gacemis procesSi isargeblon nebarTvebisa da sistemebis gaTiSvis damadasturebeli sertifikatebis monacemTa baziT. mTeli samuSao obieqtis masStabiT SesaZlebelia nebarTvebis damowmeba eleqtronuli xelmoweriT, maTi wakiTxva da cvlilebis Setana, agreTve nebarTvis mibma sistemebis gaTiSvis damadasturebel sertifikatebTan, rac erTdrouli operaciebis Sesrulebisa da ramdenime davalebis usafrTxo koordinaciis saSualebas iZleva. sistemis danergvasTan erTad operatorebs CautardaT treningebis intensiuri kursebi.

proeqtebze momuSave jgufis wevrebma gaiares treningebi pirveladi samedicino daxmarebis aRmoCenis, tvirTis awevis operaciebis, energiis izolaciis, incidentebis gamoZiebis da sxva sakiTxebze.

janmrTelobis dacvaCveni TanamSromlebis janmrTelobis dacvaze yoveldRiuri zrunvis garda, Cven mivmarTavT saWiro zomebs, rom nebismier dros mzad viyoT janmrTelobasTan dakavSirebul riskebsa da sagangebo situaciebze saTanado reagirebisaTvis.

2008 wels SevafaseT janmrTelobis risk-faqtorebi, gamovavlineT Cven saqmianobasTan dakavSirebuli janmrTelobis riskebi da SevimuSaveT personalis dacvis RonisZiebaTa programa da saxelmZRvanelo principebi. CavatareT treningebi respiratoruli sistemis dacvis da ekranian mowyobilobasTan muSaobis wesebze da revizia CavutareT sursaTis uvneblobis standartebs. personalis janmrTelobis kvlevis procesis farglebSi SevafaseT TanamSromlebisa da kontraqtorebis personalis `samuSaosTvis vargisobis~ mdgomareoba, CavatareT jansaRi cxovrebis wesis propagandisa da informaciuli kampaniebi iseT Temebze, rogorebicaa: akrZaluli saSualebebis moxmareba, gripis prevencia, stresebis marTva da fsiqologis konsultacia.

reagireba sagangebo situaciebze riskebis marTvis strategiis erT-erTi mniSvnelovani komponentia sagangebo situaciebze reagirebis unari _ iqneba es janmrTelobis, usafrTxoebis, uSiSroebisa Tu garemos dacvis sferoebSi, xolo am unaris ganmtkicebisTvis aucilebelia varjiSi da mudmivi mzadyofna.

2008 wels sagangebo situaciebze reagirebisa da navTobis daRvraze reagrebis gegmebis farglebSi CavatareT swavlebebi. navTobis Camosacleli obieqtis teritoriaze CavatareT gadaudebeli samedicino daxmarebis gawevis praqtikuli mecadineobebi, agreTve gavmarTeT erToblivi swavleba strategiuli milsadenebis dacvis mTavari sammarTvelos TanamSromlebis monawileobiT, romlis mizani iyo mkafio koordinaciis Camoyalibeba uSiSroebis safrTxis Semcvel incidentebze reagirebis procesSi. kompaniis Tbilisis ofisSi Seqmnili gvaqvs incidentebis marTvis specialuri centri. transsasazRvro sakiTxebis ukeT gasacnobad saqarTvelo-TurqeTis sazRvarze CavatareT navTobis daRvraze reagirebis sawvrTneli RonisZieba, romelSic saxelmwifo xelisuflebis organoebic monawileobdnen.

9

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

narCenebis marTva BP-is evrokavSiris standartebis moTxovnebTan miaxloebuli arasaxifaTo narCenebis nagavsayreli rusTavis maxloblad

10

ekologiurad usafrTxo saqmianoba vagrZelebT muSaobas Cveni saqmianobis mizeziT garemoze miyenebuli zemoqmedebis sistemuri marTvis sakiTxebze. Cven warmatebiT movipoveT saerTaSoriso ekologiuri marTvis sistemis standartis _ ISO 14001-is sertifikati baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis, samxreT kavkasiuri gazsadenisa da masTan arsebuli obieqtebisaTvis, rac Zalze saamayo miRwevaa, Tumca vacnobierebT im pasuxismgeblobas, romelsac sertificirebis es procesi gvakisrebs da gulisxmobs, rom unda SevinarCunoT da mudmivad gavaumjobesoT Cveni garemosdacviTi maCveneblebi. 2008 wlis maisSi Catarebuli auditis safuZvelze baqo-sufsis milsadens SeunarCunda ISO 14001 sertifikati.

narCenebis marTva2008 wels winsvla aRiniSna Cveni Sida valdebulebis Sesrulebis mxriv, romelic baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenisa da masTan dakavSirebuli obieqtebisTvis evrokavSiris standartebis moTxovnebTan miaxloebuli narCenebis marTvis praqtikis arsebobas gulisxmobs.

mas Semdeg, rac saqarTvelos xelisuflebam daamtkica obieqtis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSi. Cven daviwyeT mudmivi nagavsayrelis mSenebloba, romelzec Cveni saqmianobis procesSi warmoqmnili arasaxifaTo narCenebi ganTavsdeba. nagavsayrelis eqspluataciaSi Sesvla 2009 wlis maisSi igegmeba.

Cven SevwyviteT narCenebis ganTavseba iaRlujas municipalur nagavsayrelze. arasaxifaTo narCenebis mTliani moculobis ganTavseba xdeba droebiTi dasawyobebis adgilze, sadac mimdinareobs narCenebis pirveladi damuSaveba maTi moculobis Sesamcireblad. narCenebis marTvis sferoSi gatarebuli RonisZiebebis wyalobiT, damoukidebelma konsultantma, romelic Cveni mxridan kreditorebis winaSe nakisri valdebulebebis Sesrulebis xarisxs amowmebs, auditis daskvnidan amoiRo wina daskvnebSi miTiTebuli Seusabamoba narCenebis marTvis sferoSi nakisr valdebulebebTan.

imis gamo, rom saqarTveloSi saxifaTo narCenebis evrokavSiris standartebis Sesabamisi nagavsayreli ar aris, 2008 wlis ganmavlobaSi gavaxorcieleT Cvens obieqtebze warmoqmnili saxifaTo narCenebis eqsporti, Cven mier saerTaSoriso kontraqtorTan 2007 wels gaformebuli kontraqtis farglebSi.

miwis safaris aRdgena da biomravalferovnebis dacva Cven mivaRwieT progress navTobsadenisa da gazsadenis samSeneblo derefanSi da droebiTi obieqtebis teritoriaze miwis safaris aRdgenis samuSaoebis dasrulebis TvalsazrisiT. Catarda bioaRdgena, hidroTesva da eroziuli ubnebis monitoringi. saqarTvelos mTavrobasTan mimdinareobs msjeloba milsadenebis mSeneblobis procesSi gakafuli tyis sanacvlod milsadenebis derefnis gareT mdebare teritoriebze tyis gaSenebis samuSaoebis moculobisa da meTodologiis Sesaxeb.

vagrZelebT BTC-is garemosdacviTi da socialuri samoqmedo gegmebiT aRebuli valdebulebebis Sesrulebis monitorings. Cven mier am mimarTulebiT ganxorcielebul RonisZiebebs Soris aris biomravalferovnebis monitoringis xuTwliani programa, romelic milsadenebis derefnis gayolebiT mgrZnobiare bunebrivi habitatebisa da florisa da faunis zogierTi maRali konservaciuli Rirebulebebis mqone saxeobis dacvis komponentebs moicavs.

teritoriis gawmenda2008 wels Sesrulda baqo-sufsis

milsadenTan ukanono mierTebis mcdelobis dros 25 bareli navTobis daRvris Sedegebis likvidaciis samuSaoebi, kerZod, moixsna niadagisa da wylis navTobiT dabinZurebuli fena da moxda narCenebis gauvnebelyofa Sesaferisi standartis narCenebis gadamamuSavel sawarmoSi.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

adamianTa resursi

Cveni biznesisaTvis umniSvnelovanesia Cveni TanamSromlebi da maTi kvalifikacia. migvaCnia, rom saqarTveloSi stabiluri biznesis CamoyalibebisTvis aucilebelia adgilobrivi TanamSromlebis profesiuli zrda da iseTi biznes garemos Seqmna, romelSic winsvlis SesaZlebloba yvelas miecema.

ras akeTebs BP saqarTveloSi misi TanamSromlebis kvalifikaciis asamaRleblad?

kadrebis nacionalizacia2004 wlidan stabilurad vzrdiT adgilobrivi TanamSromlebis wils personalis mTlian SemadgenlobaSi. 2008 wlis bolosTvis am maCvenebelma 93%-s miaRwia.

kompaniaSi adgilobrivi TanamSromlebis wilis zrdasTan erTad, Cveni amocanaa, xeli SevuwyoT maTi kvalifikaciis amaRlebasa da profesiul zrdas, rac maT xelmZRvaneli Tanamdebobebis dakavebaSi daexmareba. gavafarToveT kvalifikaciis asamaRlebeli programebi adgilobrivi TanamSromlebisaTvis, treningebi da saswavlo programebi ufro metad movargeT samsaxurebrivi winsvlis konkretul miznebs. amJamad kompaniis finansur, kadrebis, maregulirebel organoebTan urTierTobis, iuridiul, biznes servisebis, uSiSroebis, socialuri pasuxismgeblobis, garemos dacvisa da eqspluataciis ganyofilebebs adgilobrivi kadrebi xelmZRvaneloben.

milsadenis saeqspluatacio etapze gadasvlis procesi mSeneblobis proeqtebis etapis dasrulebasTan erTad xdeba BP saqarTvelos milsadenis saeqspluatacio fazaSi Sesvla. am procesis farglebSi 2008 wels ramdenime struqturuli cvlileba ganxorcielda, romelic miznad isaxavs kompaniis organizaciuli mowyobis gamartivebas da meti aqcentis gadatanas kompaniis saqmianobis ZiriTad mimarTulebebze. magaliTad, miviReT gadawyvetileba uSiSroebisa da transportis funqciebis ZiriTadi nawilis kompaniis struqturidan gamoyofisa da kontraqtori kompaniebisTvis gadacemis Sesaxeb, rac 2009 wlis dasawyisidan Sedis ZalaSi. garda amisa, Ria satendero procesis gziT, saagentos mier daqiravebuli adgilobrivi kadrebis marTvis funqcia axal kontraqtors gadaveciT.

2008 wels Semcirda Cveni TanamSromlebis saerTo raodenoba, rac mSeneblobis proeqtebis dasrulebiTa da ucxoeli TanamSromlebis raodenobis klebiT iyo gamowveuli. organizaciuli struqturis optimizaciis procesSi ramdenime TanamSromlis Semcirebac moxda.

11

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

am dokuments SegiZliaT gaecnoT Semdeg misamarTze: www.bp.com/countrysustainabilityreports

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

qarTveli sazRvao platformazegiorgi Zvelaia, `Sah deniz alfas~ gazis platformaze momuSave sazRvao operaciebis inJineri, BP-is pirveli qarTveli TanamSromelia, romelic kaspiis zRvis sazRvao operaciebSi monawileobs. `Sah deniz alfa~ aris TviTamwevi saburRi da saeqspluatacio platforma, saidanac gazi da kondensati daaxloebiT 92 kilometriani milsadeniT sangaCalis saxmeleTo terminals miewodeba.

`BP-Si muSaoba daviwye 1998 wels eqspluataciis teqnikosad sufsis terminalze da garkveuli Tanamdebobrivi safexurebis gavlis Semdeg vmuSaobdi terminalis

2004 2005 2006 2007 2008

saqarTvelos moqalaqeebi 389 398 492 499 498

BP-is TanamSromlebi 228 271 274 280 323kontraqtorebi 161 127 218 219 175

ucxoeTis moqalaqeebi 142 138 162 92 38

BP-is TanamSromlebi 37 38 26 26 12kontraqtorebi 105 100 136 66 26

sul TanamSromelTa raodenoba 531 536 654 591 536

BP saqarTvelos TanamSromlebi

12

menejeris moadgiled. Cemi gamocdilebisa da kvalifikaciis gasafarToeblad TbilisSi gadavedi eqspluataciis inJinris poziciaze, xolo mogvianebiT me-2 nabTobsaqaCi sadguris mmarTveli gavxdi. mTlianobaSi 10 welze meti vimuSave saxmeleTo operaciebSi, amitom axla am sazRvao obieqtze muSaoba CemTvis mniSvnelovani siaxlea da mas sirTuleebic axlavs. TandaTan vecnobi platformis muSaobas da viZen saWiro codnasa da gamocdilebas, raSic aqauri profesionalebi mexmarebian.~

saqarTvelos moqalaqeTa xvedriTi wili BP saqarTvelos personalis mTlian SemadgenlobaSi

100%

93%

saqarTvelos moqalaqeTa xvedriTi wiliTanamSromelTa mTliani raodenoba

TanamSromelTa anazRaureba da daxmarebaTa paketi 2008 wels cvlilebebi SevitaneT TanamSromelTa anazRaurebisa da daxmarebebis paketis pirobebSi. cvlilebebi SeexoT BP-is TanamSromlebsa da saagentos personals. gavaumjobeseT TanamSromelTa janmrTelobis dazRvevis pirobebi da mniSvnelovnad gavzardeT dazRvevis dafarvis limiti BP-is TanamSromlebisa da maTi ojaxis wevrebisaTvis. mivaRwieT SeTanxmebas, rom saagentos TanamSromlebsa da maTi ojaxis wevrebze gaices janmrTelobis dazRvevis polisi.

BP-is qcevis kodeqsiCven miviswrafiT, rom SevinarCunoT Ria samuSao garemo, sadac yvelas pativiscemiT da RirsebiT epyrobian.

Cveni miswrafeba gaxsnilobisadmi BP-is `qcevis kodeqss~ efuZneba. kodeqsi aris keTilsindisieri muSaobisadmi BP-is erTgulebis gamoxatuleba. masSi Camoyalibebulia yvela TanamSromlisTvis savaldebulo qcevis normebi im sakiTxebTan mimarTebaSi, rogorebicaa: janmrTeloba, usafrTxoeba, uSiSroeba da garemos dacva; TanamSromlebi; saqmiani partniorebi; mTavrobebi da sazogadoebis jgufebi; kompaniis aqtivebi da finansuri wesrigi.

iseve rogorc gasul wlebSi, 2008 wels CavatareT yovelwliuri Sida sertificireba. am procesis farglebSi kompaniis yvela qvedanayofsa da funqcionalur

danayofs moeTxoveba, rom Seavsos eTikis sertifikati, romelic miuTiTebs, Tu ramdenad Seesabameboda maTi saqmianoba samarTlebriv da eTikur normebs da `qcevis kodeqsis~ moTxovnebs. mimdinareobda TanamSromlebisa da kontraqtorebis informireba Cven mier gaxsnili damoukidebeli da konfidencialuri cxeli xazis _ OpenTalk _ Sesaxeb, romelsac SeuZliaT daukavSirdnen kanonebis, Sidakorporaciuli wesebis, saqmiani eTikis normebisa da `qcevis kodeqsis~ Sesrulebis Temaze warmoSobili kiTxvebiTa da saWirboroto sakiTxebiT.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

adgilobrivi resursi

Cven mivisrwafiT, rom saqarTveloSi, iseve rogorc Cveni saqmianobis sxva qveynebSi, ormxrivad sasargeblo urTierToba CamovayaliboT yvelasTan, visac Cveni saqmianoba ama Tu im formiT exeba. Cveni koleqtiuri gamocdilebisa da resursis gamoyenebiT da sxva mxareebTan TanamSromlobiT, vcdilobT gamovexmauroT adgilobrivi sazogadoebisTvis aqtualur sakiTxebs da Cveni wvlili SevitanoT calkeuli adamianebis, sazogadoebis jgufebisa Tu institutebis SesaZleblobebis gazrdaSi.

strategiaCvens kolegebTan da partniorebTan SeTanxmebiT, 2008 wlis bolos miviReT gadawyvetileba, rom 2003 wlidan mimdinare sazogadoebrivi investirebis programisa da 2005 wels dawyebuli regionaluri ganviTarebis iniciativis safuZvelze daviwyoT sazogadoebis dainteresebul jgufebTan urTierTobis axali integrirebuli etapi, romelic 2009-2011 wlebSi ganxorcieldeba.

Cveni biznespartniorebis aqtivebisa da investiciebis dacvas saqarTveloSi xels vuwyobT Cveni obieqtebis siaxloves mcxovrebi mosaxleobis, xelisuflebis organoebis, arasamTavrobo seqtorisa da adgilobrivi biznes jgufebis saqmianobis mxardaWeriTa da maTi keTilganwyobis mopovebiT.

Cveni obieqtebis axlomdebare raionebSi adgilobrivi warmoebisa da mosaxleobis SesaZleblobaTa zrdis xelSewyoba da mcire da saSualo biznesebisTvis xelsayreli biznes garemos Seqmna saqarTveloSi Cveni strategiis erT-erTi mimarTulebaa. Cveni operaciebis geografiuli mdebareobisa da mezobeli dasaxlebebis ekonomikuri profilis gaTvaliswinebiT, soflad Cveni iniciativebis ZiriTadi Tema soflis meurneobis mdgradi proeqtebis realizacia iqneba.

qveynis prioritetebis gaTvaliswinebiT, samoqalaqo organizaciebis gaZlierebis kidev erTi mimarTuleba energetika iqneba. am proeqtebis farglebSi ganxorcieldeba energoefeqtur teqnologiebTan dakavSirebuli iniciativebi soflad, agreTve energetikis sferos teqnikuri daxmarebisa da saganmanaTleblo proeqtebi.

2009-2011 wlebSi Cven vgegmaT weliwadSi saSualod 3 milioni dolaris investirebas am proeqtebSi.

13

rogor monawileobs kompania saqarTvelos socialur da ekonomikur ganviTarebaSi?

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

am dokuments SegiZliaT gaecnoT Semdeg misamarTze: www.bp.com/countrysustainabilityreports

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

sagzao usafrTxoebis swavleba skolebSi saqarTvelos mTavroba aRiarebs, rom mozardebisaTvis sagzao usafrTxoebis swavleba mniSvnelovania. sagzao saqarTveloSi gzebis arasaxarbielo mdgomareoba da avtotransportis gazrdili raodenoba iwvevs avtoavarebis gaxSirebas, romlebic bavSvebis sikvdiliT an janmrTelobis dazianebiT sruldeba. 2007 wels saqarTveloSi momxdari sagzao SemTxvevebis dros 36 bavSvi daiRupa da 550 daSavda.

BP-is finansuri mxardaWeriT fondi `partnioroba sagzao usafrTxoebisTvis~ axorcielebs proeqts, romelic miznad isaxavs mozardebis yuradRebis mipyrobas sagzao moZraobis usafrTxoebis sakiTxebze da maT mier SeZenili codnis gadacemas maTi ojaxis wevrebisa da TanaqalaqelebisaTvis. programa sawyis etapze moicavs gadatvirTuli sagzao satransporto infrastruqturis mqone qalaqebis skolebs, xolo momavalSi igegmeba programis gafarToeba.

14

urTierTobadainteresebul jgufebTan vagrZelebT urTierTobas baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis, samxreT kavkasiuri gazsadenisa da baqo-sufsis navTobsadenis marSrutebis axlomdebare dasaxlebebis mosaxleobasTan.

Cveni sazogadoebasTan urTierTobis oficrebi regularulad xvdebodnen soflebis mosaxleobas da, mosaxleobasTan urTierTobis Sida procedurebis dacviT, yvela vizitis Sedegebs dokumenturad aRricxavdnen mosaxleobis problemebze qmediTi reagirebisaTvis. garda amisa, sazogadoebasTan urTierTobis oficrebi mosaxleobas awvdidnen informacias kompania BP-isa da misi saqmianobis Sesaxeb. kidev erTxel gamaxvilda yuradReba milsadenebis

siaxloves usafrTxoebis wesebis dacvaze. skolebis moswavleebs Soris gavmarTeT fotokonkursi, romlis gamarjvebuli fotoebi kompaniis mier usafrTxoebis Temaze momzadebul 2009 wlis kalendarSi Sevida.

gasuli wlebis ganmavlobaSi ganvixileT da movagvareT milsadenebis mSeneblobis periodSi Semosuli saCivrebi. 2008 wels dasrulda reagireba mSeneblobis periodTan dakavSirebul yvela darCenil saCivarze. wlis ganmavlobaSi gagrZelda milsadenebis mSeneblobisTvis saWiro miwis farTobebis Tavdapirveli mesakuTreebisTvis sargeblobis uflebiT dabrunebis procesi. kerZo mesakuTreTa 80%-ze metTan ukve gaformebulia miwis sargeblobis uflebiT dabrunebis oficialuri xelSekrulebebi.

adgilobrivi mosaxleobis saWiroebebis gaTvaliswineba, sxva sakiTxebTan erTad, gulisxmobs maT mxardaWeras gareSe movlenebiT gamowveuli siZneleebis dros. 2008 wels saqarTveloSi momxdari SeiaraRebuli konfliqtis Semdeg Cvenma TanamSromlebma monawileoba miiRes organizacia `gadavarCinoT bavSvebis~ humanitarul aqciaSi. BP-m gaaormaga TanamSromelTa Sewirulobebi konfliqtis Sedegad dazaralebuli bavSvebis, ojaxebisada adgilnacvali pirebis dasaxmareblad. damatebiT BP-isfondidan gamoiyo granti saqarTveloSi CARE International-is mier gadaudebeli daxmarebis RonisZiebebis Casatareblad.

samoqalaqo sazogadoebis ganviTareba saqarTveloSi Cveni mimdinare saqmianobis Sesaxeb arasamTavrobo organizaciebis ukeT informirebas isaxavda miznad 2008 wlis ivnisSi Cven mier mowyobili mrgvali magida, romelsac 40-mde arasamTavrobo organizaciis warmomadgeneli eswreboda. saqarTveloSi gamWvirvalobis mxardasaWerad, BP-is gaeros ganviTarebis programis globaluri SeTanxmebis iniciativis farglebSi mowyobil seminarze gamovediT moxsenebiT arafinansuri angariSgebis koncefciisa da praqtikis sakiTxebze.

kulturuli memkvidreobis dacvis sferoSi Cven mier ganxorcielebuli institucionaluri ganviTarebis iniciativebis mizania, rom movuaroT milsadenebis mSeneblobis procesSi aRmoCenil arqeologiur ubnebs da isini sazogadoebisTvis ufro xelmisawvdomi gavxadoT. 2008 welsCveni finansuri mxardaWeriT gaimarTa wamyvani saerTaSoriso arqeologebis seminarebi da leqciebi, gaformda xelSekruleba vaSingtonis smiTsonis institutsa da saqarTvelos erovnul muzeums Soris, romlis farglebSi moxdeba gamocdilebis gaziareba mecnieruli, literaturuli da istoriuli Rirebulebis samuzeumo koleqciebis marTvis sakiTxebSi.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi investicia jansaRi cxovrebis wesis damkvidrebisTvissufsis terminalis axlomdebare skolebisTvis gankuTvnili sainvesticio programis farglebSi gamoyofili dafinansebiT lanCxuTis raionis sufsis sajaro skolam, jansaRi cxovrebis popularizaciisTvis, aaSena axali sportuli kompleqsi. skolis xelmZRvaneloba gegmavs, rom saswavlo ardadegebis periodSi gaaqiravos sportuli kompleqsis

Senoba msurvelebze, rac skolisTvis damatebiTi Semosavlis wyaro iqneba. es Zalisxmeva, romlis Sedegad skolas fexburTis, CogburTisa da kalaTburTis keTilmowyobili moednebi gauCnda, pirdapir exmaureba Cveni sainvesticio programis daniSnulebas, rac am regionSi skolebis Senobebisa da saganmanaTleblo infrastruqturis gaumjobesebaSi mdgomareobs.

15

energoefeqturoba sainformacio da sademonstracio satransporto saSualeba

dasrulda 2007 wels dawyebuli proeqti, romelic BP-isdafinansebiT ganaxorciela `saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelom~ da romelic miznad isaxavda sazogadoebis informirebas saqarTvelos energetikis sakiTxebzeda energoseqtorSi mimdinare reformebze. mediis 20-ze meti warmomadgeneli daeswro 10 seminarisgan Semdgar RonisZiebas, romelzec saqarTvelos energetikis eqspertebi iyvnen mowveuli. proeqti iTvaliswinebda yovelTviuri angariSebisa da sainformacio biuletenebis gamocemas, treningebs JurnalistebisaTvis da konkurss saukeTeso Jurnalisturi namuSevrisTvis energetikis Temaze.

ganaTlebis xelSewyoba ganaTlebis sferos xelSewyoba saqarTveloSi sazogadoebrivi investirebis programis dawyebisTanave misi erT-erTi mniSvnelovani komponenti gaxda. Cveni finansuri mxardaWeriT ganxorcielda rogorc swraf Sedegebze gaTvlili proeqtebi, rogoricaa skolis Senobebis remonti, agreTve grZelvadiani iniciativebi, romlebic moswavle axalgazrdobis codnis amaRlebas emsaxureba.

2008 wels, ganaTlebis saministrosTan SeTanxmebiT, davafinanseT erTwliani proeqti, romelic miznad isaxavs skolis moswavleebis codnis amaRlebas sagzao usafrTxoebis sakiTxebSi. es aris adgilobrivi arasamTavrobo organizaciis _ fondi `partnioroba sagzao usafrTxoebisaTvis~ _ proeqti, romelic saqarTvelos 40-ze met skolas moicavs.

2008 wels davasruleT sufsis terminalis axlomdebare skolebisTvis gankuTvnili sainvesticio programa. 2007 wels dawyebuli am programis farglebSi skolebs Cautarda saremonto samuSaoebi, gaimarTa treningebi skolebis sameurveo sabWoebisTvis, ganxorcielda moswavleebis iniciativebi. aseve gagrZelda mcirebiujetiani proeqtebis, ZiriTadad, skolebis keTilmowyobis samuSaoebis dafinanseba baqo-sufsis milsadenis derefnidan 2 kilometrSi mdebare skolebisTvis. Cveni obieqtebis irgvliv usafrTxoebis wesebis ukeT gasacnobad moswavleebs Soris gaimarTa viqtorinebi usafrTxoebis Temaze.

Cveni finansuri mxardaWeriT, navTobsadenisa da gazsadenis marSrutebisa da sufsis terminalis mimdebare skolebSi organizacia CARE International-ma ganaxorciela skolebis sameurveo sabWoebis treningebis programa, romelic organizaciuli srulyofis, finansuri angariSvaldebulebis, gunduri muSaobisa da komunikaciis sakiTxebs moicavda.

vagrZelebT Tbilisis ekonomikis saerTaSoriso skolis (ISET) mxardaWeras. skola 2006 wels gaixsna BP-is da saqarTvelos, SvedeTisa da norvegiis mTavrobebis finansuri mxardaWeriT. igi miznad isaxavs ekonomikis sferoSi maRali donis samagistro swavlebisa da kvlevebis xelSewyobas. 2008 wels skolas funqcionirebidan ori weli Seusrulda, dainiSna skolis akademiuri personali, dasrulda skolis axali Senobis keTilmowyoba da skolam ukve studentebis mesame nakadi miiRo. 2008 wels TbilisSi vizitis dros skolas ewvia BP jgufis mTavari ekonomisti doqtori kristof rueli da skolis studentebisaTvis gamarTa leqcia, romelic `BP-is msoflio energetikis mimoxilvis statistikur angariSs~ mieZRvna.

energoefeqturobis sakiTxSi cnobierebis amaRlebis iniciativa BP-m daiwyo samwliani iniciativa, romelic miznad isaxavs saqarTvelos yvela regionis mosaxleobis informirebas alternatiuli da ganaxlebadi energiis wyaroebisa da saqarTveloSiarsebuli energoefeqturi teqnologiebis Sesaxeb.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

adgilobrivi sawarmo Taflis Camosxma `fermerebi da bazari~ proeqtis farglebSi

16

programis miznebisTvis Seiqmna sainformacio da sademonstracio satransporto saSualeba _ `energoavtobusi~, romelSic gamofenilia vizualuri masala energoefeqturi produqciisa da teqnologiebis Sesaxeb. energoavtobusi saqarTvelos qalaqebsa da soflebs Semoivlis. evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis bankTan mimdinareobs molaparakeba programis miznebisTvis SerCeuli bankebisTvis SeRavaTiani sakredito xazis gaxsnis Sesaxeb, romlebic energoefeqturi produqciis SeZeniT dainteresebul pirebs mikro da mcire sesxebiT uzrunvelyofen. Tavisi partniorebis saxeliT, BP erTi milioni aSS dolaris odenobis grantiT daafinansebs im kapitaluri danaxarjebis nawils, rac dainteresebulma adgilobrivma mosaxleobam unda gaiRos am produqciis SesaZenad.

adgilobrivi biznesis xelSewyoba sxvadasxva iniciativis meSveobiT xels vuwyobT adgilobrivi ekonomikuri potencialis zrdas. am iniciativebidan zogierTi pirdapir kavSirSia Cvens komerciul saqmianobasTan, xolo danarCenebi ufro farTomasStabiani ekonomikuri SesaZleblobebis Seqmnas isaxaven miznad.

kontraqtorebis kvalifikaciis asamaRleblad, BP afinansebs proeqtebis marTvis samwlian saswavlo programas _ proeqtebis marTvis kolejs, romelic adgilobrivi kompaniebis warmomadgenlebs aZlevs saSualebas, gaiaron maRali donis swavlebis kursi da SeiZinon proeqtebis marTvis ZiriTadi unar-Cvevebi iseT sferoebSi, rogoricaa xarjebis kontroli, dagegmva da sxva. swavlebis kursis Casatareblad mowveulia msoflios wamyvani organizacia proeqtebis marTvis treningebis sferoSi _ ESI International. programis warmatebiT gavlis SemTxvevaSi gaicema msoflioSi aRiarebuli sertifikatebi. koleji Tbilisis Tavisufali universitetis bazaze ifunqcionirebs.

imis gaTvaliswinebiT, rom milsadenebis marSrutebis siaxloves mcxovrebi mosaxleobis didi nawili sasoflo-sameurneo saqmianobiT aris dakavebuli, 2007 wels Cven daviwyeT soflis meurneobis seqtoris ganviTarebis xelSemwyobi proeqti _ `fermerebi da bazari~. proeqtiT gaTvaliswinebulia soflis meurneobis produqciis sakonsolidacio centrebis Seqmna da maTi teqnikuri aRWurva. es centrebi uzrunvelyofen fermerebisgan sasoflo-sameurneo produqtis Sesyidvas da bazarze maT gatanas. amave centrebSi fermerebi miiReben saWiro informacias, raTa sakuTari produqcia bazris moTxovnilebebs moargon.

2008 wels borjomi-axalcixe-adigenis raionebSi kerZo biznesis ganviTarebis proeqtis meore faza daiwyo. proeqti merZeveobisa da mefutkreobis dargebis daxmarebas isaxavs miznad. aRniSnul raionebSi Seiqmneba rZis Semgrovebeli Svidi centri, xolo axalcixeSi Sendeba rZisa da Taflis gadamamuSavebeli sawarmoebi. proeqtis farglebSi Seiqmna kooperativebi da gaumjobesda veterinaruli samsaxurebis muSaoba.

Cveni sazogadoebrivi investirebis programis erT-erTi proeqti iTvaliswinebs grantebis gamoyofasa da treningebis Catarebas biznesis dawyebis msurveli qalebisaTvis. axalgazrda qalebis TaosnobiT dawyebuli biznesebis mxaradasaWerad ukve 21 granti gaica.

2008 wels vmonawileobdiT evrokavSiri-saqarTvelos biznessabWos (EUGBC) saqmianobaSi, romelic 2006 wels BP-isa da Statoil-is finansuri daxmarebiT dafuZnda da saqarTvelosa da evrokavSirs Soris savaWro da sainveticio kavSirebis gaRrmavebas isaxavs miznad. 2008 wels biznessabWos iniciativiT gaimarTa Sexvedrebi saqarTvelosa da evrokavSiris oficialur pirebs Soris vaWrobis, investirebis da qarTveli eqsportiorebisa da mewarmeebis, gansakuTrebiT, mcire da saSualo biznesis mxardaWeris sakiTxebze. garda amisa, gamoica broSurebi, savaWro kavSirebis Temaze gaimarTa Sexvedrebi, seminarebi da konferenciebi.

Cven vagrZelebT saqarTveloSi amerikis savaWro palatis, londonSi britaneTi-saqarTvelos savaWro palatis da vaSingtonSi aSS-saqarTvelos biznes sabWos mxardaWeras.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

Cveni saqmianobis maCveneblebi

Cveni xuTwliani saqmianobis maCveneblebi, tendenciebi da ganmartebebi

31 dekembris mdgomareobiT

20082007200620052004

saqmianobis maCveneblebi

transportirebuli naxSirwyalbadebis saerTo moculoba – – 106,600 221,389 281,385(milioni bareli navTobis ekvivalenti)

socialuri investiciebi (milioni aSS dolari)a 23.2 12.4 20.1 8.7 8.0usafrTxoeba da garemos dacvab

BP-is TanamSromlis daRupvis SemTxveva 0 0 0 0 0BP-is kontraqtoris daRupvis SemTxveva 1 1 0 0 0gacdenili samuSao dReebi (DAFWC)c – personalid 12 4 3 0 0gacdenili samuSao dReebis sixSire (DAFWCF)e – personali 0.12 0.06 0.07 0 0aRricxvadi travmebif – personali 105 30 5 1 5aRricxvadi travmebis sixSire (RIF)g – personali 1.06 0.41 0.12 0.04 0.26avtosatransporto SemTxvevebis saerTo raodenoba 69 35 33 5 6avtosatransporto SemTxvevebis saerTo sixSireh 3.76 1.30 2.06 0.49 0.71daRvris SemTxvevebis raodenoba (pirveladi garsacmis hermetulobis darRveva)i 1 1 3 2 2daRvrili produqtis moculoba (litri) 15 70,914 10,416 75,290 4,715dakarguli produqtis moculoba (litri) 10 0 0 51,000 0namuSevari dro – personali 19,776,554 14,527,840 8,158,739 4,459,899 3,873,410gavlili kilometrebi 18,335,771 26,844,882 15,999,715 10,101,030 8,503,842pirdapiri naxSirorJangi (CO2) (tona) 32,029 35,421 146,084 408,273 251,090pirdapiri meTani (CH4) (tona) 202 220 396 271 147pirdapiri saTburis airebi (BP-is wili) (CO2-is ekvivalenti tonebSi) 12,362 13,687 47,675 123,863 76,443gogirdis orJangi (SOx) (tona) 39 44 197 109 88azotis oqsidebi (NOx) (tona) 589 651 1,751 2,704 1,992arameTanuri naxSirwyalbadebi (NMHC) (tona) 1,834 1,990 1,823 91 72ganTavsebuli saxifaTo narCeni (m3) 311 388 243 383 352ganTavsebuli arasaxifaTo narCeni (tona) 603 670 378 463 497TanamSromlebi

BP saqarTvelos TanamSromelTa saerTo raodenoba 531 536 654 591 536saqarTvelos moqalaqeebi BP saqarTvelos TanamSromelTa Soris (%) 73 74 75 84 93

a es cifrebi moicavs BP-sa da misi partniorebis mier gadaxdil `naRd~ Tanxebs, maT Soris BTC-is grantisa da BP-is `valdebulebis~ farglebSi gacemul Tanxebs.

BTC grantisa da BP-s `valdebulebis~ Sesaxeb damatebiTi informaciisaTvis ixileT BP saqarTvelos 2005 da 2006 wlis mdgradi ganviTarebis angariSebi.

b usafrTxoebis monacemebi moicavs saqarTveloSi ganxorcielebul yvela saqmianobas, romelic winamdebare angariSSi aris aRwerili (WREP, sufsis terminali, BTC, SCP da Air BP). yvela garemosdacviTi maCvenebeli asaxavs BP-is saqmianobis procesSi warmoqmnili gafrqvevebis srul maCveneblebs, garda `saTburis airebis pirdapiri gafrqvevis wilobrivi maCveneblisa~, romelic uCvenebs mxolod BP-is wils gafrqvevebSi im sawarmoebidan, romelSic BP-is wilobrivi monawileoba gaaCnia. 2004 da 2005 wlis monacemebi moicavs BP-is saqmianobas baqo-sufsis milsadensa da sufsis terminalze. 2006 da 2007 wlis monacemebi moicavs BP-is saqmianobas samive milsadensa (BTC, SCP da WREP) da maTTan dakavSirebul obieqtebze.

c DAFWC: travma an avadmyofoba klasificirdeba, rogorc `gacdenili samuSao dReebi~, Tu TanamSromelma travmis an avadmyofobis Sedegad ver SeZlo emuSava romelime dRes, ganurCevlad imisa, dagegmili iyo Tu ara muSaoba, an Tu eqimis an jandacvis sxva licenzirebuli specialistis rekomendaciis miuxedavad, rom muSaki saxlSi darCeniliyo, igi mainc gamocxadda samuSaoze.

d BP-is personalSi igulisxmeba BP-is yvela TanamSromeli, BP-is yvela kontraqtori da BP-is yvela direqtori.

e DAFWCF _ personali: BP-is personalis mier travmis gamo gacdenili samuSao dReebis raodenoba, imave periodSi namuSevar yovel 200,000 saaTze.

f aRricxvadi travma aris iseTi saxis travma an avadmyofoba, romelic dasrulda letaluri SedegiT, gacdenili samuSao dRiT, SezRuduli muSaobiT, samuSaos gadabarebiT an pirveladi daxmarebis Semdeg gaweuli samedicino momsaxurebiT.

g aRricxvadi travmebis sixSire: BP-is TanamSromlebis aRricxvadi travmebis saerTo raodenoba, imave periodSi namuSevar yovel 200,000 saaTze. es aris navTobmrewvelobis dargSi sayovelTaod miRebuli individualuri

usafrTxoebis sazomi erTeuli. h avtosatransporto SemTxvevebis saerTo sixSire: msubuqi avtomanqanebis,

satvirTo avtomanqanebisa da portatuli teqnikis gadaadgilebisas momxdari yvela avtosatransporto SemTxvevaTa jami, yovel erT milion gavlil kilometrze.i BP jgufis gansazRvrebis Tanaxmad, naxSirwyalbadis daRvrad ganixileba erT barelze (159 litri, anu 42 amerikuli galoni) meti moculobis produqtis daRvra.

17

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

milsadenebiT gatarebuli naxSirwyalbadebis

saerTo moculoba

dasavleTis mimarTulebissaeqsperto navTobsadenis wliuri gamtaroba

samxreT kavkasiuri gazsadenis wliuri gamtaroba mmboebaqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadenis wliuri gamtaroba

246,6729,12

212,160,26

64,8906

07

085,60

8,96

41,76

0,00

usafrTxoeba da garemos dacva 2008 wels gazrdili sawarmoo maCveneblebis miuxedavad, 2004-dan2008 wlamde periodSi sagrZnoblad Semcirda aRricxvadi travmebis sixSiris maCvenebeli da 1.06-dan 0.2-mde Camovida. am maCveneblis gaumjobeseba gamoiwvia aRricxvadi travmebis raodenobis Semcirebam 2004 wels aRricxuli 105-dan 2006 wels aRricxul xuT SemTxvevamde. travmebis mkveTri kleba daemTxva 2004-2005 wlebSi mimdinare milsadenebis mSeneblobis etapidan eqspluataciis etapze gadasvlas 2006 wlis ganmavlobaSi. wina welTan SedarebiT gazrdili aRricxvadi travmebis sixSire mianiSnebs, rom usafrTxoebis maCveneblebis gaumjobeseba mudmivi zrunvis sagani unda iyos.

avtosatransporto SemTxvevebis saerTo raodenobis Semcireba nawilobriv gavlili kilometrebis klebis Sedegia, rac Tavis mxriv, mSeneblobis etapidan eqspluataciis etapze gadasvlas ukavSirdeba. avtosatransporto SemTxvevebis saerTo sixSire, anu avtosatransporto SemTxvevebis saerTo raodenoba yovel erT milion gavlil kilometrze, SedarebiT mokle droSi gaumjobesda, rac imis maniSnebelia, rom `BP-is avtotransportis marTvis usafrTxoebis standartis~ danergvisken gadadgmulma nabijebma dadebiTi Sedegebi gamoiRo.

2007 welTan SedarebiT saTburis airebisa da sxva airebis gafrqvevebis moculobis Semcireba, ZiriTadad, gafrqvevebis koeficientebis ufro mizanSewonili sidideebis gamoyenebiT aris gamowveuli.

aRricxvadi travmebis sixSire 2004-2008 wlebSi

0.20

0.40

0.60

0.80

1.00

1.20

04 06 0805 07

navTobis daRvris SemTxvevebis raodenoba 2004-2008 wlebSi

04

05

06

07

08

saqarTvelos moqalaqeTa xvedriTi wili

personalis mTlian SemadgenlobaSi 2004-2008 wlebSi

93

84

75

74

73

18

saxifaTo narCenebis ganTavseba

100

200

300

400

04 06 0805 07

Cveni saqmianobis maCveneblebi

2

2

3

1

1

04

05

06

07

08

0.00

saqmianobis maCveneblebi 2007 welTan SedarebiT, 2008 wels baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadeniT, samxreT kavkasiuri gazsadeniTa da dasavleTis mimarTulebis saeqsporto milsadeniT gatarebuli naxSirwyalbadebis saerTo moculoba 27%-iT gaizarda. es zrda kaspiis zRvaSi mdebare azeri-Cirag-giunaSlis sabadoebidan mopovebis moculobebis gazrdiT iyo gamowveuli. gatarebuli navTobis moculobebis Semdgomi zrda mosalodnelia 2009 wels, anu baqo-Tbilisi-jeihanis navTosadenisa da samxreT kavkasiuri gazsadenis operirebis mesame srul wels.

2004 wlidan moyolebuli, TiTqmis erT donezea SenarCunebuli navTobis daRvris incidentebis raodenoba, romelic sawarmoo procesebis usafrTxoebis parametrze axdens gavlenas. aRsaniSnavia, rom ramdenime SemTxvevaSi navTobis daRvris mizezi baqo-sufsis milsadenze ukanono mierTebis mcdeloba iyo.

Cveni saqmianobis procesSi warmoqmnili saxifaTo narCeni mravali sxvadasxva tipis masalisgan Sedgeba, magram am kategoriis narCens ZiriTadad qmnis navTobiT dasvrili sagnebi, rogoricaa navTobiani wyali, filtrebi, kanistrebi, navTobiani Cvrebi da absorbentebi. 2008 wels utilizebuli saxifaTo narCenebis moculoba aRemateboda ukanaskneli xuTi wlis saSualo maCvenebels, magram 2007 wels aRricxul moculobaze naklebi iyo. saxifaTo narCenebis moculobis Sesamcireblad naxmar zeTebs vabrunebT navTobsadenSi, xolo navTobian wyals gadavamuSavebT obieqtebze arsebul separatorebSi.

TanamSromlebi2004 wlidan dawyebuli, kompaniis saStato SemadgenlobaSi adgilobrivi TanamSromlebis wili mudmivad izrdeba. 2008 wlis bolosTvis am maCvenebelma 93%-s miaRwia. aseTi maCvenebeli gamowveulia rogorc uSualod kompaniaSi dasaqmebuli saqarTvelos moqalaqeebis ricxvis zrdiT, ise BP-isa da kontraqtorebis ucxoeli TanamSromlebis raodenobis SemcirebiT. milsadenebis mSeneblobis dasrulebis periodSi ucxoeli TanamSromlebis ricxvma maqsimalur niSnuls miaRwia, xolo 2006 wlis Semdeg mniSvnelovnad aris Semcirebuli, radgan eqspluataciis etapze kompaniaSi sul ufro meti adgilobrivi TanamSromeli ikavebs sakvanZo Tanamdebobebs.

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

19

winamdebare angariSi Semowmebulia BP jgufis auditoris, Ernst & Young-is mier. angariSis Semowmebis upirvelesi mizania imis naTelyofa, rom teqstSi mocemuli BP-is mdgradi saqmianobis amsaxveli mtkicebulebebi, gancxadebebi da monacemebi faqtebiT aris dadasturebuli. am procesis mizania, rom angariSis Sinaarsis saimedooba mesame, damoukidebelma mxarem daamowmos. Ernst & Young-is mier ganxorcielebuli samuSao da maTi daskvnebi ixileT qvemoT.

damoukidebeli sagarantio gancxadeba BP-is menejmentsBP saqarTvelos mdgradi ganviTarebis 2008 wlis angariSi (`angariSi~) momzadda BP saqarTvelos menejmentis mier, romelic pasuxismgebelia dokumentSi mocemuli informaciis moZiebasa da warmodgenaze. BP-is menejmentis instruqciebis mixedviT, Cveni movaleobaa, qvemoT aRwerili procesis Sesabamisad, SevamowmoT angariSi warmodgenil mtkicebulebebze, monacemebsa da sakiTxebze daskvnebis gamosatanad.

Semowmebisas pasuxismgeblebi varT mxolod BP p.l.c-ismenejmentis winaSe, maTTan SeTanxmebuli teqnikuri davalebis (TOR) Sesabamisad. amrigad, ar viRebT raime sxvagvar pasuxismgeblobas sxva pirisa Tu organizaciis winaSe. nebismieri mesame mxare am angariSs mxolod sakuTari pasuxismgeblobiT SeiZleba daeyrdnos.

rogor gavakeTeT daskvnebies Semowmeba daigegma da ganxorcielda buRalterTa saerTaSoriso federaciis standartis _ ISAE3000-is Sesabamisada.

angariSi Sefasda Semdegi kriteriumebis mixedviT: saTanadod aris Tu ara angariSSi asaxuli 2008 wels BP

saqarTvelos saqmianobasTan dakavSirebuli is ZiriTadi sakiTxebi, romlebzec yuradReba gaamaxvila masmediam, gamovlinda Tavad BP saqarTvelos mier mdgradi ganviTarebis sakiTxebis mimoxilvisas an aisaxa

Sida dokumentaciaSi. SesabamisobaSia Tu ara angariSSi moyvanili mdgrad

ganviTarebasTan dakavSirebuli informacia BP-is menejerebis mier miwodebul ganmartebebsa

da mtkicebulebebTan. Seesabameba Tu ara angariSSi warmodgenili monacemebi

mdgradi ganviTarebis Sesaxeb Sesabamisi biznesdanayofis doneze aRricxul monacemebs.

Cveni daskvnebis Camosayalibeblad gadavdgiT Semdegi nabijebi: 1. angariSSi moyvanili gancxadebebis mizanSewonilobis

Sesafaseblad SeviswavleT mediaSi gamoqveynebuli statiebi da Sida dokumentebi _ eTikis sertifikatebi, riskis Sefasebis dokumentebi da 2008 wels BP-is mier saqarTveloSi ganxorcielebuli mdgradi ganviTarebis xelSemwyobi saqmianobis amsaxveli masalebi.

2. SeviswavleT BP saqarTvelos mier angariSSi gadmosacemi ZiriTadi sakiTxebis SerCevis procesis Sedegebi.

3. SeviswavleT angariSSi arsebuli monacemebisa da gancxadebebis dasadastureblad miRebuli informacia da ganmartebebi. angariSSi asaxuli monacemebis Sesaxeb dokumentaciis ganxilvisas ar Segvimowmebia Tavad monacemTa Segrovebis, Sejerebisa da aRricxvis procesi qveynisa Tu obieqtebis doneze.

Semowmebis donemtkicebulebebis mopovebis procedurebi gulisxmobs gansazRvruli donis Semowmebas, Cveni daskvnebis gamosatanad. mtkicebulebebis Cven mier ganxorcielebuli Segrovebis procedurebi ufro mcire moculobisaa, vidre srulfasovani auditi (rogoricaa, magaliTad, finansuri auditi) da, Sesabamisad, Catarebuli Semowmebac ufro SezRudulia.

Cveni daskvnebiCatarebuli ganxilvis safuZvelze da teqnikuri davalebis Sesabamisad, angariSis Sesaxeb warmovadgenT Cvens daskvnebs, romelTa gacnobisas gaTvaliswinebuli unda iqnes zemoT moyvanili teqsti, saTauriT `rogor gavakeTeT daskvnebi~.1. aris Tu ara ganxiluli angariSSi ZiriTadi sakiTxebi? CvenTvis ar aris cnobili BP saqarTvelos mdgrad

ganviTarebasTan dakavSirebuli raime iseTi mniSvnelovani sakiTxi, romelzec yuradReba gaamaxvila masmediam, an gamovlinda BP saqarTvelos arsebiTi mniSvnelobis movlenebis Sida mimoxilvis Sedegad da romelic am angariSSi ar aisaxa.

2. aris Tu ara BP saqarTvelos mdgradi ganviTarebis xelSemwyobi saqmianobis amsaxveli monacemebi da gancxadebebi dadasturebuli ganmartebebiTa da mtkicebulebebiT?CvenTvis ar aris cnobili raime araswori ganacxadis arseboba angariSis im monacemebsa da mtkicebulebebSi, romlebic BP-is menejmentma BP saqarTvelos mdgradi saqmianobis Sesaxeb warmoadgina.

Cveni damoukideblobarogorc BP p.l.c.-s auditori, Ernst & Young-i valdebulia, daakmayofilos damoukideblobis moTxovnebi, romlebic Camoyalibebulia inglisisa da uelsis sertificirebul buRalterTa institutis (ICAEW) profesiuli eTikis saxelmZRvaneloSi. Ernst & Young-is damoukideblobis politika, romelic akmayofilebs da zogan aRemateba ICAEW-is moTxovnebs, vrceldeba firmaze, partniorebsa da profesional TanamSromlebze. aRniSnuli politikiT ikrZaleba Cvens klientebTan nebismieri iseTi saxis finansuri urTierToba, romelic Seamcirebs damoukideblobis dones an, SesaZloa, amgvarad iqnes ganxiluli. partniorebsa da personals moeTxovebaT, yovelwliurad daadasturon firmis politikasTan TavianTi saqmianobis Sesabamisoba.

Cven yovelwliurad vatyobinebT BP-s, moxda Tu ara iseTi SemTxveva, magaliTad, akrZaluli momsaxureba, rac Cvens damoukideblobaze iqoniebda gavlenas. 2008 wels aseTi SemTxveva an momsaxureba ar yofila.

damoukidebeli Semfaseblis gancxadeba

a buRalterTa saerTaSoriso federaciis Sesabamisobis saerTaSoriso standarti, romelic ar gulisxmobs auditsa da istoriuli safinanso informaciis mimoxilvas (ISAE 3000).

Ernst & Young LLP londoni, 2009 wlis maisi

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

BP-is mdgradi ganviTarebis angariSebis struqtura

BP aqveynebs informacias sakuTari arafinansuri vadebulebebisa da saqmianobis Sesaxeb _ jgufis, qveynisa da calkeuli sawarmoebis doneze, rogorc beWdviTi, ise eleqtronuli formiT.

jgufis mdgradi ganviTarebis angariSi BP jgufis mdgradi ganviTarebis angariSi qveyndeba inglisur, germanul, Cinur, rusul da espanur enebze da BP-is saqmianobis maCveneblebi naCvenebia interaqtiuli diagramebis saxiT. www.bp.com/sustainability www.bp.com/hsecharting toolswww.bp.com/sustainabilityworldwide

calkeuli qveynebis angariSebiangariSebi exeba Cvens saqmianobas angolaSi, avstraliaSi, azerbaijanSi, germaniaSi, axal zelandiaSi, samxreT afrikaSi, trinidadi da tobagosa da TurqeTSi.www.bp.com/countrysustainabilityreportswww.bp.com/worldwide

calkeuli sawarmoebis angariSebi qveyndeba agreTve konkretuli sawarmoebis angariSebi da monacemebi atmosferuli haeris xarisxis, wyalmomaragebisa da wylis xarisxis, biomravalferovnebisa da sawarmoo narCenebis marTvis Sesaxeb. www.bp.com/sitereportswww.bp.com/environmentalmappingtoolwww.bp.com/casestudies

gamoxmaurebaTqveni azri CvenTvis mniSvnelovania. SegiZliaT mogvweroT qvemoT miTiTebul misamarTze, sagareo urTierTobaTa ganyofilebis saxelze, an el-fostiT misamarTze: [email protected]

BP saqarTvelo, 0194, Tbilisi, saburTalos q. #38

BP saqarTvelos gasuli wlebis mdgradi ganviTarebis angariSebis gacnoba SesaZlebelia veb-gverdze: www.bpgeorgia.ge

dizaineribesik danelia

BP saqarTveloSi 2008 wlis mdgradi ganviTarebis angariSi

damatebiTi informacia

terminebis ganmarteba

BTC baqo-Tbilisi-jeihanis navTobsadeni

CO2

naxSirorJangi

DAFWC (f) Sromis unaris dakargvis mizeziT gacdenili samuSao dReebi (sixSire)

EUGBC evrokavSiri-saqarTvelos biznessabWo

ISSOW muSaobis usafrTxoebis integrirebuli sistema

Mmboe aTasi bareli navTobis ekvivalenti

20

PSA produqtis ganawilebis xelSekruleba

RIF aRricxvadi travmebis sixSire

SCP samxreT kavkasiuri gazsadeni

SPPD strategiuli milsadenebis dacvis mTavari sammarTvelo

WREP dasavleTis mimarTulebis saeqsporto milsadeni (igive baqo-sufsis milsadeni)