EDUKACJA GLOBALNA

odpowiedzią edukacyjną na światowe procesy globalizacyjne.

1

Kto musi pracować, abym ja wypił(a) poranną kawę?”

• Plantatorzy i robotnicy w Ameryce Południowej lub Afryce

• Firmy transportowe obsługujące transkontynentalne połączenia morskie, zwykle rejestrowane na Cyprze lub w Liberii i innych państwa taniej bandery

• Fabryki palące kawę i ich pracownicy – w Europie, Afryce lub Ameryce Południowej

• Międzynarodowe korporacje z USA i Europy zachodniej dające kawie markę

• Urzędnicy Unii Europejskiej clący towary

• Urzędnicy polscy pobierający inne podatki

• Polskie firmy transportowe

• Agencje reklamowe w krajach USA i Europy zachodniej zajmujące się marketingiem

• Sprzedawcy hurtowi i detaliczni w Polsce

• Pracownicy wodociągów dostarczających wodę

• A cukier…?

Jakie współzależności, oprócz produkcji kawy,

łączą kraje Globalnej Północy

i Globalnego Południa?

• Polityczne (np. członkostwo w organizacjach międzynarodowych)

• Ekonomiczne (np. eksport surowców i transfer technologii)

• Społeczne (w tym kulturowe) (np. migracje, amerykanizacja kultury)

• Środowiskowe (np. zmiany klimatu)

Współzależności

Edukacja globalna - nowym wyzwaniem i inspiracją dla

pedagogiki współczesnej • Współczesny, zglobalizowany świat- nowe problemy i wyzwania,

których zasięg przekracza granice krajów i kontynentów. • Potrzebne jest nowe podejście do edukacji- globalna edukacja

rozwojowa.• Pomaga zrozumieć zależności pomiędzy życiem własnym i innych

ludzi na całym świecie w stale zmieniającej się globalnej • i wielokulturowej społeczności. • Może być realizowana na różnych etapach edukacji.• Powinna obejmować nieformalne działania edukacyjne w formie

zajęć dodatkowych, warsztatów, akcji, konkursów, festynów, wizyt studyjnych itp..

6

Definicje edukacji globalnej

Nie ma jednej, obowiązującej powszechnie definicji.

1. Nowa Encyklopedia Powszechna PWN:

Edukacja globalna to koncepcja umiędzynarodowienia edukacji, której celem

jest wyposażenie młodego pokolenia w „świadomość globalną”.

2. Deklaracja Edukacji Globalnej z Maastricht:

Edukacja globalna otwiera ludziom oczy i umysły na rzeczywistość panującą na świecie oraz uświadamia o konieczności podejmowania działań na rzecz większej sprawiedliwości, równości i przestrzegania praw człowieka dla wszystkich.

3. Organizacje amerykańskie :

Edukacja globalna - od refleksji do działania, obejmuje nauczanie o problemach

i zagadnieniach, które przekraczają granice państwowe oraz o wzajemnych

powiązaniach systemów - kulturalnych, ekologicznych, ekonomicznych, politycznych

i technologicznych.

7

Edukacja globalna bywa też określana w wymiarze społecznym. Oto ujęcie zaproponowane przez organizację Educazione & Scuola:

• Podejmuje ona:

* studium problemów i zagadnień, które przekraczają granice państwowe oraz powiązania między systemami, w tym kulturalnymi, ekologicznymi, ekonomicznymi, politycznymi czy technologicznymi;

* kształtowanie zrozumienia międzykulturowego, w tym rozwijanie umiejętności patrzenia na życie z punktu widzenia kogoś innego.

8

Edukacja globalna rozszerza zakres kształcenia

obywatelskiego o perspektywę globalną

poprzez uświadamianie istnienia zjawisk

i współzależności łączących ludzi i miejsca,

z intencją przygotowania odbiorców do stawiania czoła

różnorodnym wyzwaniom dotyczącym całej ludzkości.

Definicja

Definicja edukacji globalnej wypracowana w 2010 roku przez międzysektorowy zespół złożony z przedstawicieli m.in. Ministerstwa Edukacji Narodowej, ośrodków doskonalenia nauczycieli, uczelni wyższych i organizacji pozarządowych.

• Tłumaczenie przyczyn i konsekwencji opisywanych

zjawisk;

• Kształtowanie krytycznego myślenia i zmianę postaw;

• Ukazywanie wpływu jednostki na globalne procesy

i wpływu globalnych procesów na jednostkę;

• Przełamywanie istniejących stereotypów i uprzedzeń;

• Przedstawianie perspektywy Globalnego Południa.

Edukacja globalna kładzie szczególny nacisk na:

Definicja edukacji globalnej wypracowana w 2010 roku przez międzysektorowy zespół złożony z przedstawicieli m.in. Ministerstwa Edukacji Narodowej, ośrodków doskonalenia nauczycieli, uczelni wyższych i organizacji pozarządowych.

Swoim zakresem edukacja globalna obejmuje:

• edukację rozwojową,• edukację międzykulturową,• edukację dla społeczności zrównoważonej,• edukację o prawach człowieka,• edukację dla pokoju i zapobiegania konfliktom.

Innymi słowy edukacja globalna to ten typ edukacji, który pozwala zatroskanym o dobro świata obywatelom uczyć się,

jak należy o niego dbać, co robić, aby dobrze się w nim czuć, jak żyć, aby świat stawał się coraz lepszy.

Edukacja globalna jest wyzwaniem dla współczesnego świata.

11

Edukacja globalna stanowi wyzwanie

dla polskiej szkoły.

• Jej założenia mogą być realizowane już od przedszkola, zarówno w czasie zajęć czy lekcji w szkołach, jak również poprzez zajęcia dodatkowe, warsztaty czy konkursy.

• Cel- uświadomienie i próba zrozumienia przez uczniów zależności wynikających z życia w globalnym i międzykulturowym świecie; różnice pomiędzy życiem w Polsce i w innych krajach.

12

Edukacja globalna jednym z priorytetów reformy

programowej MEN • 4 lutego 2010r. w siedzibie MEN odbyła się oficjalna prezentacja Krajowego raportu

na temat edukacji globalnej w Polsce. – „Społeczeństwo polskie szczególnie rozumie ideę solidarności, bo samo jej doświadczyło w trudnych czasach. Żeby jednak dobrze zrozumieć problemy Afryki, najlepiej zrobić coś dla Afryki „- powiedział podczas prezentacji wiceminister edukacji narodowej, Krzysztof Stanowski.

Krajowy raport na temat edukacji globalnej w Polsce powstał na podstawie przeglądu przeprowadzonego jesienią 2009 r. przez GENE Global Education Network Europe (europejska sieć składająca się z przedstawicieli ministerstw i narodowych agencji odpowiedzialnych za kształtowanie polityki w zakresie edukacji globalnej). Do końca 2009 roku podobne przeglądy zrealizowano w siedmiu państwach (Cypr, Finlandia, Holandia, Austria, Republika Czeska, Norwegia oraz Polska). Wnioski i rekomendacje dla każdego kraju są wydawane w formie raportu.

13

Mocny impuls do rozwoju edukacji globalnej w Polsce dano na początku 2008 roku, kiedy to podsekretarz stanu w MEN Krzysztof Stanowski publicznie stwierdził, że edukacja

globalna stanowi ważny element polskiego programu nauczania oraz jeden z priorytetów edukacyjnych Ministerstwa.

• Ministerstwo Edukacji Narodowej szacuje, że po całkowitym wprowadzeniu reformy (we wszystkich klasach szkół podstawowych i ponadpodstawowych) 5% edukacji dostępnej dla polskich uczniów będzie zasługiwało na miano wysokiej jakości edukacji globalnej.

• Żródło: www.men.gov.pl

14

Jakie tematy porusza edukacja globalna?

Edukacja globalnaMigracje

Prawa człowieka

Dostęp do edukacji

Rozwój

Handel międzynarodowy

Zmiany klimatu

Zasoby naturalneZanieczyszczenie

środowiska

Konsumpcja Ubóstwo

…

Jaki jest cel edukacji globalnej?

Zdobycie wiedzy o świecie

Świadomość współzależności

globalnych

Trwała zmiana postaw

Zaangażowanie na rzecz zmian

na świecie

Zmiany na świecie

Edukacjaglobalna

Edukacja na rzecz praw człowieka

Edukacja na rzecz zrównoważonego

rozwojuEdukacja na rzecz pokoju

Edukacja Międzykulturow

a

Edukacja rozwojowa

Edukacjaobywatelska

Materiały do prowadzenia

edukacji globalnej

• Polska Akcja Humanitarna – www.pah.org.pl• Centrum Edukacji Obywatelskiej – www.ceo.org.pl• Ośrodek Rozwoju Edukacji – www.ore.edu.pl • Salezjański Wolontariat Misyjny „Młodzi Światu” – www.swm.pl• Grupa eFTe Warszawa – www.efte.org• Centrum Inicjatyw UNESCO – www.unescocentre.pl• Amnesty International – www.amnesty.org.pl• Arabia.pl – www.arabia.pl• Fundacja Partners Polska – www.fpp.org.pl • Fundacja Edukacji Międzykulturowej –

www.miedzykulturowa.org.pl • Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej – www.pcpm.org.pl• Fundacja Human Project – www.fhp.org.pl • Centrum Współpracy Rozwojowej – www.cwr.org.pl• Instytut Globalnej Odpowiedzialności – www.igo.org.pl• Polska Zielona Sieć – www.zielonasiec.pl

Edukacja globalna

Co to są Milenijne Cele Rozwoju?

Milenijne Cele Rozwoju zostały przyjęte w Deklaracji Milenijnej przez przywódców 189 państw na szczycie Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2000 roku.

Osiem Milenijnych Celów (MDG) stanowi wymierne zobowiązanie społeczności międzynarodowej, w tym Polski, do redukcji ubóstwa i głodu, zapewnienia równego statusu kobiet i mężczyzn, poprawy stanu zdrowia, poprawy stanu edukacji, walki z AIDS, ochrony środowiska naturalnego, a także zbudowania globalnego partnerstwa między narodami na rzecz rozwoju.

Zobowiązania dotyczą spełnienia wyznaczonych celów do 2015 roku zarówno przez kraje rozwijające się, kraje w okresie transformacji, jak i państwa wysoko rozwinięte.

21

Jakie są Milenijne Cele Rozwoju?

Wyeliminować skrajne ubóstwo i głód. Zapewnić powszechne nauczanie na poziomi

e podstawowym.

Promować równość płci i awans społeczny kobiet.

Ograniczyć umieralność dzieci .Poprawić opiekę zdrowotną nad matkami. Ograniczyć rozprzestrzenianie się HIV/AIDS,

malarii i innych chorób zakaźnych.

Zapewnić ochronę środowiska naturalnego. Stworzyć globalne partnerskie porozumienie

na rzecz rozwoju.

22

Cel 1- Wyeliminować skrajne ubóstwo

Ponad MILIARD ludzi na całym świecie musi przeżyć dzień za mniej niż 3 złote dziennie.

23

Rozwój to wyzwolenie: od ubóstwa, cierpienia, głodu, analfabetyzmu, chorób, złych warunków mieszkalnych braku perspektyw.

Ubóstwo jest brakiem szacunku, godności i możliwości dokonywania wyborów.

24

Fakty:

W samej Azji w latach 1990-1999 liczba ludzi żyjących za mniej niż 1 USD dziennie spadła o 226 mln ludzi.

W krajach Afryki Subsaharyjskiej połowa mieszkańców żyje w skrajnej nędzy.

Podobnie w ostatnich latach notowany jest wzrost ubóstwa w b. republikach ZSRR.

25

Zobowiązanie 1:zmniejszyć do 2015 roku o połowę liczbę ludzi, których dochód nie przekracza 1 dolara dziennie.

Zobowiązanie 2:zmniejszyć do 2015 roku o połowę liczbę ludzi, którzy cierpią głód.

Źródło: Ośrodek Informacji ONZ (UNIC) - http://www.unic.un.org.pl/cele.php

26

Cel 2- zapewnić powszechne nauczanie na poziomie podstawowym

• Zgodnie z Deklaracją Milenijną powszechna edukacja jest podstawowym prawem człowieka i jest kluczowym czynnikiem ograniczającym skrajne ubóstwo.

• Jednak w najsłabiej rozwiniętych państwach, tylko 60-80 % dzieci w wieku szkolnym uczęszcza do szkół podstawowych.

• Większość państw, oprócz krajów Afryki Subsaharyjskiej, jest na dobrej drodze do realizacji tego celu.

• Zobowiązanie 3:zapewnić do 2015 roku wszystkim chłopcom i dziewczętom możliwość ukończenia pełnego cyklu nauki na poziomie podstawowym .

27

Fakty:

• Czy wiesz, że w najbiedniejszych krajach co piąte dziecko nie chodzi do szkoły?

• Czy wiesz, że na całym świecie 114 milionów dzieci w wieku szkolnym nie chodzi do szkoły?

28

Cel 3- promować równość płci i awans społeczny kobiet

Fakty

Czy wiesz, że :• na całym świecie ponad 63 mln dziewczynek nie uczęszcza do

szkoły podstawowej?• średnio kobiety zarabiają o 1/3 mniej niż mężczyźni?• na całym świecie jest 575 mln kobiet, które nie umieją czytać

i pisać?• w co czwartym państwie świata nie jest zachowana równość płci

w dostępie do edukacji. • w 18 państwach Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej mniej niż 80

dziewcząt przypada na 100 chłopców chodzących do szkoły.• W skali globalnej kobiety zajmują niecałe 15 proc. miejsc

w parlamentach krajowych.

29

Zobowiązanie 4

Wyeliminować nierówny dostęp płci do pierwszego i drugiego szczebla edukacyjnego do 2005 roku, a na wszystkich szczeblach do 2015 roku.

30

Cel 4- ograniczyć umieralność dzieci

Zobowiązanie 5:zmniejszyć o 2/3 wskaźnik umieralności dzieci w wieku do lat 5 w latach 1990-2015

Fakty:

Czy wiesz, że:• co roku prawie 11 milionów dzieci, czyli 1200 dzieci co

godzinę, umiera na uleczalne choroby?• wydłużenie procesu edukacji matek o jeden rok zmniejsza

śmiertelność dzieci o 5-10 proc.?

31

Cel 5- Poprawić opiekę zdrowotną nad matkami

Zobowiązanie 6:zmniejszyć o 3/4 wskaźnik umieralności matek w latach 1990-2015

Fakty:

Czy wiesz, że:• w krajach rozwijających się co roku umiera pół

miliona kobiet w ciąży, czyli jedna kobieta co minutę?

32

Cel 6- Ograniczyć rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych

FaktyCzy wiesz, że:• ok. milion ludzi umiera rocznie na malarię i 1,6 miliona na

gruźlicę,• na całym świecie ponad 40 mln ludzi żyje z HIV/AIDS?• co minutę 19 osób zakaża się na całym świecie wirusem

HIV?• w niektórych krajach afrykańskich ponad 30 proc.

społeczeństwa jest nosicielem wirusa HIV?• epidemia HIV obniżyła średnią wieku w wielu krajach Afryki

Subsaharyjskiej do 40 lat?

33

Cel 7- Zapewnić ochronę środowiska naturalnego

• Zmiany klimatu i zmniejszanie się różnorodności biologicznej nie uznają granic.

• Stan środowiska naturalnego ma kolosalne znaczenie dla zmniejszania skali ubóstwa, rozwoju rolnictwa, poprawy jakości żywienia i jakości wody.

34

Zobowiązania

Z.9-uwzględnić zasady zrównoważonego rozwoju (…)

Z.10- (…) zmniejszyć o połowę liczbę ludzi pozbawionych stałego dostępu do czystej pitnej wody .

35

Fakty:

Czy wiesz, że:

na całym świecie ponad miliard ludzi nie ma stałego dostępu do wody pitnej?

2,4 miliarda ludzi nie ma dostępu do środków czystości?

powierzchnia lasów na całym świecie zmalała w ostatnich dziesięciu latach o prawie 100 milionów hektarów?

36

Cel 8- Stworzyć globalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju

adresowany przede wszystkim do państw wysoko rozwiniętych i jest środkiem do realizacji pozostałych siedmiu Celów.

zawiązanie globalnego porozumienia, w obowiązkach krajów biednych leży przede wszystkim

poprawa demokratycznego zarządzania i gospodarowania środkami pomocowymi.

państwa-donorzy są zobowiązani do zwiększenia tej pomocy i ukierunkowania jej na realizację Milenijnych Celów Rozwoju.

37

Fakty:

Czy wiesz, że:• wysoko rozwinięte państwa przeznaczają na

rozwój biedniejszych krajów ok. 68 miliardów dolarów rocznie?

• kraje wysoko rozwinięte przeznaczają ok. 300 miliardów dolarów rocznie na dotacje dla własnego rolnictwa?

38

Tydzień Edukacji Globalnej

• Tydzień Edukacji Globalnej - coroczna międzynarodowa akcja edukacyjna.

• Cel- zwrócenie uwagi społeczeństw w Europie na potrzebę prowadzenia edukacji o sprawach globalnych ( intensywne i różnorodne działania skierowane przede wszystkim (ale nie tylko) do dzieci i młodzieży)

• Jest oddolna i niesterowana inicjatywa, w której może wziąć udział każdy człowiek, każda grupa nieformalna, każda szkoła, każda organizacja i instytucja, która chce w tym czasie przygotować i przeprowadzić działania z zakresu edukacji globalnej.

39

Edukacja globalna w nowej podstawie programowej

• Przyroda

• Biologia

• Geografia

40